Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mehmet Şerif Paşa, Kürt Şerif Paşa adıyla da bilinir, (13 Ocak 1865, İstanbul-22 Aralık 1951, İtalya) Osmanlı siyaset adamı.
| Mehmed Şerif Paşa | |
|---|---|
 | |
| Stockholm ortaelçiliği | |
| Görev süresi 1898-1908 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 13 Ocak 1865 İstanbul,  Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 22 Aralık 1951 (86 yaşında) İtalya |
| Defin yeri |  Mısır |
| Evlilik(ler) | Emine Halim Hanım Eduvige Pairani |
Hayatı
Babası Hariciye Nâzırı ve Şûrâ-yı Devlet Reisi Kürt Said Paşa'dır Kardeşi ise Kürt Fuad Paşa'dır. İlk öğrenimini tamamladıktan sonra girdiği Galatasaray Lisesi’ni bitirmeden ayrıldı. Ardından Fransa’ya giderek Paris Saint-Cyr Harp Okulu’ndan 1884'te mezun oldu. Burada okurken 1882'de Paris Sefâreti ikinci kâtipliğinde memuriyete başladı. 1888’de Brüksel Sefâreti ataşemiliterliğine getirildi. İstanbul’a dönünce Sadrazam Said Halim Paşa’nın kız kardeşi Emine Halim Hanım’la 1890'da evlendi. 1896'da ferikliğe yükseltilip, 1898'de Stockholm ortaelçiliğine tayin edildi. Avrupa’daki Jön Türkler’e yardımda bulundu. 1908'de II. Meşrutiyet’in ilânı üzerine İstanbul’a döndü. İttihâd ve Terakkî tarafından iyi karşılandığı halde kendisine önemli bir görev verilmedi; teklif edilen ıstabl-ı âmire müdürlüğü görevini de kendisi kabul etmedi. İttihat ve Terakkî Cemiyeti’nin Pangaltı Kulübü reisliğini yaptı. Kürt Teâvün ve Terakkî Cemiyeti kurucuları arasında yer aldı. Londra’ya veya Paris’e büyükelçi olma arzusu gerçekleşmeyince İttihat ve Terakkî Cemiyeti’nden ayrılarak 1909'da Paris’e gitti.
Paris’te İttihâd ve Terakkî'ye karşı neşriyata başladı. Mevlânzâde Rifat’ın çıkardığı Serbestî gazetesinde ve Paris’in ünlü dergilerinden La Revue’de yazılar yazdı. Bu arada aylık Meşrutiyet mecmuasını yayımladı. İslahat-ı Esasiye-i Osmaniye Fırkası’nı Aralık 1909'da kurup; neşriyatını bu fırka adına yaptı. Paşanın muhalifleri, yakışıklılığından dolayı kendisine takılan Fransızca “Beau Şerif” (güzel şerif) lakabını “boş herif”e çevirerek onu yermek için kullandılar. Süleyman Nazif, Boş Herif adıyla 1910'da İstanbul'da basılan kitap yazdı. 11 Haziran 1913'te Mahmud Şevket Paşa’nın öldürülmesinden sonra gıyabında idama mahkûm edildi ve iki defa öldürülmek istendi. Yayımladığı bütün dergi, risâle ve kitapların Türkiye’ye sokulması yasaklandı. I. Dünya Savaşı başlayınca siyasî faaliyetine ve yayınlarına son verdiği halde İttihatçılar tarafından sürekli izlendi.
Mehmed Şerif Paşa, The New York Times'da 10 Ekim 1915 tarihli bir yazısında Ermenilere yönelik katliamları kınamış ve Jön Türk hükümetinin uzun bir süre Ermenileri "yok etme" niyetinde olduğunu açıklamıştır.
I. Dünya Savaşı’nın son yılında İttihat ve Terakkî önderleriyle arasının düzeldiği anlaşılmaktadır. Bilhassa Cavid Bey ile haberleşen paşa Cenevre’de Prens Sabahaddin, Ahmet Reşit (Rey), Cemil Paşa (Topuzlu), bazı Türk subay, gazeteci, memur ve talebelerin de aralarında bulunduğu kongreye katıldı. Kongre, 12 Ocak 1919’da toplanan Paris Barış Konferansı’na sunulmak üzere bazı kararlar aldı ve bu konuda teşebbüste bulunması için Şerif Paşa’ya tam yetki verdi. Bu kararlarda Türkiye’nin bağımsızlığının ve hukukunun korunması, Türkiye’deki azınlıkların hukukuyla birlikte başka ülkelerde kalan Türk azınlıklarının hukukunun da gözetilmesi, Türk esirlerinin iadesi ve yabancı ülkelerde yaşamak zorunda kalan Türkler’in ülkelerine dönmesine izin verilmesi isteniyordu. Paris’e dönen Şerif Paşa, Kürt Halkının Talepleri Üzerine Muhtıra (Mémorandum sur les revendications du peuple kurde, Paris, 22 Mart 1919) adıyla on dört sayfadan oluşan bir metin yayınladı. Bu muhtırada nüfus istatistiklerine dayanılarak Kürtlerin yoğun biçimde yaşadıkları bölgelerin sınırları çiziliyordu. Şerif Paşa Urfa’nın bir kısmı, Diyarbakır ve Tunceli’nin doğusu, Van Gölü'nün doğusu ve güneyi ile Kirmanşah’tan daha kuzeydeki Irak topraklarına Kürdistan adını veriyordu. Kürdistan Teali Cemiyeti tarafından konferansta Kürtlerin hukukunu savunmak için delege seçilen paşa, aynı bölgede kurulmak istenen Ermenistan ile sınırlarının ayrılması için Ermeni temsilcisi Bogos Nubar Paşa ile de anlaşmıştı.
Mehmed Şerif Paşa, Kürtler’in yaşadığı vilâyetlerin Osmanlı idaresinde kalması halinde hiçbir iddiada bulunmayacaklarını, kendisinin de bu konuda bir teşebbüsünün olmayacağını, fakat bu vilâyetler Ermenistan’a verilecek olursa Kürtler’in de bağımsız bir Kürdistan kurmalarının lâzım geleceğini Avrupa siyasî çevrelerine anlatmaya çalıştığını söylüyordu. Yunan isteklerine karşı Türkler ve Yunan Talepleri (Les turcs et les revendications grecques, Paris 1919) adıyla on altı sayfalık bir muhtıra yayımladı. Burada Yunanlılar’ın hak iddia ettikleri İstanbul, Doğu Trakya, İzmir, Ege adaları, Trabzon ve Adana’nın Türklere ait olduğunu çeşitli tarihî delillere dayanarak ileri sürüyordu. Yine Pierre Loti’ye yazdığı mektuplarda Türk haklarını savunmaktaydı. Şerif Paşa, Paris Konferansı’na sunduğu Kürt muhtırasını sadece kendisi imzaladığı halde Türk muhtırasını kendisiyle birlikte Nihat Reşat (Belger), , Ali Galib, Diran Edouard, Albert Fua, Süleyman Midhat, Mehmed Galib ve Abdurrahman Pohh da (Polar) imzaladı. Onun Kürt delegeliğine soyunması ve kendi imzasıyla konferansa muhtıra vermesi Kürtler arasında da tepkiyle karşılandı. Kürdistan Teali Cemiyeti ile Vilâyât-ı Şarkiye Müdâfaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti’nin şubeleri paşanın Kürt delegeliğini kabul etmediler. Halk tarafından protesto edilen Kürdistan Teali Cemiyeti dar bir Kürt aydın hareketi durumuna düştü. İstanbul gazetelerinde her gün Şerif Paşa ve Kürdistan Teali Cemiyeti aleyhinde yazılar çıkıyor, Kürt ileri gelenleri gazeteler aracılığıyla Osmanlı Devleti’ne olan bağlılıklarını bildiriyordu. Babanzâdeler gibi en meşhur Kürt hânedanları da Şerif Paşa’ya delege yetkisi veren Kürdistan Teali Cemiyeti ile ilişkilerini kesmişlerdi. Kürdistan Teali Cemiyeti ise aleyhinde yapılan neşriyatı samimiyetsizlikle suçluyordu. Şerif Paşa, tartışmaların yoğunlaştığı bir sırada 21 Nisan 1920'de Monte Carlo’dan Türk gazetelerine kısa bir telgraf gönderdi. Paşa telgrafında, hilâfet ve saltanata olan bağlılığından dolayı zararlı fikirleri ve ayrılıkçı düşünceleri reddederek barış konferansı nezdindeki Kürt delegesi başkanlığından istifa ettiğini, bir müslüman olarak hiçbir siyasî fırkanın tesir ve nüfuzuna kapılmadan bütün gayret ve mesaisini hilâfet hukukunun korunmasına harcayacağını bildiriyordu. İstanbul gazetelerinde 24 Nisan 1920'de yayınlanan bu telgraf paşanın siyasî mücadelesinin sonu oldu. Böylece Şerif Paşa’nın İttihat ve Terakkî ile başlayan siyasî hayatı bir yıl bile dolmadan muhalefete dönüşmüş, özel şartlarda muhalefetten ayrılıkçılığa geçmiş, bu da ancak iki yıl sürmüştür. Bundan sonra ölünceye kadar ciddi bir siyasî faaliyette bulunmamıştır.
Eduvige Pairani ile 1921'de ikinci evliliğini yapan Şerif Paşa, ömrünün son yıllarını bu evliliğinden olan ve İtalyan asilzadesi Kont Pelorini Manzoni ile evlenen kızı Melek Hanım’ın İtalya’daki evinde geçirdi ve burada 22 Aralık 1951'de öldü. Naaşı bir müddet aile anlaşmazlıklarından dolayı gömülemedi; daha sonra Kahire’de Şübra’daki aile kabristanına defnedildi.
Eserleri
Mehmed Şerif Paşa’nın yayımladığı Meşrutiyet mecmuasının birkaç sayısı İngilizce, otuz altı sayısı Türkçe (Şubat 1910 - Temmuz 1912) ve elli beş sayısı Fransızca (Ekim 1909 - Nisan 1914) basılmıştır. Paşa bazı fikirlerini ve polemiklerini şu kitaplarda toplamıştır:
- Şûrâ-yı Ümmet yahut Numûne-i Denâet (Paris 1909, 16 sayfa); İttihat ve Terakkî’nin Sahtekârlıklarına, Denâetlerine Bülent Bir Sadâ-yı La‘netimiz (Paris 1910, 51 sayfa);
- Meşrutiyete Doğru-Ben ... ve Hayatım (İstanbul 1911, 62 sayfa; Paris 1912, 63 sayfa);
- Ahvâl-i Hâzıra (İstanbul 1330/1912, 15 sayfa); Tehlike Daima Tehlike (İstanbul 1330/1912, 15 sayfa);
- Bir Hasbihal (İstanbul 1330/1912, 15 sayfa); Quelques réflexions sur la guerre turco-balkanique (Paris 1913, 73 sayfa);
- Îkaz: Millet-i Osmâniyye’ye Bir Hitabe (Paris 1914, 28 sayfa).
Kaynakça
- ^ a b c d e Birinci, Ali (2010). "ŞERİF PAŞA, Mehmed". TDV İslâm Ansiklopedisi. 39. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 1-2. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2023.
- ^ "TURKISH STATESMAN DENOUNCES ATROCITIES: Cherif Pasha Says Young Turks Long Planned to Exterminate the Armenian" (PDF). The New York Times. 10 Ekim 1915. 1 Aralık 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Mart 2023.
II-19:3,4
Konuyla ilgili yayınlar
- Alakom, Rohat (1995). Şerif Paşa - Bir Kürt Diplomatının Fırtınalı Yılları. Avesta Yayınları - İnceleme Dizisi. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mehmet Serif Pasa Kurt Serif Pasa adiyla da bilinir 13 Ocak 1865 Istanbul 22 Aralik 1951 Italya Osmanli siyaset adami Mehmed Serif PasaStockholm ortaelciligiGorev suresi 1898 1908Kisisel bilgilerDogum 13 Ocak 1865 1865 01 13 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum 22 Aralik 1951 86 yasinda ItalyaDefin yeri MisirEvlilik ler Emine Halim Hanim Eduvige PairaniHayatiBabasi Hariciye Naziri ve Sura yi Devlet Reisi Kurt Said Pasa dir Kardesi ise Kurt Fuad Pasa dir Ilk ogrenimini tamamladiktan sonra girdigi Galatasaray Lisesi ni bitirmeden ayrildi Ardindan Fransa ya giderek Paris Saint Cyr Harp Okulu ndan 1884 te mezun oldu Burada okurken 1882 de Paris Sefareti ikinci katipliginde memuriyete basladi 1888 de Bruksel Sefareti atasemiliterligine getirildi Istanbul a donunce Sadrazam Said Halim Pasa nin kiz kardesi Emine Halim Hanim la 1890 da evlendi 1896 da feriklige yukseltilip 1898 de Stockholm ortaelciligine tayin edildi Avrupa daki Jon Turkler e yardimda bulundu 1908 de II Mesrutiyet in ilani uzerine Istanbul a dondu Ittihad ve Terakki tarafindan iyi karsilandigi halde kendisine onemli bir gorev verilmedi teklif edilen istabl i amire mudurlugu gorevini de kendisi kabul etmedi Ittihat ve Terakki Cemiyeti nin Pangalti Kulubu reisligini yapti Kurt Teavun ve Terakki Cemiyeti kuruculari arasinda yer aldi Londra ya veya Paris e buyukelci olma arzusu gerceklesmeyince Ittihat ve Terakki Cemiyeti nden ayrilarak 1909 da Paris e gitti Paris te Ittihad ve Terakki ye karsi nesriyata basladi Mevlanzade Rifat in cikardigi Serbesti gazetesinde ve Paris in unlu dergilerinden La Revue de yazilar yazdi Bu arada aylik Mesrutiyet mecmuasini yayimladi Islahat i Esasiye i Osmaniye Firkasi ni Aralik 1909 da kurup nesriyatini bu firka adina yapti Pasanin muhalifleri yakisikliligindan dolayi kendisine takilan Fransizca Beau Serif guzel serif lakabini bos herif e cevirerek onu yermek icin kullandilar Suleyman Nazif Bos Herif adiyla 1910 da Istanbul da basilan kitap yazdi 11 Haziran 1913 te Mahmud Sevket Pasa nin oldurulmesinden sonra giyabinda idama mahkum edildi ve iki defa oldurulmek istendi Yayimladigi butun dergi risale ve kitaplarin Turkiye ye sokulmasi yasaklandi I Dunya Savasi baslayinca siyasi faaliyetine ve yayinlarina son verdigi halde Ittihatcilar tarafindan surekli izlendi The New York Times gazetesinde Serif Pasa nin I Dunya Savasi sirasinda Ermenilere yonelik katliamlari kinadigi makale basligi Mehmed Serif Pasa The New York Times da 10 Ekim 1915 tarihli bir yazisinda Ermenilere yonelik katliamlari kinamis ve Jon Turk hukumetinin uzun bir sure Ermenileri yok etme niyetinde oldugunu aciklamistir I Dunya Savasi nin son yilinda Ittihat ve Terakki onderleriyle arasinin duzeldigi anlasilmaktadir Bilhassa Cavid Bey ile haberlesen pasa Cenevre de Prens Sabahaddin Ahmet Resit Rey Cemil Pasa Topuzlu bazi Turk subay gazeteci memur ve talebelerin de aralarinda bulundugu kongreye katildi Kongre 12 Ocak 1919 da toplanan Paris Baris Konferansi na sunulmak uzere bazi kararlar aldi ve bu konuda tesebbuste bulunmasi icin Serif Pasa ya tam yetki verdi Bu kararlarda Turkiye nin bagimsizliginin ve hukukunun korunmasi Turkiye deki azinliklarin hukukuyla birlikte baska ulkelerde kalan Turk azinliklarinin hukukunun da gozetilmesi Turk esirlerinin iadesi ve yabanci ulkelerde yasamak zorunda kalan Turkler in ulkelerine donmesine izin verilmesi isteniyordu Paris e donen Serif Pasa Kurt Halkinin Talepleri Uzerine Muhtira Memorandum sur les revendications du peuple kurde Paris 22 Mart 1919 adiyla on dort sayfadan olusan bir metin yayinladi Bu muhtirada nufus istatistiklerine dayanilarak Kurtlerin yogun bicimde yasadiklari bolgelerin sinirlari ciziliyordu Serif Pasa Urfa nin bir kismi Diyarbakir ve Tunceli nin dogusu Van Golu nun dogusu ve guneyi ile Kirmansah tan daha kuzeydeki Irak topraklarina Kurdistan adini veriyordu Kurdistan Teali Cemiyeti tarafindan konferansta Kurtlerin hukukunu savunmak icin delege secilen pasa ayni bolgede kurulmak istenen Ermenistan ile sinirlarinin ayrilmasi icin Ermeni temsilcisi Bogos Nubar Pasa ile de anlasmisti Mehmed Serif Pasa Kurtler in yasadigi vilayetlerin Osmanli idaresinde kalmasi halinde hicbir iddiada bulunmayacaklarini kendisinin de bu konuda bir tesebbusunun olmayacagini fakat bu vilayetler Ermenistan a verilecek olursa Kurtler in de bagimsiz bir Kurdistan kurmalarinin lazim gelecegini Avrupa siyasi cevrelerine anlatmaya calistigini soyluyordu Yunan isteklerine karsi Turkler ve Yunan Talepleri Les turcs et les revendications grecques Paris 1919 adiyla on alti sayfalik bir muhtira yayimladi Burada Yunanlilar in hak iddia ettikleri Istanbul Dogu Trakya Izmir Ege adalari Trabzon ve Adana nin Turklere ait oldugunu cesitli tarihi delillere dayanarak ileri suruyordu Yine Pierre Loti ye yazdigi mektuplarda Turk haklarini savunmaktaydi Serif Pasa Paris Konferansi na sundugu Kurt muhtirasini sadece kendisi imzaladigi halde Turk muhtirasini kendisiyle birlikte Nihat Resat Belger Ali Galib Diran Edouard Albert Fua Suleyman Midhat Mehmed Galib ve Abdurrahman Pohh da Polar imzaladi Onun Kurt delegeligine soyunmasi ve kendi imzasiyla konferansa muhtira vermesi Kurtler arasinda da tepkiyle karsilandi Kurdistan Teali Cemiyeti ile Vilayat i Sarkiye Mudafaa i Hukuk i Milliye Cemiyeti nin subeleri pasanin Kurt delegeligini kabul etmediler Halk tarafindan protesto edilen Kurdistan Teali Cemiyeti dar bir Kurt aydin hareketi durumuna dustu Istanbul gazetelerinde her gun Serif Pasa ve Kurdistan Teali Cemiyeti aleyhinde yazilar cikiyor Kurt ileri gelenleri gazeteler araciligiyla Osmanli Devleti ne olan bagliliklarini bildiriyordu Babanzadeler gibi en meshur Kurt hanedanlari da Serif Pasa ya delege yetkisi veren Kurdistan Teali Cemiyeti ile iliskilerini kesmislerdi Kurdistan Teali Cemiyeti ise aleyhinde yapilan nesriyati samimiyetsizlikle sucluyordu Serif Pasa tartismalarin yogunlastigi bir sirada 21 Nisan 1920 de Monte Carlo dan Turk gazetelerine kisa bir telgraf gonderdi Pasa telgrafinda hilafet ve saltanata olan bagliligindan dolayi zararli fikirleri ve ayrilikci dusunceleri reddederek baris konferansi nezdindeki Kurt delegesi baskanligindan istifa ettigini bir musluman olarak hicbir siyasi firkanin tesir ve nufuzuna kapilmadan butun gayret ve mesaisini hilafet hukukunun korunmasina harcayacagini bildiriyordu Istanbul gazetelerinde 24 Nisan 1920 de yayinlanan bu telgraf pasanin siyasi mucadelesinin sonu oldu Boylece Serif Pasa nin Ittihat ve Terakki ile baslayan siyasi hayati bir yil bile dolmadan muhalefete donusmus ozel sartlarda muhalefetten ayrilikciliga gecmis bu da ancak iki yil surmustur Bundan sonra olunceye kadar ciddi bir siyasi faaliyette bulunmamistir Eduvige Pairani ile 1921 de ikinci evliligini yapan Serif Pasa omrunun son yillarini bu evliliginden olan ve Italyan asilzadesi Kont Pelorini Manzoni ile evlenen kizi Melek Hanim in Italya daki evinde gecirdi ve burada 22 Aralik 1951 de oldu Naasi bir muddet aile anlasmazliklarindan dolayi gomulemedi daha sonra Kahire de Subra daki aile kabristanina defnedildi EserleriMehmed Serif Pasa nin yayimladigi Mesrutiyet mecmuasinin birkac sayisi Ingilizce otuz alti sayisi Turkce Subat 1910 Temmuz 1912 ve elli bes sayisi Fransizca Ekim 1909 Nisan 1914 basilmistir Pasa bazi fikirlerini ve polemiklerini su kitaplarda toplamistir Sura yi Ummet yahut Numune i Denaet Paris 1909 16 sayfa Ittihat ve Terakki nin Sahtekarliklarina Denaetlerine Bulent Bir Sada yi La netimiz Paris 1910 51 sayfa Mesrutiyete Dogru Ben ve Hayatim Istanbul 1911 62 sayfa Paris 1912 63 sayfa Ahval i Hazira Istanbul 1330 1912 15 sayfa Tehlike Daima Tehlike Istanbul 1330 1912 15 sayfa Bir Hasbihal Istanbul 1330 1912 15 sayfa Quelques reflexions sur la guerre turco balkanique Paris 1913 73 sayfa Ikaz Millet i Osmaniyye ye Bir Hitabe Paris 1914 28 sayfa Kaynakca a b c d e Birinci Ali 2010 SERIF PASA Mehmed TDV Islam Ansiklopedisi 39 Istanbul Turkiye Diyanet Vakfi ss 1 2 24 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2023 TURKISH STATESMAN DENOUNCES ATROCITIES Cherif Pasha Says Young Turks Long Planned to Exterminate the Armenian PDF The New York Times 10 Ekim 1915 1 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Mart 2023 II 19 3 4 Konuyla ilgili yayinlarAlakom Rohat 1995 Serif Pasa Bir Kurt Diplomatinin Firtinali Yillari Avesta Yayinlari Inceleme Dizisi ISBN 9789757112563