Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve karşı savunmasız olan kullanılmıştır. (Ekim 2023) () |
Lajtabánság (Almanca: Leitha-Banschaft) veya Leitha Banate, Avusturya'nın şu anda Burgenland federal eyaletinin bulunduğu bölgede kısa ömürlü bir batı Macar eyaletiydi. 4 Ekim ve 10 Kasım 1921 tarihleri arasında, Trianon Antlaşması'nın ve Macar Krallığı ordusunun geri çekilmesinin ardından ve Venedik protokolüne göre bölgede Sopron plebisitinin düzenlenmesinin ardından vardı.
| 4 Ekim 1921-5 Kasım 1921 | |||||||||||
 Lajtabánság bayrağı  Arma | |||||||||||
 Avusturya'nın Batı Macaristan'da toprak iddiaları, kısa ömürlü Macarların Lajtabánság'ı işgal ettiği ve yönettiği bölge. | |||||||||||
| Başkent | Oberwart | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Macarca | ||||||||||
| Hükûmet | Geçici hükûmet | ||||||||||
| Başkan | |||||||||||
| |||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||
• Toplam | 4020 km2 | ||||||||||
| Para birimi | korona | ||||||||||
| |||||||||||
| Günümüzdeki durumu | Avusturya ve Macaristan | ||||||||||
Devletin başlıca liderleri Pál Prónay, Kont Gyula Ostenburg-Moravek ve eski Macaristan başbakanı István Friedrich idi. Ordusu, bölgeyi Avusturya'ya teslim etmektense korumaya kendini adamış eski ordu askerleri, köylüler ve öğrencilerden oluşan Rongyos Gárda'ydı.
Etimoloji
Lajtabánság kelimesinin başında bulunan Lajta, Leitha Nehrinin doğusu anlamına gelir. Leitha, muhtemelen Pannonia bölgesinde konuşulan Eski Yüksek Almancadaki çamur (lît) kelimesinden türedi.
Lajtabánság kelimesinin diğer kısmında yer alan Bánság, genellikle Slavlar tarafından Türk dillerinden ödünç alındığı ve Macaristan ve Hırvatistan'da kullanıldığı görülen Ban (bölge yöneticisi) tarafından tutulan toprakları ifade eder.
Coğrafya ve İnsanlar
Burgenland, bazı bataklıkların ve büyük arazilerle bölünmüş büyük yerleşim yerlerinin bulunduğu düz bir alandır. Ağırlıklı olarak Almandı ve yerel Almanlar kendilerini Almancada Hungarus olarak bilinen Macarlar olarak tanımladılar. 1920'de Burgenland'ın %75'i Avusturyalı Alman, %15'i Hırvat ve %8'i Macardı ve bunların çoğu Oberpullendorf ve Oberwart'ın etnik dış bölgelerinde yoğunlaşmıştı. 1918 nüfus sayımına göre Burgenland'da ayrıca % 1,2 Yahudi nüfusu vardı.
Avusturyalılara göre Burgenland tarihsel, etnik ve dini olarak Avusturyalı Almandı. Bölge çoğunlukla Katolikti ve Alman rahipler, Burgenland kültürünü ve insanlarını şekillendirmede önemliydi. Graz'daki teknik kolejden jeolog Hans Mohr, 1920'de şunu savundu:
Dile, alışkanlıklara, kökene ve inanca göre Burgenland sakinleri bize ait. Bunlar, bir tür cesur ileri muhafız olarak oluşturulmuş, batıdaki düşmanca dağları geride bırakan ve Burgenland'ın verimli ovalarına göç eden, Alman çekirdek bölgelerinden gelen yerleşimcilerdir. O zamandan beri bizimle birleşik bir siyasi birim içinde yaşamadıkları için, gerçek ülkelerinin yeri ve gelişimi ancak coğrafi araştırmalarla keşfedilebilir.
Macaristan doğumlu Avusturyalı öğretmen Benno Immendörfer, Avusturya'nın gıda arzını güvence altına almak için Burgenland'ın Avusturya'ya entegrasyonunu savundu ve şunları söyledi:
Alman Batı Macaristan'ın Alman Avusturya'ya ilhakı, Alman Avusturya için bir ölüm kalım meselesidir, çünkü Viyana, Aşağı Avusturya ve Doğu Steiermark'ın gıda maddeleri ve farklı tarım ürünleri ile güvenilir bir şekilde tedarik edilmesini sağlamanın tek yolu budur.
Bununla birlikte, Macarlara göre, Avusturya'nın Burgenland'ı devralması ve entegrasyonu için herhangi bir öncül yoktu. Burgenland'daki Kismarton/Eisenstadt ve Fraknó/Forchenstein gibi yerlerin yüzyıllardır Macar kraliyet alanı olduğu iddia edildi. Burgenland, Avusturya etkisi nedeniyle yalnızca kısmen Almanlaştırılmıştı ve burada yaşayanların asıl ataları, Macar sınır bölgelerini korumak için gönderilen Macarlardı.Trianon Antlaşması'na kadar Burgenland, Macaristan'ın bir parçasıydı.
Geçmiş
Macar Sovyet Cumhuriyeti'nden sonra
Macaristan Sovyet Cumhuriyeti'nin düşüşünden sonra, Pál Prónay görevden alınmış subay ve askerlerden oluşan küçük bir ordu kurdu. Bu askerler, Tibor Szamuely liderliğindeki Lenin Çocukları'nın (Kızıl Terör olarak bilinir) eylemlerine yanıt olarak Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de ve Orta Macaristan kırsalında (Beyaz Terör olarak bilinen) sol görüşlü kişilere işkence edilmesinden ve infaz edilmesinden sorumluydu. Bu asker grubu Rongyos Gárda'nın öncülüydü.
Kısa süre sonra eski amiral Miklós Horthy, Naip rütbesine yükseldi. Macaristan Kralı I. Karl'ın tahtı geri alma girişimlerine Müttefik Kuvvetler tarafından Habsburg restorasyonuna getirilen yasak nedeniyle Horthy karşı çıktı. Ancak Lajtabánság'da birçok Habsburg meşruiyetçi hizip oluşmuştu.
Trianon Antlaşması'ndan sonra Burgenland
Trianon Antlaşması ve Saint-Germain Antlaşması'na göre, Batı Macaristan'ın birkaç bölgesi 19 Ağustos 1921'de Avusturya tarafından Macaristan Krallığı'ndan alınacaktı. Macar hükûmeti anlaşmayı değiştirebileceklerini ve referandumla halledebileceklerini umuyordu, ancak önerileri Avusturya Şansölyesi Karl Renner tarafından birçok kez reddedildi. Ocak 1921'de Avusturya Ulusal Meclisi, yeni verilen Batı Macaristan topraklarını yeni bir federal devlet olan Burgenland olarak Avusturya'ya entegre etmeyi kabul etti.
Rongyos Gárda'nın Yaratılışı
1921'de Pál Prónay, yeni bir paramiliter güç (Rongyos Gárda (Püsküllü/Pürüzsüz Muhafız)) örgütlemeye başladı. Bazı kaynaklara göre gizli olarak örgütlenen muhafızlar, aslında Macar hükûmetinin zımni onayıyla çalıştı. İsyancılar sivillerden oluşuyordu. Rongyos Gárda'ya katılan isyancılar; askeri kepleri, kenarları Macaristan'ın ulusal renklerinde bir kokartla şapkanın tepesine tutturulmuş bir başlıkla değiştirdiler.Rongyos Gárda, Trianon'dan önce Macaristan Krallığı için savaşan köylülerden, üniversite öğrencilerinden, görevden alınan subaylardan ve aralarında yaklaşık 300 yardımcısıyla Binbaşı Durics Hilmi Huszein liderliğindeki Bosnalı-Arnavut Müslümanlardan oluşuyordu. Prónay dışında, Iván Héjjas da Rongyos Gárda'nın önemli bir figürü ve lideriydi. Macaristan'ın her yerinden gençler, Batı Macaristan için savaşmak üzere Rongyos Gárda'ya katıldı, ancak neredeyse hiçbiri bölgeden değildi.
1921'de Kont Gyula Ostenburg-Moravek'in avcı taburu Sopron'da konuşlanmıştı. Bu birim Rongyos Gárda'ya değil Macar Ordusunun bir parçasıydı. Sopron'daki İtilaf komitesi tarafından kontrol edilen bu grup, bölgenin tahliyesi ve teslimiyeti kontrol edilmesi için orada bulunuyordu. Bu tabur dışında Macar ordusunun bölgede herhangi bir varlığı yoktu.
Batı Macar Ayaklanması
19 Ağustos 1921'de bölgenin teslim edilmesi gerekiyordu, ancak Rongyos Gárda'nın askeri direnişi nedeniyle teslim edilemedi. 28 Ağustos'ta Rongyos Gárda'nın Avusturya jandarma teşkilatı ile savaşa girmesi ve Avusturyalılar ile Héjjas'ın 120 militanı (Büyük Ova Tugayı) arasında Ágfalva'da başlayan bir çatışma genel bir ayaklanmaya dönüştürdü. Macar kuvvetleri, Avusturyalılara karşı bir gerilla savaşı vererek Avusturya'nın bölgeyi ele geçirmesini neredeyse imkansız hale getirdi. Sopron'un doğusunda her köyde isyancılar vardı. Kraliyet Macar Ordusu, savaş sonrası anlaşmalar nedeniyle bölgeyi boşaltmak zorunda kaldı ve Macar hükûmetinin Rongyos Gárda üzerinde çok az kontrolü vardı. Ancak eski Başbakan István Friedrich, Kismarton'da gerillalara liderlik ederek işin içindeydi.
Horthy, Rongyos Gárda'yı düzenleme göreviyle Gyula Gömbös'ü Batı Macaristan'da bölge komutanı olarak atadı. Ancak hem Héjjas hem de Friedrich, özerk eylemlerini sürdürerek Gömbös'e cevap vermeyi reddettiler. Prónay'ın ana hedefi, Kont Antal Sigray tarafından formüle edilen Sigray-Lingauer Planını uygulamaktı; buna göre, Macar hükûmeti Avusturya ile Batı Macaristan'dan vazgeçme konusunda anlaşırsa, isyancılar Lajub adında bağımsız bir devlet kuracaktı. Ban unvanı, Sigray veya Teschen Dükü Arşidük Albrecht Franz'a verilecekti. Ancak, bir referandum yakındı, bu yüzden Başbakan Sigray'i planından caydırdı.
3 Ekim 1921'de Burgenland, İtilaf Devletlerinin hukuki yetkisi altına girdi (daha önce kontrolü Avusturyalılara devretmişlerdi). 4 Ekim'de Lajtabánság Cumhuriyeti, kendi pullarını ve kimliğini çıkaran Felsőőr'de (Oberwart) ilan edildi. Prónay'ın hedefi, bir halk oylamasının ardından sonunda Macaristan'a yeniden katılmaktı ve anılarında "Batı Macaristan'ı kurtarmak için bağımsız bir Lajtabánság yarattım" yazıyordu. Avusturya ve Macaristan arasındaki trenler, vagonlardan alınan mallar şeklinde gümrük vergisi ödemek zorunda kaldı. Başlangıçta filigran içermeyen toplam 79 posta pulu ve 6 posta pulu basıldı. Bir Piskoposluk piskoposu ayrıca Güssing'de St. Michael Dekanı olarak bölgede bir Vekillik kurdu.
Düşüş
Lajtabánság Cumhuriyeti kalıcı değildi ve bölünmeler yavaş yavaş kendini göstermeye başladı. Prónay ve Héjjas'ın bulunduğu "Özgür Kral" hizibi ile István Friedrich'in bulunduğu Avusturya İmparatoru ve Macaristan Kralı I. Karl'ın restorasyonunu destekleyen Karlistler arasında bir tartışma çıktı. Ek olarak, Macar hükûmeti de Müttefik Güçlerin yaptırımlarından kaçınması için Lajtabánság'a baskı yaptı. Lajtabánság, 10 Kasım 1921'de gerillaların Avusturya jandarmasıyla girdiği son çatışmanın ardından çatışma bölgesinden ayrılması ile sona erdi.
Avusturyalılar daha önce durumu çözmek için 11 ve 12 Ekim 1921'de Venedik'te Macaristan ile müzakerelere başladılar. Burada varılan anlaşmaya göre, Lajtabánság'ın feshedilmesinin koşulu olarak Sopron'da ve diğer 8 köyde referandum yapılması öngörüldü. Başbakan István Bethlen, Sopron'a isyancıların geri çekilmesi emrini veren bir mektup yayınladı.
Sopron ve çevresinin kaderi referandumla belirlendi ve Lajtabánság feshedildi.
Prónay daha sonra aşırı sağcı örgütler kurdu. Ekim 1944'te, İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda Budapeşte kaosa sürüklenirken, Prónay bir ölüm timi kurdu ve nefretinin eski nesneleri olan Macar Yahudilerini aramaya başladı. Savaşın son haftalarında ortadan kayboldu ve daha önce Budapeşte kuşatması sırasında düştüğüne inanılıyordu. Sovyet arşivlerinin açılması, Prónay'ın 20 Mart 1945'te yakalandığını ortaya çıkardı; savaş esiri olarak tutuldu; sabotaj ve casusluk suçlamalarıyla Sovyet yetkilileri tarafından yirmi yıl zorunlu çalışma cezasına çarptırıldı; ve 1947/8'de Gulag'da öldü.
Hükümet
Felsőőr, Macar nüfusunun çoğunluğuna sahip olduğu için Lajtabánság'ın merkezi ve başkenti oldu. Lajtabánság'ın bağımsızlığı Felsőőr kilisesi önünde ilan edildi. Prónay isyanın lideri oldu. Yüzbaşı László Apáthy, yönetim kurulu başkanı ve din işleri raportörü olarak atandı, Ferenc Lévay dış ilişkiler öğretim görevlisi ve Adalet Teğmen, Yüzbaşı Béla Bárdos avukat, Yüzbaşı Béla Bárdos, Macaristan Ulusal Meclisi üyesi Teğmen György Hir öğretim görevlisi olarak atandı. ekonomik işlerle ilgili. Hükûmetin paraya ihtiyacı vardı, ancak kendi kendine yeterli ilan edilen bölge küçük olduğundan ve isyancılar burayı çoktan yağmalamış olduğundan, vergi tahsilatında umut edilecek çok az şey vardı. Ancak Peşte'deki matbaalarda basılan pullar için vergi tahsildarları ağır bedeller ödedi.
Lajtabánság bölgedeki ilk ayaklanma değildi: daha önce 1918 Heinzenland Cumhuriyeti ve 1919 Prekmurje Cumhuriyeti bölgesel güçler tarafından bağımsız ülkeler olarak ilan edilmişti.
Eski
Pullar ve bir resmi gazetenin 2 sayısı dışında Yürütme Konseyi geride hiçbir şey bırakmadı. Bazı belgeler Macar Ulusal Arşivlerinde korunmuştur, bunların bir kısmı 1945'te kısmen imha olmuştur. Prónay, Gyula Gömbös ile Etelközi Szövetség'in önde gelen konseyi arasında yaklaşık 15 yazışma mektubu bulunmuştur. Bu mektuplardan bazıları Avusturya Devlet Arşivlerindedir ve metin yalnızca Prónay'ın anılarının transkriptleri nedeniyle korunmaktadır.
Várpalota'daki Trianon Müzesi'nde Prónay için ayrılmış bir oda vardır.
3 Ekim 2010'da Macar Jobbik partisinin destekçileri, Oberwart'ta Lajtabánság için Avusturya Ulusal Konseyi'ndeki Yeşil Milletvekili Karl Öllinger'in soruşturmasıyla sonuçlanan bir anma töreni düzenledi.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ https://archive.org/details/bub_gb_tDArAAAAYAAJ/
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 15 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Nisan 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 12 Nisan 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 27 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 29 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^
- ^
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 27 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
- ^
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede yeterince bilgilendirici olmayan ve baglanti olumune karsi savunmasiz olan yalin URL ler kullanilmistir Maddenin dogrulanabilir kalmasini ve maddede tutarli bir kaynak biciminin surdurulebilmesini saglamak adina lutfen bunlari tamamlayin Ekim 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Lajtabansag Almanca Leitha Banschaft veya Leitha Banate Avusturya nin su anda Burgenland federal eyaletinin bulundugu bolgede kisa omurlu bir bati Macar eyaletiydi 4 Ekim ve 10 Kasim 1921 tarihleri arasinda Trianon Antlasmasi nin ve Macar Kralligi ordusunun geri cekilmesinin ardindan ve Venedik protokolune gore bolgede Sopron plebisitinin duzenlenmesinin ardindan vardi Turkce Leitha Banati Macarca Lajtabansag4 Ekim 1921 5 Kasim 1921Lajtabansag bayragi ArmaAvusturya nin Bati Macaristan da toprak iddialari kisa omurlu Macarlarin Lajtabansag i isgal ettigi ve yonettigi bolge BaskentOberwartYaygin dil ler MacarcaHukumetGecici hukumetBaskan 1921Pal PronayTarihce Kurulusu4 Ekim 1921 Dagilisi5 Kasim 1921Yuzolcumu Toplam4020 km2Para birimikoronaOnculler ArdillarMacaristan Kralligi 1920 1946 Macaristan Kralligi 1920 1946 Birinci Avusturya CumhuriyetiGunumuzdeki durumuAvusturya ve Macaristan12 Ekim 1921 de basilmis gecici bir 20 forinlik pulGecici bir 2 5 forint pul Devletin baslica liderleri Pal Pronay Kont Gyula Ostenburg Moravek ve eski Macaristan basbakani Istvan Friedrich idi Ordusu bolgeyi Avusturya ya teslim etmektense korumaya kendini adamis eski ordu askerleri koyluler ve ogrencilerden olusan Rongyos Garda ydi EtimolojiLajtabansag kelimesinin basinda bulunan Lajta Leitha Nehrinin dogusu anlamina gelir Leitha muhtemelen Pannonia bolgesinde konusulan Eski Yuksek Almancadaki camur lit kelimesinden turedi Lajtabansag kelimesinin diger kisminda yer alan Bansag genellikle Slavlar tarafindan Turk dillerinden odunc alindigi ve Macaristan ve Hirvatistan da kullanildigi gorulen Ban bolge yoneticisi tarafindan tutulan topraklari ifade eder Cografya ve InsanlarBurgenland bazi batakliklarin ve buyuk arazilerle bolunmus buyuk yerlesim yerlerinin bulundugu duz bir alandir Agirlikli olarak Almandi ve yerel Almanlar kendilerini Almancada Hungarus olarak bilinen Macarlar olarak tanimladilar 1920 de Burgenland in 75 i Avusturyali Alman 15 i Hirvat ve 8 i Macardi ve bunlarin cogu Oberpullendorf ve Oberwart in etnik dis bolgelerinde yogunlasmisti 1918 nufus sayimina gore Burgenland da ayrica 1 2 Yahudi nufusu vardi Avusturyalilara gore Burgenland tarihsel etnik ve dini olarak Avusturyali Almandi Bolge cogunlukla Katolikti ve Alman rahipler Burgenland kulturunu ve insanlarini sekillendirmede onemliydi Graz daki teknik kolejden jeolog Hans Mohr 1920 de sunu savundu Dile aliskanliklara kokene ve inanca gore Burgenland sakinleri bize ait Bunlar bir tur cesur ileri muhafiz olarak olusturulmus batidaki dusmanca daglari geride birakan ve Burgenland in verimli ovalarina goc eden Alman cekirdek bolgelerinden gelen yerlesimcilerdir O zamandan beri bizimle birlesik bir siyasi birim icinde yasamadiklari icin gercek ulkelerinin yeri ve gelisimi ancak cografi arastirmalarla kesfedilebilir Macaristan dogumlu Avusturyali ogretmen Benno Immendorfer Avusturya nin gida arzini guvence altina almak icin Burgenland in Avusturya ya entegrasyonunu savundu ve sunlari soyledi Alman Bati Macaristan in Alman Avusturya ya ilhaki Alman Avusturya icin bir olum kalim meselesidir cunku Viyana Asagi Avusturya ve Dogu Steiermark in gida maddeleri ve farkli tarim urunleri ile guvenilir bir sekilde tedarik edilmesini saglamanin tek yolu budur Bununla birlikte Macarlara gore Avusturya nin Burgenland i devralmasi ve entegrasyonu icin herhangi bir oncul yoktu Burgenland daki Kismarton Eisenstadt ve Frakno Forchenstein gibi yerlerin yuzyillardir Macar kraliyet alani oldugu iddia edildi Burgenland Avusturya etkisi nedeniyle yalnizca kismen Almanlastirilmisti ve burada yasayanlarin asil atalari Macar sinir bolgelerini korumak icin gonderilen Macarlardi Trianon Antlasmasi na kadar Burgenland Macaristan in bir parcasiydi GecmisMacar Sovyet Cumhuriyeti nden sonra Macaristan Sovyet Cumhuriyeti nin dususunden sonra Pal Pronay gorevden alinmis subay ve askerlerden olusan kucuk bir ordu kurdu Bu askerler Tibor Szamuely liderligindeki Lenin Cocuklari nin Kizil Teror olarak bilinir eylemlerine yanit olarak Macaristan in baskenti Budapeste de ve Orta Macaristan kirsalinda Beyaz Teror olarak bilinen sol goruslu kisilere iskence edilmesinden ve infaz edilmesinden sorumluydu Bu asker grubu Rongyos Garda nin onculuydu Kisa sure sonra eski amiral Miklos Horthy Naip rutbesine yukseldi Macaristan Krali I Karl in tahti geri alma girisimlerine Muttefik Kuvvetler tarafindan Habsburg restorasyonuna getirilen yasak nedeniyle Horthy karsi cikti Ancak Lajtabansag da bircok Habsburg mesruiyetci hizip olusmustu Trianon Antlasmasi ndan sonra Burgenland Trianon Antlasmasi Haritasi Trianon Antlasmasi ve Saint Germain Antlasmasi na gore Bati Macaristan in birkac bolgesi 19 Agustos 1921 de Avusturya tarafindan Macaristan Kralligi ndan alinacakti Macar hukumeti anlasmayi degistirebileceklerini ve referandumla halledebileceklerini umuyordu ancak onerileri Avusturya Sansolyesi Karl Renner tarafindan bircok kez reddedildi Ocak 1921 de Avusturya Ulusal Meclisi yeni verilen Bati Macaristan topraklarini yeni bir federal devlet olan Burgenland olarak Avusturya ya entegre etmeyi kabul etti Rongyos Garda nin Yaratilisi Rongyos Garda nin lideri Pal Pronay 1921 de Pal Pronay yeni bir paramiliter guc Rongyos Garda Puskullu Puruzsuz Muhafiz orgutlemeye basladi Bazi kaynaklara gore gizli olarak orgutlenen muhafizlar aslinda Macar hukumetinin zimni onayiyla calisti Isyancilar sivillerden olusuyordu Rongyos Garda ya katilan isyancilar askeri kepleri kenarlari Macaristan in ulusal renklerinde bir kokartla sapkanin tepesine tutturulmus bir baslikla degistirdiler Rongyos Garda Trianon dan once Macaristan Kralligi icin savasan koylulerden universite ogrencilerinden gorevden alinan subaylardan ve aralarinda yaklasik 300 yardimcisiyla Binbasi Durics Hilmi Huszein liderligindeki Bosnali Arnavut Muslumanlardan olusuyordu Pronay disinda Ivan Hejjas da Rongyos Garda nin onemli bir figuru ve lideriydi Macaristan in her yerinden gencler Bati Macaristan icin savasmak uzere Rongyos Garda ya katildi ancak neredeyse hicbiri bolgeden degildi 1921 de Kont Gyula Ostenburg Moravek in avci taburu Sopron da konuslanmisti Bu birim Rongyos Garda ya degil Macar Ordusunun bir parcasiydi Sopron daki Itilaf komitesi tarafindan kontrol edilen bu grup bolgenin tahliyesi ve teslimiyeti kontrol edilmesi icin orada bulunuyordu Bu tabur disinda Macar ordusunun bolgede herhangi bir varligi yoktu Bati Macar Ayaklanmasi Oberwart ta Lajtabansag in ilani uzerine Rongyos Garda ya uye olan uyelerRongyos Garda nin liderlerinden biri olan Ivan Hejjas 19 Agustos 1921 de bolgenin teslim edilmesi gerekiyordu ancak Rongyos Garda nin askeri direnisi nedeniyle teslim edilemedi 28 Agustos ta Rongyos Garda nin Avusturya jandarma teskilati ile savasa girmesi ve Avusturyalilar ile Hejjas in 120 militani Buyuk Ova Tugayi arasinda Agfalva da baslayan bir catisma genel bir ayaklanmaya donusturdu Macar kuvvetleri Avusturyalilara karsi bir gerilla savasi vererek Avusturya nin bolgeyi ele gecirmesini neredeyse imkansiz hale getirdi Sopron un dogusunda her koyde isyancilar vardi Kraliyet Macar Ordusu savas sonrasi anlasmalar nedeniyle bolgeyi bosaltmak zorunda kaldi ve Macar hukumetinin Rongyos Garda uzerinde cok az kontrolu vardi Ancak eski Basbakan Istvan Friedrich Kismarton da gerillalara liderlik ederek isin icindeydi Bir Rongyos Garda uniformasi Horthy Rongyos Garda yi duzenleme goreviyle Gyula Gombos u Bati Macaristan da bolge komutani olarak atadi Ancak hem Hejjas hem de Friedrich ozerk eylemlerini surdurerek Gombos e cevap vermeyi reddettiler Pronay in ana hedefi Kont Antal Sigray tarafindan formule edilen Sigray Lingauer Planini uygulamakti buna gore Macar hukumeti Avusturya ile Bati Macaristan dan vazgecme konusunda anlasirsa isyancilar Lajub adinda bagimsiz bir devlet kuracakti Ban unvani Sigray veya Teschen Duku Arsiduk Albrecht Franz a verilecekti Ancak bir referandum yakindi bu yuzden Basbakan Sigray i planindan caydirdi 3 Ekim 1921 de Burgenland Itilaf Devletlerinin hukuki yetkisi altina girdi daha once kontrolu Avusturyalilara devretmislerdi 4 Ekim de Lajtabansag Cumhuriyeti kendi pullarini ve kimligini cikaran Felsoor de Oberwart ilan edildi Pronay in hedefi bir halk oylamasinin ardindan sonunda Macaristan a yeniden katilmakti ve anilarinda Bati Macaristan i kurtarmak icin bagimsiz bir Lajtabansag yarattim yaziyordu Avusturya ve Macaristan arasindaki trenler vagonlardan alinan mallar seklinde gumruk vergisi odemek zorunda kaldi Baslangicta filigran icermeyen toplam 79 posta pulu ve 6 posta pulu basildi Bir Piskoposluk piskoposu ayrica Gussing de St Michael Dekani olarak bolgede bir Vekillik kurdu DususMosonmagyarovar daki Szechenyi Istvan Universitesi ndeki Rongyos Garda ya adanmis anma plaketi Plakada Rongyos Garda 1921 de Sopron icin savasan bir grup asker olan Scrubby Guard yaziyor Lajtabansag Cumhuriyeti kalici degildi ve bolunmeler yavas yavas kendini gostermeye basladi Pronay ve Hejjas in bulundugu Ozgur Kral hizibi ile Istvan Friedrich in bulundugu Avusturya Imparatoru ve Macaristan Krali I Karl in restorasyonunu destekleyen Karlistler arasinda bir tartisma cikti Ek olarak Macar hukumeti de Muttefik Guclerin yaptirimlarindan kacinmasi icin Lajtabansag a baski yapti Lajtabansag 10 Kasim 1921 de gerillalarin Avusturya jandarmasiyla girdigi son catismanin ardindan catisma bolgesinden ayrilmasi ile sona erdi Avusturyalilar daha once durumu cozmek icin 11 ve 12 Ekim 1921 de Venedik te Macaristan ile muzakerelere basladilar Burada varilan anlasmaya gore Lajtabansag in feshedilmesinin kosulu olarak