Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dirsekkaya, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür.
| Dirsekkaya | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Dirsekkaya Dirsekkaya'nın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Çıldır |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 2044 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 93 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Tarihçe
Dirsekkaya köyünün bilinen en eski adı, Zarabuk'tür. Gürcüce kaynaklarda Zarabuki (ზარაბუქი) olarak geçer. Osmanlı idaresi, Gürcülerden ele geçirdiği bu yerleşmeyi 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı mufassal defterde Zarabuk (زارابوك) olarak kaydetmiştir. 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde bu yer adının yazılış biçimi Zerebük'e (زەرەبوك) dönüşmüştür. Rus idaresi ise, 1886 yılındaki nüfus tespitinde köyü Zarabük (Зарабюк) adıyla kaydetmiştir. 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı mufassal defterde yer alan ve zaman içinde ortadan kalkmış olan Zaki (ზაქი) ve Tkemlobi (ტყემლობი) köylerin konumlandığı yerler, bugünkü Dirsekkaya köyünün idari sınırları içinde bulunmaktadır.
Zarabuki, tarihsel olarak Cavaheti bölgesinin yerleşmelerinden biridir. Erken Orta Çağ'da Gürcü Krallığı sınırları içinde bulunan köy, bu krallığın gücünü yitirmesinin ardından, uzun süre Samtshe Atabeyliği'nin yönetiminde kaldı. Osmanlı Devleti bu yerleşmeyi 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirdi. Osmanlı idaresinin Gürcülerden ele geçirdiği için Gürcistan Vilayeti olarak adlandırdığı toprakların 1595 tarihli tahriri olan Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı mufassal defterde Zarabuki, Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesine bağlıydı. Bu defteri yayıma hazırlayan Gürcü Türkolog Sergi Cikia köyün Çıldır livasına bağlı Mgeltsihe köyüne yakın olmasına karşı, Meşe nahiyesine bağlanmış olduğunu belirtmiştir. Bu deftere göre Zarabuki köyünde 11 hane (yaklaşık 55 kişi) yaşıyordu. Osmanlı Devleti'nin Hristiyan köylülerden aldığı ispenç vergisi ödemekle yükümlü hane reisleri erkekler Lomşira, Varazgul, Polada, Baduça, Hahuta, Zurab, Basila, Lomina gibi adlarla kaydedilmiştir. Köyün nüfusunun tamamının Hristiyan olduğu bu kayıttan anlaşılmaktadır. Bu deftere göre köyde buğday ve çavdar tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu. Zarabuki'de 1878 yılında 8 hane tespit edilmiştir.
Dirsekkaya'nın bugünkü idari sınırları içinde yer alan, zaman içinde ortadan kalkmış olan Tkemlobi köyünde bu tarihte 7 hane (yaklaşık 35 hane) yaşıyordu. Köy Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesine bağlıydı. Hristiyan bir nüfusa sahip olan köydeki hane reisleri Gogiça, Şota, İvane, Goga, Batata Gürcü adları taşıyordu. Zegani olarak da bilinen Zaki ise, Çıldır livasının Kurd Kalası nahiyesine bağlıydı. Daha sonra ortadan kalkmış olan köyün nüfusu 12 haneden (yaklaşık 60 kişi) oluşuyordu ve hane reisleri İason, Giorgi, Gabriel, Vardzel, Basila, Revaza, Ruben ve İordane gibi Gürcü adları taşıyordu. 10. yüzyılda bu köyde inşa edilmiş olan kilise, Zegani Kilisesi veya Zaki Kilisesi adını taşımaktadır.
Zarabuki, üç yüz yılı aşkın bir süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Rusların eline geçti. Rus idaresinin 1886 yılında gerçekleştirdiği nüfus tespiti sırasında Ardahan sancağının (okrug) Çıldır kazasına (uçastok) bağlıydı. Bu kazada Tskarostavi nahiyesinin (маркяз: merkez) 13 köyünden biriydi. Köyün nüfusu 182 kişiden oluşuyordu. 154 kişi "Türk", 28 kişi "Kürt" olarak kaydedilmiştir. Rus idaresinde Zarabuki köyünün nüfusu, 1896’da 185 kişiye, 1906’da da 222 kişiye yükselmişti.
Zarabuki, Rus hakimiyetinin sona ermesinden sonra, bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında, Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcistan hükûmeti Ardahan ve Artvin bölgelerinden çekildi. 16 Mart 1921'de, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Zarabuki köyü Türkiye'ye bırakıldı.
Zarabuki, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Zerebük (زەرەبوك) adıyla, Kars vilayetinin Çıldır kazasının Kurt Kala nahiyesine bağlıydı. 1935 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahip olan köyün nüfusu 320 kişiden oluşuyordu. Zarabuk / Zerebük adı, "yabancı kökten geldiği" için 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Dirsekkaya olarak değiştirilmiştir. Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte resmî kayıtlarda "Dirsekkaya (Zerebük)" biçiminde bir süre daha kullanılmıştır.
Dirsekkaya köyünün 1 km kuzeybatısında eskiden köyün kilise olan yapının kalıntıları bulunmaktadır. Köyün 1,2 km kuzeybatısında, bir tepenin üzerinde yığma taştan bir kalenin (38 × 26 m) kalıntıları bugüne ulaşmıştır. Kalenin içinde başka yapıların izleri mevcuttur.
Coğrafya
Dirsekkaya köyü, Ardahan il merkezine 87 km, Çıldır ilçe merkezine ise 45 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 93 |
| 2021 | 94 |
| 2020 | 103 |
| 2019 | 110 |
| 2018 | 125 |
| 2017 | 90 |
| 2016 | 105 |
| 2015 | 98 |
| 2014 | 96 |
| 2013 | 102 |
| 2012 | 92 |
| 2011 | 89 |
| 2010 | 92 |
| 2009 | 96 |
| 2008 | 104 |
| 2007 | 105 |
| 2000 | 137 |
| 1990 | 248 |
| 1985 | 447 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Çıldır Dirsekkaya Köy Nüfusu". Nufusune.com. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; I. cilt (1947) s. 510, III. cilt (1958) s. 552". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2021.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 764.
- ^ a b ""Çıldır kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2021.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 184, 189 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; I. cilt (1947) s. 510, II. cilt (1941) s. 497, III. cilt (1958) s. 552". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2021.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt; I. cilt (1947) s. 298, 512; II. cilt (1941) s. 291, 500; III. cilt (1958) s. 428, 554". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ağustos 2021.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 32 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . .
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 115, .
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt; 2. cilt, s. 41.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 402" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Ağustos 2021.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 787". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ağustos 2021.
- ^ "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Ağustos 2021.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 220, 400, .
- ^ a b . YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Dirsekkaya, Çıldır için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dirsekkaya Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli bir koydur DirsekkayaKoyArdahan in konumuDirsekkayaDirsekkaya nin Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlceCildirCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim2044 mNufus 2022 Toplam93Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75110TarihceDirsekkaya koyunun bilinen en eski adi Zarabuk tur Gurcuce kaynaklarda Zarabuki ზარაბუქი olarak gecer Osmanli idaresi Gurculerden ele gecirdigi bu yerlesmeyi 1595 tarihli Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli mufassal defterde Zarabuk زارابوك olarak kaydetmistir 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde bu yer adinin yazilis bicimi Zerebuk e زەرەبوك donusmustur Rus idaresi ise 1886 yilindaki nufus tespitinde koyu Zarabuk Zarabyuk adiyla kaydetmistir 1595 tarihli Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli mufassal defterde yer alan ve zaman icinde ortadan kalkmis olan Zaki ზაქი ve Tkemlobi ტყემლობი koylerin konumlandigi yerler bugunku Dirsekkaya koyunun idari sinirlari icinde bulunmaktadir Zarabuki tarihsel olarak Cavaheti bolgesinin yerlesmelerinden biridir Erken Orta Cag da Gurcu Kralligi sinirlari icinde bulunan koy bu kralligin gucunu yitirmesinin ardindan uzun sure Samtshe Atabeyligi nin yonetiminde kaldi Osmanli Devleti bu yerlesmeyi 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirdi Osmanli idaresinin Gurculerden ele gecirdigi icin Gurcistan Vilayeti olarak adlandirdigi topraklarin 1595 tarihli tahriri olan Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli mufassal defterde Zarabuki Ardahan i Buzurg livasinin Mese nahiyesine bagliydi Bu defteri yayima hazirlayan Gurcu Turkolog Sergi Cikia koyun Cildir livasina bagli Mgeltsihe koyune yakin olmasina karsi Mese nahiyesine baglanmis oldugunu belirtmistir Bu deftere gore Zarabuki koyunde 11 hane yaklasik 55 kisi yasiyordu Osmanli Devleti nin Hristiyan koylulerden aldigi ispenc vergisi odemekle yukumlu hane reisleri erkekler Lomsira Varazgul Polada Baduca Hahuta Zurab Basila Lomina gibi adlarla kaydedilmistir Koyun nufusunun tamaminin Hristiyan oldugu bu kayittan anlasilmaktadir Bu deftere gore koyde bugday ve cavdar tarimi ile aricilik yapiliyor domuz ve koyun besleniyordu Zarabuki de 1878 yilinda 8 hane tespit edilmistir Zegani Zaki Kilisesi 1902 Dmitri Yermakov Dirsekkaya nin bugunku idari sinirlari icinde yer alan zaman icinde ortadan kalkmis olan Tkemlobi koyunde bu tarihte 7 hane yaklasik 35 hane yasiyordu Koy Ardahan i Buzurg livasinin Mese nahiyesine bagliydi Hristiyan bir nufusa sahip olan koydeki hane reisleri Gogica Sota Ivane Goga Batata Gurcu adlari tasiyordu Zegani olarak da bilinen Zaki ise Cildir livasinin Kurd Kalasi nahiyesine bagliydi Daha sonra ortadan kalkmis olan koyun nufusu 12 haneden yaklasik 60 kisi olusuyordu ve hane reisleri Iason Giorgi Gabriel Vardzel Basila Revaza Ruben ve Iordane gibi Gurcu adlari tasiyordu 10 yuzyilda bu koyde insa edilmis olan kilise Zegani Kilisesi veya Zaki Kilisesi adini tasimaktadir Zarabuki uc yuz yili askin bir sure Osmanli egemenliginde kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan Ruslarin eline gecti Rus idaresinin 1886 yilinda gerceklestirdigi nufus tespiti sirasinda Ardahan sancaginin okrug Cildir kazasina ucastok bagliydi Bu kazada Tskarostavi nahiyesinin markyaz merkez 13 koyunden biriydi Koyun nufusu 182 kisiden olusuyordu 154 kisi Turk 28 kisi Kurt olarak kaydedilmistir Rus idaresinde Zarabuki koyunun nufusu 1896 da 185 kisiye 1906 da da 222 kisiye yukselmisti Zarabuki Rus hakimiyetinin sona ermesinden sonra bir sure bagimsiz Gurcistan in sinirlari icinde kaldi 1921 yilinda Sovyet Rusya nin Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin verdigi ultimatom uzerine Gurcistan hukumeti Ardahan ve Artvin bolgelerinden cekildi 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda imzalanan Moskova Antlasmasi yla da Zarabuki koyu Turkiye ye birakildi Zarabuki 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Zerebuk زەرەبوك adiyla Kars vilayetinin Cildir kazasinin Kurt Kala nahiyesine bagliydi 1935 genel nufus sayiminda ayni idari konuma sahip olan koyun nufusu 320 kisiden olusuyordu Zarabuk Zerebuk adi yabanci kokten geldigi icin 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Dirsekkaya olarak degistirilmistir Bununla birlikte koyun eski adi yeni adiyla birlikte resmi kayitlarda Dirsekkaya Zerebuk biciminde bir sure daha kullanilmistir Dirsekkaya koyunun 1 km kuzeybatisinda eskiden koyun kilise olan yapinin kalintilari bulunmaktadir Koyun 1 2 km kuzeybatisinda bir tepenin uzerinde yigma tastan bir kalenin 38 26 m kalintilari bugune ulasmistir Kalenin icinde baska yapilarin izleri mevcuttur CografyaDirsekkaya koyu Ardahan il merkezine 87 km Cildir ilce merkezine ise 45 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 932021 942020 1032019 1102018 1252017 902016 1052015 982014 962013 1022012 922011 892010 922009 962008 1042007 1052000 1371990 2481985 447Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 23 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Cildir Dirsekkaya Koy Nufusu Nufusune com 3 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt I cilt 1947 s 510 III cilt 1958 s 552 27 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2021 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 764 a b Cildir kazasi 1886 Yili Rusca 18 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2021 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2015 s 184 189 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt I cilt 1947 s 510 II cilt 1941 s 497 III cilt 1958 s 552 27 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2021 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1947 1958 3 cilt I cilt 1947 s 298 512 II cilt 1941 s 291 500 III cilt 1958 s 428 554 27 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Agustos 2021 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2015 s 32 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 115 ISBN 9786052100271 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 3 cilt 2 cilt s 41 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 402 PDF 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Agustos 2021 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 787 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Agustos 2021 1980 Genel Nufus Sayimi Ankara 1981 PDF 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Agustos 2021 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 220 400 ISBN 9789941478178 a b YerelNet org tr 4 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 1990 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 1985 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarDirsekkaya Cildir icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft