Blu-ray Disc (BD), genellikle basitçe Blu-ray olarak bilinen, bir sayısal optik disk depolama biçimidir. DVD formatının yerini alması için ve birkaç saatlik yüksek çözünürlüklü (HDTV 720p ve 1080p) ve ultra yüksek çözünürlüklü (2160p) videoyu depolayabilecek şekilde tasarlanmıştır. Uzun metrajlı filmler gibi video materyaller ve PlayStation ve Xbox gibi oyun konsolları için hazırlanan video oyunlarının fiziksel dağıtımları Blu-ray'in ana uygulama alanlarındandır ve ayrıca üzerinde her türlü sayısal veri güvenli bir şekilde saklanabilir. "Blu-ray" adı, diski okumak için kullanılan mavi lazere (aslında mor bir lazerdir) atıfta bulunur ve bu, bilgilerin DVD'ler için kullanılan daha uzun dalga boylu kırmızı lazerle mümkün olandan daha yüksek bir yoğunlukta saklanmasına olanak tanır.
Blu-ray'in ters tarafı. CD ve DVD'den farklı olarak, genellikle yansımanın mavi bir tonu vardır. Bazı marka diskler arasında gümüş, altın ve gri renkler bulunur. | |
Medya tipi | optik disk |
---|---|
Format | Veri kodlama: CLV veya Zoned CAV serpiştirilmiş hata düzeltme koduna sahip çukurlar ve düzlükler BDMV Video kodlama: (H.264/MPEG-4 AVC) H.265/HEVC (sadece Ultra HD Blu-ray) |
Kapasite | 25 GB (tek katman), 50 GB (çift katman) 100, 128 GB (BDXL) (Standart bir biçimli BD'de dört katmana kadar olasıdır.) |
Okuma sistemi | 405 nm diyot lazer, 36 Mbit/s |
Yazma sistemi | 405 nm okuma için daha fazla güç kullanan odaklanmış ışınlı diyot lazer |
Geliştirici | Sony Blu-ray Disk Birliği |
Boyut | 12 cm (4,7 in) çap 1.2 mm kalınlık |
Kullanımı | Veri depolama Stereoscopic 3D |
Polikarbonat disk 120 milimetre (4.7 inç) çapında ve 1.2 milimetre (0.047 inç) kalınlığındadır, DVD ve CD'lerle aynı boyuttadır. Geleneksel veya BD-XL öncesi Blu-ray diskler, katman başına 25 GB boyut içermekteydi ve çift katmanlı diskler (50 GB), uzun metrajlı video diskleri için endüstri standardı olmaktadır. BD-XL olarak tanımlanan yeniden yazabilir sürücüler için üç katmanlı diskler (100 GB) ve dört katmanlı diskler (128 GB) bulunmaktadır.
Yüksek çözünürlüklü (HD) videolar, 1920×1080 piksel çözünürlüğe sahip Blu-ray disklerde, 24 aşamalı (progressive) veya 50/60 geçmeli (interlaced) saniye başına kare hızında (FPS, Frames per second) saklanabilir. DVD-Video diskleri en çok 480i (NTSC, 720×480 piksel) veya 576i (PAL, 720×576 piksel) çözünürlükle sınırlandırılmıştı. Bu donanım özelliklerinin yanı sıra, Blu-ray bir dizi çoklu ortam biçimi ile ilişkilidir.
Blu-ray disk biçimi, tüketici elektroniği, bilgisayar donanımı ve hareketli görüntü üreticilerini temsil eden bir grup olan (BDA, Blu-ray Disc Association) tarafından geliştirilmiştir. Sony, Ekim 2000'de ilk Blu-ray disk öntürlerini tanıtmış ve ilk prototip oynatıcı Nisan 2003'te Japonya'da piyasaya sürülmüştü. Daha sonra, Blu-ray diskin HD DVD formatı ile rekabet ettiği yüksek çözünürlüklü optik disk biçimi savaşına girişilerek, 20 Haziran 2006'da dünya çapında resmî sürümüne kadar geliştirilmeye devam edildi. HD DVD'yi destekleyen ana şirket olan Toshiba, Şubat 2008'de Blu-ray diskin üstünlüğünü kabul etti ve daha sonra 2009'un sonlarında kendi Blu-ray disk oynatıcısını piyasaya sürdü. Media Research'e göre, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yüksek çözünürlüklü yazılım satışları ilk iki yılda DVD yazılım satışlarından daha yavaştı. Blu-ray, talep üzerine video (VOD, Video on demand) ve DVD'lerin sürekli satışından kaynaklanan rekabetle karşı karşıyadır. Ocak 2016'da ABD'deki geniş bant hanelerin %44'ünde Blu-ray oynatıcı vardı. 4K içeriğin oynatılması için BDA, Ultra HD Blu-ray adlı bir Blu-ray çeşidi tanıtmıştır.
Geçmiş
Erken tarih
DVD biçiminin bilgi yoğunluğu, kullanılan lazer diyotlarının dalga boyu ile sınırlıydı. Uzun süren geliştirmenin ardından, 405 nanometrede çalışan mavi lazer diyotları, Ekim 1998'de 407 nanometrelik biraz daha uzun bir dalga boyunda diyotlarla yapılan öntür disklerle daha yüksek çözünürlüklü ortamları tutabilen daha yoğun bir depolama biçiminin geliştirilmesine izin vererek üretim bazında kullanıma sunuldu.Sony, Panasonic, Philips ve TDK ile işbirliği içinde yeni diyotları uygulayarak iki projeye başladı: UDO (Ultra Density Optical; Ultra Yoğunluklu Optik) ve DVR Blue (Pioneer ile birlikte) ve sonunda Blu-ray Disc (daha spesifik olarak BD-RE) olacak yeniden yazılabilir disklerin bir biçimini geliştirmekteydi. Bu depolama biçimlerinin temel teknolojileri benzerdir. İlk DVR Blue prototipleri Sony tarafından Ekim 2000'de CEATEC fuarında tanıtıldı. "Blue Disc" logosu için bir ticari marka 9 Şubat 2001'de kayda geçmişti. 19 Şubat 2002'de proje resmi olarak "Blu-ray Disc" olarak ilan edildi ve Blu-ray Disc Founders ilk dokuz üye tarafından kuruldu.
İlk tüketici aygıtı 10 Nisan 2003'te mağazalara geldi: Sony BDZ-S77, yalnızca Japonya'da satışa sunulan 3.800 ABD doları değerinde bir BD-RE kayıt cihazıydı. Ancak, önceden kaydedilmiş video için bir standart yoktu ve bu oynatıcı için hiçbir film yayınlanmadı. Hollywood stüdyoları, yeni biçim için bir film yayınlamadan önce oynatıcıların dijital haklar yönetimi ile donatılmasında ısrar ettiler ve DVD'lerde kullanılan başarısız (CSS, Content Scramble System) daha güvenli olacak yeni bir DRM sistemi istediler. 4 Ekim 2004'te "Blu-ray Disc Founders" adı resmî olarak Blu-ray Disc Association (BDA) olarak değiştirildi ve 20th Century Fox BDA'nın Yönetim Kuruluna katıldı. Blu-ray disk fiziksel özellikleri 2004 yılında tamamlandı.
Ocak 2005'te TDK, Blu-ray diskler için aşırı sert ancak çok ince bir polimer kaplama ("Durabis") geliştirdiğini duyurdu; bu önemli bir teknik ilerlemeydi çünkü tüketici pazarında çıplak diskleri DVD'ye kıyasla çizilmeye ve hasara karşı korumak için çok daha sert bir koruma istenirken, teknik olarak Blu-ray disk daha yoğun ve daha yüksek frekanslı mavi lazer için çok daha ince bir katman gerektiriyordu. Başlangıçta çizilmelere karşı korumak için kullanılan kartuşlar (cartridge) artık gerekli değildi ve hurdaya çıkarıldı. BD-ROM ayrıntıları 2006 yılının başlarında tamamlanmıştır.
2004 yılında kurulan bir konsorsiyum olan Gelişmiş Erişim İçerik Sistemi Lisanslama Yöneticisi (AACS LA, Advanced Access Content System Licensing Administrator), filmleri tüketicilere güvenli bir şekilde dağıtmak için kullanılabilecek DRM platformunu geliştiriyordu. Bununla birlikte, AACS standardı bir kez ertelenmişti ve Blu-ray Disc grubunun önemli bir üyesi endişelerini dile getirdiğinde tekrar ertelendi.Toshiba, Pioneer ve Samsung gibi ilk donanım üreticilerinin talebi üzerine, yönetilen kopya gibi bazı özellikleri içermeyen bir geçici standart yayınlandı.
Piyasaya sürülme ve satış gelişmeleri
İlk BD-ROM oynatıcılar (Samsung BD-P1000) Haziran 2006'nın ortalarında piyasaya sürüldü, ancak HD DVD oynatıcılar onları birkaç ay geride bırakmıştı. İlk Blu-ray disk filmler 20 Haziran 2006'da piyasaya sürüldü: 50 İlk Öpücük, Beşinci Element, , , Karanlıklar Ülkesi: Evrim, Yeni Nesil Ajan (tümü Sony'den) ve MGM'den Terminatör filmleriydi. En eski sürümler, standart DVD'lerde kullanılan yöntemin aynısı olan MPEG-2 video sıkıştırmasını kullanıyordu. Daha yeni ve (AVC) biçimlerini kullanan ilk sürümler Eylül 2006'da tanıtıldı. 50 GB çift katmanlı disk kullanan ilk filmler Ekim 2006'da sunuldu. İlk sesli albümler Mayıs 2008'de piyasaya sürüldü.
Haziran 2008'e gelindiğinde, Avustralya ve Birleşik Krallık'ta 2.500'den fazla satın alınabilir Blu-ray disk içerik ve Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da 3.500'den fazla Blu-ray disk içerik mevcuttu. Japonya'da, Temmuz 2010 itibarıyla 3.300'den fazla satın alınabilir içerik yayınlandı.
HD DVD ile rekabet
Toshiba başkanlığındaki DVD Forumu, daha pahalı mavi lazer teknolojisinin geliştirilip geliştirilmeyeceği konusunda bölünmüştü. Mart 2002'de Forum, Warner Bros. ve diğer film stüdyoları tarafından uygun görülen bir teklifi onaylıyordu. Teklif, çift katmanlı standart DVD-9 disklerine sıkıştırmayı içeriyordu. Ancak bu karara rağmen, DVD Forum'un Yönlendirme Komitesi Nisan ayında kendi mavi lazer yüksek çözünürlüklü video çözümünü takip ettiğini duyurdu. Ağustos ayında Toshiba ve NEC, rakip standartları olan Advanced Optical Disc'i duyurdular. Sonunda DVD Forumu tarafından kabul edildi ve Blu-ray Disc Association üyeleri olan DVD Forum üyeleri tarafından iki kez oylandıktan sonra -ABD Adalet Bakanlığı tarafından ön soruşturmaya neden olan bir durum- ilerleyen yıl HD DVD olarak yeniden adlandırıldı.
Blu-ray Disk satışlarının pazar payı kazanmak için yavaş olması nedeniyle HD DVD, yüksek tanımlı video pazarında bir adım önde başladı. İlk Blu-ray disk oynatıcı pahalı ve hatalı olarak algılandı ve kullanıma hazır çok az içerik mevcuttu.
Birincil depolama için bir Blu-ray Disk oynatıcı içeren Sony PlayStation 3, Blu-ray'in desteklenmesine yardımcı oldu. Sony ayrıca biçim için daha kapsamlı ve etkili bir pazarlama kampanyası yürüttü. AVCHD video kameralar da 2006 yılında tanıtıldı. Bu kayıtlar yeniden kodlama olmadan birçok Blu-ray Disk oynatıcıda oynatılabilir, ancak HD DVD oynatıcılarla uyumlu değildir. Ocak 2007'ye kadar, Blu-ray diskler HD DVD'lerden daha fazla satmıştı ve 2007'nin ilk üç çeyreğinde BD, satışlarda HD DVD'yi yaklaşık ikiye katladı. CES 2007'de Warner, bir tarafta Blu—ray ve diğer tarafta HD DVD içeren bir melez disk olan Total Hi Def'i önerdi, ancak hiçbir zaman piyasaya sürülmedi.
28 Haziran 2007'de 20th Century Fox, Blu-ray Disc biçimini destekleme kararlarının anahtarı olarak Blu-ray Disc'in BD+ kopyalanmaya karşı koruma sistemini benimsemesini gösterdi. 4 Ocak 2008'de, CES 2008'den bir gün önce, Warner Bros. (bir dönem hem HD DVD hem de Blu-ray Disk formatında film yayınlayan tek büyük stüdyo idi), Mayıs 2008'den sonra filmlerinin sadece Blu-ray Disk'te yayınlanacağını açıkladı. Bu, New Line Cinema ve HBO gibi Warner şemsiyesi altına giren diğer stüdyoları etkili bir şekilde içeriyordu - Avrupa'da, HBO'nun dağıtım ortağı BBC, piyasa güçlerini göz önünde bulundurarak her iki biçimde de ürün yayınlamaya devam edeceğini duyurdu. Bu, Best Buy, Walmart ve gibi büyük Amerikan perakendecileri ve gibi Kanadalı zincirlerin mağazalarında HD DVD satışlarının durdurulması ile sektörde bir zincirleme reaksiyona yol açtı. Daha sonra büyük bir Avrupalı perakendeci olan , HD DVD'yi envanterinden çıkardı. Büyük DVD kiralama şirketleri Netflix ve Blockbuster, artık HD DVD bulundurmayacaklarını söyledi.
Bu yeni gelişmelerin ardından, 19 Şubat 2008'de Toshiba, HD DVD aygıtlarının üretimini sonlandıracağını ve Blu-ray Disc'in yüksek yoğunluklu optik diskler için bir endüstri standardı haline gelmesini sağlayacağını açıkladı. Başlangıcından bu yana HD DVD'yi destekleyen tek büyük stüdyo olan Universal Studios, Toshiba'nın duyurusundan kısa bir süre sonra şunları söyledi: "Universal, Toshiba ile paylaştığımız yakın ortaklığa değer verirken, Blu-ray Disc'te yeni ve katalog içerikleri yayınlamaya odaklanmanın zamanı geldi." 2007'nin sonlarında filmleri yalnızca HD DVD formatında yayınlamaya başlayan Paramount Pictures, Blu-ray Disc'te de yayınlamaya başlayacağını söyledi. Her iki stüdyo da Mayıs 2008'de ilk Blu-ray serilerini duyurdu. Bununla birlikte, tüm büyük Hollywood stüdyoları Blu-ray'ı desteklemiştir.
DVD ile kıyaslama
Şu an itibarıyla dünyada en fazla kullanılan optik disk biçimi olan DVD'ye kıyasla Blu-ray çok daha fazla yeni özelliği desteklemektedir. Doğrudan kıyas aşağıdaki tabloda verilmiştir:
Özellik | DVD | Blu-ray |
---|---|---|
HDMI arabirimi kullanılarak desteklenen en yüksek yerleşik çözünürlükler | EDTV (480p) | HDTV (720p, 1080i, 1080p) |
Disk kapasitesi | 4.7GB (tek katmanlı) 8.5GB (çift katmanlı) | 25GB (tek katmanlı) 50GB (çift katmanlı) |
Video kapasitesi (çift-katmanlı disk başına) | SD: yaklaşık 3 saat | SD: yaklaşık 23 saat HD: 8.5 ya da 5.6 saat, encoding şekline bağlı |
Uyumlu oyun konsolları | PlayStation 2, PlayStation 3, Xbox, Xbox 360, Wii | PlayStation 3, PlayStation 4, Xbox One, PlayStation 5 |
Oynatıcı fiyatları | 35 TL ve üstü | Profile 1.1 cihazlar için 180 TL ve üstü Profile 1.2 cihazlar için 900 TL ve üstü, PlayStation 3 için 1000 TL ve üstü |
Film fiyatları | 1 TL ve üstü | 25 TL ve üstü |
2008 yılının sonundaki mevcut başlıklar | 90.000'den daha fazla | 1000 civarı |
TV'den kolay kayıt cihazları mevcut | Evet | Hayır |
Kopyalama koruması / DRM | Macrovision, CSS | AACS, ICT, BD+, BD-ROM Mark |
Bölge kodlu oynatıcı ve diskler | Evet | Evet |
Gelecekteki kapsam ve pazar eğilimleri
'e göre, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yüksek çözünürlüklü yazılım satışları ilk iki yılda DVD yazılım satışlarından daha yavaştı. İlk iki yılda (1997-1998) 8.3 milyon yüksek tanımlı yazılım birimine (2006-2007) kıyasla 16.3 milyon DVD yazılım birimi satıldı. Bu farkın bir nedeni daha küçük pazardı (2007'de 26.5 milyon HDTV, 1998'deki 100 milyon SDTV'ye kıyasla). Eski HD DVD destekçisi Microsoft, Xbox 360 için bir Blu-ray disk sürücüsü yapmadı. 360'ın ardılı Xbox One, PS4 gibi bir Blu-ray sürücüsüne sahipti ve her ikisi de daha sonraki yazılım güncellemelerinden sonra 3D Blu-ray'ı destekler hale gelmişti.
"Format savaşı" sona erdikten kısa bir süre sonra Blu-ray Disk satışları artmaya başladı. NPD Group tarafından yapılan bir araştırma, Blu-ray Disk farkındalığının Amerika Birleşik Devletleri'ndeki hanelerin %60'ına ulaştığını bulguladı. Nielsen VideoScan satış rakamları, 20th Century Fox'un Hitman'ı gibi bazı oyunlar için, toplam disk satışlarının %14'üne kadar Blu-ray'den geldiğini, ancak yılın ilk yarısı için ortalama Blu-ray satışlarının sadece %5 civarında olduğunu gösterdi. Aralık 2008'de Warner Bros. yapımı Kara Şövalye'nin Blu-ray Disk versiyonu, piyasaya çıktığı ilk gün Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Birleşik Krallık'ta 600.000 kopya sattı. Tanıtımından bir hafta sonra, The Dark Knight BD dünya çapında 1.7 milyonun üzerinde kopya satarak, piyasaya sürüldüğü ilk hafta bir milyondan fazla kopya satan ilk Blu-ray Disk satın alınabilir içerik oldu.
Yıl | Kümülatif satışlar (milyon) |
---|---|
2006 | 1.2 |
2007 | 19.2 |
2008 | 82.9 |
2009 | 177.2 |
2010 | 350 |
Singulus Technologies'ye göre, Blu-ray, DVD formatının geliştirilmesinde benzer bir dönemde olduğundan daha hızlı benimsendi. Bu sonuç, Singulus Technologies'in 2008'in ilk çeyreğinde 21 Blu-ray çift katman çoğaltma makinesi için sipariş aldığı, bu tip 17 DVD çoğaltma makinesinin ise 1997'de aynı dönemde yapıldığı gerçeğine dayanıyordu. GfK Retail and Technology'ye göre, Kasım 2008'in ilk haftasında Japonya'daki Blu-ray kayıt aygıtlarının satışları DVD kayıt aygıtlarını geçti. Digital Entertainment Group'a göre, ABD'de satılan Blu-ray disk oynatma aygıtlarının sayısı (hem set üstü kutu hem de oyun konsolu) 2010 yılı sonuna kadar 28.5 milyona ulaştı.
Blu-ray, talep üzerine video (VOD) ve dijital eğlence içeriği ekosistemi veya Disney'in 'i gibi herhangi bir format veya aygıttaki filmlere erişime izin veren yeni teknolojilerden gelen rekabetle karşı karşıyadır. Bazı yorumcular, Blu-ray kiralamanın teknolojiyi uygun fiyatlı tutmada hayati bir rol oynayacağını ve ilerlemesine izin vereceğini öne sürdü. Stüdyolar, satışları artırmak amacıyla bilgisayarlarda ve mobil cihazlarda oynatılabilen dijital kopyaların yanı sıra, Blu-ray diskler ve DVD'ler içeren birleşik paketler halinde filmler yayınlamaya başladı. Bazıları, bir tarafında Blu-ray ve diğer tarafında DVD bulunan "flipper" disklerde yayınlanır. Diğer stratejiler, ayrıcalıklı özelliklere sahip filmleri yalnızca Blu-ray Disklerde yayınlamak ve hiçbirini DVD'lerde yayınlamamaktır.
Blu-ray disklerin üretilmesi DVD disklerinden daha pahalı değildir. Bununla birlikte, okuma ve yazma mekanizmaları daha karmaşıktır ve bu durum Blu-ray kaydedicileri, sürücüleri ve oynatıcıları DVD benzerlerinden daha pahalı hale getirir. Akış ortamının yaygın kullanımı nedeniyle benimsenme de sınırlıdır. Blu-ray diskler PlayStation 3, 4 ve 5, Xbox One ve Xbox Series X oyunlarının dağıtımı için kullanılır ve bu belirtilen oyun konsolları standart bir kullanıma hazır içerik barındıran Blu-ray disklerini oynatabilir.
Blu-ray'in ötesi
2016 yılının ilk çeyreğinde 100 GB'a kadar depolama kapasitesine sahip Ultra HD Blu-ray diskler ve oynatıcılar kullanıma sunuldu.
ECMA-377 standardında açıklanan Holographic Versatile Disc (HVD), yeşil bir yazma/okuma lazeri (532 nm) ve kırmızı bir konumlandırma/adresleme lazeri (650 nm) kullanacak şekilde Holografi Sistem Geliştirme (HSD) Forumu tarafından geliştirilmektedir. En yüksek 6 TB depolama kapasitesini destekleyen MPEG-2, (MPEG-4 AVC) (H.264), (H.265) ve kodlaması sunmaktır.Ecma International HVD standardına uygun hiçbir sistem piyasaya sürülmemiştir. Blu-ray disk formatı yükseltilebilir olduğundan, HVD formatının benimsenmesinde zorluklar doğurmaktadır.
Devam eden geliştirme
Blu-ray Disk şartnamesi kesinleşmiş olsa da, mühendisler teknolojiyi ilerletmek için çalışmaya devam etmektedirler. 2005 yılına gelindiğinde, dört katmanlı (100 GB) diskler, değiştirilmiş optiklerin yanı sıra standart değiştirilmemiş optiklere sahip bir sürücüde gösterildi. Hitachi, böyle bir diskin 7 saatlik 32 Mbit/s video (HDTV) veya 3 saat 30 dakikalık 64 Mbit/s videoyu (ultra yüksek çözünürlüklü televizyon) depolamak için kullanılabileceğini belirtmiştir. Nisan 2006'da TDK, 8 katmanlı 200GB Blu-ray diskler üretme planlarını iptal etti. 2007 yılında Hitachi'nin 2009 yılına kadar 200 GB disk üretmeyi planladığı bildirildi.
CES 2007'de kapalı kapılar ardında , disk kapasitesini on katmana genişleten ve disklerin kapasitesini 250 GB'a çıkaran yüksek çözünürlüklü bir optik disk işlemi geliştirdiğini belirtti. Bununla birlikte, en büyük engelin mevcut okuma/yazma teknolojisinin ek katmanlara izin vermemesi olduğunu belirtti.JVC, hem standart tanımlı DVD verilerini hem de HD verilerini bir BD/(standart) DVD kombinasyonuna koymaya izin veren üç katmanlı bir teknoloji geliştirdi. Bu, tüketicinin DVD oynatıcılarda oynatılabilen ve bir BD oynatıcıda oynatıldığında HD sürümünü de gösterebilen bir disk satın almasını sağlayacaktı. Japon optik disk üreticisi Infinity, 18 Şubat 2009'da piyasaya sürülecek ilk "melez" Blu-ray Disk/(standart) DVD kombinasyonu olan medyayı duyurdu. "Code Blue" adlı TV dizisinin bu disk seti, diskin aynı tarafında tek bir Blu-ray Disk katmanı (25 GB) ve iki DVD katmanı (9 GB) içeren dört melez disk içeriyordu.
Ocak 2007'de Hitachi, her biri 25 GB içeren dört katmandan oluşan 100 GB'lık bir Blu-ray Disk sergiledi. TDK ve Panasonic'in 100 GB disklerinden farklı olarak, bu diskin şu anda dolaşımda olan standart Blu-ray Disk sürücülerinde okunabilir olacağı iddia edildi ve o sırada mevcut oynatıcılar ve sürücüler tarafından okunabilir hale getirmek için tek gerekliliğin bir üretici yazılımı güncellemesi olduğuna inanılıyordu. Hitachi, Ekim 2007'de 100 GB'lık bir Blu-ray disk sürücüsü ortaya çıkardı. Aralık 2008'de Pioneer, bir ürün yazılımı güncellemesinden sonra mevcut oynatıcılarla uyumlu 400 GB'lık bir Blu-ray diski (her biri 25 GB'lık 16 veri katmanı içeren) tanıttı. Planlanan lansmanı, ROM türü için 2009-2010 ve yeniden yazılabilir diskler için 2010-2013 zaman dilimindeydi. 1 TB Blu-ray disk oluşturmak için devam eden geliştirme çalışmaları sürüyordu.
CES 2009'da, Panasonic ilk taşınabilir Blu-ray Disk oynatıcı olan DMP-B15'i modelini tanıttı ve Sharp, entegre Blu-ray Disk oynatıcılara sahip ilk LCD HDTV'ler olan LC-BD60U ve LC-BD80U serisini tanıttı. Sharp ayrıca, 2009 yılı sonuna kadar Amerika Birleşik Devletleri'nde, bütünleşik Blu-ray Disk kaydedicilere sahip HDTV'leri satacağını duyurdu. Set üstü kutu kaydediciler yetkisiz kopyalama korkusuyla ABD'de satılmıyordu. Ancak, Blu-ray kaydedici sürücüleri olan kişisel bilgisayarlar mevcuttu. Ekim 2009'da TDK, 10 katmanlı 320GB kapasiteli bir Blu-ray Disk gösteriminde bulundu. 1 Ocak 2010'da Sony, Panasonic ile birlikte, Blu-ray Disklerindeki depolama kapasitesini i-MLSE (Maximum likelihood Sequence Estimation; En yüksek olabilirlik dizisi tahmini) adı verilen bir teknoloji ile 25 GB'den 33.4 GB'ye çıkarmayı planladığını açıkladı. Sony'ye göre daha yüksek kapasiteli diskler, ürün yazılımı güncellemesi ile var olan Blu-ray Disk oynatıcılarda okunabilirdi. Bu teknoloji daha sonra BDXL türü disklerde kullanıldı.
20 Temmuz 2010'da, Sony ve Japon Tohoku Üniversitesi Araştırma Ekibi, sadece iki katman (ve olası olarak ek katmanlama ile 1 TB'den fazla) kullanarak 1 TB kapasiteli Blu-ray diskler oluşturmaya yardımcı olmak için mavi-mor bir lazerin ortak gelişimini duyurdu. Karşılaştırmak gerekirse, ilk mavi lazer 1996'da icat edilmiş ve ilk öntür diskler dört yıl sonra gelmişti.
7 Ocak 2013'te Sony, 4K kaynaklı ve 1080p'te kodlanmış "Mastered in 4K" adlı Blu-ray Disk içeriklerini yayınlayacağını duyurdu. "Mastered in 4K" Blu-ray Disk içerikleri, halihazırda Blu-ray Disk oynatıcılarda oynatılabilir ve kullanılarak daha büyük bir renk uzayına sahip olabilirdi. 14 Ocak 2013'te Blu-ray Disc Association Başkanı Andy Parsons, Blu-ray Disk şartnamesinin genişletilmesiyle ilgili bir çalışma yürütmek için üç ay önce bir görev gücünün oluşturulduğunu ve bunun da 4K Ultra HD video içerme yeteneğini ekleyeceğini belirtti.
5 Ağustos 2015'te Blu-ray Disk Birliği (BDA), 24 Ağustos 2015'ten itibaren Ultra HD Blu-ray formatını lisanslamaya başlayacağını açıkladı. Ultra HD Blu-ray formatı, en parlak ve en karanlık öğeler arasındaki aralığı önemli ölçüde genişleten yüksek dinamik aralık içeriği, genişletilmiş renk aralığı, yüksek kare hızı (60 fps'ye kadar) ve 3840×2160 piksel çözünürlüğe kadar, nesne tabanlı ses formatları ve isteğe bağlı bir "sayısal köprü" özelliği barındırmaktadır. Hem DVD'leri hem de geleneksel Blu-ray'leri ve bu yeni formatı oynatmak için yeni oynatıcılar gerekiyordu. Yeni Ultra HD Blu-ray diskler, sırasıyla çift ve üç katmanlı disklerde 66 GB ve 100 GB'a kadar veri tutabilecektir.
Blu-ray'in fiziksel ve dosya sistemi özellikleri, Blu-ray Disk Birliği web sitesinde herkese açıktır.
Fiziksel ortam
Tip | Çap (cm) | Katman | Kapasite | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Byte cinsinden | ||||||
Standart disk boyutu, tek katman | 12 | 1 | 25,025,314,816 | |||
Standart disk boyutu, çift katman | 12 | 2 | 50,050,629,632 | |||
Standart disk boyutu, XL 3 katman | 12 | 3 | 100,103,356,416 | |||
Standart disk boyutu, XL 4 katman | 12 | 4 | 128,001,769,472 | |||
Mini disk boyutu, tek katmanlı | 8 | 1 | 7,791,181,824 | |||
Mini disk boyutu, çift katmanlı | 8 | 2 | 15,582,363,648 |
Lazer ve optik
Bir DVD 650 nm kırmızı lazer kullanırken, Blu-ray Disc 405 nm "" diyot lazer kullanır. Lazer "mavi" olarak adlandırılsa da, rengi aslında mor renk tayfındadır. Daha kısa dalga boyu daha küçük bir alana odaklanabilir, böylece bir DVD'deki boyutların yarısından daha az olan çukurlara kaydedilen bilgileri okumasına izin verir ve bu nedenle daha yakın bir şekilde yerleştirilebilir, bu da daha kısa bir parça aralığına neden olur ve nihayetinde tüm bu özellikler Blu-ray diskin DVD'de saklanabilecek bilgi miktarının yaklaşık beş katını tutmasına olanak verir. Lazerler, frekans katlama veya diğer doğrusal olmayan optik mekanizmalar olmadan doğrudan 405 nm ışık üreten GaN (galyum nitrür) lazer diyotlarıdır.CD'ler 780 nm tayfta yakın kızılötesi lazerler kullanır.
Bir lazerin odaklanabileceği en düşük "" kırınım ile sınırlıdır ve ışığın dalga boyuna ve onu odaklamak için kullanılan merceğin (NA, numerical aperture) bağlıdır. Tasarımcılar, dalga boyunu azaltıp, sayısal açıklığı 0.60'tan 0.85'e yükselterek ve istenmeyen optik etkilerden kaçınmak için örtü tabakasını daha ince yaparak, lazer ışınının daha küçük bir noktaya odaklanmasını sağlayabilir, bu da etkin bir şekilde daha fazla bilginin aynı yüzey alanı üzerinde depolanmasına izin verir. Bir Blu-ray Disk için nokta boyutu 580 nm'dir (lazerin katman üzerinde bıraktığı iz). Bu, çukur boyutunun DVD'deki 400 nm'den Blu-ray Disk için 150 nm'ye ve iz aralığının yine DVD'deki 740 nm'den Blu-ray'de 320 nm'ye düşürülmesine izin verir. Optik disklerin fiziksel yapısı hakkında bilgi için bakınız: Compact Disc. Optik iyileştirmelere ek olarak, Blu-ray diskler, saklanabilecek içerik miktarını daha da artıran veri kodlamasında iyileştirmelere sahiptir.
Sert kaplama teknolojisi
Blu-ray disk veri katmanının DVD standardına kıyasla diskin yüzeyine daha yakın olduğu göz önüne alındığında, erken tasarımlarında çizilmelere karşı daha savunmasız olduğu ortaya çıktı. Bu nedenle, ilk diskler, 2003 yılında Sony tarafından tanıtılan profesyonel disklere benzeyen koruma kartuşlarına (cartridge) yerleştirildi. Bir kartuş kullanmak, zaten pahalı bir ortamın fiyatını ve Blu-ray Disk sürücülerinin boyutunu artıracaktı, bu nedenle tasarımcılar bunun yerine alıcı yüzeyinin sert malzemeyle kaplanmasını seçtiler. TDK, Blu-ray diskler için çalışan bir çizilmeye karşı koruma kaplaması geliştiren ilk şirketti ve bunu Durabis olarak adlandırdı. Ek olarak, hem Sony'nin hem de Panasonic'in çoğaltma yöntemleri tescilli sert kaplama teknolojilerini içermektedir. Sony'nin yeniden yazılabilir medyası, çizilmeye karşı dayanıklı akrilik ve antistatik kaplama kullanılarak dönüşlü kaplanmıştır. Verbatim'in kaydedilebilir ve yeniden yazılabilir Blu-ray diskleri, Hard Coat adı verilen kendi tescilli teknolojisini kullanır. Blu-ray Disk Birliği'ne göre, çizilme direnci, optik özellikler ve verimlilik arasında en iyi uzlaşmayı sundukları göz önüne alındığında, sert kaplama için koloidal dağınık-silika UV ile iyileştirilebilir reçineler kullanılır.
