Akciğer embolisi veya akciğer embolizmi ya da bilimsel adıyla Pulmoner embolizm, genellikle venöz tromboemolizmin en önemli komplikasyonudur. Klinik acillerinde ve otopsilerde çok sık rastlanan bir olgudur. Postoperatif akciğer embolizmi özellikle 40 yaş üzeri hastalarda izlenir. Önceden bulunan bir vena patolojisi (varis), şişmanlık, operasyon süresi, postoperatif infeksiyonlar, kanserler akciğer embolizmi riskini arttırırlar. Embolusların %90’ı alt ekstremitelerdeki derin ven trombozundan kökenlidir (derin ven trombozu olgularının ½’si sessizdir). Kalan %10'luk bölümünde , sağ kalpten ve damar yolu açılan venalardan kökenli emboluslar rol oynar. En tehlikeli olanlar kasık (iliofemoral), uterus ve prostat çevresi venalarından kopan emboluslardır. Klinik bulgular embolusun çapıyla ve olayın süresiyle ilgilidir. Akut akciğer embolizminde çok küçük çaplı bir embolus hiçbir belirti vermez (asemptomatik). Embolusun çapı büyüdükçe sonuçları da büyür:
- Küçük embolus: geçici bir dispne ve takipne,
- Orta çaplı bir embolus: (plevra ağrısı, hemoptizi, plevral efüzyon),
- Büyükçe bir embolus: kardiyovasküler arreste (kalp durması) bağlı .
Akciğer embolisi | |
---|---|
Olağan başlangıcı | İleri yaş |
Uzmanlık | Kardiyoloji, hematoloji, Göğüs hastalıkları |
Belirtiler | Nefes darlığı, göğüs ağrısı, kan tükürme |
Komplikasyon | Bayılma, anormal derecede düşük tansiyon, ani ölüm |
Risk faktörü | Kanser, uzun süreli yatak istirahati, sigara, felç, bazı genetik durumlar, östrojen bazlı ilaçlar, hamilelik, obezite, ameliyat sonrası |
Tanı | Ultrason, Bilgisayarlı Tomografi Taraması (BT), Akciğer Ventilasyon/Perfüzyon Taraması, Pulmoner Anjiyografi, Kan Testleri |
Tedavi | Antikoagülanlar (heparin, varfarin) |
Sıklık | yıllık ~30.000 (Türkiye), yıllık ~450,000 (ABD), yıllık ~430,000 (Avrupa) |
Ölüm | yıllık >10-12,000 (ABD), >30-40,000, (Avrupa) |
Ansızın beliren kollaps ve ölüm olgularında suçlanan “massif akciğer embolizmi” kasık (iliofemoral) venalarından gelen büyükçe bir embolusun sonucudur. Özellikle ortopedik cerrahide postoperatif dönemde ve doğumdan sonra yataktan ilk kez kalkan ve yürüyen hastalarda venalar çevresindeki kasların kasılmalarıyla yerinden koparak dolaşıma giren trombuslar çok önemlidir. Kronik kalp ya da akciğer hastalığı nedeniyle uzun süre yatmak zorunda kalan hastalar ile uzun süren yolculuklarda hareketsiz kalan yaşlılar için de massif akciğer embolizmi riski vardır.
Büyükçe bir embolus ’in ana dalındaki bifürkasyon yerine oturursa her iki akciğer kan dolaşımı engellenir. Orta çaplı çok sayıda embolus varlığında da benzer sonuçla karşılaşılır. Massif akciğer embolizmi olgularındaki akut süreç güçlü bir hipotansiyon ve şok ile hastanın birkaç dakika içinde ölümüne neden olur. Ayrıntılı olarak incelersek massif akciğer embolizmi nedeniyle akciğerin kan dolaşımı engellenir. Bu sonuç akut sağ kalp yetmezliğine yol açarken sol ventriküle gelen kan azalır. Sol ventriküle gelen kanın azalması sistemik dolaşıma gönderilmek üzere aortaya atılan kan miktarının eksilmesine neden olur. Sonuç hipotansiyon ve şoktur.
Kronik akciğer embolizminde çok küçük çaplı bir emboluslar vardır. A.pulmonalis’in çok küçük dallarını tıkarlar. Uzunca bir süre sonra pulmoner hipertansiyon ve onu izleyen sağ kalp yetmezliği (cor pulmonale) belirtileri başlar.
Kaynakça
- ^ a b c . www.nhlbi.nih.gov. 1 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021.
- ^ a b . www.medicalpark.com.tr. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021.
- ^ "Pulmonel Embolizm". www.kanhastaliklari.org.tr. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Haziran 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Haziran 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Haziran 2021.
- ^ Raskob, G.E.; Angchaisuksiri, P.; Blanco, A.N.; Buller, H.; Gallus, A.; Hunt, B.J.; Hylek, E.M.; Kakkar, A.; Konstantinides, S.V.; McCumber, M.; Ozaki, Y.; Wendelboe, A.; Weitz, J.I. (19 Kas 2014). "Thrombosis: A Major Contributor to Global Disease Burden". Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology. 34 (11). ss. 2363-2371. doi:10.1161/ATVBAHA.114.304488. 10 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ocak 2024 – CrossRef vasıtasıyla.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Haziran 2021.
- ^ a b c d Goljan EF. Rapid Review Pathology. 5th edt., Elsevier, Philadelphia, 2019
- ^ a b c Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015
- ^ a b c Mason R, Broaddus VC, Martin T, et al. Murray and Nadel's Textbook of Respiratory Medicine, 5th Edition, Saunders, Philadelphia, 2010
- ^ a b Lilly LS. Pathophysiology of heart disease, 5th edition, Harvard Medical School, Wolters, Baltimore, 2011
Hastalık ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Akciger embolisi veya akciger embolizmi ya da bilimsel adiyla Pulmoner embolizm genellikle venoz tromboemolizmin en onemli komplikasyonudur Klinik acillerinde ve otopsilerde cok sik rastlanan bir olgudur Postoperatif akciger embolizmi ozellikle 40 yas uzeri hastalarda izlenir Onceden bulunan bir vena patolojisi varis sismanlik operasyon suresi postoperatif infeksiyonlar kanserler akciger embolizmi riskini arttirirlar Emboluslarin 90 i alt ekstremitelerdeki derin ven trombozundan kokenlidir derin ven trombozu olgularinin si sessizdir Kalan 10 luk bolumunde sag kalpten ve damar yolu acilan venalardan kokenli emboluslar rol oynar En tehlikeli olanlar kasik iliofemoral uterus ve prostat cevresi venalarindan kopan emboluslardir Klinik bulgular embolusun capiyla ve olayin suresiyle ilgilidir Akut akciger embolizminde cok kucuk capli bir embolus hicbir belirti vermez asemptomatik Embolusun capi buyudukce sonuclari da buyur Kucuk embolus gecici bir dispne ve takipne Orta capli bir embolus plevra agrisi hemoptizi plevral efuzyon Buyukce bir embolus kardiyovaskuler arreste kalp durmasi bagli Akciger embolisiOlagan baslangiciIleri yasUzmanlikKardiyoloji hematoloji Gogus hastaliklari BelirtilerNefes darligi gogus agrisi kan tukurmeKomplikasyonBayilma anormal derecede dusuk tansiyon ani olumRisk faktoruKanser uzun sureli yatak istirahati sigara felc bazi genetik durumlar ostrojen bazli ilaclar hamilelik obezite ameliyat sonrasiTaniUltrason Bilgisayarli Tomografi Taramasi BT Akciger Ventilasyon Perfuzyon Taramasi Pulmoner Anjiyografi Kan TestleriTedaviAntikoagulanlar heparin varfarin Siklikyillik 30 000 Turkiye yillik 450 000 ABD yillik 430 000 Avrupa Olumyillik gt 10 12 000 ABD gt 30 40 000 Avrupa Ansizin beliren kollaps ve olum olgularinda suclanan massif akciger embolizmi kasik iliofemoral venalarindan gelen buyukce bir embolusun sonucudur Ozellikle ortopedik cerrahide postoperatif donemde ve dogumdan sonra yataktan ilk kez kalkan ve yuruyen hastalarda venalar cevresindeki kaslarin kasilmalariyla yerinden koparak dolasima giren trombuslar cok onemlidir Kronik kalp ya da akciger hastaligi nedeniyle uzun sure yatmak zorunda kalan hastalar ile uzun suren yolculuklarda hareketsiz kalan yaslilar icin de massif akciger embolizmi riski vardir Buyukce bir embolus in ana dalindaki bifurkasyon yerine oturursa her iki akciger kan dolasimi engellenir Orta capli cok sayida embolus varliginda da benzer sonucla karsilasilir Massif akciger embolizmi olgularindaki akut surec guclu bir hipotansiyon ve sok ile hastanin birkac dakika icinde olumune neden olur Ayrintili olarak incelersek massif akciger embolizmi nedeniyle akcigerin kan dolasimi engellenir Bu sonuc akut sag kalp yetmezligine yol acarken sol ventrikule gelen kan azalir Sol ventrikule gelen kanin azalmasi sistemik dolasima gonderilmek uzere aortaya atilan kan miktarinin eksilmesine neden olur Sonuc hipotansiyon ve soktur Kronik akciger embolizminde cok kucuk capli bir emboluslar vardir A pulmonalis in cok kucuk dallarini tikarlar Uzunca bir sure sonra pulmoner hipertansiyon ve onu izleyen sag kalp yetmezligi cor pulmonale belirtileri baslar Kaynakca a b c www nhlbi nih gov 1 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2021 a b www medicalpark com tr 23 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2021 Pulmonel Embolizm www kanhastaliklari org tr 8 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Haziran 2021 Arsivlenmis kopya PDF 8 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Haziran 2021 Arsivlenmis kopya 12 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Haziran 2021 Raskob G E Angchaisuksiri P Blanco A N Buller H Gallus A Hunt B J Hylek E M Kakkar A Konstantinides S V McCumber M Ozaki Y Wendelboe A Weitz J I 19 Kas 2014 Thrombosis A Major Contributor to Global Disease Burden Arteriosclerosis Thrombosis and Vascular Biology 34 11 ss 2363 2371 doi 10 1161 ATVBAHA 114 304488 10 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ocak 2024 CrossRef vasitasiyla Arsivlenmis kopya 1 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Haziran 2021 a b c d Goljan EF Rapid Review Pathology 5th edt Elsevier Philadelphia 2019 a b c Kumar V Abbas AK Aster JC Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease 9th edt Elsevier Saunders Philadelphia 2015 a b c Mason R Broaddus VC Martin T et al Murray and Nadel s Textbook of Respiratory Medicine 5th Edition Saunders Philadelphia 2010 a b Lilly LS Pathophysiology of heart disease 5th edition Harvard Medical School Wolters Baltimore 2011 Hastalik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz