Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abū Ibrāhīm Ismā'īl ibn-i Aḥmad-i Sāmāni (Farsça: ابو ابراهیم اسماعیل بن احمد سامانی; Mayıs 849 - 24 Kasım 907), daha çok İsmail-i Samani ( Farsça: اسماعیل سامانی olarak bilinir.) ve aynı zamanda İsmail bin Ahmed (Farsça: اسماعیل بن احمد olarak da bilinir.), Mâverâünnehir'in (892-907) ve Horasan'ın (900-907) Sâmânî emiriydi . Onun saltanatı sırasında Sâmânîler güçlü bir güç olarak ortaya çıktı. Ahmed bin Esed'in oğlu ve Zerdüştlüğü reddedip İslam'ı benimseyen Sâmânî hanedanının aynı adlı atası Saman Huda'nın soyundan geliyordu.
| İsmail Sâmânî Farsça: اسماعیل سامانی | |
|---|---|
 İsmail bin Ahmed'in sikkesi, Ustrushana basımı. AH 280 (893-4 CE) tarihli. | |
| Sâmânî emiri | |
| Hüküm süresi | Ağustos 892 – 24 Kasım 907 |
| Önce gelen | Nasr bin Ahmed |
| Sonra gelen | |
| Doğum | Mayıs 849 Fergana |
| Ölüm | 24 Kasım 907 Buhara |
| Defin | , Bukhara |
| Çocuk(lar)ı | |
| Hanedan | Sâmânîler |
| Babası | |
| Dini | Sünnilik |
Arka plan
Sâmânîler, Balkh'a özgüydüler ve bu da onların Baktriya kökenli olduklarını gösteriyor. Ailenin kendisi, İslam öncesi Sasani döneminde İran'ın Yedi Büyük Hanedanı'ndan biri olan Part Mihran ailesinin soyundan geldiğini iddia ediyordu. Ancak bu muhtemelen sadece soylarını güçlendirmeye yönelik bir girişimdi. Başlangıçta Ak Hun kökenli olabilirler, bu da onların bastığı madeni paralardan birinin Sasaniler'inkinden ziyade Ak Hunlar ile aynı tarzda basılmış olmasından anlaşılıyor. Bununla birlikte, Sâmânî kraliyet ailesi hem Farsça konuşuyor hem de savunuyordu ve ayrıca muhtemelen yönetimlerinin Sasani İmparatorluğu'nun bir devamı olduğuna dair inancı yayma amaçlarının bir parçası olarak birçok İslam öncesi bürokratik ünvanı da kullanıyordu.
Erken dönem
İsmail, 849 yılında Fergana'da doğdu; Ahmed bin Esed'in oğluydu ve 864/5 yılında Sâmânîler tahtına çıkan Nasr adında bir erkek kardeşi vardı. Nasr döneminde İsmail, Harezmli kuvvetlerin yağmalamasıyla harap olan Buhara'nın kontrolünü ele geçirmek üzere gönderildi. Kent halkı, İsmail'i istikrar getirebilecek biri olarak görerek sevinçle karşıladı.
Kısa bir süre sonra vergi paralarının nereye dağıtılacağı konusunda çıkan ihtilaf Nasr ile İsmail arasında anlaşmazlığa yol açtı. Mücadelenin sonunda İsmail'in galip geldi. Devleti fiilen kontrol altına almış olmasına rağmen kardeşini resmen devirmemiş, Buhara'da kalmayı sürdürmüştür. Bunu, halifenin Mâverâünnehir'in resmi yönetimini Nasr'a vermiş olmasından dolayı yaptı; halifenin gözünde Nasr, bölgenin tek meşru hükümdarıydı. Ayrıca Sistanlı Saffârîler'in Mâverâünnehir üzerinde hak iddiaları vardı; Nasr'ın devrilmesi Saffariler'e işgal için bir bahane vermiş olacaktı. İsmail bu nedenle Ağustos 892'de Nasr'ın ölümüne kadar onu resmen hükümdar olarak tanımaya devam etti ve bu tarihten sonra resmen iktidarı ele geçirdi.
Saltanatı
Mâverâünnehir ve Horasan'da iktidarın güçlenmesi
İsmail kuzeyde ve doğuda etkindi, Sâmânî nüfuzunu istikrarlı bir şekilde yayıyordu ve Kirman, Sistan ve Kabil de dahil olmak üzere diğer bölgeler üzerindeki kontrolünü sağlamlaştırıyordu. İsmail, ekonomik ve ticari kalkınmayı sağlamada başarılı oldu ve güçlü bir ordu örgütledi. İsmail'in bölgeye alimleri, sanatçıları ve hukuk doktorlarını çekmesi nedeniyle başkenti Buhara'yı İslam'ın en görkemli şehirlerinden biri haline getirdiği söylenmektedir.Kur'an'ın Farsçaya ilk çevirisi Sâmânîler döneminde tamamlandı. İsmail'in saltanatı sırasında Sünni teolojisi büyük ölçüde gelişti ve çok sayıda cami ve medrese inşa edildi.
893 yılında İsmail, Karluk Türkleri'nin başkenti olan Taraz şehrini ele geçirerek çok sayıda köle ve hayvan aldı. Ayrıca bir Nestûrî kilisesi camiye çevrildi. Ayrıca Uşrusana Prensliği'ne son vererek Sâmânîlerin Seyhun Nehri üzerindeki kontrolünü genişletti. İsmail ve diğer Sâmânî hükümdarları İslam'ı bölge halkı arasında yaydılar ve 30.000'e yakın Türk çadırı İslam'ı kabul etti. Saltanatı sırasında doğudaki çok sayıda bölgesel devleti egemenliği altına aldı, bazılarını doğrudan kendi sınırları içine kattı, diğerlerinin yerel yöneticilerini de vasal olarak elinde tuttu. Kuzeydeki Harezm bölündü; güney kısmı Afrigid hükümdarlarının özerkliğinde kalırken, kuzey kısmı bir Sâmânî yetkilisi tarafından yönetildi. 903 yılında yapılan bir seferle Sâmânîlerin sınırları daha da sağlamlaştırıldı. Bu seferler, devletin kalbini Türk akınlarından koruduğu gibi, Müslüman misyonerlerin bölgede faaliyetlerini genişletmesine de imkân sağlamıştır.
Kardeşi Nasr'ın ölümünden sonra bile İsmail'in Buhara'daki yönetimi halife tarafından resmen tanınmamıştı. Sonuç olarak, Saffari hükümdarı Amr bin Leys halifeden Mâverâünnehir'inin atanmasını istedi. Ancak halife Mutazıd, İsmail'e Amr bin Leys ve halifenin gaspçı olarak gördüğü Saffarilerle savaşması için bir mektup gönderdi. Mektupta halifenin, Horasan'ın meşru hükümdarı olarak gördüğü İsmail için dua ettiği belirtiliyordu. Bu mektup İsmail üzerinde derin bir etki bıraktı çünkü o, Saffariler'e karşı koymaya kararlıydı.
İki taraf 900 yılı baharında Afganistan'ın kuzeyindeki Belh'te savaştı. Muharebe sırasında İsmail, Amr'ın 70.000 kişilik süvarisine karşı 20.000 atlıyla çıktığı için sayıca önemli ölçüde azdı. İsmail'in atlıları yetersiz teçhizatlıydı; çoğunun üzengisi tahtadandı, bazılarının da kalkanı veya mızrağı yoktu. Amr bin Leys'in süvarileri ise tam teçhizatlı, silah ve zırhlarla donatılmışlardı. Şiddetli çatışmalara rağmen Amr, birliklerinden bazılarının taraf değiştirip İsmail'e katılmasıyla esir alındı. İsmail, onu fidye karşılığında Saffarilere vermek istedi, ancak onlar reddetti, bu yüzden Amr'ı halifeye gönderdi, o da bu konuda Amr'ın davranışlarını suçladı ve ardından İsmail'i Horasan, Taberistan, Rey ve İsfahan ile görevlendirdi.
