Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Portakal (Citrus sinensis), Citrus cinsi bir ağaç olan Citrus sinensis'i ve onun meyvesini tanımlar.
| Portakal | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Tarihçe
İpek yolunun Anadolu'dan geçtiği dönemlerde narenciye Hindistan civarından gelen ticari bir üründü. Ümit Burnu'nun keşfedilmesiyle ticaret yolları değişmiş, Asya kıtasının Avrupalı devletler tarafından sömürgeleştirilmesiyle portakal üretiminin tamamı Portekiz civarına yayılmıştır. Türk topraklarına ilk kez Portekiz'den geldiği için Portekiz meyvesi anlamında Portakal (Portugal) meyvesi denmiş, zaman içinde de sadeleşerek portakala dönüşmüştür. Portakal'ın pomelo ile mandalina'nın doğal melezi olduğu sanılmaktadır.
Citrus sinensis'in meyvesine, "acı/ekşi portakal" olarak da anılan Citrus aurantium'un meyvesinden ayırabilmek için, "tatlı portakal" da denir.
Yetiştirildiği yerler
Türkiye'de Akdeniz ve Doğu Karadeniz (Rize ve Artvin çevresi) ayrıca Kıyı Ege'nin güneyi, Akdeniz çevresinde ve sıcaklık ortalaması 23 ila -3 °C arasında olan yerlerde yetişen ağaçlardır. En kaliteli Washington cinsi portakal Antalya ili Finike ilçesinde yetiştirilmektedir. Finike Çavdır köyü portakalı, en iyi portakal ödülü almıştır.
Ekolojik özellikleri
Ο °C'ye kadar soğuğa dayanabilir. İyi drenajlı ve pH değeri 4,5-8 olan toprakları sever.
Kullanıldığı yerler
Kabuklarından portakal esansı, bu esanstan ise parfüm elde edilir. Gıda sanayisinde de bolca kullanır. Ayrıca ilaç sanayisinde de kullanılmaktadır.
Besin değerleri
Portakalın içerisinde B ve C vitaminleri bulunmaktadır.
| Besin öğeleri | 100 g |
|---|---|
| Enerji | 192 kJ (46 kcal) |
| Karbonhidrat | 11,54 g |
| Şeker | 9,14 g |
| Lif | 2,4 g |
| Yağ | 0,21 g |
| Protein | 0,70 g |
| Tiamin (B1 vit.) | 0,100 mg (%8) |
| Riboflavin (B2 vit.) | 0,040 mg (% 3) |
| Niasin (B3 vit.) | 0,400 mg (% 3) |
| Pantotenik asit (B5) | 0,250 mg (% 5) |
| B6 vitamini | 0,051 mg (% 4) |
| Folat (Vit. B9) | 17 mg (% 4) |
| C vitamini | 45 mg (% 75) |
| Kalsiyum | 43 mg (% 4) |
| Demir | 0,09 mg (% 1) |
| Magnezyum | 10 mg (% 3) |
| Fosfor | 12 mg (% 2) |
| Potasyum | 169 mg (% 4) |
| Çinko | 0.08 mg (% 1) |
%: Günlük önerilen miktar
Türkiye'de çeşitleri
- Finike portakalı 26.12.2008 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Antalya için coğrafi işaret almıştır.
- Kozan portakalı 16.09.2020 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Adana için coğrafi işaret almıştır.
- Kuyucak portakalı 18.10.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Aydın için coğrafi işaret almıştır.
- Köyceğiz portakalı 24.05.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Muğla için coğrafi işaret almıştır.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Eylül 2019.
- ^ "Finike Portakalı". Türk Patent ve Marka Kurumu. 2 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "Kozan Portakalı". Türk Patent ve Marka Kurumu. 24 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "Kuyucak Portakalı". Türk Patent ve Marka Kurumu. 24 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
- ^ "Köyceğiz Portakalı". Türk Patent ve Marka Kurumu. 24 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Aralık 2023.
 | Narenciye ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Portakal Citrus sinensis Citrus cinsi bir agac olan Citrus sinensis i ve onun meyvesini tanimlar PortakalPortakal agacinda portakal cicegi ve meyvesi Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeBolum Magnoliophyta Kapali tohumlular Sinif Magnoliopsida Iki cenekliler Takim SapindalesFamilya RutaceaeAlt familya Oymak Cins CitrusTur C sinensisIkili adlandirmaCitrus sinensis L OsbeckOrtadan ikiye ayrilmis portakalTarihceIpek yolunun Anadolu dan gectigi donemlerde narenciye Hindistan civarindan gelen ticari bir urundu Umit Burnu nun kesfedilmesiyle ticaret yollari degismis Asya kitasinin Avrupali devletler tarafindan somurgelestirilmesiyle portakal uretiminin tamami Portekiz civarina yayilmistir Turk topraklarina ilk kez Portekiz den geldigi icin Portekiz meyvesi anlaminda Portakal Portugal meyvesi denmis zaman icinde de sadeleserek portakala donusmustur Portakal in pomelo ile mandalina nin dogal melezi oldugu sanilmaktadir Citrus sinensis in meyvesine aci eksi portakal olarak da anilan Citrus aurantium un meyvesinden ayirabilmek icin tatli portakal da denir Yetistirildigi yerlerTurkiye de Akdeniz ve Dogu Karadeniz Rize ve Artvin cevresi ayrica Kiyi Ege nin guneyi Akdeniz cevresinde ve sicaklik ortalamasi 23 ila 3 C arasinda olan yerlerde yetisen agaclardir En kaliteli Washington cinsi portakal Antalya ili Finike ilcesinde yetistirilmektedir Finike Cavdir koyu portakali en iyi portakal odulu almistir Ekolojik ozellikleriO C ye kadar soguga dayanabilir Iyi drenajli ve pH degeri 4 5 8 olan topraklari sever Kullanildigi yerlerKabuklarindan portakal esansi bu esanstan ise parfum elde edilir Gida sanayisinde de bolca kullanir Ayrica ilac sanayisinde de kullanilmaktadir Besin degerleriPortakalin icerisinde B ve C vitaminleri bulunmaktadir Besin ogeleri 100 gEnerji 192 kJ 46 kcal Karbonhidrat 11 54 gSeker 9 14 gLif 2 4 gYag 0 21 gProtein 0 70 gTiamin B1 vit 0 100 mg 8 Riboflavin B2 vit 0 040 mg 3 Niasin B3 vit 0 400 mg 3 Pantotenik asit B5 0 250 mg 5 B6 vitamini 0 051 mg 4 Folat Vit B9 17 mg 4 C vitamini 45 mg 75 Kalsiyum 43 mg 4 Demir 0 09 mg 1 Magnezyum 10 mg 3 Fosfor 12 mg 2 Potasyum 169 mg 4 Cinko 0 08 mg 1 Gunluk onerilen miktarTurkiye de cesitleriFinike portakali 26 12 2008 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Antalya icin cografi isaret almistir Kozan portakali 16 09 2020 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Adana icin cografi isaret almistir Kuyucak portakali 18 10 2023 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Aydin icin cografi isaret almistir Koycegiz portakali 24 05 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Mugla icin cografi isaret almistir Kaynakca Arsivlenmis kopya 2 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Eylul 2019 Finike Portakali Turk Patent ve Marka Kurumu 2 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Kozan Portakali Turk Patent ve Marka Kurumu 24 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Kuyucak Portakali Turk Patent ve Marka Kurumu 24 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Koycegiz Portakali Turk Patent ve Marka Kurumu 24 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Aralik 2023 Narenciye ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz