Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
152-mm obüs model 1943 (D-1) (Rusça: 152-мм гаубица образца 1943 года (Д-1)) SSCB tarafından geliştirilen 152.4 mm çapında obüs sınıfında bir tür ateşli silahtı. Kızıl Ordu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan obüs 20nci yüzyılın ortası ve sonlarına kadar serviste kalmıştır.
| 152-mm obüs M1943 (D-1) | |
|---|---|
 | |
| Çeşidi | Obüs |
| Uyruğu |  SSCB |
| Hizmet geçmişi | |
| Kullanıldığı savaşlar | II. Dünya Savaşı |
| Üretim tarihi | |
| Üretildiği tarih | 1943-1949 |
| Üretim adedi | 2,827 |
| Özellikler | |
| Ağırlık | 3,600 kg taşınmal: 3,640 kg |
| uzunluğu | 3,527 mm / 23.1 kalibre tümü: 4,207 mm / 27.7 kalibre (gaz susturucusu ile) |
| Yükseklik | -3° ile 63.3° arası |
| Namlu Çapı | 152,4 mm |
| Yükseklik | -3° ile 63.3° arası |
| Atış hızı | 3 – 4 mermi/dk |
| Azami menzil | 12,4 km |
Tanım
D-1 tasarımı temelde modelinin namlusu ve 122-mm obüs M1938 (M-30) modelinin taşıma sehpasından oluşuyordu.
Taşıma sehpası M-30 modelinin birebir benzeriydi. Süspansiyonu bulunan taşıyıcının çelik tekerlekleri lastik kaplamaydı. Taşıma sehpasının önce perçinle birleştirilmesi düşünüldü ancak üretimi esnasında kaynakla birleştirildi. Taşıma sehpası üzerinde bulunmuyordu ve sadece topu çekiyordu. Azami hızları asfalt yolda 40 (km/s), düz yolda 30 km/s ve arazide 10 km/saatti. Topun kalkanı mürettebatı şarapnel ve hafif düşman ateşinden koruyordu.
Tasarımı ve üretimi
1941 yılında modelinin üretimine son verildi. Sonuçta Kızıl Ordu ya bağlı topçu kolorduları hafif ağırlıkta 152-mm lik obüs eksikliği duyuyordu. Ellerinde bulunan 152-mm top-obüs M1937 (ML-20)den daha hareketli ve 122-mm obüs M1938 (M-30) dan daha güçlü bir topa ihtiyaçları vardı.
1942 yılında F. F. Petrov başkanlığındaki tadarım ekibi yeni bir obüs üzerinde çalışmaya başladı. Temel tasarım M-10 model top namlusu ile M-30 model taşıma sehpasıydı. 1943 yılının başlarında Petrov Sovnarkoma bağlı Silahlandırma Bakanı Dmitriy Ustinov yeni proje hakkında bilgi verdi. 13 Nisan Ustinov Savunma Bakanlığının cevabını Petrov a iletti. Bunu takiben 1 Mayıs'ta 5 adet top deneme için hazırlandı. 5 Mayıs tarihinde 2 adet top atış testlerine başladı ve 7 Mayıs tarihinde ordu servisine alınmasına onay verildi. 8 Ağustos tarihinde topa resmi olarak 152-mm obüs model 1943 adı verildi.
D-1 modeli 1943 ile 1949 yılları arasında Plant no. 9 (UZTM) adındaki fabrikada üretildi.
| D-1 Üretim Miktarı, adet. | |||||||||||
| Yıl | 1943 | 1944 | 1945 | 1946 | 1947 | 1948 | 1949 | Toplam | |||
| Üretim, adet. | 84 | 258 | 715 | 1,050 | 240 | 240 | 240 | 2,827 | |||
Organizasyon ve kullanımı
D-1 modeli topçu kolordusu ve Genelkurmay yedek birlikleri bünyesinde kullanıldı. 1944 yılında Kızıl Ordu bünyesindeki piyade kolorduları içerisinde birer alay bulunuyordu. Bu alaylar beşer adet bataryadan (toplamda 20 top)tan oluşuyordu. Bu alayların içerisinde D-1 ler diğer 152-mm obüs, (122 mm top M1931/37 (A-19)), ML-20 ya da ile beraber görev yapıyordu.
D-1 modeli düşman piyade ve savunma hatlarına karşı kullanıldı. Beton delen mermileri zaman zaman düşman zırhlılarına karşı kullanıldı. Top kısa sürede güvelilirliği ve hatasız atışalrından ötürü haklı bir ün kazandı.
Savaştan sonra obüs dünya çapında birçok ülkeye satıldı. Bunlar içerisinde Varşova Paktı ülkeleri örneğin Polonyada vardı. 2000'li yılların başlarında Afganistan, Arnavutluk, Çin, Küba, Macaristan, Irak, Mozambik, Suriye, Vietnam tarafından hala kullanılıyordu. Obüs Arap İsrail Savaşı sırasında ve eski SSCB ülkeleri arasındaki çatışmalarda kullanıldı.
Modelleri
Çekli obüs olarak üretilen D-1 topunun Petrov ve ekibi tarafından araç monteli tasarımıda geliştirildi. Top ağır tankına monte edilmek üzere düşünüldü. D-5 adı verilen 85 mmlik toptan yararlanıldığından adı gayriresmî olarak D-1-5 konuldu. Ardından D-15 resmi adı verildi. Sadece bir adet üretildi. Topun KV tankına takıldığıyla ilgili herhangi bir bilgi bunmamaktadır. Başka bir düşünce ise T-34 şasesi üzerine yerleştirilecek D-15 ile yapılması düşünülen SU-D15 kundağı motorlu obüs prosesiydi. Ancak iki kusurdan ötürü araç üretilmedi. İlki büyük topun aracı süspansiyonlarına vereceği zarar ikicinsi ise mühimmat depolama sorunuydu. Ayrıca ordunun elinde gereğinden fazla ISU-152 model araç bulunuyordu.
Özet
2 - Parça teserli O-530,
3 – Beton delici G-530.
D-1 projesi 152-mm lik obüsler ile RKKA (Kızıl Ordu) topçu kolordularına hareket ve ateş gücü üstünlüğü kazandırdı. Aynı kalibreye sahip obüsler ile kıyaslandığında daha kısa menzile sahip olamsına rağmen D-1 ler daha hafifti. Örneğin Nazi Almanyası yapımı menzili 13,325 m - D-1 e göre 1 km daha uzun menzilli- ama ağırlığı neredeyse iki katıydı. (5,510 kg taşıma ağırlığı). Yine Amerikan (14,600 m, 5,800 kg) veya İtalyan yapımı 149-mm obüs (14,250 m, 5,500 kg) idi. Almanlar tarafından geliştirilen ve genel özellikleri D-1 benzeyen - – asla seri üretime alınmadı. Daha eski model Fransız yapımı model 1917 (11,200 m, 4,300 kg) ile kıyaslandığında D-1 hala ağırlık ve menzil olarak üstündü.
Mühimmatı
D-1 ayrı şekilde yüklenen 8 değişik mermi atabiliyordu. Bunlardan biri "özel yüklemeli" BP-540 HEAT mermisiydi. Diğer yüklemeler "tam yüklü" Zh-536 ve daha küçük "birinci" ve "altıncı" yüklemeler diğer mermilerde kullanılıyordu.
Parça tesirli OF-530 mermisi 70 m genişlik ve 30 m derinlikte bir alanda etkli oluyordu. Yüksek patlayıcı kullanımında ise 3.5 m çapında 1.2 m derinliğindde bir krater açıyordu.
BP-540 HEAT mermileri Büyük Vatanseverlik Savaşı sırasında kullanılmadı. 250 mmlik zırhı 90°, 220 mmlik zırhı 60°, 120 mmlik zırhı 30° çarpışma açılarıyla delebiliyordu.
1950'li yılların sonlarına doğru D-1 modeli ordu servisinden çıkartıldı. OF-530, O-530, G-530/G-530Sh ve kimyasal mermi atabilen modeller serviste kaldı. Kızıl Ordu nun elinde 152-mmlik nükleer başlıklı mermiler bulunduğu biliniyor ama bu mermilerin D-1 için tarafından kullanıldığı kesin olarak bilinmiyor.
| Mühimmat çeşitleri | |||||
| Türü | Modeli | Ağırlığı, kg | Patlayıcı ağırlığı, g | Namlu çıkış hızı, m/s | Menzili, m |
| Zırh delici | |||||
| Donanma yarı-zırh delici | model 1915/28 | 51,07 | 3,2 | ||
| HEAT | BP-540 | 27,44 | 560 | 3,000 | |
| Betond delici | |||||
| Beton delici | G-530/G-530Sh | 40,0 | 5,1 | 508 | 12,400 |
| Yüksek patlayıcılı ve parça tesirli | |||||
| Yüksek patlayıcılı, çelik | OF-530 | 40,0 | 5,47-6,86 | 508 | 12,400 |
| Yüksek patlayıcılı, demir çelik | OF-530A | 40,0 | 5,66 | 508 | 12,400 |
| Yüksek patlayıcılı, eski | F-533 | 40,41 | 8,0 | ||
| Yüksek patlayıcılı, eski | F-533K | 40,68 | 7,3 | ||
| Yüksek patlayıcılı, eski | F-533N | 41,0 | 7,3 | ||
| Yüksek patlayıcılı, eski | F-533U | 40,8 | 8,8 | ||
| Yüksek patlayıcılı, demir çelik, Fransız | F-534F | 41,1 | 3,9 | ||
| YP 152-mm havan model 1931 | F-521 | 41,7 | 7,7 | ||
| YP, İngiliz, Vickers 152-mm obüs | F-531 | 44,91 | 5,7 | ||
| Şarapnel | |||||
| Şarapnel 45 sn. tüplü | Sh-501 | 41,16-41,83 | 0,5 (680—690 bullets) | ||
| Şarapnel Т-6 tuplü | Sh-501T | 41,16 | 0,5 (680—690 bullets) | ||
| Aydınlatma | |||||
| Aydınlatma, 40 sn. | S 1 | 40,2 | |||
| Kimyasal | |||||
| Parçalı kimyasal top | OH-540 | ||||
| Kimyasal obüs | HS-530 | 38,8 | |||
| Kimyasal obüs | HN-530 | 39,1 | |||
| Kimyasal (savaş sonrası) | ZHZ | ||||
Notlar
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta 152-mm obüs M1943 (D-1) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Shunkov V. N. - The Weapons of the Red Army, Mn. Harvest, 1999 (Шунков В. Н. - Оружие Красной Армии. — Мн.: Харвест, 1999.)
- Shirokorad A. B. - Encyclopedia of the Soviet Artillery - Mn. Harvest, 2000 (Широкорад А. Б. Энциклопедия отечественной артиллерии. — Мн.: Харвест, 2000., )
- Ivanov A. - Artillery of the USSR in Second World War - SPb Neva, 2003 (Иванов А. Артиллерия СССР во Второй Мировой войне. — СПб., Издательский дом Нева, 2003., )
- Ballistic Tables for the 152-mm Howitzer M1943, M. MoD, 1968 - Таблицы стрельбы 152-мм гаубицы обр. 1943 г.. - М., Военное издательство министерства обороны, 1968.
Dış bağlantılar
| SSCB ait Büyük Vatanseverlik Savaşı topları |
|---|
| Tanksavar topları |
| 37-mm top1-K | 45-mm top M1937 | 45-mm top M-42 | 57-mm top ZiS-2 | 100-mm top BS-3 |
| Dağ topları |
| 76-mm dağ topu M1938 |
| Alay topları |
| 76-mm top M1927 | 76-mm top M1943 |
| Tümen topları |
| (76-mm top M1902/30) | 76-mm top F-22 | 76-mm top USV | 76-mm top ZiS-3 (122-mm obüs M1909/37) | (122-mm obüs M1910/30) | 122-mm obüs M-30 |
| Kolordu ve Ordu topları |
| (122-mm top A-19) | M-1909 | (152-mm obüs M1910/37) 152-mm obüs M-10 | 152-mm obüs D-1 | | 152-mm top-obüs ML-20 |
| Ağır toplar |
| | 203-mm obüs B-4 | 210-mm top M1939 | 305-mm obüs M1939 |
| Hava savunma savaşı topları |
| 25-mm top 72-K | 37-mm top61-K | 76-mm top M1938 | 85-mm top 52-K |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
152 mm obus model 1943 D 1 Rusca 152 mm gaubica obrazca 1943 goda D 1 SSCB tarafindan gelistirilen 152 4 mm capinda obus sinifinda bir tur atesli silahti Kizil Ordu tarafindan II Dunya Savasi sirasinda kullanilan obus 20nci yuzyilin ortasi ve sonlarina kadar serviste kalmistir 152 mm obus M1943 D 1 Cesidi ObusUyrugu SSCBHizmet gecmisiKullanildigi savaslar II Dunya SavasiUretim tarihiUretildigi tarih 1943 1949Uretim adedi 2 827OzelliklerAgirlik 3 600 kg tasinmal 3 640 kg uzunlugu 3 527 mm 23 1 kalibre tumu 4 207 mm 27 7 kalibre gaz susturucusu ile Yukseklik 3 ile 63 3 arasiNamlu Capi 152 4 mmYukseklik 3 ile 63 3 arasiAtis hizi 3 4 mermi dkAzami menzil 12 4 kmTanimD 1 tasarimi temelde modelinin namlusu ve 122 mm obus M1938 M 30 modelinin tasima sehpasindan olusuyordu Tasima sehpasi M 30 modelinin birebir benzeriydi Suspansiyonu bulunan tasiyicinin celik tekerlekleri lastik kaplamaydi Tasima sehpasinin once percinle birlestirilmesi dusunuldu ancak uretimi esnasinda kaynakla birlestirildi Tasima sehpasi uzerinde bulunmuyordu ve sadece topu cekiyordu Azami hizlari asfalt yolda 40 km s duz yolda 30 km s ve arazide 10 km saatti Topun kalkani murettebati sarapnel ve hafif dusman atesinden koruyordu Tasarimi ve uretimi1941 yilinda modelinin uretimine son verildi Sonucta Kizil Ordu ya bagli topcu kolordulari hafif agirlikta 152 mm lik obus eksikligi duyuyordu Ellerinde bulunan 152 mm top obus M1937 ML 20 den daha hareketli ve 122 mm obus M1938 M 30 dan daha guclu bir topa ihtiyaclari vardi 1942 yilinda F F Petrov baskanligindaki tadarim ekibi yeni bir obus uzerinde calismaya basladi Temel tasarim M 10 model top namlusu ile M 30 model tasima sehpasiydi 1943 yilinin baslarinda Petrov Sovnarkoma bagli Silahlandirma Bakani Dmitriy Ustinov yeni proje hakkinda bilgi verdi 13 Nisan Ustinov Savunma Bakanliginin cevabini Petrov a iletti Bunu takiben 1 Mayis ta 5 adet top deneme icin hazirlandi 5 Mayis tarihinde 2 adet top atis testlerine basladi ve 7 Mayis tarihinde ordu servisine alinmasina onay verildi 8 Agustos tarihinde topa resmi olarak 152 mm obus model 1943 adi verildi D 1 modeli 1943 ile 1949 yillari arasinda Plant no 9 UZTM adindaki fabrikada uretildi D 1 Uretim Miktari adet Yil 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 ToplamUretim adet 84 258 715 1 050 240 240 240 2 827Organizasyon ve kullanimiD 1 Poznan kale hisarinda D 1 modeli topcu kolordusu ve Genelkurmay yedek birlikleri bunyesinde kullanildi 1944 yilinda Kizil Ordu bunyesindeki piyade kolordulari icerisinde birer alay bulunuyordu Bu alaylar beser adet bataryadan toplamda 20 top tan olusuyordu Bu alaylarin icerisinde D 1 ler diger 152 mm obus 122 mm top M1931 37 A 19 ML 20 ya da ile beraber gorev yapiyordu D 1 modeli dusman piyade ve savunma hatlarina karsi kullanildi Beton delen mermileri zaman zaman dusman zirhlilarina karsi kullanildi Top kisa surede guvelilirligi ve hatasiz atisalrindan oturu hakli bir un kazandi Savastan sonra obus dunya capinda bircok ulkeye satildi Bunlar icerisinde Varsova Pakti ulkeleri ornegin Polonyada vardi 2000 li yillarin baslarinda Afganistan Arnavutluk Cin Kuba Macaristan Irak Mozambik Suriye Vietnam tarafindan hala kullaniliyordu Obus Arap Israil Savasi sirasinda ve eski SSCB ulkeleri arasindaki catismalarda kullanildi ModelleriCekli obus olarak uretilen D 1 topunun Petrov ve ekibi tarafindan arac monteli tasarimida gelistirildi Top agir tankina monte edilmek uzere dusunuldu D 5 adi verilen 85 mmlik toptan yararlanildigindan adi gayriresmi olarak D 1 5 konuldu Ardindan D 15 resmi adi verildi Sadece bir adet uretildi Topun KV tankina takildigiyla ilgili herhangi bir bilgi bunmamaktadir Baska bir dusunce ise T 34 sasesi uzerine yerlestirilecek D 15 ile yapilmasi dusunulen SU D15 kundagi motorlu obus prosesiydi Ancak iki kusurdan oturu arac uretilmedi Ilki buyuk topun araci suspansiyonlarina verecegi zarar ikicinsi ise muhimmat depolama sorunuydu Ayrica ordunun elinde gereginden fazla ISU 152 model arac bulunuyordu Ozet1 Yuksek patlayici OF 530 2 Parca teserli O 530 3 Beton delici G 530 D 1 projesi 152 mm lik obusler ile RKKA Kizil Ordu topcu kolordularina hareket ve ates gucu ustunlugu kazandirdi Ayni kalibreye sahip obusler ile kiyaslandiginda daha kisa menzile sahip olamsina ragmen D 1 ler daha hafifti Ornegin Nazi Almanyasi yapimi menzili 13 325 m D 1 e gore 1 km daha uzun menzilli ama agirligi neredeyse iki katiydi 5 510 kg tasima agirligi Yine Amerikan 14 600 m 5 800 kg veya Italyan yapimi 149 mm obus 14 250 m 5 500 kg idi Almanlar tarafindan gelistirilen ve genel ozellikleri D 1 benzeyen asla seri uretime alinmadi Daha eski model Fransiz yapimi model 1917 11 200 m 4 300 kg ile kiyaslandiginda D 1 hala agirlik ve menzil olarak ustundu MuhimmatiD 1 ayri sekilde yuklenen 8 degisik mermi atabiliyordu Bunlardan biri ozel yuklemeli BP 540 HEAT mermisiydi Diger yuklemeler tam yuklu Zh 536 ve daha kucuk birinci ve altinci yuklemeler diger mermilerde kullaniliyordu Parca tesirli OF 530 mermisi 70 m genislik ve 30 m derinlikte bir alanda etkli oluyordu Yuksek patlayici kullaniminda ise 3 5 m capinda 1 2 m derinligindde bir krater aciyordu BP 540 HEAT mermileri Buyuk Vatanseverlik Savasi sirasinda kullanilmadi 250 mmlik zirhi 90 220 mmlik zirhi 60 120 mmlik zirhi 30 carpisma acilariyla delebiliyordu 1950 li yillarin sonlarina dogru D 1 modeli ordu servisinden cikartildi OF 530 O 530 G 530 G 530Sh ve kimyasal mermi atabilen modeller serviste kaldi Kizil Ordu nun elinde 152 mmlik nukleer baslikli mermiler bulundugu biliniyor ama bu mermilerin D 1 icin tarafindan kullanildigi kesin olarak bilinmiyor Muhimmat cesitleriTuru Modeli Agirligi kg Patlayici agirligi g Namlu cikis hizi m s Menzili mZirh deliciDonanma yari zirh delici model 1915 28 51 07 3 2HEAT BP 540 27 44 560 3 000Betond deliciBeton delici G 530 G 530Sh 40 0 5 1 508 12 400Yuksek patlayicili ve parca tesirliYuksek patlayicili celik OF 530 40 0 5 47 6 86 508 12 400Yuksek patlayicili demir celik OF 530A 40 0 5 66 508 12 400Yuksek patlayicili eski F 533 40 41 8 0Yuksek patlayicili eski F 533K 40 68 7 3Yuksek patlayicili eski F 533N 41 0 7 3Yuksek patlayicili eski F 533U 40 8 8 8Yuksek patlayicili demir celik Fransiz F 534F 41 1 3 9YP 152 mm havan model 1931 F 521 41 7 7 7YP Ingiliz Vickers 152 mm obus F 531 44 91 5 7SarapnelSarapnel 45 sn tuplu Sh 501 41 16 41 83 0 5 680 690 bullets Sarapnel T 6 tuplu Sh 501T 41 16 0 5 680 690 bullets AydinlatmaAydinlatma 40 sn S 1 40 2KimyasalParcali kimyasal top OH 540Kimyasal obus HS 530 38 8Kimyasal obus HN 530 39 1Kimyasal savas sonrasi ZHZNotlar a b Shirokorad A B Encyclopedia of the Soviet ArtilleryKaynakcaWikimedia Commons ta 152 mm obus M1943 D 1 ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Shunkov V N The Weapons of the Red Army Mn Harvest 1999 Shunkov V N Oruzhie Krasnoj Armii Mn Harvest 1999 ISBN 985 433 469 4 Shirokorad A B Encyclopedia of the Soviet Artillery Mn Harvest 2000 Shirokorad A B Enciklopediya otechestvennoj artillerii Mn Harvest 2000 ISBN 985 433 703 0 Ivanov A Artillery of the USSR in Second World War SPb Neva 2003 Ivanov A Artilleriya SSSR vo Vtoroj Mirovoj vojne SPb Izdatelskij dom Neva 2003 ISBN 5 7654 2731 6 Ballistic Tables for the 152 mm Howitzer M1943 M MoD 1968 Tablicy strelby 152 mm gaubicy obr 1943 g M Voennoe izdatelstvo ministerstva oborony 1968 Dis baglantilarSSCB ait Buyuk Vatanseverlik Savasi toplariTanksavar toplari37 mm top1 K 45 mm top M1937 45 mm top M 42 57 mm top ZiS 2 100 mm top BS 3Dag toplari76 mm dag topu M1938Alay toplari76 mm top M1927 76 mm top M1943Tumen toplari76 mm top M1902 30 76 mm top F 22 76 mm top USV 76 mm top ZiS 3 122 mm obus M1909 37 122 mm obus M1910 30 122 mm obus M 30Kolordu ve Ordu toplari122 mm top A 19 M 1909 152 mm obus M1910 37 152 mm obus M 10 152 mm obus D 1 152 mm top obus ML 20Agir toplar 203 mm obus B 4 210 mm top M1939 305 mm obus M1939Hava savunma savasi toplari25 mm top 72 K 37 mm top61 K 76 mm top M1938 85 mm top 52 K