Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Köprülü Amcazade Hacı Hüseyin Paşa (d. 1644 - ö. 19 Eylül 1702) II. Mustafa saltanatında, 11 Eylül 1697 - 4 Eylül 1702 tarihleri arasında dört yıl on bir ay on altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.
| Amcazade Hüseyin Paşa | |
|---|---|
 | |
| Amcazade Hüseyin Paşa'ya ait bir yağlı boya portre, (1702) | |
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 11 Eylül 1697 - 4 Eylül 1702 | |
| Hükümdar | II. Mustafa |
| Yerine geldiği | Elmas Mehmed Paşa |
| Yerine gelen | Daltaban Mustafa Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1644 |
| Ölüm | 19 Eylül 1702 Silivri |
İlk yılları
1644 yılında doğduğu sanılıyor. Amcazade Hüseyin Paşa Köprülü Mehmed Paşa'nın kardeşi Hasan Ağa'nın oğludur. Bu yüzden "Amcazâde" olarak anılır.
Amcası Köprülü Mehmed Paşa ve amcaoğlu Köprülü Fazıl Ahmed Paşa'nın sadrazamlık yıllarındaki gençliğinde babasının Bulgaristan'ın "Prevadi" kasabasının "Kozluca" köyündeki çiftliğinde serbest bir hayat sürdü. Köprülü Fazıl Ahmed Paşa sadrazamlık döneminde Hicaz'a hacca gitti ve hacdan dönüşünde evlendi.
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın maiyetinde olarak Viyana seferine katıldı. Viyana kuşatmasının başarısızlıkla sonuçlanması üzerine sadrazama olan yakınlığından ötürü tutuklandı. 1684 yılında serbest kaldıktan sonra iki tuğlu vezirlik rütbesiyle Şehrizor Eyaleti beylerbeyi göreviyle İstanbul'dan uzaklaştırıldı. Bundan sonra Kastamonu sancağına sonra da metruk bir halde bulunan Gelibolu yakınlarındaki Çardak muhafızlığına getirildi. 1689'da vezir rütbesi ile Seddülbahir muhafızı oldu. 1691'de kısa bir süre İstanbul kaymakamlığı yaptı ancak 1692 yılı Şubat ortalarında Seddülbahir muhafızlığına geri gönderildi. 1694 yılı başlarında İstanbul Kaymakamlığı görevine atandı. Kısa süren görevi sonrasında, Sakız Adası’nın düşman eline geçmesi nedeniyle üçüncü defa Çanakkale Boğazını korumakla görevlendirildi.
1695 Ocak başlarında 'nın azli üzerine Kaptanıderyalık görevine getirildi. 1695'te bu görevdeyken Mezomorto Hüseyin Paşa ile birlikte 9 Şubat 1695 tarihinde Venediklilerle yaptığı Koyun Adaları Deniz Savaşı'nda büyük bir zafer kazandı. Sakız adasının geri alınmasını sağladı. Şubat’ın sonlarına doğru bu vazifeden azledilerek yerine 1 Mayıs 1695 tarihinde Sakız Adası’nın alınmasında ve Koyun Adaları savaşındaki başarılarından dolayı Kaptanıderyalık Mezomorto Hüseyin Paşa'ya verilip kendisine Sakız Muhafızlığı verildi.
6 Kasım 1695'te Adana eyaleti valiliği verildi. Eyalet askerinin başında Avusturya Seferi'ne katıldı. 1696'da ikinci kez İstanbul kaymakamlığına getirildi. O yıl Belgrad muhafızlığına getirildi. 15 Ağustos 1697'de Sadrazam ve Serdar-ı Ekrem Elmas Mehmed Paşa'nın Avusturya seferi için Belgrad'da toplanan savaş meclisinde Serdar-ı Ekremin ve Temeşvar Muhafızı Cafer Paşa'nın istedikleri gibi Pançova ve Temeşvar üzerine gidilmeyip Varadin'in alınmasını ileri sürdü. Ancak önerisi kabul edilmedi. Osmanlı ordusu Zenta Muharebesi'nde ağır bir yenilgiye uğrayıp Sadrazam ve Serdar-ı Ekrem Elmas Mehmed Paşa şehit olunca Belgrad'da toplantıda verdiği tavsiyenin doğru olduğu açığa çıkması üzerine Temeşvar'a gelen orduya davet olundu. 17 Eylül 1697'de Belgrad'dan aceleyle orduya yetişen Amcazade Hüseyin Paşa sadaret kaymakamı olan Bozoklu Mustafa Paşa'nın çadırına geldi ve oradan II. Mustafa'nın otağ-ı hümayununa davet edildi. Padişah hemen ona sadrazamlık görevi vermek istedi ise de Hüseyin Paşa önce tam bağımsız iş görmek koşuluyla sadrazamlık istediğini ifade etti. Padişah bunu hemen kabul edip Elmas Mehmed Paşa'nın ölümüyle onun koynunda bulunup kaybolmuş olan mühr-ü humayun yerine kazdırılan yeni mühr-ü hümayunu ona verdi.
Sadrazamlığı
Hüseyin Paşa Avusturya, Rusya, Lehistan ve Venedik ile ön beş yıldır süren savaşı sürdürmeyi uygun görmedi. Padişah II. Mustafa'yı barış yapılması gerektiğine ikna etti ve uzun süren görüşmelerin ardından Avusturya, Venedik ve Lehistan'la 1699 yılında Karlofça Antlaşması imzalandı. Rusya ile de İstanbul Antlaşması imzalandı.
Vergi sisteminde, ordunun teşkilatında ve eğitiminde, kürekli gemilerden oluşan eski donanmanın yerine yelkenli gemilerden oluşan yeni bir donanma yapılması (Osmanlı donanmasında kadırgadan kalyona geçiş süreci) gibi konularda büyük değişiklikler yaptı. Kaptan-ı Derya Mezomorto Hüseyin Paşa'nın yardımıyla denizcilikte başarı sağlandı.
Ancak bu reformları ulemayı gücendirdi. Şeyhülislam Feyzullah Efendi'nin işlerine karışması otoritesinin kısılmasına neden oldu. Görevden çekilmek istediyse de kabul edilmedi. Ancak hastalanınca emekli oldu ve 8 Ağustos'ta Silivri'deki çiftliğine çekildi. On beş gün sonra 1702'nin Eylül ayında burada öldü. Vefatında 60 yaşlarındaydı.
Cenazesi İstanbul'a getirilerek Saraçhanebaşı'ndaki medresesinin yanındaki türbesine gömüldü.
Eserleri
Amcazade Hüseyin Paşa 1700'de yaptırdığı İstanbul'da Saraçhanebaşı'nda mescit, medrese, mektep, kütüphane ve sebilden oluşan bir külliyesi bulunmaktadır. Mescit sonradan dershaneye dönüştürülmüştür. Boğaziçi'nde Anadolu Hisarı ile Kanlıca arasında bulunan ve 1699'da yaptırılıp günümüze kadar bir kısmı gelmiş olan Amcazade Yalısı bulunur. Haseki Hastanesi arkasında 1698 tarihli kitabesi olan Başcı Mahmud Çeşmesi'ni yaptırmıştır. Hicaz'da Medine'nin hemen dışında günümüzde Vahabi Saudilerin yerle bir ettikleri "Bab-ı Sagir" mezarlığında da bir sebil yaptırmıştır Ayrıca Edirne’de Buçuktepe’de yaptırdığı kasır ve başta çeşmeler olmak üzere çeşitli hayır eserleri ve Bursa’da bir tekkesi bulunmaktadır.
Osmanlı tarihçi Halepli Mustafa Naima Efendi altı ciltlik meşhur Naima tarihini Amcazade Hüseyin Paşa emriyle yazmış ve Hüseyin Paşa'ya ithaf ederek eserine Revza-ül Hüseyn fi Hülasatı Ahbar il Hafikin (Hüseyn'in Bahçesi, Doğu ve Batı Haberlerinden Özetler) adını vermiştir.
Değerlendirme
Uzunçarşılı Köprülü Amcazade Hacı Hüseyin Paşa'yı şöyle değerlendirmektedir:
"Devlet işlerine ve memleket ahvaline vakıf, tedbirli ve uzun görüşlü bir hükûmet reisi idi. Adam yetiştirmeyi sever, meziyetli ve kaabiliyetli insanları ileri çekip himaye ederdi. "
Bir yabancı yazara göre ise Hüseyin Paşa bu tarihte ölmemiş olsa kesinlikle siyasi rakiplerinin kurbanı olacaktı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011) ISBN 978-975-16-0010 say.444 Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "uzunçarsılı" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ a b Palmer, Alan (1992). Bir Çöküşün Yeni Tarihi. İstanbul: Sabah Kitapları. s.29.
- ^ . 28 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2012.
- ^ Amcazade Hüseyin Paşa Medresesi[]
Dış bağlantılar
- "Amcazade Hüseyin Paşa".A'dan Z'ye Tarih Ansiklopedisi.(1984).Serhat Yayınevi. 55
- Danişmend, İsmail Hami, (1971) Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul: Türkiye Yayınevi, say.51 .
- Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım, XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011) ISBN 978-975-16-0010 say.444-448
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Elmas Mehmed Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 11 Eylül 1697 - 4 Eylül 1702 | Sonra gelen: Daltaban Mustafa Paşa |
| Askerî görevi | ||
| Önce gelen: Palabıyık Yusuf Paşa | Kaptan-ı Derya 1694 - 1695 | Sonra gelen: Mezomorto Hüseyin Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Koprulu Amcazade Haci Huseyin Pasa d 1644 o 19 Eylul 1702 II Mustafa saltanatinda 11 Eylul 1697 4 Eylul 1702 tarihleri arasinda dort yil on bir ay on alti gun sadrazamlik yapmis Osmanli devlet adami Amcazade Huseyin PasaAmcazade Huseyin Pasa ya ait bir yagli boya portre 1702 Osmanli SadrazamiGorev suresi 11 Eylul 1697 4 Eylul 1702Hukumdar II MustafaYerine geldigi Elmas Mehmed PasaYerine gelen Daltaban Mustafa PasaKisisel bilgilerDogum 1644Olum 19 Eylul 1702 SilivriIlk yillari1644 yilinda dogdugu saniliyor Amcazade Huseyin Pasa Koprulu Mehmed Pasa nin kardesi Hasan Aga nin ogludur Bu yuzden Amcazade olarak anilir Amcasi Koprulu Mehmed Pasa ve amcaoglu Koprulu Fazil Ahmed Pasa nin sadrazamlik yillarindaki gencliginde babasinin Bulgaristan in Prevadi kasabasinin Kozluca koyundeki ciftliginde serbest bir hayat surdu Koprulu Fazil Ahmed Pasa sadrazamlik doneminde Hicaz a hacca gitti ve hacdan donusunde evlendi Merzifonlu Kara Mustafa Pasa nin maiyetinde olarak Viyana seferine katildi Viyana kusatmasinin basarisizlikla sonuclanmasi uzerine sadrazama olan yakinligindan oturu tutuklandi 1684 yilinda serbest kaldiktan sonra iki tuglu vezirlik rutbesiyle Sehrizor Eyaleti beylerbeyi goreviyle Istanbul dan uzaklastirildi Bundan sonra Kastamonu sancagina sonra da metruk bir halde bulunan Gelibolu yakinlarindaki Cardak muhafizligina getirildi 1689 da vezir rutbesi ile Seddulbahir muhafizi oldu 1691 de kisa bir sure Istanbul kaymakamligi yapti ancak 1692 yili Subat ortalarinda Seddulbahir muhafizligina geri gonderildi 1694 yili baslarinda Istanbul Kaymakamligi gorevine atandi Kisa suren gorevi sonrasinda Sakiz Adasi nin dusman eline gecmesi nedeniyle ucuncu defa Canakkale Bogazini korumakla gorevlendirildi 1695 Ocak baslarinda nin azli uzerine Kaptanideryalik gorevine getirildi 1695 te bu gorevdeyken Mezomorto Huseyin Pasa ile birlikte 9 Subat 1695 tarihinde Venediklilerle yaptigi Koyun Adalari Deniz Savasi nda buyuk bir zafer kazandi Sakiz adasinin geri alinmasini sagladi Subat in sonlarina dogru bu vazifeden azledilerek yerine 1 Mayis 1695 tarihinde Sakiz Adasi nin alinmasinda ve Koyun Adalari savasindaki basarilarindan dolayi Kaptanideryalik Mezomorto Huseyin Pasa ya verilip kendisine Sakiz Muhafizligi verildi 6 Kasim 1695 te Adana eyaleti valiligi verildi Eyalet askerinin basinda Avusturya Seferi ne katildi 1696 da ikinci kez Istanbul kaymakamligina getirildi O yil Belgrad muhafizligina getirildi 15 Agustos 1697 de Sadrazam ve Serdar i Ekrem Elmas Mehmed Pasa nin Avusturya seferi icin Belgrad da toplanan savas meclisinde Serdar i Ekremin ve Temesvar Muhafizi Cafer Pasa nin istedikleri gibi Pancova ve Temesvar uzerine gidilmeyip Varadin in alinmasini ileri surdu Ancak onerisi kabul edilmedi Osmanli ordusu Zenta Muharebesi nde agir bir yenilgiye ugrayip Sadrazam ve Serdar i Ekrem Elmas Mehmed Pasa sehit olunca Belgrad da toplantida verdigi tavsiyenin dogru oldugu aciga cikmasi uzerine Temesvar a gelen orduya davet olundu 17 Eylul 1697 de Belgrad dan aceleyle orduya yetisen Amcazade Huseyin Pasa sadaret kaymakami olan Bozoklu Mustafa Pasa nin cadirina geldi ve oradan II Mustafa nin otag i humayununa davet edildi Padisah hemen ona sadrazamlik gorevi vermek istedi ise de Huseyin Pasa once tam bagimsiz is gormek kosuluyla sadrazamlik istedigini ifade etti Padisah bunu hemen kabul edip Elmas Mehmed Pasa nin olumuyle onun koynunda bulunup kaybolmus olan muhr u humayun yerine kazdirilan yeni muhr u humayunu ona verdi SadrazamligiHuseyin Pasa Avusturya Rusya Lehistan ve Venedik ile on bes yildir suren savasi surdurmeyi uygun gormedi Padisah II Mustafa yi baris yapilmasi gerektigine ikna etti ve uzun suren gorusmelerin ardindan Avusturya Venedik ve Lehistan la 1699 yilinda Karlofca Antlasmasi imzalandi Rusya ile de Istanbul Antlasmasi imzalandi Vergi sisteminde ordunun teskilatinda ve egitiminde kurekli gemilerden olusan eski donanmanin yerine yelkenli gemilerden olusan yeni bir donanma yapilmasi Osmanli donanmasinda kadirgadan kalyona gecis sureci gibi konularda buyuk degisiklikler yapti Kaptan i Derya Mezomorto Huseyin Pasa nin yardimiyla denizcilikte basari saglandi Ancak bu reformlari ulemayi gucendirdi Seyhulislam Feyzullah Efendi nin islerine karismasi otoritesinin kisilmasina neden oldu Gorevden cekilmek istediyse de kabul edilmedi Ancak hastalaninca emekli oldu ve 8 Agustos ta Silivri deki ciftligine cekildi On bes gun sonra 1702 nin Eylul ayinda burada oldu Vefatinda 60 yaslarindaydi Cenazesi Istanbul a getirilerek Sarachanebasi ndaki medresesinin yanindaki turbesine gomuldu EserleriAmcazade Huseyin Pasa Medresesi nin restorasyonundan bir gorunum Amcazade Huseyin Pasa 1700 de yaptirdigi Istanbul da Sarachanebasi nda mescit medrese mektep kutuphane ve sebilden olusan bir kulliyesi bulunmaktadir Mescit sonradan dershaneye donusturulmustur Bogazici nde Anadolu Hisari ile Kanlica arasinda bulunan ve 1699 da yaptirilip gunumuze kadar bir kismi gelmis olan Amcazade Yalisi bulunur Haseki Hastanesi arkasinda 1698 tarihli kitabesi olan Basci Mahmud Cesmesi ni yaptirmistir Hicaz da Medine nin hemen disinda gunumuzde Vahabi Saudilerin yerle bir ettikleri Bab i Sagir mezarliginda da bir sebil yaptirmistir Ayrica Edirne de Bucuktepe de yaptirdigi kasir ve basta cesmeler olmak uzere cesitli hayir eserleri ve Bursa da bir tekkesi bulunmaktadir Osmanli tarihci Halepli Mustafa Naima Efendi alti ciltlik meshur Naima tarihini Amcazade Huseyin Pasa emriyle yazmis ve Huseyin Pasa ya ithaf ederek eserine Revza ul Huseyn fi Hulasati Ahbar il Hafikin Huseyn in Bahcesi Dogu ve Bati Haberlerinden Ozetler adini vermistir DegerlendirmeUzuncarsili Koprulu Amcazade Haci Huseyin Pasa yi soyle degerlendirmektedir Devlet islerine ve memleket ahvaline vakif tedbirli ve uzun goruslu bir hukumet reisi idi Adam yetistirmeyi sever meziyetli ve kaabiliyetli insanlari ileri cekip himaye ederdi Bir yabanci yazara gore ise Huseyin Pasa bu tarihte olmemis olsa kesinlikle siyasi rakiplerinin kurbani olacakti Ayrica bakinizKoprulu ailesi Amcazade YalisiKaynakca a b c d e f g h i Uzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 say 444 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi uzuncarsili adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme a b Palmer Alan 1992 Bir Cokusun Yeni Tarihi Istanbul Sabah Kitaplari ISBN 975 7339 00 8 s 29 28 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Haziran 2012 Amcazade Huseyin Pasa Medresesi olu kirik baglanti Dis baglantilar Amcazade Huseyin Pasa A dan Z ye Tarih Ansiklopedisi 1984 Serhat Yayinevi 55 Danismend Ismail Hami 1971 Osmanli Devlet Erkani Istanbul Turkiye Yayinevi say 51 Buz Ayhan 2009 Osmanli Sadrazamlari Istanbul Neden Kitap ISBN978 975 254 278 5 Uzuncarsili Ismail Hakki 1954 Osmanli Tarihi III Cilt 2 Kisim XVI Yuzyil Ortalarindan XVII Yuzyil Sonuna kadar Ankara Turk Tarih Kurumu Altinci Baski 2011 ISBN 978 975 16 0010 say 444 448Siyasi goreviOnce gelen Elmas Mehmed Pasa Osmanli Sadrazami 11 Eylul 1697 4 Eylul 1702 Sonra gelen Daltaban Mustafa PasaAskeri goreviOnce gelen Palabiyik Yusuf Pasa Kaptan i Derya 1694 1695 Sonra gelen Mezomorto Huseyin Pasa