Sopron da ve diger 8 koyde referandum yapilmasi ongoruldu Basbakan Istvan Bethlen Sopron a isyancilarin geri cekilmesi emrini veren bir mektup yayinladi Sopron ve cevresinin kaderi referandumla belirlendi ve Lajtabansag feshedildi Pronay daha sonra asiri sagci orgutler kurdu Ekim 1944 te Ikinci Dunya Savasi nin sonunda Budapeste kaosa suruklenirken Pronay bir olum timi kurdu ve nefretinin eski nesneleri olan Macar Yahudilerini aramaya basladi Savasin son haftalarinda ortadan kayboldu ve daha once Budapeste kusatmasi sirasinda dustugune inaniliyordu Sovyet arsivlerinin acilmasi Pronay in 20 Mart 1945 te yakalandigini ortaya cikardi savas esiri olarak tutuldu sabotaj ve casusluk suclamalariyla Sovyet yetkilileri tarafindan yirmi yil zorunlu calisma cezasina carptirildi ve 1947 8 de Gulag da oldu HukumetPronay in yuzunun yer aldigi Lajtabansag 10 korona damgasi Felsoor Macar nufusunun cogunluguna sahip oldugu icin Lajtabansag in merkezi ve baskenti oldu Lajtabansag in bagimsizligi Felsoor kilisesi onunde ilan edildi Pronay isyanin lideri oldu Yuzbasi Laszlo Apathy yonetim kurulu baskani ve din isleri raportoru olarak atandi Ferenc Levay dis iliskiler ogretim gorevlisi ve Adalet Tegmen Yuzbasi Bela Bardos avukat Yuzbasi Bela Bardos Macaristan Ulusal Meclisi uyesi Tegmen Gyorgy Hir ogretim gorevlisi olarak atandi ekonomik islerle ilgili Hukumetin paraya ihtiyaci vardi ancak kendi kendine yeterli ilan edilen bolge kucuk oldugundan ve isyancilar burayi coktan yagmalamis oldugundan vergi tahsilatinda umut edilecek cok az sey vardi Ancak Peste deki matbaalarda basilan pullar icin vergi tahsildarlari agir bedeller odedi Lajtabansag bolgedeki ilk ayaklanma degildi daha once 1918 Heinzenland Cumhuriyeti ve 1919 Prekmurje Cumhuriyeti bolgesel gucler tarafindan bagimsiz ulkeler olarak ilan edilmisti EskiLajtabansag 100 korona stamp Pullar ve bir resmi gazetenin 2 sayisi disinda Yurutme Konseyi geride hicbir sey birakmadi Bazi belgeler Macar Ulusal Arsivlerinde korunmustur bunlarin bir kismi 1945 te kismen imha olmustur Pronay Gyula Gombos ile Etelkozi Szovetseg in onde gelen konseyi arasinda yaklasik 15 yazisma mektubu bulunmustur Bu mektuplardan bazilari Avusturya Devlet Arsivlerindedir ve metin yalnizca Pronay in anilarinin transkriptleri nedeniyle korunmaktadir Varpalota daki Trianon Muzesi nde Pronay icin ayrilmis bir oda vardir 3 Ekim 2010 da Macar Jobbik partisinin destekcileri Oberwart ta Lajtabansag icin Avusturya Ulusal Konseyi ndeki Yesil Milletvekili Karl Ollinger in sorusturmasiyla sonuclanan bir anma toreni duzenledi Kaynakca Arsivlenmis kopya 10 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2023 https archive org details bub gb tDArAAAAYAAJ Arsivlenmis kopya PDF 22 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2023 a b Arsivlenmis kopya 16 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya PDF 15 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya PDF 12 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya PDF 22 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya PDF 12 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya PDF 24 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya PDF 27 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 25 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya PDF 24 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 24 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya PDF 29 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya PDF 27 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Mayis 2023