İoannis Aksuh ya da Axouchos, ayrıca Axuch olarak da tercüme edilir, (Yunanca: Ἰωάννης Ἀξούχ or Ἀξοῦχος, yaklaşık 1087 - yaklaşık 1150), İmparator II. İoannis hükümdarlığında ve oğlu I. Manuil hükümdarlığının ilk dönemlerinde Megas Domestikos ("Bizans Ordusu komutanı").
İoannis Aksuh | |
---|---|
Doğum | yaklaşık 1087 |
Ölüm | yaklaşık 1150 |
Bağlılığı | Bizans İmparatorluğu |
Rütbesi | Megas Domestikos |
Komutası | Bizans Ordusu Komutanlığı |
Çatışma/savaşları | (II. İoannis'in Türklere karşı seferi), Beroia Muharebesi, Korfu Kuşatması |
Yaşam öyküsü
İoannis doğumu itibarı ile Türktür. (anakronistik olarak İoannis Kinnamos İranlı olduğunu belirtir) 1097 yılında bebekken İznik kuşatması sırasında haçlılar tarafından ele geçirilmiştir. I. Aleksios'a hediye edilmiş, imparatorluk koruması altında büyümüştür. Büyüme çağında Aleksios'un velihattı İoannis Komninos'un değişmez arkadaşıydı. 1118 yılında II. İoannis olarak tahta geçtiğinde, İoannis Aksuh'u Megas Domestikos olarak atadı. İmparatorun tek yakın arkadaşı ve sırdaşıydı, tüm imparatorluk ailesi ona saygı gösterirdi.
II. İoannis'in hayatı ve tacına karşı, kızkardeşi Anna Komnini ile kocası ve daha sonradan komploya katılmaktan vazgeçen Nikiforos Bryennios tarafından düzenlenen komplonun bozulması sonrası, II. İoannis kız kardeşinin varlığını, Aksuh'a vermek istedi. Ancak Aksuh, imparatorluk ailesi ile ilişkilerini bozacağı, yüksek aristokraside popülaritesini azaltacağını düşünerek, akıllıca davranarak bu teklifi reddetti. Ayrıca Aksuh, Anna için merhamet diledi ve iki kardeşi en azından bir derece barıştırdı. İmparatorun aktif bir asker olması ve sıklıkla sefere çıkması nedeniyle Aksuh, bu faaliyetlerinde eşlik ederdi. Laodicea'nın Selçuklu Hanedanı'ndan 1119 yılında alınması sırasında, Aksuh kuşatmayı yönetti. Bu kuşatma II. İoannis'e zafer kazandırdı ve adını duyurdu. Bu sefer, Anadolu boyunca Antalya ve Kilikya'ya kadar yolları açmıştır.
1122 yılında Balkanlarda Peçenekler ile savaşırken, Aksuh bacak ya da ayağından yaralandı (Beroia Muharebesi) Aksuh, ayrıca 1137-1138 yıllarındaki Kilikya, Antakya ve kuzey Suriye seferlerinde aktif rol oynadı ve tekrar yaralandı.
1143 yılında, II. İoannis'in Kilikya'da bir av kazası sonucu ölmesi üzerine İoannis Aksuh, İoannis'in seçtiği, en genç yaşayan oğlu I. Manuil için Konstantinopolis'i, her ikisinin de adı İsaakios olan muhtemel diğer adaylar büyük ağabeyi ve amcasına karşı güvenlik altına aldı. Aksuh'un ölmekte olan imparator II. İoannis'e velihat olarak daha başarılı bir aday olarak İsaakios'u seçmesi için ikna etmeye çalıştığı söylenir. Bazı diğer din, saray ve asker mensubu da bunu desteklese de, İsaakios genç kardeşi lehine tahtan vazgeçti.
Bazı kaynaklar, Aksuh'un, en azından Manuil'in hükümdarlığının çok erken döneminde, İsaakios lehinde çok fazla bağlanmasının, Manuil'in, İsaakios ile Aksuh arasında gizli işbirliği olduğu konusunda şüpheye düşmesine neden olmuştur. Fakat, Manuil gücü tamamen ele aldıktan sonra, Aksuh'un megas domestikos unvanını devam ettirmiştir.
1145-1146 yıllarındaki bir seferde, imparatorun masasında, ateşli bir tartışma yaşandı. Konu Manuil ile babasının askeri yeteneklerinin karşılaştırılmasıydı. İoannis Aksuh, saldırgan bir şekilde II. İoannis'i, Manule'e karşı övdü ve Manule'in kardeşi İsaakios'a desteğini yüksek sesle dile getirdi. Gerginlik, İsaakios'un geleceğin imparatoru Andronikos kılıçla saldırması ile tepeye ulaştı. İmparator diğer akrabalarının yardımı ile olayı sakinleştirdi. Aksuh, imparatorluk mührünün ayrıcalıklarının elinden alınması ile cezalandırıldı. Bu olay, Aksuh'un imparatorluk ailesi ile ne kadar iç içe olduğunun göstergesidir. 1145-1146 yıllarından önce imparatorluk mührüne sahip olması, imparatorluğun sivil idaresinin de başı olduğunun göstergesidir. O zamanlar mesazon olarak bilinen ve vezir ya da 'başbakan' unvanına karşılık gelen gayriresmî bir unvandır.
1148–1149 yıllarında bir önceki Bizan komutan Megas doux Stefanos Kontostefanos'un ölümünden sonra Sicilya'nın Norman Krallığı'na karşı Korfu kuşatmasına komutanlık etmiştir. Bizans askerleri ile müttefik Venedikliler arasında yaşanan kavgayı çözmeye çalışmıştır. Bu sorunu bastırmak için korumalarını yollamıştır. Aksuh'un kuvvetleri açlık nedeniyle, 1149 yılında Normanlara boyun eğerek, istihkamlarını terk ederek adadan geri çekilmişlerdir. İoannis Aksuh, bu kuşatmadan kısa bir süre sonra, yaklaşık 1150 yılında öldüğü düşünülmektedir.
I. Aleksios tarafından büyütülmüş birisi için sürpriz bir şekilde, Aksuh gayet eğitimli birisidir. Teoloji ile ilgilenmiştir. teolog Methonelı Nicholas'ın "havarilerin içine Kutsal Ruh'un nüfuz etmesi" konusunun tabiatı hakkındaki sorusu üzerine araştırma yaptığı bilinmektedir.
II. İoannis, hükümdarlığı süresince tüm önemli seferleri kişisel olarak yönetmiştir, bu yüzden Aksuh, döneminin tarihçi ve vakanüvislerinin dikkatini çekmiş bu dönemde yaşayan birkaç Bizans komutanından biridir.
Bizans tarihçisi Nikitas Honiatis, İoannis Aksuh'un nitelikleri hakkında aşağıdaki tanımı verir:
“ | Elleri yalnızca savaşta yetenekli değildi, iyi işler yapmakta da hızlı ve cevvaldi. Daha ötesi, aklının soylu ve bağımsızlığı kötü kökleri nedeniyle gölgelense de, onu herkes tarafında sevilen yapıyordu. | „ |
Aile
İoannis'in Aleksios Aksuh isimli bir oğlu olmuştur. Aleksios, II. İoannis'in en büyük oğlu, ortak imparator ve 1142 yılında ölen Aleksios Komninos'un kızı ile evlenmiştir. Aleksios Aksuh Bizans Ordusunda en güçlü ikinci pozisyon olan protostrator olmuştur. 1167 yılında ihanetle suçlanmış ve manastıra kapanmaya zorlanmıştır. İoannis Aksuh'un kızkardeşi Eudokia, I. Aleksios'un büyük yeğeni Stefen Komninos ile evlenmiştir.
Çok yüksek ihtimalle, İoannis Aksuh, Trabzon İmparatorluğu'nun ilk imparatoru I. Aleksios'un karısı Theodora Aksuhina'nın atasıdır. Bu çiftin en büyük oğlu I. İoannis, Aksuh ismini kullanmıştır.
- Özel
- ^ a b c İoannis Kinnamos, 5.21-22
- ^ a b c d e f Kazhdan (1991), p. 239
- ^ Aksuh, bazı kaynaklarda köle olduğu belirtilir. I. Justinianus'un kanunlarına göre, bir savaş esirine otomatik olarak köle statüsü verilmesi kuralı uygulansa da bazen tersi durum da geçerlidir. Sonra gelen Osmanlı İmparatorluğu'nun devşirme sisteminin tersine, Bizans ordusuna sadece özgür askerler kabul edilirdi. Bir kölenin genç bir prensin dostu olması, de jure Aksuh'un köle statüsünden çabucak kurtulduğunu gösterir.
- ^ Honiatis, p. 7
- ^ Honiatis, pp. 8-9
- ^ a b c Brand, p. 5
- ^ Magdalino, p. 195
- ^ Treadgold (1997), pp. 638-639
- ^ Honiatis, p. 29
- ^ Magdalino, p. 195.
- ^ Honiatis, p. 46
- ^ Magdalino, p. 192
- ^ Magdalino, p. 254
- ^ Honiatis, p. 48
- ^ Brand, p. 6
- ^ Honiatis, pp. 7-8
- ^ İoannis Kinnamos, 227.17; Honiatis p. 59
- ^ İoannis Kinnamos, 129.16-19 & 267.16-269.23
- Genel
Birincil
- Honiatis, Nikitas (1984). O City of Byzantium: Annals of Niketas Choniates. transl. by H. Magoulias. Detroit. ISBN . 9 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2010.
- Kinammos, İoannis (1976). Deeds of John and Manuel Comnenus. transl. by Charles M. Brand. Columbia University Press.
İkincil
- Brand, Charles M., The Turkish Element in Byzantium, Eleventh-Twelfth Centuries, Dumbarton Oaks Papers, Vol. 43, (1989), pp. 1–25.
Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN .
- Magdalino, Paul (2002). The Empire of Manuel I Komnenos, 1143–1180. Cambridge University Press. ISBN .
- Norwich, John Julius. Byzantium: The Decline and Fall. (New York: Alfred P. Knopf, 1996) p. 66, 68.
- Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford University Press. ISBN . 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Aralık 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ioannis Aksuh ya da Axouchos ayrica Axuch olarak da tercume edilir Yunanca Ἰwannhs Ἀ3oyx or Ἀ3oῦxos yaklasik 1087 yaklasik 1150 Imparator II Ioannis hukumdarliginda ve oglu I Manuil hukumdarliginin ilk donemlerinde Megas Domestikos Bizans Ordusu komutani Ioannis AksuhDogumyaklasik 1087Olumyaklasik 1150Bagliligi Bizans ImparatorluguRutbesiMegas DomestikosKomutasiBizans Ordusu KomutanligiCatisma savaslariII Ioannis in Turklere karsi seferi Beroia Muharebesi Korfu KusatmasiYasam oykusuImparator II Ioannis Ioannis Aksuh un yakin arkadasi ve hamisi Ioannis dogumu itibari ile Turktur anakronistik olarak Ioannis Kinnamos Iranli oldugunu belirtir 1097 yilinda bebekken Iznik kusatmasi sirasinda haclilar tarafindan ele gecirilmistir I Aleksios a hediye edilmis imparatorluk korumasi altinda buyumustur Buyume caginda Aleksios un velihatti Ioannis Komninos un degismez arkadasiydi 1118 yilinda II Ioannis olarak tahta gectiginde Ioannis Aksuh u Megas Domestikos olarak atadi Imparatorun tek yakin arkadasi ve sirdasiydi tum imparatorluk ailesi ona saygi gosterirdi II Ioannis in hayati ve tacina karsi kizkardesi Anna Komnini ile kocasi ve daha sonradan komploya katilmaktan vazgecen Nikiforos Bryennios tarafindan duzenlenen komplonun bozulmasi sonrasi II Ioannis kiz kardesinin varligini Aksuh a vermek istedi Ancak Aksuh imparatorluk ailesi ile iliskilerini bozacagi yuksek aristokraside popularitesini azaltacagini dusunerek akillica davranarak bu teklifi reddetti Ayrica Aksuh Anna icin merhamet diledi ve iki kardesi en azindan bir derece baristirdi Imparatorun aktif bir asker olmasi ve siklikla sefere cikmasi nedeniyle Aksuh bu faaliyetlerinde eslik ederdi Laodicea nin Selcuklu Hanedani ndan 1119 yilinda alinmasi sirasinda Aksuh kusatmayi yonetti Bu kusatma II Ioannis e zafer kazandirdi ve adini duyurdu Bu sefer Anadolu boyunca Antalya ve Kilikya ya kadar yollari acmistir 1122 yilinda Balkanlarda Pecenekler ile savasirken Aksuh bacak ya da ayagindan yaralandi Beroia Muharebesi Aksuh ayrica 1137 1138 yillarindaki Kilikya Antakya ve kuzey Suriye seferlerinde aktif rol oynadi ve tekrar yaralandi 1143 yilinda II Ioannis in Kilikya da bir av kazasi sonucu olmesi uzerine Ioannis Aksuh Ioannis in sectigi en genc yasayan oglu I Manuil icin Konstantinopolis i her ikisinin de adi Isaakios olan muhtemel diger adaylar buyuk agabeyi ve amcasina karsi guvenlik altina aldi Aksuh un olmekte olan imparator II Ioannis e velihat olarak daha basarili bir aday olarak Isaakios u secmesi icin ikna etmeye calistigi soylenir Bazi diger din saray ve asker mensubu da bunu desteklese de Isaakios genc kardesi lehine tahtan vazgecti Bazi kaynaklar Aksuh un en azindan Manuil in hukumdarliginin cok erken doneminde Isaakios lehinde cok fazla baglanmasinin Manuil in Isaakios ile Aksuh arasinda gizli isbirligi oldugu konusunda supheye dusmesine neden olmustur Fakat Manuil gucu tamamen ele aldiktan sonra Aksuh un megas domestikos unvanini devam ettirmistir 1145 1146 yillarindaki bir seferde imparatorun masasinda atesli bir tartisma yasandi Konu Manuil ile babasinin askeri yeteneklerinin karsilastirilmasiydi Ioannis Aksuh saldirgan bir sekilde II Ioannis i Manule e karsi ovdu ve Manule in kardesi Isaakios a destegini yuksek sesle dile getirdi Gerginlik Isaakios un gelecegin imparatoru Andronikos kilicla saldirmasi ile tepeye ulasti Imparator diger akrabalarinin yardimi ile olayi sakinlestirdi Aksuh imparatorluk muhrunun ayricaliklarinin elinden alinmasi ile cezalandirildi Bu olay Aksuh un imparatorluk ailesi ile ne kadar ic ice oldugunun gostergesidir 1145 1146 yillarindan once imparatorluk muhrune sahip olmasi imparatorlugun sivil idaresinin de basi oldugunun gostergesidir O zamanlar mesazon olarak bilinen ve vezir ya da basbakan unvanina karsilik gelen gayriresmi bir unvandir 1148 1149 yillarinda bir onceki Bizan komutan Megas doux Stefanos Kontostefanos un olumunden sonra Sicilya nin Norman Kralligi na karsi Korfu kusatmasina komutanlik etmistir Bizans askerleri ile muttefik Venedikliler arasinda yasanan kavgayi cozmeye calismistir Bu sorunu bastirmak icin korumalarini yollamistir Aksuh un kuvvetleri aclik nedeniyle 1149 yilinda Normanlara boyun egerek istihkamlarini terk ederek adadan geri cekilmislerdir Ioannis Aksuh bu kusatmadan kisa bir sure sonra yaklasik 1150 yilinda oldugu dusunulmektedir I Aleksios tarafindan buyutulmus birisi icin surpriz bir sekilde Aksuh gayet egitimli birisidir Teoloji ile ilgilenmistir teolog Methoneli Nicholas in havarilerin icine Kutsal Ruh un nufuz etmesi konusunun tabiati hakkindaki sorusu uzerine arastirma yaptigi bilinmektedir II Ioannis hukumdarligi suresince tum onemli seferleri kisisel olarak yonetmistir bu yuzden Aksuh doneminin tarihci ve vakanuvislerinin dikkatini cekmis bu donemde yasayan birkac Bizans komutanindan biridir Bizans tarihcisi Nikitas Honiatis Ioannis Aksuh un nitelikleri hakkinda asagidaki tanimi verir Elleri yalnizca savasta yetenekli degildi iyi isler yapmakta da hizli ve cevvaldi Daha otesi aklinin soylu ve bagimsizligi kotu kokleri nedeniyle golgelense de onu herkes tarafinda sevilen yapiyordu AileAleksios Komninos II Ioannis in oglu ve ortak imparator ve Ioannis Aksuh un oglunun karisinin babasi Ioannis in Aleksios Aksuh isimli bir oglu olmustur Aleksios II Ioannis in en buyuk oglu ortak imparator ve 1142 yilinda olen Aleksios Komninos un kizi ile evlenmistir Aleksios Aksuh Bizans Ordusunda en guclu ikinci pozisyon olan protostrator olmustur 1167 yilinda ihanetle suclanmis ve manastira kapanmaya zorlanmistir Ioannis Aksuh un kizkardesi Eudokia I Aleksios un buyuk yegeni Stefen Komninos ile evlenmistir Cok yuksek ihtimalle Ioannis Aksuh Trabzon Imparatorlugu nun ilk imparatoru I Aleksios un karisi Theodora Aksuhina nin atasidir Bu ciftin en buyuk oglu I Ioannis Aksuh ismini kullanmistir Ozel a b c Ioannis Kinnamos 5 21 22 a b c d e f Kazhdan 1991 p 239 Aksuh bazi kaynaklarda kole oldugu belirtilir I Justinianus un kanunlarina gore bir savas esirine otomatik olarak kole statusu verilmesi kurali uygulansa da bazen tersi durum da gecerlidir Sonra gelen Osmanli Imparatorlugu nun devsirme sisteminin tersine Bizans ordusuna sadece ozgur askerler kabul edilirdi Bir kolenin genc bir prensin dostu olmasi de jure Aksuh un kole statusunden cabucak kurtuldugunu gosterir Honiatis p 7 Honiatis pp 8 9 a b c Brand p 5 Magdalino p 195 Treadgold 1997 pp 638 639 Honiatis p 29 Magdalino p 195 Honiatis p 46 Magdalino p 192 Magdalino p 254 Honiatis p 48 Brand p 6 Honiatis pp 7 8 Ioannis Kinnamos 227 17 Honiatis p 59 Ioannis Kinnamos 129 16 19 amp 267 16 269 23 Genel Birincil Honiatis Nikitas 1984 O City of Byzantium Annals of Niketas Choniates transl by H Magoulias Detroit ISBN 0 814 31764 2 9 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2010 Kinammos Ioannis 1976 Deeds of John and Manuel Comnenus transl by Charles M Brand Columbia University Press Ikincil Brand Charles M The Turkish Element in Byzantium Eleventh Twelfth Centuries Dumbarton Oaks Papers Vol 43 1989 pp 1 25 Alexander Kazhdan Ed 1991 The Oxford Dictionary of Byzantium Ingilizce Oxford ve New York Oxford University Press ISBN 0 19 504652 8 Magdalino Paul 2002 The Empire of Manuel I Komnenos 1143 1180 Cambridge University Press ISBN 0 521 52653 1 Norwich John Julius Byzantium The Decline and Fall New York Alfred P Knopf 1996 p 66 68 Treadgold Warren 1997 A History of the Byzantine State and Society Stanford University Press ISBN 0804726302 29 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Aralik 2010