Kan şekeri seviyesi, kan şekeri konsantrasyonu veya kan glukoz seviyesi, insanların ve hayvanların kanında bulunan glukoz miktarıdır. Glukoz basit bir şekerdir ve her zaman 70 kilogram ağırlığında bir insanın kanında yaklaşık 4 gram glukoz bulunur. Vücut, metabolik homeostazın bir parçası olarak, başta karaciğer ve pankreas ve bunların yanında ekstrahepatik dokular ve birkaç hormonun rol oynadığı, çok duyarlı homeostatik bir mekanizma ile kan glukoz seviyelerini sıkı bir şekilde düzenler. Glukoz, iskelet kası ve karaciğer hücrelerinde glikojen formunda depolanır. Aç kalan bireylerde, kan glukozu karaciğer ve iskelet kasındaki glikojen depoları harcanarak sabit seviyede tutulur.
İnsanlarda glukoz birincil enerji kaynağıdır. İnsanlarda, 4 gramlık bir kan şekeri seviyesi veya yaklaşık bir çay kaşığı, birçok dokuda normal fonksiyon için önemlidir. İnsan beyni, aç kalmış, hareketsiz bireylerde kan şekerinin yaklaşık %60'ını tüketir.
Kan şekerinde kalıcı bir artış glikoz toksisitesine yol açar, bu ise hücre işlev bozukluğuna ve diyabet komplikasyonları olarak gruplanan patolojiye katkı yapar.
Glikoz, bağırsaklardan veya karaciğerden kan dolaşımı yoluyla vücuttaki diğer dokulara taşınabilir.
Glukozun hücre içerisine alımı ise esasen pankreas tarafından üretilen bir hormon olan insülin ile düzenlenir. İnsülin karaciğer dışındaki dokularda glukozun hücre içine girişindeki kontrol mekanizmasında görev alır.
Glukoz seviyeleri, genellikle sabahları günün ilk öğünden önce en düşüktür ve öğünlerden sonra bir veya iki saat boyunca birkaç milimol yükselir. Normal aralıklar dışındaki kan şekeri seviyeleri, tıbbi bir durumun göstergesi olabilir. Sürekli yüksek bir seviyeye hiperglisemi denir; Düşük seviyeler hipoglisemi olarak adlandırılır. Diyabetes mellitus, çeşitli nedenlerden herhangi birinden kalıcı hiperglisemi ile karakterizedir ve kan şekeri regülasyonunun başarısızlığı ile ilgili en önemli hastalıktır. Kan şekeri düzeylerini test etmek ve ölçmek için farklı yöntemler vardır.
Alkol alımı başlangıçta kan şekerinde bir artışa neden olur ve daha sonra seviyelerin düşmesine neden olma eğilimindedir. Ayrıca, bazı ilaçlar glukoz seviyelerini artırabilir veya azaltabilir.
Birimler
Kan şekeri düzeylerini ölçmenin iki yolu vardır: Birleşik Krallık'ta ve İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerinde (Avustralya, Kanada, Hindistan, vb.) ve eski SSCB ülkelerinde molar konsantrasyon, /L (milimol/litre veya milimolar), kısaltılmış olarak mM) cinsinden ölçülür.
Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Japonya ve diğer birçok ülkede kütle konsantrasyonu mg/dL (desilitre başına miligram) cinsinden ölçülür.
C6H12O6 glikozunun molekül ağırlığı 180 olduğundan iki birim arasındaki fark 18 faktördür yani 1 mmol/L glikoz 18 mg/dL'ye eşdeğerdir.
Normal Değerler
İnsanlar
Kan şekeri seviyesinin normal değer aralıkları farklı laboratuvarlar arasında kısmen farklılık gösterebilir. Birçok faktör kişinin kan şeker seviyesini etkiler. Vücudun kan şekeri ayarlamasının homeostatik mekanizması (glukoz homeostazisi olarak da bilinir), normal çalışırken kan şekeri seviyesini yaklaşık 4,4 ila 6,1 mmol/L (79 ila 110 mg/dL) gibi dar bir aralıkta tutar. (açlık kan şekeri ölçüm değerlerine göre)
Diyabetik olmayanlar için normal kan şekeri seviyesi (açlık sonrasında test edilen), 3,9 ve 7,1 mmol/L (70 ila 130 mg/dL) arasında olmalıdır. İnsanlarda ortalama normal kan glukoz seviyesi yaklaşık 5,5 mmol/L'dir (100 mg/dL); Ancak bu seviye gün boyunca dalgalanır. Diyabetli olmayan ve aç olmayanlar için kan şekeri düzeyleri 6,9 mmol/L'nin (125 mg/dL) altında olmalıdır. Amerikan Diyabet Birliği'ne göre, diyabetikler için kan şekeri hedef aralığı, yemeklerden önce 5,0-7,2 mmol/L (90–130 mg/dL) ve yemeklerden sonra 10 mmol/L'den (180 mg/dL) az olmalıdır (kan şekeri monitörü-glukometre ile ölçülen değer)
Her ne kadar öğünler arasındaki aralıkta ve yüksek karbonhidrat içeriğine sahip yemeklerin zaman zaman tüketilmesi sonrasında geniş çaplı değişiklikler göstermesine karşın, insan kan şekeri seviyeleri normal aralıklar arasında kalmaya eğilimlidir. Ancak, yemekten kısa bir süre sonra, kan şekeri seviyesi diyabetik olmayanlarda geçici olarak 7,8 mmol/L (140 mg/dL) veya biraz daha fazla yükselebilir. Diyabetli bireylerin 'sıkı diyabet kontrolünü' muhafaza etmeleri için, Amerikan Diyabet Birliği, yemek sonrası glikoz seviyesini 10 mmol/L'den (180 mg/dL) az ve açlık plazma glukozunu ise 3,9 ila 7,2 mmol/L (70–130 mg/dL) arasinda olmasini tavsiye eder.
Kandaki ve vücut sıvılarındaki gerçek glukoz miktarı çok azdır. 5 litrelik kan hacmine sahip, 75 kg'lık sağlıklı bir yetişkin erkekte 5,5 mmol/L (100 mg/dL) lik kan şekeri seviyesi 5 g'dır ve yaklaşık bir çay kaşığı şekere eşdeğerdir. Bu miktarın bu kadar küçük olmasının nedeninin bir parçası, glukozun hücrelere girmesini sağlamak için enzimler tarafından glukoza fosfat veya başka gruplar ekleyerek glukozu değiştirmesidir.
Hayvanlar
Genel olarak, evcil geviş getiren hayvanlarda kan şeker aralıkları birçok monogastrik memelilerden daha azdır. Ancak bu genelleme yabani geviş getiren hayvanları veya devegilleri kapsamaz. mg/dL birimiyle serum glukozunun referans aralıkları inekler için 42 ila 75, koyunlar için 44 ila 81, keçiler için 48 ila 76, kediler için 61 ila 124, köpekler için 62 ila 108, atlar için 62 ila 114, domuzlar için 66 ila 116, tavşanlar için 75 ila 155 ve lamalar için 90 ila 140 arasında olduğu bildirilmiştir. Yakalanan dağ keçileri (Oreamnos americanus) için 26 ila 181 mg/dL serum glukozu için yüzde 90'lık bir referans aralığı bildirilmiştir. Beluga balinaları için serum glukozunun yüzde 25-75 aralığının 94 ila 115 mg / dL olduğu tahmin edilmektedir. Beyaz gergedanlar için bir çalışma yüzde 95 aralığının 28 ila 140 mg/dL olduğunu göstermiştir. Grönland fokları için, 4.9 ila 12.1 mmol/L'lik bir serum glukoz aralığı [ör. 88 ila 218 mg/dL] rapor edilmiştir; balonlu foklar için, 7.5 ila 15.7 mmol/L arasında bir aralıkta [ör. yaklaşık 135 ila 283 mg/dL] bildirilmiştir.
Regülasyon
Vücudun homeostatik mekanizması, kan glukoz seviyelerini dar bir aralıkta tutar. Bu mekanizma, hormonal regülasyonunun en önemli olduğu, birbiriyle etkileşen pek çok sistemden oluşur.
Kan glukoz seviyelerini etkileyen iki tip karşılıklı karşıt metabolik hormon vardır:
- kan şekerini arttıran katabolik hormonlar (glukagon, kortizol ve katekolaminler gibi);
- ve kan glukozunu azaltan bir anabolik hormon (insülin).
Bu hormonlar, endokrin doku toplulukları olan pankreatik adacıklardan salgılanır. Dört tip pankreatik adacık, alfa (A) hücreleri, beta (B) hücreleri, Delta (D) hücreleri ve F hücreleri vardır. Glukagon, alfa hücrelerden salgılanırken, insülin, beta hücreleri tarafından salgılanır. Bu iki hormon birlikte, bir reaksiyonun son ürününün başka bir reaksiyonun başlangıcını uyardığı bir süreçte negatif geri besleme yoluyla kan glukoz seviyelerini düzenlerler. Yüksek kan glukoz seviyelerinde, insülin kandaki glukoz konsantrasyonunu düşürür. Düşük kan-glikoz seviyesinde (insülin sekresyonunun bir sonucu oluşan) glukagonun salgılanmasını tetikler ve döngüyü tekrarlar.
İnsülin hiperglisemiye yanıt olarak pankreastan direkt kan içine salgılanır. Aminoasit, serbest yağ asitleri, glukagon hormonu insülin salgılanmasını olumlu yönde, epinefrin (adrenalin) ve norepinefrininsülin salgılanmasını ise olumsuz etkiler. Ön hipofizden salgılanan STH ve ACTH homonları kan glikozunu yükseltme eğilimindedir.
Kan glukozunun stabil kalması için insülin, glukagon, epinefrin ve kortizol modifikasyonları yapılır. Bu hormonların her birinin kan şekerini düzenleyen farklı bir sorumluluğu vardır; Kan şekeri çok yüksek olduğunda, insülin, kaslara fazla glukozu depolamak üzere almasını söyler. Glukagon kan glukoz seviyesinin çok fazla düşmesine yanıt verir; Daha fazla glukoz üretmek için dokuyu bilgilendirir. Epinefrin, "kaç ya da kavga et" yanıtı durumundaki faaliyet için kasları ve solunum sistemini hazırlar. Son olarak, kortizol vücudu ağır stres zamanlarında yakıtla besler.
Anormallikler
Yüksek kan şekeri
Kan şekeri düzeyleri çok yüksek kalırsa vücut kısa vadede iştahı bastırır. Uzun süreli hiperglisemi, kalp hastalığı, kanser[22][16][./Blood_sugar_level#cite_note-20 [20]], göz, böbrek ve sinir hasarı gibi birçok uzun vadeli sağlık sorunlarına neden olur.
300 mg/dL'nin üzerindeki kan şekeri seviyeleri ölümcül reaksiyonlara neden olabilir. Ketonlar çok yüksek (çok düşük karbonhidratlı bir diyet yedikten sonra oluşandan daha yüksek) olduğunda, ketoasidozu başlatacaktır.
Hipergliseminin en yaygın nedeni şeker hastalığıdır. Diyabet bir sorun olduğunda, doktorlar genellikle tedavi olarak bir anti-diyabetik ilaç önerirler. Hastaların çoğunluğunun bakış açısına göre, metformin gibi eski, iyi anlaşılmış bir diyabet ilacı ile tedavi, bu durumu yönetmek için en güvenli, en etkili, ucuz ve en konforlu yol olacaktır. Diyet değişiklikleri ve egzersiz uygulaması da diyabet için bir tedavi planının bir parçası olabilir.
Sağlıklı deneklerin çoğunda Açlık kan şekeri seviyeleri, yemek sonrası kan şekerinden daha yüksek olabilir. Bu bireylerin fizyolojik insülin direncine sahip oldukları söylenebilir ve uzun süreli bir komplikasyon olarak diabet gelişebilir. Klinik ve laboratuvar uygulamalarında, çoğu zaman sağlıklı bir normal denek, yemek sonrası kan şekeri değerinden daha yüksek bir açlık kan şekeri değeri sergilemektedir. Bu, kanda, yemek sonrası glukoz seviyesinin açlık glukoz seviyesinden daha yüksek olması gerektiği yönünde ortak bir algı bulunduğundan, karışıklık yaratır. Ama bu bireylerde tekrarlanan ölçümler, daha sonra da benzer bir sonuç verir.
Düşük kan şekeri
Kan şekeri seviyeleri çok düşerse, hipoglisemi adı verilen potansiyel olarak ölümcül bir durum gelişir. Semptomlar uyuşukluk, zihinsel işlev bozukluğu; sinirlilik; kol ve bacak kaslarında titreme, seğirme, halsizlik; soluk ten rengi; terleme; bilinç kaybı'nı içerebilir.
Aşırı hipoglisemiden (2,2 mmol/L veya 40 mg/dL'nin altında) sonra tatmin edici kan şekeri düzeylerini geri kazandıran mekanizmalar, karışıklık veya dengesizlik ve aşırı durumlarda (0,8 mmol/L'nin altında) veya 15 mg/dL) bilinç kaybı ve nöbetler gibi yetersiz glikozun aşırı ciddi sonuçlarını önlemek için hızlı ve etkili olmalıdır.
Hiperglisemiden kaynaklanan veya çoğu zaman buna eşlik eden olası ciddi durumları ve riskleri göz ardı etmeden, özellikle uzun vadede (diyabet veya ön-diyabet, obezite veya fazla kilolu, hiperlipidemi, hipertansiyon vb.) kanda çok az glikoz olması-özellikle çok düşük seviyelerde ise- en azından geçici çok fazla olmasından genellikle daha tehlikelidir çünkü glikoz metabolizma, beslenme ve vücudun organlarının düzgün çalışması için çok önemlidir. Bu durum özellikle metabolik olarak aktif olan veya sürekli, belirli bir düzeyde bir kan şekeri tedariki gerektiren organlar için geçerlidir (karaciğer ve beyin örnekleridir).
Sağlıklı bireylerde kan şekeri düzenleyici mekanizmalar oldukça etkilidir.
Semptomatik hipoglisemi büyük olasılıkla diyabetle (özellikle gece boyunca veya yemekten sonra), tedavi olmaksızın veya yanlış tedaviyle, muhtemelen karbonhidrat kötü emilimiyle, aşırı fiziksel efor veya ilaçlarla ilişkilidir. Semptomatik hipoglisemi genellikle yalnızca insülin veya diğer farmakolojik tedavileri kullananlarda, aşırı açlık çekenlerde veya ciddi yetersiz beslenme veya malabsorpsiyon (çeşitli nedenlerle emilim bozukluğu) ve anoreksi gibi durumlarda görülür. Kanser gibi diğer birçok daha az olası hastalık da bir neden olabilir. Muhtemelen anoreksiya gibi yeme bozukluklarından kaynaklanan açlık da sonunda hipoglisemiye yol açar.
Hipoglisemik atakların hem şiddeti hem de başlangıç hızı kişiler arasında büyük değişkenlikler gösterebilir. Şiddetli vakalarda yetersiz düşük kan glukoz seviyelerinin beyin ve diğer dokulara zarar vermesi ve hatta ölüme sebebiyet verebileceği için acil tıbbi yardım gereklidir.
Glukoz Ölçümü
Numune kaynağı
Aç bireyde glukoz testi, arteriyel, venöz ve kapiller kanda benzer seviyelerde glukoz gösterir. Ancak yemeklerden sonra, kapiller ve arteryel kan glukoz seviyeleri venöz düzeylerden anlamlı olarak daha yüksek olabilir. Bu farklılıklar geniş çapta değişse de, bir çalışmada 50 gram glukoz tüketiminin ardından "ortalama kapiller kan glukoz konsantrasyonunun ortalama venöz kan glukoz konsantrasyonundan %35 daha yüksek olduğu" ortaya çıkmıştır.."
Numune türü
Glukoz tam kan, plazma veya serumda ölçülür. Tarihsel olarak, kan glukoz değerleri tam kan açısından verilmiştir, ancak çoğu laboratuvar şimdi plazma veya serum glukoz seviyelerini ölçüyor ve rapor ediyor. Kırmızı kan hücreleri (eritrositler) serumdan daha yüksek bir protein konsantrasyonuna (örn., Hemoglobin) sahip olduğundan, serum daha yüksek su içeriğine ve sonuçta tam kandan daha fazla çözünmüş glukoza sahiptir. Tam kan glukozundan serum konsantrasyonuna dönüştürmek için, 1.14 ile çarpmanın genellikle serum/plazma seviyesini verdiği gösterilmiştir.
Numunenin intravenöz yoldan hastaya verilen sıvılar ile kontaminasyonunu önlemek için, numunenin intravenöz hattın (kateter) sokulduğu kolun karşısındaki koldan alınmasına özellikle dikkat edilmelidir. Buna alternatif olarak, IV kateter en az 5 dakika süreyle kapatıldıktan ve kol kateterden infüze edilen sıvıları damardan uzaklaştırmak için yükseltildikten sonra, kateterin takılı olduğu aynı koldan kan alınabilir. Dikkatsizlik büyük hatalara yol açabilir, çünkü % 5'lik dekstroz solüsyonu (D5W) ile% 10 kadar az kirlenme, bir numunede guikozu 500 mg/dL veya daha fazla yükseltir. Kandaki glikozun gerçek konsantrasyonu, ise hiperglisemide bile bu değerden çok düşüktür.
Ölçüm teknikleri
Glukozu ölçmek için iki yöntem kullanılır. İlki, bazı yerlerde hala kullanılmakta olan, glukozun spesifik olmayan indirgeme özelliğini kullanarak, onunla reaksiyona girdiğinde indirgenerek rengini değiştiren bir maddeyi kullanan kimyasal bir yöntemdir. Kanda bulunan öteki bileşenlerin de ayrıca indirgeme özelliği (örneğin üremik hastalarda anormal derecede yüksek olabilen üre) olduğundan bu teknik bazı durumlarda hatalı sonuçlar verebilir (bazı durumlarda 5–15 mg/dL arasında hata rapor edilmiştir). Daha yeni bir teknik, bu tür bir hataya daha az duyarlı olan glukoza özgü enzimlerin kullanılmasıdır. En yaygın kullanılan iki enzim, glukoz oksidaz ve heksokinazdır. Ortalama kan şekeri konsantrasyonları da ölçülebilir. Bu yöntem, yaklaşık olarak 120 gün boyunca ortalama kan şekeri düzeylerini temsil eden glikozillenmiş hemoglobin (Hemoglobin A1c) seviyesidir.
Her iki enzimden birinin kullanılması durumda da kimyasal sistem genellikle bir glokometre cihazına yerleştirilen bir test şeridinde bulunur ve daha sonra bir kan örneği bu çubuğa uygulanır. Test şeritlerinin şekilleri ve bunların tam kimyasal bileşimleri test sistemleri arasında değişiklikler gösterir ve birbirlerinin yerine kullanılamazlar. Önceden bazı test şeritleri (bir süre geçtikten ve kan örneğini sildikten sonra) kutunun etiketinde basılmış bir renk şemasına karşı görsel olarak karşılaştırılarak okunurdu. Bu tip şeritler hala idrar glukozunu ölçmek için kullanılır ancak kan glikoz seviyeleri için bunların artık modası geçmiştir. Bu test sistemlerinin hata oranları, her halükarda, daha yüksektir. Test striplerini kullanırken meydana gelen hatalar, çoğunlukla çubuğun yaşına veya yüksek sıcaklıklara veya neme maruz kalıp kalmamsına bağlıdır. Daha kesin kan şekeri ölçümleri heksainaz, glikoz oksidaz veya glukoz dehidrojenaz enzimleri kullanılarak bir tıbbi laboratuvarda gerçekleştirilir.
Bununla birlikte idrardaki glukoz ölçümleri çok daha az faydalıdır. Düzgün çalışan böbreklerde, glukozun böbrek eşiği (160–180 mg/dL) aşılıncaya kadar glukoz idrarda görünmez. Bu durum, aslında herhangi bir normal glukoz seviyesinin üzerindedir ve mevcut şiddetli hiperglisemik durumun kanıtıdır. Ancak idrar mesanede saklandığı için, mesane içinde yer alan herhangi glukoz, mesanenin boşaltıldığı son zamandan beri herhangi bir zamanda üretilebilir. Metabolik koşullar hızla değiştiği için, çeşitli faktörlerin sonucu olarak bu gecikmeli bir haberdir ve gelişmekte olan bir durum hakkında uyarı vermez. Kan glukozu takibi, hem klinik olarak hem de hastalar tarafından evde kendilerini izleme için en çok tercih edilen yöntemdir. Sağlıklı bir insandaki idrar glukoz seviyeleri ilk olarak 1965 yılında Hans Renschler tarafından standartlaştırılmış ve yayınlanmıştır.
Glikoz seviyelerini izlemek için invaziv olmayan (alet gerektirmeyen) bir örnekleme yöntemi, nefes yoğunlaşması kullanılarak ortaya çıkmıştır. Ancak bu yöntem oldukça hassas glikoz biyosensörlerine gerek duyar.
I. Kimyasal yöntemler | ||
---|---|---|
A. Oksidasyon-indirgenme reaksiyonu | ||
1. Alkali bakır indirgeme | ||
Folin-Wu yöntemi | Mavi son ürün | |
Benedict'in yöntemi |
| |
Nelson–Somogyi yöntemi | Mavi son ürün. | |
Neokuproin yöntemi | * | Sarı-turuncu renkli neokuproin |
Shaeffer–Hartmann–Somogyi |
| |
2. Alkali Ferrisiyanür indirgemesi | ||
Hagedorn–Jensen | Renksiz son ürün; diğer indirgeyici maddeler reaksiyona müdahale eder. | |
B. Yoğunlaşma | ||
Ortho-toluidine yöntemi |
| |
Anthrone (fenoller) yöntemi |
| |
II. Enzimatik yöntemler | ||
A. Glikoz oksidaz | ||
Saifer–Gerstenfeld yöntemi | BUA, bilirubin, glutatyon, askorbik asit gibi maddeleri indirgeyerek engellenir. | |
Trinder yöntemi |
| |
Kodak Ektachem |
| |
Şeker ölçer |
| |
B. Heksokinaz | ||
| ||
|
Klinik bağlantı
8 saatten sonra ölçülen açlık kan şekeri seviyesi, genel olarak glukoz homeostazının en sık kullanılan göstergesidir çünkü gıda alımı gibi rahatsız edici olaylar önlenmiş olur. Glukoz seviyelerini etkileyen koşullar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Bu test sonuçlarındaki anormallikler, glukoz regülasyonunun çoklu kontrol mekanizmasındaki problemlerden kaynaklanmaktadır.
Karbohidrat yüklemesine verilen metabolik cevap, bir öğünden veya glukoz yüklenmesinden 2 saat sonra ölçülen yemek sonrası glukoz seviyesi ile uygun şekilde değerlendirilir. Buna ek olarak, diyabet tanısına yardımcı olmak için standart bir miktar oral glukoz alımından sonra zamanlanmış ölçümlerden oluşan oral glukoz tolerans testi kullanılır.
Kan şekeri ölçüm sistemleri için hata oranları, laboratuvarlara ve kullanılan yöntemlere bağlı olarak değişir. Kolorimetrik teknikler, test şeritlerindeki (hava kaynaklı veya parmakla bulaşan kontaminasyondan kaynaklanan) renk değişimleri veya ışık kaynağı veya ışık sensörü ile girişim (örn., Kirletici kirletici maddeler) ile yanıltıcı olabilir. Elektriksel teknikler diğerlerine göre olmasa da, bu hatalara daha az duyarlıdır. Evde kullanımda en önemli konu doğruluk değil, eğilimdir. Bu nedenle ölçüm cihazı/test şeridi sistemi sürekli % 10 oranında yanlış değer verse bile değişiklikler (örneğin, egzersiz veya ilaç ayarlamalarından dolayı) düzgün şekilde takip edildiği sürece bu durumun çok az sonucu olacaktır. ABD'de ev kullanımı için üretilen kan şekeri ölçüm cihazları, satılmadan önce Federal Gıda ve İlaç İdaresi tarafından onaylanmalıdır.
Son olarak, gıda alımından bağımsız olarak kan glukoz seviyesi üzerinde etkili birçok durum vardır. Örneğin, enfeksiyon ya da fiziksel veya psikolojik stres, kan glukoz seviyelerini değiştirir. Egzersiz, özellikle de uzun sürmüşse ya da en son yenen yemeğin üzerine yapılmışsa, kan glukoz seviyesine etkisi olur. İnsanda, kan şekerinin sabite yakın seviyelerde tutulması tüm bunlara karşın de oldukça etkili olacaktır.[]
Kalıcı Hiperglisemi | Geçici Hiperglisemi | Kalıcı hipoglisemi | Geçici hipoglisemia |
---|---|---|---|
Referans aralığı, AKŞ: 70–110 mg/dL | |||
Diabetes mellitus | Feokromasitoma | İnsülinoma | Aşırı alkol tüketimi |
Böbreküstü kortikal hiperaktivitesi Cushing sendromu | İleri karaciğer hastalığı | Böbreküstü kortikal yetmezliği Addison hastalığı | İlaçlar: salisilatlar, antitüberküloz ajanlar |
Hipertiroidizm | Strese bağlı hiperglisemi | Hipopitüitarizm | İleri derece karaciğer bozukluğu |
Akromegali | Şok | Galaktozemi | Ciddi glikojen depolama bozukluğu |
Obezite | Konvülsiyonlar | Tümörlerden insülin salgılanması | Kalıtsal fruktoz intoleransı |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Daly ME, Vale C, Walker M, Littlefield A, Alberti KG, Mathers JC (Haziran 1998). "Acute effects on insulin sensitivity and diurnal metabolic profiles of a high-sucrose compared with a high-starch diet" (PDF). The American Journal of Clinical Nutrition. 67 (6). American Society for Clinical Nutrition. ss. 1186-96. doi:10.1093/ajcn/67.6.1186. (PMID) 9625092.
- ^ Wasserman DH (Ocak 2009). "Four grams of glucose". American Journal of Physiology. Endocrinology and Metabolism. 296 (1). ss. E11-21. doi:10.1152/ajpendo.90563.2008. (PMC) 2636990 $2. (PMID) 18840763.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Glukoz-Glikojen depolama review2
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ a b c d Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Glucose-Glycogen storage review
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Walker, Rosemary and Rodgers, Jill (2006) Type 2 Diabetes – Your Questions Answered. Dorling Kindersley.
- ^ . 6 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2011.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;convert
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ "Screening for Type 2 Diabetes". Clinical Diabetes. 18 (2). 2000. 9 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2018.
- ^ Glucose test – blood 5 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. NIH – National Institutes of Health.
- ^ Davidson NK, Moreland P (26 Temmuz 2011). "Living with diabetes blog". Mayo Clinic. 14 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2018.
- ^ American Diabetes Association (Ocak 2006). "Standards of medical care in diabetes--2006". Diabetes Care. 29 Suppl 1 (Supplement 1). ss. S4-42. (PMID) 16373931. 29 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2018.
Standards of Medical Care – Table 6 and Table 7, Correlation between A1C level and Mean Plasma Glucose Levels on Multiple Testing over 2–3 months
- ^ USDA National Nutrient Database for Standard Reference, Release 22 (2009)
- ^ Eiler H (2004). "Endocrine glands". Reese WO (Ed.). Dukes' Physiology of Domestic Animals (12.12yer=Ithaca, NY bas.). Comstock. ss. 621-69. ISBN .
- ^ Kahn CM, (Ed.) (2005). Merck Veterinary Manual (9.9yayıncı=Merck & Co. bas.). Whitehouse Station. ISBN .
- ^ Rice, C. G.; Hall, B. (2007). "Hematologic and biochemical reference intervals for mountain goats (Oreamnos americanus): effects of capture conditions". Northwest Science. 81 (3). s. 206. doi:10.3955/0029-344X-81.3.206.
- ^ Cornell LH, Duffield DS, Joseph BE, Stark B (Nisan 1988). "Hematology and serum chemistry values in the beluga (Delphinapterus leucas)". Journal of Wildlife Diseases. 24 (2). ss. 220-4. doi:10.7589/0090-3558-24.2.220. (PMID) 3373628.
- ^ Seal, U. S.; Barton, R.; Mather, L.; Gray, C. W. (1976). "Baseline Laboratory Data for the White Rhinoceros (Ceratotherium simum simum)" (PDF). The Journal of Zoo Animal Medicine. 7 (1). ss. 11-17. JSTOR 20094341. 11 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 1 Mayıs 2019.
- ^ Boily F, Beaudoin S, Measures LN (Ocak 2006). "Hematology and serum chemistry of harp (Phoca groenlandica) and hooded seals (Cystophora cristata) during the breeding season, in the Gulf of St. Lawrence, Canada". Journal of Wildlife Diseases. 42 (1). ss. 115-32. doi:10.7589/0090-3558-42.1.115. (PMID) 16699154.
- ^ Lehninger A, Nelson D, Cox M (2017). Lehininger Principles of Biochemistry. New York: W.H. Freedom. s. 934. ISBN .
- ^ Tortora G (Aralık 2016). Principles Anatomy and Physiology (15 bas.). New York: John Wiley & Sons, Inc. ss. Chapter 18. ISBN .
- ^ {{Kitap kaynağı|soyadı1=Lehninger|ad1=Albert|soyadı2=Nelson|ad2=David|soyadı3=Cox|ad3=Michael|name-list-format=vanc|başlık=Lehninger Principles of Biochemistry|tarih=2017|yayıncı=W.H.Freeman|yer=New York|isbn=9781319117689|sayfa=930|basım=7.7
- ^ "Excess sugar linked to cancer". Science Daily (İngilizce). 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Kasım 2018.
- ^ "Diabetic ketoacidosis - Symptoms and causes". Mayo Clinic (İngilizce). 7 Mart 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Ocak 2018.
- ^ . "The Oral Diabetes Drugs: Treating Type 2 Diabetes" (PDF). Best Buy Drugs. . s. 2. 7 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Eylül 2012.
- ^ Warade JP (2014). (PDF). World Journal of Pharmaceutical Research. 3 (4). 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2018.
- ^ Yang C (2012). "A Comparison between Venous and Finger-Prick Blood Sampling on Values of Blood Glucose" (PDF). International Proceedings of Chemical, Biological and Environmental Engineering. Cilt 39. s. 236. 27 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Kasım 2018.
- ^ Somogyi M (Mayıs 1948). "Studies of arteriovenous differences in blood sugar; effect of alimentary hyperglycemia on the rate of extrahepatic glucose assimilation" (PDF). The Journal of Biological Chemistry. 174 (1). ss. 189-200. (PMID) 18914074. 9 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Kasım 2018.
- ^ Roe J. . Best Thinking. 4 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2018.
- ^ {{Kitap kaynağı|soyadı1=Cox|ad1=David L|soyadı2=Nelson|ad2=Michael M.|name-list-format=vanc|başlık=Lehninger principles of biochemistry|url=https://archive.org/details/lehningerprincip0000lehn%7Ctarih=2013%7Cyayıncı=W.H. Freeman|yer=New York|isbn=9781429234146|sayfalar=950|basım=6.6
- ^ a b Cox MM, Lehninger AL, Nelson DL (2017). Lehninger Principles of Biochemistry. New York: W.H. Freeman. ss. 248-49. ISBN .
- ^ Ginsberg BH (Temmuz 2009). "Factors affecting blood glucose monitoring: sources of errors in measurement". Journal of Diabetes Science and Technology. 3 (4). ss. 903-13. doi:10.1177/193229680900300438. (PMC) 2769960 $2. (PMID) 20144340.
- ^ Renschler HE, Weicker H, von Baeyer H (Aralık 1965). "[The upper limit of glucose concentration in the urine of healthy subjects]". Deutsche Medizinische Wochenschrift. 90 (53). ss. 2349-53. (PMID) 5851934.
- ^ Tankasala, D; Linnes, JC (November 2019). "Noninvasive glucose detection in exhaled breath condensate". Translational Research. 213: 1-22. doi:10.1016/j.trsl.2019.05.006. (PMC) 6783357 $2. (PMID) 31194942.
- ^ Neocuproine MSDS 18 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. hazard.com
Ek kaynakça
- Henry, John Bernard (2001). Clinical diagnosis and Management by Laboratory Methods (20.20yayıncı=Saunders bas.). Philadelphia. ISBN .
- Levine R (1986). "Monosaccharides in health and disease". Annual Review of Nutrition. 6: 211-24. doi:10.1146/annurev.nu.06.070186.001235. (PMID) 3524617.
- Röder PV, Wu B, Liu Y, Han W (March 2016). "Pancreatic regulation of glucose homeostasis". Experimental & Molecular Medicine. 48 (3, March): e219. doi:10.1038/emm.2016.6. (PMC) 4892884 $2. (PMID) 26964835.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kan sekeri seviyesi kan sekeri konsantrasyonu veya kan glukoz seviyesi insanlarin ve hayvanlarin kaninda bulunan glukoz miktaridir Glukoz basit bir sekerdir ve her zaman 70 kilogram agirliginda bir insanin kaninda yaklasik 4 gram glukoz bulunur Vucut metabolik homeostazin bir parcasi olarak basta karaciger ve pankreas ve bunlarin yaninda ekstrahepatik dokular ve birkac hormonun rol oynadigi cok duyarli homeostatik bir mekanizma ile kan glukoz seviyelerini siki bir sekilde duzenler Glukoz iskelet kasi ve karaciger hucrelerinde glikojen formunda depolanir Ac kalan bireylerde kan glukozu karaciger ve iskelet kasindaki glikojen depolari harcanarak sabit seviyede tutulur Gunde uc ogun yemek tuketen insanlarda kan sekeri kirmizi ve kan sekerini dusuren hormon insulin nin mavi seviyelerinin dalgalanmasi Duz cizgiler nisasta bakimindan zengin noktali cizgilerse seker icerigi yuksek besinleri gostermektedir Insanlarda glukoz birincil enerji kaynagidir Insanlarda 4 gramlik bir kan sekeri seviyesi veya yaklasik bir cay kasigi bircok dokuda normal fonksiyon icin onemlidir Insan beyni ac kalmis hareketsiz bireylerde kan sekerinin yaklasik 60 ini tuketir Kan sekerinde kalici bir artis glikoz toksisitesine yol acar bu ise hucre islev bozukluguna ve diyabet komplikasyonlari olarak gruplanan patolojiye katki yapar Glikoz bagirsaklardan veya karacigerden kan dolasimi yoluyla vucuttaki diger dokulara tasinabilir Glukozun hucre icerisine alimi ise esasen pankreas tarafindan uretilen bir hormon olan insulin ile duzenlenir Insulin karaciger disindaki dokularda glukozun hucre icine girisindeki kontrol mekanizmasinda gorev alir Glukoz seviyeleri genellikle sabahlari gunun ilk ogunden once en dusuktur ve ogunlerden sonra bir veya iki saat boyunca birkac milimol yukselir Normal araliklar disindaki kan sekeri seviyeleri tibbi bir durumun gostergesi olabilir Surekli yuksek bir seviyeye hiperglisemi denir Dusuk seviyeler hipoglisemi olarak adlandirilir Diyabetes mellitus cesitli nedenlerden herhangi birinden kalici hiperglisemi ile karakterizedir ve kan sekeri regulasyonunun basarisizligi ile ilgili en onemli hastaliktir Kan sekeri duzeylerini test etmek ve olcmek icin farkli yontemler vardir Alkol alimi baslangicta kan sekerinde bir artisa neden olur ve daha sonra seviyelerin dusmesine neden olma egilimindedir Ayrica bazi ilaclar glukoz seviyelerini artirabilir veya azaltabilir BirimlerKan sekeri duzeylerini olcmenin iki yolu vardir Birlesik Krallik ta ve Ingiliz Milletler Toplulugu ulkelerinde Avustralya Kanada Hindistan vb ve eski SSCB ulkelerinde molar konsantrasyon L milimol litre veya milimolar kisaltilmis olarak mM cinsinden olculur Amerika Birlesik Devletleri Almanya Japonya ve diger bircok ulkede kutle konsantrasyonu mg dL desilitre basina miligram cinsinden olculur C6H12O6 glikozunun molekul agirligi 180 oldugundan iki birim arasindaki fark 18 faktordur yani 1 mmol L glikoz 18 mg dL ye esdegerdir Normal DegerlerInsanlar Kan sekeri seviyesinin normal deger araliklari farkli laboratuvarlar arasinda kismen farklilik gosterebilir Bircok faktor kisinin kan seker seviyesini etkiler Vucudun kan sekeri ayarlamasinin homeostatik mekanizmasi glukoz homeostazisi olarak da bilinir normal calisirken kan sekeri seviyesini yaklasik 4 4 ila 6 1 mmol L 79 ila 110 mg dL gibi dar bir aralikta tutar aclik kan sekeri olcum degerlerine gore Diyabetik olmayanlar icin normal kan sekeri seviyesi aclik sonrasinda test edilen 3 9 ve 7 1 mmol L 70 ila 130 mg dL arasinda olmalidir Insanlarda ortalama normal kan glukoz seviyesi yaklasik 5 5 mmol L dir 100 mg dL Ancak bu seviye gun boyunca dalgalanir Diyabetli olmayan ve ac olmayanlar icin kan sekeri duzeyleri 6 9 mmol L nin 125 mg dL altinda olmalidir Amerikan Diyabet Birligi ne gore diyabetikler icin kan sekeri hedef araligi yemeklerden once 5 0 7 2 mmol L 90 130 mg dL ve yemeklerden sonra 10 mmol L den 180 mg dL az olmalidir kan sekeri monitoru glukometre ile olculen deger Her ne kadar ogunler arasindaki aralikta ve yuksek karbonhidrat icerigine sahip yemeklerin zaman zaman tuketilmesi sonrasinda genis capli degisiklikler gostermesine karsin insan kan sekeri seviyeleri normal araliklar arasinda kalmaya egilimlidir Ancak yemekten kisa bir sure sonra kan sekeri seviyesi diyabetik olmayanlarda gecici olarak 7 8 mmol L 140 mg dL veya biraz daha fazla yukselebilir Diyabetli bireylerin siki diyabet kontrolunu muhafaza etmeleri icin Amerikan Diyabet Birligi yemek sonrasi glikoz seviyesini 10 mmol L den 180 mg dL az ve aclik plazma glukozunu ise 3 9 ila 7 2 mmol L 70 130 mg dL arasinda olmasini tavsiye eder Kandaki ve vucut sivilarindaki gercek glukoz miktari cok azdir 5 litrelik kan hacmine sahip 75 kg lik saglikli bir yetiskin erkekte 5 5 mmol L 100 mg dL lik kan sekeri seviyesi 5 g dir ve yaklasik bir cay kasigi sekere esdegerdir Bu miktarin bu kadar kucuk olmasinin nedeninin bir parcasi glukozun hucrelere girmesini saglamak icin enzimler tarafindan glukoza fosfat veya baska gruplar ekleyerek glukozu degistirmesidir Hayvanlar Genel olarak evcil gevis getiren hayvanlarda kan seker araliklari bircok monogastrik memelilerden daha azdir Ancak bu genelleme yabani gevis getiren hayvanlari veya devegilleri kapsamaz mg dL birimiyle serum glukozunun referans araliklari inekler icin 42 ila 75 koyunlar icin 44 ila 81 keciler icin 48 ila 76 kediler icin 61 ila 124 kopekler icin 62 ila 108 atlar icin 62 ila 114 domuzlar icin 66 ila 116 tavsanlar icin 75 ila 155 ve lamalar icin 90 ila 140 arasinda oldugu bildirilmistir Yakalanan dag kecileri Oreamnos americanus icin 26 ila 181 mg dL serum glukozu icin yuzde 90 lik bir referans araligi bildirilmistir Beluga balinalari icin serum glukozunun yuzde 25 75 araliginin 94 ila 115 mg dL oldugu tahmin edilmektedir Beyaz gergedanlar icin bir calisma yuzde 95 araliginin 28 ila 140 mg dL oldugunu gostermistir Gronland foklari icin 4 9 ila 12 1 mmol L lik bir serum glukoz araligi or 88 ila 218 mg dL rapor edilmistir balonlu foklar icin 7 5 ila 15 7 mmol L arasinda bir aralikta or yaklasik 135 ila 283 mg dL bildirilmistir RegulasyonVucudun homeostatik mekanizmasi kan glukoz seviyelerini dar bir aralikta tutar Bu mekanizma hormonal regulasyonunun en onemli oldugu birbiriyle etkilesen pek cok sistemden olusur Kan glukoz seviyelerini etkileyen iki tip karsilikli karsit metabolik hormon vardir kan sekerini arttiran katabolik hormonlar glukagon kortizol ve katekolaminler gibi ve kan glukozunu azaltan bir anabolik hormon insulin Bu hormonlar endokrin doku topluluklari olan pankreatik adaciklardan salgilanir Dort tip pankreatik adacik alfa A hucreleri beta B hucreleri Delta D hucreleri ve F hucreleri vardir Glukagon alfa hucrelerden salgilanirken insulin beta hucreleri tarafindan salgilanir Bu iki hormon birlikte bir reaksiyonun son urununun baska bir reaksiyonun baslangicini uyardigi bir surecte negatif geri besleme yoluyla kan glukoz seviyelerini duzenlerler Yuksek kan glukoz seviyelerinde insulin kandaki glukoz konsantrasyonunu dusurur Dusuk kan glikoz seviyesinde insulin sekresyonunun bir sonucu olusan glukagonun salgilanmasini tetikler ve donguyu tekrarlar Insulin hiperglisemiye yanit olarak pankreastan direkt kan icine salgilanir Aminoasit serbest yag asitleri glukagon hormonu insulin salgilanmasini olumlu yonde epinefrin adrenalin ve norepinefrininsulin salgilanmasini ise olumsuz etkiler On hipofizden salgilanan STH ve ACTH homonlari kan glikozunu yukseltme egilimindedir Kan glukozunun stabil kalmasi icin insulin glukagon epinefrin ve kortizol modifikasyonlari yapilir Bu hormonlarin her birinin kan sekerini duzenleyen farkli bir sorumlulugu vardir Kan sekeri cok yuksek oldugunda insulin kaslara fazla glukozu depolamak uzere almasini soyler Glukagon kan glukoz seviyesinin cok fazla dusmesine yanit verir Daha fazla glukoz uretmek icin dokuyu bilgilendirir Epinefrin kac ya da kavga et yaniti durumundaki faaliyet icin kaslari ve solunum sistemini hazirlar Son olarak kortizol vucudu agir stres zamanlarinda yakitla besler AnormalliklerYuksek kan sekeri Kan sekeri duzeyleri cok yuksek kalirsa vucut kisa vadede istahi bastirir Uzun sureli hiperglisemi kalp hastaligi kanser 22 16 Blood sugar level cite note 20 20 goz bobrek ve sinir hasari gibi bircok uzun vadeli saglik sorunlarina neden olur 300 mg dL nin uzerindeki kan sekeri seviyeleri olumcul reaksiyonlara neden olabilir Ketonlar cok yuksek cok dusuk karbonhidratli bir diyet yedikten sonra olusandan daha yuksek oldugunda ketoasidozu baslatacaktir Hipergliseminin en yaygin nedeni seker hastaligidir Diyabet bir sorun oldugunda doktorlar genellikle tedavi olarak bir anti diyabetik ilac onerirler Hastalarin cogunlugunun bakis acisina gore metformin gibi eski iyi anlasilmis bir diyabet ilaci ile tedavi bu durumu yonetmek icin en guvenli en etkili ucuz ve en konforlu yol olacaktir Diyet degisiklikleri ve egzersiz uygulamasi da diyabet icin bir tedavi planinin bir parcasi olabilir Saglikli deneklerin cogunda Aclik kan sekeri seviyeleri yemek sonrasi kan sekerinden daha yuksek olabilir Bu bireylerin fizyolojik insulin direncine sahip olduklari soylenebilir ve uzun sureli bir komplikasyon olarak diabet gelisebilir Klinik ve laboratuvar uygulamalarinda cogu zaman saglikli bir normal denek yemek sonrasi kan sekeri degerinden daha yuksek bir aclik kan sekeri degeri sergilemektedir Bu kanda yemek sonrasi glukoz seviyesinin aclik glukoz seviyesinden daha yuksek olmasi gerektigi yonunde ortak bir algi bulundugundan karisiklik yaratir Ama bu bireylerde tekrarlanan olcumler daha sonra da benzer bir sonuc verir Dusuk kan sekeri Kan sekeri seviyeleri cok duserse hipoglisemi adi verilen potansiyel olarak olumcul bir durum gelisir Semptomlar uyusukluk zihinsel islev bozuklugu sinirlilik kol ve bacak kaslarinda titreme segirme halsizlik soluk ten rengi terleme bilinc kaybi ni icerebilir Asiri hipoglisemiden 2 2 mmol L veya 40 mg dL nin altinda sonra tatmin edici kan sekeri duzeylerini geri kazandiran mekanizmalar karisiklik veya dengesizlik ve asiri durumlarda 0 8 mmol L nin altinda veya 15 mg dL bilinc kaybi ve nobetler gibi yetersiz glikozun asiri ciddi sonuclarini onlemek icin hizli ve etkili olmalidir Hiperglisemiden kaynaklanan veya cogu zaman buna eslik eden olasi ciddi durumlari ve riskleri goz ardi etmeden ozellikle uzun vadede diyabet veya on diyabet obezite veya fazla kilolu hiperlipidemi hipertansiyon vb kanda cok az glikoz olmasi ozellikle cok dusuk seviyelerde ise en azindan gecici cok fazla olmasindan genellikle daha tehlikelidir cunku glikoz metabolizma beslenme ve vucudun organlarinin duzgun calismasi icin cok onemlidir Bu durum ozellikle metabolik olarak aktif olan veya surekli belirli bir duzeyde bir kan sekeri tedariki gerektiren organlar icin gecerlidir karaciger ve beyin ornekleridir Saglikli bireylerde kan sekeri duzenleyici mekanizmalar oldukca etkilidir Semptomatik hipoglisemi buyuk olasilikla diyabetle ozellikle gece boyunca veya yemekten sonra tedavi olmaksizin veya yanlis tedaviyle muhtemelen karbonhidrat kotu emilimiyle asiri fiziksel efor veya ilaclarla iliskilidir Semptomatik hipoglisemi genellikle yalnizca insulin veya diger farmakolojik tedavileri kullananlarda asiri aclik cekenlerde veya ciddi yetersiz beslenme veya malabsorpsiyon cesitli nedenlerle emilim bozuklugu ve anoreksi gibi durumlarda gorulur Kanser gibi diger bircok daha az olasi hastalik da bir neden olabilir Muhtemelen anoreksiya gibi yeme bozukluklarindan kaynaklanan aclik da sonunda hipoglisemiye yol acar Hipoglisemik ataklarin hem siddeti hem de baslangic hizi kisiler arasinda buyuk degiskenlikler gosterebilir Siddetli vakalarda yetersiz dusuk kan glukoz seviyelerinin beyin ve diger dokulara zarar vermesi ve hatta olume sebebiyet verebilecegi icin acil tibbi yardim gereklidir Glukoz OlcumuNumune kaynagi Ac bireyde glukoz testi arteriyel venoz ve kapiller kanda benzer seviyelerde glukoz gosterir Ancak yemeklerden sonra kapiller ve arteryel kan glukoz seviyeleri venoz duzeylerden anlamli olarak daha yuksek olabilir Bu farkliliklar genis capta degisse de bir calismada 50 gram glukoz tuketiminin ardindan ortalama kapiller kan glukoz konsantrasyonunun ortalama venoz kan glukoz konsantrasyonundan 35 daha yuksek oldugu ortaya cikmistir Numune turu Glukoz tam kan plazma veya serumda olculur Tarihsel olarak kan glukoz degerleri tam kan acisindan verilmistir ancak cogu laboratuvar simdi plazma veya serum glukoz seviyelerini olcuyor ve rapor ediyor Kirmizi kan hucreleri eritrositler serumdan daha yuksek bir protein konsantrasyonuna orn Hemoglobin sahip oldugundan serum daha yuksek su icerigine ve sonucta tam kandan daha fazla cozunmus glukoza sahiptir Tam kan glukozundan serum konsantrasyonuna donusturmek icin 1 14 ile carpmanin genellikle serum plazma seviyesini verdigi gosterilmistir Numunenin intravenoz yoldan hastaya verilen sivilar ile kontaminasyonunu onlemek icin numunenin intravenoz hattin kateter sokuldugu kolun karsisindaki koldan alinmasina ozellikle dikkat edilmelidir Buna alternatif olarak IV kateter en az 5 dakika sureyle kapatildiktan ve kol kateterden infuze edilen sivilari damardan uzaklastirmak icin yukseltildikten sonra kateterin takili oldugu ayni koldan kan alinabilir Dikkatsizlik buyuk hatalara yol acabilir cunku 5 lik dekstroz solusyonu D5W ile 10 kadar az kirlenme bir numunede guikozu 500 mg dL veya daha fazla yukseltir Kandaki glikozun gercek konsantrasyonu ise hiperglisemide bile bu degerden cok dusuktur Olcum teknikleri Glukozu olcmek icin iki yontem kullanilir Ilki bazi yerlerde hala kullanilmakta olan glukozun spesifik olmayan indirgeme ozelligini kullanarak onunla reaksiyona girdiginde indirgenerek rengini degistiren bir maddeyi kullanan kimyasal bir yontemdir Kanda bulunan oteki bilesenlerin de ayrica indirgeme ozelligi ornegin uremik hastalarda anormal derecede yuksek olabilen ure oldugundan bu teknik bazi durumlarda hatali sonuclar verebilir bazi durumlarda 5 15 mg dL arasinda hata rapor edilmistir Daha yeni bir teknik bu tur bir hataya daha az duyarli olan glukoza ozgu enzimlerin kullanilmasidir En yaygin kullanilan iki enzim glukoz oksidaz ve heksokinazdir Ortalama