Kuzey İran'ın Sâmânîler tarafından fethi
İsmail, halifenin bu ihsanından faydalanarak, o dönemde Muhammed bin Zeyd önderliğindeki Zeydîler'in kontrolünde bulunan Taberistan'a bir ordu göndermeye karar verdi. Muhammed ve ordusu, Gürgan'da Muhammed bin Harun es-Serahsi komutasındaki Samanî ordusuyla karşılaştı ve çıkan savaşta Samanîler galip geldi, ağır yaralı olan Muhammed esir alındı. Ertesi gün, 3 Ekim 900'de (ya da Ebu'l-Faraj'a göre Ağustos'ta) öldü. Cesedi başsız bırakılarak Buhara'daki Sâmânî sarayında bulunan İsmail'e gönderildi.
Muhammed'in oğlu ve varisi olarak belirlenen Zeyd de yakalanıp Buhara'ya gönderilince, Zeydi liderleri Zeyd'in küçük oğlu Mehdi'yi kendilerine yönetici olarak ilan etmeyi kabul ettiler; ancak aralarında anlaşmazlık çıktı: İçlerinden biri kendini Abbasilerden yana ilan etti ve askerleri Zeydi taraftarlarına saldırarak onları katletti. Bunun yerine Samanoğulları eyaleti ele geçirdi. Sâmânîler'in fethi, eyalette Sünni İslam'ın yeniden canlanmasını beraberinde getirdi.
Ancak İsmail'in generali Muhammed bin Harun kısa süre sonra isyan etti ve İsmail'i 901 yılında oğlu Ahmed Sâmânî ve kuzeni Ebu'l-Abbas Abdullah komutasında bir orduyu Tabaristan da dahil olmak üzere kuzey İran'a göndermek zorunda bıraktı ve Muhammed'i Deylem'e kaçmak zorunda bıraktı. Sâmânî ordusu ayrıca Rey ve Kazvin de dahil olmak üzere birkaç şehri daha fethetmeyi başardı, ancak sonraki yöneticiler bu toprakları Deylemliler ve Kürtler kaybettiler. İsmail daha sonra amcasının oğlu Ebü'l-Abbas Abdullah'ı Tabaristan valisi olarak atadı.
İsmail, adet olduğu üzere halifeye hediyeler göndermeye devam etti ancak ne haraç ne de vergi ödedi. Her ne kadar emir unvanından daha yüksek bir unvan almamış olsa da, her bakımdan bağımsız bir hükümdardı.
Ölümü
Uzun bir hastalıktan sonra İsmail 24 Kasım 907'de öldü ve yerine oğlu Ahmed Sâmânî geçti. İsmail, başkalarına muazzam miktarda ganimet ve zenginlik verdi ve hiçbir şeyini saklamadı.
Mirası
İsmail, yetenekli bir general ve güçlü bir hükümdar olarak tanınmıştır; onun hakkında Arapça ve Farsça kaynaklarda çok sayıda rivayet bulunmaktadır. Ayrıca kuzeye yaptığı seferler sayesinde imparatorluğu düşman saldırılarından o kadar güvendeydi ki, Buhara ve Semerkant'ın savunmaları kullanılamıyordu. Ancak bunun daha sonraki sonuçları oldu; hanedanlığın sonlarında, daha önce güçlü olan ancak artık yıkılan surlar yüzünden Sâmânîler, Karahanlılar ve diğer düşmanlar tarafından sürekli saldırıları altında kaldılar.
943 yılında yazan Buharalı bir tarihçiye göre İsmail:
Gerçekten padişahlığa layık ve layıktı. Akıllı, adaletli, merhametli, akıl ve basiret sahibi bir insandı... İşleri adalet ve güzel ahlakla yürütürdü. Kim halka zulmettiyse onu cezalandırırdı... Devlet işlerinde her zaman tarafsızdı.
Ünlü alim Nizamülmülk, Siyasetname isimli meşhur eserinde İsmail hakkında şöyle diyor:
Son derece adildi ve iyi nitelikleri çoktu. Tanrı'ya (güç ve şan O'nundur) saf bir inancı vardı ve yoksullara karşı cömertti - bunlar onun dikkate değer erdemlerinden sadece biriydi.
Tacikistan'da Sovyet yönetiminin sona ermesiyle İsmail'in mirası yeni kurulan Tacik devleti tarafından canlandırıldı ve itibarı iade edildi. Tacikistan para birimi onun adını taşımaktadır (somoni) ve SM 100 banknotta tasvir edilmiştir. Ayrıca Tacikistan'ın (ve eski Sovyetler Birliği'nin) en yüksek dağı İsmail Dağı'nın ismiyle anıldı. Önceleri "Stalin Tepesi" ve "Komünizm Tepesi" olarak bilinen dağ, daha sonra İsmoil Somoni Tepesi adını almıştır.
Notlar
- ^ "İran Hunları" içinde en belirgin kabile grubu Ak Hunlardır. 5. yüzyılın ikinci yarısında Toharistan/Baktriya'yı ve görünüşe göre güney Mâverâünnehir'in bazı kısımlarını kontrol ediyorlardı.
Kaynakça
- Özel
- ^ The book of government, or, Rules for kings: the Siyar al-Muluk, or, Siyasat-nama of Nizam al-Mulk, Niẓām al-Mulk, Hubert Darke, pg. 156
- ^ Sen, Sailendra (2013). A Textbook of Medieval Indian History. Primus Books. s. 62. ISBN .
- ^ Encyclopaedic Survey of Islamic Culture, pg. 84 Mohammad Taher
- ^ Foltz 2019, s. 66.
- ^ Foltz 2019, ss. 66–67.
- ^ a b c Foltz 2019, s. 67.
- ^ Rezakhani 2017, s. 145.
- ^ Daryaee & Rezakhani 2017, s. 163.
- ^ Tabaḳāt-i-nāsiri: a general history of the Muhammadan dynastics of Asia, pg. 1, By Minhāj Sirāj Jūzjānī
- ^ The historical, social and economic setting, By M.S. Asimov, pg. 78
- ^ A history of Persia, Volume 2, By Sir Percy Molesworth Sykes, pg. 90
- ^ Atlas of the year 1000, By John Man, pg. 78
- ^ Muslim reformist political thought: revivalists, modernists and free will By Sarfraz Khan, p. 11
- ^ The Samanids, R.N. Frye, The Cambridge History of Iran, Vol.4, ed. R. N. Frye, (Cambridge University Press, 1999), 138.
- ^ a b ESMĀʿĪL, b. Aḥmad b. Asad SĀMĀNĪ, ABŪ EBRĀHĪM , C. Edmund Bosworth, Encyclopaedia Iranica
- ^ The book of government, or, Rules for kings: the Siyar al-Muluk, or, Siyasat-nama of Nizam al-Mulk, Niẓām al-Mulk, Hubert Darke, pp. 18–19
- ^ History of Islam (Vol 3) By Akbar Shah Najeebabadi, pg. 330
- ^ Ibn Khallikan's biographical dictionary By Ibn Khallikān, pg.329
- ^ Ibn Khallikan's biographical dictionary By Ibn Khallikān, pg.328
- ^ The Encyclopedia of Islam, New Edition, Volume VII, pp. 417–418
- ^ a b Madelung (1993), pp. 595–597
- ^ Madelung (1975), p. 207
- ^ by , pg. 104, Lahore Sangmil Publications 2004
- ^ a b The modern Uzbeks: from the fourteenth century to the present : a cultural history, by Edward Allworth, pg. 19
- ^ Frye 1975, s. 140.
- ^ The book of government, or, Rules for kings: the Siyar al-Muluk, or, Siyasat-nama of Nizam al-Mulk, Niẓām al-Mulk, Hubert Darke, pg. 14
- Genel
- Bosworth, C.E. (1975). "The Ṭāhirids and Ṣaffārids". Frye, R.N. (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 90-135. ISBN .
- Daryaee, Touraj; Rezakhani, Khodadad (2017). "The Sasanian Empire". Daryaee, Touraj (Ed.). King of the Seven Climes: A History of the Ancient Iranian World (3000 BCE - 651 CE). UCI Jordan Center for Persian Studies. ss. 1-236. ISBN .
- Foltz, Richard (2019). A History of the Tajiks: Iranians of the East. New York: Bloomsbury Publishing. ISBN .
- Frye, R.N. (1975). "The Sāmānids". Frye, R.N. (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 136-161. ISBN .
- (1975). "The Minor Dynasties of Northern Iran". Frye, R.N. (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 198-249. ISBN .
- Rezakhani, Khodadad (2017). ReOrienting the Sasanians: East Iran in Late Antiquity. Edinburgh University Press. ss. 1-256. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abu Ibrahim Isma il ibn i Aḥmad i Samani Farsca ابو ابراهیم اسماعیل بن احمد سامانی Mayis 849 24 Kasim 907 daha cok Ismail i Samani Farsca اسماعیل سامانی olarak bilinir ve ayni zamanda Ismail bin Ahmed Farsca اسماعیل بن احمد olarak da bilinir Maveraunnehir in 892 907 ve Horasan in 900 907 Samani emiriydi Onun saltanati sirasinda Samaniler guclu bir guc olarak ortaya cikti Ahmed bin Esed in oglu ve Zerdustlugu reddedip Islam i benimseyen Samani hanedaninin ayni adli atasi Saman Huda nin soyundan geliyordu Ismail Samani Farsca اسماعیل سامانیIsmail bin Ahmed in sikkesi Ustrushana basimi AH 280 893 4 CE tarihli Samani emiriHukum suresiAgustos 892 24 Kasim 907Once gelenNasr bin AhmedSonra gelenDogumMayis 849 FerganaOlum24 Kasim 907 BuharaDefin BukharaCocuk lar iHanedanSamanilerBabasiDiniSunnilikArka planSamaniler Balkh a ozguyduler ve bu da onlarin Baktriya kokenli olduklarini gosteriyor Ailenin kendisi Islam oncesi Sasani doneminde Iran in Yedi Buyuk Hanedani ndan biri olan Part Mihran ailesinin soyundan geldigini iddia ediyordu Ancak bu muhtemelen sadece soylarini guclendirmeye yonelik bir girisimdi Baslangicta Ak Hun kokenli olabilirler bu da onlarin bastigi madeni paralardan birinin Sasaniler inkinden ziyade Ak Hunlar ile ayni tarzda basilmis olmasindan anlasiliyor Bununla birlikte Samani kraliyet ailesi hem Farsca konusuyor hem de savunuyordu ve ayrica muhtemelen yonetimlerinin Sasani Imparatorlugu nun bir devami olduguna dair inanci yayma amaclarinin bir parcasi olarak bircok Islam oncesi burokratik unvani da kullaniyordu Erken donemIsmail 849 yilinda Fergana da dogdu Ahmed bin Esed in ogluydu ve 864 5 yilinda Samaniler tahtina cikan Nasr adinda bir erkek kardesi vardi Nasr doneminde Ismail Harezmli kuvvetlerin yagmalamasiyla harap olan Buhara nin kontrolunu ele gecirmek uzere gonderildi Kent halki Ismail i istikrar getirebilecek biri olarak gorerek sevincle karsiladi Kisa bir sure sonra vergi paralarinin nereye dagitilacagi konusunda cikan ihtilaf Nasr ile Ismail arasinda anlasmazliga yol acti Mucadelenin sonunda Ismail in galip geldi Devleti fiilen kontrol altina almis olmasina ragmen kardesini resmen devirmemis Buhara da kalmayi surdurmustur Bunu halifenin Maveraunnehir in resmi yonetimini Nasr a vermis olmasindan dolayi yapti halifenin gozunde Nasr bolgenin tek mesru hukumdariydi Ayrica Sistanli Saffariler in Maveraunnehir uzerinde hak iddialari vardi Nasr in devrilmesi Saffariler e isgal icin bir bahane vermis olacakti Ismail bu nedenle Agustos 892 de Nasr in olumune kadar onu resmen hukumdar olarak tanimaya devam etti ve bu tarihten sonra resmen iktidari ele gecirdi SaltanatiMaveraunnehir ve Horasan da iktidarin guclenmesi Horasan ve cevresindeki bolgelerin haritasi Ismail kuzeyde ve doguda etkindi Samani nufuzunu istikrarli bir sekilde yayiyordu ve Kirman Sistan ve Kabil de dahil olmak uzere diger bolgeler uzerindeki kontrolunu saglamlastiriyordu Ismail ekonomik ve ticari kalkinmayi saglamada basarili oldu ve guclu bir ordu orgutledi Ismail in bolgeye alimleri sanatcilari ve hukuk doktorlarini cekmesi nedeniyle baskenti Buhara yi Islam in en gorkemli sehirlerinden biri haline getirdigi soylenmektedir Kur an in Farscaya ilk cevirisi Samaniler doneminde tamamlandi Ismail in saltanati sirasinda Sunni teolojisi buyuk olcude gelisti ve cok sayida cami ve medrese insa edildi 893 yilinda Ismail Karluk Turkleri nin baskenti olan Taraz sehrini ele gecirerek cok sayida kole ve hayvan aldi Ayrica bir Nesturi kilisesi camiye cevrildi Ayrica Usrusana Prensligi ne son vererek Samanilerin Seyhun Nehri uzerindeki kontrolunu genisletti Ismail ve diger Samani hukumdarlari Islam i bolge halki arasinda yaydilar ve 30 000 e yakin Turk cadiri Islam i kabul etti Saltanati sirasinda dogudaki cok sayida bolgesel devleti egemenligi altina aldi bazilarini dogrudan kendi sinirlari icine katti digerlerinin yerel yoneticilerini de vasal olarak elinde tuttu Kuzeydeki Harezm bolundu guney kismi Afrigid hukumdarlarinin ozerkliginde kalirken kuzey kismi bir Samani yetkilisi tarafindan yonetildi 903 yilinda yapilan bir seferle Samanilerin sinirlari daha da saglamlastirildi Bu seferler devletin kalbini Turk akinlarindan korudugu gibi Musluman misyonerlerin bolgede faaliyetlerini genisletmesine de imkan saglamistir Kardesi Nasr in olumunden sonra bile Ismail in Buhara daki yonetimi halife tarafindan resmen taninmamisti Sonuc olarak Saffari hukumdari Amr bin Leys halifeden Maveraunnehir inin atanmasini istedi Ancak halife Mutazid Ismail e Amr bin Leys ve halifenin gaspci olarak gordugu Saffarilerle savasmasi icin bir mektup gonderdi Mektupta halifenin Horasan in mesru hukumdari olarak gordugu Ismail icin dua ettigi belirtiliyordu Bu mektup Ismail uzerinde derin bir etki birakti cunku o Saffariler e karsi koymaya kararliydi Iki taraf 900 yili baharinda Afganistan in kuzeyindeki Belh te savasti Muharebe sirasinda Ismail Amr in 70 000 kisilik suvarisine karsi 20 000 atliyla ciktigi icin sayica onemli olcude azdi Ismail in atlilari yetersiz techizatliydi cogunun uzengisi tahtadandi bazilarinin da kalkani veya mizragi yoktu Amr bin Leys in suvarileri ise tam techizatli silah ve zirhlarla donatilmislardi Siddetli catismalara ragmen Amr birliklerinden bazilarinin taraf degistirip Ismail e katilmasiyla esir alindi Ismail onu fidye karsiliginda Saffarilere vermek istedi ancak onlar reddetti bu yuzden Amr i halifeye gonderdi o da bu konuda Amr in davranislarini sucladi ve ardindan Ismail i Horasan Taberistan Rey ve Isfahan ile gorevlendirdi Kuzey Iran in Samaniler tarafindan fethi Kuzey Iran haritasi Ismail halifenin bu ihsanindan faydalanarak o donemde Muhammed bin Zeyd onderligindeki Zeydiler in kontrolunde bulunan Taberistan a bir ordu gondermeye karar verdi Muhammed ve ordusu Gurgan da Muhammed bin Harun es Serahsi komutasindaki Samani ordusuyla karsilasti ve cikan savasta Samaniler galip geldi agir yarali olan Muhammed esir alindi Ertesi gun 3 Ekim 900 de ya da Ebu l Faraj a gore Agustos ta oldu Cesedi bassiz birakilarak Buhara daki Samani sarayinda bulunan Ismail e gonderildi Muhammed in oglu ve varisi olarak belirlenen Zeyd de yakalanip Buhara ya gonderilince Zeydi liderleri Zeyd in kucuk oglu Mehdi yi kendilerine yonetici olarak ilan etmeyi kabul ettiler ancak aralarinda anlasmazlik cikti Iclerinden biri kendini Abbasilerden yana ilan etti ve askerleri Zeydi taraftarlarina saldirarak onlari katletti Bunun yerine Samanogullari eyaleti ele gecirdi Samaniler in fethi eyalette Sunni Islam in yeniden canlanmasini beraberinde getirdi Ancak Ismail in generali Muhammed bin Harun kisa sure sonra isyan etti ve Ismail i 901 yilinda oglu Ahmed Samani ve kuzeni Ebu l Abbas Abdullah komutasinda bir orduyu Tabaristan da dahil olmak uzere kuzey Iran a gondermek zorunda birakti ve Muhammed i Deylem e kacmak zorunda birakti Samani ordusu ayrica Rey ve Kazvin de dahil olmak uzere birkac sehri daha fethetmeyi basardi ancak sonraki yoneticiler bu topraklari Deylemliler ve Kurtler kaybettiler Ismail daha sonra amcasinin oglu Ebu l Abbas Abdullah i Tabaristan valisi olarak atadi Ismail adet oldugu uzere halifeye hediyeler gondermeye devam etti ancak ne harac ne de vergi odedi Her ne kadar emir unvanindan daha yuksek bir unvan almamis olsa da her bakimdan bagimsiz bir hukumdardi Olumu Uzun bir hastaliktan sonra Ismail 24 Kasim 907 de oldu ve yerine oglu Ahmed Samani gecti Ismail baskalarina muazzam miktarda ganimet ve zenginlik verdi ve hicbir seyini saklamadi MirasiIsmail in gomuldugu yer olan Samanid Turbesi nin resmi Ismail yetenekli bir general ve guclu bir hukumdar olarak taninmistir onun hakkinda Arapca ve Farsca kaynaklarda cok sayida rivayet bulunmaktadir Ayrica kuzeye yaptigi seferler sayesinde imparatorlugu dusman saldirilarindan o kadar guvendeydi ki Buhara ve Semerkant in savunmalari kullanilamiyordu Ancak bunun daha sonraki sonuclari oldu hanedanligin sonlarinda daha once guclu olan ancak artik yikilan surlar yuzunden Samaniler Karahanlilar ve diger dusmanlar tarafindan surekli saldirilari altinda kaldilar 943 yilinda yazan Buharali bir tarihciye gore Ismail Gercekten padisahliga layik ve layikti Akilli adaletli merhametli akil ve basiret sahibi bir insandi Isleri adalet ve guzel ahlakla yuruturdu Kim halka zulmettiyse onu cezalandirirdi Devlet islerinde her zaman tarafsizdi 100 somoni banknotu Tacikistan Unlu alim Nizamulmulk Siyasetname isimli meshur eserinde Ismail hakkinda soyle diyor Son derece adildi ve iyi nitelikleri coktu Tanri ya guc ve san O nundur saf bir inanci vardi ve yoksullara karsi comertti bunlar onun dikkate deger erdemlerinden sadece biriydi Tacikistan da Sovyet yonetiminin sona ermesiyle Ismail in mirasi yeni kurulan Tacik devleti tarafindan canlandirildi ve itibari iade edildi Tacikistan para birimi onun adini tasimaktadir somoni ve SM 100 banknotta tasvir edilmistir Ayrica Tacikistan in ve eski Sovyetler Birligi nin en yuksek dagi Ismail Dagi nin ismiyle anildi Onceleri Stalin Tepesi ve Komunizm Tepesi olarak bilinen dag daha sonra Ismoil Somoni Tepesi adini almistir Notlar Iran Hunlari icinde en belirgin kabile grubu Ak Hunlardir 5 yuzyilin ikinci yarisinda Toharistan Baktriya yi ve gorunuse gore guney Maveraunnehir in bazi kisimlarini kontrol ediyorlardi KaynakcaOzel The book of government or Rules for kings the Siyar al Muluk or Siyasat nama of Nizam al Mulk Niẓam al Mulk Hubert Darke pg 156 Sen Sailendra 2013 A Textbook of Medieval Indian History Primus Books s 62 ISBN 978 9 38060 734 4 Encyclopaedic Survey of Islamic Culture pg 84 Mohammad Taher Foltz 2019 s 66 Foltz 2019 ss 66 67 a b c Foltz 2019 s 67 Rezakhani 2017 s 145 Daryaee amp Rezakhani 2017 s 163 Tabaḳat i nasiri a general history of the Muhammadan dynastics of Asia pg 1 By Minhaj Siraj Juzjani The historical social and economic setting By M S Asimov pg 78 A history of Persia Volume 2 By Sir Percy Molesworth Sykes pg 90 Atlas of the year 1000 By John Man pg 78 Muslim reformist political thought revivalists modernists and free will By Sarfraz Khan p 11 The Samanids R N Frye The Cambridge History of Iran Vol 4 ed R N Frye Cambridge University Press 1999 138 a b ESMAʿiL b Aḥmad b Asad SAMANi ABu EBRAHiM C Edmund Bosworth Encyclopaedia Iranica The book of government or Rules for kings the Siyar al Muluk or Siyasat nama of Nizam al Mulk Niẓam al Mulk Hubert Darke pp 18 19 History of Islam Vol 3 By Akbar Shah Najeebabadi pg 330 Ibn Khallikan s biographical dictionary By Ibn Khallikan pg 329 Ibn Khallikan s biographical dictionary By Ibn Khallikan pg 328 The Encyclopedia of Islam New Edition Volume VII pp 417 418 a b Madelung 1993 pp 595 597 Madelung 1975 p 207 by pg 104 Lahore Sangmil Publications 2004 a b The modern Uzbeks from the fourteenth century to the present a cultural history by Edward Allworth pg 19 Frye 1975 s 140 The book of government or Rules for kings the Siyar al Muluk or Siyasat nama of Nizam al Mulk Niẓam al Mulk Hubert Darke pg 14 GenelBosworth C E 1975 The Ṭahirids and Ṣaffarids Frye R N Ed The Cambridge History of Iran Volume 4 From the Arab Invasion to the Saljuqs Cambridge Cambridge University Press ss 90 135 ISBN 9780521200936 Daryaee Touraj Rezakhani Khodadad 2017 The Sasanian Empire Daryaee Touraj Ed King of the Seven Climes A History of the Ancient Iranian World 3000 BCE 651 CE UCI Jordan Center for Persian Studies ss 1 236 ISBN 9780692864401 Foltz Richard 2019 A History of the Tajiks Iranians of the East New York Bloomsbury Publishing ISBN 978 1784539559 Frye R N 1975 The Samanids Frye R N Ed The Cambridge History of Iran Volume 4 From the Arab Invasion to the Saljuqs Cambridge Cambridge University Press ss 136 161 ISBN 0 521 20093 8 1975 The Minor Dynasties of Northern Iran Frye R N Ed The Cambridge History of Iran Volume 4 From the Arab Invasion to the Saljuqs Cambridge Cambridge University Press ss 198 249 ISBN 978 0 521 20093 6 Rezakhani Khodadad 2017 ReOrienting the Sasanians East Iran in Late Antiquity Edinburgh University Press ss 1 256 ISBN 9781474400305 Wikimedia Commons ta Ismail bin Ahmed ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir