Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ahmet Necdet Sezer (d. 13 Eylül 1941; Afyonkarahisar), Türk hukukçu ve devlet görevlisi. Türkiye'nin 14. Anayasa Mahkemesi başkanı ve 10. cumhurbaşkanıdır. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde hem cumhurbaşkanlığı görevini hem de bir yüksek yargı organının başkanlığını yapmış tek kişidir.
| Ahmet Necdet Sezer | |
|---|---|
 | |
| 2004'te Ahmet Necdet Sezer | |
| 10. Türkiye cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 16 Mayıs 2000 - 28 Ağustos 2007 (7 yıl, 3 ay ve 12 gün) | |
| Başbakan | Bülent Ecevit (2000-2002) Abdullah Gül (2002-2003) Recep Tayyip Erdoğan (2003-2007) |
| Yerine geldiği | Süleyman Demirel |
| Yerine gelen | Abdullah Gül |
| 14. Türkiye Anayasa Mahkemesi başkanı | |
| Görev süresi 6 Ocak 1998 - 28 Eylül 1998 | |
| Yerine geldiği | Yekta Güngör Özden |
| Yerine gelen | Mustafa Bumin |
| (Türkiye Anayasa Mahkemesi üyesi) | |
| Görev süresi 28 Eylül 1988 - 28 Eylül 1998 | |
| Başkan | Mahmut Cuhruk (1988-90) Necdet Darıcıoğlu (1990-91) Yekta Güngör Özden (1991-97) |
| Türkiye Yargıtay üyesi | |
| Görev süresi 7 Mart 1983 - 28 Eylül 1988 | |
| Başkan | Cevdet Menteş (1972-80) Derviş Turhan (1980-84) |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 13 Eylül 1941 Afyonkarahisar, Türkiye |
| Milliyeti | Türk |
| Evlilik(ler) | Semra Kürümoğlu (e. 1964) |
| Çocuk(lar) | 3 |
| Yaşadığı yer | Ankara, Türkiye |
| Bitirdiği okul | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi |
| Mesleği | Yargıç |
| İmzası |  |
1983-1988 yılları arasında Yargıtay üyeliği yapan Sezer, 1988-1998 yılları arasında Anayasa Mahkemesi üyeliği, 1998 yılında da Anayasa Mahkemesi başkanlığı yaptı. 2000 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi ile cumhurbaşkanlığı görevine seçildi. 2007 yılında cumhurbaşkanlığını Abdullah Gül'e devretti.
İlk yılları ve eğitimi
Ahmet Necdet Sezer, 13 Eylül 1941 tarihinde Afyonkarahisar'da dünyaya geldi, öğretmen Ahmet Hamdi Sezer (ö. 1979) ile ev hanımı Hatice Sezer'in (1918 - 2004) dört çocuğunun tek erkek olanıdır.
1958'de Afyon Lisesinden, 1962'de Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu. Aynı yıl Ankara'da hakim adayı olarak göreve başladı. Askerliğini Kara Harp Okulunda yedek subay olarak yaptı.
Dicle ve Yerköy'de hakim ve Yargıtay tetkik hakimi olarak görev yaptı. Dicle Asliye Hukuk Mahkemesinde hakim olarak, 27 Mayıs Darbesi sonrasında, Demokrat Parti'ye yakın olduğu bahanesiyle Türkiye'nin batısına sürgüne gönderilen 55 kanaat önderinden biri olan (Bkz: 55'ler Olayı) Ensarioğlu Ailesi'nin lideri Şeyh Abdurrezzak Ensarioğlu'nun el konulan ev ve arsalarının iade edilmesine karar verdi. Sivil yönetime yeni geçildiği ve Ensarioğlu Ailesi'nin bölgede dışlandığı bir dönemde verdiği bu kararla bölgede kan dökülmesini önlerken, Dicle'de toplumsal barışı da tesis etti.
Medeni hukuk alanında 1977 ve 1978'de Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Yüksek Lisans öğrenimi yaptı.
Yüksek yargı dönemi
7 Mart 1983'te Yargıtay üyeliğine seçildi. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi üyesi olarak görev yaparken dönemin cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından 28 Eylül 1988'de o güne kadar atanmış en genç üye olarak Anayasa Mahkemesi üyeliğine atandı. 6 Ocak 1998'de Anayasa Mahkemesi başkanı seçildi. 28 Eylül 1998 tarihinde emekli oldu. Emekli Anayasa Mahkemesi başkanı olarak Nisan 1999'da yaptığı bir konuşma, bazı kesimlerce 28 Şubat sürecine de bir eleştiri olarak algılanmış ve bazı gazetelerde manşete taşınmıştı. Bu konuşmada Sezer şunları belirtmişti:
"Düşünce özgürlüğü, demokrasinin temeli ve ayrılmaz parçasıdır. Düşünce suç sayılırsa demokrasi olmaz. Eyleme dönüşmeyen düşünce açıklamaları cezalandırılamaz. Anayasa ve yasalardaki düşünce özgürlüğünü kısıtlayan hükümler, altına imza koyulan uluslararası anlaşmalar çerçevesinde değiştirilmelidir. Türkiye insan hakları alanında evrensel normlara uyum sağlamak için yasalarında gerekli değişiklikleri yapmak zorundadır. Düşünceyi açıklama özgürlüğü ile bağdaşmayan yasa kuralları değiştirilmelidir. Anayasa ve yasalar, özgürlüğü engelleyen öğelerden arındırılmalı, özgürlük alanı genişletilmelidir. Düşünce özgürlüğü alanında demokratik değerlere yer verilmelidir."
Cumhurbaşkanlığı (2000-2007)
Sezer, cumhurbaşkanı seçilmeden önce kamuoyu tarafından tanınan bir isimdi.ANASOL-M koalisyon hükûmeti ortaklarının (Bülent Ecevit, Devlet Bahçeli, Mesut Yılmaz) kendileri veya partilerinden birinin adaylığında ortak karara varamamaları sonucu, hepsinin dışında bir aday olan, dönemin emekli Anayasa Mahkemesi Başkanı Sezer, Ecevit'in önerisiyle cumhurbaşkanı adayı olarak ön plana çıkmıştır. 25 Nisan 2000'de, Koalisyon liderlerinin yanı sıra muhalefet liderleri Recai Kutan ve Tansu Çiller de dahil 131 milletvekilinin ortak önergesiyle Sezer cumhurbaşkanlığına aday gösterildi. Sezer, beş partinin ortak adayı olmasına karşın 367 oy gereken ilk iki turda önce 281, sonra da 314 oy aldı. 276 oyun yeterli olduğu son tur, 5 Mayıs'ta yapıldı ve Sezer, oylamaya katılan 533 milletvekilinden 330'unun oyunu alarak Türkiye'nin 10. cumhurbaşkanı seçildi. Sezer, cumhurbaşkanlığı görevini 16 Mayıs 2000'de Süleyman Demirel'den devralmıştır.
Sezer, 2000 yılı Haziran ayında ANASOL-M koalisyonu hükûmetinin 28 Şubat Kararları içinde yer alan irticâî faaliyetlere katıldığı saptananların memuriyetten çıkarılmasını kolaylaştıran kanun hükmünde kararnameyi önce uzun süre bekletti. Hükûmetin iki kez yazılı açıklama yapıp "Anayasa'ya uygun" dediği kararnameyi, 8 Ağustos'ta "hukuk devleti ilkesine aykırı" olduğu gerekçesiyle iade etti. Ecevit'in 'İmzalamak zorunda' dediği ve 'yetkisini aşmakla' suçladığı Sezer, kararname, 14 Ağustos'ta 14 sayfalık bir gerekçeyle ikinci kez kendisine gönderilince İstanbul programını kesip Ankara'ya döndü. Ecevit ile yaptıkları görüşmeye rağmen ikna olmayınca kararnameyi 21 Ağustos'ta ikinci kez Hükûmete iade etti. Ecevit de kararnameyi yasa tasarısı olarak TBMM'ye sevk etmek zorunda kaldı. Daha sonra Sezer, üç kamu bankasının özelleştirilmesini öngören kararnameyi de iade etti. Bu iadeler ANASOL-M koalisyon hükûmeti arasında krize sebep olmuş ve koalisyon lideri Ecevit "Cumhurbaşkanı kendisini Anayasa Mahkemesi'nin yerine koyuyor. Bakanlar kurulu ile diyaloğa kapalı olması, kurulumuzda kaygıyla karşılanmıştır. Ekonomik istikrar tehlikededir" açıklaması yapmıştır.
Sezer, önce veto ettiği Rahşan Affı'nın aynı hâliyle Meclis'te kabul edilerek tekrar önüne gelmesi sonrası 21 Aralık 2000'de yasayı onayladı.
19 Şubat 2001'deki MGK toplantısında dönemin başbakanı Bülent Ecevit'e anayasa kitapçığını fırlatmasıyla başlayan anayasa kitapçığı krizi kamuoyunda "Kara Çarşamba" olarak adlandırıldı. Bu kriz 2001 Türkiye ekonomik krizine dönüştü.
3 Kasım 2002 seçimlerinden sonra anayasayı değiştirerek o dönem siyasi yasaklı olan Recep Tayyip Erdoğan'a milletvekili olma yolunu açma tartışmalarında Sezer "Demokrasi ve hukuk devleti ilkeleriyle bağdaşmayacak kişiye özgü düzenlemelerden kaçınarak, hukuku siyasallaştırmak yerine, siyaseti hukuk kurallarına uygun yapmaya özen gösterilmesi gerektiği" uyarısı yaptı. Ancak Erdoğan'ın milletvekili olabilmesini sağlayacak anayasa değişikliği 13 Aralık 2002'de parlamentodan geçti. Sezer ise 18 Aralık'ta veto etti. Ancak Sezer, ikinci kez önüne gelen anayasa değişikliğini onayladı ve referanduma gitme hakkını da kullanmadı.
2002 yılında Adalet ve Kalkınma Partisi hükûmeti seçilene kadar türbanlı milletvekilleri eşlerini resepsiyonlara davet etmesine rağmen bu seçimden itibaren Çankaya Köşkü'nün bir kamusal alan olduğunu belirterek başbakanın eşi de dahil hiçbir türbanlı kadını Çankaya Köşkü'ne davet etmemesi ve türbanlı bir eşin ev sahipliğinde yapılan resepsiyonlara katılmaması tartışmalara sebep olmuştur.
Veto hakkını en çok kullanan cumhurbaşkanı olan Sezer, görev süresi boyunca toplam 67 yasa, 22 bakanlar kurulu kararı ve 729 müşterek kararnameyi iade etmiştir.
16 Mayıs 2007'de görev süresi dolmasına rağmen, Eski Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu'nun toplantı yeter sayısı 367 olduğu tezi ve Anayasa Mahkemesi'nin benzer bir karar alması sonucu parlamento yeni bir cumhurbaşkanı seçememiş ve erken seçime gitmiştir. Abdullah Gül'ün cumhurbaşkanı seçildiği 28 Ağustos 2007 tarihine kadar Türkiye'nin onuncu cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.
Cumhurbaşkanlığı boyunca Adalet Bakanlığı'nın önerisiyle kendisine gönderilen 270 kişiden 260'ının affını onaylamıştır. Affedilenler arasında; 40 DHKP-C, 6 PKK, 28 (TKP/ML-TİKKO), 28 TİKB, 19 Dev-Sol, 17 MLKP, 15 THKP-C, 3 , 2 TKİP, 2 TKEP, 1 DHP ve 1 Dev-Yol üyesi bulunmaktaydı. Sezer'in bu mahkûmları af gerekçesinin büyük bölümünü, açlık grevine bağlı olarak oluşan Wernicke Korsakoff sendromu adlı bir tür hafıza kaybı hastalığı olarak belirtilmiştir. Sezer ayrıca 20 adi suçlu mahkûmu da affetmiştir. Sezer tarafından affedilen 13 terör mahkûmu daha sonra bazı eylemlerde tekrar yakalanmışlardır. Affedilen mahkûmlardan Ecevit Şanlı, 1 Şubat 2013 tarihinde Ankara ABD büyükelçiliğinde intihar saldırısı sırasında ölmüştür.
Cumhurbaşkanlığı sonrası (2007-günümüz)
Cumhurbaşkanlığını bıraktıktan sonra Sezer, kamuoyuna pek fazla gözükmedi ve açıklama yapmadı. Cumhurbaşkanlığı sonrası gerçekleşen her seçimde oy veren Sezer, 2014 cumhurbaşkanlığı seçiminde, Kemal Kılıçdaroğlu'nun "Tıpış tıpış oyunuzu vereceksiniz" sözüne tepki olarak oy vermeyi reddetti.
15 Ekim 2020'de Sezer, Anayasa Mahkemesi üyesi Engin Yıldırım'ın sosyal medya hesabından AYM binasının fotoğrafını "Işıklar yanıyor" notuyla paylaşması sonucu Sezer, "13 Ekim Ankara'nın başkent oluşunun 97. yılıydı, bu yüzden Ankara'da tüm kamu kurum ve kuruluşlarının ışıkları açıktı" açıklamasında bulundu. 16 Ekim 2020'de Hürriyet yazarı Ahmet Hakan, Cumhurbaşkanlığı sonrası Sezer'in kamuoyuna pek fazla açıklama yapmamasını eleştirdi. 30 Mart 2023'te 2023 cumhurbaşkanlığı seçiminde Millet İttifakı'nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu ile görüşen basın mensuplarına konuşan Sezer, "Başarılı olmasını diliyorum, yeter mi?" Destekliyor musunuz sorusuna ise "Evet" diyerek Kılıçdaroğlu'nun adaylığını desteklediğini açıkladı.
Ailesi
1964 yılında Semra Kürümoğlu ile evlenen Sezer'in; Zeynep (d. 1966), Ebru (d. 1973) ve Levent (d. 1973) adlarında 3 çocuğu vardır.
Aldığı ödül ve madalyalar
| Kurdele | Ödül ya da nişan | Ülke | Tarih | Şehir | Not | Kaynak |
|---|---|---|---|---|---|---|
 | Terra Mariana Haç Nişanı |  Estonya | 18 Nisan 2002 | Tallinn | Terra Mariana Nişanı Estonya Devlet Başkanı tarafından verilen en yüksek nişanlardan birisidir. |
Kaynakça
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mart 2020.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Şubat 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Ocak 2021.
- ^ Çalışkan, dürüst ama biraz sert mizaçlı 18 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Hürriyet, 27 Nisan 2000.
- ^ a b c d "A. Necdet SEZER". T.C. Cumhurbaşkanlığı. 13 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Kasım 2021.
- ^ Güneydoğu, Sezer'in Dicle'de verdiği kararı unutmadı 18 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Hürriyet, 10 Mayıs 2000.
- ^ a b . Sabah. 14 Nisan 2007. 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2011.
- ^ a b c d "Sezer'li 7 yıl (1)". Radikal. 22 Nisan 2007. 5 Şubat 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ a b c "Sezer'li 7 yıl (2)". Radikal. 24 Nisan 2007. 3 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ . 14 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Sezer'li 7 yıl (3)". Radikal. 24 Nisan 2007. 1 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ "Sezer'li 7 yıl (4)". Radikal. 25 Nisan 2007. 18 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ "Türban ve Kamusal Alan". 17 Mart 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ "Başbakan'a 'eşsiz' davet". 28 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ "Sezer'li 7 yıl (5)". Radikal. 27 Nisan 2007. 1 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ "Ahmet Necdet Sezer küllenmiş bir tartışmayı yeniden başlattı". 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ . 7 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ "Baykal: Türban dayatması tahrik eder". 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ "Sezer'li 7 yıl (6)". Radikal. 27 Nisan 2007. 1 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ En çok veto eden Sezer[]
- ^ "En çok veto eden cumhurbaşkanı". 17 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2012.
- ^ "Sezer'li 7 yıl (7)". Radikal. 28 Nisan 2007. 31 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Haziran 2012.
- ^ (21 Ağustos 2008). "Sezer 7 yılda 260 mahkumu affetti". . Türkiye Gazetesi. 17 Haziran 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Haziran 2020.
- ^ . habervitrini.com. 12 Şubat 2013. 12 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2013.
- ^ "Cumhurbaşkanı Sezer'in affettiği terörist çatışmada yakalandı". Haber7.com. 12 Şubat 2013. 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2013.
- ^ . aktifhaber.com. 1 Şubat 2013. 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2013.
- ^ "Cumhurbaşkanı Sezer'in affettiği terörist canlı bomba eyleminde bulundu". Haberler.com. 1 Şubat 2013. 21 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Şubat 2013.
- ^ "Ahmet Necdet Sezer niye konuşmuyor?". T24. 8 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2022.
- ^ odatv4.com. "Ahmet Necdet Sezer'in neden oy kullanmadığı ortaya çıktı". www.odatv4.com. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2022.
- ^ "Tıpış tıpış boykotu". Radikal. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2022.
- ^ . cumhuriyet.com. 15 Ekim 2020. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2022.
- ^ HAKAN, Ahmet. "Susup susup susup ışık olayında konuşmak". Hürriyet. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ . Cumhuriyet. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2023.
- ^ "Sezer: 2002 sonuna kadar AB ile müzakere tarihi bekliyoruz". NTVMSNBC.com. 19 Nisan 2002. 21 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Nisan 2014.
Dış bağlantılar
Ahmet Necdet Sezer hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
 | Vikikaynak'ta belgeler |
- Türkiye Cumhurbaşkanlığında biyografisi
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Süleyman Demirel | 10. Türkiye cumhurbaşkanı  16 Mayıs 2000 - 28 Ağustos 2007 | Sonra gelen: Abdullah Gül |
| Mahkeme görevi | ||
| Önce gelen: Yekta Güngör Özden | 14. Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Başkanı 6 Ocak 1998 - 28 Eylül 1998 | Sonra gelen: Mustafa Bumin |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmet Necdet Sezer d 13 Eylul 1941 Afyonkarahisar Turk hukukcu ve devlet gorevlisi Turkiye nin 14 Anayasa Mahkemesi baskani ve 10 cumhurbaskanidir Turkiye Cumhuriyeti tarihinde hem cumhurbaskanligi gorevini hem de bir yuksek yargi organinin baskanligini yapmis tek kisidir Ahmet Necdet Sezer2004 te Ahmet Necdet Sezer10 Turkiye cumhurbaskaniGorev suresi 16 Mayis 2000 28 Agustos 2007 7 yil 3 ay ve 12 gun Basbakan Bulent Ecevit 2000 2002 Abdullah Gul 2002 2003 Recep Tayyip Erdogan 2003 2007 Yerine geldigi Suleyman DemirelYerine gelen Abdullah Gul14 Turkiye Anayasa Mahkemesi baskaniGorev suresi 6 Ocak 1998 28 Eylul 1998Yerine geldigi Yekta Gungor OzdenYerine gelen Mustafa BuminTurkiye Anayasa Mahkemesi uyesiGorev suresi 28 Eylul 1988 28 Eylul 1998Baskan Mahmut Cuhruk 1988 90 Necdet Daricioglu 1990 91 Yekta Gungor Ozden 1991 97 Turkiye Yargitay uyesiGorev suresi 7 Mart 1983 28 Eylul 1988Baskan Cevdet Mentes 1972 80 Dervis Turhan 1980 84 Kisisel bilgilerDogum 13 Eylul 1941 82 yasinda Afyonkarahisar TurkiyeMilliyeti TurkEvlilik ler Semra Kurumoglu e 1964 Cocuk lar 3Yasadigi yer Ankara TurkiyeBitirdigi okul Ankara Universitesi Hukuk FakultesiMeslegi YargicImzasi 1983 1988 yillari arasinda Yargitay uyeligi yapan Sezer 1988 1998 yillari arasinda Anayasa Mahkemesi uyeligi 1998 yilinda da Anayasa Mahkemesi baskanligi yapti 2000 Turkiye cumhurbaskanligi secimi ile cumhurbaskanligi gorevine secildi 2007 yilinda cumhurbaskanligini Abdullah Gul e devretti Ilk yillari ve egitimiAhmet Necdet Sezer 13 Eylul 1941 tarihinde Afyonkarahisar da dunyaya geldi ogretmen Ahmet Hamdi Sezer o 1979 ile ev hanimi Hatice Sezer in 1918 2004 dort cocugunun tek erkek olanidir 1958 de Afyon Lisesinden 1962 de Ankara Universitesi Hukuk Fakultesinden mezun oldu Ayni yil Ankara da hakim adayi olarak goreve basladi Askerligini Kara Harp Okulunda yedek subay olarak yapti Dicle ve Yerkoy de hakim ve Yargitay tetkik hakimi olarak gorev yapti Dicle Asliye Hukuk Mahkemesinde hakim olarak 27 Mayis Darbesi sonrasinda Demokrat Parti ye yakin oldugu bahanesiyle Turkiye nin batisina surgune gonderilen 55 kanaat onderinden biri olan Bkz 55 ler Olayi Ensarioglu Ailesi nin lideri Seyh Abdurrezzak Ensarioglu nun el konulan ev ve arsalarinin iade edilmesine karar verdi Sivil yonetime yeni gecildigi ve Ensarioglu Ailesi nin bolgede dislandigi bir donemde verdigi bu kararla bolgede kan dokulmesini onlerken Dicle de toplumsal barisi da tesis etti Medeni hukuk alaninda 1977 ve 1978 de Ankara Universitesi Hukuk Fakultesinde Yuksek Lisans ogrenimi yapti Yuksek yargi donemi7 Mart 1983 te Yargitay uyeligine secildi Yargitay 2 Hukuk Dairesi uyesi olarak gorev yaparken donemin cumhurbaskani Kenan Evren tarafindan 28 Eylul 1988 de o gune kadar atanmis en genc uye olarak Anayasa Mahkemesi uyeligine atandi 6 Ocak 1998 de Anayasa Mahkemesi baskani secildi 28 Eylul 1998 tarihinde emekli oldu Emekli Anayasa Mahkemesi baskani olarak Nisan 1999 da yaptigi bir konusma bazi kesimlerce 28 Subat surecine de bir elestiri olarak algilanmis ve bazi gazetelerde mansete tasinmisti Bu konusmada Sezer sunlari belirtmisti Dusunce ozgurlugu demokrasinin temeli ve ayrilmaz parcasidir Dusunce suc sayilirsa demokrasi olmaz Eyleme donusmeyen dusunce aciklamalari cezalandirilamaz Anayasa ve yasalardaki dusunce ozgurlugunu kisitlayan hukumler altina imza koyulan uluslararasi anlasmalar cercevesinde degistirilmelidir Turkiye insan haklari alaninda evrensel normlara uyum saglamak icin yasalarinda gerekli degisiklikleri yapmak zorundadir Dusunceyi aciklama ozgurlugu ile bagdasmayan yasa kurallari degistirilmelidir Anayasa ve yasalar ozgurlugu engelleyen ogelerden arindirilmali ozgurluk alani genisletilmelidir Dusunce ozgurlugu alaninda demokratik degerlere yer verilmelidir Cumhurbaskanligi 2000 2007 Sezer Vladimir Putin Atal Bihari Vajpayee ve Nursultan Nazarbayev ile birlikte Almati Kazakistan 4 Haziran 2002 Sezer cumhurbaskani secilmeden once kamuoyu tarafindan taninan bir isimdi ANASOL M koalisyon hukumeti ortaklarinin Bulent Ecevit Devlet Bahceli Mesut Yilmaz kendileri veya partilerinden birinin adayliginda ortak karara varamamalari sonucu hepsinin disinda bir aday olan donemin emekli Anayasa Mahkemesi Baskani Sezer Ecevit in onerisiyle cumhurbaskani adayi olarak on plana cikmistir 25 Nisan 2000 de Koalisyon liderlerinin yani sira muhalefet liderleri Recai Kutan ve Tansu Ciller de dahil 131 milletvekilinin ortak onergesiyle Sezer cumhurbaskanligina aday gosterildi Sezer bes partinin ortak adayi olmasina karsin 367 oy gereken ilk iki turda once 281 sonra da 314 oy aldi 276 oyun yeterli oldugu son tur 5 Mayis ta yapildi ve Sezer oylamaya katilan 533 milletvekilinden 330 unun oyunu alarak Turkiye nin 10 cumhurbaskani secildi Sezer cumhurbaskanligi gorevini 16 Mayis 2000 de Suleyman Demirel den devralmistir Sezer 2000 yili Haziran ayinda ANASOL M koalisyonu hukumetinin 28 Subat Kararlari icinde yer alan irticai faaliyetlere katildigi saptananlarin memuriyetten cikarilmasini kolaylastiran kanun hukmunde kararnameyi once uzun sure bekletti Hukumetin iki kez yazili aciklama yapip Anayasa ya uygun dedigi kararnameyi 8 Agustos ta hukuk devleti ilkesine aykiri oldugu gerekcesiyle iade etti Ecevit in Imzalamak zorunda dedigi ve yetkisini asmakla sucladigi Sezer kararname 14 Agustos ta 14 sayfalik bir gerekceyle ikinci kez kendisine gonderilince Istanbul programini kesip Ankara ya dondu Ecevit ile yaptiklari gorusmeye ragmen ikna olmayinca kararnameyi 21 Agustos ta ikinci kez Hukumete iade etti Ecevit de kararnameyi yasa tasarisi olarak TBMM ye sevk etmek zorunda kaldi Daha sonra Sezer uc kamu bankasinin ozellestirilmesini ongoren kararnameyi de iade etti Bu iadeler ANASOL M koalisyon hukumeti arasinda krize sebep olmus ve koalisyon lideri Ecevit Cumhurbaskani kendisini Anayasa Mahkemesi nin yerine koyuyor Bakanlar kurulu ile diyaloga kapali olmasi kurulumuzda kaygiyla karsilanmistir Ekonomik istikrar tehlikededir aciklamasi yapmistir Sezer once veto ettigi Rahsan Affi nin ayni haliyle Meclis te kabul edilerek tekrar onune gelmesi sonrasi 21 Aralik 2000 de yasayi onayladi 19 Subat 2001 deki MGK toplantisinda donemin basbakani Bulent Ecevit e anayasa kitapcigini firlatmasiyla baslayan anayasa kitapcigi krizi kamuoyunda Kara Carsamba olarak adlandirildi Bu kriz 2001 Turkiye ekonomik krizine donustu 3 Kasim 2002 secimlerinden sonra anayasayi degistirerek o donem siyasi yasakli olan Recep Tayyip Erdogan a milletvekili olma yolunu acma tartismalarinda Sezer Demokrasi ve hukuk devleti ilkeleriyle bagdasmayacak kisiye ozgu duzenlemelerden kacinarak hukuku siyasallastirmak yerine siyaseti hukuk kurallarina uygun yapmaya ozen gosterilmesi gerektigi uyarisi yapti Ancak Erdogan in milletvekili olabilmesini saglayacak anayasa degisikligi 13 Aralik 2002 de parlamentodan gecti Sezer ise 18 Aralik ta veto etti Ancak Sezer ikinci kez onune gelen anayasa degisikligini onayladi ve referanduma gitme hakkini da kullanmadi 2002 yilinda Adalet ve Kalkinma Partisi hukumeti secilene kadar turbanli milletvekilleri eslerini resepsiyonlara davet etmesine ragmen bu secimden itibaren Cankaya Kosku nun bir kamusal alan oldugunu belirterek basbakanin esi de dahil hicbir turbanli kadini Cankaya Kosku ne davet etmemesi ve turbanli bir esin ev sahipliginde yapilan resepsiyonlara katilmamasi tartismalara sebep olmustur Veto hakkini en cok kullanan cumhurbaskani olan Sezer gorev suresi boyunca toplam 67 yasa 22 bakanlar kurulu karari ve 729 musterek kararnameyi iade etmistir 16 Mayis 2007 de gorev suresi dolmasina ragmen Eski Yargitay Cumhuriyet Bassavcisi Sabih Kanadoglu nun toplanti yeter sayisi 367 oldugu tezi ve Anayasa Mahkemesi nin benzer bir karar almasi sonucu parlamento yeni bir cumhurbaskani secememis ve erken secime gitmistir Abdullah Gul un cumhurbaskani secildigi 28 Agustos 2007 tarihine kadar Turkiye nin onuncu cumhurbaskani olarak gorev yapti Cumhurbaskanligi boyunca Adalet Bakanligi nin onerisiyle kendisine gonderilen 270 kisiden 260 inin affini onaylamistir Affedilenler arasinda 40 DHKP C 6 PKK 28 TKP ML TIKKO 28 TIKB 19 Dev Sol 17 MLKP 15 THKP C 3 2 TKIP 2 TKEP 1 DHP ve 1 Dev Yol uyesi bulunmaktaydi Sezer in bu mahkumlari af gerekcesinin buyuk bolumunu aclik grevine bagli olarak olusan Wernicke Korsakoff sendromu adli bir tur hafiza kaybi hastaligi olarak belirtilmistir Sezer ayrica 20 adi suclu mahkumu da affetmistir Sezer tarafindan affedilen 13 teror mahkumu daha sonra bazi eylemlerde tekrar yakalanmislardir Affedilen mahkumlardan Ecevit Sanli 1 Subat 2013 tarihinde Ankara ABD buyukelciliginde intihar saldirisi sirasinda olmustur Cumhurbaskanligi sonrasi 2007 gunumuz Cumhurbaskanligini biraktiktan sonra Sezer kamuoyuna pek fazla gozukmedi ve aciklama yapmadi Cumhurbaskanligi sonrasi gerceklesen her secimde oy veren Sezer 2014 cumhurbaskanligi seciminde Kemal Kilicdaroglu nun Tipis tipis oyunuzu vereceksiniz sozune tepki olarak oy vermeyi reddetti 15 Ekim 2020 de Sezer Anayasa Mahkemesi uyesi Engin Yildirim in sosyal medya hesabindan AYM binasinin fotografini Isiklar yaniyor notuyla paylasmasi sonucu Sezer 13 Ekim Ankara nin baskent olusunun 97 yiliydi bu yuzden Ankara da tum kamu kurum ve kuruluslarinin isiklari acikti aciklamasinda bulundu 16 Ekim 2020 de Hurriyet yazari Ahmet Hakan Cumhurbaskanligi sonrasi Sezer in kamuoyuna pek fazla aciklama yapmamasini elestirdi 30 Mart 2023 te 2023 cumhurbaskanligi seciminde Millet Ittifaki nin adayi Kemal Kilicdaroglu ile gorusen basin mensuplarina konusan Sezer Basarili olmasini diliyorum yeter mi Destekliyor musunuz sorusuna ise Evet diyerek Kilicdaroglu nun adayligini destekledigini acikladi Ailesi1964 yilinda Semra Kurumoglu ile evlenen Sezer in Zeynep d 1966 Ebru d 1973 ve Levent d 1973 adlarinda 3 cocugu vardir Aldigi odul ve madalyalarKurdele Odul ya da nisan Ulke Tarih Sehir Not KaynakTerra Mariana Hac Nisani Estonya 7007200204180000000 18 Nisan 2002 Tallinn Terra Mariana Nisani Estonya Devlet Baskani tarafindan verilen en yuksek nisanlardan birisidir Kaynakca a b Arsivlenmis kopya 7 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mart 2020 a b Arsivlenmis kopya PDF 3 Subat 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Ocak 2021 Caliskan durust ama biraz sert mizacli 18 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hurriyet 27 Nisan 2000 a b c d A Necdet SEZER T C Cumhurbaskanligi 13 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Kasim 2021 Guneydogu Sezer in Dicle de verdigi karari unutmadi 18 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hurriyet 10 Mayis 2000 a b Sabah 14 Nisan 2007 18 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mart 2011 a b c d Sezer li 7 yil 1 Radikal 22 Nisan 2007 5 Subat 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2012 a b c Sezer li 7 yil 2 Radikal 24 Nisan 2007 3 Temmuz 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2012 14 Subat 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Sezer li 7 yil 3 Radikal 24 Nisan 2007 1 Temmuz 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2012 Sezer li 7 yil 4 Radikal 25 Nisan 2007 18 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2012 Turban ve Kamusal Alan 17 Mart 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2012 Basbakan a essiz davet 28 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2012 Sezer li 7 yil 5 Radikal 27 Nisan 2007 1 Temmuz 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2012 Ahmet Necdet Sezer kullenmis bir tartismayi yeniden baslatti 25 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2012 7 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Haziran 2012 Baykal Turban dayatmasi tahrik eder 8 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2012 Sezer li 7 yil 6 Radikal 27 Nisan 2007 1 Temmuz 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2012 En cok veto eden Sezer olu kirik baglanti En cok veto eden cumhurbaskani 17 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2012 Sezer li 7 yil 7 Radikal 28 Nisan 2007 31 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Haziran 2012 21 Agustos 2008 Sezer 7 yilda 260 mahkumu affetti Turkiye Gazetesi 17 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Haziran 2020 habervitrini com 12 Subat 2013 12 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Subat 2013 Cumhurbaskani Sezer in affettigi terorist catismada yakalandi Haber7 com 12 Subat 2013 22 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2013 aktifhaber com 1 Subat 2013 22 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Subat 2013 Cumhurbaskani Sezer in affettigi terorist canli bomba eyleminde bulundu Haberler com 1 Subat 2013 21 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Subat 2013 Ahmet Necdet Sezer niye konusmuyor T24 8 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2022 odatv4 com Ahmet Necdet Sezer in neden oy kullanmadigi ortaya cikti www odatv4 com 20 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2022 Tipis tipis boykotu Radikal 15 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2022 cumhuriyet com 15 Ekim 2020 15 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mart 2022 HAKAN Ahmet Susup susup susup isik olayinda konusmak Hurriyet 1 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2022 Cumhuriyet 30 Mart 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mart 2023 Sezer 2002 sonuna kadar AB ile muzakere tarihi bekliyoruz NTVMSNBC com 19 Nisan 2002 21 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Nisan 2014 Dis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden Ahmet Necdet Sezer hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarVikisoz de alintilarVikikaynak ta belgelerTurkiye Cumhurbaskanliginda biyografisiSiyasi goreviOnce gelen Suleyman Demirel 10 Turkiye cumhurbaskani 16 Mayis 2000 28 Agustos 2007 Sonra gelen Abdullah GulMahkeme goreviOnce gelen Yekta Gungor Ozden 14 Turkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Baskani 6 Ocak 1998 28 Eylul 1998 Sonra gelen Mustafa Bumin