Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mobutu Sese Seko Nkuku Ngbendu wa za Banga (d. 14 Ekim 1930 – ö. 7 Eylül 1997), daha çok Mobutu ya da Joseph Mobutu-Sese Seko olarak tanınır. Doğduğunda adı Joseph-Désiré Mobutu idi. 32 yıl boyunca (1965–1997) o zamanki adıyla Zaire, günümüzdeki adıyla Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin Devlet Başkanlığını yapmıştır. Bu göreve önceki Devlet Başkanı Joseph Kasavubu'yu devirdiği darbeden sonra gelmiştir. Toplam 32 yıl demir yumrukla ülkeyi yönetmiştir. Çok değerli yeraltı ve yer üstü kaynaklara sahip olan Kongo, (eski adıyla Zaire) yönetim zaafiyetleri ve zimmet suçlamalarıyla dünyanın en fakir ülkelerinden biri haline gelmiştir. Başlangıçta zengin batılı devletlerce iktidarı desteklenen ve hatta darbesi Amerikan destekli olan Mobutu, son zamanlarında bu desteği kaybetmiş ve bundan kısa bir süre sonra da iktidardan düşmüştür.
| Mobutu Sese Seko | |
|---|---|
 | |
| Zaire Cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 24 Kasım 1965 - 16 Mayıs 1997 | |
| Yerine geldiği | Joseph Kasavubu |
| Yerine gelen | Laurent-Désiré Kabila |
| 5. Afrika Birliği Örgütü başkanı | |
| Görev süresi 11 Eylül 1967 - 13 Eylül 1968 | |
| Yerine geldiği | Haile Selassie |
| Yerine gelen | Huari Bumedyen |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 14 Ekim 1930 , Belçika Kongosu |
| Ölüm | 7 Eylül 1997 (66 yaşında) Rabat, Fas |
| Partisi | |
| Evlilik(ler) | Marie-Antoinette Mobutu (öldü) Bobi Ladawa |
| Çocuk(lar) | 14 |
| Dini | Roma Katoliği |
1949'da Belçika Kongosu Ordusu'nun Maliye Dairesi'nde memur olarak çalışmaya başladı. Ordudayken Leopoldville'de (Kinşasa) yayımlanan çeşitli gazetelerde makaleler yazdı. 1956'da ordudan ayrıldıktan sonra L'Avenir adlı günlük gazetede muhabir olarak çalıştı. Daha sonra haftalık Actualites Africaines dergisinin Yayın Yönetmeni oldu.
Gazetecilik yaptığı yıllarda Kongo'nun milliyetçi önderi Patrice Lumumba ile tanıştı. 1958'de Lumumba'nın kurduğu Kongo Ulusal Hareketi (MNC) adlı siyasi partiye katıldı. 1959'da Belçika'nın Kongo Haberalma Teşkilatı'nda (Inforcongo) çalışmak üzere gittiği Brüksel'de MNC'nin bürosunu açtı. Ertesi yıl, Kongo'nun bağımsızlığı konusunda toplanan Brüksel Yuvarlak Masa Konferansı'na katıldı. Konferansta hapiste bulunan Lumumba'yı temsil etti ve Lumumba'nın güçlü bir merkezi yönetime sahip bağımsız bir Kongo Devleti oluşturulması yolundaki görüşlerini savundu.
Kongo'nun 30 Haziran 1960'ta bağımsızlığını kazanmasından sonra Devlet Başkanı Joseph Kasavubu ile Başbakan Lumumba'nın Koalisyon Hükûmeti tarafından Genelkurmay Başkanlığı'na getirildi. Sekiz gün sonra ordu içinde çıkan ayaklanmayı, askerlere rütbe ve para dağıtarak denetimi altına almayı başarması konumunu daha da güçlendirdi.
Kasavubu ile Lumumba arasındaki iktidar mücadelesi sırasında, Lumumba'nın SSCB'den yardım aldığını öne süren Kasavubu'nun yanında yer aldı ve onun Lumumba'yı görevden almasına el altından yardımcı oldu. Lumumba, Eylül 1960'ta Kasavubu'yu devirmek için kuvvet toplamaya başlayınca, bir darbe düzenleyerek iktidarı ele geçirdi. Ama iki ay sonra yönetimi Kasavubu'ya devretti. Mobutu'nun, Lumuba'nın öldürülmesinden de sorumlu olduğuna inanılır.
1961'de Silahlı Kuvvetler Başkomutanı olan Mobutu, dört yıl sonra Kasavubu'yu bir darbeyle devirerek Devlet Başkanlığı görevini üstlendi. 1967'de Kongo ordusuna bağlı paralı askerlerin başlattığı ayaklanamyı bastırdı. Katanga bakır madenlerini devletleştirerek ve yabancı sermayeyi teşvik ederek ekonomiyi canlandırmaya çalıştı.
Öte yandan, yönetimine sivil bir görünüm kazandırmak amacıyla önemli devlet görevlerine asker kökenli olmayan kişileri getirdi. Ülkenin tek yasal partisi olan Devrimci Halk Hareketi - "Mouvement Populaire de la Revolution" (MRP) aracılığıyla halkın desteğini kazanmaya çalıştı. Bununla birlikte, daha önceki hükûmetlerde önemli roller üstlenen kabilelerin, ekonomik canlanmadan paylarını alamayan küçük çiftçilerin ve üniversite öğrencilerinin muhalefetiyle karşı karşıya kaldı. Karşılaştığı bir başka sorun da Angola'da üslenerek bölgesini sürekli olarak tehdit eden Katangalı ayaklanmacılar oldu.
Devlet Başkanlığı sırasında ülkedeki adları, Afrika dilindeki adlarla değiştirme kampanyası başlattı. Ekim 1971'de ülkenin adını Zaire olarak değiştirdi. Kendisi de Ocak 1972'de Sese Seko adını aldı.
1977'de Angola'nın desteklediği Katangalıların Zaire'yi işgal girişimini önlemek için Fransa'dan askerî müdahale talebinde bulundu. Başka adayın katılmadığı 1970, 1977 ve 1984 seçimlerinde Devlet Başkanlığı süresi uzatıldı. Mobutu, iç ayaklanmalar ve darbe girişimleri karşısında yönetimini sürdürmeyi başardıysa da, ekonomik büyüme ve kalkınma için gerekli koşulları oluşturmakta pek başarılı olamadı. Yolsuzluklar, kötü yönetim ve ihmalcilik, ülkedeki ulaşım ağının, tarımın ve temel sanayi kesimlerinin durumunun kötüleşmesine yol açtı. Buna karşılık Mobutu'nun dünyanın en zengin kişileri arasında sayılacak kadar büyük bir servet edindiği söyleniyordu.
1990'da Soğuk Savaş'ın sona ermesi ve değişen şartlar nedeniyle yasaklanmış diğer siyasi partilere izin vererek içinde muhalif unsurlarında bulunduğu bir "Geçiş Hükûmeti" atadı, ama kolluk kuvvetleriyle önemli bakanlıkları elinde tutmayı sürdürdü. 1992'ye gelindiğinde Mobutu, ülke içinde gitgide güçlenen bir muhalefet karşısında artık Batılı ülkelerin de desteğini yitirmiş bulunuyordu. Bu arada sağlığı giderek bozulan Mobutu, tedavi için sık sık Avrupa'ya gittiğinden, giderek ülke yönetimindeki gücünü kaybetmeye başladı. Aynı dönemde Tutsiler, Zaire'nin doğusunu ele geçirmeye başladılar.
1994'te yaşanan Ruanda soykırımı sırasında Hutuları desteklediği için Tutsilerin tepkisini çeken Mobutu, Kasım 1996'da ülkenin doğusundaki Tutsileri sınır dışı etmeye çalışması üzerine Uganda ve Ruanda Hükûmetlerinin desteğini alan Laurent-Désiré Kabila liderliğindeki Tutsiler ve diğer Mobutu muhalifi gruplar, başkent Kinşasa'ya yürüyüşe geçti. Ne kanser hastası olan Mobutu, ne de emrindeki silahlı kuvvetler direnecek durumda olmadığından Mobutu'nın isteği üzerine başlayan barış görüşmeleri başarısızlıkla sonuçlandı. 16 Mayıs 1997'de Kinşasa'yı ele geçiren muhalif gruplar 32 yıllık Mobutu iktidarını devirdiler. Devrilen Mobutu sürgün olarak önce geçici olarak Togo'ya ardından da Fas'a gitti. 7 Eylül 1997'de prostat kanseri'nden yaşamını yitirdi ve Fas'ta defnedildi.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Joseph Kasavubu Kongo Cumhuriyeti Devlet Başkanı | Zaire Devlet Başkanı 1971'den önce Demokratik Kongo Cumhuriyeti Devlet Başkanı 1965 - 1997 | Sonra gelen: Laurent-Désiré Kabila Demokratik Kongo Cumhuriyeti Devlet Başkanı |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mobutu Sese Seko Nkuku Ngbendu wa za Banga d 14 Ekim 1930 o 7 Eylul 1997 daha cok Mobutu ya da Joseph Mobutu Sese Seko olarak taninir Dogdugunda adi Joseph Desire Mobutu idi 32 yil boyunca 1965 1997 o zamanki adiyla Zaire gunumuzdeki adiyla Kongo Demokratik Cumhuriyeti nin Devlet Baskanligini yapmistir Bu goreve onceki Devlet Baskani Joseph Kasavubu yu devirdigi darbeden sonra gelmistir Toplam 32 yil demir yumrukla ulkeyi yonetmistir Cok degerli yeralti ve yer ustu kaynaklara sahip olan Kongo eski adiyla Zaire yonetim zaafiyetleri ve zimmet suclamalariyla dunyanin en fakir ulkelerinden biri haline gelmistir Baslangicta zengin batili devletlerce iktidari desteklenen ve hatta darbesi Amerikan destekli olan Mobutu son zamanlarinda bu destegi kaybetmis ve bundan kisa bir sure sonra da iktidardan dusmustur Mobutu Sese SekoZaire CumhurbaskaniGorev suresi 24 Kasim 1965 16 Mayis 1997Yerine geldigi Joseph KasavubuYerine gelen Laurent Desire Kabila5 Afrika Birligi Orgutu baskaniGorev suresi 11 Eylul 1967 13 Eylul 1968Yerine geldigi Haile SelassieYerine gelen Huari BumedyenKisisel bilgilerDogum 14 Ekim 1930 1930 10 14 Belcika KongosuOlum 7 Eylul 1997 66 yasinda Rabat FasPartisiEvlilik ler Marie Antoinette Mobutu oldu Bobi LadawaCocuk lar 14Dini Roma Katoligi 1949 da Belcika Kongosu Ordusu nun Maliye Dairesi nde memur olarak calismaya basladi Ordudayken Leopoldville de Kinsasa yayimlanan cesitli gazetelerde makaleler yazdi 1956 da ordudan ayrildiktan sonra L Avenir adli gunluk gazetede muhabir olarak calisti Daha sonra haftalik Actualites Africaines dergisinin Yayin Yonetmeni oldu Gazetecilik yaptigi yillarda Kongo nun milliyetci onderi Patrice Lumumba ile tanisti 1958 de Lumumba nin kurdugu Kongo Ulusal Hareketi MNC adli siyasi partiye katildi 1959 da Belcika nin Kongo Haberalma Teskilati nda Inforcongo calismak uzere gittigi Bruksel de MNC nin burosunu acti Ertesi yil Kongo nun bagimsizligi konusunda toplanan Bruksel Yuvarlak Masa Konferansi na katildi Konferansta hapiste bulunan Lumumba yi temsil etti ve Lumumba nin guclu bir merkezi yonetime sahip bagimsiz bir Kongo Devleti olusturulmasi yolundaki goruslerini savundu Kongo nun 30 Haziran 1960 ta bagimsizligini kazanmasindan sonra Devlet Baskani Joseph Kasavubu ile Basbakan Lumumba nin Koalisyon Hukumeti tarafindan Genelkurmay Baskanligi na getirildi Sekiz gun sonra ordu icinde cikan ayaklanmayi askerlere rutbe ve para dagitarak denetimi altina almayi basarmasi konumunu daha da guclendirdi Kasavubu ile Lumumba arasindaki iktidar mucadelesi sirasinda Lumumba nin SSCB den yardim aldigini one suren Kasavubu nun yaninda yer aldi ve onun Lumumba yi gorevden almasina el altindan yardimci oldu Lumumba Eylul 1960 ta Kasavubu yu devirmek icin kuvvet toplamaya baslayinca bir darbe duzenleyerek iktidari ele gecirdi Ama iki ay sonra yonetimi Kasavubu ya devretti Mobutu nun Lumuba nin oldurulmesinden de sorumlu olduguna inanilir 1961 de Silahli Kuvvetler Baskomutani olan Mobutu dort yil sonra Kasavubu yu bir darbeyle devirerek Devlet Baskanligi gorevini ustlendi 1967 de Kongo ordusuna bagli parali askerlerin baslattigi ayaklanamyi bastirdi Katanga bakir madenlerini devletlestirerek ve yabanci sermayeyi tesvik ederek ekonomiyi canlandirmaya calisti Ote yandan yonetimine sivil bir gorunum kazandirmak amaciyla onemli devlet gorevlerine asker kokenli olmayan kisileri getirdi Ulkenin tek yasal partisi olan Devrimci Halk Hareketi Mouvement Populaire de la Revolution MRP araciligiyla halkin destegini kazanmaya calisti Bununla birlikte daha onceki hukumetlerde onemli roller ustlenen kabilelerin ekonomik canlanmadan paylarini alamayan kucuk ciftcilerin ve universite ogrencilerinin muhalefetiyle karsi karsiya kaldi Karsilastigi bir baska sorun da Angola da uslenerek bolgesini surekli olarak tehdit eden Katangali ayaklanmacilar oldu Devlet Baskanligi sirasinda ulkedeki adlari Afrika dilindeki adlarla degistirme kampanyasi baslatti Ekim 1971 de ulkenin adini Zaire olarak degistirdi Kendisi de Ocak 1972 de Sese Seko adini aldi 1977 de Angola nin destekledigi Katangalilarin Zaire yi isgal girisimini onlemek icin Fransa dan askeri mudahale talebinde bulundu Baska adayin katilmadigi 1970 1977 ve 1984 secimlerinde Devlet Baskanligi suresi uzatildi Mobutu ic ayaklanmalar ve darbe girisimleri karsisinda yonetimini surdurmeyi basardiysa da ekonomik buyume ve kalkinma icin gerekli kosullari olusturmakta pek basarili olamadi Yolsuzluklar kotu yonetim ve ihmalcilik ulkedeki ulasim aginin tarimin ve temel sanayi kesimlerinin durumunun kotulesmesine yol acti Buna karsilik Mobutu nun dunyanin en zengin kisileri arasinda sayilacak kadar buyuk bir servet edindigi soyleniyordu 1990 da Soguk Savas in sona ermesi ve degisen sartlar nedeniyle yasaklanmis diger siyasi partilere izin vererek icinde muhalif unsurlarinda bulundugu bir Gecis Hukumeti atadi ama kolluk kuvvetleriyle onemli bakanliklari elinde tutmayi surdurdu 1992 ye gelindiginde Mobutu ulke icinde gitgide guclenen bir muhalefet karsisinda artik Batili ulkelerin de destegini yitirmis bulunuyordu Bu arada sagligi giderek bozulan Mobutu tedavi icin sik sik Avrupa ya gittiginden giderek ulke yonetimindeki gucunu kaybetmeye basladi Ayni donemde Tutsiler Zaire nin dogusunu ele gecirmeye basladilar 1994 te yasanan Ruanda soykirimi sirasinda Hutulari destekledigi icin Tutsilerin tepkisini ceken Mobutu Kasim 1996 da ulkenin dogusundaki Tutsileri sinir disi etmeye calismasi uzerine Uganda ve Ruanda Hukumetlerinin destegini alan Laurent Desire Kabila liderligindeki Tutsiler ve diger Mobutu muhalifi gruplar baskent Kinsasa ya yuruyuse gecti Ne kanser hastasi olan Mobutu ne de emrindeki silahli kuvvetler direnecek durumda olmadigindan Mobutu nin istegi uzerine baslayan baris gorusmeleri basarisizlikla sonuclandi 16 Mayis 1997 de Kinsasa yi ele geciren muhalif gruplar 32 yillik Mobutu iktidarini devirdiler Devrilen Mobutu surgun olarak once gecici olarak Togo ya ardindan da Fas a gitti 7 Eylul 1997 de prostat kanseri nden yasamini yitirdi ve Fas ta defnedildi Siyasi goreviOnce gelen Joseph Kasavubu Kongo Cumhuriyeti Devlet Baskani Zaire Devlet Baskani 1971 den once Demokratik Kongo Cumhuriyeti Devlet Baskani 1965 1997 Sonra gelen Laurent Desire Kabila Demokratik Kongo Cumhuriyeti Devlet Baskani