Blu-ray Disk tanımlaması, mekanik aşınma ile çizilmelere karşı direncin test edilmesini gerektirir. Buna karşılık, DVD ortamının çizilmeye karşı dayanıklı olması gerekmez, ancak teknolojinin gelişmesinden bu yana Verbatim gibi bazı şirketler, daha pahalı kaydedilebilir DVD hatları için sert kaplamalar uygulamıştır.
Sürücü hızları
Sürücü hızı | Veri hızı | ~Yazma süresi (dakika) | ~ Dönüş hızı (RPM) | ||
---|---|---|---|---|---|
Tek katman | Çift katman | ||||
1× | 36 | 4.5 | 90 | 180 | 810 |
2× | 72 | 9 | 45 | 90 | 1,620 |
4× | 144 | 18 | 22.5 | 45 | 3,240 |
6× | 216 | 27 | 15 | 30 | 4,860 |
8× | 288 | 36 | 11.25 | 22.5 | 6,480 |
10× | 360 | 45 | 9 | 18 | 8,100 |
12× | 432 | 54 | 7.5 | 15 | 9,720 |
14× | 504 | 63 | 6.5 | 13 | 11,340 |
16× | 576 | 72 | 5.7 | 11.5 | 12,960 |
Çizelge mevcut hızları gösterir. En düşük hız (1×) bile 1080p gerçek zamanlı video oynatmak ve kaydetmek için yeterlidir; daha yüksek hızlar genel veri depolama ve daha karmaşık video işleme ile ilgilidir. BD diskler en az 5.000 rpm dönüş hızıyla başa çıkmak üzere tasarlanmıştır.
Blu-ray disk sürücüsünün kullanılabilir veri hızı, sürücünün veri arabiriminin kapasitesi ile sınırlandırılabilir. Bir USB 2.0 arabirimiyle, en yüksek yararlanılabilir sürücü hızı 288 Mbit/s veya 36 MB/s'tir (8× hız olarak da adlandırılır). Bir USB 3.0 arayüzü (uygun kablolama ile) bu sınırlamaya sahip değildir, ne Seri ATA'nın en eski sürümü (SATA, 150 MB/sn) ne de en son Paralel ATA (133 MB/sn) standartları bile bu sınırlamaya sahip değildir. Bir bilgisayara bütünleştirilmiş dahili Blu-ray sürücüleri (fiziksel olarak ayrı ve bir kabloyla bağlı olanın aksine) tipik olarak bir SATA arayüzüne sahiptir.
Daha yeni yarım boy (masaüstü bilgisayar kasaları için olan) Blu-Ray yazıcılar, tek katmanlı BD-R ortamında 16×'e (sabit açısal hız) kadar yazma hızlarına ulaşırken, en yüksek okuma hızları muhtemelen disk üzerinde tekrarlanan fiziksel baskıyı önlemek için 12×'tir. İnce tip sürücüler (dizüstü bilgisayarlar için olan modeller), uzamsal ve güç sınırlamaları nedeniyle 6× hızlarla (sabit açısal hız) sınırlıdır.
Medya kalitesi ve veri bütünlüğü
Optik medyanın kalitesi ve veri bütünlüğü, daha yüksek oranların bozulan medya, düşük kaliteli medya, çizik, toz ve/veya arızalı bir optik sürücü kullanılarak yazılan medya gibi fiziksel hasarlar için bir gösterge olabileceği hata oranının ölçülmesiyle belirlenebilir.
Blu-Ray ortamındaki hatalar, sırasıyla 13 ve 15'in altındaki oranların sağlıklı kabul edilebileceği LDC (Long Distance Codes) ve BIS (Burst Indication Subcodes) hata parametreleri kullanılarak ölçülür.
Veri yapısı, tüm BD çeşitleri için aynıdır. En küçük veri birimi, 2048 bayt kullanıcı verisinden ve dört baytlık hata algılama kodundan (EDC) oluşan bir çerçevedir. Çerçevedeki veriler, sabit, önceden belirlenmiş bir desene göre karıştırılır.
Tüm satıcılar ve optik sürücü modelleri uygulanan hata tarama işlevine sahip değildir.
Ambalajlama
Önceden kaydedilmiş Blu-ray disk kutuları genellikle standart bir DVD saklama kutusuna benzer ancak biraz daha küçük (18,5 mm daha kısa ve 2 mm daha ince: 135 mm × 171.5 mm × 13 mm) ve ayrıca standart bir DVD saklama kutusundan daha yuvarlak hatlı paketler halinde gelir ve genellikle format kutunun üst kısmında yatay bir şerit halinde belirgin bir şekilde belirtilmiştir. Blu-ray kutuları DVD kutularından daha küçük olduğundan, bir rafa DVD'lerden daha fazla Blu-ray sığabilir.
Türler
Mini Blu-ray Disk
"Mini Blu-ray Disc" (ayrıca, "Mini-BD" ve "Mini Blu-ray"), tek katmanlı yapılandırmasında 7.8 GB veri depolayabilen Blu-ray diskin 8 santimetre çapında (3.1 inç) kompakt bir çeşididir ve çift katmanlı bir Mini Blu-ray disk 15.6 GB veri depolama kapasitesine sahiptir. Şekil olarak MiniDVD ve Mini CD'ye benzer. Mini Blu-ray Disk'in kaydedilebilir (BD-R) ve yeniden yazılabilir (BD-RE) sürümleri, özellikle kompakt video kameralar ve diğer kompakt kayıt cihazları için geliştirilmiştir.
Kaydedilebilir Blu-ray Disk
"Kaydedilebilir Blu-ray Disk" (BD-R, Blu-ray Disc recordable), bir optik disk yazıcısıyla kaydedilebilen iki optik disk biçimini ifade eder. BD-R'ler bir kez yazılabilirken Kaydedilebilir Silinebilir Blu-ray Disk (BD-RE'ler) birden çok kez silinebilir ve yeniden kaydedilebilir. Blu-ray diskler için mevcut pratik maksimum hız yaklaşık 12×'dir (54 MB/sn).(1.7) Standart DVD ve CD'lerin sırasıyla 24× (33,2 MB/sn) ve 56× (8,2 MB/sn, 11,200 rpm) maksimum hızlarında olduğu gibi, daha yüksek dönüş hızları (5,000+ rpm) disklerin düzgün yazılması için çok fazla yalpalamaya neden olur. Eylül 2007'den bu yana BD-RE, daha küçük 8 cm Mini Blu-ray Disk boyutunda da mevcuttur.
18 Eylül 2007'de Pioneer ve Mitsubishi, mevcut CD-R ve DVD-R üretim ekipmanlarını değiştirerek üretilebilen ve üretim maliyetlerini önemli ölçüde azaltan organik bir boya kayıt katmanına sahip BD-R LTH'Yİ (oluk kaydında "Düşükten Yükseğe") geliştirdi. Şubat 2008'de Taiyo Yuden, Mitsubishi ve Maxell ilk BD-R LTH disklerini piyasaya sürdü ve Mart 2008'de Sony'nin PlayStation 3'ü resmen 2.20 firmware güncellemesi ile BD-R LTH disklerini kullanma yeteneğini kazandı. Mayıs 2009'da Mitsubishi/Verbatim, endüstrinin ilk 6x BD-R LTH ortamını duyurdu ve bu da yaklaşık 16 dakika içinde 25 GB'lık bir disk kaydetmeyi mümkün kıldı. 120 mm optik disklerin (yani CD'ler ve standart DVD'ler) önceki sürümlerinden farklı olarak, Blu-ray yazıcılar Blu-ray'ın ilk çıkışıyla neredeyse aynı anda piyasaya çıktı.
BD9 ve BD5
BD9 formatı, Warner Home Video tarafından Blu-ray Disk Birliği'ne 25/50 GB BD-ROM disklerine uygun maliyetli bir alternatif olarak önerildi. Formatın Blu-ray Disc video ile aynı kodek bileşenlerini ve program yapısını kullanması gerekiyordu, ancak daha ucuz 8.5 GB çift katmanlı DVD'ye kaydedildi. Bu kırmızı lazer medya, 25/50 GB Blu-ray medyadan daha düşük üretim maliyetleri ile mevcut DVD üretim hatlarında üretilebilir.
"Basılı" disklerde içerik yayınlamak için BD9 kullanımı asla tutulmadı. Format savaşının sona ermesiyle birlikte, üreticiler Blu-ray disklerin üretimini artırdı ve DVD'lerle rekabet etmek için fiyatları düşürdü. Öte yandan, ucuz DVD medyası kullanma düşüncesi bireysel kullanıcılar arasında popüler hale geldi. Tek katmanlı 4.7 GB DVD'leri kullanan bu formatın daha düşük kapasiteli bir sürümü gayrıresmi olarak BD5 olarak adlandırılmıştır. Her iki biçim de kullanıcılar tarafından Blu-ray formatında yüksek çözünürlüklü içeriği kaydedilebilir DVD ortamına kaydetmek için kullanılmaktadır. BD9 formatı BD-ROM temel formatının bir parçası olarak kabul edilmesine rağmen, mevcut Blu-ray oynatıcı modellerinin hiçbiri onu okuyabildiğini açıkça iddia etmemektedir. Sonuç olarak, BD9 ve BD5 formatlarında kaydedilen disklerin standart Blu-ray disk oynatıcılarında oynatılması garanti edilmez. ve ayrıca DVD'ler gibi ucuz medya kullanır, ancak BD9 ve BD5'ten farklı olarak bu formatlar sınırlı etkileşime, kodek türlerine ve veri hızlarına sahiptir. Mart 2011 itibarıyla, BD9 resmi bir BD-ROM diski olmaktan çıkarıldı.
BDXL
BDXL formatı, ticari uygulamalar için bir kez yazılabilir 100 GB ve 128 GB disklere ve yeniden yazılabilir 100 GB disklere izin vermektedir. BDXL şartnamesi Haziran 2010'da tamamlandı, ancak ilk 128 GB dört katmanlı diskler Kasım 2018'e kadar piyasaya sürülmedi ve bu diskler şu anda yalnızca Japonya'da satılmaktadır. BD-R 3.0 Format Şartnamesi (BDXL), BDAV biçiminde 2× ve 4× hızında, 100/128 GB ve UDF2.5/2.6 kullanımı ile kaydedilebilen çok katmanlı bir disk tanımladı. BD-RE 4.0 Format Şartnamesi (BDXL) ise, BDAV'da 2× ve 4× hızında yeniden yazılabilir, 100 GB kapasiteli ve dosya sistemi olarak UDF2.5'i kullanan çok katmanlı bir disk tanımladı. Ultra HD Blu-ray için kullanılan 66 GB ve 100 GB BD-ROM diskleri BDXL ile aynı doğrusal yoğunluğu kullanmasına rağmen, iki format birbiriyle uyumlu değildir, bu nedenle Ultra HD Blu-ray oynatıcıda oynatılabilen bir Ultra HD Blu-ray diski yazmak için üç katmanlı bir BDXL diski kullanmak mümkün değildir.
IH-BD
IH-BD (Intra-Hybrid Blu-ray) formatı, mevcut Blu-ray disklerle çalışmak üzere tasarlanmış bir 25 GB yeniden yazılabilir katman (BD-RE) ve 25 GB bir kez yazılabilir katman (BD-ROM) içerir.
Veri biçimi standartları
Dosya sistemi
Blu-ray Disc, Universal Disk Format (UDF) 2.50'nin hem PC hem de tüketici elektroniği ortamları için yakınsak dostu bir biçim olarak kullanılmasını destekler. BD-ROM, BD-RE ve BD-R'nin en son teknik özelliklerinde kullanılır. İlk BD-RE şartnamesinde (2002'de tanımlanmıştır), BDFS (Blu-ray Disk Dosya Sistemi) kullanılmıştır. BD-RE 1.0 özelliği esas olarak yüksek çözünürlüklü televizyon (HDTV) yayınının sayısal kaydı için tanımlanmıştır. Tüketici elektroniği Blu-ray kaydedicileri ve kişisel bilgisayar sistemleri arasında birlikte çalışabilirliği sağlamak için BDFS, 2005 yılında ikinci BD-RE şartnamesinde UDF 2.50 ile değiştirildi. Bu optik disk kayıt teknolojileri, BD-RE'nin PC kaydını ve oynatılmasını sağladı. BD-R, UDF 2.50/2.60'ı destekler.
Sayısal yayın kaydı için Blu-ray Disk uygulaması, Blu-ray Yeniden Yazılabilir Disk Biçimi Sistem Açıklaması Bölüm 3 Görsel İşitsel Temel Özellikler (BDAV) olarak geliştirilmiştir. Bilgisayar dosya sistemiyle ilgili gereksinimler, Blu-ray Yeniden Yazılabilir Disk Biçimi Sistem Açıklaması Bölüm 2 Dosya Sistemi Özellikleri Sürüm 1.0'da (BDFS) belirtilmiştir. Başlangıçta, BD-RE sürüm 1.0 (BDFS), Blu-ray Disk uygulaması (BDAV uygulaması) kullanılarak sayısal yayınların kaydedilmesi için özel olarak geliştirilmiştir. Ancak bu gereksinimlerin yerini, Blu-ray Yeniden Yazılabilir Disk Dosya Sistemi Özellikleri sürüm 2.0 (UDF) (diğer adıyla RE 2.0) ve Blu-ray Kaydedilebilir Disk Dosya Sistemi Özellikleri sürüm 1.0 (UDF) (diğer adıyla R 1.0) alır. Ayrıca, BD-ROM'da yüksek tanımlı içerik dağıtımı için yeni bir uygulama biçimi olan BDMV (Blu-ray Disk Önceden Kaydedilmiş Biçim Sistem Açıklaması bölüm 3 Görsel İşitsel Temel Özellikler) geliştirilmiştir. BDMV için geliştirilen tek dosya sistemi, Blu-ray Salt Okunur Disk Biçimi Sistem Açıklaması bölüm 2 Dosya Sistemi Özellikleri sürüm 1.0 (UDF), UDF 2.50 gereksinimlerini tanımlar.
Uygulama formatı
- BDAV veya BD-AV (Blu-ray Disc Audio/Visual): işitsel/görsel kayıt için kullanılan tüketici odaklı Blu-ray video biçimi (2002'de tanımlanmıştır).
- BDMV veya BD-MV (Blu-ray Disc Movie): film yayınları için yaygın olarak kullanılan menü özelliğine sahip bir Blu-ray görüntü biçimi.
- BDMV Kayıt özelliği (BD-RE ve BD-R için Eylül 2006'da tanımlanmıştır).
- RREF (Realtime Recording and Editing Format): gerçek zamanlı kayıt ve düzenleme uygulamaları için tasarlanmış bir BDMV alt kümesi.
- HFPA (High Fidelity Pure Audio): Blu-ray biçimini kullanan yüksek çözünürlüklü bir ses diski.
Dizin ve dosya yapısı
Tüm BDMV uygulama dosyaları bir "BDMV" dizini altında saklanır.
- BDMV dizini: PLAYLIST, CLIPINF, STREAM, AUXDATA ve BACKUP dizinlerini içerir.
- PLAYLIST dizini: Film Oynatma Listeleri için Veritabanı dosyalarını içerir.
- xxxxx.mpls dosyaları: Film Oynatma Listelerine karşılık gelen bilgileri saklar. Her Film Oynatma Listesi için bir dosya oluşturulur. Bu dosyaların dosya adları "xxxxx.mpls" biçimindedir; burada "xxxxx", Film Oynatma Listesine karşılık gelen 5 basamaklı bir sayıdır.
- CLIPINF dizini: CLIP'ler için veritabanı dosyalarını içerir.
- zzzzzz.clpi dosyaları: bir Clip AV akış dosyasıyla ilişkili CLIP bilgilerini saklar. Bu dosyaların dosya adları "zzzzz.clpi" biçimindedir, burada "zzzzz", CLIP'e karşılık gelen 5 basamaklı bir sayıdır.
- STREAM dizini: AV akış dosyalarını içerir.
- zzzzzz.m2ts dosyası: bir BDAV MPEG-2 aktarım akışı içerir. Bu dosyaların adları "zzzzz.m2ts" biçimindedir, burada "zzzzz", CLIP'e karşılık gelen 5 basamaklı bir sayıdır. Aynı 5 basamaklı "zzzzz" sayısı, bir AV akış dosyası ve bununla ilişkili CLIP bilgi dosyası için kullanılır.
- SSIF dizini: Kullanılırsa, Stereoscopic Interleaved dosyaları bu dizinin altına yerleştirilecektir.
- zzzzzz.ssif dosyası: iki BDAV MPEG-2 aktarım akışından oluşan bir Stereoscopic Interleaved dosyasıdır. Her iki akış da sırasıyla sol göz veya sağ göz için bir MPEG-4 MVC görüntülü video akışı içerir. Bu dosya yalnızca 3D video oynatıldığında kullanılır. 5 basamaklı "zzzzz" sayısı, MPEG-4 MVC görüntülü video akışını içeren "zzzzz.m2ts" AV akış dosyası için kullanılan sayı ile aynıdır.
- AUXDATA dizini: Ses veri dosyaları ve yazı tipi dosyalarını içerir.
- sound.bdmv dosyası: HDMV Etkileşimli Grafik akış uygulamalarıyla ilişkili bir veya daha fazla sese ilişkin verileri depolar. Bu dosya AUXDATA dizini altında bulunabilir veya bulunmayabilir. Eğer varsa, yalnızca bir sound.bdmv dosyası olacaktır.
- aaaaa.otf dosyası: metin altyazı uygulamalarıyla ilişkili yazı tipi bilgilerini depolar. Bu dosyaların adları "aaaaa.otf" biçimindedir; burada "aaaaa", Yazı Tipine karşılık gelen 5 basamaklı bir sayıdır.
- BACKUP dizini: "index.bdmv" dosyasının, "MovieObject.bdmv" dosyasının, PLAYLIST dizinindeki tüm dosyaların ve CLIPINF dizinindeki tüm dosyaların kopyalarını içerir.
- index.bdmv dosyası: BDMV dizininin içeriğini açıklayan bilgileri depolar. BDMV dizini altında yalnızca bir index.bdmv dosyası vardır.
- MovieObject.bdmv dosyası: bir veya daha fazla Film Nesnesi için bilgi depolar. BDMV dizini altında yalnızca bir MovieObject.bdmv dosyası vardır.
- PLAYLIST dizini: Film Oynatma Listeleri için Veritabanı dosyalarını içerir.
Ortam biçimi
İçerik biçimi
Ses, video ve diğer akışlar çoğullanır ve MPEG aktarım akışına dayalı bir içerik biçiminde Blu-ray disklerde saklanır. BDAV MPEG-2 aktarım akışı olarak da bilinir ve dosya adı uzantısını kullanabilir. Menülerle yazılan Blu-ray Disk içerikleri BDMV (Blu-ray Disk Filmi) biçimindedir ve BDAV kapsayıcısı içinde ses, video ve diğer akışları içerir. Film yayınları için kullanılan BDMV biçimine tüketici odaklı bir rakip olan BDAV (Blu-ray Disc Audio/Visual) biçimi de vardır. BDAV biçimi, ses/video kaydı için BD-RE'lerde ve BD-R'lerde kullanılır. BDMV formatı daha sonra BD-RE ve BD-R için de tanımlandı (Eylül 2006'da BD-RE şartnamesinin üçüncü gözden geçirmesinde ve BD-R şartnamesinin ikinci gözden geçirmesinde).
Blu-ray Disk, MPEG aktarım akışı (transport stream) kayıt yöntemini kullanır. Bu, sayısal (digital) yayınların aktarım akışlarının, biçim (format) değiştirilmeden yayınlanırken kaydedilmesini sağlar. Ayrıca, olduğu gibi kaydedilen ve verilerin yalnızca oynatma akışını yeniden yazarak düzenlenebileceği bir sayısal yayının esnek bir şekilde düzenlenmesini sağlar. Oldukça doğal olmasına rağmen, yüksek hızlı ve kullanımı kolay bir erişim işlevi yerleşiktir. Blu-ray Disk Video, DVD'nin MPEG program akışlarına kıyasla MPEG aktarım akışlarını kullanır. Bir MPEG aktarım akışı bir veya daha fazla MPEG program akışını içerir, bu nedenle birden fazla video programının aynı dosyada saklanmasına izin verir, böylece aynı anda oynatılabilirler (örneğin, "resim içinde resim" efekti ile).
Kodekler
BD-ROM belirtimi, hem donanım kod çözücüleri (oynatıcılar) hem de film yazılımı (içerik) için belirli kodek uyumluluklarını zorunlu kılar. Windows Media Player, Blu-ray diskleri oynatmak için gerekli kodek bileşenleri ile birlikte gelmez.
Video
Başlangıçta, BD-ROM'lar saniyede 60 (59.94) alan ve 1920×1080 piksel çözünürlüğe kadar video depolamaktaydı. Şu anda, UHD BD-ROM ile videolar, aşamalı olarak taranabilir ve saniyede 60 (59.94) kareye kadar en yüksek 3840×2160 piksel çözünürlükte saklanabilir. En güncel Blu-ray oynatıcılar ve kaydediciler 1920×1080 videoyu tam 59.94p ve 50p aşamalı formatta okuyabilir ve yazabilirken, UHD belirtimleri için yeni oynatıcılar 3840×2160 videoyu 59,94p ve 50p formatlarında okuyabilecektir.
Format | Çözünürlük ve kare hızı | Ekran en boy oranı |
---|---|---|
4K UHD[a] | 3840×2160 60p | 16:9 |
3840×2160 59.94p | 16:9 | |
3840×2160 50p | 16:9 | |
3840×2160 25p | 16:9 | |
3840×2160 24p | 16:9 | |
3840×2160 23.976p | 16:9 | |
HD[a] | 1920×1080 60p | 16:9 |
1920×1080 59.94p | 16:9 | |
1920×1080 50p | 16:9 | |
1920×1080 25p | 16:9 | |
HD | 1920×1080 29.97i | 16:9 |
1920×1080 25i | 16:9 | |
1920×1080 24p | 16:9 | |
1920×1080 23.976p | 16:9 | |
1440×1080 29.97i[b] | 16:9[c] | |
1440×1080 25i[b] | 16:9[c] | |
1440×1080 24p[b] | 16:9[c] | |
1440×1080 23.976p[b] | 16:9[c] | |
1280×720 59.94p | 16:9 | |
1280×720 50p | 16:9 | |
1280×720 24p | 16:9 | |
1280×720 23.976p | 16:9 | |
SD | 720×480 29.97i | 4:3 veya 16:9[c] |
720×576 25i | 4:3 veya 16:9[c] |
^a Yalnızca HEVC video sıkıştırma standardına sahip UltraHD Blu-ray'de desteklenir.
^b 1440×1080'deki MPEG-2, daha önce Mart 2005'ten itibaren şartnamenin taslak versiyonuna dahil edilmedi.
^c Bu çözünürlükler anamorfik olarak saklanır, yani oynatıcı veya ekran tarafından ekran en boy oranına uzatılır.
Video için, tüm oynatıcıların H.262/MPEG-2 Bölüm 2, H.264/MPEG-4 Bölüm 10: AVC ve SMPTE VC-1'i işlemesi gerekir. Video içeriği barındıran BD-ROM'lar, videoyu üç zorunlu formattan birini kullanarak saklamalıdır; tek bir başlıkta birden çok biçime izin verilir. Blu-ray Disk, 4:2:0 renk alt örneklemesi (chroma subsampling) ile renk başına 8 bit derinliğinde videoya izin verir. Biçimlerin seçimi, sıkıştırma verimliliğindeki farklılıklar nedeniyle üreticinin lisanslama/telif hakkı maliyetlerini ve başlığın en yüksek çalışma süresini etkiler. MPEG-2 videoda kodlanmış diskler genellikle içerik üreticilerini tek katmanlı (25 GB) BD-ROM'da yaklaşık iki saatlik yüksek çözünürlüklü içerikle sınırlar. Daha gelişmiş video biçimleri (VC-1 ve MPEG-4 AVC) tipik olarak karşılaştırılabilir kalitede MPEG-2'nin iki katı bir video çalışma süresi sağlar.
MPEG - 2, 2006 boyunca piyasaya sürülen ilk Blu-ray Disk serisi için birçok stüdyo (başlangıçta HD DVD sürümleri için VC-1 biçimini kullanan Paramount Pictures dahil) tarafından kullanıldı. Modern sürümler artık MPEG-4 AVC veya VC-1'de kodlanıyor ve film stüdyolarının tüm içeriği tek bir diske yerleştirmesine, maliyetleri düşürmesine ve kullanım kolaylığını artırmasına olanak veriyor. Bu biçimlerin kullanılması, çoğu başlık için tipik olarak kullanılan SD'nin (480i/p) aksine, bonus içeriğin HD (1080i/p) olarak depolanması için çok fazla alan açar. Warner Bros. gibi bazı stüdyolar, ana özellik başlığından farklı bir biçimde kodlanmış disklerde bonus içeriği yayınlamıştır. Örneğin, Superman Dönüyor filminin Blu-ray Disk sürümü, uzun metrajlı film için VC-1 ve bonus içeriğinin bir kısmı için MPEG-2 kullanır. Günümüzde, Warner ve diğer stüdyolar tipik olarak, özellikle eşleşen video formatında bonus içerik sağlamaktadırlar.
Ses
Ses için BD-ROM oynatıcıların Dolby Digital (), ve doğrusal PCM'yi uygulaması gerekir. Oynatıcılar isteğe bağlı olarak ve 'nun yanı sıra kayıpsız Dolby TrueHD ve DTS-HD Master Audio formatlarını da uygulayabilir.
(sıkıştırılmamış) | Dolby Digital | Dolby TrueHD (lossless) | DTS Digital Surround | DTS-HD Master Audio (kayıpsız) | DRA uzantısı | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Maks. bit hızı | 27.648 Mbit/s | 640 kbit/s | 4.736 Mbit/s | 18.64 Mbit/s | 1.524 Mbit/s | 24.5 Mbit/s | 1.5 Mbit/s | 3.0 Mbit/s |
Maks. kanal | 8 (48 kHz, 96 kHz), 6 (192 kHz) | 5.1 | 7.1 | 8 (48 kHz, 96 kHz), 6 (192 kHz) | 5.1 | 8 (48 kHz, 96 kHz), 6 (192 kHz) | 5.1 | 7.1 |
Bit/örnek | 16, 20, 24 | 16, 24 | 16, 24 | 16, 24 | 16, 20, 24 | 16, 24 | 16 | 16 |
Örnek frekans | 48 kHz, 96 kHz, 192 kHz | 48 kHz | 48 kHz | 48 kHz, 96 kHz, 192 kHz | 48 kHz | 48 kHz, 96 kHz, 192 kHz | 48 kHz | 48 kHz, 96 kHz |
Bit hızı
Sayısal televizyon programlarını kaydeden kullanıcılar için kaydedilebilir Blu-ray Disk standardının 36 Mbit/s'lik başlangıç veri hızı, herhangi bir kaynaktan (IPTV, kablo/uydu veya karasal) yüksek tanımlı yayınları kaydetmek için fazlasıyla yeterlidir. BD video filmleri en yüksek 54 Mbit/s veri aktarım hızına, en yüksek 48 Mbit/s AV bit hızına (hem ses hem de görüntü verileri için) ve en yüksek 40 Mbit/s video bit hızına sahiptir. Bu, 36 Mbit/s olan en yüksek veri aktarım hızı, 30.24 Mbit/s olan en yüksek AV bit hızı ve 29.4 Mbit/s olan en yüksek video bit hızı, HD DVD filmleriyle karşılaştırılır.
Java yazılım arayüzü
2005 JavaOne fuarında Sun Microsystems'in Java çapraz platform yazılım ortamının, standardın zorunlu bir parçası olarak tüm Blu-ray Disk oynatıcılarına dahil edileceği açıklandı. Java, DVD-video disklerinde kullanılan yöntemin aksine Blu-ray disklerde etkileşimli menüler uygulamak için kullanılır. DVD'ler önceden oluşturulmuş MPEG bölümlerini ve seçilebilir altyazı resimlerini kullanır; bunlar çok daha ilkeldir ve nadiren sorunsuzdur. Konferansta, Java yaratıcısı James Gosling, bazı BD aygıtlarında ağ bağlantısının yanı sıra bir Java sanal makinesinin dahil edilmesinin, Blu-ray disklere internet üzerinden güncelleme yapılmasına olanak tanıyacağını ve baskı anında diske dahil olmayan ek altyazı dilleri ve tanıtım özellikleri gibi içerikler eklenebileceğini öne sürdü. Bu Java Sürümü BD-J olarak adlandırılır ve Globally Executable MHP (GEM) standardının bir profili üzerine kurulmuştur; GEM, Çoklu Ortam Ev Platformu standardının dünya çapındaki versiyonudur.[]
Oynatıcı profilleri
BD-ROM şartnamesi, video kod çözme veya BD-J gerektirmeyen yalnızca sesli oynatıcı profili (BD-Audio) dahil olmak üzere dört Blu-ray Disk oynatıcı profilini tanımlar. Tüm video tabanlı oynatıcı profillerinin (BD-Video) BD-J'nin tam bir uygulamasına sahip olması gerekir.[]
İçerik | BD-Audio | BD-Video | |||
---|---|---|---|---|---|
Grace Period[d] | Bonus View | BD-Live[e] | Blu-ray 3D | ||
Profil 3.0[c] | Profil 1.0 | Profil 1.1 | Profil 2.0 | Profil 5.0 | |
Dahili kalıcı bellek | Gereksiz | 64 KB | 64 KB | 64 KB | 64 KB? |
Yerel depolama kapasitesi[a] | Gereksiz | İsteğe bağlı | 256 MB | 1 GB | 1 GB |
İkincil video kod çözücü (PiP) | Video yok | İsteğe bağlı | Zorunlu | Zorunlu | Zorunlu |
İkincil ses kod çözücü[b] | İsteğe bağlı | İsteğe bağlı | Zorunlu | Zorunlu | Zorunlu |
Gereksiz | İsteğe bağlı | Zorunlu | Zorunlu | Zorunlu | |
İnternet bağlantı özelliği | Hayır | Hayır | Hayır | Zorunlu | Zorunlu |
^a Bu, ses/video ve başlık güncellemelerini depolamak için kullanılır. Yerleşik bellek veya bellek kartı veya USB bellek aygıtı gibi çıkarılabilir ortam olabilir.
^b Etkileşimli ses ve yorum için genellikle ikincil bir ses kod çözücü kullanılır.
^c Profil 3.0, ayrı bir salt sesli oynatıcı profilidir. Piyasaya sürülen ilk Blu-ray Disc albümü Lindberg Lyd plak şirketine ait Divertimenti idi ve PS3 üzerinde çalıştığı doğrulandı.
^d İlk Standart profil olarak da bilinir.
^e Son Standart profil olarak da bilinir.
2 Kasım 2007'de Grace Period (Profil 1.0 veya Yetkisiz Kullanım Süresi Profili), piyasaya sunulan yeni BD-Video oynatıcılar için en düşük profil olarak Bonus View (Profil 1.1 veya Bonus Görüntüleme) ile değiştirildi. Bonus View veya BD-Live donanım özelliklerine bağlı etkileşimli özelliklere sahip olmayan Blu-ray Disk yazılımı Profil 1.0 oynatıcılarda oynatıldığında, diskin ana özelliğini oynatabilir, ancak bazı ek özellikler kullanılamayabilir veya sınırlı yeterliğe sahip olabilir.
BD-Live
Bonus View ve BD-Live arasındaki en büyük fark, BD-Live'ın Blu-ray Disk oynatıcının İnternet tabanlı içeriğe erişmek için İnternet bağlantısına sahip olmasını gerektirmesidir. BD-Live özellikleri arasında internet sohbetleri, yönetmenle planlanmış sohbetler, internet oyunları, indirilebilir özellikler, indirilebilir testler ve indirilebilir film fragmanları yer almaktadır. Bazı Bonus View oynatıcılarda bir Ethernet bağlantı noktası bulunsa da, bu, donanım yazılımı güncellemeleri için kullanılır ve İnternet tabanlı içerik için kullanılmaz. Buna ek olarak, Profil 2.0 ayrıca bu içeriği işlemek için daha fazla yerel depolama alanı gerektirir.[]
Profil 1.0 oynatıcıları Bonus View veya BD-Live uyumlu yükseltmeler için uygun değildir ve en yeni oynatıcılar ve PlayStation 3 dışında, bu yükseltmelere erişme işlevi veya yeteneği yoktur. İnternet kullanmak için gereklidir.
Bölge kodları
DVD'ler için bölge kodlarının uygulanmasında olduğu gibi, belirli bir coğrafi bölgede satılan Blu-ray Disk oynatıcılar yalnızca o bölge için içerik sağlayıcı tarafından yetkilendirilmiş diskleri oynatmak üzere tasarlanmıştır. Bu, içerik sağlayıcıların (sinema stüdyoları, televizyon prodüksiyon şirketleri vb.) bölgesel fiyat ayrımcılığı ve/veya özel uygulamasına izin vermeyi amaçlamaktadır. Blu-ray Disk Birliği'ne göre, tüm Blu-ray Disk oynatıcılar ve Blu-ray Disk donanımlı bilgisayar sistemleri bölgesel kodlamayı uygulamak için gereklidir. Ancak, içerik sağlayıcıların bölge oynatma kodlarını kullanmasına gerek yoktur. Bazı güncel tahminler, büyük stüdyolardaki halihazırda film Blu-ray disklerinin %70'inin bölge kodu içermediğini ve bu nedenle herhangi bir bölgedeki herhangi bir Blu-ray Disk oynatıcıda oynatılabileceğini öne sürmektedir.
Film dağıtıcılarının farklı bölge kodlama politikaları vardır. Büyük ABD stüdyoları arasında Walt Disney Pictures, Warner Bros., Paramount Pictures, Universal Studios ve Sony Pictures, içeriklerinin çoğunu bölge kodlaması olmadan yayınladılar.
MGM ve Lions Gate Entertainment, bölge kodu içeren ve içermeyen içeriklerin bir karışımını yayınladı.20th Century Fox, Disney birleşmesinden önce bölge kodlu olarak içeriklerinin çoğunu yayınlamıştı. Bununla birlikte, Disney birleşmesi sonrası içeriklerinin çoğu bölge kodsuzdur. Nostaljik film restorasyon ve dağıtım şirketi The Criterion Collection, tüm Blu-ray sürümlerinde ABD bölge kodlamasını kullanıyor ve İngiltere pazarındaki sürümleri İngiltere bölge kodlamasını kullanıyor.
Blu-ray Disk bölge kodlama şeması dünyayı A, B ve C etiketli üç bölgeye ayırır.
Bölge | Alan |
---|---|
A | Amerika, Hong Kong ÖYB, Japonya, Kuzey Kore, Güney Kore, Macau ÖYB, Singapur, Tayvan, Okyanusya Avustralya ve Yeni Zelanda hariç, Güneydoğu Asya. |
B | Afrika, Orta Doğu, Güneybatı Asya, Avrupa'nın çoğu (Belarus, Rusya, Ukrayna, Moldova hariç), Avustralya, Yeni Zelanda. |
C | Orta Asya, Çin anakarası, Moğolistan, Hint altkıtası, Belarus, Rusya, Ukrayna, Kazakistan, Moldova. |
FREE | "Dünya çapında" anlamına gelen gayrıresmî terim. SERBEST bölge resmî bir ayar değildir; FREE bölge sembolü taşıyan disklerde ya hiçbir bayrak ayarlanmamıştır ya da üç bayrağın hepsi ayarlanmıştır. Bayrak ayarlanmamış diskler bazı uyumlu olmayan oynatıcılarda oynatılamayabilir. |
A/B/C |
Yeni bir Blu-ray bölge kodlama biçimi yalnızca oynatıcı/oynatıcı yazılımının bölgesini değil, ülke kodunu da sınayarak yerelleştirme amaçlı bir kullanıcı ayarını (PSR19) yeni bir bölgesel kilitleme biçimi olarak yeniden tasarlar. Bu, örneğin, hem ABD hem de Japonya Bölge A iken, bazı Amerikan disklerinin Japonya için yapılandırılmış aygıtlarda/yazılımlarda oynatılmayacağı veya bunun tersi anlamına gelir, çünkü iki ülkenin farklı ülke kodları vardır (Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri "ABD" (21843 veya onaltılı 0x5553), Japonya "JP" (19024 veya onaltılı 0x4a50) ve Kanada "CA" (17217 veya onaltılı 0x4341)[]). Yalnızca üç Blu-ray bölgesi olmasına rağmen, ülke kodu, Blu-ray Disklerin bölgesel dağıtımının altı (veya sekiz) DVD bölgesinden çok daha hassas bir şekilde kontrol edilmesini sağlar. Blu-ray Disklerde DVD'ler için geçerli 7. ve 8. bölgeler gibi "özel bölgeler" yoktur.
Bölge kodlama kısıtlamalarının aşılmasında, bağımsız Blu-ray Disk oynatıcılar bazen üçüncü taraflarca Blu-ray Disklerin (ve DVD'lerin) herhangi bir bölge koduyla oynatılmasına izin verecek şekilde değiştirilir. Bilgisayar oynatıcı uygulamalarının Blu-ray bölge sayacının süresiz olarak çok bölgeli hale getirilmesi için nasıl sıfırlanacağını açıklayan talimatlar ("hileler") ayrıca düzenli olarak video meraklısı web sitelerine ve forumlara gönderilir. DVD bölge kodlarının aksine, Blu-ray bölge kodları optik sürücünün bellenimi (firmware) tarafından değil, yalnızca oynatıcı yazılımı tarafından doğrulanır.
UltraHD içeriğe uygun en yeni Blu-ray oynatıcı türleri bölgeden bağımsız değildir; yine de, tasarlandıkları UHD diskler herhangi bir bölgeye kilitlenecek şekilde kodlanmamıştır ve dünya çapında çalışacaktır.
Dijital haklar yönetimi
Blu-ray Disk formatı, disklerin kullanımını kısıtlayan birkaç dijital hak yönetimi (DRM) katmanı kullanır. Bu, Özgür Yazılım Vakfı gibi DRM'ye karşı çıkan kuruluşlar ve tüketiciler tarafından formatın kapsamlı bir şekilde eleştirilmesine neden oldu, çünkü yeni sürümler disk oynatmaya izin vermek için oynatıcı ürün yazılımı güncellemeleri gerektiriyordu.
Yüksek bant genişlikli Dijital İçerik Koruması
Oynatıcılar tarafından fiziksel bağlantılar aracılığıyla işlemleme aygıtlarına gönderilen verileri şifrelemek için Yüksek Bant Genişlikli Dijital İçerik Koruması (HDCP, High-bandwidth Digital Content Protection) sistemini uygulamada Blu-ray donanımı gereklidir. Bu, kablolar arasında dolaşırken telif hakkıyla korunan içeriğin kopyalanmasını önlemeyi amaçlamaktadır. Görüntü Kısıtlama Belirteci (ICT) adı verilen içerik akışındaki bir protokol bayrağı aracılığıyla, bir Blu-ray Disk, tam HDCP uyumlu bir bağlantı kullanılmadan çoğaltılırsa, daha düşük çözünürlükte bir çıktı ile sonuçlanır. Yüksek tanımlı formatlara geçişi kolaylaştırmak için bu koruma yönteminin benimsenmesi 2011 yılına ertelenmişti.
Gelişmiş Erişim İçerik Sistemi
Gelişmiş Erişim İçerik Sistemi (AACS, Advanced Access Content System), içerik dağıtımı ve dijital haklar yönetimi için bir standarttır. Disney, Intel, Microsoft, Panasonic, Warner Bros., IBM, Toshiba ve Sony'yi içeren bir konsorsiyum olan AS Licensing Administrator, LLC (AACS LA) tarafından geliştirilmiştir. Formatın 2006'daki cihazlarda ortaya çıkmasından bu yana, üzerinde birkaç başarılı saldırı yapıldı. Bilinen ilk saldırı güvenilir istemci sorununa dayanıyordu. Ek olarak, şifre çözme anahtarları zayıf korumalı bir oynatıcıdan (WinDVD) elde edilmiştir. Anahtarlar daha yeni sürümlerde iptal edilebildiğinden, bu yalnızca geçici bir saldırı olarak kalmıştır ve en son disklerin şifresini çözmek için sürekli olarak yeni anahtarlar keşfedilmelidir.[]
BD+
BD+, tarafından geliştirilmiştir ve Kendinden Korumalı Dijital İçerik (SPDC, Self-Protecting Digital Content) kavramına dayanmaktadır. Etkin bir şekilde yetkili oynatıcılara gömülü küçük bir sanal makine olan BD+, içerik sağlayıcıların Blu-ray Disklere çalıştırılabilir programlar eklemesine olanak tanır. Bu tür programlar şunları yapabilir:
- Oynatıcının kurcalanıp kurcalanmadığını görmek için ana bilgisayar ortamını inceleyebilme. Her lisanslı kayıttan yürütme aygıtı üreticisi BD+ lisans yetkilisine aygıtlarını tanımlayan bellek ayak izleri sağlamalıdır.
- Oynatıcının anahtarlarının değiştirilmediğini doğrulama
- Olası başka türlü güvensiz bir sistemi yamalamak için yerel kodu yürütme
- Ses ve video çıkışını dönüştürme. BD+ programının şifresini çözmesine izin verilmeden içeriğin bazı bölümleri görüntülenemez.
Bir oynatma aygıtı üreticisi aygıtlarının saldırıya uğradığını tespit ederse, güvenlik açığını algılayan ve atlatan BD+ kodunu potansiyel olarak serbest bırakabilir. Bu programlar daha sonra tüm yeni içerik sürümlerine dahil edilebilir. BD+ sanal makinesinin teknik özellikleri yalnızca lisanslı aygıt üreticileri tarafından kullanılabilir. Lisanslı ticari benimseyenlerin bir listesi mevcuttur.
BD+ kullanan ilk içerikler Ekim 2007'de yayımlandı. Kasım 2007'den bu yana BD+ korumasının sürümleri, AnyDVD HD programının çeşitli sürümleri tarafından aşılmıştır. BD+ korumasını atlatabildiği bilinen diğer programlar DumpHD (bazı destekleyici yazılımlarla birlikte 0.6 ve üzeri sürümler), MakeMKV ve DVDFab'den iki uygulama (Passkey ve HD Decrypter) dır.
BD-ROM Mark
ROM Mark, disklerin çoğaltılmasını önlemeyi amaçlayan normal Blu-ray Disk verilerinden ayrı olarak depolanan az miktarda şifreli veridir. AACS aracılığıyla telif hakkıyla korunan disk içeriğinin şifresini çözmek için şifreleme verileri gereklidir. Kalıplama sırasında ROM İşaretini ortama eklemek için özel lisanslı bir donanım parçası gerekir. Çoğaltma sırasında, bu ROM İşareti (ROM Mark) kaydedilen verilerle birlikte diske aktarılır. Sonuç olarak, normal bir kayıt aygıtıyla üretilen bir diskin tüm kopyaları ROM İşareti verisinden yoksun olacak ve standart oynatıcılarda okunamayacak hale gelecektir.
Geriye dönük uyumluluk
Blu-ray Disk Birliği, Blu-ray Disk sürücülerinin geriye dönük uyumluluk için standart DVD ve CD'leri okuyabilmelerini önerir ancak okuyabilmeyi zorunlu tutmaz. Çoğu Blu-ray Disk oynatıcı hem CD'leri hem de DVD'leri okuyabilir; ancak Sony BDP-S1 gibi 2006 yılında piyasaya sürülen ilk Blu-ray Disk oynatıcılardan birkaçı DVD'leri oynatabilir ancak CD'leri oynatamaz. Ayrıca LG ve Samsung'un bazı ilk modelleri dışında Blu-ray oynatıcılar HD DVD oynatamaz ve HD DVD oynatıcılar da Blu-ray Diskleri oynatamaz. Bazı Blu-ray oynatıcılar ayrıca Video CD'leri, Super Audio CD'leri ve/veya DVD-Audio disklerini de oynatabilir. Tüm Ultra HD Blu-ray oynatıcılar normal Blu-ray Diskleri ve yanı sıra çoğu DVD ve CD'leri oynatabilir. PlayStation 4 ve PlayStation 5, CD'leri desteklememektedir.
Çeşitler
High Fidelity Pure Audio (BD-A)
High Fidelity Pure Audio (HFPA), Universal Music tarafından yalnızca Blu-ray optik ses diskleri için yönetilen bir pazarlama girişimidir. 2013 yılında CD'nin olası bir halefi olarak piyasaya sürülen bu ürün, benzer amaçları olan DVD-A ve SACD ile karşılaştırılmıştır.
AVCHD
AVCHD esas olarak tüketicilere yönelik kayıt disksiz video kameralar için yüksek çözünürlüklü bir biçim olarak geliştirilmiştir. Blu-ray Disk tanımlamasından türetilen AVCHD, benzer bir dizin yapısını paylaşır, ancak daha düşük ses ve video bit hızları, daha basit etkileşim ve AVC-video ve Dolby AC-3 (veya doğrusal PCM) ses kullanımıyla sınırlıdır. Öncelikle bir satın alma biçimi olan AVCHD kayıttan yürütme, Blu-ray Diskleri oynatan aygıtlar arasında evrensel olarak tanınmaz. Bununla birlikte, bu tür birçok aygıt AVCHD kayıtlarını DVD'ler, SD/ bellek kartları, "Memory Stick" kartları ve sabit disk sürücüleri gibi çıkarılabilir ortamlar üzerinden oynatabilir.
AVCREC
AVCREC, geleneksel DVD'lere yüksek tanımlı içerik kaydetmek için bir BDAV kapsayıcısı (container) kullanır. Şu anda AVCREC, Japon ISDB yayın standardıyla sıkı bir şekilde bütünleşiktir ve Japonya dışında pazarlanmamaktadır. AVCREC öncelikle set üstü dijital video kayıt aygıtlarında kullanılır ve bu bakımdan HD REC ile karşılaştırılabilir.[]
Blu-ray 3D
Blu-ray Disk Birliği (BDA), bir Blu-ray Diske 3D film ve 3D televizyon içeriği koyma standartlarını tanımlamaya yardımcı olmak amacıyla film endüstrisi, tüketici elektroniği ve BT sektörleri yöneticilerinden oluşan bir görev gücü oluşturmuştur. 17 Aralık 2009'da BDA, Blu-ray Disk için 3D özelliklerini resmi olarak duyurdu ve uyumluluk, daha uzun 3D disklerin normal oynatıcıların okuyamadığı üç katmanlı olmasıyla sınırlı olsa da, mevcut 2D Blu-ray oynatıcılarla geriye dönük uyumluluğa izin verdi. BDA şunları söyledi: "Blu-ray 3D tanımlaması, şu anda tüm Blu-ray Disk oynatıcılar tarafından uygulanan ITU-T H.264 Gelişmiş Video Kodlama (AVC; Advanced Video Coding) kodek bileşeninin bir uzantısı olan Çoklu Görüntü Kodlama (MVC; Multiview Video Coding) tarafından tanımlanan "Stereo High" profilini kullanarak 3D videoyu kodlamayı gerektirmektedir. MPEG4-MVC, eşdeğer 2D içeriğe kıyasla tipik %50 ek yük ile hem sol hem de sağ göz görünümlerini sıkıştırır ve mevcut 2D Blu-ray Disk oynatıcılarla tam 1080p çözünürlük ile geriye dönük uyumluluk sağlayabilir." Bu, MVC (3D) akışının H.264/AVC (2D) akışıyla geriye dönük uyumlu olduğu anlamına gelir ve eski 2D aygıtların ve yazılımların stereoskopik video akışlarının kodunu çözmesine izin vererek ikinci görünüm için ek bilgileri yok sayar. Bununla birlikte, bazı 3D disklerin diskin 2D olarak görüntülenmesini engelleyen bir kullanıcı sınırlaması kümesi vardır (2D disk genellikle pakete dahil olsa da).[]
Sony, PlayStation 3 konsoluna 21 Eylül 2010'da bir ürün yazılımı yükseltmesiyle Blu-ray 3D desteği ekledi. Konsol daha önce 21 Nisan 2010 tarihinde yapılan bir güncelleme ile 3D oyun yeteneği kazanmıştı. PlayStation 3, 9 Ağustos 2011'deki 3.70 sürüm yazılım güncellemesinden bu yana 3D Blu-ray oynatırken DTS-HD Master Audio ve DTS-HD Yüksek Çözünürlüklü Ses çalabilmektedir.Dolby TrueHD, Blu-ray 3D sürümlerinin küçük bir azınlığında kullanılır ve bit akışı yalnızca ince PlayStation 3 modellerinde uygulanır (orijinal "tombul" PS3 modelleri dahili olarak kod çözer ve sesi LPCM olarak gönderir).PlayStation VR, bu filmleri bir PlayStation 4'te 3D olarak izlemek için de kullanılabilir. 2018 itibarıyla Walt Disney Studios, Sony Pictures, MGM ve Universal Pictures gibi büyük ev eğlence içeriği de üreten stüdyoların çoğu Kuzey Amerika'da Blu-ray 3D formatını durdurmuş, ancak Güney Amerika, Avrupa, Asya ve Avustralya gibi diğer bölgelerde üretmeye ve satmaya devam etmiştir. Paramount Pictures, tüm dünyada 3D Blu-ray disklerin satışını ve üretimini durdurdu, son 3D sürümleri Ghost in the Shell ve Transformers: The Last Knight olurken, Warner Bros. hâlâ 3D Blu-ray diskleri satmaya ve üretmeye devam etmektedir; bugüne kadar tüm bölgelerde, aralarında Wonder Woman, Blade Runner 2049, Justice League, Tomb Raider, Rampage, Aquaman, The Lego Movie 2: The Second Part, Shazam! ve Godzilla: King of the Monsters'ın da bulunduğu dikkate değer filmler bulunmaktadır.
Ultra HD Blu-ray
Ultra HD Blu-ray diskler mevcut standart Blu-ray oynatıcılarla uyumlu değildir. Yüksek Verimli Video Kodlaması (HEVC, High Efficiency Video Coding) kullanılarak kodlanmış, saniyede 60 aşamalı kareye kadar hızlarda 4K UHD (3840 × 2160 piksel çözünürlük) videoyu desteklerler. Diskler, Rec. 2020 (ITU-R Recommendation BT.2020) renk uzayını kullanarak renk derinliğini renk başına 10 bit'e çıkararak hem yüksek dinamik aralığı hem de geleneksel Blu-ray video tarafından desteklenenden daha büyük bir renk gamını destekler.
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Bu, önceki optik ortam biçimleri olan compact disc ve DVD ile aynıdır. Tam bileşim, makalenin gövdesinde belirtildiği gibi farklıdır.
- ^ SATA; Serial Advanced Technology Attachment; Seri Gelişmiş Teknoloji Eklentisi
- ^ PATA; Parallel Advanced Technology Attachment; Paralel Gelişmiş Teknoloji Eklentisi
- ^ Container; Kapsayıcı; Bir veya daha fazla uygulamanın çalıştırılabileceği bir işletim sistemi içinde kurulmuş, tipik olarak yalnızca uygulamanın doğru çalışması için gerekli olan kaynakların atandığı ayrı bir ortam veya meta dosyası olarak, genellikle bu akışları tanımlamak ve daha fazla ayrıntılandırmak için meta verilerle birlikte, birden çok veri akışının tek bir dosyaya gömülmesine izin veren bir dosya biçimidir. Ayrıca bkz: İçerik biçimi
- ^ Field; Alan; Videoda, ekranda hareket izlenimi yaratmak için sırayla görüntülenen birçok hareketsiz görüntüden biri. İki alan (field) bir video karesini (frame) oluşturur.
- ^ Warner'ın New Line Cinema stüdyosu tarafından yayınlanan satın alınabilir içerikler başlangıçta bölge kodlu olmasına rağmen, daha sonra bölge kodlaması yapılmadan piyasaya sürüldü. New Line adına diğer etiketler tarafından yayınlanan içerikler hâlâ bölge kodlamasına tabidir.
Kaynakça
- ^ [Blu-ray Sıkça Sorulan Sorular] (İngilizce). Blu-ray.com. 4 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2010.
- ^ "Blu-ray FAQ". Blu-ray.com. 14 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2014.
- ^ "6JSC/ALA/16/LC response" (PDF). rda-jsc.org. RDA Steering Committee. 13 Eylül 2012. 14 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Ocak 2014.
- ^ Butler, Harry (23 Şubat 2011). "Pioneer BDXL BDR-206MBK Review". bit-tech.net. Bit-tech. 6 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2014.
- ^ Taylor, Jim (27 Haziran 2013). [DVD Sıkça Sorulan Sorular (ve Cevaplar)]. dvddemystified.com (İngilizce). DVD Demystified. 22 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Toshiba Announces Discontinuation of HD DVD Businesses" [Toshiba, HD DVD İşletmelerini Durdurduğunu Duyurdu]. toshiba.co.jp (Basın açıklaması) (İngilizce). Toshiba. 19 Şubat 2008. 25 Şubat 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2008.
- ^ Yomiuri Şimbun. Sayfa 1. 19 Temmuz 2009. Ver. 13S.
- ^ a b c "Blu-ray Discs reach 1.5 million sold, HDM still trails DVD's first two years" [Blu-ray Diskler 1,5 milyon satıldı, HDM hâlâ DVD'nin ilk iki yılını takip ediyor]. engadget.com (İngilizce). Engadget. 16 Şubat 2008. 5 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.
- ^ "Sony Buys a Facebook Spinoff to Give New Life to Blu-ray" [Sony, Blu-ray'e Yeni Bir Hayat Vermek İçin Bir Facebook Spinoffu Satın Aldı]. wired.com (İngilizce). Wired. 27 Mayıs 2015. 6 Mart 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mart 2017.
- ^ Morris, Chris (8 Ocak 2016). "Blu-ray Struggles in the Streaming Age" [Akış Çağında Blu-ray Mücadeleleri]. fortune.com (İngilizce). Fortune. 9 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ekim 2018.
- ^ [Sony, Prototip 20GB Yeniden Yazılabilir Optik Diski Tanıttı]. nikkeibp.asiabiztech.com (İngilizce). Nikkei Business Publications. 29 Ekim 1998. 13 Kasım 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2019.
- ^ a b c [Beyaz Kağıt Blu-ray Disk Formatı] (PDF) (İngilizce). Blu-ray Disc Founders. Ağustos 2004. 24 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2020.
- ^ [Panasonic, Sony, Philips ve TDK, Blu-ray Katkısı İçin Emmy Ödülünü Aldı] (İngilizce). 16 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Sony Develops Next Generation Optical Disk Storage System For the Data Server Market" [Sony, Veri Sunucusu Pazarı İçin Yeni Nesil Optik Disk Depolama Sistemi Geliştiriyor] (İngilizce). Sony. 1 Kasım 2000. 2 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2011.
- ^ Williams, Martyn (5 Ekim 2000). [22.5GB Kapasiteli Yeni Yüksek Kapasiteli DVD] (İngilizce). PC World. 1 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2011.
- ^ "Sony Shows 'DVR-Blue' Prototype" [Sony, 'DVR-Blue' Prototipini Sergiliyor] (İngilizce). CD R Info. 11 Ekim 2000. 26 Eylül 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2007.
- ^ "BLUE DISC B Trademark Information" [BLUE DISC B Ticari Marka Bilgileri] (İngilizce). Trademarkia. 17 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Eylül 2010.
- ^ Fox, Barry (19 Şubat 2002). "Replacement for DVD unveiled" [DVD'nin yedeği açıklandı]. newscientist.com (İngilizce). New Scientist. 15 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2007.
- ^ "Disclosure of Specifications for Large Capacity Optical Disc Recording Format Utilizing Blue-Violet Laser "Blu-ray Disc" Begins" [Mavi-Mor Lazer "Blu-ray Disc" Kullanan Büyük Kapasiteli Optik Disk Kayıt Formatına İlişkin Özelliklerin Açıklanması Başlıyor] (İngilizce). Sony. 20 Mayıs 2002. 3 Haziran 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2009.
- ^ Liadov, Maxim (2 Şubat 2017). "Sony BDZ-S77 Recorder Review" [Sony BDZ-S77 Kaydedici İncelemesi]. pricenfees.com (İngilizce). Pricenfees. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2007.
- ^ "Fox trots towards Blu-ray" [Fox, Blu-ray'e doğru koşuyor]. itworld.com (İngilizce). ITworld. 4 Ekim 2002. 2 Haziran 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Mart 2009.
- ^ Williams, Martyn (5 Ağustos 2004). "New Blu-ray Details Emerge" [Yeni Blu-ray Ayrıntıları Ortaya Çıkıyor]. pcworld.com (İngilizce). PC World. 8 Haziran 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2007.
Mavi lazer disk yüzeyinde daha küçük bir nokta oluşturur, bu da bir bit veri için gereken alanın daha küçük olduğu ve 12 santimetrelik bir diske daha fazla verinin sığabileceği anlamına gelir. (A blue laser makes a smaller spot on the disc surface, which means the space required for one bit of data is smaller--and more data can be fit onto a 12-centimeter disc.)
- ^ "Exclusive TDK Durabis Coating Technology Makes Cartridge-Free, Ultra-Durable Blu-ray Discs a Reality" [Özel TDK Durabis Kaplama Teknolojisi, Kartuşsuz, Ultra Dayanıklı Blu-ray Diskleri Gerçekleştiriyor]. physorg.com (İngilizce). Science X Network. 9 Ocak 2005. 17 Aralık 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2007.
- ^ Smith, Tony (6 Ocak 2006). "Blu-ray Disc developers complete specification" [Blu-ray Disk geliştiricileri tam teknik özellikler]. theregister.co.uk (İngilizce). The Register. 3 Kasım 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2007.
- ^ Dean, Katie (15 Temmuz 2004). "Can Odd Alliance Beat Pirates?" [Odd Alliance Korsanları Yenebilir mi?]. wired.com (İngilizce). Wired. 18 Aralık 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2007.
- ^ Williams, Martyn (14 Aralık 2005). "Toshiba Hints at HD DVD Delay" [Toshiba, HD DVD Gecikmesine Dair İpuçları Veriyor]. pcworld.com (İngilizce). PC World. 5 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2007.
- ^ Morris, Craig (14 Şubat 2006). [Blu-ray Disc ve HD DVD için AACS kopya koruması tekrar ertelendi]. heise.de (İngilizce). Heise. 2 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2007.
- ^ Perenson, Melissa J. (21 Mart 2006). "Burning Questions: No Copying From First High-Def Players" [Yakıcı Sorular: İlk Yüksek Çözünürlüklü Oyunculardan Kopyalama Yok]. pcworld.com (İngilizce). PC World. 9 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2007.
- ^ [Toshiba, Japonya'da HD DVD Oynatıcılar Satmaya Başladı]. foxnews.com (İngilizce). FOX News Network. 31 Mart 2006. 6 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2007.
- ^ Costa, Dan (15 Haziran 2006). "Samsung Ships the First Blu-ray Player" [Samsung İlk Blu-ray Oynatıcıyı Gönderdi]. pcmag.com (İngilizce). PCMag. 8 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2007.
- ^ [Sony, Blu-ray Yayın Takvimini Yeniden Düzenliyor]. bluray.highdefdigest.com (İngilizce). High-Def Digest. 15 Haziran 2006. 7 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ [Warner'ın 26 Eylül Kadrosu için Tam Özellikler; Stüdyo, Blu-ray için VC-1'e mi Geçecek?]. bluray.highdefdigest.com (İngilizce). High-Def Digest. 30 Ağustos 2006. 9 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Bracke, Peter M. (10 Ekim 2006). "Click: Blu-ray Disc review" [Tıklayın: Blu-ray Disk incelemesi]. bluray.highdefdigest.com (İngilizce). High-Def Digest. 14 Eylül 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2007.
- ^ [TrondheimSolistene - bir halk tarzı]. 2l.no (İngilizce). 2L the Nordic sound. Mayıs 2008. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ [HTF BLU-RAY SES İNCELEME: Nine Inch Nails: Ghosts I-IV]. hometheaterforum.com (İngilizce). Home Theater Forum. 11 Mayıs 2008. 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Nine Inch Nails Ghosts I-IV order. 1 Mayıs 2008. 17 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Now Available" [Şimdi Kullanılabilir] (İngilizce). Blu-ray.com. 18 Ekim 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2008.
- ^ [Japonya'da Blu-ray/HD DVD sürümleri]. watch.impress.co.jp (İngilizce). AV Watch. 28 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010.
- ^ Yoshida, Junko (1 Mart 2002). "Picture's fuzzy for DVD" [DVD için görüntü bulanık]. eetimes.com (İngilizce). EE Times. 28 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2007.
- ^ Yoshida, Junko (12 Aralık 2001). "Forum to weigh Microsoft's Corona as DVD encoder" [Microsoft'un Corona'sını DVD kodlayıcı olarak tartacak forum]. eetimes.com (İngilizce). EE Times. 5 Nisan 2004 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2007.
- ^ [Toshiba, NEC, Mavi Lazer Depolamanın Ayrıntılarını Paylaşıyor]. pcworld.com (İngilizce). PCWorld. 29 Ağustos 2002. 6 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2007.
- ^ "DVD Forum backs Toshiba-NEC format" [DVD Forumu Toshiba-NEC formatını destekliyor]. theinquirer.net (İngilizce). The Inquirer. 28 Kasım 2003. 29 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2007.
- ^ Sweeting, Paul (6 Temmuz 2007). [Görüş: Güvenin değeri] (İngilizce). 4 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Katzmaier, David (30 Haziran 2006). "Samsung BD-P1000 Review" [Samsung BD-P1000 İncelemesi]. reviews.cnet.com (İngilizce). CNET. 21 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2007.
- ^ Beaumont, Claudine (23 Şubat 2008). [Blu-ray Kazandı]. telegraph.co.uk (İngilizce). Londra: The Telegraph. 26 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2008.
- ^ Smale, Will (19 Şubat 2008). "How the PS3 led Blu-ray's triumph" [PS3, Blu-ray'in zaferine nasıl öncülük etti?]. news.bbc.co.uk (İngilizce). BBC News. 25 Şubat 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Şubat 2008.
- ^ Prange, Stephanie (23 Şubat 2007). [Blu-ray İpuçları: Ölçekler]. homemediamagazine.com (İngilizce). Home Media Magazine. 14 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2007.
- ^ "BD+ Technologies Launches Content Protection Licensing Program" [BD+ Technologies, İçerik Koruma Lisanslama Programını Başlattı]. bdplusllc.com (İngilizce). BD+ Technologies, LLC. 28 Haziran 2007. 7 Mart 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mart 2009.
- ^ Singel, Ryan (26 Şubat 2008). "How Crypto Won the DVD War" [Kripto DVD Savaşını Nasıl Kazandı?]. blog.wired.com (İngilizce). Wired. 1 Mart 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Şubat 2008.
- ^ Carnoy, David. "Warner goes Blu-ray exclusively, delivering crushing blow to HD DVD" [Warner, sadece Blu-ray'e geçerek HD DVD'ye büyük darbe vurdu]. news.cnet.com (İngilizce). CBS Interactive Inc. 4 Ekim 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ocak 2008.
- ^ Bangeman, Eric (29 Ocak 2008). "Consumers, analysts, retailers give HD DVD the cold shoulder" [Tüketiciler, analistler, perakendeciler HD DVD'ye soğuk omuz veriyor]. arstechnica.com (İngilizce). Ars Technica. 18 Şubat 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2010.
- ^ "Toshiba drops out of the HD DVD war" [Toshiba, HD DVD savaşından çekildi]. news.bbc.co.uk (İngilizce). BBC. 19 Şubat 2008. 23 Şubat 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Şubat 2008.
- ^ Chmielewski, Dawn C.; Wallace, Bruce (20 Şubat 2008). [Yüksek çözünürlüklü savaşta KO tarafından kazanan Blu-ray] (İngilizce). Los Angeles Times. 24 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2008.
- ^ "All Hollywood studios now lined up behind Blu-ray" [Tüm Hollywood stüdyoları artık Blu-ray'in arkasında sıraya girdi]. reuters.com (İngilizce). Reuters. 21 Şubat 2008. 25 Şubat 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2008.
- ^ a b Gallagher, Brian (20 Şubat 2008). "High-Definition Sales Far Behind Standard DVD's First Two Years" [Yüksek Çözünürlüklü Satışlar Standart DVD'nin İlk İki Yılının Çok Gerisinde]. movieweb.com (İngilizce). Watchr Media, MovieWeb. 10 Eylül 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2011.
- ^ Hillis, Scott (13 Mart 2008). [Microsoft, Xbox 360 için Blu-ray olmadığını söylüyor]. reuters.com (İngilizce). Reuters. 23 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2008.
- ^ Lawler, Richard (23 Temmuz 2014). "PS4 will add Blu-ray 3D support next week" [PS4, önümüzdeki hafta Blu-ray 3D desteği ekleyecek]. engadget.com (İngilizce). Engadget. 24 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Temmuz 2014.
- ^ Lawler, Richard (23 Temmuz 2014). "Xbox One's next update makes it easier to keep up with friends, and play Blu-ray 3D" [Xbox One'ın bir sonraki güncellemesi, arkadaşlarınıza ayak uydurmayı ve Blu-ray 3D oynatmayı kolaylaştırıyor]. engadget.com (İngilizce). Engadget. 24 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Temmuz 2014.
- ^ "Disc Sales: 'Dark Knight' Tops 600K On Release Day" [Disk Satışları: 'Kara Şövalye' Yayın Günü'nde 600 bini geçti]. highdefdigest.com (İngilizce). High-Def Digest. 11 Aralık 2008. 24 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2009.
- ^ "Disc Sales: 'Dark Knight' Blu-ray Breaks 1M First-Week Barrier" [Disk Satışları: 'Kara Şövalye' Blu-ray 1 Milyon İlk Hafta Engelini Aştı]. highdefdigest.com (İngilizce). High-Def Digest. 17 Aralık 2008. 19 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2009.
- ^ a b c d [DEG Yılsonu 2009 Ev Eğlencesi Raporu] (PDF). degonline.org (İngilizce). The Digital Entertainment Group. 7 Ocak 2010. 16 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2010.
- ^ a b [DEG 2010 Yılsonu Ev Eğlencesi Raporu] (PDF). degonline.org (İngilizce). The Digital Entertainment Group. 6 Ocak 2011. 5 Eylül 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2011.
- ^ "Blu-ray is Being Adopted Much Faster Than DVD 11 Years Ago" [Blu-ray, 11 Yıl Önceki DVD'den Çok Daha Hızlı Benimseniyor]. infoniac.com (İngilizce). InfoNIAC. 9 Haziran 2008. 10 Haziran 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2008.
- ^ Shilov, Anton (10 Aralık 2008). [Blu-ray Disk Kayıt Cihazlarının Satışları, Japonya'daki DVD Kayıt Cihazlarının Satışlarını Geride Bırakıyor]. xbitlabs.com (İngilizce). XbitLabs. 18 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2009.
- ^ Richtel, Matt; Stone, Brad (5 Ocak 2009). "Blu-ray's Fuzzy Future". The New York Times. 4 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2011.
- ^ Nakashima, Ryan (14 Aralık 2009). [Hollywood, bir topluluk kadrosunun Blu-ray'i güçlendirmesini umuyor] (İngilizce). Associated Press. 23 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2009.
- ^ Kukiewicz, Julia (7 Ocak 2009). "Which UK DVD rental sites offer Blu Ray rental?" [Hangi İngiltere DVD kiralama siteleri Blu Ray kiralama hizmeti sunuyor?]. choosedvdrental.co.uk (İngilizce). Choose Ltd. 9 Eylül 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ekim 2009.
- ^ Watson, Stephanie. "How Blu-ray Discs Work". 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
- ^ Silva, Robert (4 Ocak 2021). "Before You Buy a Blu-ray Disc Player" [Blu-ray Disk Oynatıcı Satın Almadan Önce] (İngilizce). 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2021.
Blu-ray Disk oynatıcılar DVD oynatır, böylece DVD koleksiyonunuzu atmak zorunda kalmazsınız. Ayrıca, bu oynatıcılarda görüntü daha iyi görünür çünkü tüm Blu-ray oynatıcılar video yükseltme özelliğine sahiptir. (Blu-ray Disc players play DVDs, so you don't have to throw out your DVD collection. Also, these players look better because all Blu-ray players have video upscaling capability.)
- ^ "Blu-ray Disks (BD) – blue laser optical disk technology" [Blu-ray Diskler (BD) – mavi lazer optik disk teknolojisi]. pctechguide.com (İngilizce). PCTechGuide. 10 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
- ^ Heinzman, Andrew (19 Temmuz 2019). "Are DVD and Blu-Ray Players Still Worth Buying?" [DVD ve Blu-Ray Oynatıcılar Hala Satın Almaya Değer mi?]. reviewgeek.com (İngilizce). ReviewGeek. 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
- ^ "Why Blu-ray Is Still Better Than Streaming Today" [Blu-ray Neden Bugün Akıştan Daha İyi?]. hometheaterreview.com (İngilizce). Home Theater Review. 20 Şubat 2013. 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
- ^ [Blu-ray Disklere karşı Video Akışının Durumu]. macobserver.com (İngilizce). The Mac Observer. 13 Mart 2019. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Suderman, Peter (27 Aralık 2016). "Why DVDs and Blu-rays remain essential in the age of streaming" [DVD'ler ve Blu-ray'ler bu çağda neden önemli olmaya devam ediyor?] (İngilizce). 4 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
Fiziksel medya, teknik bir deneyim olarak neredeyse her şekilde akıştan üstün kalır. Ancak bundan daha da fazlası, filmlere kendinizin sahip olması, akışla çoğaltılması zor olan duygusal bir bağlantı kurmanıza yardımcı olur. (Physical media remains superior to streaming in nearly every way as a technical experience. But even more than that, owning movies yourself helps build an emotional connection that’s hard to replicate with streaming.)
- ^ Whitten, Sarah (8 Kasım 2019). "The death of the DVD: Why sales dropped more than 86% in 13 years". cnbc.com. CNBC. 29 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2020.
- ^ Wilcox, James K. (9 Ekim 2015). "Ultra HD Blu-ray Players Probably Won't Arrive Until 2016" [Ultra HD Blu-ray Oynatıcılar Muhtemelen 2016'ya Kadar Gelmeyecek]. consumerreports.org (İngilizce). Consumer Reports. 27 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Aralık 2015.
- ^ Welch, Chris (11 Kasım 2015). "The first 4K Blu-rays are coming early next year, but they all really suck" [İlk 4K Blu-ray'ler gelecek yılın başlarında geliyor, ancak hepsi gerçekten berbat] (İngilizce). 10 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2016.
- ^ [Yeni Neler Var] (İngilizce). 23 Ağustos 2004. 9 Ekim 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2004.
- ^ "Maxell focuses on holographic storage" [Maxell holografik depolamaya odaklanıyor]. news.cnet.com (İngilizce). CNET News. 28 Kasım 2005. 22 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2007.
- ^ Melanson, D. (19 Mayıs 2005). [TDK, 100GB Blu-ray diskini duyurdu]. engadget.com (İngilizce). Engadget. 14 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2021.
TDK'nın diskinin dört katmanı var ve görünüşe göre 50GB Blu-ray disklerin yazma hızını iki katına çıkarıyor. (TDK's disc has four layers and apparently doubles the writing speed of 50GB Blu-ray discs.)
- ^ [TDK 100GB Mavi Lazer Disk Teknolojisini Duyurdu] (İngilizce). TDK. 2005. 6 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2007.
- ^ "Hitachi Demos Four-Layer Blu-Ray Disc Playback" [Hitachi, Dört Katmanlı Blu-Ray Oynatım Gösterimi]. cdrinfo.com (İngilizce). CDRinfo. 11 Ocak 2007. 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Eylül 2007.
- ^ Block, R. (28 Nisan 2006). [TDK: Tamam, 200GB kaydedilebilir Blu-Ray ile işimiz bitti]. engadget.com (İngilizce). Engadget. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2007.
Görünüşe göre, her bir bizmut peroksit ve germanyum oksit tabakası lazerle 690K'ye ısıtıldığında, mikroskobik hava kabarcıkları oluşur ve bildiğimiz ve takıntılı olduğumuz bitleri oluşturur. (Apparently when each layer of bismuth peroxide and germanium oxide is heated to 690K by laser, microscopic air bubbles form and create the bits we've come to know and obsess over.)
- ^ Drawbaugh, B. (20 Mayıs 2007). [Hitachi, 2009'da 200 GB Blu-ray disk üretecek]. engadget.com (İngilizce). Engadget. 15 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Yam, Marcus (10 Ocak 2007). [Bugün Üç HD Katman, Yarın On] (İngilizce). DailyTech. 15 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2007.
- ^ Kallender, Paul. "JVC Develops Dual Blu-ray-DVD Disc" [JVC, Çift Blu-ray-DVD Disk Geliştiriyor] (İngilizce). IDG News Service. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2004.
- ^ . 2006. 18 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2006.
- ^ Lim, Daniel (19 Aralık 2008). "World's first hybrid Blu-ray / DVD disk title released in Japan" [Dünyanın ilk melez Blu-ray / DVD disk içeriği Japonya'da yayınlandı]. slashgear.com (İngilizce). Slashgear. 8 Mart 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2011.
- ^ Harada, Mamoru (11 Ocak 2007). "Hitachi Demonstrates 4 Layer BD Playback Using 'Standard Drive'" [Hitachi, 'Standart Sürücü' Kullanarak 4 Katmanlı BD Oynatmayı Gösteriyor]. techon.nikkeibp.co.jp (İngilizce). Nikkei Business Publications, Inc. 11 Ekim 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2011.
- ^ Turton, Stuart (3 Ekim 2007). [Hitachi 100GB Blu-ray diskini sergiliyor]. pcpro.co.uk (İngilizce). PC Pro. 3 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2011.
- ^ [Hitachi'nin 100 GB Blu-ray disk sürücüsü]. engadget.com (İngilizce). Engadget. 14 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Hwang, Adam; Taipei, Jimmy Hsu (1 Aralık 2008). "Pioneer showcases 16-layer 400GB optical disc" [Pioneer, 16 katmanlı 400 GB optik diski sergiliyor]. digitimes.com (İngilizce). Digitimes. 28 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Haziran 2011.
- ^ Attebery, Mike (6 Ekim 2009). [TDK 320GB, 10 katmanlı Blu-ray Diski Yaratıyor]. highdefdigest.com (İngilizce). High-Def Digest. 15 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2010.
- ^ Dreuth, Josh (4 Ocak 2010). "Sony, Panasonic Propose Blu-ray Capacity Increase" [Sony ve Panasonic, Blu-ray Kapasite Artırımı Önerdi] (İngilizce). Blu-ray.com. 8 Ocak 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ocak 2010.
- ^ "BD-R white paper, 5th ed, October 2010" [BD-R teknik incelemesi, 5. baskı, Ekim 2010] (PDF) (İngilizce). 7 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2018.
- ^ "Joint development of the world's first blue-violet ultrafast pulsed semiconductor laser" [Dünyanın ilk mavi-mor ultra hızlı darbeli yarıiletken lazerinin ortak gelişimi] (İngilizce). 20 Temmuz 2010. 26 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Temmuz 2010.
- ^ a b Richard Lawler (7 Ocak 2013). "Sony to launch 4K digital distribution network this summer, 'mastered in 4K' Blu-ray Discs" [Sony, bu yaz 'mastered in 4K' Blu-ray disklerde 4K dijital dağıtım ağını piyasaya sürecek]. engadget.com (İngilizce). Engadget. 18 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2013.
- ^ Seamus Byrne (1 Mayıs 2013). "Sony 'mastered in 4K' Blu-rays a mixed blessing". cnet.com.au. CNET. 10 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mayıs 2013.
- ^ Melissa J. Perenson (14 Ocak 2013). "Blu-ray looks ahead to 4K" [Blu-ray 4K'yı bekliyor]. pcworld.com (İngilizce). PC World. 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2013.
- ^ Halfacree, Gareth (16 Ocak 2013). [BDA tarafından araştırılan Ultra HD Blu-ray Diskler]. expertreviews.co.uk (İngilizce). ExpertReviews. 18 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2013.
- ^ "Blu-ray Disc Association to Commence Licensing of Ultra HD Blu-ray" [Blu-ray Disk Birliği, Ultra HD Blu-ray Lisansını Başlatacak]. businesswire.com (İngilizce). Business Wire. 8 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2015.
- ^ "General" [Yaygınlık]. blu-raydisc.com (İngilizce). 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Nisan 2020.
- ^ a b "Disc Capacity" [Disk Kapasitesi]. hughsnews.ca (İngilizce). Hugh's News. 5 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ekim 2015.
- ^ [Lazer Diyot Teknolojisi > 3. Blu-ray Diskler için Lazer Diyotları] (İngilizce). 16 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c "White paper, Blu-ray Disc, 1.C Physical Format Specifications for BD-ROM, 5th Edition" [Teknik inceleme, Blu-ray Disk, 1.C BD-ROM için Fiziksel Biçim Şartnamesi, 5. Baskı] (PDF). blu-raydisc.com (İngilizce). Blu-ray Disc Association. Mart 2007. 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Eylül 2011.
- ^ Singla, Naveen; O'Sullivan, Joseph A. [Yatak Şeklindeki Değişimin İki Boyutlu Optik Depolama (TwoDOS) için Kod Çözme Başarımına Etkisi] (PDF) (İngilizce). 11 Ekim 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2011.
- ^ Cai, Kui (2007). "Introduction" (PDF). Design and Analysis of Parity-Check-Code-Based Optical Recording Systems [Eşlik Denetim Kodu Tabanlı Optik Kayıt Sistemlerinin Tasarımı ve Analizi] (Tez) (İngilizce). ss. 1-16. 15 Nisan 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Eylül 2011.
- ^ "White paper, Blu-ray Disc Format, General" [Teknik inceleme, Blu-ray Disk Biçimi, Genel] (PDF). blu-raydisc.com (İngilizce). Blu-ray Disc Founders. Ağustos 2004. 12 Haziran 2009 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Nisan 2009.
- ^ "White Paper Blu-ray Disc Format > 1.C Physical Format Specifications for BD-ROM, 9th Edition, August 2015" [Blu-ray Disk Biçimi Teknik İncelemesi > 1.C BD-ROM için Fiziksel Format Özellikleri, 9. Baskı, Ağustos 2015] (PDF) (İngilizce). Ağustos 2015. 31 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.
- ^ a b c [Blu-ray Disk Biçimi Teknik İncelemesi > Genel, 5. Baskı, Ocak 2018] (PDF). blu-raydisc.com (İngilizce). Blu-ray Disc Founders. Ocak 2018. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019.
- ^ "Blank Blu-ray Media: Blu ray Recordable (BD-R, BD-R LTH) / Rewritable (BD-RE) Discs, Blu-ray DVD". verbatim.com. Verbatim. 21 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2014.
- ^ [BluRay — Kayıt ve okuma hızı]. hughsnews.ca (İngilizce). 23 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2020.
Bu erken aşamada, herhangi bir şeyi tahmin etmek sadece spekülasyondur, ancak bazı bilinçli tahminler yapmak mümkündür. Pratik bir bakış açısına göre, 10.000 RPM'de bir optik diskin döndürülmesi, yarım boy sürücüler için gerçekçi sınırı ve ince tipler için 5.000 RPM'yi uzun süredir kanıtlamıştır. (At this early stage anticipating anything is merely speculation but it’s possible to make some informed predictions. From a practical perspective, spinning an optical disc at 10,000 RPM has long proven the realistic limit for half-height drives and 5,000 RPM for slim-types.)
- ^ "USB 2.0, Hi-Speed USB FAQ" [USB 2.0, Yüksek Hızlı USB SSS] (İngilizce). Everythingusb.com. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2014.
- ^ "SuperSpeed USB 3.0 FAQ" [Süper Hızlı USB 3.0 SSS] (İngilizce). Everythingusb.com. 17 Kasım 2008. 30 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2014.
- ^ "Serial ATA: High Speed Serialized AT Attachment" [Seri ATA: Yüksek Hızlı Serileştirilmiş GT Eklentisi] (PDF). serialata.org (İngilizce). Serial ATA Working Group. 7 Ocak 2003. 7 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Şubat 2016.
- ^ "How To Install A Blu-ray Burner" [Blu-ray Yazıcı Nasıl Kurulur]. computershopper.com (İngilizce). ComputerShopper. 20 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2014.
- ^ "View All Discontinued LG Burners & Drives" [Durdurulan Tüm LG Yazıcılarını ve Sürücülerini Görüntüleyin]. lg.com/us (İngilizce). LG USA. 11 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2020.
- ^ [Kullanım Kılavuzu]. tsstodd.com (İngilizce). Toshiba Samsung Storage Technology Korea Co., Ltd. Optical Disc Drive. 2013. 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2021.
- ^ "Computer Drives" [Bilgisayar Sürücüleri]. pioneerelectronics.com (İngilizce). Pioneer Electronics (USA) Inc. 15 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Temmuz 2021.
- ^ a b c [Blu-ray Disk (BD) - Optik Kayıt İşlemi]. kompendium.infotip.de (Almanca). InfoTip Kompendium. 2 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ [Blu-Ray Yazma Kalitesi Testleri Cilt 2]. cdrinfo.com (İngilizce). CDRInfo. 19 Haziran 2009. 7 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020.
- ^ "Blu-ray Case Information" [Blu-ray Kutu Bilgileri] (İngilizce). CD-Info.com. 5 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2012.
- ^ "Blu-ray Disc – The Scoop". acronova.com. Acronova Technologies Inc. 20 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Eylül 2015.
- ^ a b [Verbatim, Dünyanın İlk Mini BD Medyasını Piyasaya Sürüyor] (İngilizce). 24 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Blu-ray FAQ". 4 Ekim 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Nisan 2018.
- ^ Japanese Journal of Applied Physics: Regular papers & short notes (İngilizce). Publication Board, Japanese Journal of Applied Physics. 2007. 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021.
- ^ Optical Data Storage [Optik Veri Depolama] (İngilizce). Optical Society of America. 2006. ISBN . 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021.
- ^ [Hitachi Endüstride Blu-ray Diskli Video Kamerayı Piyasaya İlk Süren Oldu] (İngilizce). Naoki Asakawa, Nikkei Electronics, Nikkei Business Publications. 3 Ağustos 2007. 10 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Pioneer and Mitsubishi Develop Low cost BD-R Discs Using Organic Recording Layers" [Pioneer ve Mitsubishi, Organik Kayıt Katmanları Kullanarak Düşük Maliyetli BD-R Diskleri Geliştiriyor] (İngilizce). CDRInfo.com. 25 Şubat 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mart 2008.
- ^ [Taiyo Yuden, Mitsubishi ve Maxell ilk LTH BD-R disklerini piyasaya sürdü] (İngilizce). CDRInfo.com. 27 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . afterdawn.com. 29 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Verbatim/MKM certified BD-R LTH type media makes performance leap to 6X" [Verbatim/MKM sertifikalı BD-R LTH tipi medya, performansı 6 kata çıkarır]. reuters.com (İngilizce). Reuters. 13 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "BD9 Licensing Further Delays The Launch of Blu-ray Burners" [BD9 Lisansı, Blu-ray Yazıcıların Piyasaya Sürülmesini Daha da Geciktiriyor] (İngilizce). CDRInfo.com. 11 Nisan 2006. 6 Kasım 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2007.
- ^ "Quick Blu-ray content (BD, BD-5 and BD-9) authoring guide (PS3+PowerDVD)" (İngilizce). 4 Mart 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Şubat 2008.
- ^ "Mini Blu-ray Disc: Guide for mini-Blu-ray-Disc Authoring" (İngilizce). 12 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2007.
- ^ "White Paper Blu-ray Disc Format" [Blu-ray Disk Formatı Teknik Dokümanı] (PDF). blu-raydisc.com (İngilizce). Blu-ray Disc Association. Aralık 2012. 13 Mart 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 21 Şubat 2016.
- ^ a b "BDXL Spec Upgrades Blu-ray Storage to 128GB" [BDXL Şartnamesi, Blu-ray Depolamayı 128 GB'a Yükseltiyor] (İngilizce). 6 Nisan 2010. 19 Kasım 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ a b McGlaun, Shane (April 6, 2010). [Blu-ray Disk Birliği, 128GB Şartnamesini Açıkladı]. dailytech.com (İngilizce). DailyTech. 1 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: April 6, 2010.
- ^ "Format Specification – R3 Format Specification (BDXL™)". blu-raydisc.info. 12 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2019.
- ^ "128GB BDXL Blu-ray Disc specification finalized... and fabulous!" [128GB BDXL Blu-ray Disk özellikleri tamamlandı... ve muhteşem!]. engadget.com (İngilizce). Engadget. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2019.
- ^ "R3 Format Specification (BDXL)". Blu-ray Disc Association. 30 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.
- ^ "RE4 Format Specification (BDXL)". Blu-ray Disc Association. 28 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.
- ^ a b c "R2 Format Specification" [R2 Biçim Belirtimi]. blu-raydisc.info (İngilizce). Blu-ray Disc Association. 26 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2010.
- ^ a b c d "RE3 Format Specification" [RE3 Biçim Belirtimi]. blu-raydisc.info (İngilizce). Blu-ray Disc Association. 1 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2010.
- ^ a b c d e [Blu-ray: Tüm Kitaplar: Aralık 2009 itibarıyla] (PDF) (İngilizce). 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2010.
- ^ [RE1 Biçim Belirtimi] (İngilizce). Blu-ray Disc Association. 1 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2010.
- ^ "RE2 Format Specification" [RE2 Biçim Belirtimi]. blu-raydisc.info (İngilizce). Blu-ray Disc Association. 1 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2010.
- ^ "R3 Format Specification (BDXL)" [R3 Biçim Özellikleri (BDXL)]. blu-raydisc.info (İngilizce). Blu-ray Disc Association. 30 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2010.
- ^ a b c d "White Paper: Blu-ray Disc Format: 3. File System Specifications for BD-RE, R, ROM, August 2004" [Teknik Doküman: Blu-ray Disk Formatı: 3. BD-RE, R, ROM için Dosya Sistemi Özellikleri, Ağustos 2004] (PDF) (İngilizce). 24 Ocak 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Haziran 2010.
- ^ "R1 Format Specification" [R1 Biçim Belirtimi]. blu-raydisc.info (İngilizce). Blu-ray Disc Association. 2 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2010.
- ^ a b "Blu-ray: All Books: As of June 2010" [Blu-ray: Tüm Kitaplar: Haziran 2010 itibarıyla] (PDF) (İngilizce). 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Haziran 2010.
- ^ Taylor, Jim; Johnson, Mark R.; Crawford, Charles G. (21 Kasım 2005). DVD Demystified: BD-MV [Gizemden Arındırılmış DVD: BD-MV] (İngilizce). ISBN . 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Haziran 2010.
- ^ a b "White Paper: Blu-ray Disc Rewritable Format: Audio Visual Application Format Specifications for BD-RE Version 3.0" [Teknik İnceleme: Blu-ray Disk Yeniden Yazılabilir Biçim: Görsel İşitsel Uygulama Biçimi BD-RE Sürüm 3.0 için Teknik Özellikler] (PDF) (İngilizce). Mart 2008. 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Haziran 2010.
- ^ a b c [Blu-ray Disk ve HD DVD nedir?]. videohelp.com (İngilizce). Videohelp. 30 Nisan 2006. 30 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2009.
- ^ "White paper, Blu-ray Disc Format, 2.B Audio Visual Application, Format Specifications, for BD-ROM Version 2.4" [Teknik inceleme, Blu-ray Disk Formatı, 2.B BD-ROM Sürüm 2.4 için Görsel İşitsel Uygulama Formatı Özellikleri] (PDF) (İngilizce). Mayıs 2010. 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Haziran 2010.
- ^ "Application Definition, Blu-ray Disc Format, BD-J Baseline Application and Logical Model Definition for BD-ROM, March 2005" [Uygulama Tanımı, Blu-ray Disk Biçimi, BD-J Temel Uygulama ve BD-ROM için Mantıksal Model Tanımı, Mart 2005] (PDF) (İngilizce). 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Haziran 2010.
- ^ [Gelişmiş Erişim İçerik Sistemi (AACS) Kaydedilebilir Blu-ray Disk Kitabı, Düzeltilmiş Baskı 0.951] (PDF) (İngilizce). 28 Eylül 2009. 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2010.
- ^ a b "White paper Blu-ray Disc Format – 2.B Audio Visual Application Format Specifications for BD-ROM" (PDF). blu-raydisc.com. Blu-ray Disc Association. Mart 2005. s. 15. 21 Aralık 2008 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Temmuz 2009.
- ^ [Sözlük – BD-MV (Blu-ray Film) ve BDAV kapsayıcısı]. afterdawn.com (İngilizce). AfterDawn. 1 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2009.
- ^ a b "Glossary – BDAV container" [Sözlük – BDAV kapsayıcısı]. afterdawn.com (İngilizce). AfterDawn. 9 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2009.
- ^ a b Blu-ray Disc Association (Mart 2008) BD-RE – Audiovisual Application Format Specification for BD-RE 2.1 6 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (PDF), Technical White Papers – BD RE 6 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Erişim: 28 Temmuz 2009.
- ^ [Blu-ray Disk Formatı, Teknik inceleme] (PDF). blu-raydisc.com (İngilizce). Blu-ray Disc Association. Ağustos 2004. s. 22. 12 Haziran 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2009.
- ^ "Technical White Papers — BD ROM" [Teknik Belgeler — BD ROM]. blu-raydisc.com (İngilizce). Blu-ray Disc Association. 10 Ocak 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2010.
- ^ Mac, Patrick (25 Ekim 2009). "Windows 7 Media player will not play back BluRay disc's" [Windows 7 Media player, Blu Ray disklerini oynatmayacak]. microsoft.com (İngilizce). Microsoft. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ekim 2015.
- ^ "White Paper: Blu-ray Disc Read-Only Format: 2.B Audio Visual Application Format Specifications for BD-ROM Version 2.5" [Teknik Doküman: Blu-ray Disk Salt Okunur Format: 2.B Görsel İşitsel Uygulama Formatı BD-ROM Sürüm 2.5 için Özellikler] (PDF) (İngilizce). Blu-ray Disc Association. Temmuz 2011. 28 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 29 Temmuz 2015.
- ^ "White Paper: Blu-ray Disc Read-Only Format (Ultra HD Blu-ray): Audio Visual Application Format Specifications for BD-ROM Version 3.0" [Teknik Doküman: Blu-ray Disk Salt Okunur Formatı (Ultra HD Blu-ray): BD-ROM Sürüm 3.0 için Görsel İşitsel Uygulama Formatı Özellikleri] (PDF) (İngilizce). Blu-ray Disc Association. Temmuz 2015. 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 7 Ekim 2016.
- ^ Williams, Martyn (2 Eylül 2004). "Blu-ray Disc To Support MPEG-4, VC-1". pcworld.com (İngilizce). PcWorld. 22 Ocak 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2011.
- ^ DeBoer, Clint (16 Nisan 2008). "HDMI Enhanced Black Levels, xvYCC and RGB". audioholics.com (İngilizce). Audioholics. 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Haziran 2013.
- ^ [Sayısal Renk Kodlama] (PDF). telairity.com (İngilizce). Telairity. 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2013.
- ^ . Blu-rayStats.com. 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2010.
- ^ Fitzgerald, Shawn (23 Nisan 2008). "Superman Returns Review (Blu-ray)" [Superman Dönüyor İncelemesi (Blu-ray)]. thehdroom.com (İngilizce). TheHDRoom. 18 Ekim 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Ekim 2011.
- ^ Palenchar, Joseph (10 Nisan 2006). [Tüm Zorunlu, İsteğe Bağlı Ses Kodeklerini Çözmek için 1. HD DVD Oynatıcılar] (İngilizce). TWICE.com. 9 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2011.
- ^ "White paper Blu-ray Disc Format" [Blu-ray Disk Formatı Teknik Dokümanı] (PDF). blu-raydisc.com (İngilizce). Blu-ray Disc Association. Nisan 2010. 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Mayıs 2010.
- ^ Foote, Bill; Moll, Erik. "Java Technology Goes to the Movies: Java Technology in Next-Generation Optical Disc Formats" [Java Teknolojisi Sinemaya Gidiyor: Yeni Nesil Optik Disk Formatlarında Java Teknolojisi] (PDF). jovial.com (İngilizce). 2005 JavaOne conference, Session TS-7091. 19 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Eylül 2011.
- ^ Shankland, Steven (26 Haziran 2005). "Java to appear in next-gen DVD players" [Java, yeni nesil DVD oynatıcılarda görünecek]. news.cnet.com (İngilizce). CNET. 3 Mart 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Eylül 2011.
- ^ Lysvåg, Christian (29 Mayıs 2008). "Music on Blu-ray" [Blu-ray'de müzik]. mic.no/mic.nsf (İngilizce). Music Information Centre Norway. 1 Haziran 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2008.
- ^ Fruhlinger, Joshua (28 Mayıs 2008). "First Blu-ray record, Divertimenti, released" [İlk Blu-ray kaydı Divertimenti yayınlandı]. engadget.com (İngilizce). Engadget. 5 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Temmuz 2008.
- ^ Ault, Susanne (7 Ekim 2007). [Blu-ray Disk Birl. yeni Bonus Görünümü teşvik eder] (İngilizce). 18 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Zyber, Joshua (23 Kasım 2007). "High-Def FAQ: Blu-ray Profiles Explained" [Yüksek Çözünürlük S.S.S.: Blu-ray Profillerinin Açıklaması]. highdefdigest.com (İngilizce). High-Def Digest. 22 Aralık 2007 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2007.
- ^ Bracke, Peter (28 Ekim 2008). "Tinker Bell (Blu-ray)" [Tamirci Zili (Blu-ray)] (İngilizce). highdefdigest.com. 17 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2009.
- ^ Zyber, Joshua (11 Kasım 2008). "Hellboy II: The Golden Army (Blu-ray)" [Hellboy 2: Altın Ordu (Blu-ray)]. bluray.highdefdigest.com (İngilizce). High-Def Digest. 18 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2009.
- ^ Brown, Kenneth (9 Kasım 2008). "Kung Fu Panda (Blu-ray)". bluray.highdefdigest.com. High-Def Digest. 2 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2009.
- ^ [Sony BDP-BX1 oynatıcı özellikleri] (PDF) (İngilizce). 5 Ağustos 2009. 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2011.
- ^ Moskovciak, Matthew (9 Eylül 2008). . crave.cnet.com. CNET. 2 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2011.
- ^ Rothman, Wilson (24 Ekim 2007). "Samsung's Already Awesome HD Disc Hybrid BD-UP5000 Upgraded to Profile 1.1 (Bye Bye Format Bitching)" [Samsung'un Zaten Harika HD Disk Melezi BD-UP5000, Profil 1.1'e Yükseltildi (Güle Güle Format Sürtük)]. gizmodo.com (İngilizce). Gizmodo. 11 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Haziran 2011.
- ^ . afterdawn.com. AfterDawn Oy. 26 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2010.
- ^ "Blu-ray Disc for Video" [Video için Blu-ray Disk] (İngilizce). 2 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2009.
- ^ [Bilgisayar alanında bölgesel kodlama nasıl çalışır?] (İngilizce). us.blu-raydisc.com. 1 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2009.
- ^ "Blu-ray Disc Statistics Warner" [Warner Blu-ray Disk İstatistikleri] (İngilizce). 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2008.
- ^ "Blu-ray Disc Statistics Paramount" [Paramount Blu-ray Disk İstatistikleri] (İngilizce). 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2008.
- ^ "Blu-ray Disc Statistics Universal" [Universal Blu-ray Disk İstatistikleri] (İngilizce). 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2008.
- ^ "Blu-ray Disc Statistics Sony" [Sony Blu-ray Disk İstatistikleri] (İngilizce). 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2008.
- ^ "Blu-ray Disc Statistics Disney" [Disney Blu-ray Disk İstatistikleri] (İngilizce). 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2008.
- ^ "Blu-ray Disc Statistics MGM" [MGM Blu-ray Disk İstatistikleri] (İngilizce). 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Ocak 2010.
- ^ "Blu- ray Disc Statistics Lionsgate" [Lionsgate Blu-ray Disk İstatistikleri] (İngilizce). 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2008.
- ^ "Blu-ray Disc Statistics 20th Century Fox" [20th Century Fox Blu-ray Disk İstatistikleri] (İngilizce). 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2008.
- ^ "Help – The Criterion Collection (20.)" [Yardım – The Criterion Collection (20.)] (İngilizce). 20 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Şubat 2017.
- ^ "Help – The Criterion Collection (11.)" [Yardım – The Criterion Collection (11.)] (İngilizce). 20 Şubat 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Şubat 2017.
- ^ [İlk Serbest Bölge Blu-ray Oynatıcılar Kullanımda]. engadgethd.com (İngilizce). Engadget. 24 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2009.
- ^ "Region-Free 4k UHD Blu-ray Players: Fact or Fiction?" [Bölgeden Bağımsız 4K UHD Blu-ray Oynatıcılar: Gerçek mi, Kurgu mu?] (İngilizce). 220 Electronics. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2017.
- ^ a b "Blu-ray Disc Next-Generation Optical Storage: Protecting Content on the BD-ROM" [Blu-ray Disk Yeni Nesil Optik Depolama: BD-ROM'daki İçeriğin Korunması] (PDF). dell.com (İngilizce). Dell. 31 Mart 2007 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Mayıs 2007.
- ^ Ajima, Kosuke (29 Mart 2006). [BD-ROM güvenliğine genel bakış] (PDF). blu-raydisc.com (İngilizce). Blu-ray Disk Birliği İçerik Koruma Grubu. 7 Mart 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2007.
- ^ Lee, Matt (24 Mart 2006). "Don't buy HD-DVD or Blu-ray disks" [HD-DVD veya Blu-ray diskleri satın almayın] (İngilizce). FSF. 26 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Eylül 2010.
- ^ Northrup, Laura (6 Eylül 2013). "Samsung's Disposable Blu-ray Player Won't Play New Blu-rays" [Samsung'un Tek Kullanımlık Blu-ray Oynatıcısı Yeni Blu-ray'leri Oynatmıyor]. consumerist.com (İngilizce). Consumerist. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2013.
- ^ Lang, Brent (29 Nisan 2010). "'Avatar' Blu-rays Have Some Buyers Seeing Red" ['Avatar' Blu-ray'lerinde Bazı Alıcılar Kırmızı Görüyor]. thewrap.com (İngilizce). The Wrap. 30 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2013.
- ^ [Gelişmiş Erişim İçerik Sistemi ("AACS") Benimseme Sözleşmesi] (PDF) (İngilizce). Haziran 2009. 29 Eylül 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2011.
- ^ [AACS Teknolojisine Yönelik Saldırı Raporlarına Yanıt]. aacsla.com (İngilizce). AACS LA. 16 Nisan 2007. 30 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2008.
- ^ . Cryptography.com. 1 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ US application 2010169663, "Systems and Methods for Detecting Authorized Players", 1 Temmuz 2010 tarihinde yayımlandı, assigned to CYBERLINK CORPORATION
- ^ Murph, Darren (7 Kasım 2007). "SlySoft's latest AnyDVD beta cracks BD+" [SlySoft'un en yeni AnyDVD beta'sı BD+'ı kırıyor]. engadget.com (İngilizce). Engadget. 8 Şubat 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010.
- ^ Kingsley-Hughes, Adrian (19 Mart 2008). "SlySoft cracks Blu-ray BD+ encryption". 18 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010.
- ^ "DumpHD – a HD-DVD / Blu-ray Decrypter". doom9.org. Doom9's Forum. 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ekim 2015.
- ^ Seff, Jonathan (20 Ocak 2010). "Blu-ray ripping on the Mac" [Mac üzerinde Blu-ray kopyalama]. macworld.com (İngilizce). Macworld. 31 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010.
- ^ Gordon, Whitson (9 Haziran 2010). "The Hassle-Free Guide to Ripping Your Blu-ray Collection" [Blu-ray Koleksiyonunuzu Kopyalamak için Sorunsuz Kılavuz]. lifehacker.com (İngilizce). Lifehacker. 21 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010.
- ^ [Gelişmiş Erişim İçerik Sistemi (AACS) Önceden Kaydedilmiş Blu-ray Disk Kitabı, Revizyon 0.912] (PDF). aacsla.com (İngilizce). AACS LA. 27 Temmuz 2006. 26 Ekim 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2011.
- ^ "Can Blu-ray Disc products play DVD and CD?". 18 Şubat 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ocak 2009.
- ^ (İngilizce). 2 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008.
- ^ . 10 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2007.
- ^ "Sony BDP-S1 Blu-ray Disc Player — Product Profile". 24 Eylül 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Eylül 2008.
- ^ . support.playstation.com. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "AVCHD Information Web Site press releases" [AVCHD Bilgilendirme Web Sitesi basın bültenleri] (İngilizce). 19 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Temmuz 2009.
- ^ [AVCREC Biçim Belirtimi]. blu-raydisc.info (İngilizce). Blu-ray Disc Association. 2 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ [Blu-ray beyinleri 3D görev gücü oluşturuyor]. reghardware.co.uk (İngilizce). The Register Hardware. 20 Mayıs 2009. 23 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2009.
- ^ Chabot, Jeff (17 Aralık 2009). "3D specifications finalized for Blu-ray, to hit market next year" [Blu-ray için nihai 3D özellikleri, gelecek yıl piyasaya çıkacak]. hd-report.com (İngilizce). HD Report. 23 Mart 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2009.
- ^ "Blu-ray Disc Association Announces Final 3D Specification" [Blu-ray Disk Birliği, Son 3D Şartnamesini Duyurdu]. businesswire.com (İngilizce). Business Wire. 17 Aralık 2009. 20 Aralık 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Aralık 2009.
- ^ "PS3 System Software Update (ver 3.50)" [PS3 Sistem Yazılımı Güncellemesi (ver 3.50)] (İngilizce). 24 Eylül 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Eylül 2010.
- ^ Lempel, Eric (21 Nisan 2010). "PS3 goes 3D on 10 June [2010]" [PS3, 10 Haziran'da [2010] 3D'ye geçiyor]. blog.us.playstation.com (İngilizce). PlayStation Blog. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Haziran 2011.
- ^ Lempel, Eric (9 Ağustos 2011). "PS3 System Software Update (v3.70)" [PS3 Sistem Yazılım Güncellemesi (v3.70)]. blog.us.playstation.com (İngilizce). PlayStation Blog. 14 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Kasım 2011.
- ^ Allen, Danny (21 Ağustos 2009). "So, The PS3 Slim Can Bitstream Dolby TrueHD and DTS-HD Master Audio After All?" [Yanisi, PS3 Slim, Dolby TrueHD ve DTS-HD Master Audio'yu Bit akışı Yapabilir Mi?]. gizmodo.com (İngilizce). Gizmodo. 9 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Haziran 2012.
- ^ Kidwell, Essa. "How to get the best 3D Blu-Ray experience with PlayStation VR" [PlayStation VR ile en iyi 3D Blu-Ray deneyimi nasıl elde edilir]. androidcentral.com (İngilizce). AndroidCentral. 20 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
- ^ a b "4K Blu-ray discs arriving in 2015 to fight streaming media" [Medya akışıyla başa çıkmak için 2015'te gelen 4K Blu-ray diskler]. cnet.com (İngilizce). CNET. 5 Eylül 2014. 13 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2014.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Blu-ray Disc ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Blu-ray Disc™ 10 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sony Pictures Blu-ray Disc 28 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Blu ray Disc BD genellikle basitce Blu ray olarak bilinen bir sayisal optik disk depolama bicimidir DVD formatinin yerini almasi icin ve birkac saatlik yuksek cozunurluklu HDTV 720p ve 1080p ve ultra yuksek cozunurluklu 2160p videoyu depolayabilecek sekilde tasarlanmistir Uzun metrajli filmler gibi video materyaller ve PlayStation ve Xbox gibi oyun konsollari icin hazirlanan video oyunlarinin fiziksel dagitimlari Blu ray in ana uygulama alanlarindandir ve ayrica uzerinde her turlu sayisal veri guvenli bir sekilde saklanabilir Blu ray adi diski okumak icin kullanilan mavi lazere aslinda mor bir lazerdir atifta bulunur ve bu bilgilerin DVD ler icin kullanilan daha uzun dalga boylu kirmizi lazerle mumkun olandan daha yuksek bir yogunlukta saklanmasina olanak tanir Blu ray DiscBlu ray in ters tarafi CD ve DVD den farkli olarak genellikle yansimanin mavi bir tonu vardir Bazi marka diskler arasinda gumus altin ve gri renkler bulunur Medya tipioptik diskFormatVeri kodlama CLV veya Zoned CAV serpistirilmis hata duzeltme koduna sahip cukurlar ve duzlukler BDMV Video kodlama H 264 MPEG 4 AVC H 265 HEVC sadece Ultra HD Blu ray Kapasite25 GB tek katman 50 GB cift katman 100 128 GB BDXL Standart bir bicimli BD de dort katmana kadar olasidir Okuma sistemi405 nm diyot lazer 36 Mbit sYazma sistemi405 nm okuma icin daha fazla guc kullanan odaklanmis isinli diyot lazerGelistiriciSony Blu ray Disk BirligiBoyut12 cm 4 7 in cap 1 2 mm kalinlikKullanimiVeri depolama Stereoscopic 3D Polikarbonat disk 120 milimetre 4 7 inc capinda ve 1 2 milimetre 0 047 inc kalinligindadir DVD ve CD lerle ayni boyuttadir Geleneksel veya BD XL oncesi Blu ray diskler katman basina 25 GB boyut icermekteydi ve cift katmanli diskler 50 GB uzun metrajli video diskleri icin endustri standardi olmaktadir BD XL olarak tanimlanan yeniden yazabilir suruculer icin uc katmanli diskler 100 GB ve dort katmanli diskler 128 GB bulunmaktadir Yuksek cozunurluklu HD videolar 1920 1080 piksel cozunurluge sahip Blu ray disklerde 24 asamali progressive veya 50 60 gecmeli interlaced saniye basina kare hizinda FPS Frames per second saklanabilir DVD Video diskleri en cok 480i NTSC 720 480 piksel veya 576i PAL 720 576 piksel cozunurlukle sinirlandirilmisti Bu donanim ozelliklerinin yani sira Blu ray bir dizi coklu ortam bicimi ile iliskilidir Blu ray disk bicimi tuketici elektronigi bilgisayar donanimi ve hareketli goruntu ureticilerini temsil eden bir grup olan BDA Blu ray Disc Association tarafindan gelistirilmistir Sony Ekim 2000 de ilk Blu ray disk onturlerini tanitmis ve ilk prototip oynatici Nisan 2003 te Japonya da piyasaya surulmustu Daha sonra Blu ray diskin HD DVD formati ile rekabet ettigi yuksek cozunurluklu optik disk bicimi savasina girisilerek 20 Haziran 2006 da dunya capinda resmi surumune kadar gelistirilmeye devam edildi HD DVD yi destekleyen ana sirket olan Toshiba Subat 2008 de Blu ray diskin ustunlugunu kabul etti ve daha sonra 2009 un sonlarinda kendi Blu ray disk oynaticisini piyasaya surdu Media Research e gore Amerika Birlesik Devletleri ndeki yuksek cozunurluklu yazilim satislari ilk iki yilda DVD yazilim satislarindan daha yavasti Blu ray talep uzerine video VOD Video on demand ve DVD lerin surekli satisindan kaynaklanan rekabetle karsi karsiyadir Ocak 2016 da ABD deki genis bant hanelerin 44 unde Blu ray oynatici vardi 4K icerigin oynatilmasi icin BDA Ultra HD Blu ray adli bir Blu ray cesidi tanitmistir GecmisYeniden yazilabilir bos bir Blu ray disk DVD ve Blu ray diske yaptigi oncu katkilardan dolayi kisisel Emmy odulu almistir Erken tarih DVD biciminin bilgi yogunlugu kullanilan lazer diyotlarinin dalga boyu ile sinirliydi Uzun suren gelistirmenin ardindan 405 nanometrede calisan mavi lazer diyotlari Ekim 1998 de 407 nanometrelik biraz daha uzun bir dalga boyunda diyotlarla yapilan ontur disklerle daha yuksek cozunurluklu ortamlari tutabilen daha yogun bir depolama biciminin gelistirilmesine izin vererek uretim bazinda kullanima sunuldu Sony Panasonic Philips ve TDK ile isbirligi icinde yeni diyotlari uygulayarak iki projeye basladi UDO Ultra Density Optical Ultra Yogunluklu Optik ve DVR Blue Pioneer ile birlikte ve sonunda Blu ray Disc daha spesifik olarak BD RE olacak yeniden yazilabilir disklerin bir bicimini gelistirmekteydi Bu depolama bicimlerinin temel teknolojileri benzerdir Ilk DVR Blue prototipleri Sony tarafindan Ekim 2000 de CEATEC fuarinda tanitildi Blue Disc logosu icin bir ticari marka 9 Subat 2001 de kayda gecmisti 19 Subat 2002 de proje resmi olarak Blu ray Disc olarak ilan edildi ve Blu ray Disc Founders ilk dokuz uye tarafindan kuruldu Ilk tuketici aygiti 10 Nisan 2003 te magazalara geldi Sony BDZ S77 yalnizca Japonya da satisa sunulan 3 800 ABD dolari degerinde bir BD RE kayit cihaziydi Ancak onceden kaydedilmis video icin bir standart yoktu ve bu oynatici icin hicbir film yayinlanmadi Hollywood studyolari yeni bicim icin bir film yayinlamadan once oynaticilarin dijital haklar yonetimi ile donatilmasinda israr ettiler ve DVD lerde kullanilan basarisiz CSS Content Scramble System daha guvenli olacak yeni bir DRM sistemi istediler 4 Ekim 2004 te Blu ray Disc Founders adi resmi olarak Blu ray Disc Association BDA olarak degistirildi ve 20th Century Fox BDA nin Yonetim Kuruluna katildi Blu ray disk fiziksel ozellikleri 2004 yilinda tamamlandi Ocak 2005 te TDK Blu ray diskler icin asiri sert ancak cok ince bir polimer kaplama Durabis gelistirdigini duyurdu bu onemli bir teknik ilerlemeydi cunku tuketici pazarinda ciplak diskleri DVD ye kiyasla cizilmeye ve hasara karsi korumak icin cok daha sert bir koruma istenirken teknik olarak Blu ray disk daha yogun ve daha yuksek frekansli mavi lazer icin cok daha ince bir katman gerektiriyordu Baslangicta cizilmelere karsi korumak icin kullanilan kartuslar cartridge artik gerekli degildi ve hurdaya cikarildi BD ROM ayrintilari 2006 yilinin baslarinda tamamlanmistir 2004 yilinda kurulan bir konsorsiyum olan Gelismis Erisim Icerik Sistemi Lisanslama Yoneticisi AACS LA Advanced Access Content System Licensing Administrator filmleri tuketicilere guvenli bir sekilde dagitmak icin kullanilabilecek DRM platformunu gelistiriyordu Bununla birlikte AACS standardi bir kez ertelenmisti ve Blu ray Disc grubunun onemli bir uyesi endiselerini dile getirdiginde tekrar ertelendi Toshiba Pioneer ve Samsung gibi ilk donanim ureticilerinin talebi uzerine yonetilen kopya gibi bazi ozellikleri icermeyen bir gecici standart yayinlandi Piyasaya surulme ve satis gelismeleri Ilk BD ROM oynaticilar Samsung BD P1000 Haziran 2006 nin ortalarinda piyasaya suruldu ancak HD DVD oynaticilar onlari birkac ay geride birakmisti Ilk Blu ray disk filmler 20 Haziran 2006 da piyasaya suruldu 50 Ilk Opucuk Besinci Element Karanliklar Ulkesi Evrim Yeni Nesil Ajan tumu Sony den ve MGM den Terminator filmleriydi En eski surumler standart DVD lerde kullanilan yontemin aynisi olan MPEG 2 video sikistirmasini kullaniyordu Daha yeni ve AVC bicimlerini kullanan ilk surumler Eylul 2006 da tanitildi 50 GB cift katmanli disk kullanan ilk filmler Ekim 2006 da sunuldu Ilk sesli albumler Mayis 2008 de piyasaya suruldu Haziran 2008 e gelindiginde Avustralya ve Birlesik Krallik ta 2 500 den fazla satin alinabilir Blu ray disk icerik ve Amerika Birlesik Devletleri ve Kanada da 3 500 den fazla Blu ray disk icerik mevcuttu Japonya da Temmuz 2010 itibariyla 3 300 den fazla satin alinabilir icerik yayinlandi HD DVD ile rekabet Toshiba baskanligindaki DVD Forumu daha pahali mavi lazer teknolojisinin gelistirilip gelistirilmeyecegi konusunda bolunmustu Mart 2002 de Forum Warner Bros ve diger film studyolari tarafindan uygun gorulen bir teklifi onayliyordu Teklif cift katmanli standart DVD 9 disklerine sikistirmayi iceriyordu Ancak bu karara ragmen DVD Forum un Yonlendirme Komitesi Nisan ayinda kendi mavi lazer yuksek cozunurluklu video cozumunu takip ettigini duyurdu Agustos ayinda Toshiba ve NEC rakip standartlari olan Advanced Optical Disc i duyurdular Sonunda DVD Forumu tarafindan kabul edildi ve Blu ray Disc Association uyeleri olan DVD Forum uyeleri tarafindan iki kez oylandiktan sonra ABD Adalet Bakanligi tarafindan on sorusturmaya neden olan bir durum ilerleyen yil HD DVD olarak yeniden adlandirildi Blu ray Disk satislarinin pazar payi kazanmak icin yavas olmasi nedeniyle HD DVD yuksek tanimli video pazarinda bir adim onde basladi Ilk Blu ray disk oynatici pahali ve hatali olarak algilandi ve kullanima hazir cok az icerik mevcuttu Birincil depolama icin bir Blu ray Disk oynatici iceren Sony PlayStation 3 Blu ray in desteklenmesine yardimci oldu Sony ayrica bicim icin daha kapsamli ve etkili bir pazarlama kampanyasi yuruttu AVCHD video kameralar da 2006 yilinda tanitildi Bu kayitlar yeniden kodlama olmadan bircok Blu ray Disk oynaticida oynatilabilir ancak HD DVD oynaticilarla uyumlu degildir Ocak 2007 ye kadar Blu ray diskler HD DVD lerden daha fazla satmisti ve 2007 nin ilk uc ceyreginde BD satislarda HD DVD yi yaklasik ikiye katladi CES 2007 de Warner bir tarafta Blu ray ve diger tarafta HD DVD iceren bir melez disk olan Total Hi Def i onerdi ancak hicbir zaman piyasaya surulmedi 28 Haziran 2007 de 20th Century Fox Blu ray Disc bicimini destekleme kararlarinin anahtari olarak Blu ray Disc in BD kopyalanmaya karsi koruma sistemini benimsemesini gosterdi 4 Ocak 2008 de CES 2008 den bir gun once Warner Bros bir donem hem HD DVD hem de Blu ray Disk formatinda film yayinlayan tek buyuk studyo idi Mayis 2008 den sonra filmlerinin sadece Blu ray Disk te yayinlanacagini acikladi Bu New Line Cinema ve HBO gibi Warner semsiyesi altina giren diger studyolari etkili bir sekilde iceriyordu Avrupa da HBO nun dagitim ortagi BBC piyasa guclerini goz onunde bulundurarak her iki bicimde de urun yayinlamaya devam edecegini duyurdu Bu Best Buy Walmart ve gibi buyuk Amerikan perakendecileri ve gibi Kanadali zincirlerin magazalarinda HD DVD satislarinin durdurulmasi ile sektorde bir zincirleme reaksiyona yol acti Daha sonra buyuk bir Avrupali perakendeci olan HD DVD yi envanterinden cikardi Buyuk DVD kiralama sirketleri Netflix ve Blockbuster artik HD DVD bulundurmayacaklarini soyledi Bu yeni gelismelerin ardindan 19 Subat 2008 de Toshiba HD DVD aygitlarinin uretimini sonlandiracagini ve Blu ray Disc in yuksek yogunluklu optik diskler icin bir endustri standardi haline gelmesini saglayacagini acikladi Baslangicindan bu yana HD DVD yi destekleyen tek buyuk studyo olan Universal Studios Toshiba nin duyurusundan kisa bir sure sonra sunlari soyledi Universal Toshiba ile paylastigimiz yakin ortakliga deger verirken Blu ray Disc te yeni ve katalog icerikleri yayinlamaya odaklanmanin zamani geldi 2007 nin sonlarinda filmleri yalnizca HD DVD formatinda yayinlamaya baslayan Paramount Pictures Blu ray Disc te de yayinlamaya baslayacagini soyledi Her iki studyo da Mayis 2008 de ilk Blu ray serilerini duyurdu Bununla birlikte tum buyuk Hollywood studyolari Blu ray i desteklemistir DVD ile kiyaslama Su an itibariyla dunyada en fazla kullanilan optik disk bicimi olan DVD ye kiyasla Blu ray cok daha fazla yeni ozelligi desteklemektedir Dogrudan kiyas asagidaki tabloda verilmistir Ozellik DVD Blu rayHDMI arabirimi kullanilarak desteklenen en yuksek yerlesik cozunurlukler EDTV 480p HDTV 720p 1080i 1080p Disk kapasitesi 4 7GB tek katmanli 8 5GB cift katmanli 25GB tek katmanli 50GB cift katmanli Video kapasitesi cift katmanli disk basina SD yaklasik 3 saat SD yaklasik 23 saat HD 8 5 ya da 5 6 saat encoding sekline bagliUyumlu oyun konsollari PlayStation 2 PlayStation 3 Xbox Xbox 360 Wii PlayStation 3 PlayStation 4 Xbox One PlayStation 5Oynatici fiyatlari 35 TL ve ustu Profile 1 1 cihazlar icin 180 TL ve ustu Profile 1 2 cihazlar icin 900 TL ve ustu PlayStation 3 icin 1000 TL ve ustuFilm fiyatlari 1 TL ve ustu 25 TL ve ustu2008 yilinin sonundaki mevcut basliklar 90 000 den daha fazla 1000 civariTV den kolay kayit cihazlari mevcut Evet HayirKopyalama korumasi DRM Macrovision CSS AACS ICT BD BD ROM MarkBolge kodlu oynatici ve diskler Evet EvetGelecekteki kapsam ve pazar egilimleri e gore Amerika Birlesik Devletleri ndeki yuksek cozunurluklu yazilim satislari ilk iki yilda DVD yazilim satislarindan daha yavasti Ilk iki yilda 1997 1998 8 3 milyon yuksek tanimli yazilim birimine 2006 2007 kiyasla 16 3 milyon DVD yazilim birimi satildi Bu farkin bir nedeni daha kucuk pazardi 2007 de 26 5 milyon HDTV 1998 deki 100 milyon SDTV ye kiyasla Eski HD DVD destekcisi Microsoft Xbox 360 icin bir Blu ray disk surucusu yapmadi 360 in ardili Xbox One PS4 gibi bir Blu ray surucusune sahipti ve her ikisi de daha sonraki yazilim guncellemelerinden sonra 3D Blu ray i destekler hale gelmisti Format savasi sona erdikten kisa bir sure sonra Blu ray Disk satislari artmaya basladi NPD Group tarafindan yapilan bir arastirma Blu ray Disk farkindaliginin Amerika Birlesik Devletleri ndeki hanelerin 60 ina ulastigini bulguladi Nielsen VideoScan satis rakamlari 20th Century Fox un Hitman i gibi bazi oyunlar icin toplam disk satislarinin 14 une kadar Blu ray den geldigini ancak yilin ilk yarisi icin ortalama Blu ray satislarinin sadece 5 civarinda oldugunu gosterdi Aralik 2008 de Warner Bros yapimi Kara Sovalye nin Blu ray Disk versiyonu piyasaya ciktigi ilk gun Amerika Birlesik Devletleri Kanada ve Birlesik Krallik ta 600 000 kopya satti Tanitimindan bir hafta sonra The Dark Knight BD dunya capinda 1 7 milyonun uzerinde kopya satarak piyasaya suruldugu ilk hafta bir milyondan fazla kopya satan ilk Blu ray Disk satin alinabilir icerik oldu Amerika Birlesik Devletleri ve Kanada da Blu ray Disk satislari Yil Kumulatif satislar milyon 2006 1 22007 19 22008 82 92009 177 22010 350 Singulus Technologies ye gore Blu ray DVD formatinin gelistirilmesinde benzer bir donemde oldugundan daha hizli benimsendi Bu sonuc Singulus Technologies in 2008 in ilk ceyreginde 21 Blu ray cift katman cogaltma makinesi icin siparis aldigi bu tip 17 DVD cogaltma makinesinin ise 1997 de ayni donemde yapildigi gercegine dayaniyordu GfK Retail and Technology ye gore Kasim 2008 in ilk haftasinda Japonya daki Blu ray kayit aygitlarinin satislari DVD kayit aygitlarini gecti Digital Entertainment Group a gore ABD de satilan Blu ray disk oynatma aygitlarinin sayisi hem set ustu kutu hem de oyun konsolu 2010 yili sonuna kadar 28 5 milyona ulasti Blu ray talep uzerine video VOD ve dijital eglence icerigi ekosistemi veya Disney in i gibi herhangi bir format veya aygittaki filmlere erisime izin veren yeni teknolojilerden gelen rekabetle karsi karsiyadir Bazi yorumcular Blu ray kiralamanin teknolojiyi uygun fiyatli tutmada hayati bir rol oynayacagini ve ilerlemesine izin verecegini one surdu Studyolar satislari artirmak amaciyla bilgisayarlarda ve mobil cihazlarda oynatilabilen dijital kopyalarin yani sira Blu ray diskler ve DVD ler iceren birlesik paketler halinde filmler yayinlamaya basladi Bazilari bir tarafinda Blu ray ve diger tarafinda DVD bulunan flipper disklerde yayinlanir Diger stratejiler ayricalikli ozelliklere sahip filmleri yalnizca Blu ray Disklerde yayinlamak ve hicbirini DVD lerde yayinlamamaktir Blu ray disklerin uretilmesi DVD disklerinden daha pahali degildir Bununla birlikte okuma ve yazma mekanizmalari daha karmasiktir ve bu durum Blu ray kaydedicileri suruculeri ve oynaticilari DVD benzerlerinden daha pahali hale getirir Akis ortaminin yaygin kullanimi nedeniyle benimsenme de sinirlidir Blu ray diskler PlayStation 3 4 ve 5 Xbox One ve Xbox Series X oyunlarinin dagitimi icin kullanilir ve bu belirtilen oyun konsollari standart bir kullanima hazir icerik barindiran Blu ray disklerini oynatabilir Blu ray in otesi Bir Blu ray kutusu genellikle mavi renklidir 2016 yilinin ilk ceyreginde 100 GB a kadar depolama kapasitesine sahip Ultra HD Blu ray diskler ve oynaticilar kullanima sunuldu ECMA 377 standardinda aciklanan Holographic Versatile Disc HVD yesil bir yazma okuma lazeri 532 nm ve kirmizi bir konumlandirma adresleme lazeri 650 nm kullanacak sekilde Holografi Sistem Gelistirme HSD Forumu tarafindan gelistirilmektedir En yuksek 6 TB depolama kapasitesini destekleyen MPEG 2 MPEG 4 AVC H 264 H 265 ve kodlamasi sunmaktir Ecma International HVD standardina uygun hicbir sistem piyasaya surulmemistir Blu ray disk formati yukseltilebilir oldugundan HVD formatinin benimsenmesinde zorluklar dogurmaktadir Devam eden gelistirme Deneysel bir 200 GB yeniden yazilabilir Blu ray Diskin on yuzu Blu ray Disk sartnamesi kesinlesmis olsa da muhendisler teknolojiyi ilerletmek icin calismaya devam etmektedirler 2005 yilina gelindiginde dort katmanli 100 GB diskler degistirilmis optiklerin yani sira standart degistirilmemis optiklere sahip bir surucude gosterildi Hitachi boyle bir diskin 7 saatlik 32 Mbit s video HDTV veya 3 saat 30 dakikalik 64 Mbit s videoyu ultra yuksek cozunurluklu televizyon depolamak icin kullanilabilecegini belirtmistir Nisan 2006 da TDK 8 katmanli 200GB Blu ray diskler uretme planlarini iptal etti 2007 yilinda Hitachi nin 2009 yilina kadar 200 GB disk uretmeyi planladigi bildirildi CES 2007 de kapali kapilar ardinda disk kapasitesini on katmana genisleten ve disklerin kapasitesini 250 GB a cikaran yuksek cozunurluklu bir optik disk islemi gelistirdigini belirtti Bununla birlikte en buyuk engelin mevcut okuma yazma teknolojisinin ek katmanlara izin vermemesi oldugunu belirtti JVC hem standart tanimli DVD verilerini hem de HD verilerini bir BD standart DVD kombinasyonuna koymaya izin veren uc katmanli bir teknoloji gelistirdi Bu tuketicinin DVD oynaticilarda oynatilabilen ve bir BD oynaticida oynatildiginda HD surumunu de gosterebilen bir disk satin almasini saglayacakti Japon optik disk ureticisi Infinity 18 Subat 2009 da piyasaya surulecek ilk melez Blu ray Disk standart DVD kombinasyonu olan medyayi duyurdu Code Blue adli TV dizisinin bu disk seti diskin ayni tarafinda tek bir Blu ray Disk katmani 25 GB ve iki DVD katmani 9 GB iceren dort melez disk iceriyordu Ocak 2007 de Hitachi her biri 25 GB iceren dort katmandan olusan 100 GB lik bir Blu ray Disk sergiledi TDK ve Panasonic in 100 GB disklerinden farkli olarak bu diskin su anda dolasimda olan standart Blu ray Disk suruculerinde okunabilir olacagi iddia edildi ve o sirada mevcut oynaticilar ve suruculer tarafindan okunabilir hale getirmek icin tek gerekliligin bir uretici yazilimi guncellemesi olduguna inaniliyordu Hitachi Ekim 2007 de 100 GB lik bir Blu ray disk surucusu ortaya cikardi Aralik 2008 de Pioneer bir urun yazilimi guncellemesinden sonra mevcut oynaticilarla uyumlu 400 GB lik bir Blu ray diski her biri 25 GB lik 16 veri katmani iceren tanitti Planlanan lansmani ROM turu icin 2009 2010 ve yeniden yazilabilir diskler icin 2010 2013 zaman dilimindeydi 1 TB Blu ray disk olusturmak icin devam eden gelistirme calismalari suruyordu CES 2009 da Panasonic ilk tasinabilir Blu ray Disk oynatici olan DMP B15 i modelini tanitti ve Sharp entegre Blu ray Disk oynaticilara sahip ilk LCD HDTV ler olan LC BD60U ve LC BD80U serisini tanitti Sharp ayrica 2009 yili sonuna kadar Amerika Birlesik Devletleri nde butunlesik Blu ray Disk kaydedicilere sahip HDTV leri satacagini duyurdu Set ustu kutu kaydediciler yetkisiz kopyalama korkusuyla ABD de satilmiyordu Ancak Blu ray kaydedici suruculeri olan kisisel bilgisayarlar mevcuttu Ekim 2009 da TDK 10 katmanli 320GB kapasiteli bir Blu ray Disk gosteriminde bulundu 1 Ocak 2010 da Sony Panasonic ile birlikte Blu ray Disklerindeki depolama kapasitesini i MLSE Maximum likelihood Sequence Estimation En yuksek olabilirlik dizisi tahmini adi verilen bir teknoloji ile 25 GB den 33 4 GB ye cikarmayi planladigini acikladi Sony ye gore daha yuksek kapasiteli diskler urun yazilimi guncellemesi ile var olan Blu ray Disk oynaticilarda okunabilirdi Bu teknoloji daha sonra BDXL turu disklerde kullanildi 20 Temmuz 2010 da Sony ve Japon Tohoku Universitesi Arastirma Ekibi sadece iki katman ve olasi olarak ek katmanlama ile 1 TB den fazla kullanarak 1 TB kapasiteli Blu ray diskler olusturmaya yardimci olmak icin mavi mor bir lazerin ortak gelisimini duyurdu Karsilastirmak gerekirse ilk mavi lazer 1996 da icat edilmis ve ilk ontur diskler dort yil sonra gelmisti Best Buy da satilan erken donem 4K Blu ray icerikleri O donemde bir 4K Blu ray Disk oynatici da piyasaya surulmustur 7 Ocak 2013 te Sony 4K kaynakli ve 1080p te kodlanmis Mastered in 4K adli Blu ray Disk iceriklerini yayinlayacagini duyurdu Mastered in 4K Blu ray Disk icerikleri halihazirda Blu ray Disk oynaticilarda oynatilabilir ve kullanilarak daha buyuk bir renk uzayina sahip olabilirdi 14 Ocak 2013 te Blu ray Disc Association Baskani Andy Parsons Blu ray Disk sartnamesinin genisletilmesiyle ilgili bir calisma yurutmek icin uc ay once bir gorev gucunun olusturuldugunu ve bunun da 4K Ultra HD video icerme yetenegini ekleyecegini belirtti 5 Agustos 2015 te Blu ray Disk Birligi BDA 24 Agustos 2015 ten itibaren Ultra HD Blu ray formatini lisanslamaya baslayacagini acikladi Ultra HD Blu ray formati en parlak ve en karanlik ogeler arasindaki araligi onemli olcude genisleten yuksek dinamik aralik icerigi genisletilmis renk araligi yuksek kare hizi 60 fps ye kadar ve 3840 2160 piksel cozunurluge kadar nesne tabanli ses formatlari ve istege bagli bir sayisal kopru ozelligi barindirmaktadir Hem DVD leri hem de geleneksel Blu ray leri ve bu yeni formati oynatmak icin yeni oynaticilar gerekiyordu Yeni Ultra HD Blu ray diskler sirasiyla cift ve uc katmanli disklerde 66 GB ve 100 GB a kadar veri tutabilecektir Blu ray in fiziksel ve dosya sistemi ozellikleri Blu ray Disk Birligi web sitesinde herkese aciktir Fiziksel ortamParcalari gosteren cesitli disk depolama bicimlerinin karsilastirilmasi olcekli degildir yesil baslangic ve kirmizi bitis anlamina gelir Bazi CD R W ve DVD R W DVD R W kaydediciler ZCLV CAA veya CAV modlarinda calisir Cesitli optik depolama ortamlarinin karsilastirilmasi parametreler parca araligi p track pitch cukur genisligi w pit width en kucuk uzunluk l minimum length lazer nokta boyutu laser spot size ve dalga boyu l wavelength Tip Cap cm Katman KapasiteByte cinsindenStandart disk boyutu tek katman 12 1 25 025 314 816Standart disk boyutu cift katman 12 2 50 050 629 632Standart disk boyutu XL 3 katman 12 3 100 103 356 416Standart disk boyutu XL 4 katman 12 4 128 001 769 472Mini disk boyutu tek katmanli 8 1 7 791 181 824Mini disk boyutu cift katmanli 8 2 15 582 363 648Lazer ve optik Bir DVD 650 nm kirmizi lazer kullanirken Blu ray Disc 405 nm diyot lazer kullanir Lazer mavi olarak adlandirilsa da rengi aslinda mor renk tayfindadir Daha kisa dalga boyu daha kucuk bir alana odaklanabilir boylece bir DVD deki boyutlarin yarisindan daha az olan cukurlara kaydedilen bilgileri okumasina izin verir ve bu nedenle daha yakin bir sekilde yerlestirilebilir bu da daha kisa bir parca araligina neden olur ve nihayetinde tum bu ozellikler Blu ray diskin DVD de saklanabilecek bilgi miktarinin yaklasik bes katini tutmasina olanak verir Lazerler frekans katlama veya diger dogrusal olmayan optik mekanizmalar olmadan dogrudan 405 nm isik ureten GaN galyum nitrur lazer diyotlaridir CD ler 780 nm tayfta yakin kizilotesi lazerler kullanir Bir lazerin odaklanabilecegi en dusuk kirinim ile sinirlidir ve isigin dalga boyuna ve onu odaklamak icin kullanilan mercegin NA numerical aperture baglidir Tasarimcilar dalga boyunu azaltip sayisal acikligi 0 60 tan 0 85 e yukselterek ve istenmeyen optik etkilerden kacinmak icin ortu tabakasini daha ince yaparak lazer isininin daha kucuk bir noktaya odaklanmasini saglayabilir bu da etkin bir sekilde daha fazla bilginin ayni yuzey alani uzerinde depolanmasina izin verir Bir Blu ray Disk icin nokta boyutu 580 nm dir lazerin katman uzerinde biraktigi iz Bu cukur boyutunun DVD deki 400 nm den Blu ray Disk icin 150 nm ye ve iz araliginin yine DVD deki 740 nm den Blu ray de 320 nm ye dusurulmesine izin verir Optik disklerin fiziksel yapisi hakkinda bilgi icin bakiniz Compact Disc Optik iyilestirmelere ek olarak Blu ray diskler saklanabilecek icerik miktarini daha da artiran veri kodlamasinda iyilestirmelere sahiptir Sert kaplama teknolojisi Blu ray disk veri katmaninin DVD standardina kiyasla diskin yuzeyine daha yakin oldugu goz onune alindiginda erken tasarimlarinda cizilmelere karsi daha savunmasiz oldugu ortaya cikti Bu nedenle ilk diskler 2003 yilinda Sony tarafindan tanitilan profesyonel disklere benzeyen koruma kartuslarina cartridge yerlestirildi Bir kartus kullanmak zaten pahali bir ortamin fiyatini ve Blu ray Disk suruculerinin boyutunu artiracakti bu nedenle tasarimcilar bunun yerine alici yuzeyinin sert malzemeyle kaplanmasini sectiler TDK Blu ray diskler icin calisan bir cizilmeye karsi koruma kaplamasi gelistiren ilk sirketti ve bunu Durabis olarak adlandirdi Ek olarak hem Sony nin hem de Panasonic in cogaltma yontemleri tescilli sert kaplama teknolojilerini icermektedir Sony nin yeniden yazilabilir medyasi cizilmeye karsi dayanikli akrilik ve antistatik kaplama kullanilarak donuslu kaplanmistir Verbatim in kaydedilebilir ve yeniden yazilabilir Blu ray diskleri Hard Coat adi verilen kendi tescilli teknolojisini kullanir Blu ray Disk Birligi ne gore cizilme direnci optik ozellikler ve verimlilik arasinda en iyi uzlasmayi sunduklari goz onune alindiginda sert kaplama icin koloidal daginik silika UV ile iyilestirilebilir recineler kullanilir Blu ray Disk tanimlamasi mekanik asinma ile cizilmelere karsi direncin test edilmesini gerektirir Buna karsilik DVD ortaminin cizilmeye karsi dayanikli olmasi gerekmez ancak teknolojinin gelismesinden bu yana Verbatim gibi bazi sirketler daha pahali kaydedilebilir DVD hatlari icin sert kaplamalar uygulamistir Surucu hizlari BD surucu hizlari Surucu hizi Veri hizi Yazma suresi dakika Donus hizi RPM Tek katman Cift katman1 36 4 5 90 180 8102 72 9 45 90 1 6204 144 18 22 5 45 3 2406 216 27 15 30 4 8608 288 36 11 25 22 5 6 48010 360 45 9 18 8 10012 432 54 7 5 15 9 72014 504 63 6 5 13 11 34016 576 72 5 7 11 5 12 960 Cizelge mevcut hizlari gosterir En dusuk hiz 1 bile 1080p gercek zamanli video oynatmak ve kaydetmek icin yeterlidir daha yuksek hizlar genel veri depolama ve daha karmasik video isleme ile ilgilidir BD diskler en az 5 000 rpm donus hiziyla basa cikmak uzere tasarlanmistir Blu ray disk surucusunun kullanilabilir veri hizi surucunun veri arabiriminin kapasitesi ile sinirlandirilabilir Bir USB 2 0 arabirimiyle en yuksek yararlanilabilir surucu hizi 288 Mbit s veya 36 MB s tir 8 hiz olarak da adlandirilir Bir USB 3 0 arayuzu uygun kablolama ile bu sinirlamaya sahip degildir ne Seri ATA nin en eski surumu SATA 150 MB sn ne de en son Paralel ATA 133 MB sn standartlari bile bu sinirlamaya sahip degildir Bir bilgisayara butunlestirilmis dahili Blu ray suruculeri fiziksel olarak ayri ve bir kabloyla bagli olanin aksine tipik olarak bir SATA arayuzune sahiptir Daha yeni yarim boy masaustu bilgisayar kasalari icin olan Blu Ray yazicilar tek katmanli BD R ortaminda 16 e sabit acisal hiz kadar yazma hizlarina ulasirken en yuksek okuma hizlari muhtemelen disk uzerinde tekrarlanan fiziksel baskiyi onlemek icin 12 tir Ince tip suruculer dizustu bilgisayarlar icin olan modeller uzamsal ve guc sinirlamalari nedeniyle 6 hizlarla sabit acisal hiz sinirlidir Medya kalitesi ve veri butunlugu Optik medyanin kalitesi ve veri butunlugu daha yuksek oranlarin bozulan medya dusuk kaliteli medya cizik toz ve veya arizali bir optik surucu kullanilarak yazilan medya gibi fiziksel hasarlar icin bir gosterge olabilecegi hata oraninin olculmesiyle belirlenebilir Blu Ray ortamindaki hatalar sirasiyla 13 ve 15 in altindaki oranlarin saglikli kabul edilebilecegi LDC Long Distance Codes ve BIS Burst Indication Subcodes hata parametreleri kullanilarak olculur Veri yapisi tum BD cesitleri icin aynidir En kucuk veri birimi 2048 bayt kullanici verisinden ve dort baytlik hata algilama kodundan EDC olusan bir cercevedir Cercevedeki veriler sabit onceden belirlenmis bir desene gore karistirilir Tum saticilar ve optik surucu modelleri uygulanan hata tarama islevine sahip degildir Ambalajlama Onceden kaydedilmis Blu ray disk kutulari genellikle standart bir DVD saklama kutusuna benzer ancak biraz daha kucuk 18 5 mm daha kisa ve 2 mm daha ince 135 mm 171 5 mm 13 mm ve ayrica standart bir DVD saklama kutusundan daha yuvarlak hatli paketler halinde gelir ve genellikle format kutunun ust kisminda yatay bir serit halinde belirgin bir sekilde belirtilmistir Blu ray kutulari DVD kutularindan daha kucuk oldugundan bir rafa DVD lerden daha fazla Blu ray sigabilir Turler Mini Blu ray Disk Mini Blu ray Disc ayrica Mini BD ve Mini Blu ray tek katmanli yapilandirmasinda 7 8 GB veri depolayabilen Blu ray diskin 8 santimetre capinda 3 1 inc kompakt bir cesididir ve cift katmanli bir Mini Blu ray disk 15 6 GB veri depolama kapasitesine sahiptir Sekil olarak MiniDVD ve Mini CD ye benzer Mini Blu ray Disk in kaydedilebilir BD R ve yeniden yazilabilir BD RE surumleri ozellikle kompakt video kameralar ve diger kompakt kayit cihazlari icin gelistirilmistir Kaydedilebilir Blu ray Disk Kaydedilebilir Blu ray Disk BD R Blu ray Disc recordable bir optik disk yazicisiyla kaydedilebilen iki optik disk bicimini ifade eder BD R ler bir kez yazilabilirken Kaydedilebilir Silinebilir Blu ray Disk BD RE ler birden cok kez silinebilir ve yeniden kaydedilebilir Blu ray diskler icin mevcut pratik maksimum hiz yaklasik 12 dir 54 MB sn 1 7 Standart DVD ve CD lerin sirasiyla 24 33 2 MB sn ve 56 8 2 MB sn 11 200 rpm maksimum hizlarinda oldugu gibi daha yuksek donus hizlari 5 000 rpm disklerin duzgun yazilmasi icin cok fazla yalpalamaya neden olur Eylul 2007 den bu yana BD RE daha kucuk 8 cm Mini Blu ray Disk boyutunda da mevcuttur 18 Eylul 2007 de Pioneer ve Mitsubishi mevcut CD R ve DVD R uretim ekipmanlarini degistirerek uretilebilen ve uretim maliyetlerini onemli olcude azaltan organik bir boya kayit katmanina sahip BD R LTH YI oluk kaydinda Dusukten Yuksege gelistirdi Subat 2008 de Taiyo Yuden Mitsubishi ve Maxell ilk BD R LTH disklerini piyasaya surdu ve Mart 2008 de Sony nin PlayStation 3 u resmen 2 20 firmware guncellemesi ile BD R LTH disklerini kullanma yetenegini kazandi Mayis 2009 da Mitsubishi Verbatim endustrinin ilk 6x BD R LTH ortamini duyurdu ve bu da yaklasik 16 dakika icinde 25 GB lik bir disk kaydetmeyi mumkun kildi 120 mm optik disklerin yani CD ler ve standart DVD ler onceki surumlerinden farkli olarak Blu ray yazicilar Blu ray in ilk cikisiyla neredeyse ayni anda piyasaya cikti BD9 ve BD5 BD9 formati Warner Home Video tarafindan Blu ray Disk Birligi ne 25 50 GB BD ROM disklerine uygun maliyetli bir alternatif olarak onerildi Formatin Blu ray Disc video ile ayni kodek bilesenlerini ve program yapisini kullanmasi gerekiyordu ancak daha ucuz 8 5 GB cift katmanli DVD ye kaydedildi Bu kirmizi lazer medya 25 50 GB Blu ray medyadan daha dusuk uretim maliyetleri ile mevcut DVD uretim hatlarinda uretilebilir Basili disklerde icerik yayinlamak icin BD9 kullanimi asla tutulmadi Format savasinin sona ermesiyle birlikte ureticiler Blu ray disklerin uretimini artirdi ve DVD lerle rekabet etmek icin fiyatlari dusurdu Ote yandan ucuz DVD medyasi kullanma dusuncesi bireysel kullanicilar arasinda populer hale geldi Tek katmanli 4 7 GB DVD leri kullanan bu formatin daha dusuk kapasiteli bir surumu gayriresmi olarak BD5 olarak adlandirilmistir Her iki bicim de kullanicilar tarafindan Blu ray formatinda yuksek cozunurluklu icerigi kaydedilebilir DVD ortamina kaydetmek icin kullanilmaktadir BD9 formati BD ROM temel formatinin bir parcasi olarak kabul edilmesine ragmen mevcut Blu ray oynatici modellerinin hicbiri onu okuyabildigini acikca iddia etmemektedir Sonuc olarak BD9 ve BD5 formatlarinda kaydedilen disklerin standart Blu ray disk oynaticilarinda oynatilmasi garanti edilmez ve ayrica DVD ler gibi ucuz medya kullanir ancak BD9 ve BD5 ten farkli olarak bu formatlar sinirli etkilesime kodek turlerine ve veri hizlarina sahiptir Mart 2011 itibariyla BD9 resmi bir BD ROM diski olmaktan cikarildi BDXL Sharp tarafindan uretilmis 100 GB BDXL uc katmanli disk BDXL formati ticari uygulamalar icin bir kez yazilabilir 100 GB ve 128 GB disklere ve yeniden yazilabilir 100 GB disklere izin vermektedir BDXL sartnamesi Haziran 2010 da tamamlandi ancak ilk 128 GB dort katmanli diskler Kasim 2018 e kadar piyasaya surulmedi ve bu diskler su anda yalnizca Japonya da satilmaktadir BD R 3 0 Format Sartnamesi BDXL BDAV biciminde 2 ve 4 hizinda 100 128 GB ve UDF2 5 2 6 kullanimi ile kaydedilebilen cok katmanli bir disk tanimladi BD RE 4 0 Format Sartnamesi BDXL ise BDAV da 2 ve 4 hizinda yeniden yazilabilir 100 GB kapasiteli ve dosya sistemi olarak UDF2 5 i kullanan cok katmanli bir disk tanimladi Ultra HD Blu ray icin kullanilan 66 GB ve 100 GB BD ROM diskleri BDXL ile ayni dogrusal yogunlugu kullanmasina ragmen iki format birbiriyle uyumlu degildir bu nedenle Ultra HD Blu ray oynaticida oynatilabilen bir Ultra HD Blu ray diski yazmak icin uc katmanli bir BDXL diski kullanmak mumkun degildir IH BD IH BD Intra Hybrid Blu ray formati mevcut Blu ray disklerle calismak uzere tasarlanmis bir 25 GB yeniden yazilabilir katman BD RE ve 25 GB bir kez yazilabilir katman BD ROM icerir Veri bicimi standartlariDosya sistemi Blu ray Disc Universal Disk Format UDF 2 50 nin hem PC hem de tuketici elektronigi ortamlari icin yakinsak dostu bir bicim olarak kullanilmasini destekler BD ROM BD RE ve BD R nin en son teknik ozelliklerinde kullanilir Ilk BD RE sartnamesinde 2002 de tanimlanmistir BDFS Blu ray Disk Dosya Sistemi kullanilmistir BD RE 1 0 ozelligi esas olarak yuksek cozunurluklu televizyon HDTV yayininin sayisal kaydi icin tanimlanmistir Tuketici elektronigi Blu ray kaydedicileri ve kisisel bilgisayar sistemleri arasinda birlikte calisabilirligi saglamak icin BDFS 2005 yilinda ikinci BD RE sartnamesinde UDF 2 50 ile degistirildi Bu optik disk kayit teknolojileri BD RE nin PC kaydini ve oynatilmasini sagladi BD R UDF 2 50 2 60 i destekler Sayisal yayin kaydi icin Blu ray Disk uygulamasi Blu ray Yeniden Yazilabilir Disk Bicimi Sistem Aciklamasi Bolum 3 Gorsel Isitsel Temel Ozellikler BDAV olarak gelistirilmistir Bilgisayar dosya sistemiyle ilgili gereksinimler Blu ray Yeniden Yazilabilir Disk Bicimi Sistem Aciklamasi Bolum 2 Dosya Sistemi Ozellikleri Surum 1 0 da BDFS belirtilmistir Baslangicta BD RE surum 1 0 BDFS Blu ray Disk uygulamasi BDAV uygulamasi kullanilarak sayisal yayinlarin kaydedilmesi icin ozel olarak gelistirilmistir Ancak bu gereksinimlerin yerini Blu ray Yeniden Yazilabilir Disk Dosya Sistemi Ozellikleri surum 2 0 UDF diger adiyla RE 2 0 ve Blu ray Kaydedilebilir Disk Dosya Sistemi Ozellikleri surum 1 0 UDF diger adiyla R 1 0 alir Ayrica BD ROM da yuksek tanimli icerik dagitimi icin yeni bir uygulama bicimi olan BDMV Blu ray Disk Onceden Kaydedilmis Bicim Sistem Aciklamasi bolum 3 Gorsel Isitsel Temel Ozellikler gelistirilmistir BDMV icin gelistirilen tek dosya sistemi Blu ray Salt Okunur Disk Bicimi Sistem Aciklamasi bolum 2 Dosya Sistemi Ozellikleri surum 1 0 UDF UDF 2 50 gereksinimlerini tanimlar Uygulama formati BDAV veya BD AV Blu ray Disc Audio Visual isitsel gorsel kayit icin kullanilan tuketici odakli Blu ray video bicimi 2002 de tanimlanmistir BDMV veya BD MV Blu ray Disc Movie film yayinlari icin yaygin olarak kullanilan menu ozelligine sahip bir Blu ray goruntu bicimi BDMV Kayit ozelligi BD RE ve BD R icin Eylul 2006 da tanimlanmistir RREF Realtime Recording and Editing Format gercek zamanli kayit ve duzenleme uygulamalari icin tasarlanmis bir BDMV alt kumesi HFPA High Fidelity Pure Audio Blu ray bicimini kullanan yuksek cozunurluklu bir ses diski Dizin ve dosya yapisi Tum BDMV uygulama dosyalari bir BDMV dizini altinda saklanir BDMV dizini PLAYLIST CLIPINF STREAM AUXDATA ve BACKUP dizinlerini icerir PLAYLIST dizini Film Oynatma Listeleri icin Veritabani dosyalarini icerir xxxxx mpls dosyalari Film Oynatma Listelerine karsilik gelen bilgileri saklar Her Film Oynatma Listesi icin bir dosya olusturulur Bu dosyalarin dosya adlari xxxxx mpls bicimindedir burada xxxxx Film Oynatma Listesine karsilik gelen 5 basamakli bir sayidir CLIPINF dizini CLIP ler icin veritabani dosyalarini icerir zzzzzz clpi dosyalari bir Clip AV akis dosyasiyla iliskili CLIP bilgilerini saklar Bu dosyalarin dosya adlari zzzzz clpi bicimindedir burada zzzzz CLIP e karsilik gelen 5 basamakli bir sayidir STREAM dizini AV akis dosyalarini icerir zzzzzz m2ts dosyasi bir BDAV MPEG 2 aktarim akisi icerir Bu dosyalarin adlari zzzzz m2ts bicimindedir burada zzzzz CLIP e karsilik gelen 5 basamakli bir sayidir Ayni 5 basamakli zzzzz sayisi bir AV akis dosyasi ve bununla iliskili CLIP bilgi dosyasi icin kullanilir SSIF dizini Kullanilirsa Stereoscopic Interleaved dosyalari bu dizinin altina yerlestirilecektir zzzzzz ssif dosyasi iki BDAV MPEG 2 aktarim akisindan olusan bir Stereoscopic Interleaved dosyasidir Her iki akis da sirasiyla sol goz veya sag goz icin bir MPEG 4 MVC goruntulu video akisi icerir Bu dosya yalnizca 3D video oynatildiginda kullanilir 5 basamakli zzzzz sayisi MPEG 4 MVC goruntulu video akisini iceren zzzzz m2ts AV akis dosyasi icin kullanilan sayi ile aynidir AUXDATA dizini Ses veri dosyalari ve yazi tipi dosyalarini icerir sound bdmv dosyasi HDMV Etkilesimli Grafik akis uygulamalariyla iliskili bir veya daha fazla sese iliskin verileri depolar Bu dosya AUXDATA dizini altinda bulunabilir veya bulunmayabilir Eger varsa yalnizca bir sound bdmv dosyasi olacaktir aaaaa otf dosyasi metin altyazi uygulamalariyla iliskili yazi tipi bilgilerini depolar Bu dosyalarin adlari aaaaa otf bicimindedir burada aaaaa Yazi Tipine karsilik gelen 5 basamakli bir sayidir BACKUP dizini index bdmv dosyasinin MovieObject bdmv dosyasinin PLAYLIST dizinindeki tum dosyalarin ve CLIPINF dizinindeki tum dosyalarin kopyalarini icerir index bdmv dosyasi BDMV dizininin icerigini aciklayan bilgileri depolar BDMV dizini altinda yalnizca bir index bdmv dosyasi vardir MovieObject bdmv dosyasi bir veya daha fazla Film Nesnesi icin bilgi depolar BDMV dizini altinda yalnizca bir MovieObject bdmv dosyasi vardir Ortam bicimi Icerik bicimi Ses video ve diger akislar cogullanir ve MPEG aktarim akisina dayali bir icerik biciminde Blu ray disklerde saklanir BDAV MPEG 2 aktarim akisi olarak da bilinir ve dosya adi uzantisini kullanabilir Menulerle yazilan Blu ray Disk icerikleri BDMV Blu ray Disk Filmi bicimindedir ve BDAV kapsayicisi icinde ses video ve diger akislari icerir Film yayinlari icin kullanilan BDMV bicimine tuketici odakli bir rakip olan BDAV Blu ray Disc Audio Visual bicimi de vardir BDAV bicimi ses video kaydi icin BD RE lerde ve BD R lerde kullanilir BDMV formati daha sonra BD RE ve BD R icin de tanimlandi Eylul 2006 da BD RE sartnamesinin ucuncu gozden gecirmesinde ve BD R sartnamesinin ikinci gozden gecirmesinde Blu ray Disk MPEG aktarim akisi transport stream kayit yontemini kullanir Bu sayisal digital yayinlarin aktarim akislarinin bicim format degistirilmeden yayinlanirken kaydedilmesini saglar Ayrica oldugu gibi kaydedilen ve verilerin yalnizca oynatma akisini yeniden yazarak duzenlenebilecegi bir sayisal yayinin esnek bir sekilde duzenlenmesini saglar Oldukca dogal olmasina ragmen yuksek hizli ve kullanimi kolay bir erisim islevi yerlesiktir Blu ray Disk Video DVD nin MPEG program akislarina kiyasla MPEG aktarim akislarini kullanir Bir MPEG aktarim akisi bir veya daha fazla MPEG program akisini icerir bu nedenle birden fazla video programinin ayni dosyada saklanmasina izin verir boylece ayni anda oynatilabilirler ornegin resim icinde resim efekti ile Kodekler BD ROM belirtimi hem donanim kod cozuculeri oynaticilar hem de film yazilimi icerik icin belirli kodek uyumluluklarini zorunlu kilar Windows Media Player Blu ray diskleri oynatmak icin gerekli kodek bilesenleri ile birlikte gelmez Video Baslangicta BD ROM lar saniyede 60 59 94 alan ve 1920 1080 piksel cozunurluge kadar video depolamaktaydi Su anda UHD BD ROM ile videolar asamali olarak taranabilir ve saniyede 60 59 94 kareye kadar en yuksek 3840 2160 piksel cozunurlukte saklanabilir En guncel Blu ray oynaticilar ve kaydediciler 1920 1080 videoyu tam 59 94p ve 50p asamali formatta okuyabilir ve yazabilirken UHD belirtimleri icin yeni oynaticilar 3840 2160 videoyu 59 94p ve 50p formatlarinda okuyabilecektir Desteklenen video formatlari Format Cozunurluk ve kare hizi Ekran en boy orani4K UHD a 3840 2160 60p 16 93840 2160 59 94p 16 93840 2160 50p 16 93840 2160 25p 16 93840 2160 24p 16 93840 2160 23 976p 16 9HD a 1920 1080 60p 16 91920 1080 59 94p 16 91920 1080 50p 16 91920 1080 25p 16 9HD 1920 1080 29 97i 16 91920 1080 25i 16 91920 1080 24p 16 91920 1080 23 976p 16 91440 1080 29 97i b 16 9 c 1440 1080 25i b 16 9 c 1440 1080 24p b 16 9 c 1440 1080 23 976p b 16 9 c 1280 720 59 94p 16 91280 720 50p 16 91280 720 24p 16 91280 720 23 976p 16 9SD 720 480 29 97i 4 3 veya 16 9 c 720 576 25i 4 3 veya 16 9 c a Yalnizca HEVC video sikistirma standardina sahip UltraHD Blu ray de desteklenir b 1440 1080 deki MPEG 2 daha once Mart 2005 ten itibaren sartnamenin taslak versiyonuna dahil edilmedi c Bu cozunurlukler anamorfik olarak saklanir yani oynatici veya ekran tarafindan ekran en boy oranina uzatilir Video icin tum oynaticilarin H 262 MPEG 2 Bolum 2 H 264 MPEG 4 Bolum 10 AVC ve SMPTE VC 1 i islemesi gerekir Video icerigi barindiran BD ROM lar videoyu uc zorunlu formattan birini kullanarak saklamalidir tek bir baslikta birden cok bicime izin verilir Blu ray Disk 4 2 0 renk alt orneklemesi chroma subsampling ile renk basina 8 bit derinliginde videoya izin verir Bicimlerin secimi sikistirma verimliligindeki farkliliklar nedeniyle ureticinin lisanslama telif hakki maliyetlerini ve basligin en yuksek calisma suresini etkiler MPEG 2 videoda kodlanmis diskler genellikle icerik ureticilerini tek katmanli 25 GB BD ROM da yaklasik iki saatlik yuksek cozunurluklu icerikle sinirlar Daha gelismis video bicimleri VC 1 ve MPEG 4 AVC tipik olarak karsilastirilabilir kalitede MPEG 2 nin iki kati bir video calisma suresi saglar MPEG 2 2006 boyunca piyasaya surulen ilk Blu ray Disk serisi icin bircok studyo baslangicta HD DVD surumleri icin VC 1 bicimini kullanan Paramount Pictures dahil tarafindan kullanildi Modern surumler artik MPEG 4 AVC veya VC 1 de kodlaniyor ve film studyolarinin tum icerigi tek bir diske yerlestirmesine maliyetleri dusurmesine ve kullanim kolayligini artirmasina olanak veriyor Bu bicimlerin kullanilmasi cogu baslik icin tipik olarak kullanilan SD nin 480i p aksine bonus icerigin HD 1080i p olarak depolanmasi icin cok fazla alan acar Warner Bros gibi bazi studyolar ana ozellik basligindan farkli bir bicimde kodlanmis disklerde bonus icerigi yayinlamistir Ornegin Superman Donuyor filminin Blu ray Disk surumu uzun metrajli film icin VC 1 ve bonus iceriginin bir kismi icin MPEG 2 kullanir Gunumuzde Warner ve diger studyolar tipik olarak ozellikle eslesen video formatinda bonus icerik saglamaktadirlar Ses Ses icin BD ROM oynaticilarin Dolby Digital ve dogrusal PCM yi uygulamasi gerekir Oynaticilar istege bagli olarak ve nun yani sira kayipsiz Dolby TrueHD ve DTS HD Master Audio formatlarini da uygulayabilir BD ROM Birincil Ses Akislarinin Ozellikleri sikistirilmamis Dolby Digital Dolby TrueHD lossless DTS Digital Surround DTS HD Master Audio kayipsiz DRA uzantisiMaks bit hizi 27 648 Mbit s 640 kbit s 4 736 Mbit s 18 64 Mbit s 1 524 Mbit s 24 5 Mbit s 1 5 Mbit s 3 0 Mbit sMaks kanal 8 48 kHz 96 kHz 6 192 kHz 5 1 7 1 8 48 kHz 96 kHz 6 192 kHz 5 1 8 48 kHz 96 kHz 6 192 kHz 5 1 7 1Bit ornek 16 20 24 16 24 16 24 16 24 16 20 24 16 24 16 16Ornek frekans 48 kHz 96 kHz 192 kHz 48 kHz 48 kHz 48 kHz 96 kHz 192 kHz 48 kHz 48 kHz 96 kHz 192 kHz 48 kHz 48 kHz 96 kHzBit hizi Sayisal televizyon programlarini kaydeden kullanicilar icin kaydedilebilir Blu ray Disk standardinin 36 Mbit s lik baslangic veri hizi herhangi bir kaynaktan IPTV kablo uydu veya karasal yuksek tanimli yayinlari kaydetmek icin fazlasiyla yeterlidir BD video filmleri en yuksek 54 Mbit s veri aktarim hizina en yuksek 48 Mbit s AV bit hizina hem ses hem de goruntu verileri icin ve en yuksek 40 Mbit s video bit hizina sahiptir Bu 36 Mbit s olan en yuksek veri aktarim hizi 30 24 Mbit s olan en yuksek AV bit hizi ve 29 4 Mbit s olan en yuksek video bit hizi HD DVD filmleriyle karsilastirilir Java yazilim arayuzu 2005 JavaOne fuarinda Sun Microsystems in Java capraz platform yazilim ortaminin standardin zorunlu bir parcasi olarak tum Blu ray Disk oynaticilarina dahil edilecegi aciklandi Java DVD video disklerinde kullanilan yontemin aksine Blu ray disklerde etkilesimli menuler uygulamak icin kullanilir DVD ler onceden olusturulmus MPEG bolumlerini ve secilebilir altyazi resimlerini kullanir bunlar cok daha ilkeldir ve nadiren sorunsuzdur Konferansta Java yaraticisi James Gosling bazi BD aygitlarinda ag baglantisinin yani sira bir Java sanal makinesinin dahil edilmesinin Blu ray disklere internet uzerinden guncelleme yapilmasina olanak taniyacagini ve baski aninda diske dahil olmayan ek altyazi dilleri ve tanitim ozellikleri gibi icerikler eklenebilecegini one surdu Bu Java Surumu BD J olarak adlandirilir ve Globally Executable MHP GEM standardinin bir profili uzerine kurulmustur GEM Coklu Ortam Ev Platformu standardinin dunya capindaki versiyonudur kaynak belirtilmeli Oynatici profilleri BD ROM sartnamesi video kod cozme veya BD J gerektirmeyen yalnizca sesli oynatici profili BD Audio dahil olmak uzere dort Blu ray Disk oynatici profilini tanimlar Tum video tabanli oynatici profillerinin BD Video BD J nin tam bir uygulamasina sahip olmasi gerekir kaynak belirtilmeli Icerik BD Audio BD VideoGrace Period d Bonus View BD Live e Blu ray 3DProfil 3 0 c Profil 1 0 Profil 1 1 Profil 2 0 Profil 5 0Dahili kalici bellek Gereksiz 64 KB 64 KB 64 KB 64 KB Yerel depolama kapasitesi a Gereksiz Istege bagli 256 MB 1 GB 1 GBIkincil video kod cozucu PiP Video yok Istege bagli Zorunlu Zorunlu ZorunluIkincil ses kod cozucu b Istege bagli Istege bagli Zorunlu Zorunlu ZorunluGereksiz Istege bagli Zorunlu Zorunlu ZorunluInternet baglanti ozelligi Hayir Hayir Hayir Zorunlu Zorunlu a Bu ses video ve baslik guncellemelerini depolamak icin kullanilir Yerlesik bellek veya bellek karti veya USB bellek aygiti gibi cikarilabilir ortam olabilir b Etkilesimli ses ve yorum icin genellikle ikincil bir ses kod cozucu kullanilir c Profil 3 0 ayri bir salt sesli oynatici profilidir Piyasaya surulen ilk Blu ray Disc albumu Lindberg Lyd plak sirketine ait Divertimenti idi ve PS3 uzerinde calistigi dogrulandi d Ilk Standart profil olarak da bilinir e Son Standart profil olarak da bilinir 2 Kasim 2007 de Grace Period Profil 1 0 veya Yetkisiz Kullanim Suresi Profili piyasaya sunulan yeni BD Video oynaticilar icin en dusuk profil olarak Bonus View Profil 1 1 veya Bonus Goruntuleme ile degistirildi Bonus View veya BD Live donanim ozelliklerine bagli etkilesimli ozelliklere sahip olmayan Blu ray Disk yazilimi Profil 1 0 oynaticilarda oynatildiginda diskin ana ozelligini oynatabilir ancak bazi ek ozellikler kullanilamayabilir veya sinirli yeterlige sahip olabilir BD Live Bonus View ve BD Live arasindaki en buyuk fark BD Live in Blu ray Disk oynaticinin Internet tabanli icerige erismek icin Internet baglantisina sahip olmasini gerektirmesidir BD Live ozellikleri arasinda internet sohbetleri yonetmenle planlanmis sohbetler internet oyunlari indirilebilir ozellikler indirilebilir testler ve indirilebilir film fragmanlari yer almaktadir Bazi Bonus View oynaticilarda bir Ethernet baglanti noktasi bulunsa da bu donanim yazilimi guncellemeleri icin kullanilir ve Internet tabanli icerik icin kullanilmaz Buna ek olarak Profil 2 0 ayrica bu icerigi islemek icin daha fazla yerel depolama alani gerektirir kaynak belirtilmeli Profil 1 0 oynaticilari Bonus View veya BD Live uyumlu yukseltmeler icin uygun degildir ve en yeni oynaticilar ve PlayStation 3 disinda bu yukseltmelere erisme islevi veya yetenegi yoktur Internet kullanmak icin gereklidir Bolge kodlari Blu ray Disk standardi icin bolgeler A 1 Bolgesi B 2 Bolgesi C 3 Bolgesi DVD ler icin bolge kodlarinin uygulanmasinda oldugu gibi belirli bir cografi bolgede satilan Blu ray Disk oynaticilar yalnizca o bolge icin icerik saglayici tarafindan yetkilendirilmis diskleri oynatmak uzere tasarlanmistir Bu icerik saglayicilarin sinema studyolari televizyon produksiyon sirketleri vb bolgesel fiyat ayrimciligi ve veya ozel uygulamasina izin vermeyi amaclamaktadir Blu ray Disk Birligi ne gore tum Blu ray Disk oynaticilar ve Blu ray Disk donanimli bilgisayar sistemleri bolgesel kodlamayi uygulamak icin gereklidir Ancak icerik saglayicilarin bolge oynatma kodlarini kullanmasina gerek yoktur Bazi guncel tahminler buyuk studyolardaki halihazirda film Blu ray disklerinin 70 inin bolge kodu icermedigini ve bu nedenle herhangi bir bolgedeki herhangi bir Blu ray Disk oynaticida oynatilabilecegini one surmektedir Film dagiticilarinin farkli bolge kodlama politikalari vardir Buyuk ABD studyolari arasinda Walt Disney Pictures Warner Bros Paramount Pictures Universal Studios ve Sony Pictures iceriklerinin cogunu bolge kodlamasi olmadan yayinladilar MGM ve Lions Gate Entertainment bolge kodu iceren ve icermeyen iceriklerin bir karisimini yayinladi 20th Century Fox Disney birlesmesinden once bolge kodlu olarak iceriklerinin cogunu yayinlamisti Bununla birlikte Disney birlesmesi sonrasi iceriklerinin cogu bolge kodsuzdur Nostaljik film restorasyon ve dagitim sirketi The Criterion Collection tum Blu ray surumlerinde ABD bolge kodlamasini kullaniyor ve Ingiltere pazarindaki surumleri Ingiltere bolge kodlamasini kullaniyor Blu ray Disk bolge kodlama semasi dunyayi A B ve C etiketli uc bolgeye ayirir Bolge AlanA Amerika Hong Kong OYB Japonya Kuzey Kore Guney Kore Macau OYB Singapur Tayvan Okyanusya Avustralya ve Yeni Zelanda haric Guneydogu Asya B Afrika Orta Dogu Guneybati Asya Avrupa nin cogu Belarus Rusya Ukrayna Moldova haric Avustralya Yeni Zelanda C Orta Asya Cin anakarasi Mogolistan Hint altkitasi Belarus Rusya Ukrayna Kazakistan Moldova FREE Dunya capinda anlamina gelen gayriresmi terim SERBEST bolge resmi bir ayar degildir FREE bolge sembolu tasiyan disklerde ya hicbir bayrak ayarlanmamistir ya da uc bayragin hepsi ayarlanmistir Bayrak ayarlanmamis diskler bazi uyumlu olmayan oynaticilarda oynatilamayabilir A B C Yeni bir Blu ray bolge kodlama bicimi yalnizca oynatici oynatici yaziliminin bolgesini degil ulke kodunu da sinayarak yerellestirme amacli bir kullanici ayarini PSR19 yeni bir bolgesel kilitleme bicimi olarak yeniden tasarlar Bu ornegin hem ABD hem de Japonya Bolge A iken bazi Amerikan disklerinin Japonya icin yapilandirilmis aygitlarda yazilimlarda oynatilmayacagi veya bunun tersi anlamina gelir cunku iki ulkenin farkli ulke kodlari vardir Ornegin Amerika Birlesik Devletleri ABD 21843 veya onaltili 0x5553 Japonya JP 19024 veya onaltili 0x4a50 ve Kanada CA 17217 veya onaltili 0x4341 kaynak belirtilmeli Yalnizca uc Blu ray bolgesi olmasina ragmen ulke kodu Blu ray Disklerin bolgesel dagitiminin alti veya sekiz DVD bolgesinden cok daha hassas bir sekilde kontrol edilmesini saglar Blu ray Disklerde DVD ler icin gecerli 7 ve 8 bolgeler gibi ozel bolgeler yoktur Bolge kodlama kisitlamalarinin asilmasinda bagimsiz Blu ray Disk oynaticilar bazen ucuncu taraflarca Blu ray Disklerin ve DVD lerin herhangi bir bolge koduyla oynatilmasina izin verecek sekilde degistirilir Bilgisayar oynatici uygulamalarinin Blu ray bolge sayacinin suresiz olarak cok bolgeli hale getirilmesi icin nasil sifirlanacagini aciklayan talimatlar hileler ayrica duzenli olarak video meraklisi web sitelerine ve forumlara gonderilir DVD bolge kodlarinin aksine Blu ray bolge kodlari optik surucunun bellenimi firmware tarafindan degil yalnizca oynatici yazilimi tarafindan dogrulanir UltraHD icerige uygun en yeni Blu ray oynatici turleri bolgeden bagimsiz degildir yine de tasarlandiklari UHD diskler herhangi bir bolgeye kilitlenecek sekilde kodlanmamistir ve dunya capinda calisacaktir Dijital haklar yonetimi Blu ray Disk formati disklerin kullanimini kisitlayan birkac dijital hak yonetimi DRM katmani kullanir Bu Ozgur Yazilim Vakfi gibi DRM ye karsi cikan kuruluslar ve tuketiciler tarafindan formatin kapsamli bir sekilde elestirilmesine neden oldu cunku yeni surumler disk oynatmaya izin vermek icin oynatici urun yazilimi guncellemeleri gerektiriyordu Yuksek bant genislikli Dijital Icerik Korumasi Oynaticilar tarafindan fiziksel baglantilar araciligiyla islemleme aygitlarina gonderilen verileri sifrelemek icin Yuksek Bant Genislikli Dijital Icerik Korumasi HDCP High bandwidth Digital Content Protection sistemini uygulamada Blu ray donanimi gereklidir Bu kablolar arasinda dolasirken telif hakkiyla korunan icerigin kopyalanmasini onlemeyi amaclamaktadir Goruntu Kisitlama Belirteci ICT adi verilen icerik akisindaki bir protokol bayragi araciligiyla bir Blu ray Disk tam HDCP uyumlu bir baglanti kullanilmadan cogaltilirsa daha dusuk cozunurlukte bir cikti ile sonuclanir Yuksek tanimli formatlara gecisi kolaylastirmak icin bu koruma yonteminin benimsenmesi 2011 yilina ertelenmisti Gelismis Erisim Icerik Sistemi Gelismis Erisim Icerik Sistemi sifre cozme islemi AACS decryption process Gelismis Erisim Icerik Sistemi AACS Advanced Access Content System icerik dagitimi ve dijital haklar yonetimi icin bir standarttir Disney Intel Microsoft Panasonic Warner Bros IBM Toshiba ve Sony yi iceren bir konsorsiyum olan AS Licensing Administrator LLC AACS LA tarafindan gelistirilmistir Formatin 2006 daki cihazlarda ortaya cikmasindan bu yana uzerinde birkac basarili saldiri yapildi Bilinen ilk saldiri guvenilir istemci sorununa dayaniyordu Ek olarak sifre cozme anahtarlari zayif korumali bir oynaticidan WinDVD elde edilmistir Anahtarlar daha yeni surumlerde iptal edilebildiginden bu yalnizca gecici bir saldiri olarak kalmistir ve en son disklerin sifresini cozmek icin surekli olarak yeni anahtarlar kesfedilmelidir kaynak belirtilmeli BD BD tarafindan gelistirilmistir ve Kendinden Korumali Dijital Icerik SPDC Self Protecting Digital Content kavramina dayanmaktadir Etkin bir sekilde yetkili oynaticilara gomulu kucuk bir sanal makine olan BD icerik saglayicilarin Blu ray Disklere calistirilabilir programlar eklemesine olanak tanir Bu tur programlar sunlari yapabilir Oynaticinin kurcalanip kurcalanmadigini gormek icin ana bilgisayar ortamini inceleyebilme Her lisansli kayittan yurutme aygiti ureticisi BD lisans yetkilisine aygitlarini tanimlayan bellek ayak izleri saglamalidir Oynaticinin anahtarlarinin degistirilmedigini dogrulama Olasi baska turlu guvensiz bir sistemi yamalamak icin yerel kodu yurutme Ses ve video cikisini donusturme BD programinin sifresini cozmesine izin verilmeden icerigin bazi bolumleri goruntulenemez Bir oynatma aygiti ureticisi aygitlarinin saldiriya ugradigini tespit ederse guvenlik acigini algilayan ve atlatan BD kodunu potansiyel olarak serbest birakabilir Bu programlar daha sonra tum yeni icerik surumlerine dahil edilebilir BD sanal makinesinin teknik ozellikleri yalnizca lisansli aygit ureticileri tarafindan kullanilabilir Lisansli ticari benimseyenlerin bir listesi mevcuttur BD kullanan ilk icerikler Ekim 2007 de yayimlandi Kasim 2007 den bu yana BD korumasinin surumleri AnyDVD HD programinin cesitli surumleri tarafindan asilmistir BD korumasini atlatabildigi bilinen diger programlar DumpHD bazi destekleyici yazilimlarla birlikte 0 6 ve uzeri surumler MakeMKV ve DVDFab den iki uygulama Passkey ve HD Decrypter dir BD ROM Mark ROM Mark disklerin cogaltilmasini onlemeyi amaclayan normal Blu ray Disk verilerinden ayri olarak depolanan az miktarda sifreli veridir AACS araciligiyla telif hakkiyla korunan disk iceriginin sifresini cozmek icin sifreleme verileri gereklidir Kaliplama sirasinda ROM Isaretini ortama eklemek icin ozel lisansli bir donanim parcasi gerekir Cogaltma sirasinda bu ROM Isareti ROM Mark kaydedilen verilerle birlikte diske aktarilir Sonuc olarak normal bir kayit aygitiyla uretilen bir diskin tum kopyalari ROM Isareti verisinden yoksun olacak ve standart oynaticilarda okunamayacak hale gelecektir Geriye donuk uyumlulukBlu ray Disk Birligi Blu ray Disk suruculerinin geriye donuk uyumluluk icin standart DVD ve CD leri okuyabilmelerini onerir ancak okuyabilmeyi zorunlu tutmaz Cogu Blu ray Disk oynatici hem CD leri hem de DVD leri okuyabilir ancak Sony BDP S1 gibi 2006 yilinda piyasaya surulen ilk Blu ray Disk oynaticilardan birkaci DVD leri oynatabilir ancak CD leri oynatamaz Ayrica LG ve Samsung un bazi ilk modelleri disinda Blu ray oynaticilar HD DVD oynatamaz ve HD DVD oynaticilar da Blu ray Diskleri oynatamaz Bazi Blu ray oynaticilar ayrica Video CD leri Super Audio CD leri ve veya DVD Audio disklerini de oynatabilir Tum Ultra HD Blu ray oynaticilar normal Blu ray Diskleri ve yani sira cogu DVD ve CD leri oynatabilir PlayStation 4 ve PlayStation 5 CD leri desteklememektedir CesitlerHigh Fidelity Pure Audio BD A High Fidelity Pure Audio HFPA Universal Music tarafindan yalnizca Blu ray optik ses diskleri icin yonetilen bir pazarlama girisimidir 2013 yilinda CD nin olasi bir halefi olarak piyasaya surulen bu urun benzer amaclari olan DVD A ve SACD ile karsilastirilmistir AVCHD AVCHD ile uyumlu bir DMP BD60 model Panasonic Blu ray oynatici 2009 sonu AVCHD esas olarak tuketicilere yonelik kayit disksiz video kameralar icin yuksek cozunurluklu bir bicim olarak gelistirilmistir Blu ray Disk tanimlamasindan turetilen AVCHD benzer bir dizin yapisini paylasir ancak daha dusuk ses ve video bit hizlari daha basit etkilesim ve AVC video ve Dolby AC 3 veya dogrusal PCM ses kullanimiyla sinirlidir Oncelikle bir satin alma bicimi olan AVCHD kayittan yurutme Blu ray Diskleri oynatan aygitlar arasinda evrensel olarak taninmaz Bununla birlikte bu tur bircok aygit AVCHD kayitlarini DVD ler SD bellek kartlari Memory Stick kartlari ve sabit disk suruculeri gibi cikarilabilir ortamlar uzerinden oynatabilir AVCREC AVCREC geleneksel DVD lere yuksek tanimli icerik kaydetmek icin bir BDAV kapsayicisi container kullanir Su anda AVCREC Japon ISDB yayin standardiyla siki bir sekilde butunlesiktir ve Japonya disinda pazarlanmamaktadir AVCREC oncelikle set ustu dijital video kayit aygitlarinda kullanilir ve bu bakimdan HD REC ile karsilastirilabilir kaynak belirtilmeli Blu ray 3D Blu ray 3D logosu Blu ray Disk Birligi BDA bir Blu ray Diske 3D film ve 3D televizyon icerigi koyma standartlarini tanimlamaya yardimci olmak amaciyla film endustrisi tuketici elektronigi ve BT sektorleri yoneticilerinden olusan bir gorev gucu olusturmustur 17 Aralik 2009 da BDA Blu ray Disk icin 3D ozelliklerini resmi olarak duyurdu ve uyumluluk daha uzun 3D disklerin normal oynaticilarin okuyamadigi uc katmanli olmasiyla sinirli olsa da mevcut 2D Blu ray oynaticilarla geriye donuk uyumluluga izin verdi BDA sunlari soyledi Blu ray 3D tanimlamasi su anda tum Blu ray Disk oynaticilar tarafindan uygulanan ITU T H 264 Gelismis Video Kodlama AVC Advanced Video Coding kodek bileseninin bir uzantisi olan Coklu Goruntu Kodlama MVC Multiview Video Coding tarafindan tanimlanan Stereo High profilini kullanarak 3D videoyu kodlamayi gerektirmektedir MPEG4 MVC esdeger 2D icerige kiyasla tipik 50 ek yuk ile hem sol hem de sag goz gorunumlerini sikistirir ve mevcut 2D Blu ray Disk oynaticilarla tam 1080p cozunurluk ile geriye donuk uyumluluk saglayabilir Bu MVC 3D akisinin H 264 AVC 2D akisiyla geriye donuk uyumlu oldugu anlamina gelir ve eski 2D aygitlarin ve yazilimlarin stereoskopik video akislarinin kodunu cozmesine izin vererek ikinci gorunum icin ek bilgileri yok sayar Bununla birlikte bazi 3D disklerin diskin 2D olarak goruntulenmesini engelleyen bir kullanici sinirlamasi kumesi vardir 2D disk genellikle pakete dahil olsa da kaynak belirtilmeli Sony PlayStation 3 konsoluna 21 Eylul 2010 da bir urun yazilimi yukseltmesiyle Blu ray 3D destegi ekledi Konsol daha once 21 Nisan 2010 tarihinde yapilan bir guncelleme ile 3D oyun yetenegi kazanmisti PlayStation 3 9 Agustos 2011 deki 3 70 surum yazilim guncellemesinden bu yana 3D Blu ray oynatirken DTS HD Master Audio ve DTS HD Yuksek Cozunurluklu Ses calabilmektedir Dolby TrueHD Blu ray 3D surumlerinin kucuk bir azinliginda kullanilir ve bit akisi yalnizca ince PlayStation 3 modellerinde uygulanir orijinal tombul PS3 modelleri dahili olarak kod cozer ve sesi LPCM olarak gonderir PlayStation VR bu filmleri bir PlayStation 4 te 3D olarak izlemek icin de kullanilabilir 2018 itibariyla Walt Disney Studios Sony Pictures MGM ve Universal Pictures gibi buyuk ev eglence icerigi de ureten studyolarin cogu Kuzey Amerika da Blu ray 3D formatini durdurmus ancak Guney Amerika Avrupa Asya ve Avustralya gibi diger bolgelerde uretmeye ve satmaya devam etmistir Paramount Pictures tum dunyada 3D Blu ray disklerin satisini ve uretimini durdurdu son 3D surumleri Ghost in the Shell ve Transformers The Last Knight olurken Warner Bros hala 3D Blu ray diskleri satmaya ve uretmeye devam etmektedir bugune kadar tum bolgelerde aralarinda Wonder Woman Blade Runner 2049 Justice League Tomb Raider Rampage Aquaman The Lego Movie 2 The Second Part Shazam ve Godzilla King of the Monsters in da bulundugu dikkate deger filmler bulunmaktadir Ultra HD Blu ray Ultra HD Blu ray logosu Ultra HD Blu ray diskler mevcut standart Blu ray oynaticilarla uyumlu degildir Yuksek Verimli Video Kodlamasi HEVC High Efficiency Video Coding kullanilarak kodlanmis saniyede 60 asamali kareye kadar hizlarda 4K UHD 3840 2160 piksel cozunurluk videoyu desteklerler Diskler Rec 2020 ITU R Recommendation BT 2020 renk uzayini kullanarak renk derinligini renk basina 10 bit e cikararak hem yuksek dinamik araligi hem de geleneksel Blu ray video tarafindan desteklenenden daha buyuk bir renk gamini destekler Ayrica bakinizArchival Disc AD Universal Media Disc UMD Holographic Versatile DiscNotlar Bu onceki optik ortam bicimleri olan compact disc ve DVD ile aynidir Tam bilesim makalenin govdesinde belirtildigi gibi farklidir SATA Serial Advanced Technology Attachment Seri Gelismis Teknoloji Eklentisi PATA Parallel Advanced Technology Attachment Paralel Gelismis Teknoloji Eklentisi Container Kapsayici Bir veya daha fazla uygulamanin calistirilabilecegi bir isletim sistemi icinde kurulmus tipik olarak yalnizca uygulamanin dogru calismasi icin gerekli olan kaynaklarin atandigi ayri bir ortam veya meta dosyasi olarak genellikle bu akislari tanimlamak ve daha fazla ayrintilandirmak icin meta verilerle birlikte birden cok veri akisinin tek bir dosyaya gomulmesine izin veren bir dosya bicimidir Ayrica bkz Icerik bicimi Field Alan Videoda ekranda hareket izlenimi yaratmak icin sirayla goruntulenen bircok hareketsiz goruntuden biri Iki alan field bir video karesini frame olusturur Warner in New Line Cinema studyosu tarafindan yayinlanan satin alinabilir icerikler baslangicta bolge kodlu olmasina ragmen daha sonra bolge kodlamasi yapilmadan piyasaya suruldu New Line adina diger etiketler tarafindan yayinlanan icerikler hala bolge kodlamasina tabidir Kaynakca Blu ray Sikca Sorulan Sorular Ingilizce Blu ray com 4 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2010 Blu ray FAQ Blu ray com 14 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2014 6JSC ALA 16 LC response PDF rda jsc org RDA Steering Committee 13 Eylul 2012 14 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Ocak 2014 Butler Harry 23 Subat 2011 Pioneer BDXL BDR 206MBK Review bit tech net Bit tech 6 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2014 Taylor Jim 27 Haziran 2013 DVD Sikca Sorulan Sorular ve Cevaplar dvddemystified com Ingilizce DVD Demystified 22 Agustos 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Toshiba Announces Discontinuation of HD DVD Businesses Toshiba HD DVD Isletmelerini Durdurdugunu Duyurdu toshiba co jp Basin aciklamasi Ingilizce Toshiba 19 Subat 2008 25 Subat 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2008 Yomiuri Simbun Sayfa 1 19 Temmuz 2009 Ver 13S a b c Blu ray Discs reach 1 5 million sold HDM still trails DVD s first two years Blu ray Diskler 1 5 milyon satildi HDM hala DVD nin ilk iki yilini takip ediyor engadget com Ingilizce Engadget 16 Subat 2008 5 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Temmuz 2014 Sony Buys a Facebook Spinoff to Give New Life to Blu ray Sony Blu ray e Yeni Bir Hayat Vermek Icin Bir Facebook Spinoffu Satin Aldi wired com Ingilizce Wired 27 Mayis 2015 6 Mart 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mart 2017 Morris Chris 8 Ocak 2016 Blu ray Struggles in the Streaming Age Akis Caginda Blu ray Mucadeleleri fortune com Ingilizce Fortune 9 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Ekim 2018 Sony Prototip 20GB Yeniden Yazilabilir Optik Diski Tanitti nikkeibp asiabiztech com Ingilizce Nikkei Business Publications 29 Ekim 1998 13 Kasim 1999 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Ekim 2019 a b c Beyaz Kagit Blu ray Disk Formati PDF Ingilizce Blu ray Disc Founders Agustos 2004 24 Subat 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2020 Panasonic Sony Philips ve TDK Blu ray Katkisi Icin Emmy Odulunu Aldi Ingilizce 16 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Sony Develops Next Generation Optical Disk Storage System For the Data Server Market Sony Veri Sunucusu Pazari Icin Yeni Nesil Optik Disk Depolama Sistemi Gelistiriyor Ingilizce Sony 1 Kasim 2000 2 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2011 Williams Martyn 5 Ekim 2000 22 5GB Kapasiteli Yeni Yuksek Kapasiteli DVD Ingilizce PC World 1 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2011 Sony Shows DVR Blue Prototype Sony DVR Blue Prototipini Sergiliyor Ingilizce CD R Info 11 Ekim 2000 26 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2007 BLUE DISC B Trademark Information BLUE DISC B Ticari Marka Bilgileri Ingilizce Trademarkia 17 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Eylul 2010 Fox Barry 19 Subat 2002 Replacement for DVD unveiled DVD nin yedegi aciklandi newscientist com Ingilizce New Scientist 15 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2007 Disclosure of Specifications for Large Capacity Optical Disc Recording Format Utilizing Blue Violet Laser Blu ray Disc Begins Mavi Mor Lazer Blu ray Disc Kullanan Buyuk Kapasiteli Optik Disk Kayit Formatina Iliskin Ozelliklerin Aciklanmasi Basliyor Ingilizce Sony 20 Mayis 2002 3 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2009 Liadov Maxim 2 Subat 2017 Sony BDZ S77 Recorder Review Sony BDZ S77 Kaydedici Incelemesi pricenfees com Ingilizce Pricenfees 2 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2007 Fox trots towards Blu ray Fox Blu ray e dogru kosuyor itworld com Ingilizce ITworld 4 Ekim 2002 2 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Mart 2009 Williams Martyn 5 Agustos 2004 New Blu ray Details Emerge Yeni Blu ray Ayrintilari Ortaya Cikiyor pcworld com Ingilizce PC World 8 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2007 Mavi lazer disk yuzeyinde daha kucuk bir nokta olusturur bu da bir bit veri icin gereken alanin daha kucuk oldugu ve 12 santimetrelik bir diske daha fazla verinin sigabilecegi anlamina gelir A blue laser makes a smaller spot on the disc surface which means the space required for one bit of data is smaller and more data can be fit onto a 12 centimeter disc Exclusive TDK Durabis Coating Technology Makes Cartridge Free Ultra Durable Blu ray Discs a Reality Ozel TDK Durabis Kaplama Teknolojisi Kartussuz Ultra Dayanikli Blu ray Diskleri Gerceklestiriyor physorg com Ingilizce Science X Network 9 Ocak 2005 17 Aralik 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2007 Smith Tony 6 Ocak 2006 Blu ray Disc developers complete specification Blu ray Disk gelistiricileri tam teknik ozellikler theregister co uk Ingilizce The Register 3 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2007 Dean Katie 15 Temmuz 2004 Can Odd Alliance Beat Pirates Odd Alliance Korsanlari Yenebilir mi wired com Ingilizce Wired 18 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2007 Williams Martyn 14 Aralik 2005 Toshiba Hints at HD DVD Delay Toshiba HD DVD Gecikmesine Dair Ipuclari Veriyor pcworld com Ingilizce PC World 5 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2007 Morris Craig 14 Subat 2006 Blu ray Disc ve HD DVD icin AACS kopya korumasi tekrar ertelendi heise de Ingilizce Heise 2 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Ekim 2007 Perenson Melissa J 21 Mart 2006 Burning Questions No Copying From First High Def Players Yakici Sorular Ilk Yuksek Cozunurluklu Oyunculardan Kopyalama Yok pcworld com Ingilizce PC World 9 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2007 Toshiba Japonya da HD DVD Oynaticilar Satmaya Basladi foxnews com Ingilizce FOX News Network 31 Mart 2006 6 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ekim 2007 Costa Dan 15 Haziran 2006 Samsung Ships the First Blu ray Player Samsung Ilk Blu ray Oynaticiyi Gonderdi pcmag com Ingilizce PCMag 8 Mart 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ekim 2007 Sony Blu ray Yayin Takvimini Yeniden Duzenliyor bluray highdefdigest com Ingilizce High Def Digest 15 Haziran 2006 7 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Warner in 26 Eylul Kadrosu icin Tam Ozellikler Studyo Blu ray icin VC 1 e mi Gececek bluray highdefdigest com Ingilizce High Def Digest 30 Agustos 2006 9 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Bracke Peter M 10 Ekim 2006 Click Blu ray Disc review Tiklayin Blu ray Disk incelemesi bluray highdefdigest com Ingilizce High Def Digest 14 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2007 TrondheimSolistene bir halk tarzi 2l no Ingilizce 2L the Nordic sound Mayis 2008 27 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi HTF BLU RAY SES INCELEME Nine Inch Nails Ghosts I IV hometheaterforum com Ingilizce Home Theater Forum 11 Mayis 2008 28 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Nine Inch Nails Ghosts I IV order 1 Mayis 2008 17 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Now Available Simdi Kullanilabilir Ingilizce Blu ray com 18 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2008 Japonya da Blu ray HD DVD surumleri watch impress co jp Ingilizce AV Watch 28 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Agustos 2010 Yoshida Junko 1 Mart 2002 Picture s fuzzy for DVD DVD icin goruntu bulanik eetimes com Ingilizce EE Times 28 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2007 Yoshida Junko 12 Aralik 2001 Forum to weigh Microsoft s Corona as DVD encoder Microsoft un Corona sini DVD kodlayici olarak tartacak forum eetimes com Ingilizce EE Times 5 Nisan 2004 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2007 Toshiba NEC Mavi Lazer Depolamanin Ayrintilarini Paylasiyor pcworld com Ingilizce PCWorld 29 Agustos 2002 6 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2007 DVD Forum backs Toshiba NEC format DVD Forumu Toshiba NEC formatini destekliyor theinquirer net Ingilizce The Inquirer 28 Kasim 2003 29 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2007 Sweeting Paul 6 Temmuz 2007 Gorus Guvenin degeri Ingilizce 4 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Katzmaier David 30 Haziran 2006 Samsung BD P1000 Review Samsung BD P1000 Incelemesi reviews cnet com Ingilizce CNET 21 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2007 Beaumont Claudine 23 Subat 2008 Blu ray Kazandi telegraph co uk Ingilizce Londra The Telegraph 26 Subat 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Subat 2008 Smale Will 19 Subat 2008 How the PS3 led Blu ray s triumph PS3 Blu ray in zaferine nasil onculuk etti news bbc co uk Ingilizce BBC News 25 Subat 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2008 Prange Stephanie 23 Subat 2007 Blu ray Ipuclari Olcekler homemediamagazine com Ingilizce Home Media Magazine 14 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2007 BD Technologies Launches Content Protection Licensing Program BD Technologies Icerik Koruma Lisanslama Programini Baslatti bdplusllc com Ingilizce BD Technologies LLC 28 Haziran 2007 7 Mart 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mart 2009 Singel Ryan 26 Subat 2008 How Crypto Won the DVD War Kripto DVD Savasini Nasil Kazandi blog wired com Ingilizce Wired 1 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Subat 2008 Carnoy David Warner goes Blu ray exclusively delivering crushing blow to HD DVD Warner sadece Blu ray e gecerek HD DVD ye buyuk darbe vurdu news cnet com Ingilizce CBS Interactive Inc 4 Ekim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ocak 2008 Bangeman Eric 29 Ocak 2008 Consumers analysts retailers give HD DVD the cold shoulder Tuketiciler analistler perakendeciler HD DVD ye soguk omuz veriyor arstechnica com Ingilizce Ars Technica 18 Subat 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2010 Toshiba drops out of the HD DVD war Toshiba HD DVD savasindan cekildi news bbc co uk Ingilizce BBC 19 Subat 2008 23 Subat 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Subat 2008 Chmielewski Dawn C Wallace Bruce 20 Subat 2008 Yuksek cozunurluklu savasta KO tarafindan kazanan Blu ray Ingilizce Los Angeles Times 24 Mart 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Subat 2008 All Hollywood studios now lined up behind Blu ray Tum Hollywood studyolari artik Blu ray in arkasinda siraya girdi reuters com Ingilizce Reuters 21 Subat 2008 25 Subat 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2008 a b Gallagher Brian 20 Subat 2008 High Definition Sales Far Behind Standard DVD s First Two Years Yuksek Cozunurluklu Satislar Standart DVD nin Ilk Iki Yilinin Cok Gerisinde movieweb com Ingilizce Watchr Media MovieWeb 10 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2011 Hillis Scott 13 Mart 2008 Microsoft Xbox 360 icin Blu ray olmadigini soyluyor reuters com Ingilizce Reuters 23 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mart 2008 Lawler Richard 23 Temmuz 2014 PS4 will add Blu ray 3D support next week PS4 onumuzdeki hafta Blu ray 3D destegi ekleyecek engadget com Ingilizce Engadget 24 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Temmuz 2014 Lawler Richard 23 Temmuz 2014 Xbox One s next update makes it easier to keep up with friends and play Blu ray 3D Xbox One in bir sonraki guncellemesi arkadaslariniza ayak uydurmayi ve Blu ray 3D oynatmayi kolaylastiriyor engadget com Ingilizce Engadget 24 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Temmuz 2014 Disc Sales Dark Knight Tops 600K On Release Day Disk Satislari Kara Sovalye Yayin Gunu nde 600 bini gecti highdefdigest com Ingilizce High Def Digest 11 Aralik 2008 24 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2009 Disc Sales Dark Knight Blu ray Breaks 1M First Week Barrier Disk Satislari Kara Sovalye Blu ray 1 Milyon Ilk Hafta Engelini Asti highdefdigest com Ingilizce High Def Digest 17 Aralik 2008 19 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2009 a b c d DEG Yilsonu 2009 Ev Eglencesi Raporu PDF degonline org Ingilizce The Digital Entertainment Group 7 Ocak 2010 16 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 17 Mart 2010 a b DEG 2010 Yilsonu Ev Eglencesi Raporu PDF degonline org Ingilizce The Digital Entertainment Group 6 Ocak 2011 5 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Eylul 2011 Blu ray is Being Adopted Much Faster Than DVD 11 Years Ago Blu ray 11 Yil Onceki DVD den Cok Daha Hizli Benimseniyor infoniac com Ingilizce InfoNIAC 9 Haziran 2008 10 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2008 Shilov Anton 10 Aralik 2008 Blu ray Disk Kayit Cihazlarinin Satislari Japonya daki DVD Kayit Cihazlarinin Satislarini Geride Birakiyor xbitlabs com Ingilizce XbitLabs 18 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ocak 2009 Richtel Matt Stone Brad 5 Ocak 2009 Blu ray s Fuzzy Future The New York Times 4 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2011 Nakashima Ryan 14 Aralik 2009 Hollywood bir topluluk kadrosunun Blu ray i guclendirmesini umuyor Ingilizce Associated Press 23 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2009 Kukiewicz Julia 7 Ocak 2009 Which UK DVD rental sites offer Blu Ray rental Hangi Ingiltere DVD kiralama siteleri Blu Ray kiralama hizmeti sunuyor choosedvdrental co uk Ingilizce Choose Ltd 9 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Ekim 2009 Watson Stephanie How Blu ray Discs Work 23 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Nisan 2020 Silva Robert 4 Ocak 2021 Before You Buy a Blu ray Disc Player Blu ray Disk Oynatici Satin Almadan Once Ingilizce 21 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Nisan 2021 Blu ray Disk oynaticilar DVD oynatir boylece DVD koleksiyonunuzu atmak zorunda kalmazsiniz Ayrica bu oynaticilarda goruntu daha iyi gorunur cunku tum Blu ray oynaticilar video yukseltme ozelligine sahiptir Blu ray Disc players play DVDs so you don t have to throw out your DVD collection Also these players look better because all Blu ray players have video upscaling capability Blu ray Disks BD blue laser optical disk technology Blu ray Diskler BD mavi lazer optik disk teknolojisi pctechguide com Ingilizce PCTechGuide 10 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Nisan 2020 Heinzman Andrew 19 Temmuz 2019 Are DVD and Blu Ray Players Still Worth Buying DVD ve Blu Ray Oynaticilar Hala Satin Almaya Deger mi reviewgeek com Ingilizce ReviewGeek 2 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Nisan 2020 Why Blu ray Is Still Better Than Streaming Today Blu ray Neden Bugun Akistan Daha Iyi hometheaterreview com Ingilizce Home Theater Review 20 Subat 2013 5 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Nisan 2020 Blu ray Disklere karsi Video Akisinin Durumu macobserver com Ingilizce The Mac Observer 13 Mart 2019 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Suderman Peter 27 Aralik 2016 Why DVDs and Blu rays remain essential in the age of streaming DVD ler ve Blu ray ler bu cagda neden onemli olmaya devam ediyor Ingilizce 4 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Nisan 2020 Fiziksel medya teknik bir deneyim olarak neredeyse her sekilde akistan ustun kalir Ancak bundan daha da fazlasi filmlere kendinizin sahip olmasi akisla cogaltilmasi zor olan duygusal bir baglanti kurmaniza yardimci olur Physical media remains superior to streaming in nearly every way as a technical experience But even more than that owning movies yourself helps build an emotional connection that s hard to replicate with streaming Whitten Sarah 8 Kasim 2019 The death of the DVD Why sales dropped more than 86 in 13 years cnbc com CNBC 29 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Nisan 2020 Wilcox James K 9 Ekim 2015 Ultra HD Blu ray Players Probably Won t Arrive Until 2016 Ultra HD Blu ray Oynaticilar Muhtemelen 2016 ya Kadar Gelmeyecek consumerreports org Ingilizce Consumer Reports 27 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Aralik 2015 Welch Chris 11 Kasim 2015 The first 4K Blu rays are coming early next year but they all really suck Ilk 4K Blu ray ler gelecek yilin baslarinda geliyor ancak hepsi gercekten berbat Ingilizce 10 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2016 Yeni Neler Var Ingilizce 23 Agustos 2004 9 Ekim 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Ekim 2004 Maxell focuses on holographic storage Maxell holografik depolamaya odaklaniyor news cnet com Ingilizce CNET News 28 Kasim 2005 22 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mayis 2007 Melanson D 19 Mayis 2005 TDK 100GB Blu ray diskini duyurdu engadget com Ingilizce Engadget 14 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Temmuz 2021 TDK nin diskinin dort katmani var ve gorunuse gore 50GB Blu ray disklerin yazma hizini iki katina cikariyor TDK s disc has four layers and apparently doubles the writing speed of 50GB Blu ray discs TDK 100GB Mavi Lazer Disk Teknolojisini Duyurdu Ingilizce TDK 2005 6 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Eylul 2007 Hitachi Demos Four Layer Blu Ray Disc Playback Hitachi Dort Katmanli Blu Ray Oynatim Gosterimi cdrinfo com Ingilizce CDRinfo 11 Ocak 2007 11 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Eylul 2007 Block R 28 Nisan 2006 TDK Tamam 200GB kaydedilebilir Blu Ray ile isimiz bitti engadget com Ingilizce Engadget 11 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2007 Gorunuse gore her bir bizmut peroksit ve germanyum oksit tabakasi lazerle 690K ye isitildiginda mikroskobik hava kabarciklari olusur ve bildigimiz ve takintili oldugumuz bitleri olusturur Apparently when each layer of bismuth peroxide and germanium oxide is heated to 690K by laser microscopic air bubbles form and create the bits we ve come to know and obsess over Drawbaugh B 20 Mayis 2007 Hitachi 2009 da 200 GB Blu ray disk uretecek engadget com Ingilizce Engadget 15 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Yam Marcus 10 Ocak 2007 Bugun Uc HD Katman Yarin On Ingilizce DailyTech 15 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Nisan 2007 Kallender Paul JVC Develops Dual Blu ray DVD Disc JVC Cift Blu ray DVD Disk Gelistiriyor Ingilizce IDG News Service 3 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2004 2006 18 Agustos 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mayis 2006 Lim Daniel 19 Aralik 2008 World s first hybrid Blu ray DVD disk title released in Japan Dunyanin ilk melez Blu ray DVD disk icerigi Japonya da yayinlandi slashgear com Ingilizce Slashgear 8 Mart 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2011 Harada Mamoru 11 Ocak 2007 Hitachi Demonstrates 4 Layer BD Playback Using Standard Drive Hitachi Standart Surucu Kullanarak 4 Katmanli BD Oynatmayi Gosteriyor techon nikkeibp co jp Ingilizce Nikkei Business Publications Inc 11 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2011 Turton Stuart 3 Ekim 2007 Hitachi 100GB Blu ray diskini sergiliyor pcpro co uk Ingilizce PC Pro 3 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2011 Hitachi nin 100 GB Blu ray disk surucusu engadget com Ingilizce Engadget 14 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Hwang Adam Taipei Jimmy Hsu 1 Aralik 2008 Pioneer showcases 16 layer 400GB optical disc Pioneer 16 katmanli 400 GB optik diski sergiliyor digitimes com Ingilizce Digitimes 28 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Haziran 2011 Attebery Mike 6 Ekim 2009 TDK 320GB 10 katmanli Blu ray Diski Yaratiyor highdefdigest com Ingilizce High Def Digest 15 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Temmuz 2010 Dreuth Josh 4 Ocak 2010 Sony Panasonic Propose Blu ray Capacity Increase Sony ve Panasonic Blu ray Kapasite Artirimi Onerdi Ingilizce Blu ray com 8 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Ocak 2010 BD R white paper 5th ed October 2010 BD R teknik incelemesi 5 baski Ekim 2010 PDF Ingilizce 7 Mart 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Nisan 2018 Joint development of the world s first blue violet ultrafast pulsed semiconductor laser Dunyanin ilk mavi mor ultra hizli darbeli yariiletken lazerinin ortak gelisimi Ingilizce 20 Temmuz 2010 26 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Temmuz 2010 a b Richard Lawler 7 Ocak 2013 Sony to launch 4K digital distribution network this summer mastered in 4K Blu ray Discs Sony bu yaz mastered in 4K Blu ray disklerde 4K dijital dagitim agini piyasaya surecek engadget com Ingilizce Engadget 18 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2013 Seamus Byrne 1 Mayis 2013 Sony mastered in 4K Blu rays a mixed blessing cnet com au CNET 10 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mayis 2013 Melissa J Perenson 14 Ocak 2013 Blu ray looks ahead to 4K Blu ray 4K yi bekliyor pcworld com Ingilizce PC World 16 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2013 Halfacree Gareth 16 Ocak 2013 BDA tarafindan arastirilan Ultra HD Blu ray Diskler expertreviews co uk Ingilizce ExpertReviews 18 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ocak 2013 Blu ray Disc Association to Commence Licensing of Ultra HD Blu ray Blu ray Disk Birligi Ultra HD Blu ray Lisansini Baslatacak businesswire com Ingilizce Business Wire 8 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2015 General Yayginlik blu raydisc com Ingilizce 24 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Nisan 2020 a b Disc Capacity Disk Kapasitesi hughsnews ca Ingilizce Hugh s News 5 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Ekim 2015 Lazer Diyot Teknolojisi gt 3 Blu ray Diskler icin Lazer Diyotlari Ingilizce 16 Mart 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c White paper Blu ray Disc 1 C Physical Format Specifications for BD ROM 5th Edition Teknik inceleme Blu ray Disk 1 C BD ROM icin Fiziksel Bicim Sartnamesi 5 Baski PDF blu raydisc com Ingilizce Blu ray Disc Association Mart 2007 28 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Eylul 2011 Singla Naveen O Sullivan Joseph A Yatak Seklindeki Degisimin Iki Boyutlu Optik Depolama TwoDOS icin Kod Cozme Basarimina Etkisi PDF Ingilizce 11 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Eylul 2011 Cai Kui 2007 Introduction PDF Design and Analysis of Parity Check Code Based Optical Recording Systems Eslik Denetim Kodu Tabanli Optik Kayit Sistemlerinin Tasarimi ve Analizi Tez Ingilizce ss 1 16 15 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Eylul 2011 White paper Blu ray Disc Format General Teknik inceleme Blu ray Disk Bicimi Genel PDF blu raydisc com Ingilizce Blu ray Disc Founders Agustos 2004 12 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Nisan 2009 White Paper Blu ray Disc Format gt 1 C Physical Format Specifications for BD ROM 9th Edition August 2015 Blu ray Disk Bicimi Teknik Incelemesi gt 1 C BD ROM icin Fiziksel Format Ozellikleri 9 Baski Agustos 2015 PDF Ingilizce Agustos 2015 31 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Nisan 2020 a b c Blu ray Disk Bicimi Teknik Incelemesi gt Genel 5 Baski Ocak 2018 PDF blu raydisc com Ingilizce Blu ray Disc Founders Ocak 2018 11 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 26 Ocak 2019 Blank Blu ray Media Blu ray Recordable BD R BD R LTH Rewritable BD RE Discs Blu ray DVD verbatim com Verbatim 21 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2014 BluRay Kayit ve okuma hizi hughsnews ca Ingilizce 23 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2020 Bu erken asamada herhangi bir seyi tahmin etmek sadece spekulasyondur ancak bazi bilincli tahminler yapmak mumkundur Pratik bir bakis acisina gore 10 000 RPM de bir optik diskin dondurulmesi yarim boy suruculer icin gercekci siniri ve ince tipler icin 5 000 RPM yi uzun suredir kanitlamistir At this early stage anticipating anything is merely speculation but it s possible to make some informed predictions From a practical perspective spinning an optical disc at 10 000 RPM has long proven the realistic limit for half height drives and 5 000 RPM for slim types USB 2 0 Hi Speed USB FAQ USB 2 0 Yuksek Hizli USB SSS Ingilizce Everythingusb com 22 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2014 SuperSpeed USB 3 0 FAQ Super Hizli USB 3 0 SSS Ingilizce Everythingusb com 17 Kasim 2008 30 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2014 Serial ATA High Speed Serialized AT Attachment Seri ATA Yuksek Hizli Serilestirilmis GT Eklentisi PDF serialata org Ingilizce Serial ATA Working Group 7 Ocak 2003 7 Mart 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Subat 2016 How To Install A Blu ray Burner Blu ray Yazici Nasil Kurulur computershopper com Ingilizce ComputerShopper 20 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Subat 2014 View All Discontinued LG Burners amp Drives Durdurulan Tum LG Yazicilarini ve Suruculerini Goruntuleyin lg com us Ingilizce LG USA 11 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2020 Kullanim Kilavuzu tsstodd com Ingilizce Toshiba Samsung Storage Technology Korea Co Ltd Optical Disc Drive 2013 4 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Temmuz 2021 Computer Drives Bilgisayar Suruculeri pioneerelectronics com Ingilizce Pioneer Electronics USA Inc 15 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Temmuz 2021 a b c Blu ray Disk BD Optik Kayit Islemi kompendium infotip de Almanca InfoTip Kompendium 2 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Blu Ray Yazma Kalitesi Testleri Cilt 2 cdrinfo com Ingilizce CDRInfo 19 Haziran 2009 7 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2020 Blu ray Case Information Blu ray Kutu Bilgileri Ingilizce CD Info com 5 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2012 Blu ray Disc The Scoop acronova com Acronova Technologies Inc 20 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Eylul 2015 a b Verbatim Dunyanin Ilk Mini BD Medyasini Piyasaya Suruyor Ingilizce 24 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Blu ray FAQ 4 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Nisan 2018 Japanese Journal of Applied Physics Regular papers amp short notes Ingilizce Publication Board Japanese Journal of Applied Physics 2007 7 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2021 Optical Data Storage Optik Veri Depolama Ingilizce Optical Society of America 2006 ISBN 978 0 8194 6357 9 7 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2021 Hitachi Endustride Blu ray Diskli Video Kamerayi Piyasaya Ilk Suren Oldu Ingilizce Naoki Asakawa Nikkei Electronics Nikkei Business Publications 3 Agustos 2007 10 Agustos 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Pioneer and Mitsubishi Develop Low cost BD R Discs Using Organic Recording Layers Pioneer ve Mitsubishi Organik Kayit Katmanlari Kullanarak Dusuk Maliyetli BD R Diskleri Gelistiriyor Ingilizce CDRInfo com 25 Subat 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mart 2008 Taiyo Yuden Mitsubishi ve Maxell ilk LTH BD R disklerini piyasaya surdu Ingilizce CDRInfo com 27 Subat 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi afterdawn com 29 Mart 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Verbatim MKM certified BD R LTH type media makes performance leap to 6X Verbatim MKM sertifikali BD R LTH tipi medya performansi 6 kata cikarir reuters com Ingilizce Reuters 13 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi BD9 Licensing Further Delays The Launch of Blu ray Burners BD9 Lisansi Blu ray Yazicilarin Piyasaya Surulmesini Daha da Geciktiriyor Ingilizce CDRInfo com 11 Nisan 2006 6 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2007 Quick Blu ray content BD BD 5 and BD 9 authoring guide PS3 PowerDVD Ingilizce 4 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Subat 2008 Mini Blu ray Disc Guide for mini Blu ray Disc Authoring Ingilizce 12 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2007 White Paper Blu ray Disc Format Blu ray Disk Formati Teknik Dokumani PDF blu raydisc com Ingilizce Blu ray Disc Association Aralik 2012 13 Mart 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 21 Subat 2016 a b BDXL Spec Upgrades Blu ray Storage to 128GB BDXL Sartnamesi Blu ray Depolamayi 128 GB a Yukseltiyor Ingilizce 6 Nisan 2010 19 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2010 a b McGlaun Shane April 6 2010 Blu ray Disk Birligi 128GB Sartnamesini Acikladi dailytech com Ingilizce DailyTech 1 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi April 6 2010 Format Specification R3 Format Specification BDXL blu raydisc info 12 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2019 128GB BDXL Blu ray Disc specification finalized and fabulous 128GB BDXL Blu ray Disk ozellikleri tamamlandi ve muhtesem engadget com Ingilizce Engadget 8 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2019 R3 Format Specification BDXL Blu ray Disc Association 30 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2010 RE4 Format Specification BDXL Blu ray Disc Association 28 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2010 a b c R2 Format Specification R2 Bicim Belirtimi blu raydisc info Ingilizce Blu ray Disc Association 26 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2010 a b c d RE3 Format Specification RE3 Bicim Belirtimi blu raydisc info Ingilizce Blu ray Disc Association 1 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2010 a b c d e Blu ray Tum Kitaplar Aralik 2009 itibariyla PDF Ingilizce 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2010 RE1 Bicim Belirtimi Ingilizce Blu ray Disc Association 1 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Haziran 2010 RE2 Format Specification RE2 Bicim Belirtimi blu raydisc info Ingilizce Blu ray Disc Association 1 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2010 R3 Format Specification BDXL R3 Bicim Ozellikleri BDXL blu raydisc info Ingilizce Blu ray Disc Association 30 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2010 a b c d White Paper Blu ray Disc Format 3 File System Specifications for BD RE R ROM August 2004 Teknik Dokuman Blu ray Disk Formati 3 BD RE R ROM icin Dosya Sistemi Ozellikleri Agustos 2004 PDF Ingilizce 24 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Haziran 2010 R1 Format Specification R1 Bicim Belirtimi blu raydisc info Ingilizce Blu ray Disc Association 2 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2010 a b Blu ray All Books As of June 2010 Blu ray Tum Kitaplar Haziran 2010 itibariyla PDF Ingilizce 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Haziran 2010 Taylor Jim Johnson Mark R Crawford Charles G 21 Kasim 2005 DVD Demystified BD MV Gizemden Arindirilmis DVD BD MV Ingilizce ISBN 9780071423960 15 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Haziran 2010 a b White Paper Blu ray Disc Rewritable Format Audio Visual Application Format Specifications for BD RE Version 3 0 Teknik Inceleme Blu ray Disk Yeniden Yazilabilir Bicim Gorsel Isitsel Uygulama Bicimi BD RE Surum 3 0 icin Teknik Ozellikler PDF Ingilizce Mart 2008 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Haziran 2010 a b c Blu ray Disk ve HD DVD nedir videohelp com Ingilizce Videohelp 30 Nisan 2006 30 Nisan 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Temmuz 2009 White paper Blu ray Disc Format 2 B Audio Visual Application Format Specifications for BD ROM Version 2 4 Teknik inceleme Blu ray Disk Formati 2 B BD ROM Surum 2 4 icin Gorsel Isitsel Uygulama Formati Ozellikleri PDF Ingilizce Mayis 2010 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Haziran 2010 Application Definition Blu ray Disc Format BD J Baseline Application and Logical Model Definition for BD ROM March 2005 Uygulama Tanimi Blu ray Disk Bicimi BD J Temel Uygulama ve BD ROM icin Mantiksal Model Tanimi Mart 2005 PDF Ingilizce 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Haziran 2010 Gelismis Erisim Icerik Sistemi AACS Kaydedilebilir Blu ray Disk Kitabi Duzeltilmis Baski 0 951 PDF Ingilizce 28 Eylul 2009 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Haziran 2010 a b White paper Blu ray Disc Format 2 B Audio Visual Application Format Specifications for BD ROM PDF blu raydisc com Blu ray Disc Association Mart 2005 s 15 21 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Temmuz 2009 Sozluk BD MV Blu ray Film ve BDAV kapsayicisi afterdawn com Ingilizce AfterDawn 1 Aralik 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Temmuz 2009 a b Glossary BDAV container Sozluk BDAV kapsayicisi afterdawn com Ingilizce AfterDawn 9 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Temmuz 2009 a b Blu ray Disc Association Mart 2008 BD RE Audiovisual Application Format Specification for BD RE 2 1 6 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde PDF Technical White Papers BD RE 6 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 28 Temmuz 2009 Blu ray Disk Formati Teknik inceleme PDF blu raydisc com Ingilizce Blu ray Disc Association Agustos 2004 s 22 12 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2009 Technical White Papers BD ROM Teknik Belgeler BD ROM blu raydisc com Ingilizce Blu ray Disc Association 10 Ocak 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2010 Mac Patrick 25 Ekim 2009 Windows 7 Media player will not play back BluRay disc s Windows 7 Media player Blu Ray disklerini oynatmayacak microsoft com Ingilizce Microsoft 16 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Ekim 2015 White Paper Blu ray Disc Read Only Format 2 B Audio Visual Application Format Specifications for BD ROM Version 2 5 Teknik Dokuman Blu ray Disk Salt Okunur Format 2 B Gorsel Isitsel Uygulama Formati BD ROM Surum 2 5 icin Ozellikler PDF Ingilizce Blu ray Disc Association Temmuz 2011 28 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 29 Temmuz 2015 White Paper Blu ray Disc Read Only Format Ultra HD Blu ray Audio Visual Application Format Specifications for BD ROM Version 3 0 Teknik Dokuman Blu ray Disk Salt Okunur Formati Ultra HD Blu ray BD ROM Surum 3 0 icin Gorsel Isitsel Uygulama Formati Ozellikleri PDF Ingilizce Blu ray Disc Association Temmuz 2015 5 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 7 Ekim 2016 Williams Martyn 2 Eylul 2004 Blu ray Disc To Support MPEG 4 VC 1 pcworld com Ingilizce PcWorld 22 Ocak 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2011 DeBoer Clint 16 Nisan 2008 HDMI Enhanced Black Levels xvYCC and RGB audioholics com Ingilizce Audioholics 11 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Haziran 2013 Sayisal Renk Kodlama PDF telairity com Ingilizce Telairity 7 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 2 Haziran 2013 Blu rayStats com 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2010 Fitzgerald Shawn 23 Nisan 2008 Superman Returns Review Blu ray Superman Donuyor Incelemesi Blu ray thehdroom com Ingilizce TheHDRoom 18 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Ekim 2011 Palenchar Joseph 10 Nisan 2006 Tum Zorunlu Istege Bagli Ses Kodeklerini Cozmek icin 1 HD DVD Oynaticilar Ingilizce TWICE com 9 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2011 White paper Blu ray Disc Format Blu ray Disk Formati Teknik Dokumani PDF blu raydisc com Ingilizce Blu ray Disc Association Nisan 2010 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Mayis 2010 Foote Bill Moll Erik Java Technology Goes to the Movies Java Technology in Next Generation Optical Disc Formats Java Teknolojisi Sinemaya Gidiyor Yeni Nesil Optik Disk Formatlarinda Java Teknolojisi PDF jovial com Ingilizce 2005 JavaOne conference Session TS 7091 19 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Eylul 2011 Shankland Steven 26 Haziran 2005 Java to appear in next gen DVD players Java yeni nesil DVD oynaticilarda gorunecek news cnet com Ingilizce CNET 3 Mart 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Eylul 2011 Lysvag Christian 29 Mayis 2008 Music on Blu ray Blu ray de muzik mic no mic nsf Ingilizce Music Information Centre Norway 1 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2008 Fruhlinger Joshua 28 Mayis 2008 First Blu ray record Divertimenti released Ilk Blu ray kaydi Divertimenti yayinlandi engadget com Ingilizce Engadget 5 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Temmuz 2008 Ault Susanne 7 Ekim 2007 Blu ray Disk Birl yeni Bonus Gorunumu tesvik eder Ingilizce 18 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Zyber Joshua 23 Kasim 2007 High Def FAQ Blu ray Profiles Explained Yuksek Cozunurluk S S S Blu ray Profillerinin Aciklamasi highdefdigest com Ingilizce High Def Digest 22 Aralik 2007 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Aralik 2007 Bracke Peter 28 Ekim 2008 Tinker Bell Blu ray Tamirci Zili Blu ray Ingilizce highdefdigest com 17 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2009 Zyber Joshua 11 Kasim 2008 Hellboy II The Golden Army Blu ray Hellboy 2 Altin Ordu Blu ray bluray highdefdigest com Ingilizce High Def Digest 18 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2009 Brown Kenneth 9 Kasim 2008 Kung Fu Panda Blu ray bluray highdefdigest com High Def Digest 2 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2009 Sony BDP BX1 oynatici ozellikleri PDF Ingilizce 5 Agustos 2009 16 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2011 Moskovciak Matthew 9 Eylul 2008 crave cnet com CNET 2 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2011 Rothman Wilson 24 Ekim 2007 Samsung s Already Awesome HD Disc Hybrid BD UP5000 Upgraded to Profile 1 1 Bye Bye Format Bitching Samsung un Zaten Harika HD Disk Melezi BD UP5000 Profil 1 1 e Yukseltildi Gule Gule Format Surtuk gizmodo com Ingilizce Gizmodo 11 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Haziran 2011 afterdawn com AfterDawn Oy 26 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Aralik 2010 Blu ray Disc for Video Video icin Blu ray Disk Ingilizce 2 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2009 Bilgisayar alaninda bolgesel kodlama nasil calisir Ingilizce us blu raydisc com 1 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2009 Blu ray Disc Statistics Warner Warner Blu ray Disk Istatistikleri Ingilizce 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2008 Blu ray Disc Statistics Paramount Paramount Blu ray Disk Istatistikleri Ingilizce 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2008 Blu ray Disc Statistics Universal Universal Blu ray Disk Istatistikleri Ingilizce 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2008 Blu ray Disc Statistics Sony Sony Blu ray Disk Istatistikleri Ingilizce 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2008 Blu ray Disc Statistics Disney Disney Blu ray Disk Istatistikleri Ingilizce 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2008 Blu ray Disc Statistics MGM MGM Blu ray Disk Istatistikleri Ingilizce 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Ocak 2010 Blu ray Disc Statistics Lionsgate Lionsgate Blu ray Disk Istatistikleri Ingilizce 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2008 Blu ray Disc Statistics 20th Century Fox 20th Century Fox Blu ray Disk Istatistikleri Ingilizce 8 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2008 Help The Criterion Collection 20 Yardim The Criterion Collection 20 Ingilizce 20 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Subat 2017 Help The Criterion Collection 11 Yardim The Criterion Collection 11 Ingilizce 20 Subat 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Subat 2017 Ilk Serbest Bolge Blu ray Oynaticilar Kullanimda engadgethd com Ingilizce Engadget 24 Eylul 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2009 Region Free 4k UHD Blu ray Players Fact or Fiction Bolgeden Bagimsiz 4K UHD Blu ray Oynaticilar Gercek mi Kurgu mu Ingilizce 220 Electronics 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2017 a b Blu ray Disc Next Generation Optical Storage Protecting Content on the BD ROM Blu ray Disk Yeni Nesil Optik Depolama BD ROM daki Icerigin Korunmasi PDF dell com Ingilizce Dell 31 Mart 2007 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Mayis 2007 Ajima Kosuke 29 Mart 2006 BD ROM guvenligine genel bakis PDF blu raydisc com Ingilizce Blu ray Disk Birligi Icerik Koruma Grubu 7 Mart 2007 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 3 Mayis 2007 Lee Matt 24 Mart 2006 Don t buy HD DVD or Blu ray disks HD DVD veya Blu ray diskleri satin almayin Ingilizce FSF 26 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Eylul 2010 Northrup Laura 6 Eylul 2013 Samsung s Disposable Blu ray Player Won t Play New Blu rays Samsung un Tek Kullanimlik Blu ray Oynaticisi Yeni Blu ray leri Oynatmiyor consumerist com Ingilizce Consumerist 16 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2013 Lang Brent 29 Nisan 2010 Avatar Blu rays Have Some Buyers Seeing Red Avatar Blu ray lerinde Bazi Alicilar Kirmizi Goruyor thewrap com Ingilizce The Wrap 30 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2013 Gelismis Erisim Icerik Sistemi AACS Benimseme Sozlesmesi PDF Ingilizce Haziran 2009 29 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Ekim 2011 AACS Teknolojisine Yonelik Saldiri Raporlarina Yanit aacsla com Ingilizce AACS LA 16 Nisan 2007 30 Nisan 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Ocak 2008 Cryptography com 1 Kasim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi US application 2010169663 Systems and Methods for Detecting Authorized Players 1 Temmuz 2010 tarihinde yayimlandi assigned to CYBERLINK CORPORATION Murph Darren 7 Kasim 2007 SlySoft s latest AnyDVD beta cracks BD SlySoft un en yeni AnyDVD beta si BD i kiriyor engadget com Ingilizce Engadget 8 Subat 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Temmuz 2010 Kingsley Hughes Adrian 19 Mart 2008 SlySoft cracks Blu ray BD encryption 18 Agustos 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Temmuz 2010 DumpHD a HD DVD Blu ray Decrypter doom9 org Doom9 s Forum 3 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Ekim 2015 Seff Jonathan 20 Ocak 2010 Blu ray ripping on the Mac Mac uzerinde Blu ray kopyalama macworld com Ingilizce Macworld 31 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Temmuz 2010 Gordon Whitson 9 Haziran 2010 The Hassle Free Guide to Ripping Your Blu ray Collection Blu ray Koleksiyonunuzu Kopyalamak icin Sorunsuz Kilavuz lifehacker com Ingilizce Lifehacker 21 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Temmuz 2010 Gelismis Erisim Icerik Sistemi AACS Onceden Kaydedilmis Blu ray Disk Kitabi Revizyon 0 912 PDF aacsla com Ingilizce AACS LA 27 Temmuz 2006 26 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2011 Can Blu ray Disc products play DVD and CD 18 Subat 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ocak 2009 Ingilizce 2 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Agustos 2008 10 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Subat 2007 Sony BDP S1 Blu ray Disc Player Product Profile 24 Eylul 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Eylul 2008 support playstation com 23 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi AVCHD Information Web Site press releases AVCHD Bilgilendirme Web Sitesi basin bultenleri Ingilizce 19 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Temmuz 2009 AVCREC Bicim Belirtimi blu raydisc info Ingilizce Blu ray Disc Association 2 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Blu ray beyinleri 3D gorev gucu olusturuyor reghardware co uk Ingilizce The Register Hardware 20 Mayis 2009 23 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mayis 2009 Chabot Jeff 17 Aralik 2009 3D specifications finalized for Blu ray to hit market next year Blu ray icin nihai 3D ozellikleri gelecek yil piyasaya cikacak hd report com Ingilizce HD Report 23 Mart 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Aralik 2009 Blu ray Disc Association Announces Final 3D Specification Blu ray Disk Birligi Son 3D Sartnamesini Duyurdu businesswire com Ingilizce Business Wire 17 Aralik 2009 20 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Aralik 2009 PS3 System Software Update ver 3 50 PS3 Sistem Yazilimi Guncellemesi ver 3 50 Ingilizce 24 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Eylul 2010 Lempel Eric 21 Nisan 2010 PS3 goes 3D on 10 June 2010 PS3 10 Haziran da 2010 3D ye geciyor blog us playstation com Ingilizce PlayStation Blog 29 Haziran 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Haziran 2011 Lempel Eric 9 Agustos 2011 PS3 System Software Update v3 70 PS3 Sistem Yazilim Guncellemesi v3 70 blog us playstation com Ingilizce PlayStation Blog 14 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Kasim 2011 Allen Danny 21 Agustos 2009 So The PS3 Slim Can Bitstream Dolby TrueHD and DTS HD Master Audio After All Yanisi PS3 Slim Dolby TrueHD ve DTS HD Master Audio yu Bit akisi Yapabilir Mi gizmodo com Ingilizce Gizmodo 9 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Haziran 2012 Kidwell Essa How to get the best 3D Blu Ray experience with PlayStation VR PlayStation VR ile en iyi 3D Blu Ray deneyimi nasil elde edilir androidcentral com Ingilizce AndroidCentral 20 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Mart 2020 a b 4K Blu ray discs arriving in 2015 to fight streaming media Medya akisiyla basa cikmak icin 2015 te gelen 4K Blu ray diskler cnet com Ingilizce CNET 5 Eylul 2014 13 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2014 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Blu ray Disc ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Blu ray Disc 10 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sony Pictures Blu ray Disc 28 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde