Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Horlama, genellikle uyku boyunca solunum yolu boşluğunun yutak bölgesindeki, anatomik yumuşak dokuların gevşemesi nedeniyle meydana gelen hava yolu daralması, hava akımı hızını arttırır. Dar bir pasajdan hızla geçen hava; üst solunum yolunun desteksiz dokularını (yumuşak damak, küçük dil gibi) titreterek gürültülü sesler ortaya çıkarır.
Aşırı alkol kullanma, sigara içme, yorgunluk, kötü beslenme, şişmanlık, yumuşak damak kısmının gerginliğini kaybettirerek horlamaya sebep olurlar. Burun tıkanıklıklarında, şiddetli grip ve bademcik iltihaplarında, burundan nefes almanın engellenmesiyle horlama ortaya çıkabilir.
Horlama, uyuyan şahıs için bir problem teşkil etmeyip, evli çiftlerde ve topluca yatılan yerlerde diğer şahısları rahatsız etmesi bakımından önemlidir.
Tedavisinde asıl prensip, sebep olan rahatsızlığı iyileştirmektir. Horlayan şahısları yan çevirmek, çenesini yukarı kaldırmak, yastığını yükseltmek ve burundan nefes almasını kolaylaştıran diğer metotlara başvurmak şahsın horlamasını keser.
Horlama her zaman masum olmayabilir. Uykuda apne (nefes kesilmesi) ile beraber görülürse yaşamı tehdit edecek sonuçları olabilir.
Patoloji ve mekanizma
Sağlıklı bir birey uyurken; damak, dil kökü ve küçük dilin boğaz ile birleştiği alan belli bir düzeyde daralır. Fakat, eğer üst solunum yolları çok fazla daralırsa hava yolu kısmen tıkanır ve tıkanmadan kaynaklı olarak nefes alış-verişinde zorluk yaşanır. Horlama, türbülanslı hava akışına neden olduğu için nefes almaya çalışırken; dil, ağız, boğaz, solunum yolları ve çevresindeki dokuların titreşmesi ile ses meydana gelmesi olayıdır.
Genellikle, yaygın bir uyku bozukluğu grubuna ait olan olan horlama, uyku apnesi ile bağdaştırılır çünkü horlama obstrüktif uyku apnesinin bir semptomu sınıfına aittir ve belirtileri arasında görülse de her horlama için bu sınıflama doğru değildir. Doğrusu ise tedavi edilmeyen tüm OSA (obstructive sleep apnea) hastaları horlarken, sadece horlayan bazı kişilerde uyku apnesi olmasıdır. Ayrıca, her zaman, horlama ciddi tıbbi bir rahatsızlık göstergesi değildir ve düzeyleri bulunmaktadır.
Belirti ve semptomlar
Horlamanın en belirgin belirtileri arasında yüksek ya da sert ses bulunmaktadır. Horlayan kişi eğer yüksek perdeye sahipse çevresindekileri rahatsız edebilir hatta kendi horlamasına uyanabilir. Eğer uyurken çevresinde birisi bulunmuyorsa ve horlamasına uyanmıyorsa, horladığını gösteren bazı belirtiler bulunmaktadır.
- Uyumada zorluk yaşamak
- Uykunun huzursuz olması
- Nefes nefese uykudan uyanmak
- Uyurken boğuluyormuş gibi hissetmek
- Uyanıldığı zaman boğaz ağrısı ve ağız kuruluğu
- Verimsiz uykudan dolayı gün içerisinde yorgun hissetmek ve uykulu olmak
- Gün içerisinde konsantrasyon bozukluğu
- Dikkat ve
- Kan basıncınının kontrolünün zor olması ve çarpıntı
- Kan şekerinin kontrolünün zor olması
- Yüksek tansiyon
- Çocuklarda dikkat süresinin azalması, veya düşüklüğü
Genetik, etken ve risk faktörleri
Horlama ile ilgili herhangi bir genetik ilişki bulunmamaktadır. Fakat, horlamanın oluşmasında etkili olan bazı etkenler bulunmaktadır. Bademcik ve şişmesi, yüz (burun, boğaz ve çene) kemiklerinin şekillerinin düzensiz olması, büyük dil tabanı, alerji ya da soğuk algınlığından kaynaklanan tıkanıklıklar ve küçük ağız ve ağız bölgesindeki şişmeler fiziksel etken faktörler arasındadır. Ayrıca, 50 yaş üstü, yüksek kilo, aşırı , menopoz, antihistamin veya kullanımı ve hamilelik ya da hamilelik sonrası aşamalar risk faktörlerini arttırmaktadır.
Teşhis
Horlama her ne kadar basit bir durum olarak düşünülse bile altta yatan önemli bir neden olabilir ve başka hastalıklara sinyal verebilir. Horlamayı teşhis etmek için fiziksel muayene yapılır ve vücut kitle indeksi (BMI) hesaplanarak boy ve kilo ölçülerek başlanır, sonrasında ise testler ve taramalar uygulanmaktadır. Horlama teşhis yöntemlerinden en yaygınları ise; X-ışını kullanılarak ayrıntılı görüntüleme için bilgisayarlı tomografi (BT) taraması; bilgisayar, mıknatıs ve radyo frekansı aracılığı ile manyetik rezonans görüntüleme (MR); ve solunum yollarının incelenmesi için endoskopi bulunmaktadır. Ayrıca, uyku apnesinden kaynaklandığı düşünüldüğü durumlarda bir gecelik gözlem yapılmaktadır.
Tedavi ve idare yöntemleri
Horlamanın her türü tedavi edilemez ve tedavi yöntemi horlamanın ortaya çıkış nedenine bakılarak uzmanlar tarafından kararlaştırılır. İlk olarak bazı basit tedavi yöntemleri bulunmaktadır ve bunlar; yaşam şeklinin değiştirilmesi, uyku pozisyonunun değiştirilmesi, yüksek bir yastık kullanılması, kilo verilmesi, tedavi edilmesi, alkol ve sigara kullanımının bırakılması, bazı ilaçların kullanımına dikkat edilmesi ve kullanılması bulunmaktadır. Bu basit yöntemler sonuç vermezse eğer profesyonel bir yardım alınması gerekmektedir çünkü altında ciddi bir rahatsızlık yatıyor olabilir. Profesyonel bir muayaneden sonra ameliyatsız tedavi yöntemleri bulunmaktadır ve lokal anestezi ile uygulanan tedavi yöntemleri arasında; (UPPP), lazer () tedavisi, enjeksiyonu ve bulunmaktadır.
Horlamanın nedeni uyku apsesi ise tedavi yöntemi değişiklik göstermektedir. CPAP () adı verilen bir cihaz yardımı ile uyku esnasında horlamayı en aza indirmeye ve nefes almayı sürdürmeye çalışılır.
Epidemiyoloji
İnsanların, %45 oranında bazen horladıkları gözlemlenmiştir ve %25 oranında sürekli horlandığı hesaplanmıştır. Ayrıca, %5 oranında şiddetli horlama saptanmıştır ve çocukluk döneminde %12 oranında horlama tespit edilmiştir. Bunlara ek olarak, erkekler, kadınlara oranla daha sık horlama eğilimindedir ve yaklaşık olarak erkeklerin oranı %40 iken kadınlarda oran %20 olarak saptanmıştır.
Önlem yöntemleri
Horlamayı önlemenin bazı yöntemleri bulunmaktadır. Genellikle önlem yöntemleri uyumadan önce yapılması gerekenleri içermektedir. Bunların içerisinde ise; burun deliklerine daha fazla hava girmesini sağlayan burun şeritleri (ilaçsız), uyumadan önce alkol ve sigara tüketimini kesmek, sırt üstü yerine yan yatmak ve sağlıklı bir kilo endeksini sağlamak bulunmaktadır. Ayrıca, horlamayı önlemek için ağız cihazı bulunmaktadır bu alet sayesinde çeneyi (dil ile birlikte) hafifçe öne doğru çekerek üst solunum yolunun açılması sağlanmaktadır.
Diğer başlıklar
Horlamanın kardiyovasküler sistem üzerinde birçok zararlı etkisi olduğu saptanmıştır. geliştirme, ve koroner kalp hastalığı, kalp krizi, felç ve ile horlamanın doğrudan bağlantısı araştırılmıştır ve bu hastalıkların risk faktörlerini arttırdığı gözlemlenmiştir.
Kaynakça
- "Symptoms and causes". Mayo Clinic. 22 Aralık 2017. 14 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2020.
- "Snoring". nhs.uk. 8 Eylül 2020. 12 Kasım 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2020.
- Publishing, Harvard Health (17 Haziran 2020). "Snoring solutions". Harvard Health. 20 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2020.
- "Snoring Causes and Symptoms". Sleep Education. 7 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2020.
- "Snoring". Johns Hopkins Medicine. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2020.
- "Snoring". Better Health Channel. 30 Ağustos 2014. 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2020.
- Shaw, Jonathan E.; Punjabi, Naresh M.; Wilding, John P.; Alberti, K. George M.M.; Zimmet, Paul Z. (1 Temmuz 2008). "Sleep-disordered breathing and type 2 diabetes". Diabetes Research and Clinical Practice. 81 (1): 2-12. doi:10.1016/j.diabres.2008.04.025. ISSN 0168-8227. (PMID) 18544448. Erişim tarihi: 2 Aralık 2020.
- Leineweber, C; Kecklund, G; Janszky, I; Akerstedt, T; Orth-Gomér, K (1 Kasım 2004). "Snoring and progression of coronary artery disease: The Stockholm Female Coronary Angiography Study". Sleep. 27 (7): 1344-9. doi:10.1093/sleep/27.7.1344. ISSN 0161-8105. (PMID) 15586787.
- Palomäki, H (1991). "Snoring and the risk of ischemic brain infarction". Stroke. 22 (8): 1021-5. doi:10.1161/01.str.22.8.1021. ISSN 0039-2499. (PMID) 1866748.
- Braga-Neto, Pedro; Pereira da Silva-Júnior, Francisco; Sueli Monte, Francisca; de Bruin, Pedro F.C.; de Bruin, Veralice M.S. (2004). "Snoring and excessive daytime sleepiness in Parkinson's disease". Journal of the Neurological Sciences. Elsevier BV. 217 (1): 41-45. doi:10.1016/j.jns.2003.08.010. ISSN 0022-510X.
Bu madde özgür lisans altında yayımlanmış bir metni içermektedir. İlgili metnin kullanım izinleri bu bağlantıda18 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . yer almaktadır.
- Koçak, Aslı Ece (6 Eylül 2020). Bakırcı, Çağrı Mert (Ed.). "Horlama". Evrim Ağacı. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Aralık 2020.
Dipnotlar
| Sınıflandırma | D |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Horlama genellikle uyku boyunca solunum yolu boslugunun yutak bolgesindeki anatomik yumusak dokularin gevsemesi nedeniyle meydana gelen hava yolu daralmasi hava akimi hizini arttirir Dar bir pasajdan hizla gecen hava ust solunum yolunun desteksiz dokularini yumusak damak kucuk dil gibi titreterek gurultulu sesler ortaya cikarir Asiri alkol kullanma sigara icme yorgunluk kotu beslenme sismanlik yumusak damak kisminin gerginligini kaybettirerek horlamaya sebep olurlar Burun tikanikliklarinda siddetli grip ve bademcik iltihaplarinda burundan nefes almanin engellenmesiyle horlama ortaya cikabilir Horlama uyuyan sahis icin bir problem teskil etmeyip evli ciftlerde ve topluca yatilan yerlerde diger sahislari rahatsiz etmesi bakimindan onemlidir Tedavisinde asil prensip sebep olan rahatsizligi iyilestirmektir Horlayan sahislari yan cevirmek cenesini yukari kaldirmak yastigini yukseltmek ve burundan nefes almasini kolaylastiran diger metotlara basvurmak sahsin horlamasini keser Horlama her zaman masum olmayabilir Uykuda apne nefes kesilmesi ile beraber gorulurse yasami tehdit edecek sonuclari olabilir Patoloji ve mekanizmaSaglikli bir birey uyurken damak dil koku ve kucuk dilin bogaz ile birlestigi alan belli bir duzeyde daralir Fakat eger ust solunum yollari cok fazla daralirsa hava yolu kismen tikanir ve tikanmadan kaynakli olarak nefes alis verisinde zorluk yasanir Horlama turbulansli hava akisina neden oldugu icin nefes almaya calisirken dil agiz bogaz solunum yollari ve cevresindeki dokularin titresmesi ile ses meydana gelmesi olayidir Genellikle yaygin bir uyku bozuklugu grubuna ait olan olan horlama uyku apnesi ile bagdastirilir cunku horlama obstruktif uyku apnesinin bir semptomu sinifina aittir ve belirtileri arasinda gorulse de her horlama icin bu siniflama dogru degildir Dogrusu ise tedavi edilmeyen tum OSA obstructive sleep apnea hastalari horlarken sadece horlayan bazi kisilerde uyku apnesi olmasidir Ayrica her zaman horlama ciddi tibbi bir rahatsizlik gostergesi degildir ve duzeyleri bulunmaktadir Belirti ve semptomlarHorlamanin en belirgin belirtileri arasinda yuksek ya da sert ses bulunmaktadir Horlayan kisi eger yuksek perdeye sahipse cevresindekileri rahatsiz edebilir hatta kendi horlamasina uyanabilir Eger uyurken cevresinde birisi bulunmuyorsa ve horlamasina uyanmiyorsa horladigini gosteren bazi belirtiler bulunmaktadir Uyumada zorluk yasamak Uykunun huzursuz olmasi Nefes nefese uykudan uyanmak Uyurken boguluyormus gibi hissetmek Uyanildigi zaman bogaz agrisi ve agiz kurulugu Verimsiz uykudan dolayi gun icerisinde yorgun hissetmek ve uykulu olmak Gun icerisinde konsantrasyon bozuklugu Dikkat ve Kan basincininin kontrolunun zor olmasi ve carpinti Kan sekerinin kontrolunun zor olmasi Yuksek tansiyon Cocuklarda dikkat suresinin azalmasi veya dusukluguGenetik etken ve risk faktorleriHorlama ile ilgili herhangi bir genetik iliski bulunmamaktadir Fakat horlamanin olusmasinda etkili olan bazi etkenler bulunmaktadir Bademcik ve sismesi yuz burun bogaz ve cene kemiklerinin sekillerinin duzensiz olmasi buyuk dil tabani alerji ya da soguk alginligindan kaynaklanan tikanikliklar ve kucuk agiz ve agiz bolgesindeki sismeler fiziksel etken faktorler arasindadir Ayrica 50 yas ustu yuksek kilo asiri menopoz antihistamin veya kullanimi ve hamilelik ya da hamilelik sonrasi asamalar risk faktorlerini arttirmaktadir TeshisHorlama her ne kadar basit bir durum olarak dusunulse bile altta yatan onemli bir neden olabilir ve baska hastaliklara sinyal verebilir Horlamayi teshis etmek icin fiziksel muayene yapilir ve vucut kitle indeksi BMI hesaplanarak boy ve kilo olculerek baslanir sonrasinda ise testler ve taramalar uygulanmaktadir Horlama teshis yontemlerinden en yayginlari ise X isini kullanilarak ayrintili goruntuleme icin bilgisayarli tomografi BT taramasi bilgisayar miknatis ve radyo frekansi araciligi ile manyetik rezonans goruntuleme MR ve solunum yollarinin incelenmesi icin endoskopi bulunmaktadir Ayrica uyku apnesinden kaynaklandigi dusunuldugu durumlarda bir gecelik gozlem yapilmaktadir Tedavi ve idare yontemleriHorlamanin her turu tedavi edilemez ve tedavi yontemi horlamanin ortaya cikis nedenine bakilarak uzmanlar tarafindan kararlastirilir Ilk olarak bazi basit tedavi yontemleri bulunmaktadir ve bunlar yasam seklinin degistirilmesi uyku pozisyonunun degistirilmesi yuksek bir yastik kullanilmasi kilo verilmesi tedavi edilmesi alkol ve sigara kullaniminin birakilmasi bazi ilaclarin kullanimina dikkat edilmesi ve kullanilmasi bulunmaktadir Bu basit yontemler sonuc vermezse eger profesyonel bir yardim alinmasi gerekmektedir cunku altinda ciddi bir rahatsizlik yatiyor olabilir Profesyonel bir muayaneden sonra ameliyatsiz tedavi yontemleri bulunmaktadir ve lokal anestezi ile uygulanan tedavi yontemleri arasinda UPPP lazer tedavisi enjeksiyonu ve bulunmaktadir Horlamanin nedeni uyku apsesi ise tedavi yontemi degisiklik gostermektedir CPAP adi verilen bir cihaz yardimi ile uyku esnasinda horlamayi en aza indirmeye ve nefes almayi surdurmeye calisilir EpidemiyolojiInsanlarin 45 oraninda bazen horladiklari gozlemlenmistir ve 25 oraninda surekli horlandigi hesaplanmistir Ayrica 5 oraninda siddetli horlama saptanmistir ve cocukluk doneminde 12 oraninda horlama tespit edilmistir Bunlara ek olarak erkekler kadinlara oranla daha sik horlama egilimindedir ve yaklasik olarak erkeklerin orani 40 iken kadinlarda oran 20 olarak saptanmistir Onlem yontemleriHorlamayi onlemenin bazi yontemleri bulunmaktadir Genellikle onlem yontemleri uyumadan once yapilmasi gerekenleri icermektedir Bunlarin icerisinde ise burun deliklerine daha fazla hava girmesini saglayan burun seritleri ilacsiz uyumadan once alkol ve sigara tuketimini kesmek sirt ustu yerine yan yatmak ve saglikli bir kilo endeksini saglamak bulunmaktadir Ayrica horlamayi onlemek icin agiz cihazi bulunmaktadir bu alet sayesinde ceneyi dil ile birlikte hafifce one dogru cekerek ust solunum yolunun acilmasi saglanmaktadir Diger basliklarHorlamanin kardiyovaskuler sistem uzerinde bircok zararli etkisi oldugu saptanmistir gelistirme ve koroner kalp hastaligi kalp krizi felc ve ile horlamanin dogrudan baglantisi arastirilmistir ve bu hastaliklarin risk faktorlerini arttirdigi gozlemlenmistir Kaynakca Symptoms and causes Mayo Clinic 22 Aralik 2017 14 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2020 Snoring nhs uk 8 Eylul 2020 12 Kasim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2020 Publishing Harvard Health 17 Haziran 2020 Snoring solutions Harvard Health 20 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2020 Snoring Causes and Symptoms Sleep Education 7 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2020 Snoring Johns Hopkins Medicine 3 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2020 Snoring Better Health Channel 30 Agustos 2014 1 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2020 Shaw Jonathan E Punjabi Naresh M Wilding John P Alberti K George M M Zimmet Paul Z 1 Temmuz 2008 Sleep disordered breathing and type 2 diabetes Diabetes Research and Clinical Practice 81 1 2 12 doi 10 1016 j diabres 2008 04 025 ISSN 0168 8227 PMID 18544448 Erisim tarihi 2 Aralik 2020 Leineweber C Kecklund G Janszky I Akerstedt T Orth Gomer K 1 Kasim 2004 Snoring and progression of coronary artery disease The Stockholm Female Coronary Angiography Study Sleep 27 7 1344 9 doi 10 1093 sleep 27 7 1344 ISSN 0161 8105 PMID 15586787 Palomaki H 1991 Snoring and the risk of ischemic brain infarction Stroke 22 8 1021 5 doi 10 1161 01 str 22 8 1021 ISSN 0039 2499 PMID 1866748 Braga Neto Pedro Pereira da Silva Junior Francisco Sueli Monte Francisca de Bruin Pedro F C de Bruin Veralice M S 2004 Snoring and excessive daytime sleepiness in Parkinson s disease Journal of the Neurological Sciences Elsevier BV 217 1 41 45 doi 10 1016 j jns 2003 08 010 ISSN 0022 510X Bu madde ozgur lisans altinda yayimlanmis bir metni icermektedir Ilgili metnin kullanim izinleri bu baglantida18 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde yer almaktadir Kocak Asli Ece 6 Eylul 2020 Bakirci Cagri Mert Ed Horlama Evrim Agaci 30 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Aralik 2020 Dipnotlar a b c d Johns Hopkins Medicine Better Health Channel 2014 Publishing 2020 SiniflandirmaDICD 10 R06 5ICD 9 CM 786 09MeSH D012913DiseasesDB 12260Dis kaynaklarMedlinePlus 003207Patient UK Horlama