Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alemdar Mustafa Paşa veya Bayraktar Mustafa Paşa (1755, Hotin - 15 Kasım 1808, İstanbul), II. Mahmud saltanatında 29 Temmuz 1808 - 15 Kasım 1808 tarihleri arasında üç ay on sekiz gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Bazı kaynaklar, Arnavut kökenli olduğunu bildirir.
| Alemdar Mustafa Paşa | |
|---|---|
 | |
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 29 Temmuz 1808 - 15 Kasım 1808 | |
| Hükümdar | II. Mahmud |
| Yerine geldiği | Çelebi Mustafa Paşa |
| Yerine gelen | Çavuşbaşı Memiş Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1755 Hotin |
| Ölüm | 15 Kasım 1808 (53 yaşında) İstanbul |
Rusçuk Ayanlığı'nı ele geçirmesi
1755'te Hotin'de doğmuştur. Babası Hacı Hasan adında bir yeniçeri idi. Aynı ocağa kaydolup bölüğünün sancağını taşıdığı için "Alemdar" lakabı ile anılır olmuştu.
Balkanlar'da devam eden Rus ve Avusturya savaşları bölgede merkezi otoritenin kurulmasını hemen hemen imkansızlaştırmıştı. Sınırlarda düşmana karşı savunmanın ve bölge içinde asayişin sağlanması için devlete gayrimeşru güç odaklarına bağımlı ve muhtaç hale gelmişti. Başkentten uzak bölgelerde ve özellikle Balkanlarda, "ayan" adı verilen gayri resmi yörel güç odakları devlet idaresine ortak olarak ortaya çıkmıştı. Babıâli, sınırlar içinde asayişi sağlamak ve ortaya çıkan zorbaları ve eşkıyayı temizlemek için iktidarına ortak olan ayanlardan âsi olmayan ve hâlâ sadakatini sürdürenler ile temas kurup bunları polis gücü gibi kullanmaktan başka çare bulamadı. Hükûmete bağlı olan ayanlardan biri de Rusçuk ayanı idi.
Alemdar Mustafa' da, Tirsinikli oğlu İsmail Ağa'nın maiyetine katıldı ve kısa sürede büyük yararlıklar göstererek Ağa'nın takdirini kazandı. Özellikle 1797'de Pazvantoğlu Osman'ın hayli kalabalık ordusunu sadece 200 kadar adamıyla püskürtüp Rusçuk'u kurtarması, bir anda bölgede adının duyulmasını ve hükûmette bile şöhret kazanmasını sağladı. Başarısından ötürü Silistre Valisi 'nın teklifi üzerine "Hassa Hasekiliği" payesi verilerek ödüllendirildi. Pazvantoğlu'nun tenkili süreci içinde onu Tırnova hücumunda mağlup etmesi, sonra da eşkıya Manav İbrahim'i tepelemesiyle Alemdar Mustafa 'nın gözüne girdi. Önce onun yanında kapıcıbaşılığa yükseldi. 1804'te ise İsmail Ağa'nın teklifiyle Hacı Ömer Ağa'nın ölümü sonucu boşalan Hezargrad ayanlığına atandı.
1806'da bir suikaste kurban gitti. Alemdar Mustafa Ağa, efendisine yapılan suikast haberini alınca Rusçuk'a gidip asayişi sağladı. Rusçuk halkından aldığı destek ile İstanbul'a temsilciler gönderildi ve Alemdar Mustafa, Rusçuk'a ayan olarak atandı.
Ayan olarak Rusçuk, Yergöğü ve Tuna sahillerinde Rus ilerleyişine engel olmak için tedbirler almaya çalıştı. Bölge tarımının gelişmesine çalışıp bu nedenle bölgede yeni su kanalları açtırdı. Çiftçiden alınan haraç gibi vergileri kaldırdı. Bu icraatı ile çift bozup bölgeden ayrılan köylüleri tekrar geri gelmeye teşvik etti.
Ayan olarak isyandan vazgeçtikten sonra Vidin muhafızlığına atanan ölünce ayanı olduğu bölgelerde faydalı, adil ve itaatkâr idaresi ile Osmanlı yüksek idarecilerini gözüne girdiği için vezirlik rütbesi ile Vidin muhafızlığı ile Silistre Eyaleti valiliğine getirildi.
1806'da başlayan 1806-1812 Osmanlı-Rus Savaşı'nda önemli yararlıklar gösterdi. Rus Mareşali 'u bozguna uğratarak ordu içindeki şöhretini arttırdı ve Ruslar'a karşı direncin yeni umudu oldu.
Kabakçı Mustafa İsyanı ve Rusçuk Yaranı
1808 yılında Kabakçı Mustafa İsyanı çıktı. III. Selim tahttan indirildi ve IV. Mustafa tahta geçirildi. Bu isyanı tesvik edip idare edenler Nizam-ı Cedit reformlarını kaldırmaya yeltendiler. Olaylar üzerine İstanbul'dan Rusçuk şehrine kaçıp Alemdar Mustafa Paşa'ya sığınan reform yanlıları, olarak anılan, bir gizli cemiyet kurarak Alemdar Mustafa Paşa'yı İstanbul'a gitmesi için teşvik ettiler.
İstanbul'a geliş ve yeni padişahın tahta geçirilişi
Ruslarla imzalanan bir ateşkes anlaşması yapılmıştı ama Silistre'de ordugahta bulunan "ordu" içinde yeniçeriler karışıklık çıkardılar. O kış için ordu niteliği kalmamış olan Osmanlı birlikleri başlarında Sadrazam ve Serdar-ı Ekrem Çelebi Mehmet Paşa olmak üzere Edirne'ye döndüler.
Rumeli'de efektif devlet gücü 15,000'den fazla silahlı ve eğitimli Rusçuk milis askerine komuta eden Rusçuk ayanı Alemdar Mustafa Paşa elinde idi. İstanbul'dan kaçan eski Nizam-ı Cedid askerleri ve siyasiler ona sığınmışlardı. Bunlara arasında siyasi alanda ileri gelenler "Rusçuk Yaranı" adı verilen bir cemiyet kurmuşlardı. Bu gruba dahil olan eski sadrazam kethüdası Refik Efendi İstanbul'a gelip padişaha yakın kişilerle görüşüp sonra da şahsen padişah IV. Mustafa huzuruna çıkıp Alemdar Mustafa Paşa'nın padişaha bağlığını sunmak için İstanbul'a gelmesi için izin istedi. Ama bu izin verilmedi. Refik Efendi reisülküttaplığa tayin edilip Edirne'de bulunan Sadrazam Çelebi Mehmet Paşa yanına gönderildi.
1808'de "Rusçuk Yaranı" çabalarıyla Alemdar Mustafa Paşa Rusçuk milis ordusuyla ortalığı fazla karıştırmadan Edirne'ye geldi. Sadrazam Çelebi Mustafa Paşa ve yanında ordu kalıntıları ile burada ordugahta bulunmaktaydı. Sadrazam Çelebi Mustafa Paşa da Alemdar'a katildi.
İstanbul'a giden yollar kapatıldı. 13 Temmuz'da Pınarhisar ayanı Uzun Ali Ağa emrinde milislere bağlı olan 300 süvari ile harekete geçip Rumelifeneri kalesinde oturmakta olan Kabakçı Mustafa üzerine yürüdü. Orada Kabakçı Mustafa hiç tedbirsiz ve habersiz olarak yakalanıp hemen öldürüldü. Milisler kaleyi ellerine geçirdiler. Fakat buna karşı Boğaz yamakları diğer kalelerinden getirdikleri toplarla karşı hücuma geçtiler. 14 Temmuz'da Rumelifeneri'nde çok şiddetli bir çarpışma başladı. Bu dört gün sürdü. Sonunda yenilgiye uğrayan yamaklar Rumelifeneri, Rumelikavağı, Sarıyer ve Yeniköy semtlerini yakıp yıkıp çekildiler ve bazıları kayıkla kaçmayı başardı. Bu çarpışma sonunda 300 kadar yamak ve 13 milis asker öldü.
IV. Mustafa hazine vekili Nezir Ağa'yı Edirne'ye gönderip sadrazamı ve orduyu İstanbul'a çağırdı. Sadrazam Çelebi Mehmet Paşa orduyla gelmekte iken kendi milis kuvvetleri ile Alemdar Mehmet Paşa'da onunla beraberdi. İstanbul'dan gelen devlet erkanı sadrazam ve Alemdar Mustafa'yı İncirli'de karşıladı. Padişah IV. Mustafa orduda bulunan Sancak-ı Şerif'i karşılamak üzere İncirli ile Davutpaşa arasında Kırkavak mevkiine gelmişti. Orada sadrazam ve Alemdar'ı huzuruna çağırıp onlarla görüştü. Sonra 19 Temmuz günü Alemdar Mustafa Paşa milisleri Çırpıcı Çayırına kamp kurdular. Sadrazam ise askerleri kışlalarına göndererek İstanbul'a konağına yerleşti. 21 Temmuz günü Alemdar'ın Rusçuk milisleri Alay Köşkü önünde IV. Mustafa'ya alay gösterildi. IV. Mustafa bundan sonra hemen Alemdar'ı sadık bir vezir olarak kabul eden ve onun tüm Balkanlarda Edirnekapı'dan Tuna boylarına kadar devlet temsilcisi ve serdarı olduğunu ilan eden bir hattı-hümayun hazırlayıp ona gönderdi.
