Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Devrimci Yol hareketi (DEV-YOL), 1974 sonrası THKP-C'nin fikri ve örgütsel olarak devamı niteliğindedir.[] 1974 affı sonrası eski THKP-C ve DEV-GENÇ kökenli kadrolar geçmişin değerlendirmesini esas alan tartışmalar yürütmüştür. Kökeni THKP-C Genel komitesi içerisinde yaşanan ayrılığa kadar giden farklı değerlendirmeler, sürecin ayrılıkla sonuçlanmasına neden olmuştur. Yürütülen tartışmalarda THKP-C ve Mahir Çayan’ın geliştirdiği ideolojik-politik görüşlerin doğruluğunu savunan grup Devrimci Yol'un ilk çıkış noktasıdır.[]
| Devrimci Yol | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | DEV-YOL |
| Slogan | "Tek Yol Tek Seçenek Halkın Kendi İktidarıdır!" |
| Öncül | |
| Ardıl |
|
| Kuruluş | 1 Mayıs 1977) |
| Kapanış | 1985 |
| Merkez | Ankara (1977-1980) İstanbul (1980-1980) Almanya / Suriye(1980-1985) |
| Lider | Oğuzhan Müftüoğlu(1980 öncesi) Nasuh Mitap(1980 öncesi) Taner Akçam(1980-1985) |
| Önemli kişiler | Ali Başpınar, Melih Pekdemir, Ali Alfatlı, Mehmet Ali Yılmaz, Baha Çetintaş |
| Üyelik | 37.595 (1980) |
Devrimci Gençlik dergisi ve Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu (DEV-GENÇ) etrafında yürütülen çalışmalar sonucunda Devrimci Yol bildirgesi yayınlanmıştır. 1 Mayıs 1977 yılında ilk sayısını çıkaran Devrimci Yol dergisi, yüzbinlere varan tiraja ulaşmıştır.[] 12 Eylül darbesi karşısında, direnişi esas alan bir çizgi geliştiren Devrimci Yol, özellikle kırsal alanda yürüttüğü faaliyetler sonucu çok sayıda militanını kaybetmiştir.[]
Parti anlayışı
Devrimci Yol, kendisini klasik örgüt formlarından ayırarak ''Partileşme Süreci'' yaşayan farklı bir hareket olarak tanımlar.Sıkıyönetim askeri savcıları tarafından ise örgüt olarak tanımlanmaktadır.[]
Nisan 1977'de yayınlanan Devrimci Yol Bildirgesinde parti kurma fikrini alır. Partinin işçi sınıfının öz örgütü olması zorunluluğundan bahseder ve bunun nasıl olmaması gerektiğini açıklar. Söylenen en net söylem parti için herhangi bir şablon kullanılmayacağı, partinin, somut koşulların doğru bir şekilde yapılacak analizlerinden çıkacağıdır. []
Temel görüşleri
Devrimci Yol, döneminde Türkiye'ye özgü bir hareket yaratma çabasındadır. Devrimci Yol çevresi, 1975-1980 yıllarındaki, sosyalist hareketlerin, partilerin birçoğunun içinde olduğu SBKP-ÇKP-AEP kamplaşmasının dışında kalır. Türkiye'ye özgü olan bir sosyalizm ve örgütlenme arayışları, Devrimci Yol hareketinin öne çıkmasını, kitleselleşmesini sağlayan başlıca faktör olarak gösterilebilir. O zamanlar Devrimci Yol'un sıkça kullandığı ve tartışıldığı "Söz, yetki, karar, iktidar halka", "Üreten biziz yöneten de biz olacağız", "Direniş Komiteleri", "Halk komiteleri", "sosyalist demokrasi" gibi slogan ve kavramlar, o yıllarda Devrimci Yol çevresi tarafından solun gündemine sokulmuş ve tartışılmıştır.
Cunta öncesi dönemde Devrimci Yol'un temel teorik sistematiğinde, Kürdistan'ın sömürge olduğu yolundaki tezler mahkûm edilmiştir. "Kendi demokratik devrim sürecini tamamlamamış bir ülkenin, hele hele kendisi sömürge konumundayken emperyalist olduğu iddiası tamamen Marksist-Leninist toplum ve tarih modelini doğru analiz edememek ve emperyalizm tanımını kavrayamamak" olarak yorumlanmış, bu nedenle Kürt Solu'nun tepkisini almış, yer yer Kürt fraksiyonları ile silahlı çatışmalar da yaşamıştır.
THKP-C'ye bakışı
Devrimci Yol, THKP-C'yi kendisinden önceki tutucu soldan ilk kopuş olarak tanımlar. 12 Mart Darbesi öncesindeki devrimci mücadele ve devrimci hareketlerin teorik kavramları, özellikle Mahir Çayan tarafından ortaya atılan THKP-C hareketine ait tezler (birleşik devrimci savaş, politikleşmiş askeri savaş, öncü Savaşı, evrim-devrim aşamaları, suni denge, silahlı propaganda gibi konular) en çok tartışılan konuları oluşturur. 12 Mart sonrası tartışılan bu teoriler üzerinden iki eğilim ortaya çıkmıştır. Bir eğilime göre darbenin başarısı, geçmiş devrimci anlayışın yanlışlığını ortaya koymuştur. Bu düşünce etrafındakiler bir geçmiş eleştirisi ve reddiyesi etrafında yoğunlaşırken (KSD, Halkın Yolu vb.) bunun karşısında ise bu eğilimlere tepki olarak, THKP/C hareketinin dogmatik bir yorumuna dayanan eğilimler (Acilciler, MLSPB vb.) ortaya çıkarak THKP-C'nin basit-karikatürist bir taklidi olarak dar pratikçi bir tutuma yönelirler. Devrimci Yol bu iki eğilimden de farklı bir anlayışla hareket etmeye başlar.[]
Türkiye Tahlili
Devrimci Yol, 1970'lerdeki Türkiye siyasal yaşamının çalkantılı durumunun, Türkiye'nin 1950'lerde içine girdiği ekonomik ve siyasi sistemin 1970'lere gelindiğinde tümüyle tıkanmış durumda olmasından kaynaklanan bir sonuç olduğunu söylemektedir. Türkiye'nin içinde bulunduğu durumu iç ve dış çeşitli etkenlerin baskısıyla çok yönlü ve derin bir bunalıma sürüklenmesi olarak yorumlamaktadır. Bu bunalımda mevcut iktidar odaklarının kendi iktidarlarının devamı için aşırı baskı politikalarına yöneldiği ve devlet desteğiyle örgütlendirilen bir faşist terör dalgasının bütün ülkeyi kapladığı görüşündedir.
Devrimci Yol Türkiye'yi ekonomik, politik kültürel ve askeri açılardan emperyalizmle bağımlı olarak tarif eder. Türkiye kapitalist ekonomisinin kendi dinamikleri ile değil yukarıdan aşağıya ve dışa bağımlı bir biçimde kurulduğunu ve başından itibaren tekelci bir karaktere sahip olduğunu söyler. Türkiye'nin 1900'lü yıllardan itibaren burjuvazinin önderliğinde bir demokratik devrim sürecinde olduğunu ancak gerçek bir demokratik devrimin (emperyalist dönemde) burjuvazi önderliğinde tamamlanmasının olanaklı olmadığı, bunu proletaryanın önderliğindeki bütün halkın demokratik iktidarının gerçekleştireceği fikrindedir. Toprak reformunun özellikle doğuda çözülmediğini, feodalizmin ülkede tasfiyesinin gerçekleştirilemediğini belirtir. Çözülememiş bir başka burjuva demokratik devrim sorunu olarak gördüğü mesele ise ulusal sorundur. Devrimci Yol bu sorunun feodalizmin tasfiyesi ile bağlantılı olduğu tespitini yapar. Ülkenin durumunu uluslararası tekellerle bütünleşmiş yerli burjuvazi ve toprak ağalarının ortaklığında oligarşik bir diktatörlük olarak tanımlarken, bu ittifakın içindeki çelişkiler ve ekonomik platformda bir takım anti-feodal tedbirler nedeniyle bu iki öge arasındaki dengenin tekelci burjuvazi lehine bozulduğunu tespit eder. Kapitalizmin temellerinin sağlam olmaması ve halen kapitalizm öncesi sorunlarla uğraşılması, ülkede klasik bir burjuva demokrasisini dahi kurulamadığını bunun yanında işçi hareketinin de güçlü olmamasından kaynaklı olarak çalışan kesimin ağır bir sömürü altında bulunduğunu iddia eder. Hakim kesimin kendi içindeki bu çelişkilerinin, ülkeyi yönetmelerine olanak tanımadığını ve dışa bağımlı ekonominin sürekli sallantıda olmasının da kendiliğinden ve gittikçe keskinleşen bir sosyal muhalefete neden olduğunu, bunun da halka karşı daha fazla baskı ve faşizmle yanıt bulduğunu iddia eder.
İç Savaş Tezi
Devrimci Yol Türkiye'de II. Dünya Savaşı öncesi Avrupa'da aşağıdan yukarı gelişen faşizmin aksine yukarıdan aşağı yapılanan bir faşizmin bulunduğunu ve bunun emperyalizme bağımlı yeni sömürge devlet yapısından kaynaklandığını söyler. Faşizme karşı mücadelenin, devletin yapısının değiştirilmesini hedefleyen bir program çerçevesi içinde bir devrim sorunu olarak görülmesi gerektiğini ve bir açık faşizm tehlikesinin somut olarak gündeme geldiği durumlarda temel alınması gerekenin faşizmle mücadele olduğunu ileri sürmüştür. 1977-1980 yılları arasında yaşanan siyasal çatışma ortamı, Devrimci Yol çevresi tarafından iç savaş olarak tanımlanmakta idi. O günlerde içsavaş tanımı yapan başka bir siyasi hareket yoktur. Devrimci Yol Türkiye'de ilan edilmemiş, üstü örtülü, cephelere ayrılmamış bir savaş yaşanmakta olduğunu ve buna göre örgütlenmek gerektiğini savunuyordu. Devrimci Yol'un bu tespiti sağ militan gruplarla mücadelede onu öne çıkaran, bu mücadelenin odağı haline getiren faktör oldu.[]
Direniş Komiteleri
Devrimci Yol toplumda var olan militan sağ hareketlere karşı her türlü direnme eğiliminin, adı altında bir araya getirilmesi gerektiğini düşünmekte idi. Hareketin önderleri Direniş Komiteleri tartışmasını solun gündemine getirdi. Bu öneri özellikle THKP-C kökenli gruplar arasında yoğun tartışmalara neden oluyor ve Devrimci Yol, THKP-C ve Mahir Çayan'ı reddetmekle suçlanıyordu.
Devrimci Yol'a göre Direniş Komiteleri ihtiyaçtan doğmuştu ve halkta var olan ve aslında kendiliğinden gelişen direnme eğilimlerinin bir çatı altında toplanması, aynı politik hatta duruşlarının sağlanması bir zorunluluktu. O dönemde Türkiye'de günlük yaşamda can güvenliği en elzem sorunlardan biri haline gelmişti. Siyasal nedenlerle günde 5-10 insan hayatını yitiriyor, şehirler, mahalleler, sokaklar, okullar, işyerleri saflaşmanın içine giriyordu. İdeolojik saflaşma sürecini yaşayan toplum, hızla fiziki bir saflaşmaya gidiyordu. Ev ev, sokak sokak yaşanan ayrışmada bireyler bir tercih yapmak zorunda kalıyordu.
Devrimci Yol çevresinin ortaya attığı Direniş Komiteleri, bir bakıma kendileri adına bu kaosun önüne geçebilmenin çabasıydı. Kimin ne yapacağı, ne zaman yapacağı bilinmediği bir siyasal çatışma yerine, anti-faşist mücadele olarak adlandırdıkları mücadelede derli toplu bir hat oluşturmayı zorunluluk olarak görüyorlardı.
"Faşist güçlerin, halk yığınlarını yıldırmaya yönelik saldırıları, geniş halk yığınları arasında bir savunma ihtiyacının doğmasına neden olmakta; çatışmanın genişleyip yaygınlaşması, anti-faşist bir dayanışma eğiliminin doğmasına ve gelişmesine neden olmaktadır. Direniş komiteleri bu eğilimin devrimci bir doğrultuya kanalize edilmesi, bağımsız bir devrimci hareketin, halk iktidarını hedefleyecek şekilde ve tüm anti-faşist halk güçlerinin birleşik devrimci savaşının örgütlendirilmesi doğrultusunda kavranılmasının bir gereği olarak ortaya çıkmıştır."
Faşizme karşı mücadeleyi devrim sorunu olarak gören Devrimci Yol önderleri, Devrimci Yol dergilerinde sık sık çıkan yazılarla sayıları hızla artan Direniş Komiteleri'ni kontrol etmeye ve politik bir zemine çekmeye çalışıyorlar ve sivil faşist gruplarla çatışmanın yaşanmadığı ya da yaşanarak başarı elde edildiği alanlarda da, komitelerin kurulması, kurulmuş komitelerin devam ettirilmesini öneriyorlardı. Devrimci Yol'a göre bu mücadelede yakalanan güç, devrimci bir yola kanalize edilmezse elden kaçabilirdi. Bu yüzden Direniş Komiteleri'ni yalnızca sivil faşist güçlere karşı kavga zemini olarak düşünmek yanlıştı. Devrimci Yol bu komiteleri, ayrıca halka sosyalizmi yaşatabilecekleri ve onları alıştırabilecekleri bir alan olarak görüyordu. Direniş Komiteleri, kurulması amaçlanan sosyalizmin iktidar organlarının nüveleri olarak görülüyordu.
"Direniş Komiteleri en geniş anlamda, devrimci halk iktidarının birer nüveleri olarak kavranmalı ve bu doğrultuda derinleştirilip geliştirilmelidir."(Aynı kaynak)
"Direniş Komiteleri mücadelesinin başarıya ulaştırılabilmesi, böyle bir devrimci önderliğin (proleteryanın öncü savaşçı partisinin) varlığına kopmaz bir şekilde bağlıdır."(Aynı kaynak)
Tarihi
Devrimci Yol çevresinin ideolojik-politik görüşlerini açıklayan, dünya, Türkiye ve devrimin yolu konusunda Devrimci Yol'un yaklaşımlarını ortaya koyan Devrimci Yol Bildirgesi 1977'nin Nisan ayı içerisinde yayınlanır.[]Devrimci Yol Dergisi, 1 Mayıs 1977'de kamuoyunun karşısına çıkmıştır.[]
12 Eylül öncesi
Devrimci Yol 1980'in ilk aylarında bir askerî darbenin gündemde olduğunu ve diğer gruplarla ortak bir siyaset geliştirmeyi, ortak eylemlerinin genişletilmesini ve buna benzer bazı önlemleri içeren bir politika benimsedi. Bu politika diğer gruplara da götürülerek tartışıldı ancak diğer gruplarla sürdürülen bu girişimler ilke tartışmaları ve polemikleri içinde yaşanan diğer olumsuzluklarla birlikte sonuçsuz kaldı. 12 Eylül'den önceki olaylara bakıldığında Fatsa, Çorum, Tariş olaylarının yanında Türkiye solunun çok yoğun bir şekilde iç mücadelelerle, çatışmalarla meşgul olduğu görülecektir.
Devrimci Yol bu dönem içinde bir askerî darbenin gündeme geldiğini ekonomik temellere dayandırarak açıklamıştı. Demokratik ülkelerde uygulanamayacak kadar sert IMF politikalarını uygulamak isteyen egemenlerin böyle bir darbeye ihtiyaç duymaya başladığını yazıyordu.
"Bu alınan tedbirler ise (...) ordunun devreye sokulması yoluyla, daha ileriki bir aşamada ordunun aracılık edeceği açık faşist bir rejime geçiş sağlamaktan başka bir anlama gelmez."
"...Bu gelişmelerin en son geldiği yer sivil sıkıyönetim uygulamalarıdır. Bugün (bir yanda) polis tarafından her türlü işkence uygulamaları faşist katliamları takviye edecek şekilde sürdürülürken, sözde anarşiyi önleme uğruna giderek artan biçimde ordu devreye sokulmaktadır. Bu gelişmelerin Latin Amerika ülkelerinde sıkça rastlanan türden sol görünümlü bir hükûmet aracılığıyla yürütülen baskıcı bir yönetim doğrultusundaki bir gelişme sayılması gerektiği söylenebilir ki, bu tür yönetimleri çoğunlukla açık faşist bir yönetimin izlemesi kaçınılmaz bir şeydir."
Fatsa yerel yönetimi
Devrimci Yol'un Ordu'nun Fatsa ilçesinde giriştiği Yerel Yönetim deneyi örgütün yönetim anlayışına örnek gösterilir. Fatsa'da terzi Fikri Sönmez bağımsız aday olarak belediye başkanı seçilir. Bu ilçedeki faaliyetler tüm Türkiye'de ilgi ile izlenir. İlçe adı verilen askeri bir harekâta maruz kalır. Fikri Sönmez ve birçok insan tutuklanır; belediye yönetimi dağıtılır.
12 Eylül Darbesi sonrası
12 Eylül Darbesi sonrası 'nce açılan siyasi davalarda onbinlerce insan yargılandı. Hukukdışı olduğu iddia edilen bu mahkemelerde birçok idam ve müebbed hapis cezası verildi.
Türkiye'nin birçok ilinde ve bazı ilçesinde Devrimci Yol davaları açıldı. Karadeniz, Akdeniz, Ege, İç Anadolu ve Marmara'da yoğun yargılanmalar yaşandı. Askeri mahkemelerce kimi dosyalar birleştirildiği için net bir sayı ortaya koymak zordur. Türkiye'nin tamamında 40 civarında Devrimci Yol davasının açıldığı söylenebilir. Ankara Merkez Devrimci Yol davasının sanık sayısı 1.000 civarındaydı. Sanık sayısı Artvin'de 898 ve Fatsa'da 900'dü. Bu rakamlar Devrimci Yol'un darbe öncesindeki kitleselliği hakkında fikir verebilir.
36 davada 251'i kadın olmak üzere toplam 4.403 sanık yargılandı.
| 20 ve altı | 21-25 | 26-30 | 31-40 | 41 ve üzeri | Yaşı belirsiz |
|---|---|---|---|---|---|
198 | 1.320 | 740 | 477 | 307 | 542 |
Bu rakamlar, Devrimci Yol davalarında yargılanan insanların genellikle genç yaşta -25 yaş ve altı- olduğunu gösterse de, 30 yaş ve üstü yaşlar da kayda değer bir rakamdadır.
| Öğrenciler | Memurlar | İşçiler | Ev kadınları | İşsiz | İmam | Belediye başkanı | Belirsiz | Çiftçiler | Esnaf | Üst meslek | Alt meslek |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
747 | 511 | 1062 | 103 | 400 | 7 | 5 | 348 | 593 | 290 | 30 | 110 |
Memurlar grubu mühendis, teknisyen, subay, polis, hemşire, muhtarlardan; üst meslek grubu müteahhit, tüccar, serbest muhasebeci vb. mesleklerden; alt meslek grubu pazarcı, seyyar satıcı, garson, komi, boyacı, şoför, muavin vb mesleklerden; belirlenemeyenlerin bir bölümünü 15 yaşın altındaki çocuklardan oluşmaktadır.
Bu sayılar, Devrimci Yol hareketinin gençlik hareketi olmaktan öteye gitmeye çalıştığının bir göstergesi sayılabilir.
| Üniversite | Lise | Ortaokul | İlkokul | Okuma yazması olmayan | Belirlenemeyen |
|---|---|---|---|---|---|
486 | 858 | 279 | 8599 | 65 | 1857 |
| 1981 | 1982 | 1983 | 1984 |
|---|---|---|---|
1,153 | 922 | 317 | 288 |
| İdam | Müebbet | 21 yıl üstü | 11-20 yıl | 0-10 yıl |
|---|---|---|---|---|
80 | 123 | 12 | 214 | 1771 |
Bu dönemde açılan 720 sanıklı Devrimci Yol davası henüz tamamen sonuçlanamamıştır.
1985 sonrası
1985'ten itibaren, Devrimci Yol'u canlandırmak ve büyütmek için yürütülen çalışmalar 1988 sonrasında üniversite gençliği, işçiler ve kamu çalışanları içinde gelişen muhalefet hareketleri içinde gelişme alanı buldu. Bu dönemde, söz konusu toplumsal muhalefet hareketleri içerisinde etkili olan Devrimci Yol kökenli kadrolar, devrimciler ismiyle merkezi bir yapısı olmaksızın çalışmalar yürüttü.
Tepkiler
- Kenan Evren 12 Eylül askerî darbesini savunurken "Biz gelmeseydik Fatsa'dakiler gelecekti." demiştir.
- Örgütün amblemi Yumruklu Yıldız'ın ünlü karikatürist Selçuk Demirel tarafından yapıldığı söylense de, Selçuk Demirel Hürriyet gazetesine verdiği röportajda "böylesi güzel bir amblemi ben yapmak isterdim, ben yapmadım fakat yapanı tanıyorum." demiştir.
- 12 Eylül öncesi Devrimci Yol siyasal grubunun istihbarat alanında da "Devrimci İstihbarat Teşkilatı" DİT adıyla azımsanmayacak ölçüde örgütlenmiştir.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2014.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 1 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2014.
- ^ 1983 yılında güvenlik güçlerinin "sürekli yenilenen vc deneyimlere dayanan bir eğilim dokümanı alarak hazırlanmış' (.s. 169) Terör ve Terörle Mücadelede Durum Değerlendirmesi (Başbakanlık Yayınlan, Ankara, 1983) adlı kitaptan alınmıştır.
- ^ . web.archive.org. 4 Mart 2021. 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2023.
- ^ Devrimci Yol. Sayı 13 15 Ocak http://www.devrimciyol.org/Devrimci%20Yol/dergiler/devrimciyol13yazi2.htm 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ (Devrimci Yol, sayı 20, Temmuz 1978)
- ^ (Devrimci Yol, sayı 21, Ağustos 1978)
- ^ İstatistikler Randevuyu Dağa Verdik( s. 44-49), Aral Yayınları
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2007.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Devrimci Yol haber gazete kitap akademik JSTOR Nisan 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Nisan 2023 Devrimci Yol hareketi DEV YOL 1974 sonrasi THKP C nin fikri ve orgutsel olarak devami niteligindedir kaynak belirtilmeli 1974 affi sonrasi eski THKP C ve DEV GENC kokenli kadrolar gecmisin degerlendirmesini esas alan tartismalar yurutmustur Kokeni THKP C Genel komitesi icerisinde yasanan ayriliga kadar giden farkli degerlendirmeler surecin ayrilikla sonuclanmasina neden olmustur Yurutulen tartismalarda THKP C ve Mahir Cayan in gelistirdigi ideolojik politik goruslerin dogrulugunu savunan grup Devrimci Yol un ilk cikis noktasidir kaynak belirtilmeli Devrimci YolKisaltmaDEV YOLSlogan Tek Yol Tek Secenek Halkin Kendi Iktidaridir OnculTurkiye Halk Kurtulus Partisi Cephesi Devrimci GenclikArdilEmekci Hareket Partisi Sol Parti Halkevleri Dergi Dergi Devrimci Hareket Dergi Kurulus1 Mayis 1977 47 yil once 1977 05 01 Kapanis1985MerkezAnkara 1977 1980 Istanbul 1980 1980 Almanya Suriye 1980 1985 LiderOguzhan Muftuoglu 1980 oncesi Nasuh Mitap 1980 oncesi Taner Akcam 1980 1985 Onemli kisilerAli Baspinar Melih Pekdemir Ali Alfatli Mehmet Ali Yilmaz Baha CetintasUyelik37 595 1980 Devrimci Genclik dergisi ve Devrimci Genclik Dernekleri Federasyonu DEV GENC etrafinda yurutulen calismalar sonucunda Devrimci Yol bildirgesi yayinlanmistir 1 Mayis 1977 yilinda ilk sayisini cikaran Devrimci Yol dergisi yuzbinlere varan tiraja ulasmistir kaynak belirtilmeli 12 Eylul darbesi karsisinda direnisi esas alan bir cizgi gelistiren Devrimci Yol ozellikle kirsal alanda yuruttugu faaliyetler sonucu cok sayida militanini kaybetmistir kaynak belirtilmeli Parti anlayisiDevrimci Yol kendisini klasik orgut formlarindan ayirarak Partilesme Sureci yasayan farkli bir hareket olarak tanimlar Sikiyonetim askeri savcilari tarafindan ise orgut olarak tanimlanmaktadir kaynak belirtilmeli Nisan 1977 de yayinlanan Devrimci Yol Bildirgesinde parti kurma fikrini alir Partinin isci sinifinin oz orgutu olmasi zorunlulugundan bahseder ve bunun nasil olmamasi gerektigini aciklar Soylenen en net soylem parti icin herhangi bir sablon kullanilmayacagi partinin somut kosullarin dogru bir sekilde yapilacak analizlerinden cikacagidir kaynak belirtilmeli Temel gorusleriDevrimci Yol doneminde Turkiye ye ozgu bir hareket yaratma cabasindadir Devrimci Yol cevresi 1975 1980 yillarindaki sosyalist hareketlerin partilerin bircogunun icinde oldugu SBKP CKP AEP kamplasmasinin disinda kalir Turkiye ye ozgu olan bir sosyalizm ve orgutlenme arayislari Devrimci Yol hareketinin one cikmasini kitlesellesmesini saglayan baslica faktor olarak gosterilebilir O zamanlar Devrimci Yol un sikca kullandigi ve tartisildigi Soz yetki karar iktidar halka Ureten biziz yoneten de biz olacagiz Direnis Komiteleri Halk komiteleri sosyalist demokrasi gibi slogan ve kavramlar o yillarda Devrimci Yol cevresi tarafindan solun gundemine sokulmus ve tartisilmistir Cunta oncesi donemde Devrimci Yol un temel teorik sistematiginde Kurdistan in somurge oldugu yolundaki tezler mahkum edilmistir Kendi demokratik devrim surecini tamamlamamis bir ulkenin hele hele kendisi somurge konumundayken emperyalist oldugu iddiasi tamamen Marksist Leninist toplum ve tarih modelini dogru analiz edememek ve emperyalizm tanimini kavrayamamak olarak yorumlanmis bu nedenle Kurt Solu nun tepkisini almis yer yer Kurt fraksiyonlari ile silahli catismalar da yasamistir THKP C ye bakisi Devrimci Yol THKP C yi kendisinden onceki tutucu soldan ilk kopus olarak tanimlar 12 Mart Darbesi oncesindeki devrimci mucadele ve devrimci hareketlerin teorik kavramlari ozellikle Mahir Cayan tarafindan ortaya atilan THKP C hareketine ait tezler birlesik devrimci savas politiklesmis askeri savas oncu Savasi evrim devrim asamalari suni denge silahli propaganda gibi konular en cok tartisilan konulari olusturur 12 Mart sonrasi tartisilan bu teoriler uzerinden iki egilim ortaya cikmistir Bir egilime gore darbenin basarisi gecmis devrimci anlayisin yanlisligini ortaya koymustur Bu dusunce etrafindakiler bir gecmis elestirisi ve reddiyesi etrafinda yogunlasirken KSD Halkin Yolu vb bunun karsisinda ise bu egilimlere tepki olarak THKP C hareketinin dogmatik bir yorumuna dayanan egilimler Acilciler MLSPB vb ortaya cikarak THKP C nin basit karikaturist bir taklidi olarak dar pratikci bir tutuma yonelirler Devrimci Yol bu iki egilimden de farkli bir anlayisla hareket etmeye baslar kaynak belirtilmeli Turkiye Tahlili Devrimci Yol 1970 lerdeki Turkiye siyasal yasaminin calkantili durumunun Turkiye nin 1950 lerde icine girdigi ekonomik ve siyasi sistemin 1970 lere gelindiginde tumuyle tikanmis durumda olmasindan kaynaklanan bir sonuc oldugunu soylemektedir Turkiye nin icinde bulundugu durumu ic ve dis cesitli etkenlerin baskisiyla cok yonlu ve derin bir bunalima suruklenmesi olarak yorumlamaktadir Bu bunalimda mevcut iktidar odaklarinin kendi iktidarlarinin devami icin asiri baski politikalarina yoneldigi ve devlet destegiyle orgutlendirilen bir fasist teror dalgasinin butun ulkeyi kapladigi gorusundedir Devrimci Yol Turkiye yi ekonomik politik kulturel ve askeri acilardan emperyalizmle bagimli olarak tarif eder Turkiye kapitalist ekonomisinin kendi dinamikleri ile degil yukaridan asagiya ve disa bagimli bir bicimde kuruldugunu ve basindan itibaren tekelci bir karaktere sahip oldugunu soyler Turkiye nin 1900 lu yillardan itibaren burjuvazinin onderliginde bir demokratik devrim surecinde oldugunu ancak gercek bir demokratik devrimin emperyalist donemde burjuvazi onderliginde tamamlanmasinin olanakli olmadigi bunu proletaryanin onderligindeki butun halkin demokratik iktidarinin gerceklestirecegi fikrindedir Toprak reformunun ozellikle doguda cozulmedigini feodalizmin ulkede tasfiyesinin gerceklestirilemedigini belirtir Cozulememis bir baska burjuva demokratik devrim sorunu olarak gordugu mesele ise ulusal sorundur Devrimci Yol bu sorunun feodalizmin tasfiyesi ile baglantili oldugu tespitini yapar Ulkenin durumunu uluslararasi tekellerle butunlesmis yerli burjuvazi ve toprak agalarinin ortakliginda oligarsik bir diktatorluk olarak tanimlarken bu ittifakin icindeki celiskiler ve ekonomik platformda bir takim anti feodal tedbirler nedeniyle bu iki oge arasindaki dengenin tekelci burjuvazi lehine bozuldugunu tespit eder Kapitalizmin temellerinin saglam olmamasi ve halen kapitalizm oncesi sorunlarla ugrasilmasi ulkede klasik bir burjuva demokrasisini dahi kurulamadigini bunun yaninda isci hareketinin de guclu olmamasindan kaynakli olarak calisan kesimin agir bir somuru altinda bulundugunu iddia eder Hakim kesimin kendi icindeki bu celiskilerinin ulkeyi yonetmelerine olanak tanimadigini ve disa bagimli ekonominin surekli sallantida olmasinin da kendiliginden ve gittikce keskinlesen bir sosyal muhalefete neden oldugunu bunun da halka karsi daha fazla baski ve fasizmle yanit buldugunu iddia eder Ic Savas Tezi Devrimci Yol Turkiye de II Dunya Savasi oncesi Avrupa da asagidan yukari gelisen fasizmin aksine yukaridan asagi yapilanan bir fasizmin bulundugunu ve bunun emperyalizme bagimli yeni somurge devlet yapisindan kaynaklandigini soyler Fasizme karsi mucadelenin devletin yapisinin degistirilmesini hedefleyen bir program cercevesi icinde bir devrim sorunu olarak gorulmesi gerektigini ve bir acik fasizm tehlikesinin somut olarak gundeme geldigi durumlarda temel alinmasi gerekenin fasizmle mucadele oldugunu ileri surmustur 1977 1980 yillari arasinda yasanan siyasal catisma ortami Devrimci Yol cevresi tarafindan ic savas olarak tanimlanmakta idi O gunlerde icsavas tanimi yapan baska bir siyasi hareket yoktur Devrimci Yol Turkiye de ilan edilmemis ustu ortulu cephelere ayrilmamis bir savas yasanmakta oldugunu ve buna gore orgutlenmek gerektigini savunuyordu Devrimci Yol un bu tespiti sag militan gruplarla mucadelede onu one cikaran bu mucadelenin odagi haline getiren faktor oldu kaynak belirtilmeli Direnis Komiteleri Devrimci Yol toplumda var olan militan sag hareketlere karsi her turlu direnme egiliminin adi altinda bir araya getirilmesi gerektigini dusunmekte idi Hareketin onderleri Direnis Komiteleri tartismasini solun gundemine getirdi Bu oneri ozellikle THKP C kokenli gruplar arasinda yogun tartismalara neden oluyor ve Devrimci Yol THKP C ve Mahir Cayan i reddetmekle suclaniyordu Devrimci Yol a gore Direnis Komiteleri ihtiyactan dogmustu ve halkta var olan ve aslinda kendiliginden gelisen direnme egilimlerinin bir cati altinda toplanmasi ayni politik hatta duruslarinin saglanmasi bir zorunluluktu O donemde Turkiye de gunluk yasamda can guvenligi en elzem sorunlardan biri haline gelmisti Siyasal nedenlerle gunde 5 10 insan hayatini yitiriyor sehirler mahalleler sokaklar okullar isyerleri saflasmanin icine giriyordu Ideolojik saflasma surecini yasayan toplum hizla fiziki bir saflasmaya gidiyordu Ev ev sokak sokak yasanan ayrismada bireyler bir tercih yapmak zorunda kaliyordu Devrimci Yol cevresinin ortaya attigi Direnis Komiteleri bir bakima kendileri adina bu kaosun onune gecebilmenin cabasiydi Kimin ne yapacagi ne zaman yapacagi bilinmedigi bir siyasal catisma yerine anti fasist mucadele olarak adlandirdiklari mucadelede derli toplu bir hat olusturmayi zorunluluk olarak goruyorlardi Fasist guclerin halk yiginlarini yildirmaya yonelik saldirilari genis halk yiginlari arasinda bir savunma ihtiyacinin dogmasina neden olmakta catismanin genisleyip yayginlasmasi anti fasist bir dayanisma egiliminin dogmasina ve gelismesine neden olmaktadir Direnis komiteleri bu egilimin devrimci bir dogrultuya kanalize edilmesi bagimsiz bir devrimci hareketin halk iktidarini hedefleyecek sekilde ve tum anti fasist halk guclerinin birlesik devrimci savasinin orgutlendirilmesi dogrultusunda kavranilmasinin bir geregi olarak ortaya cikmistir Fasizme karsi mucadeleyi devrim sorunu olarak goren Devrimci Yol onderleri Devrimci Yol dergilerinde sik sik cikan yazilarla sayilari hizla artan Direnis Komiteleri ni kontrol etmeye ve politik bir zemine cekmeye calisiyorlar ve sivil fasist gruplarla catismanin yasanmadigi ya da yasanarak basari elde edildigi alanlarda da komitelerin kurulmasi kurulmus komitelerin devam ettirilmesini oneriyorlardi Devrimci Yol a gore bu mucadelede yakalanan guc devrimci bir yola kanalize edilmezse elden kacabilirdi Bu yuzden Direnis Komiteleri ni yalnizca sivil fasist guclere karsi kavga zemini olarak dusunmek yanlisti Devrimci Yol bu komiteleri ayrica halka sosyalizmi yasatabilecekleri ve onlari alistirabilecekleri bir alan olarak goruyordu Direnis Komiteleri kurulmasi amaclanan sosyalizmin iktidar organlarinin nuveleri olarak goruluyordu Direnis Komiteleri en genis anlamda devrimci halk iktidarinin birer nuveleri olarak kavranmali ve bu dogrultuda derinlestirilip gelistirilmelidir Ayni kaynak Direnis Komiteleri mucadelesinin basariya ulastirilabilmesi boyle bir devrimci onderligin proleteryanin oncu savasci partisinin varligina kopmaz bir sekilde baglidir Ayni kaynak TarihiDevrimci Yol cevresinin ideolojik politik goruslerini aciklayan dunya Turkiye ve devrimin yolu konusunda Devrimci Yol un yaklasimlarini ortaya koyan Devrimci Yol Bildirgesi 1977 nin Nisan ayi icerisinde yayinlanir kaynak belirtilmeli Devrimci Yol Dergisi 1 Mayis 1977 de kamuoyunun karsisina cikmistir kaynak belirtilmeli 12 Eylul oncesi Devrimci Yol 1980 in ilk aylarinda bir askeri darbenin gundemde oldugunu ve diger gruplarla ortak bir siyaset gelistirmeyi ortak eylemlerinin genisletilmesini ve buna benzer bazi onlemleri iceren bir politika benimsedi Bu politika diger gruplara da goturulerek tartisildi ancak diger gruplarla surdurulen bu girisimler ilke tartismalari ve polemikleri icinde yasanan diger olumsuzluklarla birlikte sonucsuz kaldi 12 Eylul den onceki olaylara bakildiginda Fatsa Corum Taris olaylarinin yaninda Turkiye solunun cok yogun bir sekilde ic mucadelelerle catismalarla mesgul oldugu gorulecektir Devrimci Yol bu donem icinde bir askeri darbenin gundeme geldigini ekonomik temellere dayandirarak aciklamisti Demokratik ulkelerde uygulanamayacak kadar sert IMF politikalarini uygulamak isteyen egemenlerin boyle bir darbeye ihtiyac duymaya basladigini yaziyordu Bu alinan tedbirler ise ordunun devreye sokulmasi yoluyla daha ileriki bir asamada ordunun aracilik edecegi acik fasist bir rejime gecis saglamaktan baska bir anlama gelmez Bu gelismelerin en son geldigi yer sivil sikiyonetim uygulamalaridir Bugun bir yanda polis tarafindan her turlu iskence uygulamalari fasist katliamlari takviye edecek sekilde surdurulurken sozde anarsiyi onleme ugruna giderek artan bicimde ordu devreye sokulmaktadir Bu gelismelerin Latin Amerika ulkelerinde sikca rastlanan turden sol gorunumlu bir hukumet araciligiyla yurutulen baskici bir yonetim dogrultusundaki bir gelisme sayilmasi gerektigi soylenebilir ki bu tur yonetimleri cogunlukla acik fasist bir yonetimin izlemesi kacinilmaz bir seydir Fatsa yerel yonetimi Devrimci Yol un Ordu nun Fatsa ilcesinde giristigi Yerel Yonetim deneyi orgutun yonetim anlayisina ornek gosterilir Fatsa da terzi Fikri Sonmez bagimsiz aday olarak belediye baskani secilir Bu ilcedeki faaliyetler tum Turkiye de ilgi ile izlenir Ilce adi verilen askeri bir harekata maruz kalir Fikri Sonmez ve bircok insan tutuklanir belediye yonetimi dagitilir 12 Eylul Darbesi sonrasi 12 Eylul Darbesi sonrasi nce acilan siyasi davalarda onbinlerce insan yargilandi Hukukdisi oldugu iddia edilen bu mahkemelerde bircok idam ve muebbed hapis cezasi verildi Turkiye nin bircok ilinde ve bazi ilcesinde Devrimci Yol davalari acildi Karadeniz Akdeniz Ege Ic Anadolu ve Marmara da yogun yargilanmalar yasandi Askeri mahkemelerce kimi dosyalar birlestirildigi icin net bir sayi ortaya koymak zordur Turkiye nin tamaminda 40 civarinda Devrimci Yol davasinin acildigi soylenebilir Ankara Merkez Devrimci Yol davasinin sanik sayisi 1 000 civarindaydi Sanik sayisi Artvin de 898 ve Fatsa da 900 du Bu rakamlar Devrimci Yol un darbe oncesindeki kitleselligi hakkinda fikir verebilir 36 davada 251 i kadin olmak uzere toplam 4 403 sanik yargilandi Saniklarin yas dokumu 20 ve alti 21 25 26 30 31 40 41 ve uzeri Yasi belirsiz198 1 320 740 477 307 542 Bu rakamlar Devrimci Yol davalarinda yargilanan insanlarin genellikle genc yasta 25 yas ve alti oldugunu gosterse de 30 yas ve ustu yaslar da kayda deger bir rakamdadir Saniklarin mesleki durumlari Ogrenciler Memurlar Isciler Ev kadinlari Issiz Imam Belediye baskani Belirsiz Ciftciler Esnaf Ust meslek Alt meslek747 511 1062 103 400 7 5 348 593 290 30 110 Memurlar grubu muhendis teknisyen subay polis hemsire muhtarlardan ust meslek grubu muteahhit tuccar serbest muhasebeci vb mesleklerden alt meslek grubu pazarci seyyar satici garson komi boyaci sofor muavin vb mesleklerden belirlenemeyenlerin bir bolumunu 15 yasin altindaki cocuklardan olusmaktadir Bu sayilar Devrimci Yol hareketinin genclik hareketi olmaktan oteye gitmeye calistiginin bir gostergesi sayilabilir Dava saniklarinin ogrenim durumlari Universite Lise Ortaokul Ilkokul Okuma yazmasi olmayan Belirlenemeyen486 858 279 8599 65 1857Saniklarin yakalanma tarihleri 1981 1982 1983 19841 153 922 317 288Saniklara verilen cezalar Idam Muebbet 21 yil ustu 11 20 yil 0 10 yil80 123 12 214 1771 Bu donemde acilan 720 sanikli Devrimci Yol davasi henuz tamamen sonuclanamamistir 1985 sonrasi 1985 ten itibaren Devrimci Yol u canlandirmak ve buyutmek icin yurutulen calismalar 1988 sonrasinda universite gencligi isciler ve kamu calisanlari icinde gelisen muhalefet hareketleri icinde gelisme alani buldu Bu donemde soz konusu toplumsal muhalefet hareketleri icerisinde etkili olan Devrimci Yol kokenli kadrolar devrimciler ismiyle merkezi bir yapisi olmaksizin calismalar yuruttu TepkilerKenan Evren 12 Eylul askeri darbesini savunurken Biz gelmeseydik Fatsa dakiler gelecekti demistir Orgutun amblemi Yumruklu Yildiz in unlu karikaturist Selcuk Demirel tarafindan yapildigi soylense de Selcuk Demirel Hurriyet gazetesine verdigi roportajda boylesi guzel bir amblemi ben yapmak isterdim ben yapmadim fakat yapani taniyorum demistir 12 Eylul oncesi Devrimci Yol siyasal grubunun istihbarat alaninda da Devrimci Istihbarat Teskilati DIT adiyla azimsanmayacak olcude orgutlenmistir Kaynakca Arsivlenmis kopya 9 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2014 a b Arsivlenmis kopya 1 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2014 1983 yilinda guvenlik guclerinin surekli yenilenen vc deneyimlere dayanan bir egilim dokumani alarak hazirlanmis s 169 Teror ve Terorle Mucadelede Durum Degerlendirmesi Basbakanlik Yayinlan Ankara 1983 adli kitaptan alinmistir web archive org 4 Mart 2021 4 Mart 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Nisan 2023 Devrimci Yol Sayi 13 15 Ocak http www devrimciyol org Devrimci 20Yol dergiler devrimciyol13yazi2 htm 27 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Devrimci Yol sayi 20 Temmuz 1978 Devrimci Yol sayi 21 Agustos 1978 Istatistikler Randevuyu Daga Verdik s 44 49 Aral Yayinlari Arsivlenmis kopya 20 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2007