Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1977 Türkiye genel seçimleri, 5 Haziran 1977 tarihinde TBMM 16. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 450 sandalyesi için Çoğunluk için gereken 226 sandalye | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Katılım | %72,41 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 İl ve ilçelere göre kazanan partileri gösteren harita | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gelişmeler
14 Ekim 1973 genel seçimleri iki parti için önemli olmuştu. Geniş çaplı "düzen değişikliği" ve siyasal özgürlük talebini savunagelen Bülent Ecevit'in Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) yüzde 33 oy oranıyla 185 milletvekilliği elde ederek başarılı olmuştu. Böylece CHP, 1961 Anayasası sonrasındaki seçim sayılmazsa çok partili döneme geçildiğinden beri ilk kez seçim kazanıyordu. Milli Selamet Partisi (MSP) ise bu seçimlerde 48 milletvekilliği elde etmiş ve İslamcı görüşleri savunarak bu kadar çok milletvekili çıkaran ilk parti olmuştu.
CHP tek başına iktidara gelecek çoğunluğu elde edemediği için, yeni bir koalisyon dönemi açıldı. CHP ve MSP 26 Ocak 1974'te Bülent Ecevit başkanlığında bir koalisyon hükûmeti kurdu. Temmuz 1974'te Kıbrıs cumhurbaşkanı Makarios darbeyle devrildi. Yunanistan'daki Albaylar Cuntası'nın desteklediği bu darbenin başında Kıbrıs'ın Yunanistan'a bağlanmasını savunan EOKA örgütü liderlerinden Nikos Sampson vardı. Bu darbeyi Kıbrıs'ı Yunanistan'a bağlamak isteyen bir komplo olarak değerlendiren Ecevit, garantör devletlerden biri olan Britanya'ya darbeye karşı birlikte davranma çağrısında bulunduysa da Londra'da yapılan görüşmelerden sonuç çıkmayınca Türk hükûmeti Kıbrıs'a müdahale kararı aldı. 20 Temmuz 1974 Türk birliklerinin adaya çıkmasından kısa süre sonra Türkiye'nin adaya müdahale etmesini beklemeyen Yunanistan'daki askeri yönetim iktidardan uzaklaştırıldı, Kıbrıs'taki darbeciler de amaçlarına ulaşamadılar. Ecevit tarafından "Barış Harekatı" olarak tanımlanan harekât Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs'ın Türk ve Rum temsilcilerini bir araya getirdi. Görüşmelerden bir sonuç çıkmaması üzerine adada çok dar bir alanda mevzilenmiş olan Türk birlikleri 13 Ağustos 1974'te ikinci harekâta girişti. Türk birliklerinin Kuzey Kıbrıs'ta önemli bir alanı ele geçirmesinden sonra 16 Ağustos tarihinde harekât sona erdi.
Batılı büyük devletler ve Sovyetler Birliği özellikle ikinci müdahaleye büyük tepki gösterdiler. Adayı fiilen ikiye bölen Kıbrıs Harekâtı'ndan sonra Amerika Birleşik Devletleri (ABD), 5 Şubat 1975'te Türkiye'ye yaptığı askeri yardımı keserek silah ambargosu uygulamaya başladı.
Kıbrıs Harekâtı ülke içinde Başbakan Ecevit'in ve CHP'nin saygınlığını artırmıştı. CHP-MSP koalisyon hükûmeti ise Kıbrıs başta olmak üzere birçok konuda kendi içinde anlaşmazlığa düşmüştü. Ecevit bir an önce erken seçime gidebilmek için 18 Eylül 1974'te başbakanlıktan istifa etti. Ama bu istifa erken seçimin yapılmasını sağlayamadı; 200 günü aşkın süre yeni hükûmet kurulamadı ve partilerüstü Sadi Irmak hükûmeti (Kasım 1974-Mart 1975) güvenoyu alamadığı halde görevde kaldı. Sonunda 31 Mart'ta, Adalet Partisi (AP) Genel Başkanı Süleyman Demirel'in başkanlığında AP, MSP, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Cumhuriyetçi Güven Partisi'nden (CGP) oluşan koalisyon hükûmeti kuruldu. Sola karşı hemen bütün sağ partilerin birliğini oluşturan Demirel hükûmeti, "I. Milliyetçi Cephe hükûmeti" olarak anıldı. Milliyetçi Cephe hükûmeti kurulunca karşıt öğrenci grupları arasında çatışmalar arttı. MHP başkanı ve başbakan yardımcısı Alpaslan Türkeş, sağcı "komandolar"ın güvenlik kuvvetlerinin yardımcısı olduğunu ileri sürdü. Hükûmetin bu olaylarda tarafsızlığını koruyamaması saldırıların yoğunlaşmasına yol açtı.
Bu dönemde ABD'nin silah ambargosunun etkisi oldukça derin oldu. Bir dış güvenlik sorunuyla karşı karşıya kalan Türkiye uluslararası forumlarda da yalnız bırakıldı. Ekonominin işleyişi için gerekli dış yardım ve krediler kesildi. Ardından patlak veren petrol krizinin de etkisiyle Türkiye, Cumhuriyet döneminin en ağır ekonomik bunalımlarından birine girdi. Bu arada ambargo kararı üzerine Türkiye, ABD üsleriyle ilgili ikili anlaşmaların uygulanmasını tek taraflı olarak durdurdu. ABD Kongresi'nin ambargoda ısrar ettiğinin anlaşılması üzerine Türk hükûmeti 25 Temmuz 1975'te, NATO'ya bağlı İncirlik Üssü dışında, tüm ABD üslerinin devralınmasını kararlaştırdı. ABD silah ambargosu ancak Eylül 1978'de kaldırılabildi.
1974 petrol krizi nedeniyle dış ticaret açığının çok büyümesi, döviz darboğazı yanında sürekli enflasyonun getirdiği sosyal huzursuzluklar sol meslek örgütlerini, sendikaları halkın tepkilerini yansıtmaya itti. Sosyal huzursuzluklara koşut olarak sağ-sol çatışmaları da tırmandı. Milliyetçi Cephe'nin önlem olarak Devlet Güvenlik Mahkemeleri'ni kurmaya kalkışması CHP ve sendikaların direnişi karşısında başarılı olamadı. 1 Mayıs 1977'de, Taksim Meydanı'nda İşçi Bayramı'nı kutlayan kişilere ateş açılması ve kargaşada 33 kişinin yaşamını kaybetmesine karşın, suçluların yakalanamaması Milliyetçi Cephe hükûmetinin bu olaylardaki tutumunun bir göstergesi sayıldı.
Demirel'in koalisyon hükûmeti iki yıl sürdü. Seçimin 1977 yılının ekim ayında yapılması gerekiyordu; fakat 5 Nisan 1977 tarihinde, CHP ve AP'nin daha önce Anayasa Komisyonu'nda birleştirilen erken seçim önergelerinin, TBMM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada kabul edilmesiyle erken seçim kararı alındı. Milletvekili genel seçimleri ile Cumhuriyet Senatosu kısmi seçimlerinin 5 Haziran günü yapılmasının kabul edildiği oylamada CHP, AP, CGP ve MHP'liler olumlu oy kullanırken, Demokratik Partililer çekimser oy kullandı, MSP'liler ise 1 üye dışında oylamaya katılmadı.
Kampanya dönemi
Seçim kampanyası boyunca terör eylemleri sürdü. Bülent Ecevit ve seçim konvoyuna 26 Nisan'da Tokat'ın Niksar ilçesinde, 27 Nisan'da da Gümüşhane'nin Şiran ilçesinde saldırılar düzenlendi. Ecevit, 29 Mayıs 1977 günü seçim gezisi için bulunduğu İzmir Çiğli Havaalanı'nda suikasta uğradı. Bülent-Rahşan Ecevit çiftinin zarar görmeden atlattığı suikast girişiminde, CHP İzmir İl Başkanı Mehmet İsvan ağır yaralandı. Ecevit'in 3 Haziran 1977'de Taksim Meydanı'nda düzenleyeceği miting öncesinde Başbakan Demirel kendisini uyararak miting sırasında suikast yapılacağını bildirdi. Ecevit'in miting günü Taksim'de olacağını ve hiç kimsenin mitinge gelmemesini söylemesine rağmen 3 Haziran günü yapılan miting CHP tarihinin en geniş katılımlı ve en coşkulu mitinglerinden biri oldu.
Sonuçlar
Barajsız D'Hondt sisteminin uygulandığı seçimlere 8 siyasi parti katıldı, katılım oranı yüzde 72 olarak gerçekleşti. Seçimlerde hiçbir parti çoğunluğu sağlayamadı; CHP 213 (%41,4), AP 189 (%36,9), MSP 24 (%8,6), MHP 16 (%6,4), CGP 3 (%1,9), DP 1 (%1,9) milletvekili çıkardı. 67 ilden 31'inde CHP, 31'inde AP, 5'inde de bağımsız adaylar birinci oldu. Seçimin en belirgin özelliği, toplam geçerli oyların % 78,26'sının iktidar adayı iki büyük partide toplanmasına karşılık, geri kalan % 21,73'ünün seçime katılan diğer altı parti ile bağımsızlar arasında dağılmasıdır. 1973 genel seçimlerinde oyların % 63'ünü alan bu iki siyasi partinin oy oranlarındaki 15 puanlık yükseliş geçen yasama döneminin hükûmet formüllerine bir tepki olarak, seçmenlerin çok geniş çoğunlukla oylarını tek parti iktidarı oluşturma yönünde kullandıkları şeklinde yorumlandı.
Seçimden birinci parti olarak çıkması beklenen CHP tahminleri boşa çıkarmadı. Ekonomik ve sosyal sıkıntılar, siyasal düzlemdeki silâhlı çatışmalar, CHP’nin bütün bunlara bir çözüm olabileceği yönündeki beklentiyi artırmıştı. ‘Halkçı Ecevit’ sloganı, bir yandan geniş yığınların ekonomik, sosyal ve siyasal taleplerini içerirken; diğer yandan da hayli popülist bir söyleme karşılık geliyordu. 1973 seçimlerine göre oylarını yaklaşık 8 puan, milletvekili sayısını da 28 sandalye artırmasına rağmen tek başına iktidar olması için gereken 226 milletvekilliğini elde edemedi. AP ise 1973 seçimlerinde DP ve MSP'ye kaptırdığı oylarının bir kısmını geri almayı başardı. MHP de oylarını neredeyse ikiye katladı. Buna rağmen MSP, CGP ve DP'de ise büyük oy kaybı yaşandı.
1977 genel seçimlerinin sonuçları:
| Toplam Seçmen | 21.207.303 |
| Toplam Kullanılan Oy | 15.358.210 |
| Toplam Geçerli Oy | 14.827.172 |
| Katılım Oranı (%) | 72,4 |
| Milletvekili Sayısı | 450 |
| Parti | Genel Başkan | Oy | % | +/– | Sandalye | +/– | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Cumhuriyet Halk Partisi | Bülent Ecevit | 6.136.171 | 41,4 |  8,1 | 213 | 28 | |
| Adalet Partisi | Süleyman Demirel | 5.468.202 | 36,9 | 7,1 | 189 | 40 | |
| Millî Selamet Partisi | Necmettin Erbakan | 1.269.918 | 8,6 |  3,2 | 24 | 24 | |
| Milliyetçi Hareket Partisi | Alparslan Türkeş | 951.544 | 6,4 | 3,0 | 16 | 13 | |
| Bağımsızlar | 370.035 | 2,5 | 0,3 | 4 | 2 | ||
| Cumhuriyetçi Güven Partisi | Turhan Feyzioğlu | 277.713 | 1,9 | 3,4 | 3 | 10 | |
| Demokratik Parti | Ferruh Bozbeyli | 274.484 | 1,9 | 10,1 | 1 | 44 | |
| Türkiye Birlik Partisi | Mustafa Timisi | 58.540 | 0,4 | 0,7 | 0 | 1 | |
| Türkiye İşçi Partisi | Behice Boran | 20.565 | 0,1 | Yok | 0 | Yok | |
| Toplam | 14.827.172 | 100 | 450 | ||||
İllere göre seçim sonuçları
İllere göre 5 Haziran 1977 genel seçim sonuçları;
| İl | Mv Sayısı | CHP | % | AP | % | MSP | % | MHP | % | Diğerleri | % | Toplam |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Adana | 14 | 210.026 | 46,4 | 144.709 | 32,0 | 28.490 | 6,3 | 51.146 | 11,3 | 17.701 | 4,0 | 452.072 |
| Adıyaman | 4 | 49.243 | 41,9 | 33.807 | 28,7 | 22.625 | 19,2 | 6.028 | 5,1 | 5.944 | 5,1 | 117.647 |
| Afyon | 6 | 53.674 | 27,3 | 102.785 | 52,2 | 16.042 | 8,2 | 17.043 | 8,7 | 7.114 | 3,6 | 196.760 |
| Ağrı | 4 | 11.769 | 12,3 | 20.051 | 21,0 | 6.047 | 6,3 | 6.149 | 6,5 | 51.346 | 53,9 | 95.362 |
| Amasya | 4 | 57.594 | 45,2 | 48.026 | 37,7 | 9.305 | 7,3 | 8.091 | 6,3 | 4.541 | 3,0 | 127.557 |
| Ankara | 29 | 460.509 | 51,3 | 277.130 | 30,9 | 55.223 | 6,1 | 77.178 | 8,6 | 38.186 | 4,3 | 897.872 |
| Antalya | 7 | 87.944 | 34,2 | 139.354 | 54,1 | 7.962 | 3,1 | 10.898 | 4,2 | 11.374 | 4,4 | 257.532 |
| Artvin | 3 | 37.841 | 44,4 | 39.021 | 45,8 | 4.912 | 5,8 | 1.959 | 2,3 | 1.412 | 1,7 | 85.145 |
| Aydın | 7 | 97.818 | 38,2 | 131.198 | 51,2 | 7.053 | 2,8 | 7.285 | 2,9 | 10.548 | 4,2 | 256.038 |
| Balıkesir | 9 | 136.448 | 37,4 | 188.145 | 51,7 | 17.451 | 4,8 | 10.093 | 2,8 | 12.020 | 3,3 | 364.157 |
| Bilecik | 2 | 23.258 | 39,2 | 29.042 | 49,0 | 3.806 | 6,4 | 1.689 | 2,9 | 1.511 | 2,5 | 59.307 |
| Bingöl | 2 | 15.966 | 25,4 | 18.593 | 29,6 | 15.922 | 25,4 | 674 | 1,1 | 11.597 | 18,5 | 62.752 |
| Bitlis | 2 | 10.665 | 17,1 | 21.378 | 34,3 | 17.013 | 27,3 | 184 | 0,3 | 13.177 | 21,0 | 62.417 |
| Bolu | 5 | 48.712 | 28,3 | 95.491 | 55,4 | 16.371 | 9,5 | 5.907 | 3,5 | 5.781 | 3,3 | 172.300 |
| Burdur | 2 | 34.383 | 39,8 | 37.316 | 43,2 | 5.897 | 6,8 | 5.754 | 6,7 | 2.972 | 3,5 | 86.322 |
| Bursa | 11 | 158.364 | 36,7 | 223.157 | 51,7 | 23.640 | 5,5 | 12.660 | 2,9 | 13.597 | 3,1 | 431.418 |
| Çanakkale | 4 | 68.048 | 38,7 | 88.138 | 50,2 | 8.564 | 4,9 | 3.857 | 2,2 | 7.034 | 4,0 | 175.641 |
| Çankırı | 3 | 19.664 | 22,5 | 40.816 | 46,8 | 8.697 | 10,0 | 14.807 | 17,0 | 3.275 | 3,7 | 87.259 |
| Çorum | 6 | 74.884 | 36,1 | 77.754 | 37,5 | 17.120 | 8,3 | 26.414 | 12,7 | 11.047 | 5,4 | 207.219 |
| Denizli | 6 | 98.491 | 43,5 | 99.428 | 43,9 | 7.358 | 3,3 | 8.379 | 3,7 | 12.852 | 5,6 | 226.504 |
| Diyarbakır | 7 | 64.991 | 34,8 | 48.694 | 26,1 | 33.324 | 17,9 | 2.035 | 1,1 | 37.607 | 20,1 | 186.651 |
| Edirne | 4 | 74.727 | 53,8 | 54.795 | 39,5 | 3.005 | 2,2 | 1.916 | 1,4 | 4.366 | 3,1 | 138.816 |
| Elazığ | 5 | 39.847 | 28,8 | 27.751 | 20,1 | 19.423 | 14,0 | 25.881 | 18,7 | 25.430 | 18,4 | 138.332 |
| Erzincan | 3 | 43.812 | 45,4 | 26.918 | 27,9 | 5.662 | 5,9 | 18.180 | 18,8 | 1.946 | 2,0 | 96.518 |
| Erzurum | 8 | 54.078 | 21,7 | 107.589 | 43,1 | 38.670 | 15,5 | 32.074 | 12,8 | 17.185 | 6,9 | 249.591 |
| Eskişehir | 5 | 83.497 | 41,6 | 92.525 | 46,0 | 8.451 | 4,2 | 10.218 | 5,1 | 6.088 | 3,0 | 200.779 |
| Gaziantep | 8 | 109.255 | 44,7 | 79.306 | 32,4 | 20.870 | 8,5 | 27.172 | 11,1 | 7.851 | 3,9 | 244.454 |
| Giresun | 5 | 56.732 | 37,0 | 61.819 | 40,3 | 13.629 | 8,9 | 14.177 | 9,2 | 7.141 | 4,6 | 153.498 |
| Gümüşhane | 3 | 26.535 | 28,5 | 37.591 | 40,4 | 13.824 | 14,9 | 13.867 | 14,9 | 1.228 | 1,3 | 93.045 |
| Hakkâri | 1 | 14.577 | 36,5 | 17.336 | 43,4 | 7.372 | 18,5 | 0 | 0 | 656 | 1,6 | 39.941 |
| Hatay | 8 | 148.967 | 55,1 | 77.395 | 28,6 | 13.853 | 5,1 | 24.444 | 9,0 | 5.917 | 2,2 | 270.576 |
| Isparta | 4 | 25.711 | 21,3 | 84.133 | 69,6 | 4.629 | 3,8 | 3.743 | 3,1 | 2.654 | 2,2 | 120.870 |
| İçel | 8 | 117.080 | 44,7 | 101.462 | 38,7 | 6.910 | 2,6 | 23.897 | 9,1 | 12.187 | 4,7 | 261.944 |
| İstanbul | 44 | 891.772 | 58,2 | 434.879 | 28,4 | 101.078 | 6,6 | 41.261 | 2,7 | 62.821 | 4,1 | 1.530.966 |
| İzmir | 19 | 383.333 | 52,7 | 288.645 | 39,7 | 21.389 | 2,9 | 12.042 | 1,7 | 22.417 | 3,0 | 727.826 |
| Kahramanmaraş | 7 | 74.283 | 34,4 | 57.250 | 26,5 | 33.772 | 15,6 | 33.470 | 15,5 | 17.225 | 8,0 | 216.000 |
| Kars | 8 | 110.826 | 52,9 | 38.848 | 18,6 | 20.831 | 10,0 | 17.470 | 8,3 | 21.442 | 10,2 | 209.417 |
| Kastamonu | 5 | 52.614 | 30,6 | 80.748 | 46,9 | 7.748 | 4,5 | 13.277 | 7,7 | 12.549 | 7,3 | 172.184 |
| Kayseri | 8 | 75.204 | 31,3 | 76.448 | 31,8 | 21.672 | 9,0 | 31.744 | 13,2 | 35.213 | 14,7 | 240.281 |
| Kırklareli | 3 | 55.127 | 48,5 | 52.747 | 46,4 | 1.662 | 1,5 | 1.157 | 1,0 | 2.914 | 2,6 | 113.607 |
| Kırşehir | 3 | 32.320 | 45,5 | 14.527 | 20,5 | 8.468 | 11,9 | 10.120 | 14,2 | 5.593 | 7,9 | 71.028 |
| Kocaeli | 5 | 82.278 | 43,8 | 75.193 | 40,0 | 19.951 | 10,6 | 3.387 | 1,8 | 7.075 | 3,8 | 187.886 |
| Konya | 16 | 147.126 | 31,3 | 132.232 | 28,2 | 92.694 | 19,8 | 50.056 | 10,7 | 47.260 | 10,0 | 469.368 |
| Kütahya | 5 | 44.827 | 23,3 | 117.478 | 61,0 | 13.491 | 7,0 | 9.498 | 4,9 | 7.196 | 3,7 | 192.490 |
| Malatya | 6 | 99.107 | 52,3 | 32.247 | 17,0 | 38.516 | 20,4 | 17.371 | 9,2 | 2.193 | 1,1 | 189.419 |
| Manisa | 10 | 140.668 | 38,7 | 176.967 | 48,6 | 18.840 | 5,2 | 13.605 | 3,7 | 13.758 | 3,8 | 363.838 |
| Mardin | 6 | 39.008 | 21,2 | 30.385 | 16,5 | 42.751 | 23,2 | 252 | 0,1 | 71.562 | 39,0 | 183.958 |
| Muğla | 4 | 73.105 | 42,4 | 86.667 | 50,2 | 3.849 | 2,2 | 2.908 | 1,7 | 5.892 | 3,5 | 172.421 |
| Muş | 3 | 13.776 | 16,4 | 15.115 | 18,0 | 15.079 | 17,9 | 190 | 0,2 | 39.914 | 47,5 | 84.060 |
| Nevşehir | 3 | 29.074 | 34,5 | 34.841 | 41,4 | 8.344 | 9,9 | 9.291 | 11 | 2.652 | 3,2 | 84.202 |
| Niğde | 5 | 50.932 | 35,1 | 54.801 | 37,8 | 13.546 | 9,3 | 18.928 | 13 | 6.932 | 4,8 | 145.139 |
| Ordu | 7 | 102.929 | 47,4 | 64.352 | 29,6 | 17.226 | 7,9 | 20.877 | 9,6 | 11.713 | 5,5 | 217.097 |
| Rize | 4 | 39.111 | 32,0 | 55.865 | 45,8 | 15.095 | 12,3 | 7.374 | 6,0 | 4.673 | 3,9 | 122.118 |
| Sakarya | 5 | 70.233 | 36,1 | 86.124 | 44,3 | 20.689 | 10,6 | 8.082 | 4,1 | 9.262 | 4,8 | 194.390 |
| Samsun | 10 | 132.905 | 41,2 | 142.106 | 44,1 | 19.955 | 6,2 | 12.068 | 3,7 | 15.500 | 4,8 | 322.534 |
| Siirt | 4 | 18.907 | 15,9 | 20.422 | 17,2 | 26.074 | 22,0 | 709 | 0,6 | 52.500 | 44,3 | 118.612 |
| Sinop | 3 | 41.989 | 44,2 | 36.187 | 38,1 | 7.344 | 7,7 | 3.903 | 4,1 | 5.615 | 5,9 | 95.038 |
| Sivas | 8 | 106.082 | 42,9 | 58.044 | 23,5 | 34.701 | 14,0 | 32.539 | 13,2 | 15.747 | 6,4 | 247.113 |
| Tekirdağ | 4 | 61.468 | 47,0 | 57.551 | 44,0 | 3.269 | 2,5 | 1.713 | 1,3 | 6.741 | 5,2 | 130.742 |
| Tokat | 7 | 93.940 | 42,2 | 69.429 | 31,2 | 23.167 | 10,4 | 23.678 | 10,6 | 12.472 | 5,6 | 222.686 |
| Trabzon | 8 | 95.188 | 39,9 | 92.979 | 39,0 | 23.942 | 10,0 | 14.906 | 6,3 | 11.283 | 4,8 | 238.298 |
| Tunceli | 2 | 31.958 | 66,3 | 3.938 | 8,3 | 498 | 1,0 | 2.271 | 4,7 | 9.476 | 19,7 | 48.222 |
| Urfa | 7 | 65.910 | 33,5 | 64.785 | 32,9 | 38.432 | 19,5 | 11.876 | 6,0 | 15.961 | 8,1 | 196.964 |
| Uşak | 3 | 43.849 | 47,4 | 37.538 | 40,6 | 5.431 | 5,9 | 2.859 | 3,1 | 2.813 | 3,0 | 92.490 |
| Van | 4 | 22.569 | 19,4 | 17.943 | 15,4 | 23.798 | 20,5 | 3.282 | 2,8 | 48.856 | 41,9 | 116.448 |
| Yozgat | 6 | 49.532 | 30,1 | 48.285 | 29,3 | 21.347 | 13,0 | 37.750 | 22,9 | 7.779 | 4,7 | 164.693 |
