Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aksungur El-Hacib, tam adıyla Kasım ad-Davla Ebu Said Aksunkur el-Hacib (Arapça:آق سنقر الحاجب ), Aq Sunqur al-Hajib ya da Aksungur el-Hacip, (? - 1094) Büyük Selçuklu Devleti altında, Sultan Melikşah saltanat dönemi'nde, 1086 - 1094 arasında, Selçuklu Halep Emirliği yapan yönetici.
| Aksungur el-Hacib | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Haleb Emiri | |||||
| Hüküm süresi | 1086-1094 | ||||
| Önce gelen | El Şerif Bin El Habibi | ||||
| Sonra gelen | I. Tutuş | ||||
| Ölüm | 1094 | ||||
| Çocuk(lar)ı | İmameddin | ||||
| |||||
| Hanedan | Zengi Hanedanı | ||||
| Babası | Alturkan Bey | ||||
| Dini | Sünni İslam | ||||
Hayatı
Aksungur el Hacib, Oğuz Türkmenlerinin Afşar boyundan Alturkan Bey'in oğludur. Tarihçi Ali İbnü'l-Esîr onun Melikşah'in yanında memluklü asker olarak görev yapmış olduğunu belirtir; ama diğer o devir kronikçi-tarihçileri (örneğin Ad-Dahabi) onun kölemen olduğunu bildirmeyip Melikşah'ın bir akrabası olduğunu, Aksungur'un babası AlTürkan Bey' Melikşah'ın eşi Türkan Hanım'ın süt kardeşi'dir. Türkan Hanım ile AlTürkan Bey Karahanlıların sarayında büyüdüğünü bildirirler.
1086'de Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Melikşah tarafından Anadolu Selçuklu Devleti ilk hükümdarı olarak tayin edilen Kutalmışoğlu Süleyman Şah ile kuzeni Sultan Melikşah'ın küçük kardeşi ve Alp Arslan'in küçük oğlu olan Ebu Said Taculdevlet Tutuş arasında Suriye'de iktidarın kimin elinde olacağı hakkında bir askeri mücadele başladı. Süleyman Şah Antakya'yı ele geçirip Halep'i kuşattı. Halep valisi olan İbn-i Huteyti'ye yardım için Tutuş yanında Selçuklu komutan Artuk Bey'i (Artuklu Beyliği'nin kurucusu) olarak gelerek 4 Haziran 1086 da Halep yakınlarında Ayn Seylem Savaşı'nda Süleyman Şah'la karşılaşıp onu mağlup etti. Bu muharebede galip gelen Tutuş kendini Suriye Sultanı olarak ilan etti. Bunun üzerine Sultan Melikşah, kardeşi Tutuş'un iktidar gücünü kısıtlamak için Tutuş'u sadece Şam Emiri olarak atadı ve Halep Emirliği'ne kendine yakın olan kölemeni Aksungur el-Hacib'i getirdi.
Büyük Selçuklu Devleti'nin merkezi yönetiminden bağımsız davranan Aksungur el-Hacib, 1087'den itibaren de facto hükümdarlık haklarına sahip oldu ve Suriye'nin, başta kuzeyi olmak üzere, büyük bir kısmını bu şekilde yönetti.
1094 yılında Sultan Melikşah'ın ölümü üzerine Büyük Selçuklu Devleti tahtı için oğulları olan Mahmud ile Berkyaruk ve amcaları olan Tutuş arasında bir taht mücadelesi başladı. Bu sırada Halep Emiri olan Aksungur el-Hacib Sultan Berkyaruk'un tarafını tuttu ve Tutuş'a karşı oldu. Şam Emiri olan Tutuş, Nisan/Mayıs 1094'te Aksungur'un savunduğu Halep üzerine bir sefer yapıp şehri kuşattı; ama Sultan Berkyaruk'un emrine uyan Musul Atabeyi Aksungura destek verince Halep'i alamadı. 26 Mayıs 1094'te Halep Emiri Aksungur ile Sultanlık iddiasında olan Tutuş arasında "Tell El-Sultan Muharebesi" yapıldı. Bu muharebede Aksungur yenik düştü ve esir olarak Tutuş'a teslim oldu. Tutuş, Aksungur'u vatan hainliğiyle suçlayıp muharebe meydanında kafasını vurdurdu.
Bunun sonrasında Tutuş Halep Melikliği'ni de eline geçirerek, kendisinin Suriye ve İran'da Fars bölgesi üzerinde Sultanlığını iddia etti. Berkyaruk ile Tutuş arasında 26 Şubat 1095'te Rey yakınlarında yapılan bir muharebe sonunda Tutuş savaşı kaybederek ve savaş meydanında öldürüldü.
1095'te Tutuş'un küçük oğlu Dukak Şam'da saltanatını ilan etti. Bu duruma isyan eden büyük oğlu Rıdvan Halep'i ele geçirdi. Böylece Suriye Selçuklu Devleti Halep Melikliği ve Şam Melikliği olmak üzere iki kola ayrıldı.
Aksungur el-Hacib, Selçuklulardan sonra Suriye'yi kontrol edecek olan, Zengi Hanedanı'nın kurucusu, I. İmadeddin Zengi'nin babasıdır. İmadeddin Zengi 1128 yılında Halep Atabeyliğini eline geçirirken babası Aksungur el-Hacib'in Halep Emirliği dolayısıyla meşruluğunu iddia etmiştir.
Kaynakça
- ^ Siyamək Hüseyin Alizade, "Afşarların Tarixi, Coğraiyaları ve Şiveleri Hakkında" [1] 28 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Ali Ībnü'l Esir (çev. Abdulkerim Özaydın) (1987) El-Kamil Fi’t-Tarih Tercümesi İstanbul:, Bahar Yayinevi
- ^ Halep-Şam Emirlikleriyle, Halep-Şam Meliklikleri karıştırılmamalıdır. Maalouf, Amin (Tr. çev. Ali Kılıçbay) (son.bas. 2006) Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: | Haleb Emiri 1086-1094 | Sonra gelen: I. Tutuş |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aksungur El Hacib tam adiyla Kasim ad Davla Ebu Said Aksunkur el Hacib Arapca آق سنقر الحاجب Aq Sunqur al Hajib ya da Aksungur el Hacip 1094 Buyuk Selcuklu Devleti altinda Sultan Meliksah saltanat donemi nde 1086 1094 arasinda Selcuklu Halep Emirligi yapan yonetici Aksungur el HacibHaleb EmiriHukum suresi1086 1094Once gelenEl Serif Bin El HabibiSonra gelenI TutusOlum1094Cocuk lar iImameddinTam adiKasimuddevlet Ebu Said Aksungur el HacibHanedanZengi HanedaniBabasiAlturkan BeyDiniSunni IslamHayatiAksungur el Hacib Oguz Turkmenlerinin Afsar boyundan Alturkan Bey in ogludur Tarihci Ali Ibnu l Esir onun Meliksah in yaninda memluklu asker olarak gorev yapmis oldugunu belirtir ama diger o devir kronikci tarihcileri ornegin Ad Dahabi onun kolemen oldugunu bildirmeyip Meliksah in bir akrabasi oldugunu Aksungur un babasi AlTurkan Bey Meliksah in esi Turkan Hanim in sut kardesi dir Turkan Hanim ile AlTurkan Bey Karahanlilarin sarayinda buyudugunu bildirirler 1086 de Buyuk Selcuklu Devleti Sultani Meliksah tarafindan Anadolu Selcuklu Devleti ilk hukumdari olarak tayin edilen Kutalmisoglu Suleyman Sah ile kuzeni Sultan Meliksah in kucuk kardesi ve Alp Arslan in kucuk oglu olan Ebu Said Taculdevlet Tutus arasinda Suriye de iktidarin kimin elinde olacagi hakkinda bir askeri mucadele basladi Suleyman Sah Antakya yi ele gecirip Halep i kusatti Halep valisi olan Ibn i Huteyti ye yardim icin Tutus yaninda Selcuklu komutan Artuk Bey i Artuklu Beyligi nin kurucusu olarak gelerek 4 Haziran 1086 da Halep yakinlarinda Ayn Seylem Savasi nda Suleyman Sah la karsilasip onu maglup etti Bu muharebede galip gelen Tutus kendini Suriye Sultani olarak ilan etti Bunun uzerine Sultan Meliksah kardesi Tutus un iktidar gucunu kisitlamak icin Tutus u sadece Sam Emiri olarak atadi ve Halep Emirligi ne kendine yakin olan kolemeni Aksungur el Hacib i getirdi Buyuk Selcuklu Devleti nin merkezi yonetiminden bagimsiz davranan Aksungur el Hacib 1087 den itibaren de facto hukumdarlik haklarina sahip oldu ve Suriye nin basta kuzeyi olmak uzere buyuk bir kismini bu sekilde yonetti 1094 yilinda Sultan Meliksah in olumu uzerine Buyuk Selcuklu Devleti tahti icin ogullari olan Mahmud ile Berkyaruk ve amcalari olan Tutus arasinda bir taht mucadelesi basladi Bu sirada Halep Emiri olan Aksungur el Hacib Sultan Berkyaruk un tarafini tuttu ve Tutus a karsi oldu Sam Emiri olan Tutus Nisan Mayis 1094 te Aksungur un savundugu Halep uzerine bir sefer yapip sehri kusatti ama Sultan Berkyaruk un emrine uyan Musul Atabeyi Aksungura destek verince Halep i alamadi 26 Mayis 1094 te Halep Emiri Aksungur ile Sultanlik iddiasinda olan Tutus arasinda Tell El Sultan Muharebesi yapildi Bu muharebede Aksungur yenik dustu ve esir olarak Tutus a teslim oldu Tutus Aksungur u vatan hainligiyle suclayip muharebe meydaninda kafasini vurdurdu Bunun sonrasinda Tutus Halep Melikligi ni de eline gecirerek kendisinin Suriye ve Iran da Fars bolgesi uzerinde Sultanligini iddia etti Berkyaruk ile Tutus arasinda 26 Subat 1095 te Rey yakinlarinda yapilan bir muharebe sonunda Tutus savasi kaybederek ve savas meydaninda olduruldu 1095 te Tutus un kucuk oglu Dukak Sam da saltanatini ilan etti Bu duruma isyan eden buyuk oglu Ridvan Halep i ele gecirdi Boylece Suriye Selcuklu Devleti Halep Melikligi ve Sam Melikligi olmak uzere iki kola ayrildi Aksungur el Hacib Selcuklulardan sonra Suriye yi kontrol edecek olan Zengi Hanedani nin kurucusu I Imadeddin Zengi nin babasidir Imadeddin Zengi 1128 yilinda Halep Atabeyligini eline gecirirken babasi Aksungur el Hacib in Halep Emirligi dolayisiyla mesrulugunu iddia etmistir Kaynakca Siyamek Huseyin Alizade Afsarlarin Tarixi Cograiyalari ve Siveleri Hakkinda 1 28 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ali ibnu l Esir cev Abdulkerim Ozaydin 1987 El Kamil Fi t Tarih Tercumesi Istanbul Bahar Yayinevi Halep Sam Emirlikleriyle Halep Sam Meliklikleri karistirilmamalidir Maalouf Amin Tr cev Ali Kilicbay son bas 2006 Araplarin Gozuyle Hacli Seferleri Istanbul Yapi Kredi Yayinlari Resmi unvanlarOnce gelen Haleb Emiri 1086 1094 Sonra gelen I Tutus