Ama 28 Temmuz 1808 günü Alemdar Mustafa Paşa Rusçuk milis kuvvetlerinden tüfekli Kırcalı askeri ile İstanbul'a girip Babıali'ye baskın yaptı. O sırada kıyafet değiştirip İstanbul'u tebdile çıkmış olan IV. Mustafa acele saraya döndü. Sadrazam Çelebi Mustafa Paşa'dan sadaret mühr-ü alındı ve hala serdar olduğu için ordugaha gönderildi.
Alemdar Mustafa Paşa milis birliklerinden müfrezeleri İstanbul'un her tarafına yerleştirdikten sonra 5-6 bin Kırcalı askeri ile Topkapı Sarayı'nı bastı. Devlet erkanı saraya çağrıldı Alemdar Mustafa Paşa, birlikleri ile Orta Kapı'dan girip, Akağalar Kapısı önündeki namazgaha oturdu. Sadaret mührünü oraya gelen silahtar ağaya teslim etti. Daha önce gelip saraya girmiş ve orada bulunan IV. Mustafa ile müşavere etmiş olan Şeyhülislam ve kızlar ağası ona çıkıp padişahın kendini sadrazam tayin etmek istediğini bildirdiler. Alemdar sabık padişah III. Selim'le görüşmek istediğini ve onun haremden dışarı çıkarılmasını istediğini söyledi. Şeyhülislam ve kızlar ağası tekrar hareme girdiler. Uzun bir müddet sonra kızlar ağası çıkıp III. Selim'in çıkmak istemediği haberini getirdi. Ama Alemdar ona III. Selim'i padişah yapmak istediğini açıkladı ve IV. Mustafa'nın kendi rahatına bakmasını istediğini söyledi. Kızlar ağası tekrar içeri girdi ve akağalar harem kapılarını kapadılar. IV. Mustafa tahttan inmeye yanaşmamaktaydı ve maiyetindekilerin tavsiyelerine uyarak III. Selim'in ve kardeşi Şehzade Mahmut'un bulunarak idam edilmelerini emretti. Böylece padişahlık hakkı olan yaşayan tek Osmanoğlu hanedanı mensubu olacağını ve tahtta indirilemeyeceğini ummaktaydı. Bostancılar başlarında Başçuhadar Abdulfettah, Hazine kethüdası Ebe Selim, Hazine Vekili Nezir, Tebdil Hasekisi Hacı Ali ve Bostancı Deli Mustafa, III. Selim'in kaldığı daireye gittiler. Orada sabık sultanı görüp başını kılıç darbeleriyle ikiye yarıp öldürdüler. Anber Ağa ve cariyeler Şehzade Mahmut'u kaçırıp sakladılar. Alemdar, Babüssade kapısını kırdırmaya başlayınca akağalar korkup kapıyı açtılar. Alemdar, hareme girdi ve Arz Odası önünde tahta yeniden geçirmek istediği III. Selim'i beklerken onun ölüsü ile karşılaştı. Şehzade Mahmut bulunup getirildiği zaman hemen yeni padişah olarak ona biat etti ve cülus töreni hazırlandı.
IV. Mustafa ise Bağdat Köşkü'nde tahttan inmediğini iddia edip bağırıp çağırmaktaydı. O, saray erkanı tarafından yatıştırılıp Harem'de kafes dairesine götürüldü. III. Selim'in katilleri yakalanıp önce fırın mahbesinde tutuklandılar ve sonra hepsi idam edildi.
Sadrazamlık
II. Mahmud tarafından sadrazamlığa atanan Alemdar Mustafa Paşa ilk iş olarak III. Selim'in katlinde payı olanları cezalandırdı ve ele başlarını öldürttü. Eylül 1808'de İstanbul'a aralarında Serezli İsmail Bey, Kalyoncu Mustafa, Cebbarzade Süleyman Bey, Karaosmanoğlu vb Rumeli ve Anadolu ayanları çağrıldı. İstanbul şehri, ayanların milis güçleri ile doldu. Ayanlar Çağlayan Kasrı'nda bir "meşveret-i amme" denilen toplantıya katıldılar. Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa bu toplantıda konuşma yaparak merkezi hükûmetin ayanların nüfuzlarını kendi bölgelerinde meşru olduğunu kabul edeceğini belirtti. Buna karşılık ayanlar padişahın her emrine uyacaklarına ve istenildiği zaman ona askeri yardım sağlayacaklarına söz vermeleri gerekmekteydi. 29 Eylül 1808'de bu koşullar bir belgeye konulup Sened-i İttifak adı verilen bu belge ayanlar tarafından imzalandı. Bu belge bir taraftan merkezi otoriteyi kuvvetlendirmekle beraber padişahın teorik mutlak iktidarına gölge düşürmekteydi. Aynı zamanda merkezi otoritenin askeri konularda bile ayanlara bağlı olduğunu içermekteydi.
Nizam-ı Cedit ocağının yerine 14 Ekim 1808'de Sekban-ı Cedid adı verilen yeni modern ordu kurulduğu ilan edildi. Rusçuk Yaranı'ndan olan Behiç Efendi "Umur-i Cihadiye Nazırı" alarak Sekban-ı Cedid için mali kaynaklar bulmaya memur edildi.
Kapıkulu ocaklarında asker olmayıp maaş alanları tespit edilip bunların "esame" adı verilen maaş cüzdanları toplanmaya başlandı. Para karşılığı elde edilen bir "esame cüzdanı"nı eline geçiren her kişinin üç ayda bir devlet hazinesinden ulufe alma hakkı bulunuyordu. "Umur-i Cihadiye Nazırı" olan Behiç Efendi'ye verilen bir diğer görev piyasa rayiç bedelini ödeyerek asker olmayanlardan eski "esame" cüzdanlarını toplamaktı. Böylece toplanan "esame" cüzdanları yakılarak defterlerde kayıtlı olan kapıkulu askeri sayısında azalma sağlandı ve böylece Sekban-ı Cedid kısmen finanse edildi.
Ölümü
Alemdar Mustafa Paşa'nın sadrazamlık döneminde İstanbul'da barınan adamlarının yağmalara karışması, halka Kabakçı Mustafa isyancılarını aratır olması halk arasında huzursuzluk yaratmış, ona olan güveni sarsmıştı.
Sened-i İttifak ise II. Mahmud'a "padişahın otoritesinin kısıtlandığı" yönünde duyurulmuş, padişah paşaya karşı kışkırtılmıştı.
Alemdar Mustafa Paşa'nın Yeniçeriler'in "kendilerine alternatif olduğu düşüncesiyle" karşı çıktığı Nizam-ı Cedit'i (Sekban-i Cedit olarak farklı isimle de olsa) yeniden kurması, Yeniçeri ocaklarında yolsuzluk tespiti yapmaya kalkışması onların da düşmanlığını kazanmasına yetmişti.
Sonunda (15 Kasım - 18 Kasım 1808)'de ortaya çıkan Alemdar Vakası adı verilen yeniçeri isyanının ilk gününde isyancı Yeniçeriler, Alemdar'ın kalmakta olduğu Bâbıâli'yi bastılar. Sekbanların karşı koyması üzerine de ateşe verdiler. Saraydan yardım gelmeyince umudunu yitiren Alemdar barut mahzenini ateşleyerek içeri girmeye çalışan 1000'e yakın yeniçeriden 600 kadarıyla birlikte öldü.
Yeniçeriler yangından sonra onun ölüsünü bularak günlerce İstanbul'da dolaştırdılar; sonra parçalayıp Yedikule dışındaki bir kör kuyuya attılar. Alemdar'ın kemikleri Yeniçeri Ocağı'nın ilgasından sonra oradan çıkartılarak Yedikule surları civarına gömülmüştür. II. Meşrutiyet'in ilanından sonra da Zeynep Sultan Camii haziresine nakledilmiştir.
Dış kaynaklar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1942), Meşhur Rumeli Ayanlarından Tirsinikli İsmail, Yılık Oğlu Süleyman Ağalar ve Alemdar Mustafa Paşa, (İkinci Basım), Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları
- Sakaoğlu, Necdet (1999) Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak
- Beydilli, Kemal (1999), "Mustafa Paşa (Alemdar)" ''Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi C.2 s.306-308, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş.
- Ortaylı, İlber (1983), İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, (Yeni basim:2006), İstanbul: Alkim Yayinevi
- Özkan, Abdullah (2005), Osmanlı Tarihi 1299-1922, İstanbul:Boyut Yayınları
Dış bağlantılar
- Tektaş, Nazım (2002), Sadrâzamlar Osmanlı'da İkinci Adam Saltanatı, İstanbul:Çatı Yayınevi (Google books: [1] 7 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Beydilli, Kemal (1989), "Alemdar Mustafa Paşa" Türkiye Diyanet İşleri Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt:2, Sayfa: 364-365, Ankara:TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, Online: [2] 23 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ Enver Ziya Karal, Osmanlı Tarihi V. Cilt - Nizam-ı Cedid Devirlleri (1789-1856). Türk Tarih Kurumu. 2011. s. 87, 88.
- ^
- ^
- ^ a b c d e Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1942), Meşhur Rumeli Ayanlarından Tirsinikli İsmail, Yılık Oğlu Süleyman Ağalar ve Alemdar Mustafa Paşa, (İkinci Basım), Ankara:Türk Tarih Kurumu Yayınları
- ^ a b c d e f Sakaoğlu, Necdet (1999) Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak say. 407
- ^ Sakaoğlu: say.408
- ^ Sakaoğlu: say.416
- ^ Sakaoğlu: say.406
- ^ a b c Sakaoğlu: say.417
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Çelebi Mustafa Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 18 Haziran 1808 - 15 Kasım 1808 | Sonra gelen: Çavuşbaşı Memiş Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alemdar Mustafa Pasa veya Bayraktar Mustafa Pasa 1755 Hotin 15 Kasim 1808 Istanbul II Mahmud saltanatinda 29 Temmuz 1808 15 Kasim 1808 tarihleri arasinda uc ay on sekiz gun sadrazamlik yapmis Osmanli devlet adamidir Bazi kaynaklar Arnavut kokenli oldugunu bildirir Alemdar Mustafa PasaOsmanli SadrazamiGorev suresi 29 Temmuz 1808 15 Kasim 1808Hukumdar II MahmudYerine geldigi Celebi Mustafa PasaYerine gelen Cavusbasi Memis PasaKisisel bilgilerDogum 1755 HotinOlum 15 Kasim 1808 53 yasinda IstanbulRuscuk Ayanligi ni ele gecirmesi1755 te Hotin de dogmustur Babasi Haci Hasan adinda bir yeniceri idi Ayni ocaga kaydolup bolugunun sancagini tasidigi icin Alemdar lakabi ile anilir olmustu Balkanlar da devam eden Rus ve Avusturya savaslari bolgede merkezi otoritenin kurulmasini hemen hemen imkansizlastirmisti Sinirlarda dusmana karsi savunmanin ve bolge icinde asayisin saglanmasi icin devlete gayrimesru guc odaklarina bagimli ve muhtac hale gelmisti Baskentten uzak bolgelerde ve ozellikle Balkanlarda ayan adi verilen gayri resmi yorel guc odaklari devlet idaresine ortak olarak ortaya cikmisti Babiali sinirlar icinde asayisi saglamak ve ortaya cikan zorbalari ve eskiyayi temizlemek icin iktidarina ortak olan ayanlardan asi olmayan ve hala sadakatini surdurenler ile temas kurup bunlari polis gucu gibi kullanmaktan baska care bulamadi Hukumete bagli olan ayanlardan biri de Ruscuk ayani idi Alemdar Mustafa da Tirsinikli oglu Ismail Aga nin maiyetine katildi ve kisa surede buyuk yararliklar gostererek Aga nin takdirini kazandi Ozellikle 1797 de Pazvantoglu Osman in hayli kalabalik ordusunu sadece 200 kadar adamiyla puskurtup Ruscuk u kurtarmasi bir anda bolgede adinin duyulmasini ve hukumette bile sohret kazanmasini sagladi Basarisindan oturu Silistre Valisi nin teklifi uzerine Hassa Hasekiligi payesi verilerek odullendirildi Pazvantoglu nun tenkili sureci icinde onu Tirnova hucumunda maglup etmesi sonra da eskiya Manav Ibrahim i tepelemesiyle Alemdar Mustafa nin gozune girdi Once onun yaninda kapicibasiliga yukseldi 1804 te ise Ismail Aga nin teklifiyle Haci Omer Aga nin olumu sonucu bosalan Hezargrad ayanligina atandi 1806 da bir suikaste kurban gitti Alemdar Mustafa Aga efendisine yapilan suikast haberini alinca Ruscuk a gidip asayisi sagladi Ruscuk halkindan aldigi destek ile Istanbul a temsilciler gonderildi ve Alemdar Mustafa Ruscuk a ayan olarak atandi Ayan olarak Ruscuk Yergogu ve Tuna sahillerinde Rus ilerleyisine engel olmak icin tedbirler almaya calisti Bolge tariminin gelismesine calisip bu nedenle bolgede yeni su kanallari actirdi Ciftciden alinan harac gibi vergileri kaldirdi Bu icraati ile cift bozup bolgeden ayrilan koyluleri tekrar geri gelmeye tesvik etti Ayan olarak isyandan vazgectikten sonra Vidin muhafizligina atanan olunce ayani oldugu bolgelerde faydali adil ve itaatkar idaresi ile Osmanli yuksek idarecilerini gozune girdigi icin vezirlik rutbesi ile Vidin muhafizligi ile Silistre Eyaleti valiligine getirildi 1806 da baslayan 1806 1812 Osmanli Rus Savasi nda onemli yararliklar gosterdi Rus Maresali u bozguna ugratarak ordu icindeki sohretini arttirdi ve Ruslar a karsi direncin yeni umudu oldu Kabakci Mustafa Isyani ve Ruscuk Yarani1808 yilinda Kabakci Mustafa Isyani cikti III Selim tahttan indirildi ve IV Mustafa tahta gecirildi Bu isyani tesvik edip idare edenler Nizam i Cedit reformlarini kaldirmaya yeltendiler Olaylar uzerine Istanbul dan Ruscuk sehrine kacip Alemdar Mustafa Pasa ya siginan reform yanlilari olarak anilan bir gizli cemiyet kurarak Alemdar Mustafa Pasa yi Istanbul a gitmesi icin tesvik ettiler Istanbul a gelis ve yeni padisahin tahta gecirilisiRuslarla imzalanan bir ateskes anlasmasi yapilmisti ama Silistre de ordugahta bulunan ordu icinde yeniceriler karisiklik cikardilar O kis icin ordu niteligi kalmamis olan Osmanli birlikleri baslarinda Sadrazam ve Serdar i Ekrem Celebi Mehmet Pasa olmak uzere Edirne ye donduler Rumeli de efektif devlet gucu 15 000 den fazla silahli ve egitimli Ruscuk milis askerine komuta eden Ruscuk ayani Alemdar Mustafa Pasa elinde idi Istanbul dan kacan eski Nizam i Cedid askerleri ve siyasiler ona siginmislardi Bunlara arasinda siyasi alanda ileri gelenler Ruscuk Yarani adi verilen bir cemiyet kurmuslardi Bu gruba dahil olan eski sadrazam kethudasi Refik Efendi Istanbul a gelip padisaha yakin kisilerle gorusup sonra da sahsen padisah IV Mustafa huzuruna cikip Alemdar Mustafa Pasa nin padisaha bagligini sunmak icin Istanbul a gelmesi icin izin istedi Ama bu izin verilmedi Refik Efendi reisulkuttapliga tayin edilip Edirne de bulunan Sadrazam Celebi Mehmet Pasa yanina gonderildi 1808 de Ruscuk Yarani cabalariyla Alemdar Mustafa Pasa Ruscuk milis ordusuyla ortaligi fazla karistirmadan Edirne ye geldi Sadrazam Celebi Mustafa Pasa ve yaninda ordu kalintilari ile burada ordugahta bulunmaktaydi Sadrazam Celebi Mustafa Pasa da Alemdar a katildi Istanbul a giden yollar kapatildi 13 Temmuz da Pinarhisar ayani Uzun Ali Aga emrinde milislere bagli olan 300 suvari ile harekete gecip Rumelifeneri kalesinde oturmakta olan Kabakci Mustafa uzerine yurudu Orada Kabakci Mustafa hic tedbirsiz ve habersiz olarak yakalanip hemen olduruldu Milisler kaleyi ellerine gecirdiler Fakat buna karsi Bogaz yamaklari diger kalelerinden getirdikleri toplarla karsi hucuma gectiler 14 Temmuz da Rumelifeneri nde cok siddetli bir carpisma basladi Bu dort gun surdu Sonunda yenilgiye ugrayan yamaklar Rumelifeneri Rumelikavagi Sariyer ve Yenikoy semtlerini yakip yikip cekildiler ve bazilari kayikla kacmayi basardi Bu carpisma sonunda 300 kadar yamak ve 13 milis asker oldu IV Mustafa hazine vekili Nezir Aga yi Edirne ye gonderip sadrazami ve orduyu Istanbul a cagirdi Sadrazam Celebi Mehmet Pasa orduyla gelmekte iken kendi milis kuvvetleri ile Alemdar Mehmet Pasa da onunla beraberdi Istanbul dan gelen devlet erkani sadrazam ve Alemdar Mustafa yi Incirli de karsiladi Padisah IV Mustafa orduda bulunan Sancak i Serif i karsilamak uzere Incirli ile Davutpasa arasinda Kirkavak mevkiine gelmisti Orada sadrazam ve Alemdar i huzuruna cagirip onlarla gorustu Sonra 19 Temmuz gunu Alemdar Mustafa Pasa milisleri Cirpici Cayirina kamp kurdular Sadrazam ise askerleri kislalarina gondererek Istanbul a konagina yerlesti 21 Temmuz gunu Alemdar in Ruscuk milisleri Alay Kosku onunde IV Mustafa ya alay gosterildi IV Mustafa bundan sonra hemen Alemdar i sadik bir vezir olarak kabul eden ve onun tum Balkanlarda Edirnekapi dan Tuna boylarina kadar devlet temsilcisi ve serdari oldugunu ilan eden bir hatti humayun hazirlayip ona gonderdi Ama 28 Temmuz 1808 gunu Alemdar Mustafa Pasa Ruscuk milis kuvvetlerinden tufekli Kircali askeri ile Istanbul a girip Babiali ye baskin yapti O sirada kiyafet degistirip Istanbul u tebdile cikmis olan IV Mustafa acele saraya dondu Sadrazam Celebi Mustafa Pasa dan sadaret muhr u alindi ve hala serdar oldugu icin ordugaha gonderildi Alemdar Mustafa Pasa milis birliklerinden mufrezeleri Istanbul un her tarafina yerlestirdikten sonra 5 6 bin Kircali askeri ile Topkapi Sarayi ni basti Devlet erkani saraya cagrildi Alemdar Mustafa Pasa birlikleri ile Orta Kapi dan girip Akagalar Kapisi onundeki namazgaha oturdu Sadaret muhrunu oraya gelen silahtar agaya teslim etti Daha once gelip saraya girmis ve orada bulunan IV Mustafa ile musavere etmis olan Seyhulislam ve kizlar agasi ona cikip padisahin kendini sadrazam tayin etmek istedigini bildirdiler Alemdar sabik padisah III Selim le gorusmek istedigini ve onun haremden disari cikarilmasini istedigini soyledi Seyhulislam ve kizlar agasi tekrar hareme girdiler Uzun bir muddet sonra kizlar agasi cikip III Selim in cikmak istemedigi haberini getirdi Ama Alemdar ona III Selim i padisah yapmak istedigini acikladi ve IV Mustafa nin kendi rahatina bakmasini istedigini soyledi Kizlar agasi tekrar iceri girdi ve akagalar harem kapilarini kapadilar IV Mustafa tahttan inmeye yanasmamaktaydi ve maiyetindekilerin tavsiyelerine uyarak III Selim in ve kardesi Sehzade Mahmut un bulunarak idam edilmelerini emretti Boylece padisahlik hakki olan yasayan tek Osmanoglu hanedani mensubu olacagini ve tahtta indirilemeyecegini ummaktaydi Bostancilar baslarinda Bascuhadar Abdulfettah Hazine kethudasi Ebe Selim Hazine Vekili Nezir Tebdil Hasekisi Haci Ali ve Bostanci Deli Mustafa III Selim in kaldigi daireye gittiler Orada sabik sultani gorup basini kilic darbeleriyle ikiye yarip oldurduler Anber Aga ve cariyeler Sehzade Mahmut u kacirip sakladilar Alemdar Babussade kapisini kirdirmaya baslayinca akagalar korkup kapiyi actilar Alemdar hareme girdi ve Arz Odasi onunde tahta yeniden gecirmek istedigi III Selim i beklerken onun olusu ile karsilasti Sehzade Mahmut bulunup getirildigi zaman hemen yeni padisah olarak ona biat etti ve culus toreni hazirlandi IV Mustafa ise Bagdat Kosku nde tahttan inmedigini iddia edip bagirip cagirmaktaydi O saray erkani tarafindan yatistirilip Harem de kafes dairesine goturuldu III Selim in katilleri yakalanip once firin mahbesinde tutuklandilar ve sonra hepsi idam edildi SadrazamlikII Mahmud tarafindan sadrazamliga atanan Alemdar Mustafa Pasa ilk is olarak III Selim in katlinde payi olanlari cezalandirdi ve ele baslarini oldurttu Eylul 1808 de Istanbul a aralarinda Serezli Ismail Bey Kalyoncu Mustafa Cebbarzade Suleyman Bey Karaosmanoglu vb Rumeli ve Anadolu ayanlari cagrildi Istanbul sehri ayanlarin milis gucleri ile doldu Ayanlar Caglayan Kasri nda bir mesveret i amme denilen toplantiya katildilar Sadrazam Alemdar Mustafa Pasa bu toplantida konusma yaparak merkezi hukumetin ayanlarin nufuzlarini kendi bolgelerinde mesru oldugunu kabul edecegini belirtti Buna karsilik ayanlar padisahin her emrine uyacaklarina ve istenildigi zaman ona askeri yardim saglayacaklarina soz vermeleri gerekmekteydi 29 Eylul 1808 de bu kosullar bir belgeye konulup Sened i Ittifak adi verilen bu belge ayanlar tarafindan imzalandi Bu belge bir taraftan merkezi otoriteyi kuvvetlendirmekle beraber padisahin teorik mutlak iktidarina golge dusurmekteydi Ayni zamanda merkezi otoritenin askeri konularda bile ayanlara bagli oldugunu icermekteydi Nizam i Cedit ocaginin yerine 14 Ekim 1808 de Sekban i Cedid adi verilen yeni modern ordu kuruldugu ilan edildi Ruscuk Yarani ndan olan Behic Efendi Umur i Cihadiye Naziri alarak Sekban i Cedid icin mali kaynaklar bulmaya memur edildi Kapikulu ocaklarinda asker olmayip maas alanlari tespit edilip bunlarin esame adi verilen maas cuzdanlari toplanmaya baslandi Para karsiligi elde edilen bir esame cuzdani ni eline geciren her kisinin uc ayda bir devlet hazinesinden ulufe alma hakki bulunuyordu Umur i Cihadiye Naziri olan Behic Efendi ye verilen bir diger gorev piyasa rayic bedelini odeyerek asker olmayanlardan eski esame cuzdanlarini toplamakti Boylece toplanan esame cuzdanlari yakilarak defterlerde kayitli olan kapikulu askeri sayisinda azalma saglandi ve boylece Sekban i Cedid kismen finanse edildi OlumuAlemdar Mustafa Pasa nin sadrazamlik doneminde Istanbul da barinan adamlarinin yagmalara karismasi halka Kabakci Mustafa isyancilarini aratir olmasi halk arasinda huzursuzluk yaratmis ona olan guveni sarsmisti Sened i Ittifak ise II Mahmud a padisahin otoritesinin kisitlandigi yonunde duyurulmus padisah pasaya karsi kiskirtilmisti Alemdar Mustafa Pasa nin Yeniceriler in kendilerine alternatif oldugu dusuncesiyle karsi ciktigi Nizam i Cedit i Sekban i Cedit olarak farkli isimle de olsa yeniden kurmasi Yeniceri ocaklarinda yolsuzluk tespiti yapmaya kalkismasi onlarin da dusmanligini kazanmasina yetmisti Sonunda 15 Kasim 18 Kasim 1808 de ortaya cikan Alemdar Vakasi adi verilen yeniceri isyaninin ilk gununde isyanci Yeniceriler Alemdar in kalmakta oldugu Babiali yi bastilar Sekbanlarin karsi koymasi uzerine de atese verdiler Saraydan yardim gelmeyince umudunu yitiren Alemdar barut mahzenini atesleyerek iceri girmeye calisan 1000 e yakin yeniceriden 600 kadariyla birlikte oldu Yeniceriler yangindan sonra onun olusunu bularak gunlerce Istanbul da dolastirdilar sonra parcalayip Yedikule disindaki bir kor kuyuya attilar Alemdar in kemikleri Yeniceri Ocagi nin ilgasindan sonra oradan cikartilarak Yedikule surlari civarina gomulmustur II Mes rutiyet in ilanindan sonra da Zeynep Sultan Camii haziresine nakledilmistir Dis kaynaklarUzuncarsili Ismail Hakki 1942 Meshur Rumeli Ayanlarindan Tirsinikli Ismail Yilik Oglu Suleyman Agalar ve Alemdar Mustafa Pasa Ikinci Basim Ankara Turk Tarih Kurumu Yayinlari ISBN 9789751622600 Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak ISBN 975 329 299 6 Beydilli Kemal 1999 Mustafa Pasa Alemdar Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi C 2 s 306 308 Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S ISBN 975 08 0073 7 Ortayli Ilber 1983 Imparatorlugun En Uzun Yuzyili Yeni basim 2006 Istanbul Alkim Yayinevi ISBN 9759920085 Ozkan Abdullah 2005 Osmanli Tarihi 1299 1922 Istanbul Boyut Yayinlari ISBN 975230049 9Dis baglantilarTektas Nazim 2002 Sadrazamlar Osmanli da Ikinci Adam Saltanati Istanbul Cati Yayinevi Google books 1 7 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Beydilli Kemal 1989 Alemdar Mustafa Pasa Turkiye Diyanet Isleri Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 2 Sayfa 364 365 Ankara TDV Islam Arastirmalari Merkezi Online 2 23 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Enver Ziya Karal Osmanli Tarihi V Cilt Nizam i Cedid Devirlleri 1789 1856 Turk Tarih Kurumu 2011 s 87 88 a b c d e Uzuncarsili Ismail Hakki 1942 Meshur Rumeli Ayanlarindan Tirsinikli Ismail Yilik Oglu Suleyman Agalar ve Alemdar Mustafa Pasa Ikinci Basim Ankara Turk Tarih Kurumu Yayinlari ISBN 9789751622600 a b c d e f Sakaoglu Necdet 1999 Bu Mulkun Sultanlari Istanbul Oglak ISBN 975 329 299 6 say 407 Sakaoglu say 408 Sakaoglu say 416 Sakaoglu say 406 a b c Sakaoglu say 417 Siyasi goreviOnce gelen Celebi Mustafa Pasa Osmanli Sadrazami 18 Haziran 1808 15 Kasim 1808 Sonra gelen Cavusbasi Memis Pasa