| Zonguldak | 9 | 149.111 | 45,7 | 139.983 | 42,9 | 16.149 | 5,0 | 7.831 | 2,4 | 13.038 | 4,0 | 326.112 |
| Türkiye | 450 | 6.136.171 | 41,4 | 5.468.202 | 36,9 | 1.269.918 | 8,6 | 951.544 | 6,4 | 1.001.337 | 6,7 | 14.827.172 |
Kaynakça
- ^ Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition
- ^ Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi
- ^ Seçim 5 Haziranda 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Milliyet, 6 Nisan 1977
- ^ Siyasetin şairi Karaoğlan 5 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Hürriyet.
- ^ Türk, Hikmet Sami. (PDF). 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2015.
- ^ 1950 - 1977 Yılları Arası Seçim Çevresine Göre Milletvekili Genel Seçimi Sonuçları 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., ysk.gov.tr
- ^ . 12 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2017.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1977 Turkiye genel secimleri 5 Haziran 1977 tarihinde TBMM 16 donem milletvekillerini belirlemek icin yapilan genel secimlerdir 1977 Turkiye genel secimleri 1973 5 Haziran 1977 47 yil once 1977 06 05 1983 onceki uyelersecilen uyeler Turkiye Buyuk Millet Meclisi nin 450 sandalyesi icin Cogunluk icin gereken 226 sandalyeKatilim 72 41 Birinci parti Ikinci parti Lider Bulent Ecevit Suleyman DemirelParti Cumhuriyet Halk Partisi Adalet PartisiLiderlik tarihi 14 Mayis 1972 28 Kasim 1964Liderin bolgesi Zonguldak IspartaSon secim 185 sandalye 33 30 149 sandalye 29 82Sandalye 213 189Degisim 28 40Aldigi oy 6 136 171 5 468 202Oran 41 38 36 89Degisim 8 08 7 07 Ucuncu parti Dorduncu parti Lider Necmettin Erbakan Alparslan TurkesParti Milli Selamet Partisi Milliyetci Hareket PartisiLiderlik tarihi 20 Ekim 1973 8 Subat 1969Liderin bolgesi Konya AdanaSon secim 48 sandalye 11 80 3 sandalye 3 38Sandalye 24 16Degisim 24 13Aldigi oy 1 269 918 951 544Oran 8 56 6 42Degisim 3 34 3 04Il ve ilcelere gore kazanan partileri gosteren haritaOnceki Basbakan Suleyman Demirel Adalet Partisi Secilen Basbakan Bulent Ecevit Cumhuriyet Halk PartisiGelismeler14 Ekim 1973 genel secimleri iki parti icin onemli olmustu Genis capli duzen degisikligi ve siyasal ozgurluk talebini savunagelen Bulent Ecevit in Cumhuriyet Halk Partisi CHP yuzde 33 oy oraniyla 185 milletvekilligi elde ederek basarili olmustu Boylece CHP 1961 Anayasasi sonrasindaki secim sayilmazsa cok partili doneme gecildiginden beri ilk kez secim kazaniyordu Milli Selamet Partisi MSP ise bu secimlerde 48 milletvekilligi elde etmis ve Islamci gorusleri savunarak bu kadar cok milletvekili cikaran ilk parti olmustu CHP tek basina iktidara gelecek cogunlugu elde edemedigi icin yeni bir koalisyon donemi acildi CHP ve MSP 26 Ocak 1974 te Bulent Ecevit baskanliginda bir koalisyon hukumeti kurdu Temmuz 1974 te Kibris cumhurbaskani Makarios darbeyle devrildi Yunanistan daki Albaylar Cuntasi nin destekledigi bu darbenin basinda Kibris in Yunanistan a baglanmasini savunan EOKA orgutu liderlerinden Nikos Sampson vardi Bu darbeyi Kibris i Yunanistan a baglamak isteyen bir komplo olarak degerlendiren Ecevit garantor devletlerden biri olan Britanya ya darbeye karsi birlikte davranma cagrisinda bulunduysa da Londra da yapilan gorusmelerden sonuc cikmayinca Turk hukumeti Kibris a mudahale karari aldi 20 Temmuz 1974 Turk birliklerinin adaya cikmasindan kisa sure sonra Turkiye nin adaya mudahale etmesini beklemeyen Yunanistan daki askeri yonetim iktidardan uzaklastirildi Kibris taki darbeciler de amaclarina ulasamadilar Ecevit tarafindan Baris Harekati olarak tanimlanan harekat Turkiye Yunanistan ve Kibris in Turk ve Rum temsilcilerini bir araya getirdi Gorusmelerden bir sonuc cikmamasi uzerine adada cok dar bir alanda mevzilenmis olan Turk birlikleri 13 Agustos 1974 te ikinci harekata giristi Turk birliklerinin Kuzey Kibris ta onemli bir alani ele gecirmesinden sonra 16 Agustos tarihinde harekat sona erdi Batili buyuk devletler ve Sovyetler Birligi ozellikle ikinci mudahaleye buyuk tepki gosterdiler Adayi fiilen ikiye bolen Kibris Harekati ndan sonra Amerika Birlesik Devletleri ABD 5 Subat 1975 te Turkiye ye yaptigi askeri yardimi keserek silah ambargosu uygulamaya basladi Kibris Harekati ulke icinde Basbakan Ecevit in ve CHP nin sayginligini artirmisti CHP MSP koalisyon hukumeti ise Kibris basta olmak uzere bircok konuda kendi icinde anlasmazliga dusmustu Ecevit bir an once erken secime gidebilmek icin 18 Eylul 1974 te basbakanliktan istifa etti Ama bu istifa erken secimin yapilmasini saglayamadi 200 gunu askin sure yeni hukumet kurulamadi ve partilerustu Sadi Irmak hukumeti Kasim 1974 Mart 1975 guvenoyu alamadigi halde gorevde kaldi Sonunda 31 Mart ta Adalet Partisi AP Genel Baskani Suleyman Demirel in baskanliginda AP MSP Milliyetci Hareket Partisi MHP ve Cumhuriyetci Guven Partisi nden CGP olusan koalisyon hukumeti kuruldu Sola karsi hemen butun sag partilerin birligini olusturan Demirel hukumeti I Milliyetci Cephe hukumeti olarak anildi Milliyetci Cephe hukumeti kurulunca karsit ogrenci gruplari arasinda catismalar artti MHP baskani ve basbakan yardimcisi Alpaslan Turkes sagci komandolar in guvenlik kuvvetlerinin yardimcisi oldugunu ileri surdu Hukumetin bu olaylarda tarafsizligini koruyamamasi saldirilarin yogunlasmasina yol acti Bu donemde ABD nin silah ambargosunun etkisi oldukca derin oldu Bir dis guvenlik sorunuyla karsi karsiya kalan Turkiye uluslararasi forumlarda da yalniz birakildi Ekonominin isleyisi icin gerekli dis yardim ve krediler kesildi Ardindan patlak veren petrol krizinin de etkisiyle Turkiye Cumhuriyet doneminin en agir ekonomik bunalimlarindan birine girdi Bu arada ambargo karari uzerine Turkiye ABD usleriyle ilgili ikili anlasmalarin uygulanmasini tek tarafli olarak durdurdu ABD Kongresi nin ambargoda israr ettiginin anlasilmasi uzerine Turk hukumeti 25 Temmuz 1975 te NATO ya bagli Incirlik Ussu disinda tum ABD uslerinin devralinmasini kararlastirdi ABD silah ambargosu ancak Eylul 1978 de kaldirilabildi 1974 petrol krizi nedeniyle dis ticaret aciginin cok buyumesi doviz darbogazi yaninda surekli enflasyonun getirdigi sosyal huzursuzluklar sol meslek orgutlerini sendikalari halkin tepkilerini yansitmaya itti Sosyal huzursuzluklara kosut olarak sag sol catismalari da tirmandi Milliyetci Cephe nin onlem olarak Devlet Guvenlik Mahkemeleri ni kurmaya kalkismasi CHP ve sendikalarin direnisi karsisinda basarili olamadi 1 Mayis 1977 de Taksim Meydani nda Isci Bayrami ni kutlayan kisilere ates acilmasi ve kargasada 33 kisinin yasamini kaybetmesine karsin suclularin yakalanamamasi Milliyetci Cephe hukumetinin bu olaylardaki tutumunun bir gostergesi sayildi Demirel in koalisyon hukumeti iki yil surdu Secimin 1977 yilinin ekim ayinda yapilmasi gerekiyordu fakat 5 Nisan 1977 tarihinde CHP ve AP nin daha once Anayasa Komisyonu nda birlestirilen erken secim onergelerinin TBMM Genel Kurulu nda yapilan oylamada kabul edilmesiyle erken secim karari alindi Milletvekili genel secimleri ile Cumhuriyet Senatosu kismi secimlerinin 5 Haziran gunu yapilmasinin kabul edildigi oylamada CHP AP CGP ve MHP liler olumlu oy kullanirken Demokratik Partililer cekimser oy kullandi MSP liler ise 1 uye disinda oylamaya katilmadi Kampanya donemiSecim kampanyasi boyunca teror eylemleri surdu Bulent Ecevit ve secim konvoyuna 26 Nisan da Tokat in Niksar ilcesinde 27 Nisan da da Gumushane nin Siran ilcesinde saldirilar duzenlendi Ecevit 29 Mayis 1977 gunu secim gezisi icin bulundugu Izmir Cigli Havaalani nda suikasta ugradi Bulent Rahsan Ecevit ciftinin zarar gormeden atlattigi suikast girisiminde CHP Izmir Il Baskani Mehmet Isvan agir yaralandi Ecevit in 3 Haziran 1977 de Taksim Meydani nda duzenleyecegi miting oncesinde Basbakan Demirel kendisini uyararak miting sirasinda suikast yapilacagini bildirdi Ecevit in miting gunu Taksim de olacagini ve hic kimsenin mitinge gelmemesini soylemesine ragmen 3 Haziran gunu yapilan miting CHP tarihinin en genis katilimli ve en coskulu mitinglerinden biri oldu SonuclarBarajsiz D Hondt sisteminin uygulandigi secimlere 8 siyasi parti katildi katilim orani yuzde 72 olarak gerceklesti Secimlerde hicbir parti cogunlugu saglayamadi CHP 213 41 4 AP 189 36 9 MSP 24 8 6 MHP 16 6 4 CGP 3 1 9 DP 1 1 9 milletvekili cikardi 67 ilden 31 inde CHP 31 inde AP 5 inde de bagimsiz adaylar birinci oldu Secimin en belirgin ozelligi toplam gecerli oylarin 78 26 sinin iktidar adayi iki buyuk partide toplanmasina karsilik geri kalan 21 73 unun secime katilan diger alti parti ile bagimsizlar arasinda dagilmasidir 1973 genel secimlerinde oylarin 63 unu alan bu iki siyasi partinin oy oranlarindaki 15 puanlik yukselis gecen yasama doneminin hukumet formullerine bir tepki olarak secmenlerin cok genis cogunlukla oylarini tek parti iktidari olusturma yonunde kullandiklari seklinde yorumlandi Secimden birinci parti olarak cikmasi beklenen CHP tahminleri bosa cikarmadi Ekonomik ve sosyal sikintilar siyasal duzlemdeki silahli catismalar CHP nin butun bunlara bir cozum olabilecegi yonundeki beklentiyi artirmisti Halkci Ecevit slogani bir yandan genis yiginlarin ekonomik sosyal ve siyasal taleplerini icerirken diger yandan da hayli populist bir soyleme karsilik geliyordu 1973 secimlerine gore oylarini yaklasik 8 puan milletvekili sayisini da 28 sandalye artirmasina ragmen tek basina iktidar olmasi icin gereken 226 milletvekilligini elde edemedi AP ise 1973 secimlerinde DP ve MSP ye kaptirdigi oylarinin bir kismini geri almayi basardi MHP de oylarini neredeyse ikiye katladi Buna ragmen MSP CGP ve DP de ise buyuk oy kaybi yasandi Cumhuriyet Halk Partisi nin il ve ilce bazinda oy oranlarini gosteren harita 1977 genel secimlerinin sonuclari Toplam Secmen 21 207 303Toplam Kullanilan Oy 15 358 210Toplam Gecerli Oy 14 827 172Katilim Orani 72 4Milletvekili Sayisi 450Parti Genel Baskan Oy Sandalye Cumhuriyet Halk Partisi Bulent Ecevit 6 136 171 41 4 8 1 213 28Adalet Partisi Suleyman Demirel 5 468 202 36 9 7 1 189 40Milli Selamet Partisi Necmettin Erbakan 1 269 918 8 6 3 2 24 24Milliyetci Hareket Partisi Alparslan Turkes 951 544 6 4 3 0 16 13Bagimsizlar 370 035 2 5 0 3 4 2Cumhuriyetci Guven Partisi Turhan Feyzioglu 277 713 1 9 3 4 3 10Demokratik Parti Ferruh Bozbeyli 274 484 1 9 10 1 1 44Turkiye Birlik Partisi Mustafa Timisi 58 540 0 4 0 7 0 1Turkiye Isci Partisi Behice Boran 20 565 0 1 Yok 0 YokToplam 14 827 172 100 450Illere gore secim sonuclariIllere gore 5 Haziran 1977 genel secim sonuclari Il Mv Sayisi CHP AP MSP MHP Digerleri ToplamAdana 14 210 026 46 4 144 709 32 0 28 490 6 3 51 146 11 3 17 701 4 0 452 072Adiyaman 4 49 243 41 9 33 807 28 7 22 625 19 2 6 028 5 1 5 944 5 1 117 647Afyon 6 53 674 27 3 102 785 52 2 16 042 8 2 17 043 8 7 7 114 3 6 196 760Agri 4 11 769 12 3 20 051 21 0 6 047 6 3 6 149 6 5 51 346 53 9 95 362Amasya 4 57 594 45 2 48 026 37 7 9 305 7 3 8 091 6 3 4 541 3 0 127 557Ankara 29 460 509 51 3 277 130 30 9 55 223 6 1 77 178 8 6 38 186 4 3 897 872Antalya 7 87 944 34 2 139 354 54 1 7 962 3 1 10 898 4 2 11 374 4 4 257 532Artvin 3 37 841 44 4 39 021 45 8 4 912 5 8 1 959 2 3 1 412 1 7 85 145Aydin 7 97 818 38 2 131 198 51 2 7 053 2 8 7 285 2 9 10 548 4 2 256 038Balikesir 9 136 448 37 4 188 145 51 7 17 451 4 8 10 093 2 8 12 020 3 3 364 157Bilecik 2 23 258 39 2 29 042 49 0 3 806 6 4 1 689 2 9 1 511 2 5 59 307Bingol 2 15 966 25 4 18 593 29 6 15 922 25 4 674 1 1 11 597 18 5 62 752Bitlis 2 10 665 17 1 21 378 34 3 17 013 27 3 184 0 3 13 177 21 0 62 417Bolu 5 48 712 28 3 95 491 55 4 16 371 9 5 5 907 3 5 5 781 3 3 172 300Burdur 2 34 383 39 8 37 316 43 2 5 897 6 8 5 754 6 7 2 972 3 5 86 322Bursa 11 158 364 36 7 223 157 51 7 23 640 5 5 12 660 2 9 13 597 3 1 431 418Canakkale 4 68 048 38 7 88 138 50 2 8 564 4 9 3 857 2 2 7 034 4 0 175 641Cankiri 3 19 664 22 5 40 816 46 8 8 697 10 0 14 807 17 0 3 275 3 7 87 259Corum 6 74 884 36 1 77 754 37 5 17 120 8 3 26 414 12 7 11 047 5 4 207 219Denizli 6 98 491 43 5 99 428 43 9 7 358 3 3 8 379 3 7 12 852 5 6 226 504Diyarbakir 7 64 991 34 8 48 694 26 1 33 324 17 9 2 035 1 1 37 607 20 1 186 651Edirne 4 74 727 53 8 54 795 39 5 3 005 2 2 1 916 1 4 4 366 3 1 138 816Elazig 5 39 847 28 8 27 751 20 1 19 423 14 0 25 881 18 7 25 430 18 4 138 332Erzincan 3 43 812 45 4 26 918 27 9 5 662 5 9 18 180 18 8 1 946 2 0 96 518Erzurum 8 54 078 21 7 107 589 43 1 38 670 15 5 32 074 12 8 17 185 6 9 249 591Eskisehir 5 83 497 41 6 92 525 46 0 8 451 4 2 10 218 5 1 6 088 3 0 200 779Gaziantep 8 109 255 44 7 79 306 32 4 20 870 8 5 27 172 11 1 7 851 3 9 244 454Giresun 5 56 732 37 0 61 819 40 3 13 629 8 9 14 177 9 2 7 141 4 6 153 498Gumushane 3 26 535 28 5 37 591 40 4 13 824 14 9 13 867 14 9 1 228 1 3 93 045Hakkari 1 14 577 36 5 17 336 43 4 7 372 18 5 0 0 656 1 6 39 941Hatay 8 148 967 55 1 77 395 28 6 13 853 5 1 24 444 9 0 5 917 2 2 270 576Isparta 4 25 711 21 3 84 133 69 6 4 629 3 8 3 743 3 1 2 654 2 2 120 870Icel 8 117 080 44 7 101 462 38 7 6 910 2 6 23 897 9 1 12 187 4 7 261 944Istanbul 44 891 772 58 2 434 879 28 4 101 078 6 6 41 261 2 7 62 821 4 1 1 530 966Izmir 19 383 333 52 7 288 645 39 7 21 389 2 9 12 042 1 7 22 417 3 0 727 826Kahramanmaras 7 74 283 34 4 57 250 26 5 33 772 15 6 33 470 15 5 17 225 8 0 216 000Kars 8 110 826 52 9 38 848 18 6 20 831 10 0 17 470 8 3 21 442 10 2 209 417Kastamonu 5 52 614 30 6 80 748 46 9 7 748 4 5 13 277 7 7 12 549 7 3 172 184Kayseri 8 75 204 31 3 76 448 31 8 21 672 9 0 31 744 13 2 35 213 14 7 240 281Kirklareli 3 55 127 48 5 52 747 46 4 1 662 1 5 1 157 1 0 2 914 2 6 113 607Kirsehir 3 32 320 45 5 14 527 20 5 8 468 11 9 10 120 14 2 5 593 7 9 71 028Kocaeli 5 82 278 43 8 75 193 40 0 19 951 10 6 3 387 1 8 7 075 3 8 187 886Konya 16 147 126 31 3 132 232 28 2 92 694 19 8 50 056 10 7 47 260 10 0 469 368Kutahya 5 44 827 23 3 117 478 61 0 13 491 7 0 9 498 4 9 7 196 3 7 192 490Malatya 6 99 107 52 3 32 247 17 0 38 516 20 4 17 371 9 2 2 193 1 1 189 419Manisa 10 140 668 38 7 176 967 48 6 18 840 5 2 13 605 3 7 13 758 3 8 363 838Mardin 6 39 008 21 2 30 385 16 5 42 751 23 2 252 0 1 71 562 39 0 183 958Mugla 4 73 105 42 4 86 667 50 2 3 849 2 2 2 908 1 7 5 892 3 5 172 421Mus 3 13 776 16 4 15 115 18 0 15 079 17 9 190 0 2 39 914 47 5 84 060Nevsehir 3 29 074 34 5 34 841 41 4 8 344 9 9 9 291 11 2 652 3 2 84 202Nigde 5 50 932 35 1 54 801 37 8 13 546 9 3 18 928 13 6 932 4 8 145 139Ordu 7 102 929 47 4 64 352 29 6 17 226 7 9 20 877 9 6 11 713 5 5 217 097Rize 4 39 111 32 0 55 865 45 8 15 095 12 3 7 374 6 0 4 673 3 9 122 118Sakarya 5 70 233 36 1 86 124 44 3 20 689 10 6 8 082 4 1 9 262 4 8 194 390Samsun 10 132 905 41 2 142 106 44 1 19 955 6 2 12 068 3 7 15 500 4 8 322 534Siirt 4 18 907 15 9 20 422 17 2 26 074 22 0 709 0 6 52 500 44 3 118 612Sinop 3 41 989 44 2 36 187 38 1 7 344 7 7 3 903 4 1 5 615 5 9 95 038Sivas 8 106 082 42 9 58 044 23 5 34 701 14 0 32 539 13 2 15 747 6 4 247 113Tekirdag 4 61 468 47 0 57 551 44 0 3 269 2 5 1 713 1 3 6 741 5 2 130 742Tokat 7 93 940 42 2 69 429 31 2 23 167 10 4 23 678 10 6 12 472 5 6 222 686Trabzon 8 95 188 39 9 92 979 39 0 23 942 10 0 14 906 6 3 11 283 4 8 238 298Tunceli 2 31 958 66 3 3 938 8 3 498 1 0 2 271 4 7 9 476 19 7 48 222Urfa 7 65 910 33 5 64 785 32 9 38 432 19 5 11 876 6 0 15 961 8 1 196 964Usak 3 43 849 47 4 37 538 40 6 5 431 5 9 2 859 3 1 2 813 3 0 92 490Van 4 22 569 19 4 17 943 15 4 23 798 20 5 3 282 2 8 48 856 41 9 116 448Yozgat 6 49 532 30 1 48 285 29 3 21 347 13 0 37 750 22 9 7 779 4 7 164 693Zonguldak 9 149 111 45 7 139 983 42 9 16 149 5 0 7 831 2 4 13 038 4 0 326 112Turkiye 450 6 136 171 41 4 5 468 202 36 9 1 269 918 8 6 951 544 6 4 1 001 337 6 7 14 827 172Kaynakca Encyclopaedia Britannica Fifteenth Edition Buyuk Larousse Sozluk ve Ansiklopedisi Secim 5 Haziranda 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Milliyet 6 Nisan 1977 Siyasetin sairi Karaoglan 5 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hurriyet Turk Hikmet Sami PDF 2 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Mart 2015 1950 1977 Yillari Arasi Secim Cevresine Gore Milletvekili Genel Secimi Sonuclari 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ysk gov tr 12 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mart 2017