kan sekeri konsantrasyonlari da olculebilir Bu yontem yaklasik olarak 120 gun boyunca ortalama kan sekeri duzeylerini temsil eden glikozillenmis hemoglobin Hemoglobin A1c seviyesidir Her iki enzimden birinin kullanilmasi durumda da kimyasal sistem genellikle bir glokometre cihazina yerlestirilen bir test seridinde bulunur ve daha sonra bir kan ornegi bu cubuga uygulanir Test seritlerinin sekilleri ve bunlarin tam kimyasal bilesimleri test sistemleri arasinda degisiklikler gosterir ve birbirlerinin yerine kullanilamazlar Onceden bazi test seritleri bir sure gectikten ve kan ornegini sildikten sonra kutunun etiketinde basilmis bir renk semasina karsi gorsel olarak karsilastirilarak okunurdu Bu tip seritler hala idrar glukozunu olcmek icin kullanilir ancak kan glikoz seviyeleri icin bunlarin artik modasi gecmistir Bu test sistemlerinin hata oranlari her halukarda daha yuksektir Test striplerini kullanirken meydana gelen hatalar cogunlukla cubugun yasina veya yuksek sicakliklara veya neme maruz kalip kalmamsina baglidir Daha kesin kan sekeri olcumleri heksainaz glikoz oksidaz veya glukoz dehidrojenaz enzimleri kullanilarak bir tibbi laboratuvarda gerceklestirilir Bununla birlikte idrardaki glukoz olcumleri cok daha az faydalidir Duzgun calisan bobreklerde glukozun bobrek esigi 160 180 mg dL asilincaya kadar glukoz idrarda gorunmez Bu durum aslinda herhangi bir normal glukoz seviyesinin uzerindedir ve mevcut siddetli hiperglisemik durumun kanitidir Ancak idrar mesanede saklandigi icin mesane icinde yer alan herhangi glukoz mesanenin bosaltildigi son zamandan beri herhangi bir zamanda uretilebilir Metabolik kosullar hizla degistigi icin cesitli faktorlerin sonucu olarak bu gecikmeli bir haberdir ve gelismekte olan bir durum hakkinda uyari vermez Kan glukozu takibi hem klinik olarak hem de hastalar tarafindan evde kendilerini izleme icin en cok tercih edilen yontemdir Saglikli bir insandaki idrar glukoz seviyeleri ilk olarak 1965 yilinda Hans Renschler tarafindan standartlastirilmis ve yayinlanmistir Glikoz seviyelerini izlemek icin invaziv olmayan alet gerektirmeyen bir ornekleme yontemi nefes yogunlasmasi kullanilarak ortaya cikmistir Ancak bu yontem oldukca hassas glikoz biyosensorlerine gerek duyar I Kimyasal yontemlerA Oksidasyon indirgenme reaksiyonuGlucose Alkaline copper tartarate ReductionCuprous oxide displaystyle mathrm Glucose mathrm Alkaline copper tartarate xrightarrow mathrm Reduction mathrm Cuprous oxide 1 Alkali bakir indirgemeFolin Wu yontemi Cu2 Phosphomolybdic acid OxidationPhosphomolybdenum oxide displaystyle mathrm Cu 2 mathrm Phosphomolybdic acid xrightarrow mathrm Oxidation mathrm Phosphomolybdenum oxide Mavi son urunBenedict in yontemi Kalitatif idrar glukozu icin Folin Wu yonteminin degistirilmesi Nelson Somogyi yontemi Cu2 Arsenomolybdic acid OxidationArsenomolybdenum oxide displaystyle mathrm Cu 2 mathrm Arsenomolybdic acid xrightarrow mathrm Oxidation mathrm Arsenomolybdenum oxide Mavi son urun Neokuproin yontemi Cu2 Neocuproine OxidationCu2 neocuproine complex displaystyle mathrm Cu 2 mathrm Neocuproine xrightarrow mathrm Oxidation mathrm Cu 2 mathrm neocuproine complex Sari turuncu renkli neokuproinShaeffer Hartmann Somogyi Bakirli yan urunle iyot reaksiyonu ilkesini kullanir Fazla I2 daha sonra tiyosulfat ile titre edilir 2 Alkali Ferrisiyanur indirgemesiHagedorn Jensen Glucose Alkaline ferricyanide Ferrocyanide displaystyle mathrm Glucose mathrm Alkaline ferricyanide longrightarrow mathrm Ferrocyanide Renksiz son urun diger indirgeyici maddeler reaksiyona mudahale eder B YogunlasmaOrtho toluidine yontemi Aromatik aminler ve sicak asetik asit kullanir Zumrut yesili renkli glikozilamin ve Schiff bazi olusturur Bu en spesifik yontemdir ancak kullanilan reaktif toksiktir Anthrone fenoller yontemi Sicak asetik asitte hidroksimetil furfural olustururII Enzimatik yontemlerA Glikoz oksidazGlucose O2 Oxidationglucose oxidaseD glucono 1 5 lactone H2O2 displaystyle mathrm Glucose mathrm O 2 xrightarrow mathrm Oxidation mathrm glucose oxidase textrm D glucono 1 5 lactone mathrm H 2 O 2 Saifer Gerstenfeld yontemi H2O2 O dianisidine OxidationperoxidaseH2O oxidized chromogen displaystyle mathrm H 2 O 2 textit O text dianisidine xrightarrow mathrm Oxidation mathrm peroxidase mathrm H 2 O mathrm oxidized chromogen BUA bilirubin glutatyon askorbik asit gibi maddeleri indirgeyerek engellenir Trinder yontemi fenol ile oksidatif olarak birleseni kullanir Artan kreatinin urik asit veya hemoglobin serum seviyeleri ile daha az etkilesime tabidir Katalaz tarafindan engellenir Kodak Ektachem Kuru kimya yontemi Daha ince seffaf bir film araciligiyla renk yogunlugunu olcmek icin spektrofotometri kullanir Seker olcer Evde kan sekeri izleme tahlil yontemi Glikoz oksidaz reaktifi ile emprenye edilmis bir serit kullanir B HeksokinazGlucose ATP PhosphorylationHexokinase Mg2 G 6PO4 ADPG 6PO4 NADP OxidationG 6PD6 Phosphogluconate NADPH H displaystyle begin alignedat 2 amp mathrm Glucose mathrm ATP xrightarrow mathrm Phosphorylation mathrm Hexokinase mathrm Mg 2 textrm G 6PO 4 mathrm ADP amp textrm G 6PO 4 mathrm NADP xrightarrow mathrm Oxidation textrm G 6PD textrm 6 Phosphogluconate mathrm NADPH mathrm H end alignedat Ortak faktor olarak Nikotinamid adenin dinukleotid fosfat NADP NADPH indirgenmis urun 340 nm cinsinden olculur Numunenin hemolize oldugu durumlar disinda karisan maddeleri engelleyen G 6PO4 nedeniyle glikoz oksidaz yonteminden daha spesifiktir Klinik baglanti 8 saatten sonra olculen aclik kan sekeri seviyesi genel olarak glukoz homeostazinin en sik kullanilan gostergesidir cunku gida alimi gibi rahatsiz edici olaylar onlenmis olur Glukoz seviyelerini etkileyen kosullar asagidaki tabloda gosterilmistir Bu test sonuclarindaki anormallikler glukoz regulasyonunun coklu kontrol mekanizmasindaki problemlerden kaynaklanmaktadir Karbohidrat yuklemesine verilen metabolik cevap bir ogunden veya glukoz yuklenmesinden 2 saat sonra olculen yemek sonrasi glukoz seviyesi ile uygun sekilde degerlendirilir Buna ek olarak diyabet tanisina yardimci olmak icin standart bir miktar oral glukoz alimindan sonra zamanlanmis olcumlerden olusan oral glukoz tolerans testi kullanilir Kan sekeri olcum sistemleri icin hata oranlari laboratuvarlara ve kullanilan yontemlere bagli olarak degisir Kolorimetrik teknikler test seritlerindeki hava kaynakli veya parmakla bulasan kontaminasyondan kaynaklanan renk degisimleri veya isik kaynagi veya isik sensoru ile girisim orn Kirletici kirletici maddeler ile yaniltici olabilir Elektriksel teknikler digerlerine gore olmasa da bu hatalara daha az duyarlidir Evde kullanimda en onemli konu dogruluk degil egilimdir Bu nedenle olcum cihazi test seridi sistemi surekli 10 oraninda yanlis deger verse bile degisiklikler ornegin egzersiz veya ilac ayarlamalarindan dolayi duzgun sekilde takip edildigi surece bu durumun cok az sonucu olacaktir ABD de ev kullanimi icin uretilen kan sekeri olcum cihazlari satilmadan once Federal Gida ve Ilac Idaresi tarafindan onaylanmalidir Son olarak gida alimindan bagimsiz olarak kan glukoz seviyesi uzerinde etkili bircok durum vardir Ornegin enfeksiyon ya da fiziksel veya psikolojik stres kan glukoz seviyelerini degistirir Egzersiz ozellikle de uzun surmusse ya da en son yenen yemegin uzerine yapilmissa kan glukoz seviyesine etkisi olur Insanda kan sekerinin sabite yakin seviyelerde tutulmasi tum bunlara karsin de oldukca etkili olacaktir kaynak belirtilmeli Anormal glukoz seviyesi nedenleri Kalici Hiperglisemi Gecici Hiperglisemi Kalici hipoglisemi Gecici hipoglisemiaReferans araligi AKS 70 110 mg dLDiabetes mellitus Feokromasitoma Insulinoma Asiri alkol tuketimiBobrekustu kortikal hiperaktivitesi Cushing sendromu Ileri karaciger hastaligi Bobrekustu kortikal yetmezligi Addison hastaligi Ilaclar salisilatlar antituberkuloz ajanlarHipertiroidizm Strese bagli hiperglisemi Hipopituitarizm Ileri derece karaciger bozukluguAkromegali Sok Galaktozemi Ciddi glikojen depolama bozukluguObezite Konvulsiyonlar Tumorlerden insulin salgilanmasi Kalitsal fruktoz intoleransiAyrica bakinizGlisemik indeksKaynakca Daly ME Vale C Walker M Littlefield A Alberti KG Mathers JC Haziran 1998 Acute effects on insulin sensitivity and diurnal metabolic profiles of a high sucrose compared with a high starch diet PDF The American Journal of Clinical Nutrition 67 6 American Society for Clinical Nutrition ss 1186 96 doi 10 1093 ajcn 67 6 1186 PMID 9625092 Wasserman DH Ocak 2009 Four grams of glucose American Journal of Physiology Endocrinology and Metabolism 296 1 ss E11 21 doi 10 1152 ajpendo 90563 2008 PMC 2636990 2 PMID 18840763 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Glukoz Glikojen depolama review2 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme a b c d Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Glucose Glycogen storage review isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Walker Rosemary and Rodgers Jill 2006 Type 2 Diabetes Your Questions Answered Dorling Kindersley 6 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Temmuz 2011 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi convert isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Screening for Type 2 Diabetes Clinical Diabetes 18 2 2000 9 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2018 Glucose test blood 5 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde NIH National Institutes of Health Davidson NK Moreland P 26 Temmuz 2011 Living with diabetes blog Mayo Clinic 14 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2018 American Diabetes Association Ocak 2006 Standards of medical care in diabetes 2006 Diabetes Care 29 Suppl 1 Supplement 1 ss S4 42 PMID 16373931 29 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2018 Standards of Medical Care Table 6 and Table 7 Correlation between A1C level and Mean Plasma Glucose Levels on Multiple Testing over 2 3 months USDA National Nutrient Database for Standard Reference Release 22 2009 Eiler H 2004 Endocrine glands Reese WO Ed Dukes Physiology of Domestic Animals 12 12yer Ithaca NY bas Comstock ss 621 69 ISBN 0801442389 Kahn CM Ed 2005 Merck Veterinary Manual 9 9yayinci Merck amp Co bas Whitehouse Station ISBN 0911910506 Rice C G Hall B 2007 Hematologic and biochemical reference intervals for mountain goats Oreamnos americanus effects of capture conditions Northwest Science 81 3 s 206 doi 10 3955 0029 344X 81 3 206 Cornell LH Duffield DS Joseph BE Stark B Nisan 1988 Hematology and serum chemistry values in the beluga Delphinapterus leucas Journal of Wildlife Diseases 24 2 ss 220 4 doi 10 7589 0090 3558 24 2 220 PMID 3373628 Seal U S Barton R Mather L Gray C W 1976 Baseline Laboratory Data for the White Rhinoceros Ceratotherium simum simum PDF The Journal of Zoo Animal Medicine 7 1 ss 11 17 JSTOR 20094341 11 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 1 Mayis 2019 Boily F Beaudoin S Measures LN Ocak 2006 Hematology and serum chemistry of harp Phoca groenlandica and hooded seals Cystophora cristata during the breeding season in the Gulf of St Lawrence Canada Journal of Wildlife Diseases 42 1 ss 115 32 doi 10 7589 0090 3558 42 1 115 PMID 16699154 Lehninger A Nelson D Cox M 2017 Lehininger Principles of Biochemistry New York W H Freedom s 934 ISBN 9781319117689 Tortora G Aralik 2016 Principles Anatomy and Physiology 15 bas New York John Wiley amp Sons Inc ss Chapter 18 ISBN 9781119343738 Kitap kaynagi soyadi1 Lehninger ad1 Albert soyadi2 Nelson ad2 David soyadi3 Cox ad3 Michael name list format vanc baslik Lehninger Principles of Biochemistry tarih 2017 yayinci W H Freeman yer New York isbn 9781319117689 sayfa 930 basim 7 7 Excess sugar linked to cancer Science Daily Ingilizce 23 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Kasim 2018 Diabetic ketoacidosis Symptoms and causes Mayo Clinic Ingilizce 7 Mart 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Ocak 2018 The Oral Diabetes Drugs Treating Type 2 Diabetes PDF Best Buy Drugs s 2 7 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Eylul 2012 Warade JP 2014 PDF World Journal of Pharmaceutical Research 3 4 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 22 Kasim 2018 Yang C 2012 A Comparison between Venous and Finger Prick Blood Sampling on Values of Blood Glucose PDF International Proceedings of Chemical Biological and Environmental Engineering Cilt 39 s 236 27 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Kasim 2018 Somogyi M Mayis 1948 Studies of arteriovenous differences in blood sugar effect of alimentary hyperglycemia on the rate of extrahepatic glucose assimilation PDF The Journal of Biological Chemistry 174 1 ss 189 200 PMID 18914074 9 Agustos 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Kasim 2018 Roe J Best Thinking 4 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2018 Kitap kaynagi soyadi1 Cox ad1 David L soyadi2 Nelson ad2 Michael M name list format vanc baslik Lehninger principles of biochemistry url https archive org details lehningerprincip0000lehn 7Ctarih 2013 7Cyayinci W H Freeman yer New York isbn 9781429234146 sayfalar 950 basim 6 6 a b Cox MM Lehninger AL Nelson DL 2017 Lehninger Principles of Biochemistry New York W H Freeman ss 248 49 ISBN 9781319117689 Ginsberg BH Temmuz 2009 Factors affecting blood glucose monitoring sources of errors in measurement Journal of Diabetes Science and Technology 3 4 ss 903 13 doi 10 1177 193229680900300438 PMC 2769960 2 PMID 20144340 Renschler HE Weicker H von Baeyer H Aralik 1965 The upper limit of glucose concentration in the urine of healthy subjects Deutsche Medizinische Wochenschrift 90 53 ss 2349 53 PMID 5851934 Tankasala D Linnes JC November 2019 Noninvasive glucose detection in exhaled breath condensate Translational Research 213 1 22 doi 10 1016 j trsl 2019 05 006 PMC 6783357 2 PMID 31194942 Neocuproine MSDS 18 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde hazard comEk kaynakcaHenry John Bernard 2001 Clinical diagnosis and Management by Laboratory Methods 20 20yayinci Saunders bas Philadelphia ISBN 978 0721688640 Levine R 1986 Monosaccharides in health and disease Annual Review of Nutrition 6 211 24 doi 10 1146 annurev nu 06 070186 001235 PMID 3524617 Roder PV Wu B Liu Y Han W March 2016 Pancreatic regulation of glucose homeostasis Experimental amp Molecular Medicine 48 3 March e219 doi 10 1038 emm 2016 6 PMC 4892884 2 PMID 26964835