Abdullah Öcalan Davası

Öcalan Davası; Türkiye Cumhuriyeti'ne karşı 1984'ten beri isyan eden ve Avrupa Birliği, NATO, ABD ile Türkiye gibi çeşitli devlet ve kuruluşlar tarafından bir terör örgütü olarak kabul edilen yasa dışı ayrılıkçı silahlı örgüt PKK'nın kurucu Abdullah Öcalan'ın (kısa adıyla Apo), silahlı terör örgütü kurmak ve yönetmek suçuyla Ankara 2 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından idama mahkûm edilmesiyle sonuçlanan yargı sürecidir.

Öcalan Davası
Mahkeme	Ankara 2 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi
Sanık	Abdullah Öcalan
İddia	Vatana ihanet
İstem	İdam
Uygulanan kanun	TCK'nın 125'inci maddesi
Yargıç	Turgut Okyay
Karar tarihi	29 Haziran 1999
Karar	İdam (daha sonra ağırlaştırılmış müebbet hapse çevrildi)

Öcalan, Şubat 1999'da Kenya'nın başkenti Nairobi'de yakalandı ve Türkiye'ye getirildi. Öcalan’ın yakalanması, 16 Şubat 1999’da Başbakan Bülent Ecevit’in yaptığı “Abdullah Öcalan Türkiye’dedir” açıklamasıyla halka duyuruldu. Türkiye'ye getirilmesinden sonra Marmara Denizi'ndeki İmralı adasında bulunan İmralı Cezaevi'nde hapsedildi. Dava 31 Mayıs 1999'da başladı ve dava sırasında Öcalan; PKK'yı kendisinin kurduğunu, örgütü sevk ve idare ettiğini ve yakalandığı ana kadar örgütün kendisinin liderliği ve komutası altında faaliyetlerini sürdürdüğünü itiraf etti. 30.000 kişinin ölümünden sorumlu olmakla suçlandı. 29 Haziran 1999'da yapılan son duruşmada, Öcalan ayrılıkçılık ve vatana ihanet nedeniyle oybirliği ile idama mahkûm edildi. Karar 25 Kasım 1999'da Yargıtay 9. Ceza Dairesi tarafından onandı. Mahkemenin gerekçeli kararında, Öcalan'ın, "eylemlerinin şiddeti, yoğunluğu ve sürekliliği ve içinde bebek, çocuk, ihtiyar ve kadınların da bulunduğu binlerce insanın öldürülmüş olması ve ülke genelinde ciddi tehlike oluşturması" nedeniyle Türk Ceza Kanunu'nun 59. maddesinde düzenlenen cezai sorumluluğu kaldıran veya azaltan nedenlerden yararlandırılmasının uygun görülmediği açıklandı. 2002'de Türkiye Büyük Millet Meclisinin idam cezasını kaldırması sebebiyle Öcalan'ın cezası ağırlaştırılmış müebbet hapse çevrildi. 2005'te Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Öcalan'ın davasının adil olmadığına hükmetti ve davanın tekrar edilmesini talep etti, ancak Türk mahkemeleri hükmün tarafsız olmadığına karar kıldı ve Öcalan'ı yeniden yargılamayı reddetti. Öcalan günümüzde İmralı Cezaevi'nde hapis yatmaktadır.

Arka plan

1997'de Öcalan

1973 yılında Abdullah Öcalan liderliğinde, arasında Ali Haydar Kaytan, Cemil Bayık, Haki Karer ve Kemal Pir gibi isimlerin de bulunduğu ve kendilerini Kürdistan Devrimcileri olarak adlandıran bir grup, Kürt kimliği üzerine bir deklarasyon yayınladı. 1974 yılında ise bu grup, Kürt hakları adına bir hareket oluşturma kararı aldılar. 4 yıl sonra 27 Kasım 1978'de, Lice'nin Fis köyünde PKK resmen kuruldu. Ağustos 1982'de PKK, Suriye'nin Dera kentinde yaptığı bir toplantıda Türkiye'de "bağımsız bir Kürt devleti" kurmak amacıyla gerilla savaşı başlatma kararı aldı ve bu kapsamda 21 Mart 1982'de PKK üyesi Mazlum Doğan cezaevinde kendini yakarak diğer PKK üyelerinin açlık grevine başladığı ve birkaçının öldüğü bir isyan süreci başlattı. Türkiye'ye karşı PKK tarafından gerçekleştirilen ilk silahlı eylem ise, 15 Ağustos 1984'te 21.30 sularında, Eruh'ta bir karakola ve Şemdinli'de bir askeri lojmana gerçekleştirilip 1 askerin ve 2 polisin ölümüne yol açarken 7 askerin, 1 polisin ve 3 sivilin yaralanmasına sebep olan silahlı ve bombalı saldırıydı. İki gün sonra da Siirt'te bir polis karakoluna karşı bir saldırı düzenlendi. Bu olaylar, PKK isyanının başlangıcıydı.

Çatışma boyunca PKK, adam kaçırma, sivil katliamları, yerinde infazlar, intihar bombacıları, çocuk askerlerin kullanımı ve uyuşturucu ticareti gibi terörist taktikleri kullanması nedeniyle dünya çapında tepki çekti. 1984'te Türk devletine karşı gerilla savaşı başlatmasından beri örgüt, sivilleri, doktorları, öğretmenleri, okulları, hastaneleri ve diğer hükûmet kurumlarını kitlesel bir ölçekte hedef aldı. 1978'den yakalandığı 1999 yılına kadar, Öcalan'ın lideri olduğu PKK tarafından gerçekleştirilen şiddet içeren olaylar sonucunda 4.472 sivil, 3.874 asker, 1.225 köy korucusu ve 247 polis hayatını kaybetti; 6.036 silahlı saldırı, 3.071 bombalı saldırı, 388 silahlı soygun gerçekleştirildi ve 1.046 insan kaçırıldı.İnsan Hakları İzleme Örgütü, 1992 ve 1995 yılları arasında, Öcalan'ın yönettiği PKK tarafından çoğunluğu devlet memuru, öğretmen ve sivil olmak üzere en az 768 kişinin yargısız şekilde infaz edilerek öldürüldüğüne inanıyor. Aynı zaman aralığı içerisinde, örgütün gerillaları tarafından gerçekleştirilen 25 farklı katliamda 39 kadın ve 76 çocuk dahil toplam 360 sivil katledildi. Düzinelerce Kürt köylü işbirlikçi veya muhbir oldukları şüphesiyle kaçırıldı ve öldürüldü. 1995 ve 1999 yılları arasında, örgütün çoğunlukla kadınlarda oluşan "intihar timleri" tarafından Türkiye genelinde 21 farklı intihar saldırısı gerçekleştirildi. PKK tarafından yüzlerce okul yakıldı ve sadece 1984 ile 1987 yılları arasında 217 öğretmen öldürüldü. Öcalan, 1995 ve 1996 yıllarında örgütün yurt içi ve yurt dışındaki belirli sivil hedeflere yönelik bombalı saldırıları yoğunlaştırması gerektiğini belirtti. Bir seferinde halka açık bir şekilde şunu da söyledi:

Eğer asker ve polis hedeflerine yönelik saldırılar hükûmeti müzakereye zorlayamıyorsa, sivillere yönelik saldırılara odaklanmak örgütün yararına olacaktır.

Öcalan yönetimindeki PKK tarafından işlenen ve Şemdin Sakık'a göre emri bizzat Öcalan tarafından verilen Pınarcık Katliamı'nda, 16'sı çocuk ve 6'sı kadın 30 kişi PKK militanları tarafından öldürüldü. Katliamdan sonra Öcalan, Türk halkı arasında "bebek katili" olarak anılmaya başlandı.

Öcalan'ın yakalanması

Öcalan, Türkiye'nin baskısı nedeniyle 9 Ekim 1998'de Suriye'den ayrılmak zorunda kaldı. Rusya'da kısa bir süre kaldıktan sonra kendisine Rus hükûmeti tarafından sığınma hakkı verilmemesi üzerine İtalya'ya gitti ve 12 Kasım 1998'de Roma'daki Roma-Fiumicino Havalimanı'na indi. İtalya'ya vardığında, ülkeye giriş yaparken sahte bir pasaport kullandığı gerekçesiyle tutuklandı ve Almanya tarafından kendisi için bir tutuklama emri çıkarıldı. Bunun yanında, Türk hükûmeti Öcalan'ın sığınma hakkı başvurusunda bulunduğu İtalya'dan iadesini talep etti. İtalya Öcalan'ı Almanya'ya iade etmedi ve Almanya Öcalan'ı kendi ülkesinde yargılamayı reddetti. Almanya Başbakanı Gerhard Schröder ve İçişleri Bakanı Otto Schily, Öcalan'ın bir "Avrupa Mahkemesi" tarafından yargılanması gerektiğini belirttiler. İtalya, Öcalan'ı Türkiye'ye de iade etmeyi reddetti ve 17 Aralık'ta Öcalan'ı ev hapsinden serbest bıraktı. Bu olaylar üzerine İtalya başbakanı Massimo D'Alema, sanığın ölüm cezasına çarptırılma riskiyle karşı karşıya olduğu bir ülkeye birini iade etmenin İtalyan yasalarına aykırı olduğunu açıkladı. Ancak İtalya Öcalan'ın ülkede kalmasını da istemiyordu ve onu ülkeyi terk etmeye zorlamak için diplomasiyi kullandı. Bunun bir sonucu olarak, 16 Ocak 1999'da Öcalan, Rusya'da güvenli bir sığınak bulma umuduyla Nijni Novgorod'a gitti. Ancak Öcalan, Rusya'da beklediği kadar hoş karşılanmadı ve Nijniy Novgorod'daki Strigino Havalimanı'nda bir hafta beklemek zorunda kaldı. Kısa süre içerisinde Rusya'dan ayrıldı ve Yunanistan'a gitti. Öcalan daha sonra Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde hukuki durumuna bir çözüm bulmak için Lahey'e gitmek istedi; ancak Hollanda hükûmeti Öcalan'ın uçağının inmesine izin vermedi ve onu Yunanistan'a geri gönderdi. Öcalan İyonya Denizi'ndeki Korfu adasına iniş yaptı. Daha sonra, Yunan diplomatların daveti üzerine Nairobi'ye uçmaya karar verdi. Nairobi'de Yunanistan'ın Kenya Büyükelçiliğine geçici olarak yerleştirildi ve buradayken Yunanistan'a siyasi sığınma talebinde bulundu, ancak cevap alamadı. Öcalan, 15 Şubat 1999'da siyasi sığınma talebinde bulunduğu Hollanda'ya gitmek üzere Lazaros Mavros adına düzenlenmiş bir Kıbrıs Cumhuriyeti pasaportuyla Kenyalı yetkililerin gözetiminde büyükelçilikten ayrılıp Nairobi Havalimanı'na götürüldü. Havalimanına vardığında Türkiye'den iş adamı Cavit Çağlar'a ait özel uçakla gelen özel kuvvetler tarafından derdest edilerek Türkiye'ye götürüldü. Öcalan’ın yakalanması, 16 Şubat 1999’da Başbakan Bülent Ecevit’in yaptığı “Abdullah Öcalan Türkiye’dedir” açıklamasıyla halka duyuruldu. Yakalandığı zamanda Öcalan'ın avukatı olan Alman avukat , Öcalan'ın suçlandığı suçların mahkemede kanıtlanması gerektiğini savunuyor ve davayı Lahey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin üstlenmesini sağlamaya çalışıyordu. Öcalan'ın yakalanmasından Yunanistan'ı sorumlu tutan PKK sempatizanları, Avrupa'da bulunan Yunan elçiliklerine saldırılar düzenleyip elçilik çalışanlarını rehin aldılar.

Ön duruşma

Öcalan'ın yakalanmasından sonra getirildiği İmralı adası

Yakalanmasından sonra, Öcalan Marmara Denizi'ndeki İmralı adasında yer alan İmralı Cezaevi'ne getirildi. Öcalan'ın hapsedilmesi için diğer herhangi bir yerin değil de izole ve yerleşimsiz İmralı'nın seçilmesinin sebebi; Türk halkının çoğunluğunun Öcalan liderliğindeki PKK tarafından gerçekleştirilen katliamlar ve diğer eylemlere duyduğu "derin öfke" nedeniyle Öcalan'ın güvenliğinin risk altına girmemesiydi. Öcalan'ı savunma amacıyla Türkiye'ye gelen üç Hollandalı avukattan oluşan bir heyetin müvekkiliyle görüşmesine izin verilmedi ve "provokasyon ve sansasyon yaratma niyetinde olup avukatlık yapma niyetlerinin olmadığı, zaten Türk yasaları nedeniyle yabancı uyrukluların mahkemede Türk vatandaşlarını savunamayacağı" gerekçesiyle Hollanda'ya geri gönderildi. Tutukluluğunun ilk haftası boyunca Öcalan'ın ailesi tarafından kendisine bir düzineden fazla avukat gönderildi, ancak hiçbirinin Öcalan'ı görmesine izin verilmedi. Öcalan, avukatlarıyla görüşmeden on gün boyunca soruşturuldu. Daha sonra duruşmanın ilk gününde söylediğine göre, bu süreç içerisinde kendisine işkence edilmedi ve herhangi bir insanlık dışı muameleye maruz bırakılmadı. Bir askerî ve iki sivil yargıçtan oluşan bir Devlet Güvenlik Mahkemesi'ne Öcalan'ı yargılama görevi verildi. 21 Şubat'ta Ankara DGM'nde yargıç tarafından sorgulanmaya başladı. 22 Şubat'ta, Öcalan'ın iddiasına göre başlangıçta bağımsız bir devlet kurmaya çalışan ancak daha sonra amacını hem Türkler hem de Kürtler için daha iyi siyasi ve kültürel haklar elde etmek olarak yeniden düzenleyen PKK'nın kurucusu ve lideri olduğunu kabul etti. Ertesi gün, yargıç idam cezasını amaçlayan vatana ihanet ve ayrılıkçılık suçlamalarını kabul etti. 25 Şubat'ta Öcalan'ın iki avukatıyla görüşmesine izin verildi ve bir buçuk ay sonra aile üyeleriyle görüşmeye başladı. Öcalan'ın avukatları, kendisinin Adalet Bakanlığı'nın yetkisi yerine Genelkurmay Başkanlığı'nın kontrolünde tutulmasını sorguladılar. Sorgulama sırasında Öcalan örgütün kendi liderliği altında bazı terörist taktikler kullandığını kabul etti, ancak bunun yanında tarihsel kayıt bağlamında ele alınırsa Türkiye'nin PKK'ya göre daha çok terörist taktik kullandığının açık olduğunu da iddia etti. 18 Mart'ta, Öcalan'ın avukatları müvekkillerinin savunmasını PKK'nın 1993'teki ateşkesten bu yana ilan ettiği birden fazla ateşkese dayandıracağını belirten bir bildiri yayınladı. Bu süreç içerisinde Öcalan aleyhine Med TV ile bir röportaja katıldığı için Türk Ceza Kanunu'nun 125. maddesinden yargılandığı dava gibi birçok diğer dava açıldı. Bu davaya daha sonra iki dava daha eklendi ve bu davalar Ankara'da sanıksız olarak görüldü. 24 Mart 1999'da, savcılık PKK'nın silahlı isyanıyla ilgili olan tüm suçlamaları içeren ve ayrılıkçılıktan Öcalan'ın idamını talep eden ayrı bir iddianame yayınlayıp davanın 31 Mayıs 1999'da başlamasını talep etti. 30 Nisan 1999'da Öcalan'ın avukatları öfkeli bir kalabalığın saldırısına uğradılar. Öcalan'ın avukatlarının başı olan Ahmet Zeki Okçuoğlu, aksi takdirde istifa edeceklerini belirterek kendilerine koruma sağlanmasını talep etti. 24 Mart ve 30 Nisan'da Ankara'da yapılan iki duruşmaya Öcalan güvenlik sebepleriyle katılmadı. 7 Mayıs'ta, Öcalan'ın avukatlarına birkaç bin sayfadan oluşan dava dosyasına erişim izni verildi, ancak dosyanın bir kopyası verilmedi. 15 Mayıs'a kadar avukatlar dosyayı kendileri kopyaladılar.

İmralı'daki ana duruşma

İmralı adasındaki duruşma 31 Mayıs 1999 ile 29 Haziran 1999 tarihleri arasında görüldü ve Ankara DGM yargıçları duruşmaya bakmakla görevlendirildi. Duruşma için sıkı güvenlik önlemleri alındı. Sadece bu duruşmada kullanılması için yeni bir mahkeme salonu inşa edildi ve Öcalan duruşmaya kurşun geçirmez camdan oluşan bir kasanın içinde katıldı. Adada bir askerî güvenlik bölgesi oluşturuldu. Helikopterler ve savaş gemileri adanın etrafında tur atmaya başladı ve İmralı adasına giden teknelerin kalktığı limanların yer aldığı Bursa'daki Mudanya'ya girmek isteyen kişiler ilçe girişinde kimlik kontrolünden geçirildi. Birçok medya kuruluşu duruşmanın başlamasından itibaren duruşmayı haber yapmak için Mudanya'ya yerleşti, ancak duruşmaya sınırsız bir şekilde erişmesine izin verilen tek medya kuruluşları Anadolu Ajansı ve TRT idi. Olay yerinde bulunan hem Türk hem de uluslararası diğer medya kuruluşlarının sadece her oturumun bitiminden sonra gelişmeler hakkında haber yapmasına izin verildi. Savcılar duruşma boyunca adada kalırken Öcalan'ın avukatları her gün Mudanya'dan tekne aracılığıyla adaya getirildi. PKK isyanında öldürülen Türk askerlerinin ve isyanın diğer kurbanlarının ailelerinin davacı olmalarına ve duruşmalara katılmalarına izin verildi.

Duruşma

Duruşmanın ilk gününde, Öcalan Türkiye'deki isyana son verilmesi ve Kürt sorununa barışçıl bir çözüm bulunması için bir çağrı yaptı ve Öcalan'ın avukatlarının başı olan Ahmet Zeki Okçuoğlu müvekkilinin adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ve Öcalan'ın ölümünden kendisinin sorumlu tutulmasını istemediğini söyleyerek davadan çekildi. Diğer avukatlar savunma yapmalarının kasıtlı olarak engellendiği iddiası ile yargılamanın ertelenmesini talep etti, ancak talepleri mahkeme tarafından reddedildi. İkinci günde; Öcalan, PKK'nın Türkiye'ye karşı yürüttüğü isyanın ve PKK içerisindeki muhaliflerin cinayetleri gibi birçok PKK eyleminin ana sorumluluklarını üstlendi. Ancak bunun yanında İsveç başbakanı Olof Palme'nin suikastının ve 1993'te 33 silahsız erin katliamının emrini verdiğini reddedip olayların sorumluluğunu PKK'nın taraf değiştiren ve kaçan üyelerine yükledi. Duruşmanın üçüncü gününde; PKK tarafından öldürülmüş bir Türk askerinin dul eşinin anlattıklarını dinleyen bir yargıcın gözleri doldu ve bu olay medyada büyük ölçüde rapor edildi. Tanıkların ifadelerinin ardından mahkeme salonundaki asker yakınları "Apo'ya idam" diye bağırdılar. Mahkeme başkanı Turgut Okyay, avukatların ertesi günkü duruşma için son ifadelerini hazırlamalarını istedi. 3 Haziran'da Öcalan'ın avukatları İmralı adası yakınlarındaki herhangi bir otelde kalmalarına izin verilmediği için davayı boykot ederek duruşmaya katılmadılar. 4 Haziran'da; Öcalan'ın avukatları, Tansu Çiller, Celal Talabani ve PKK militanlarının akrabalarının mahkemede ifade vermesini talep etti, ancak bu talep yargıçlar tarafından reddedildi ve mahkeme salonundaki asker yakınları tarafından tepkiyle karşılandı. Bunun üzerine askerler devreye girerek Öcalan'ın avukatlarını öfkeli seyircilerden gelebilecek bir saldırıdan korudu. Bu olayların tetiklediği tartışmalar nedeniyle duruşma sonraki haftaya ertelendi. Asker yakınlarını temsil eden avukatlar; Öcalan'ın avukatlarına, Türkiye'yi PKK'nın isyanında gerçekleşen ölümlerden sorumlu tuttukları için PKK'nın anlatısını takip ettiklerini belirtip PKK'yı destekledikleri iddiası ile kendilerine dava açmaya çalıştı. Duruşmanın yeniden başlaması gereken tarihte, davacılar yine Öcalan'ın idamını talep ederken mahkeme duruşmayı 15 gün daha erteledi. 18 Haziran 1999'da; Türkiye Büyük Millet Meclisi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ile diğer uluslararası gözlemcilerin eleştirileri sonucu askerî yargıçların Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nden çıkarılması yönünde oy kullandı ve Öcalan'ın davasında sivil bir yargıç, askerî yargıcın yerini aldı. 23 Haziran'da davanın yeniden başlaması ile, avukatlar mahkemenin yapısının yeniden düzenlenmesi nedeniyle duruşmanın askıya alınmasını talep etti, ancak bu talep reddedildi.

Suçlamalar

Davacılar, PKK isyanının sebep olduğu 30.000 ölümden Öcalan'ı sorumlu tuttular. Asker yakınlarının avukatları, Öcalan'ın PKK'nın lideri ve kurucusu olduğunu itiraf ederek bu ölümlerden sorumluluğunu da kabul ettiğini söyledi. Davacı tarafın avukatları Öcalan'ın iddia ettiği üzere bir Türk Kürt düşmanlığı olmadığını ve başarılı bir şekilde bastırılan Kürt isyanları dışında Türkiye'nin Kürtlere karşı sistematik bir baskı uygulamadığını savundu. Bunun yanında Öcalan'ı çoğunlukla Kürtlerden oluşan hükûmet yanlısı askerî bir birim olan Köy Korucuları'nı özellikle hedef almakla suçladılar. Davacılar, Öcalan'ın Türk Ceza Kanunu'nun 125'inci maddesi doğrultusunda idam edilmesini talep ettiler.

Savunma

Öcalan'ın avukatları, Öcalan'ın şahsen herhangi bir terör faaliyetine katılmadığını iddia ederek "silahlı terör örgütü kurmak ve yönetmek" suçundan 30 yıldan fazla olmamak üzere hapis cezasına çarptırılmasını istediler. Öcalan'ın kendisi ise hukuki bir savunmadan ziyade siyasi bir savunmaya odaklandı; eylemlerinin sorumluluğunu üstlendi ve idam edilmek yerine PKK isyanının barış yoluyla çözülmesi sürecine dahil edilmesini talep etti. Öcalan, bunun yanında Türkiye'yi Kürtçe yayın ve eğitime izin verme gibi konularda daha "yapıcı bir yaklaşım" benimsemeye davet etti.

Ceza

Öcalan; 29 Haziran 1999'da Türk Ceza Kanunu'nun 125'inci maddesi doğrultusunda ölüm cezasına çarptırıldı ve hayatı boyunca kamu görevinden men edildi. Ceza kararı, yargıç Turgut Okyay tarafından okundu ve TRT'de canlı yayınlandı.

Yargıtay'a itiraz

Ekim 1999'da, Öcalan'ın avukatları müvekkillerinin Türk Ceza Kanunu'nun ölüm cezasının uygulanamayacağı farklı bir maddesiyle yargılanması gerektiğini savunarak cezanın hafifletilmesini talep etmek için Yargıtay'a itirazda bulundular. Ancak Öcalan'ın idam cezası Yargıtay 9. Ceza Dairesi tarafından 25 Kasım 1999'da onandı.

Sonrası

Ölüm cezasına tepkiler

Uluslararası

Cezanın verildiği gün, Uluslararası Af Örgütü Öcalan'ın yeniden yargılanmasını talep etti ve Ağustos 1999'da davanın iddia edilen kusurlarını gösteren, "Haksız yargılama sonrası idam cezası" adlı özel bir sayı yayınladı.İnsan Hakları İzleme Örgütü, Haziran 1999'da Öcalan'ın avukatları tarafından mahkemeye getirilen görgü tanıklarına söz hakkı verilmediği iddialarını sorguladı ve Birleşmiş Milletler'in yargısız, yerinde ve keyfi infazlar üzerine özel raportörü olan , adil koşulların gözetilmediği bir yargılama sonucunda ölüm cezası verilmesinin yaşama hakkını ihlal ettiğini belirtti.

Yerel

Temmuz 1999'un başlarında, TBMM'de Öcalan'ın ölüm cezasını 20 yıl hapis cezasına çevirecek ve PKK militanlarının kısmi bir af ile teslim olabilmesine izin verecek bir Af Yasası görüşüldü ancak teklif Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) başta olmak üzere sağ partilerin direnişi sonucuyla reddedildi. Türk halkı, Öcalan'a idam cezasının verildiği andan itibaren cezanın infaz edilmesi için çeşitli gösteriler ve yürüyüşler düzenledi. Bu yürüyüşlerde "İmralı Apo'ya mezar olacak", "Şehitler ölmez vatan bölünmez", "Vur vur inlesin, Apo dinlesin", "Kahrolsun PKK; Türk Kürt kardeştir, ayrım yapan kalleştir" gibi çeşitli sloganlar atıldı. 25 Kasım 1999'da idam cezasının onanmasının ardından, milliyetçi kalabalıklar Öcalan'ın idamının infaz edilmesi talebiyle TBMM'ye yürüdü. Ocak 2000'de, Türk hükûmeti idam cezasının infazının AİHM'nin kararı gözden geçirmesine kadar ertelendiğini açıklandı. Ağustos 2002'de Türkiye'de ölüm cezasının kaldırılmasının ardından aynı yılın Ekim ayında DGM Öcalan'ın ölüm cezasını müebbet hapse çevirdi.

AİHM'ye itiraz

Cezasının hafifleştirilmesi umuduyla, Öcalan Kasım 2000'de Strazburg'daki AİHM'ye başvurdu ve mahkeme davayı kabul etti. Davada Öcalan Sydney Kentridge ve Gareth Peirce önderliğindeki bir ekip tarafından temsil edildi, Türk hükûmetinin avukatlığını ise üstlendi. Mart 2003'te; AİHM Öcalan'ın bağımsız ve tarafsız bir mahkemede yargılanmadığı iddialarını onayladığını, ancak Öcalan'ın hapis koşullarının insanlık dışı olduğu veya MİT tarafından Kenya'da yakalanmasının insan haklarını ihlal ettiği yönündeki iddiaları reddettiğini belirten bir karar verdi. 2005'te; AİHM Büyük Dairesi, Türkiye'nin Öcalan'ın tutuklanmasına itiraz etmesine izin vermeyi reddedip adil bir dava olmadan kendisine idam cezası vererek Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 3, 5 ve 6. maddelerini ihlal ettiğine hükmetti ve Öcalan'ın davasının tekrar edilmesini talep etti. Türk mahkemeleri hükmün tarafsız olmadığına karar kıldı ve Öcalan'ı yeniden yargılamayı reddetti.

Öcalan'ın sonraki hayatı

Öcalan'ın tutuklu olarak kaldığı İmralı Cezaevi

Öcalan, kaldığı cezaevinde "esnek, çok kültürlü, anti-tekelci ve uzlaşma odaklı" olarak tarif ettiği Demokratik konfederalizm adlı bir politik kuram geliştirdi. Klasik Marksist-Leninist görüşlerin, Murray Bookchin'in komünalizme dair fikirleri ile ekoloji ve feminizm gibi konuların harmanlanması sonucu oluşan ve devlete dayanmayan sosyalizm anlayışını içeren bu doktrine göre, Orta Doğunun toplumsal yapısına en uygun model konfederal bir yapıdır. Öcalan, 22 Arap devletinin kendi arasında bu durumu gerçekleştirebileceğini, buna benzer olarak Türklerin de kendi aralarında "Türk demokratik konfederalizmi" kurabileceğini ifade etti. Çünkü Öcalan'a göre bu uluslar, ayrı ayrı bağımsız milli devletleri bulunduğu için tek devlet bayrağı altında toplanamayacaktır. Yine Öcalan'a göre Marksist-Leninist bir ilke olan ulusların kendi kaderini tayin hakkı, salt devlet kurma ilkesi olarak ele alındığı için tarihi felaketlere yol açmıştır. Buna karşın, Öcalan Demokratik konfederalizm ilkesinin demokratik ulus seçeneğinin yönetme şekli olarak bir halkın kendi geleceğini özgür ve demokratik yollarla belirleyebilmesinde bir biçim olarak kendini tarif ettiğini belirtti.

Öcalan cezaevinde bunun yanında jineoloji kuramını da teorize etti.

2013 yılının başlarında, resmî olarak PKK'nın silahlarını bırakması ve barışın sağlanması amacıyla Adalet Bakanlığı tarafından seçilen heyetler aracılığıyla Öcalan ile görüşülmeye başlandı. Görüşmelere İmralı görüşmeleri adı verildi. Heyetler, Ahmet Türk, Sırrı Süreyya Önder, Pervin Buldan ve Selahattin Demirtaş'ın da arasında bulunduğu milletvekillerinden oluşuyordu. Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ile Halkların Demokratik Partisi (HDP) tarafından gerçekleştirilen görüşmeler, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) tarafından eleştirildi. Görüşmelerin bir parçası olarak Irak'ın kuzey bölgesinde bulunan PKK militanları ve diğer Kürt milliyetçisi örgütler ile de iletişime geçildi, ancak görüşmeler sonuçsuz kaldı.

Hapis koşulları

Nevruz sırasında Van'da Öcalan'ın serbest bırakılması ve PKK militanlarını anmak için gerçekleştirilen bir gösteri

Öcalan'ın serbest bırakılması için Almanya'da gerçekleştirilen bir protesto, 21 Ocak 2016

Yakalanmasından sonra, Öcalan İmralı adasındaki tek tutuklu olarak tutuldu. 2002 yılında idam cezasının müebbet hapis cezasına çevrilmesi üzerine Öcalan İmralı'da tutulmaya devam edildi ve oradaki tek mahkûm olarak cezasını çekmeye başladı. İmralı'daki eski tutuklular Öcalan'ın tutuklanması üzerine adadan çıkarılıp başka cezaevlerine nakledildiler ve Öcalan'a gardiyanlık yapmaları için adaya 1.000'den fazla askerî personel yerleştirildi. Kasım 2009'da, Türk makamları bir dizi mahkûmu İmralı'ya naklederek Öcalan'ın yalnızlığına son verdiklerini duyurdular. Öcalan'ın bu mahkûmları haftada on saat görmesine izin veriliyordu. 2009'da Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi'nin adayı ziyaret etmesi ve cezaevi koşullara itiraz etmesi üzerine yeni bir hapishane inşa edildi.

Öcalan'ın avukatları 2010 yılında Öcalan'ın "fiziksel ve sözlü olarak kötü muameleye maruz kaldığı, bu konudaki şikayetlerine dair gerekli soruşturma yapılmadığı, cezaevi çalışanlarından ölüm tehdidi aldığı ve etnik kimliği nedeniyle ayrımcılığa uğradığı" iddiaları ile Türkiye aleyhine AİHM'ye başvurdu. AİHM, 27 Eylül 2018'de Öcalan'ın cezaevinde kötü muamele gördüğüne ilişkin başvurusunu oy birliği ile reddetti. Gerekçeli kararda, 2008'de gerçekleşen hücre aramasının gerçekleştiği gün ve o günü takip eden dönemde Öcalan'ın doktorlar tarafından muayene edildiği ve fiziksel ya da zihinsel olarak herhangi bir olumsuz bulguya rastlanmadığı, başvuruyu yapan Öcalan'ın da böyle bir iddiasının olmadığı, bu konuda kişisel olarak ne cezaevi yönetimine ne de cezaevinden sorumlu savcıya bu konuda bir başvuruda bulunmadığı belirtildi. Mahkeme, elle tutulur iddiaların olmadığı bir durumda ulusal yetkililerin soruşturma yürütmeme hakkını elinde tuttuğunu belirterek başvuruyu reddettiğini açıkladı.

27 Temmuz 2011 ile 2 Mayıs 2019 tarihleri arasında, Öcalan'ın avukatlarının kendisi ile görüşmesine izin verilmedi. Temmuz 2011'den Aralık 2017'ye kadar avukatları Öcalan'la görüşmek için 700'den fazla ziyaret başvurusunda bulundu, ancak hepsi reddedildi.

PKK destekçileri tarafından, Öcalan'ın İmralı'daki yaşam koşullarının kötü olduğu ve iyileştirilmesi gerektiği iddialarıyla düzenli olarak Serhildan adı verilen protesto gösterileri gerçekleştirildi. Ekim 2012'de yüzlerce Kürt tutuklu Öcalan'ın hapis koşullarının iyileştirilmesi için açlık grevine başladı. 68 gün devam eden grev Öcalan'ın talebiyle son buldu. 6 Ekim 2014 ile 11 Eylül 2016 tarihleri arasında Öcalan'ın ziyaretçi almasına izin verilmedi; Öcalan'ın kardeşi Mehmet Öcalan tarafından Kurban Bayramı nedeniyle 11 Eylül'de gerçekleştirilen ziyaret, Öcalan'ın neredeyse iki yıllık bir süre içerisinde aldığı ilk ziyaretti. Öcalan'ın ziyaretçi alması daha sonra yeniden yasaklandı ve 12 Ocak 2019'da kardeşinin onu ikinci kez ziyaret etmesine kadar ziyaretçi almadı. Ziyaretten sonra kardeşi, Öcalan'ın sağlığının iyi olduğunu söyledi.

"Sayın" davaları

Sadece 2006 yılı boyunca Öcalan'a "sayın" ile hitap etmeleri nedeniyle toplam 2.691 kişi hakkında "suç ve suçluyu övme" suçunu düzenleyen, Türk Ceza Kanunu'nun 215'nci maddesine göre dava açıldı. 2007 yılında ise aynı sebepten dava açılan kişi sayısı 5.193'tü. Açılan bu davalar sonucu 2006 ve 2007 yıllarında toplam 949 kişi ceza aldı.

2013 davası

2013'te; Öcalan'ı temsil eden 46 avukata karşı Öcalan'ın önderliğini yaptığı, PKK'nın "lider heyetinin" bir parçası oldukları iddiasıyla dava açıldı. Duruşmanın sıklıkla ertelenmesi nedeniyle avukatların duruşma öncesi tutukluklarının da süresinin uzaması, yabancı medya tarafından eleştiri ile karşılandı. İngiliz avukat Margaret Owen, davayı "tamamen siyasi" ve "kafkaesk" olarak tanımladı.The Guardian gazetesinin iddiasına göre, davanın kanıtları Öcalan ve avukatları arasındaki telefon görüşmelerinin yasa dışı şekilde kaydedilmesine dayanıyordu.

Ayrıca bakınız

• Seyit Rıza, Dersim İsyanı'nın lideri olması sebebiyle idam edilen Kürt aşiret önderi
• Halkların Demokratik Partisinin kapatılma davası
• 49'lar Davası

Kaynakça

1. ^ Birand, Mehmet Ali (16 Haziran 1988). "'Tarihi bir dönemece geldik'". Milliyet. s. 13. 
2. ^ "Kurdistan Workers' Party (PKK)" (İngilizce). Encyclopædia Britannica. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2015. 
3. ^ ^{a b} "Arşivlenmiş kopya". 15 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2015. 
4. ^ ^{a b} "Chronology of the Important Events in the World/PKK Chronology (1976–2006)". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2011. 
5. ^ Turkey: Government Under Growing Pressure To Meet Kurdish Demands 19 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17 August 2005
6. ^ "PKK claims deadly suicide bombing at Turkish police station". Middle East Eye (İngilizce). 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2021. 
7. ^ "Child soldiers in ISIS, PKK, Boko Haram…" (PDF). Hrwf.eu. 16 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
8. ^ "Condemnation of Ankara terror attack grows". Anadolu Ajansı. 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2021. 
9. ^ Phillips, David L. (2015). The Kurdish spring : a new map of the Middle East. Bernard Kouchner. New Brunswick, New Jersey. ISBN . OCLC 903531844. 
10. ^ "Turkey". U.S. Department of State. 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2021. 
11. ^ ^{a b c} "EUROPEAN COURT OF HUMAN RIGHTS" (PDF). CASE OF ÖCALAN v. TURKEY. Council of Europe. 12 Mart 2003. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021. 
12. ^ "Rights Group Decries Missed Opportunity to Prosecute PKK Leader". Urgent Need for an International Criminal Court Cited. Human Rights Watch. 20 Ocak 1999. 4 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
13. ^ "No security without human rights". Uluslararası Af Örgütü. 1997. 8 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
14. ^ The Kurdish Spring: A New Map of the Middle East (İngilizce). Routledge. 5 Temmuz 2017. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
15. ^ "Abdullah Öcalan'ın Yargılanması 2. Gün". Anadolu Ajansı. 1 Haziran 1999. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
16. ^ "No Security Without Human Rights". UNHCR. Amnesty International. 1 Ekim 1996. 27 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020. 
17. ^ Aliza Marcus (1 Ağustos 2007). Blood and Belief: The PKK and the Kurdish Fight for Independence (İngilizce). NYU Press. s. 128. ISBN . 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020. 
18. ^ Violence and Restraint in Civil War: Civilian Targeting in the Shadow of International Law. Cambridge University Press. 26 Eylül 2016. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2015. 
20. ^ Şener, Nedim (28 Ağustos 2020). "Kürt katili PKK". Hürriyet. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
21. ^ ^{a b c d e f} "A Most Unwanted Man". Los Angeles Times (İngilizce). 19 Şubat 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
22. ^ ^{a b c} Liel, Alon (2001). Turkey in the Middle East: Oil, Islam, and Politics. Lynne Rienner Publishers. s. 236. ISBN . 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
23. ^ "Ocalan presumed hiding in Russia". BBC. 3 Şubat 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
24. ^ ^{a b} Traynor, Ian (28 Kasım 1998). "Italy 'may expel Kurd leader'". The Guardian. 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
25. ^ ^{a b} Stanley, Alessandra (17 Aralık 1998). "Italy Ending House Arrest Of Rebel Chief Of the Kurds". The New York Times. ISSN 0362-4331. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
26. ^ ^{a b c d e f g h i j k l m n} "Death sentence after unfair trial: The case of Abdullah Öcalan". Amnesty International. Ağustos 1999. 
27. ^ ^{a b} "Amnesty International Report 1999 - Italy". United Nations High Commissioner for Refugees. Refworld. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
28. ^ Gökkaya, Hasan (15 Şubat 2019). "Der mächtigste Häftling der Türkei". Die Zeit. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
29. ^ Alessandra, Stanley (21 Kasım 1998). "Italy Rejects Turkey's Bid For the Extradition of Kurd (Published 1998)". The New York Times. ISSN 0362-4331. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
30. ^ Gunter, Michael M. (2000). "The Continuing Kurdish Problem in Turkey after Öcalan's Capture". Third World Quarterly. 21 (5). s. 850. ISSN 0143-6597. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
31. ^ ^{a b} Zaman, Amberin (18 Şubat 1999). "Washingtonpost.com: Turkey Celebrates Capture of Ocalan". Washington Post. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
32. ^ ^{a b} "Fiasco in Nairobi". Greek Intelligence and the Capture of PKK Leader Abdullah Ocalan in 1999. CIA. 21 Nisan 2009. 6 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020. 
33. ^ "Cyprus News Agency: News in English (PM), 99-02-19" (İngilizce). Hellenic Resources Network. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2009. 
34. ^ "Yunanistan'ın terör örgütü PKK'ye verdiği açık destek". T.C. Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü. 15 Ekim 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. 
35. ^ "Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi HZ.NO:1997/514-ESAS NO:1999/98-İDDİANAME NO:1999/78 I. Bölüm". 3 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2012. 
36. ^ Akan, Ali Kemal (15 Şubat 2018). "'Terörist başı 60 saniyede paketlendi'". Anadolu Ajansı. Anadolu Ajansı. 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2019. 
37. ^ "Hürriyet, Yüzümüzü ağartan gizli kahramanlar, 6 Haziran 1999". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2010. 
38. ^ Weiner, Tim (20 Şubat 1999). "U.S. Helped Turkey Find and Capture Kurd Rebel". The New York Times. ISSN 0362-4331. 6 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
39. ^ "Ocalan interpreter tells how trap was set". The Irish Times. 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
40. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
41. ^ Hetzel, Helmut. "Von der RAF-Sympathisantin zur Anwältin Öcalans". Die Welt. 24 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
42. ^ "Yunan-PKK savaşı". Apo'nun yakalanması üzerine çılgına dönen PKK'lılar Avrupa'daki Yunan elçiliklerine karşı saldırıya geçti. Çok sayıda elçilik işgal edildi ve rehineler alındı. Bunun üzerine Yunanistan eylemlerin derhal kesilmesi için PKK'ya ültimatom verdi ve misilleme olarak 30 militanı tutukladı. Hürriyet. 17 Şubat 1999. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2020. 
43. ^ ^{a b} "Abdullah Öcalan v. Turkey, Working Group on Arbitrary Detention, U.N. Doc. E/CN.4/2001/14/Add.1 at 46 (1999)". Minnesota Üniversitesi İnsan Hakları Kütüphanesi. 1999. 10 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
44. ^ ^{a b} Morris, Chris (20 Şubat 1999). "Turkey makes sure its prison island is deserted for a new Kurdish inmate". The Guardian. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
45. ^ ^{a b c} Asula, Engin (5 Haziran 1999). "Trial Of Abdullah Ocalan". The Irish Times. 
46. ^ ^{a b c d e f g h} Mowbray, Alastair R. Cases and Materials on the European Convention on Human Rights. Oxford University Press. ss. 129-130. ISBN . 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
47. ^ ^{a b} Chiapetta, Hanz (Nisan 2001). "Rome, 11/15/1998: Extradition or Political Asylum for the Kurdistan Workers Party's Leader Abdullah Ocalan?" (PDF). Pace International Law Review. Cilt 13. s. 145. 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
48. ^ ^{a b c} Selcan, Haçaoğlu (29 Haziran 1999). "Ocalan sentenced to death". Associated Press. 3 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
49. ^ ^{a b c d e f g} Parliamentary Assembly Documents 1999 Ordinary Session (fourth part, September 1999), Volume VII. Avrupa Konseyi. s. 15-18. ISBN . 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
50. ^ "Ocalan charged with treason". BBC. 23 Şubat 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
51. ^ "Ocalan sees lawyers". BBC. 25 Şubat 1999. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
52. ^ Gunter, Michael (2000). "The continuing Kurdish problem in Turkey after Öcalan's capture". Third World Quarterly. 21 (5). s. 852. JSTOR 3993622. 
53. ^ "Ocalan to base defense on request for cease-fire". BBC. 18 Mart 1999. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
54. ^ ^{a b} Laizer, Sheri (1999). "Abdullah Ocalan: A plea for justice". Socialist Lawyer, 31. ss. 6-8. ISSN 0954-3635. JSTOR 42949064. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
55. ^ "Ocalan lawyers threaten to quit". BBC. 5 Mayıs 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
56. ^ ^{a b} "Prison island trial for Ocalan". BBC. 24 Mart 1999. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021. 
57. ^ "Human Rights Watch: Ocalan Trial Monitor". Human Rights Watch. 16 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
58. ^ "Charges mount against Ocalan". BBC. 24 Nisan 1999. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
59. ^ ^{a b} "Ocalan Denies Murder Charges". CBS. 1 Haziran 1999. 11 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
60. ^ ^{a b} "Turkish prosecutors rest case, demand that Ocalan hang". CNN. 8 Haziran 1999. 6 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
61. ^ Marcus, Aliza (Sonbahar 1999). "The Trial of Ocalan". Dissent Magazine. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
62. ^ ^{a b} "CASE OF ÖCALAN v. TURKEY (Application no. 46221/99)". Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi. 12 Mayıs 2005. 25 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
63. ^ ^{a b c} "Ocalan trial resumes in Turkey". CNN. 1 Haziran 1999. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
64. ^ King, Laura (1 Mart 1999). "Ocalan Affecting Turkish Town". Associated Press. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021. 
65. ^ ^{a b c d} "Ocalan denies role in key rebel actions, Palme assassination". CNN. 1 Haziran 1999. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
66. ^ ^{a b c d} "High drama at Ocalan trial". BBC. 4 Haziran 1999. 5 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
67. ^ "Ocalan urges end to fighting". BBC. 1 Haziran 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
68. ^ ^{a b} "Ocalan faces Turkish justice". BBC. 31 Mayıs 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
69. ^ "Ocalan: Greeks supplied Kurdish rebels". BBC. 1 Haziran 1999. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
70. ^ ^{a b} "Ocalan judge moved to tears". BBC. 2 Haziran 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
71. ^ "Ocalan lawyers boycott trial". BBC. 3 Haziran 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
72. ^ ^{a b} "Ocalan - new execution demand". BBC. 8 Haziran 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
73. ^ Chris, Morris (18 Haziran 1999). "Military judge barred from Ocalan trial". BBC. 19 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
74. ^ Ulman, Seva (18 Haziran 1999). "Military judge dumped from Ocalan trial". United Press International. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
75. ^ ^{a b} "Ocalan speaks of peace". BBC. 23 Haziran 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
76. ^ "Turkey and Abdullah Ocalan: Both on trial". The Economist. 3 Haziran 1999. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020. 
77. ^ "Text of the Ocalan verdict". BBC. 29 Haziran 1999. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
78. ^ "Decision on Ocalan appeal delayed". BBC. 21 Ekim 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2021. 
79. ^ ^{a b} "Ocalan death sentence upheld". BBC. 25 Kasım 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
80. ^ "Amnesty International calls for a retrial of PKK leader Abdullah Öcalan" (PDF). Uluslararası Af Örgütü. 29 Haziran 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
81. ^ "Bill to spare life of Ocalan withdrawn by Ecevit". The Irish Times. 3 Temmuz 1999. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
82. ^ "Askerler yürüdü..." Hürriyet. 1 Temmuz 1999. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
83. ^ "Turkey delays execution of Kurdish rebel leader Ocalan". CNN. 12 Ocak 2000. 26 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
84. ^ "Turkey abolishes death penalty". The Independent. 18 Kasım 2003. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
85. ^ Luban, David. International and Transnational Criminal Law. Wolters Kluwer Law & Business. ISBN . 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
86. ^ "Öcalan artık müebbetlik". Radikal. 3 Ekim 2002. 19 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2019. 
87. ^ "Öcalan'ın cezası idamdan müebbete döndü". Hürriyet. 3 Ekim 2002. Erişim tarihi: 18 Eylül 2019. Ankara 2 No'lu DGM, idam cezasını savaş ve çok yakın savaş tehdidi dışında kaldıran yasa uyarınca, Abdullah Öcalan'ın idam cezasını, müebbet ağır hapis cezasına dönüştürdü. Duruşma yapılmaksızın oy birliğiyle alınan karar uyarınca Öcalan, yaşamı boyunca şartlı tahliyeden yararlanamayacak. ^[]
88. ^ "Ocalan appeals death sentence to European Court of Human Rights". RTE. 21 Kasım 2000. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
89. ^ "Turkey's Ocalan trial 'unfair'". BBC. 12 Mart 2003. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
90. ^ "There will absolutely be no retrial for Abdullah Öcalan". Daily Sabah. 29 Mart 2013. 20 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
91. ^ "Öcalan'ın demokratik konfederalizm ve komünalizmi -2". Devrimci Proletarya. 14 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2015. 
92. ^ Öcalan, A. Democratic Confederalism 9 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce) Transmedia Publishing Ltd., 2011, s. 21 .
93. ^ "Anarchists vs. ISIS: The Revolution in Syria Nobody's Talking About". 29 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016. 
94. ^ Öcalan ile ünlü yazar Murray Bookchin arasındaki yazışmalar 24 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 15 Şubat 2016, Erişim tarihi: 16 Şubat 2016.
95. ^ ^{a b} Öcalan, A. Democratic Confederalism 15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce) Lulu Press, 2015,
96. ^ "İmralı görüşmelerinde dikkat çeken detay". Sabah. 24 Şubat 2013. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
97. ^ "Yalçın Akdoğan "İmralı ile görüşmeleri" anlattı". CNN Türk. 31 Aralık 2012. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
98. ^ Erdoğan, Hamza (19 Şubat 2013). "İmralı heyetine vize çıktı". Star. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2021. 
99. ^ "Kurd's Death Sentence Commuted to Life Term". Los Angeles Times. 4 Kasım 2002. 3 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
100. ^ "PKK leader Ocalan gets company in prison". United Press International. 2 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
101. ^ Villelabeitia, Ibon (18 Kasım 2009). "Company at last for Kurdish inmate alone for ten years". The Scotsman. 13 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
102. ^ Erduran, Esra (10 Kasım 2009). "Turkey building new prison for PKK members". Southeast European Times. 19 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
103. ^ "AİHM, Abdullah Öcalan'ın 'kötü muamele' başvurusunu reddetti". BBC Türkçe. 27 Eylül 2018. 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2018. 
104. ^ "Öcalan-Anwälte: Kontaktverbot faktisch in Kraft". Fırat Haber Ajansı. 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
105. ^ "Lawyers' appeal to visit Öcalan rejected for the 710th time". Fırat Haber Ajansı. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
106. ^ DTP Protestoları Çatışmalarla Sürüyor 28 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Bianet, 13 Aralık 2009, Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
107. ^ Avrupa ve Türkiye'de DTP ve Öcalan Eylemleri 28 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Bianet, 11 Aralık 2009, Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
108. ^ White, Paul J. The PKK : coming down from the mountains. Londra. s. 88. ISBN . OCLC 917888767. 
109. ^ "Inhaftierter PKK-Chef: Erstmals seit zwei Jahren Familienbesuch für Öcalan". Der Spiegel. 12 Eylül 2016. 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
110. ^ "PKK's Ocalan visited by family in Turkish prison, first time in years". Kurdistan24. 30 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
111. ^ The Kurdish question in Turkey : new perspectives on violence, representation, and reconciliation. Cengiz Gunes, Welat Zeydanlioğlu. Abingdon, Oxon. 2014. ISBN . OCLC 859154597. 
112. ^ "7 bin 884 kişiye "sayın" davası açılmış". Cumhuriyet. 25 Aralık 2008. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021. 
113. ^ Owen, Margaret (2013). "First Hand Account of the Fifth Hearing of the Kurdish Lawyers' Trial Held in the Silivri Prison Courtroom, outside Istanbul, on 20 June 2013". New Journal of European Criminal Law. 4 (3). ss. 212-214. doi:10.1177/203228441300400304. 
114. ^ Bowcott, Owen (9 Ocak 2013). "Kurdish and Turkish lawyers on trial for representing imprisoned leader". The Guardian. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021. 

Konuyla ilgili yayınlar

• Özkan, Tuncay (2005). Abdullah Öcalan neden verildi? nasıl yakalandı? ne olacak?. 5. bs. İstanbul: Alfa Basım Yayım. ISBN . OCLC 62167840. 
• Mowbray, A. (2006). "Military Judges and the Right to a Fair Trial". Human Rights Law Review. 6 (1). ss. 176-183. doi:10.1093/hrlr/ngi039. 
• Gilbert, Geoff (1999). "The Arrest of Abdullah Ocalan". Leiden Journal of International Law. Cilt 12. s. 565. 
• "Ocalan v. Turkey". Human Rights Case Digest. Cilt 10. 1999. s. 42. 
• Chiappetta, Hanz (2001). "Rome, 11/15/1998: Extradition or Political Asylum for the Kurdistan Workers Party's Leader Abdullah Ocalan". Pace International Law Review. Cilt 13. s. 117. 

Dış bağlantılar

Vikikaynak'ta Öcalan Davası

ile ilgili metin bulabilirsiniz.

• "Öcalan Davası'nda Ankara 2 nolu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nin 1999/21 nolu Kararı". BelgeNet. 26 Haziran 1999. 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.