Tarsus, Küçük Asya'nın güneydoğu bölgesinde (modern Türkiye), Kilikya'da bir şehirdir.MÖ 67 yılından itibaren Roma kontrolünde olan şehir sonra 7. yüzyıl ortasına kadarBizans İmparatorluğu kontrolüne geçmiştir, Levant'ın Müslüman fethinin takiben şehrin kontrolü yeni doğan Halifelik ile çekişme konusu oldu. Bizanslılar ile Emevîler arasında gerçekleşen ihtilaflarda, iki imparatorluk arasında tartışmalı ara bölgede yer alan bir şehirdi ve sıklıkla el değiştirmesi süreç içerisinde şehrin terkedilmesine ve haraplaşmasına neden oldu. 778/9 yılında Abbasiler Bizans'a karşı şehri operasyon üssü olarak ilk teşebbüse giriştiler fakat çalışma açık şekilde tamamlanmadı. 787/8 yılından sonra Halife Harun Reşid (h. 786-809) emriyle Faraj ibn Sulaym tarafından şehir yeniden kurulup ve yerleşime açıldı. 3,000 Horasanlı ve 2,000 Suriyeliye (Antakya ve Misis'in her birinden bin tane) şehir kalesi içinde ev ve toprak verildi.
Tarsus kısa süre sonra, yüzyılın dönüşüne yakın bir zaman, Bizans tarafından geri alındı. Şehir, Dördüncü Fitne Abbasi iç savaşı sırasında Bizans'ın elinde kaldı fakat Halife Memun (h. 813-833) Bizans'a karşı saldırgan seferler düzenleme emrettiği zaman şehir 830 yılında tekrar Müslüman kontrolüne geçti. Tarsus valileri sıklıkla tüm Suriye marches ( ash-Shamiyya) valiliğini de yürütüyordu ve ana görevleri Bizans'a karşı yıllık akınları düzenlemekti. Şehrin kontrolü ve Bizans'ın marches bölgeleri otonom Mısır hükümdarı Ahmed bin Tolun'a geçtiği 878/9 yılına kadar şehir doğrudan Abbasi kontrolünde kaldı. Vali Yazman el-Hadım şehre Bağdat'a bağlı 882'den sonra döndü fakat tekrar 980 yılında Tolunoğulları hükümdarlığını kabul etmeye zorlandı. bin Tolun'un soyundan 'in 896 yılında ölümüne kadar thughur Tolunoğulları hükümdarlığında kaldı, o tarihten sonra Halife Mutezid (h. 892-902) sınır bölgelerinin doğrudan kontrolünü tekrar ele aldı. 946/7 yılında, Tarsus, Bizans sınır toprakları ve kuzey Suriye'nin yeni efendisi Hamdani Halep Emiri Seyfü'd Devle'nin hükümdarlığını kabul etti. Bizans'ın yeniden dirilişi ile bağı korumayı başarmış ancak 965 yılında Bizans İmparatoru II. Nikiforos (h. 963-969) şehri ele geçirerek orada Müslüman hakimiyetini sona erdirdiler.
Valilerin listesi
İsim | Dönem | Notlar | Kaynak |
---|---|---|---|
Ömer bin Hübeyre'nın Emevîleri destekleyen ailesinden olmasından dolayı aşırı kibri nedeniyle Horasan garnizonundan sevilmemiş ve kovulmuştur. | |||
Abu'l-Fawaris | Sadece atandığı tarih bilinmektedir. | ||
"Suriye marches emiri" unvanı almıştır. | |||
Eylül/ekim Arap-Bizans esir değişimini yönetmiştir, Bizans topraklarına yaptığı kış akınının başarısızlığından sonra görevden alınmıştır. | |||
Nasr ibn Hamza al-Khuza'i | Sadece atandığı tarih bilinmektedir. | ||
Ali bin Yahya el-Ermeni | Ekim/Kasım 862 | Bizans ile yapılan savaşların mühim figürlerinden biridir, birçok yaz akınına liderlik etmiş ve 856 ve Nisan 860 tarihlerinde yapılan iki esir değişimine nezaret etmiştir. | |
Bu makama atanmış ancak Tarsus'a varmadan ölmüştür. | |||
Bizanslılar tarafından öldürülmüştür. | |||
Loulon Kalesinde bulunan garnizonun maaşlarını zimmetine geçirdiği, orayı Bizanslılarla teslim ettiği için görevden alınmıştır. | |||
Bizanslılarla yapılan savaşta yenilmiş ve esir alınmıştır. | |||
Takhshi | 878 yılında Tarsus'tan ayrılmasından sonra Ahmed bin Tolun tarafından atanmıştır. | ||
Sima | Ahmed bin Tolun tarafından atanmıştır. | ||
Ahmed bin Tolun tarafından atanmıştır. Yazman yönetimindeki Abbasi taraftarı hizip tarafından görevden alınmıştır. | |||
Yazman el-Hadım | Abbasi taraftarı hizbin lideridir, Bizanslılara karşı birçok seferi komuta etmiştir. Ekim 890 tarihinde Tolunoğulları hükümdarlığını kabul etmiştir. Bizanslılara karşı bir seferde aldığı yaralardan ötürü ölmüştür.| | ||
by summer 892 | Yazman'ın ardılıdır, başlangıçta tarafından onaylanmış ama sonra Humâreveyh'in kuzeni ile değiştirilmiştir. | ||
Tolunoğulları hanedanı üyesidir, Humâreveyh tarafından atanmıştır, Ağustos 892 tarihinde halk tarafından indirilip, tutuklanmıştır. | |||
Tarsuslu Damyanah | Mart/Nisan 897 | Bizans dönmesi, al-Ujayfi ayrılırken onu Tarsus'ta ardından yetkili bırakmıştır. Abbasi taraftarı isyanı nedeniyle görevden alınıp, tutuklanmıştır. | |
Halife Mutezid tarafından atanmıştır. Bizanslılara karşı yapılan bir seferde öldürülmüştür. | |||
Ibn al-Ikhshad'ın yardımcısı, onun ölümünden sonra yerine geçmiştir fakat kendisi de Mart 900 tarihinde Bizanslılar tarafından esir alınmıştır. | |||
Abu Thabit'in yerine Tarsus'un önde gelenleri tarafından seçilmiştir. | |||
Marches valisi al-Hasan ibn Ali Kura tarafından atanmıştır. | |||
Görevden alınmıştır. | |||
Muzaffar ibn al-Hajj'ın ardılı. | |||
Bizanslılara karşı birçok akını yönetmiştir ve Eylül 905 ve 908 esir değişimlerini yönetmiştir. Ayrıca asi Andronikos Dukas'ın Arap topraklarına sığınmasına yardımcı olmuştur. | |||
Bizanslılara karşı birçok akını yönetmiştir ve 917 sonbaharı esir değişimini yönetmiştir. | |||
Başarılı bir deniz komutanı, Amorium'un yağmalanması dahil Bizanslılara karşı birçok akını yönetmiştir ve ortak bir cephe için Bulga Çarı I. Simeon ile temasa geçmiştir. 925 sonbaharı esir değişimini yönetmiştir. | |||
Thamal al-Dulafi'nin önceki yardımcısı, 938 sonbaharı esir değişimini yönetmiştir. | |||
Thamal al-Dulafi'nin önceki yardımcısı, kış 941/2'de makamda kaydedilmiştir ve Ekim 946 tarihinde esir değişimini yönetmiştir. Temmuz 946 tarihinden Seyfü'd Devle hükümdarlığına kadar görev yapmıştır. | |||
Seyfü'd Devle tarafından atanmıştır. 961 sonlarında bir kez daha doğrudan Abbasi Halifeliğine bağlanmıştır, Bizanslılar tarafından mağlup edildi ve intihar etti. Tarsus, Seyfü'd-Devle'ya bağlandı. | |||
16 Ağustos 965 | Ibn al-Zayyat'ın ardılı. 16 Ağustos 965 tarihinde şehir II. Nikiforos'a teslim edilene kadar Tarsus Valisi. |
Kaynakça
- ^ Bosworth 1992, s. 268.
- ^ Bosworth 1992, s. 269.
- ^ Bosworth 1992, ss. 269-271.
- ^ Bosworth 1992, ss. 271-273.
- ^ Bosworth 1992, ss. 273-274.
- ^ a b Stern 1960, s. 218.
- ^ Bosworth 1992, ss. 274-276.
- ^ Stern 1960, ss. 218, 219-220.
- ^ Bosworth 1992, ss. 276-278.
- ^ Stern 1960, s. 223.
- ^ a b Bosworth 1992, s. 273.
- ^ a b c d e f g h i j k l Stern 1960, s. 219.
- ^ PmbZ, Urḫuz (#28403).
- ^ PmbZ, ʻAbdallāh b. Rāšid b. Kāwus (#20014).
- ^ Stern 1960, ss. 219-220.
- ^ a b c d Stern 1960, s. 220.
- ^ PmbZ, Aḥmad b. Tuġān al-‘Uǧayfī (#20193).
- ^ a b c d e f g h i Stern 1960, s. 221.
- ^ PmbZ, Ibn al-Iḫšād (#22696).
- ^ PmbZ, Abū Ṯābit (#20080).
- ^ PmbZ, Rustam b. Baradū al-Farġānī (#26909).
- ^ PmbZ, Bišr al-Afšīnī (#21166).
- ^ PmbZ, Ṯamal ad-Dulafī (#27558).
- ^ a b Stern 1960, ss. 221, 223.
- ^ PmbZ, Naṣr aṯ-Ṯamalī (#25494).
- ^ PmbZ, Ibn az-Zayyāt (#22686).
- ^ PmbZ, Rašīq an-Nasīmī (#26804).
Kaynakça
- Bosworth, C. E. (1992). "The City of Tarsus and the Arab-Byzantine Frontiers in Early and Middle ʿAbbāsid Times". Oriens. Cilt 33. ss. 268-286. ISSN 0078-6527. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016.
- Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Zielke, Beate; Pratsch, Thomas, (Ed.) (2013). Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit Online. Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Nach Vorarbeiten F. Winkelmanns erstellt (Almanca). De Gruyter.
- Stern, S. M. (1960). "The Coins of Thamal and of Other Governors of Tarsus". Journal of the American Oriental Society. 80 (3). ss. 217-225. doi:10.2307/596170. 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Temmuz 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tarsus Kucuk Asya nin guneydogu bolgesinde modern Turkiye Kilikya da bir sehirdir MO 67 yilindan itibaren Roma kontrolunde olan sehir sonra 7 yuzyil ortasina kadarBizans Imparatorlugu kontrolune gecmistir Levant in Musluman fethinin takiben sehrin kontrolu yeni dogan Halifelik ile cekisme konusu oldu Bizanslilar ile Emeviler arasinda gerceklesen ihtilaflarda iki imparatorluk arasinda tartismali ara bolgede yer alan bir sehirdi ve siklikla el degistirmesi surec icerisinde sehrin terkedilmesine ve haraplasmasina neden oldu 778 9 yilinda Abbasiler Bizans a karsi sehri operasyon ussu olarak ilk tesebbuse giristiler fakat calisma acik sekilde tamamlanmadi 787 8 yilindan sonra Halife Harun Resid h 786 809 emriyle Faraj ibn Sulaym tarafindan sehir yeniden kurulup ve yerlesime acildi 3 000 Horasanli ve 2 000 Suriyeliye Antakya ve Misis in her birinden bin tane sehir kalesi icinde ev ve toprak verildi Tarsus kisa sure sonra yuzyilin donusune yakin bir zaman Bizans tarafindan geri alindi Sehir Dorduncu Fitne Abbasi ic savasi sirasinda Bizans in elinde kaldi fakat Halife Memun h 813 833 Bizans a karsi saldirgan seferler duzenleme emrettigi zaman sehir 830 yilinda tekrar Musluman kontrolune gecti Tarsus valileri siklikla tum Suriye marches ash Shamiyya valiligini de yurutuyordu ve ana gorevleri Bizans a karsi yillik akinlari duzenlemekti Sehrin kontrolu ve Bizans in marches bolgeleri otonom Misir hukumdari Ahmed bin Tolun a gectigi 878 9 yilina kadar sehir dogrudan Abbasi kontrolunde kaldi Vali Yazman el Hadim sehre Bagdat a bagli 882 den sonra dondu fakat tekrar 980 yilinda Tolunogullari hukumdarligini kabul etmeye zorlandi bin Tolun un soyundan in 896 yilinda olumune kadar thughur Tolunogullari hukumdarliginda kaldi o tarihten sonra Halife Mutezid h 892 902 sinir bolgelerinin dogrudan kontrolunu tekrar ele aldi 946 7 yilinda Tarsus Bizans sinir topraklari ve kuzey Suriye nin yeni efendisi Hamdani Halep Emiri Seyfu d Devle nin hukumdarligini kabul etti Bizans in yeniden dirilisi ile bagi korumayi basarmis ancak 965 yilinda Bizans Imparatoru II Nikiforos h 963 969 sehri ele gecirerek orada Musluman hakimiyetini sona erdirdiler Valilerin listesiIsim Donem Notlar Kaynak788 Omer bin Hubeyre nin Emevileri destekleyen ailesinden olmasindan dolayi asiri kibri nedeniyle Horasan garnizonundan sevilmemis ve kovulmustur Abu l Fawaris 789 90 Sadece atandigi tarih bilinmektedir y 807 8 Suriye marches emiri unvani almistir 845 Eylul ekim Arap Bizans esir degisimini yonetmistir Bizans topraklarina yaptigi kis akininin basarisizligindan sonra gorevden alinmistir Nasr ibn Hamza al Khuza i 18 Ocak 846 Sadece atandigi tarih bilinmektedir Ali bin Yahya el Ermeni by 852 3 Ekim Kasim 862 Bizans ile yapilan savaslarin muhim figurlerinden biridir bircok yaz akinina liderlik etmis ve 856 ve Nisan 860 tarihlerinde yapilan iki esir degisimine nezaret etmistir 871 2 Bu makama atanmis ancak Tarsus a varmadan olmustur 872 873 4 Bizanslilar tarafindan oldurulmustur 873 4 y 876 Loulon Kalesinde bulunan garnizonun maaslarini zimmetine gecirdigi orayi Bizanslilarla teslim ettigi icin gorevden alinmistir 877 8 Bizanslilarla yapilan savasta yenilmis ve esir alinmistir Takhshi 878 878 yilinda Tarsus tan ayrilmasindan sonra Ahmed bin Tolun tarafindan atanmistir Sima ca 879 80 Ahmed bin Tolun tarafindan atanmistir by 881 882 Ahmed bin Tolun tarafindan atanmistir Yazman yonetimindeki Abbasi taraftari hizip tarafindan gorevden alinmistir Yazman el Hadim 882 23 Ekim 891 Abbasi taraftari hizbin lideridir Bizanslilara karsi bircok seferi komuta etmistir Ekim 890 tarihinde Tolunogullari hukumdarligini kabul etmistir Bizanslilara karsi bir seferde aldigi yaralardan oturu olmustur Oct 891 by summer 892 Yazman in ardilidir baslangicta tarafindan onaylanmis ama sonra Humareveyh in kuzeni ile degistirilmistir 892 yazi Tolunogullari hanedani uyesidir Humareveyh tarafindan atanmistir Agustos 892 tarihinde halk tarafindan indirilip tutuklanmistir Nov 892 Ekim 896Tarsuslu Damyanah Ekim 896 Mart Nisan 897 Bizans donmesi al Ujayfi ayrilirken onu Tarsus ta ardindan yetkili birakmistir Abbasi taraftari isyani nedeniyle gorevden alinip tutuklanmistir Nisan 898 900 baslari Halife Mutezid tarafindan atanmistir Bizanslilara karsi yapilan bir seferde oldurulmustur 900 Ibn al Ikhshad in yardimcisi onun olumunden sonra yerine gecmistir fakat kendisi de Mart 900 tarihinde Bizanslilar tarafindan esir alinmistir Nisan 900 Abu Thabit in yerine Tarsus un onde gelenleri tarafindan secilmistir y 900 1 Marches valisi al Hasan ibn Ali Kura tarafindan atanmistir y 902 3 Gorevden alinmistir 22 Mart 903 905 Muzaffar ibn al Hajj in ardili 20 Agustos 905 912 3 Bizanslilara karsi bircok akini yonetmistir ve Eylul 905 ve 908 esir degisimlerini yonetmistir Ayrica asi Andronikos Dukas in Arap topraklarina siginmasina yardimci olmustur 912 3 918 sonrasi Bizanslilara karsi bircok akini yonetmistir ve 917 sonbahari esir degisimini yonetmistir by 923 y 932 Basarili bir deniz komutani Amorium un yagmalanmasi dahil Bizanslilara karsi bircok akini yonetmistir ve ortak bir cephe icin Bulga Cari I Simeon ile temasa gecmistir 925 sonbahari esir degisimini yonetmistir y 938 Thamal al Dulafi nin onceki yardimcisi 938 sonbahari esir degisimini yonetmistir y 941 946 Thamal al Dulafi nin onceki yardimcisi kis 941 2 de makamda kaydedilmistir ve Ekim 946 tarihinde esir degisimini yonetmistir Temmuz 946 tarihinden Seyfu d Devle hukumdarligina kadar gorev yapmistir by 956 7 961 2 Seyfu d Devle tarafindan atanmistir 961 sonlarinda bir kez daha dogrudan Abbasi Halifeligine baglanmistir Bizanslilar tarafindan maglup edildi ve intihar etti Tarsus Seyfu d Devle ya baglandi 962 baslari 16 Agustos 965 Ibn al Zayyat in ardili 16 Agustos 965 tarihinde sehir II Nikiforos a teslim edilene kadar Tarsus Valisi Kaynakca Bosworth 1992 s 268 Bosworth 1992 s 269 Bosworth 1992 ss 269 271 Bosworth 1992 ss 271 273 Bosworth 1992 ss 273 274 a b Stern 1960 s 218 Bosworth 1992 ss 274 276 Stern 1960 ss 218 219 220 Bosworth 1992 ss 276 278 Stern 1960 s 223 a b Bosworth 1992 s 273 a b c d e f g h i j k l Stern 1960 s 219 PmbZ Urḫuz 28403 PmbZ ʻAbdallah b Rasid b Kawus 20014 Stern 1960 ss 219 220 a b c d Stern 1960 s 220 PmbZ Aḥmad b Tuġan al Uǧayfi 20193 a b c d e f g h i Stern 1960 s 221 PmbZ Ibn al Iḫsad 22696 PmbZ Abu Ṯabit 20080 PmbZ Rustam b Baradu al Farġani 26909 PmbZ Bisr al Afsini 21166 PmbZ Ṯamal ad Dulafi 27558 a b Stern 1960 ss 221 223 PmbZ Naṣr aṯ Ṯamali 25494 PmbZ Ibn az Zayyat 22686 PmbZ Rasiq an Nasimi 26804 KaynakcaBosworth C E 1992 The City of Tarsus and the Arab Byzantine Frontiers in Early and Middle ʿAbbasid Times Oriens Cilt 33 ss 268 286 ISSN 0078 6527 10 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Temmuz 2016 Lilie Ralph Johannes Ludwig Claudia Zielke Beate Pratsch Thomas Ed 2013 Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit Online Berlin Brandenburgische Akademie der Wissenschaften Nach Vorarbeiten F Winkelmanns erstellt Almanca De Gruyter Stern S M 1960 The Coins of Thamal and of Other Governors of Tarsus Journal of the American Oriental Society 80 3 ss 217 225 doi 10 2307 596170 18 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Temmuz 2016