Alet uçuşu, aletli uçuş veya IFR uçuş; uçak dışındaki (haricî) görsel referanslarla uçuşun tehlikeli olduğu durumlarda; uçak içindeki cihazları, göstergeleri ve seyrüsefer yardımcılarını kullanarak gerçekleştirilen uçuş. IFR, İngilizce instrument flight rules (aletli uçuş kuralları) kavramının akronimidir. Alet uçuşu, havacılıkta kullanılan iki uçuş kategorisinden (diğeri görerek uçuş) biridir. Bir pilotun alet uçuşu yapabilmesi için uygun lisans ve derecelere (rating) sahip olması gerekir.
Bir uçağın alet uçuşu yapması için mutlaka meteorolojik koşulların kötü olması gerekmez. Uçaklar arası ayrımı sağlayabilmek ve uçuş emniyetini artırabilmek için, belirli hava sahalarında uçuşlar kısmen veya tamamen alet uçuşu olmak zorundadır. Örneğin ICAO'ya göre, A sınıfı hava sahalarında tüm uçuşlar alet uçuşu kurallarına göre yapılır ve görerek uçuş yasaktır.
Görerek uçuş
Alet uçuşu kavramının anlaşılması için öncelikle görerek uçuşun anlaşılması gerekir. Görerek uçuş veya VFR uçuş, bir pilotun uçağın durum (attitude) kontrolünü ve seyrüseferini, uçak dışındaki görsel referanslara göre gerçekleştirdiği uçuştur. Şartların görerek uçuşa müsait olmadığı durumlarda -pilotun lisans ve dereceleri (rating) ile uçaktaki cihazlar müsaade ediyorsa- alet uçuşu gerçekleştirilir.
Alet uçuşu kuralları
Hem kontrollü hem de kontrolsüz hava sahalarında alet uçuşu yapan uçaklar 5 NM yarıçapındaki en yüksek yapıdan en az 1000 ft yüksekte olmalıdır. Bu kural ancak şu durumlarda esnetilebilir:
- İniş ve kalkış esnasında
- İlgili havacılık otoriteleri tarafından onaylanmış bazı sahalardaki (bazı terminal kontrol sahaları vs.) belirli yüksek yapılar (radyo kuleleri vs.) nedeniyle ayrım 1000 ft altına düşüyor olabilir.
- 3000 ft AMSL ve altında, bulut dışında ve yeryüzünü görerek uçuluyorsa.
İrtifa veya seviye seçimi
Uçaklar arasında emniyetli ayrımı sağlamak için pilotlar 3000 ft AMSL veya geçiş irtifası üzerindeki (hangisi daha büyükse) alet uçuşu esnasında irtifa veya uçuş seviyesi seçimi kurallarına uymalıdırlar. Bu kurallara göre belirli istikametlerde uçan uçaklar belirli irtifaları kullanabilirler. Örneğin 045 başta uçan bir uçak tek binli irtifa ve seviyeleri seçebilir (3000, 5000, FL70 gibi). 225 başta uçan bir uçak ise çift binli irtifa ve seviyeleri seçebilir (4000, 6000, FL80 gibi). Böylece tehlikeli bir karşılaşma durumunda uçaklar arasında en az 500 feetlik dikey ayrım sağlanmış olur.
ATC tarafından verilen direktifleri uygulayan veya bildirilmiş bir bekleme yapan bir uçak çeyrek daire (quadrantal) ver yarım daire (semicircular) kurallarında belirtilenlerden farklı irtifa ve seviyelerde uçabilir.
Kaynakça
- Pooley, Dorothy ve Robert Seaman. The Air Pilot's Manual 2: Aviation Law & Meteorology. 10. baskı. Shoreham, West Sussex: Pooley's Air Pilot Publishing, 2011.
Dipnotlar
- ^ Pooley, Dorothy ve David Robson. The Air Pilot's Manual: Flying Training. 10. 1. Shoreham, West Sussex: Pooley's Air Pilot Publishing, 2011. sf 356.
- ^ Instrument flight rules 4 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Instrument Flying Handbook. FAA. Erişim: 12 Ağustos 2012.
- ^ a b c d e Pooley's, sf 119
- ^ Pooley's, sf 111.
- ^ Visual Flight Rules 4 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Instrument Flying Handbook. FAA. Erişim: 12 Ağustos 2012.
- ^ a b Pooley's, sf 120
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alet ucusu aletli ucus veya IFR ucus ucak disindaki harici gorsel referanslarla ucusun tehlikeli oldugu durumlarda ucak icindeki cihazlari gostergeleri ve seyrusefer yardimcilarini kullanarak gerceklestirilen ucus IFR Ingilizce instrument flight rules aletli ucus kurallari kavraminin akronimidir Alet ucusu havacilikta kullanilan iki ucus kategorisinden digeri gorerek ucus biridir Bir pilotun alet ucusu yapabilmesi icin uygun lisans ve derecelere rating sahip olmasi gerekir Gorerek ucus kosullarinda da pilota yardimci olan durum cayrosu alet ucusu kosullarinda pilotun ucagin durumu ile ilgili bilgi alacagi baslica alettir Bir ucagin alet ucusu yapmasi icin mutlaka meteorolojik kosullarin kotu olmasi gerekmez Ucaklar arasi ayrimi saglayabilmek ve ucus emniyetini artirabilmek icin belirli hava sahalarinda ucuslar kismen veya tamamen alet ucusu olmak zorundadir Ornegin ICAO ya gore A sinifi hava sahalarinda tum ucuslar alet ucusu kurallarina gore yapilir ve gorerek ucus yasaktir Gorerek ucusAlet ucusu kavraminin anlasilmasi icin oncelikle gorerek ucusun anlasilmasi gerekir Gorerek ucus veya VFR ucus bir pilotun ucagin durum attitude kontrolunu ve seyruseferini ucak disindaki gorsel referanslara gore gerceklestirdigi ucustur Sartlarin gorerek ucusa musait olmadigi durumlarda pilotun lisans ve dereceleri rating ile ucaktaki cihazlar musaade ediyorsa alet ucusu gerceklestirilir Alet ucusu kurallariHem kontrollu hem de kontrolsuz hava sahalarinda alet ucusu yapan ucaklar 5 NM yaricapindaki en yuksek yapidan en az 1000 ft yuksekte olmalidir Bu kural ancak su durumlarda esnetilebilir Inis ve kalkis esnasinda Ilgili havacilik otoriteleri tarafindan onaylanmis bazi sahalardaki bazi terminal kontrol sahalari vs belirli yuksek yapilar radyo kuleleri vs nedeniyle ayrim 1000 ft altina dusuyor olabilir 3000 ft AMSL ve altinda bulut disinda ve yeryuzunu gorerek uculuyorsa Irtifa veya seviye secimiCeyrek daire ve yarim daire kurallari FL290 dan sonra araliklarin 4000 feet olduguna dikkat edilmelidir Ucaklar arasinda emniyetli ayrimi saglamak icin pilotlar 3000 ft AMSL veya gecis irtifasi uzerindeki hangisi daha buyukse alet ucusu esnasinda irtifa veya ucus seviyesi secimi kurallarina uymalidirlar Bu kurallara gore belirli istikametlerde ucan ucaklar belirli irtifalari kullanabilirler Ornegin 045 basta ucan bir ucak tek binli irtifa ve seviyeleri secebilir 3000 5000 FL70 gibi 225 basta ucan bir ucak ise cift binli irtifa ve seviyeleri secebilir 4000 6000 FL80 gibi Boylece tehlikeli bir karsilasma durumunda ucaklar arasinda en az 500 feetlik dikey ayrim saglanmis olur ATC tarafindan verilen direktifleri uygulayan veya bildirilmis bir bekleme yapan bir ucak ceyrek daire quadrantal ver yarim daire semicircular kurallarinda belirtilenlerden farkli irtifa ve seviyelerde ucabilir KaynakcaPooley Dorothy ve Robert Seaman The Air Pilot s Manual 2 Aviation Law amp Meteorology 10 baski Shoreham West Sussex Pooley s Air Pilot Publishing 2011 Dipnotlar Pooley Dorothy ve David Robson The Air Pilot s Manual Flying Training 10 1 Shoreham West Sussex Pooley s Air Pilot Publishing 2011 sf 356 Instrument flight rules 4 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Instrument Flying Handbook FAA Erisim 12 Agustos 2012 a b c d e Pooley s sf 119 Pooley s sf 111 Visual Flight Rules 4 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Instrument Flying Handbook FAA Erisim 12 Agustos 2012 a b Pooley s sf 120