Artemis Programı ya da Artemis görevi, Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) liderliğinde, Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) ve Kanada Uzay Ajansı (CSA) gibi uluslararası ortaklar tarafından yönetilen bir robotik ve insanlı Ay keşif programıdır. Projenin amacı "ilk kadın ve sıradaki erkeği" Ay'ın güney kutbuna indirmek olarak ifade ediliyor. Projenin ismini aldığı Artemis, Yunan mitolojisinde tanrı Apollon'un ikiz kız kardeşi ve ay tanrıçasıdır.
Ülke | Amerika Birleşik Devletleri |
---|---|
Organizasyon | NASA ve ortakları: ESA, JAXA ve CSA |
Amaç | Sürdürülebilir mürettebatlı ay keşfi |
Durum | Devam ediyor |
Program geçmişi | |
Maliyet | 93+ milyar ABD doları (2012–2025), 35 milyar dolar (2021-2025) |
Süre | 2017; 7 yıl önce–günümüz |
İlk uçuş | Artemis I (16 Kasım 2022, 06:47:44 UTC) |
İlk mürettebatlı uçuş | Artemis II (en erken Kasım 2024) |
Fırlatma yeri | |
Araç bilgisi | |
Mürettebatlı uzay aracı | |
Fırlatma aracı |
|
NASA, Artemis'i uzun vadede Ay'da kalıcı yapılar için temel atmak, yerleşmek ve en sonunda Mars'a insan göndermek için bir adım olarak görüyor. Hedef olarak güney kutbunun seçilmesinin sebebi ise yakın zamanda Ay'ın güney kutbunda donmuş halde su keşfedilmiş olması. Keşiften sonra ABD dışında diğer ülkelerin uzay kuruluşları da dikkatini bu yöne çevirdi.
Artemis programı kapsamında şu ana kadar kesinleşmiş üç uçuş bulunuyor. 2022, 2024 ve 2025 yıllarında gerçekleştirilmesi planlanan bu görevlerde her şey planlandığı gibi giderse 2033'e kadar uçuşlar devam edecek. Artemis programı tamamlandığında Ay'ın yerleşme ve kolonizasyon için hazır hale geleceği düşünülüyor.
Gelişimi
Mevcut Artemis programı, Takımyıldız Programı ve gibi iptal edilen NASA projelerinin ve görevlerinin birkaç ana bileşenini içeriyor. Başlangıçta; 2005 NASA Yetkilendirme Yasası ile yasalaştırılan Takımyıldız Programı; Ares I, Ares V, Mürettebat Keşif Aracı ve Orion'un geliştirilmesini içeriyordu. Bu durum 2000'lerin başından 2010 yılına kadar sürdü.
Mayıs 2009'da ABD başkanı Barack Obama; Uluslararası Uzay İstasyonu'na destek, Alçak Dünya yörüngesinin ötesinde (Ay Mars ve yakın Dünya nesneleri dahil) misyonların geliştirilmesi ve ticari alanların kullanılması dahil olmak üzere çeşitli hedefleri dikkate almak amacıyla Augustine Komitesi'ni kurdu. Komite, Takımyıldız Programı'nın büyük oranda yetersiz kaldığı ve 2020'de Ay'a iniş yapmanın imkânsız olduğu sonucuna vardı. Takımyıldız Programı daha sonra beklemeye alındı.
Başkan Obama, 15 Nisan 2010 tarihinde Kennedy Uzay Merkezi'nde yaptığı konuşmada yönetimin NASA planlarını açıkladı ve programın uygulanamaz hale geldiği gerekçesiyle Takımyıldız Programı'nın Orion'un dahil olmadığı unsurlarını iptal etti. Bunun yerine 6 milyar dolarlık ek fon teklif etti ve 2015 yılına kadar, 2030 yılının ortalarında Mars yörüngesinde mürettebatlı görevler için hazır olacak yeni bir ağır yük roket programının geliştirilmesi çağrısında bulundu.
11 Ekim 2010'da başkan Obama; uzay mekiği, Takımyıldız Programı ve diğer NASA programlarının işgücü, varlık ve yeteneklerinin kullanımını en üst düzeye çıkarırken aynı zamanda 2016'dan itibaren başlayacak olan Alçak Dünya yörüngesinin ötesinde görevler ve Mürettebat Keşif Aracı için geliştirilecek olan Uzay Fırlatma Sistemi'nin derhal geliştirilmeye başlanması için gereklilikleri içeren 2010 NASA Yetkilendirme Yasasını imzaladı. Kanun ayrıca uzay araştırma çerçevesine bağlı uzay teknolojileri ve robotik yeteneklere yatırım yaptı; ticari yörünge taşımacılığı, ticari tedarik hizmetleri desteklemeye devam etti ve ticari mürettebat geliştirme programlarını genişletti.
30 Haziran 2017'de başkan Donald Trump, başkan yardımcısı Mike Pence başkanlığında ABD Ulusal Uzay Konseyi'nin yeniden kurulması için bir başkanlık emri imzaladı. Trump yönetiminin ilk bütçe teklifi Dünya bilimsel araştırmalarının azaltılması ve NASA'nın eğitim bürosunun kaldırılmasını isterken Obama dönemi insanlı uçuş programlarını yerinde tuttu: ticari ikmal hizmetleri, ticari mürettebat geliştirme, Uzay Fırlatma Sistemi ve derin uzay görevleri için Orion uzay aracı gibi.
11 Aralık 2017'de başkan Trump, insanlığın Ay'a dönüşü için ABD tarafından yönetilen, özel sektör ortaklarıyla entegre bir program ve ardından Mars ve ötesine misyonlar sağlayan ulusal alan politikasında bir değişiklik olan Uzay Politikası Direktifi 1'i imzaladı. Bu yeni politika, NASA yöneticisinden "Güneş Sistemi boyunca insanlığın genişlemesini sağlamak ve Dünya'ya yeni bilgi ve fırsatları geri getirmek için ticari ve uluslararası ortaklarla yenilikçi ve sürdürülebilir bir keşif programına öncülük etmesini" istiyor. Amaç; hükûmeti, özel sektörü ve insanları Ay'a geri döndürme ve Mars'ta nihai olarak insan keşfinin temellerini atma yolundaki uluslararası çabaları daha etkin bir şekilde organize etmek.
26 Mart 2019'da başkan yardımcısı Mike Pence, NASA'nın Ay'a iniş hedefinin 2024 yılında planlanan bir inişle 4 yıl hızlandırılacağını duyurdu. 14 Mayıs 2019'da NASA yöneticisi , yeni programın Yunan mitolojisinde tanrı Apollon'un ikiz kız kardeşi ve Ay tanrıçası olan "Artemis"in ismini alacağını duyurdu.
Şubat 2020'de Beyaz Saray, 2021 mali yıl bütçesinin bir parçası olarak Artemis Programı'nı karşılamak için %12'lik bir fon artışı talep etti. Toplam bütçe yılda 25,2 milyar dolar olacak ve 3,7 milyar dolar bir insanlı iniş sistemine ayrılacak. NASA mali işler genel müdürü , projeyle ilgili demokratik endişelere rağmen ajansın kongre aracılığıyla bu bütçeyi elde etmesinin "harika bir vuruş" olduğunu düşündüğünü söyledi.
Fırlatma Araçları
Uzay Fırlatma Sistemi (SLS)
Uzay Fırlatma Sistemi (ing. Space Launch System - SLS), insanları Ay'a göndermek için uzay boşluğuna fırlatacak roketin adıdır. Araç NASA'nın Saturn V'den bu yana inşa edeceği ilk derin uzay roketi olma özelliği taşıyor. Aynı zamanda tamamlandığında şu ana kadar yapılmış en güçlü roket olma unvanını da ele geçirecek.
Tamamlandığında 98 metre uzunluğa ve 2600 ton ağırlığa sahip olması beklenen , 26 ton yükü uzaya fırlatabilecek. Bu ve bundan sonraki her SLS konfigürasyonu, RS-25 motorlu bir çekirdek kademe kullanacak. Uzaya fılatıldıktan sonra alt kademeler ayrılacak ve ICPS (ing. Interim Cryogenic Propulsion Stage), Orion'ı Ay'a götürecek.
SLS'in planlanmış bir sonraki geliştirilmesi olan mürettebat aracı yeni ve daha güçlü bir EUS (ing. Exploratiom Upper Stage) kullanarak daha zorlu görevlere olanak sağlayacak. Blok-1B mürettebat aracı derin uzaya; Orion ve mürettebatı dahil olmak üzere yaklaşık 37 ton yük gönderebilecek.
Bir sonraki SLS konfigürasyonu olan ise 45 tondan fazla yük taşıyabilecek. Ay'a, Mars'a ve diğer derin uzay varış noktalarına kargo görevleri için kullanılacak.
Ticari Şirket Roketleri
Orion'un, Delta IV Heavy ve Falcon Heavy gibi roketlerle fırlatılabileceği düşünülse de NASA, yeterli güce sahip tek roket olduğu nedeniyle Orion için sadece SLS roketlerini kullanmaya karar verdi.
SpaceX gibi ticari uzay şirketlerinin roketleri, Gateway uzay istasyonunun bazı bölümleri ve diğer kargo görevleri için kullanılacak.
Gateway, henüz belirlenmemiş ticari şirket roketleri tarafından gerçekleştirilecek 28 kargo misyonu ile desteklenecek.
Mürettebat Araçları
Orion
ABD'nin NASA uzay keşif misyonu için geliştirilen (bkz. Orion, Mürettebat Keşif Aracı) insanlı uzay kapsülü -veya mürettebat modülü- Orion, insanlı derin uzay görevleri için tasarlandı.
Dış yüzeyi, bilgisayarlar ve elektronik aletler dış uzaydan gelen ışımaya (radyasyon) dayanıklı. Isı kalkanı, Dünya atmosferine girerken oluşacak 2800 °C civarındaki sıcaklıklara dayanabilecek şekilde tasarlandı. Ay yörüngesindeki uzay istasyonu olacak Gateway'e 6 ay kadar kenetlenmiş şekilde kalabilecek. Ayrıca mürettebatı kendi başına 3 hafta yaşatabilecek kapasiteye sahip. Taşıyacağı güneş panelleri de Güneş enerjisinden faydalanılabilmesini sağlayacak.
Orion'ın görevi mürettebatı SLS roketinin alt kademeleri ayrıldıktan sonra Ay'a götürmek ve sonra geri getirmek. Ay yörüngesine girdikten sonra Gateway'e kenetlenecek ve astronotlar Gateway'e geçecek.
Görüntü | Serisi | Durum | Uçuşlar | Uçuş süresi | Notlar |
---|---|---|---|---|---|
001 | Hizmet dışı | 1 | 4 saat 24 dakika 46 saniye | EFT-1 görevini gerçekleştirdi. | |
002 | Aktif | 1 | Artemis I'de kullanılan araç. | ||
003 | Yapım aşamasında | 0 | Artemis II görevini gerçekleştirmesi planlanmaktadır. Mürettebat taşıyacak ilk Orion kapsülü. | ||
004 | Yapım aşamasında | 0 | Artemis III görevini gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. |
Gateway
Gateway veya Ay Geçidi, Ay yörüngesinde bulunan bir uzay istasyonu olacak. Depolama, ihtiyaç duyulan araç ve gereçleri alma ve bilimsel araştırmalar yapma gibi işler için kullanılabilecek. Diğer bir deyişle Gateway, yörüngede bulunan bir karakol görevi üstlenecek.
Orion, Ay yörüngesine girdikten sonra Gateway'e yaklaşıp kenetlenecek, astronotlar Gateway'e geçecek ve burada bulacakları bir iniş aracı ile yüzeye inecek.
Gateway'in inşasına 2022'de başlanması, 6 parça halinde ayrı ayrı fırlatılarak 2024'te tamamlanması planlanıyor.
İniş Araçları
NASA, 2024 yılında Ay'a inecek bir ay iniş aracı (ing. lunar lander) için firmalarla çalışmalarını sürdürüyor.
30 Nisan 2020'de NASA yöneticisi , iniş aracı geliştirmesi için adaylar arasından 3 şirketi seçtiklerini duyurdu. [1] 31 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Bunlar SpaceX, ve Blue Origin öncülüğundeki Ulusal Takım.
NASA, şirketlerle 10 aylık süreye sahip bir kontrat imzaladı. Kurum sürenin sonunda hangi şirketi seçtiğini açıklayacağını söyledi. [2]24 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
NASA, şirketlere yaklaşık 1 milyar dolarlık teşvik paketi sundu.
16 Nisan 2021'de NASA, iniş aracı olarak SpaceX'in geliştirmekte olduğu Starship'i seçtiklerini duyurdu.
Starship HLS
Starship İnsan İniş Sistemi (Starship HLS), NASA'nın Artemis programının bir parçası olarak uzun süreli mürettebatlı ay inişlerinde potansiyel kullanım için NASA tarafından seçilen kazanandı.
Starship HLS, SpaceX'in Starship uzay aracının Ay üzerinde ve çevresinde çalışacak şekilde optimize edilmiş, değiştirilmiş bir konfigürasyonudur. Ana Starship tasarımının ayrılmaz parçaları olan ısı kalkanı ve hava frenleri Starship HLS'ye dahil edilmedi. Varyant, terminal ay inişinin ve inişinin "son onlarca metresi" sırasında Starship HLS üzerinde gövdenin ortasına yerleştirilmiş yüksek itme gücüne sahip methalox RCS iticilerini kullanacak ve yanaşma limanının altındaki burnunda bulunan bir güneş dizisi tarafından çalıştırılacaktır. Elon Musk, Starship HLS'nin ay yüzeyine "potansiyel olarak 200 tona kadar" teslimat yapabileceğini belirtti.
Starship HLS, kullanılarak Dünya yörüngesine fırlatılacak ve Ay'a yolculuk ve Ay'a iniş operasyonları için Starship HLS aracına yakıt ikmali yapmak için bir dizi "tanker" uzay aracı kullanacak. Görev konseptinde, bir NASA Orion uzay aracı, bir NASA ekibini, yola çıkacakları ve yüzeye inecekleri iniş takımına taşıyacak. Ay yüzeyi operasyonlarından sonra, Starship HLS ay yüzeyinden havalanacak ve mürettebatı Orion'a geri döndürecek.
Kullanılmayan Öneriler
Entegre İniş Aracı (Blue Origin)
Blue Origin, Amazon'un kurucusu Jeff Bezos'un kurduğu bir havacılık ve uzay şirketi. Ulusal Takım ise Blue Origin'in liderliğinde kurulan ve Lockheed Martin, Northrop Grumman ve isimli şirketlerin ortak olduğu; Ay iniş aracı üretmeyi hedefleyen ticari grup.
Ulusal Takımın iniş aracı, Entegre İniş Aracı (Integrated Lander Vehicle - ILV) olarak adlandırılıyor. Blue Origin'e ait Blue Moon Lander adlı aracı temel alan ILV, yine Blue Origin'e ait New Glenn roket sistemi ve United Launch Alliance'ye ait Vulcan fırlatma sistemi ile uzaya gönderilecekti. Aracın diğer donanımları Ulusal Takım bünyesindeki diğer şirketler tarafından üretilecekti.
Dynetics
United Launch Alliance'a ait Vulcan fırlatna sistemi ile fırlatılacak 'in aracı tek bir modülden oluşuyor. Dynetics İnsan İndirme Sistemi (Dynetics Human Landing System - DHLS), üç seçenek arasında en küçüğüydü.
Uzay Giysileri
Artemis programında iki uzay giysisi kullanılacak: xEMU (Exploration and Extravehicular Mobility Unit) ve OCSS (Orion Crew Survival System).
xEMU, Ay yüzeyine inmek için giyilecek ve 8 saate kadar dayanabilecek. Zaman kaybı yaşanmaması için hareketli eklemler ve rulmanlar içerecek. Bunların dışında klasik uzay giysilerinde bulunan kask, sırt çantası gibi kısımları mevcut.
OCSS ise fırlatma sırasında ve geri dönerken basınçtan korunmak için giyilecek.
Astronotlar
10 Ocak 2020'de "Kaplumbağalar" olarak adlandırılan NASA 22. Astronot grubu mezun oldu ve Artemis Projesi'ne atandı. Grupta aynı zamanda 2 Kanada Uzay Ajansı astronotu da bulunuyor.
Amerikalı mezunlar
- (doğum:1987): Teğmen, Amerika Birleşik Devletleri Donanması
- (doğum:1987): Biyolog
- (doğum:1977): Albay, ABD Hava Kuvvetleri
- (doğum:1981): Teğmen-kumandan, Amerika Birleşik Devletleri Donanması
- (doğum:1975): NASA araştırma pilotu
- (doğum:1985): Havacılık ve astronotik (uzay yolculuğu bilimi) alanında doçent, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü
- (doğum:1984): Teğmen, Amerika Birleşik Devletleri Donanması, Fizikçi
- (doğum:1983): Baş mühendis, SpaceX
- Jasmin Moghbeli (doğum:1983): Binbaşı, ABD Deniz Piyade Kolordusu
- (doğum:1983): Araştırma mühendisi, Woodshale Osenografya Kurumu
- (doğum:1975): Binbaşı, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu
- (doğum:1988): Jeolog, doktora sonrası araştırmacı, Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü
Kanadalı mezunlar
- (doğum:1982): Yarbay, Kanada Silahlı Kuvvetleri
- Jenni Sidey (doğum:1988): Makine mühendisi, yanma bilimci ve öğretim görevlisi
Artemis uçuşları
Orion testleri
Şu ana kadar Orion kapsülü için Takımyıldız Programı, Orion projesi ve Artemis Projesi kapsamında üç test yapıldı ve modül üç testi de başarıyla geçti.
İlki 6 Mayıs 2010'da yapıldı. Orion'un fırlatma iptal sisteminin işlevselliği test edildi. İkincisi 5 Aralık 2014'te yapıldı. roketi ile fırlatılan kapsül, yeryüzünden 5800 km yükseklikte Dünya çevresinde 2 tur attıktan sonra açılan paraşütler yardımıyla Pasifik Okyanusu'na indi.
Üçüncü ve son testte (20 Temmuz 2019) yine fırlatma iptal sistemi test edildi fakat bu fırlatmanın ilk testten farkı, Orion'ın 100 tonluk ve maksimum aerodinamik yapıda özel bir araçla fırlatılmış olması.
Görev | Logo | Tarih | Mürettebat | Sonuç | Süresi |
---|---|---|---|---|---|
Pad Abort-1 | 6 Mayıs 2010 | Yok | Başarılı | 95 saniye | |
Exploration Flight Test-1 | 5 Aralık 2014 | Yok | Başarılı | 4 saat 24 dakika | |
Ascent Abort-2 | 2 Temmuz 2019 | Yok | Başarılı | 193 saniye |
Planlanmış uçuşlar
Aralık 2020 baz alınacak olursa, bütün mürettebatlı görevler SLS ile Kennedy Uzay Merkezi Kalkış Kompleksi 39B'den fırlatılacaktır. Ayrıca mevcut plan, destek donanımı ve kargo için başka fırlatma rampalarından başka fırlatma sistemlerinin kullanımasını da gerektirmektedir.
Görev | Logo | Fırlatma tarihi | Mürettebat | Fırlatma aracı | Süresi | Amaç |
---|---|---|---|---|---|---|
Artemis I | 2 Eylül 2022 | Yok | SLS Block 1 | ~25 gün | Mürettebatsız Ay yörünge uçuşu | |
Artemis II | Mürettebat tarafından tasarlanacak | Kasım 2024 | Duyurulacak | SLS Block 1 | ~10 gün | 4 kişilik mürettebat, Ay yörünge uçuşu |
Artemis III | Mürettebat tarafından tasarlanacak | Aralık 2025 | Duyurulacak | SLS Block 1 Crew | ~30 gün | 4 kişilik mürettebat; 2 kişi yörüngede, 2 kişi Ay yüzeyinde |
Artemis IV | Mürettebat tarafından tasarlanacak | 2026 | Duyurulacak | SLS Block 1B Crew | ~30 gün | 4 kişilik yörünge uçuşu ve Gateway i-HAB modülünün götürülmesi |
Artemis V | Mürettebat tarafından tasarlanacak | 2027 | Duyurulacak | SLS Block 1B Crew | ~30 gün | Ay'a iniş ve Gateway'e ESPRIT modülünün götürülmesi |
Önerilen uçuşlar
Artemis III görevinden sonra en az 2033'e kadar uçuşların devam etmesi önerilmektedir fakat bu uçuşlar henüz tam olarak tasarlanmamış ve fonlanmamıştır.
Görev | Fırlatma tarihi | Mürettebat | Fırlatma aracı | Süresi |
---|---|---|---|---|
Artemis VI | 2028 | Duyurulacak | SLS Block 1B | ~30 gün |
Artemis VII | 2029 | Duyurulacak | SLS Block 1B | ~30 gün |
Artemis VIII | 2030 | Duyurulacak | SLS Block 2 | ~60 gün |
Artemis IX | 2031 | Duyurulacak | SLS Block 2 | ~60 gün |
Artemis X | 2032 | Duyurulacak | SLS Block 2 | ~60 gün |
Artemis XI | 2033 | Duyurulacak | SLS Block 2 | ~60 gün |
Eleştiriler
Artemis Projesi'nin hem içeriğiyle hem de projenin kendisiyle ilgili eleştiriler mevcut.
'de yazar olan Mark Whittington, bir makalesinde "Ay Geçidi projesinin Ay'a dönmemize yardımcı olmadığını" belirtti.[3] 17 Kasım 2018 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
Havacılık mühendisi, yazar ve 'nin kurucusu , 2019'dan itibaren Artemis programının bir parçası olan Lunar Gateway'e karşı hoşnutsuzluğunu dile getirdi. Zubrin, Ay'a iniş için SpaceX fırlatma araçları ve Dragon kapsülü ile değiştirilerek SLS ve Orion'ın aşamalı olarak ortadan kaldırılmasını önerdi. Öneride ayrıca yerinde kaynak kullanımı yoluyla Ay yüzeyinde yakıt ikmali yapacak ve mürettebatı LEO'dan Ay yüzeyine transfer edecek ağır bir ferry/lander da bulunuyor. Konsept, NASA'da 1970'lerden beri bulunan kendi Uzay Ulaşım Sistemi'yle büyük benzerlik göstermekte.
Eski Apollo 11 astronotu Buzz Aldrin, ay karakolu da dahil olmak üzere NASA'nın mevcut hedeflerine katılmıyor. Aldrin, Ay'a geri dönmenin zaman ve kaynak israfı olduğunu düşünmekte. "Ay'ı unutun, hadi Mars'a gidelim (Forget the moon, let's head to Mars)" sözünde de belirttiği gibi Mars to Stay misyonlarının daha gerekli olduğunu savunuyor. Ayrıca "mürettebatı uzaydaki bir ara noktaya (dinlenme tesisi gibi) gönderme ve orada indirme ve çıkarma yapmanın ne kadar faydalı olduğunu da sorguladı. Yine de Aldrin, eğer yapılacaksa Robert Zubrin'in Moon Direct konseptine destek verdiğini dile getirdi.[4] 17 Kasım 2018 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ NASA Office of Inspector General (15 Kasım 2021). NASA's Management of the Artemis Missions (PDF). NASA. s. 21. 15 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası bu kaynaktan gelen kamu malı içermektedir: "NASA: Moon to Mars". nasa.gov. NASA. 5 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2019.
- ^ Artemis I Launch to the Moon (Official NASA Broadcast) - 16 Kasım 2022 (İngilizce), 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 16 Kasım 2022
- ^ . NASA. 8 Kasım 2022. 8 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022.
- ^ a b . Phys.org. 7 Mart 2023. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2023.
- ^ Gebhardt, Chris (6 Nisan 2017). "NASA finally sets goals, missions for SLS — multi-step plan to Mars". NASASpaceFlight.com. 21 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017.
- ^ NASA (17 Kasım 2022). . NASA. 31 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2023.
- ^ Grush, Loren (18 Temmuz 2019). "NASA's daunting to-do list for sending people back to the Moon". The Verge. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Ağustos 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Haziran 2021.
- ^ Berger, Eric (16 April 2021) https://arstechnica.com/science/2021/04/nasa-selects-spacex-as-its-sole-provider-for-a-lunar-lander/ 17 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Brown, Katherine (16 April 2021). https://www.nasa.gov/press-release/as-artemis-moves-forward-nasa-picks-spacex-to-land-next-americans-on-moon 16 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Clark, Stephen. "NASA's moon rocket rolls back to Vehicle Assembly Building for repairs" (İngilizce). 26 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Nisan 2022.
- ^ Foust, Jeff (13 Mart 2023). "NASA planning to spend up to $1 billion on space station deorbit module". SpaceNews. 12 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Aralık 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Aralık 2021.
- ^ Foust, Jeff (20 Ocak 2022). "NASA foresees gap in lunar landings after Artemis 3". SpaceNews. 1 Eylül 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ocak 2022.
- ^ Foust, Jeff (18 Nisan 2019). "Independent report concludes 2033 human Mars mission is not feasible". SpaceNews. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2019.
- ^ Weitering, Hanneke (12 Şubat 2020). "NASA has a plan for yearly Artemis moon flights through 2030. The first one could fly in 2021". Space.com. 28 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- https://www.nasa.gov/specials/moontomars/index.html5 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Artemis program3 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.nasa.gov/topics/moon-to-mars4 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.nasa.gov/news/media/trans/obama_ksc_trans.html14 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://mobile.twitter.com/realdonaldtrump/status/11370510979551027206 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.nasaspaceflight.com/2018/09/nasa-lunar-gateway-plans/6 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.space.com/nasa-artemis-moon-landing-timeline-2021-budget.html28 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://arstechnica.com/science/2019/05/nasa-reveals-funding-needed-for-moon-program-says-it-will-be-named-artemis/27 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://bilimfili.com/artemis-programina-genel-bir-bakis/2 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://mobile.twitter.com/JimBridenstine/status/1255902514542718976 31 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://m.donanimhaber.com/newsampnew.aspx?id=12135119 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.nasa.gov/content/more-about-the-human-landing-system-program24 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://apnews.com/492e4260c4dc5ee43b6ab1e3de0dc798
- https://www.bbc.co.uk/news/amp/science-environment-524655852 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Mars_to_Stay
- https://www.nationalgeographic.com.au/space/buzz-aldrin-says-forget-the-moon-lets-go-to-mars.aspx28 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.businessinsider.com/buzz-aldrin-moon-should-be-launch-pad-for-mars-2018-6%3famp[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Artemis Programi ya da Artemis gorevi Amerika Birlesik Devletleri Ulusal Havacilik ve Uzay Dairesi NASA liderliginde Avrupa Uzay Ajansi ESA Japonya Uzay Arastirma Ajansi JAXA ve Kanada Uzay Ajansi CSA gibi uluslararasi ortaklar tarafindan yonetilen bir robotik ve insanli Ay kesif programidir Projenin amaci ilk kadin ve siradaki erkegi Ay in guney kutbuna indirmek olarak ifade ediliyor Projenin ismini aldigi Artemis Yunan mitolojisinde tanri Apollon un ikiz kiz kardesi ve ay tanricasidir Artemis programiUlkeAmerika Birlesik DevletleriOrganizasyonNASA ve ortaklari ESA JAXA ve CSAAmacSurdurulebilir murettebatli ay kesfiDurumDevam ediyorProgram gecmisiMaliyet93 milyar ABD dolari 2012 2025 35 milyar dolar 2021 2025 Sure2017 7 yil once gunumuzIlk ucusArtemis I 16 Kasim 2022 06 47 44 UTC Ilk murettebatli ucusArtemis II en erken Kasim 2024 Firlatma yeriCape Canaveral Uzay Kuvvetleri UssuKennedy Uzay MerkeziArac bilgisiMurettebatli uzay araciOrionAy GecidiFirlatma araciSpace Launch SystemStarshipFalcon HeavyTicari firlatma araclari NASA Artemis i uzun vadede Ay da kalici yapilar icin temel atmak yerlesmek ve en sonunda Mars a insan gondermek icin bir adim olarak goruyor Hedef olarak guney kutbunun secilmesinin sebebi ise yakin zamanda Ay in guney kutbunda donmus halde su kesfedilmis olmasi Kesiften sonra ABD disinda diger ulkelerin uzay kuruluslari da dikkatini bu yone cevirdi Astronotlarin Ay da calismalarini gosteren bir konsept calismasi Artemis programi kapsaminda su ana kadar kesinlesmis uc ucus bulunuyor 2022 2024 ve 2025 yillarinda gerceklestirilmesi planlanan bu gorevlerde her sey planlandigi gibi giderse 2033 e kadar ucuslar devam edecek Artemis programi tamamlandiginda Ay in yerlesme ve kolonizasyon icin hazir hale gelecegi dusunuluyor GelisimiMevcut Artemis programi Takimyildiz Programi ve gibi iptal edilen NASA projelerinin ve gorevlerinin birkac ana bilesenini iceriyor Baslangicta 2005 NASA Yetkilendirme Yasasi ile yasalastirilan Takimyildiz Programi Ares I Ares V Murettebat Kesif Araci ve Orion un gelistirilmesini iceriyordu Bu durum 2000 lerin basindan 2010 yilina kadar surdu Mayis 2009 da ABD baskani Barack Obama Uluslararasi Uzay Istasyonu na destek Alcak Dunya yorungesinin otesinde Ay Mars ve yakin Dunya nesneleri dahil misyonlarin gelistirilmesi ve ticari alanlarin kullanilmasi dahil olmak uzere cesitli hedefleri dikkate almak amaciyla Augustine Komitesi ni kurdu Komite Takimyildiz Programi nin buyuk oranda yetersiz kaldigi ve 2020 de Ay a inis yapmanin imkansiz oldugu sonucuna vardi Takimyildiz Programi daha sonra beklemeye alindi Baskan Obama 15 Nisan 2010 tarihinde Kennedy Uzay Merkezi nde yaptigi konusmada yonetimin NASA planlarini acikladi ve programin uygulanamaz hale geldigi gerekcesiyle Takimyildiz Programi nin Orion un dahil olmadigi unsurlarini iptal etti Bunun yerine 6 milyar dolarlik ek fon teklif etti ve 2015 yilina kadar 2030 yilinin ortalarinda Mars yorungesinde murettebatli gorevler icin hazir olacak yeni bir agir yuk roket programinin gelistirilmesi cagrisinda bulundu 11 Ekim 2010 da baskan Obama uzay mekigi Takimyildiz Programi ve diger NASA programlarinin isgucu varlik ve yeteneklerinin kullanimini en ust duzeye cikarirken ayni zamanda 2016 dan itibaren baslayacak olan Alcak Dunya yorungesinin otesinde gorevler ve Murettebat Kesif Araci icin gelistirilecek olan Uzay Firlatma Sistemi nin derhal gelistirilmeye baslanmasi icin gereklilikleri iceren 2010 NASA Yetkilendirme Yasasini imzaladi Kanun ayrica uzay arastirma cercevesine bagli uzay teknolojileri ve robotik yeteneklere yatirim yapti ticari yorunge tasimaciligi ticari tedarik hizmetleri desteklemeye devam etti ve ticari murettebat gelistirme programlarini genisletti 30 Haziran 2017 de baskan Donald Trump baskan yardimcisi Mike Pence baskanliginda ABD Ulusal Uzay Konseyi nin yeniden kurulmasi icin bir baskanlik emri imzaladi Trump yonetiminin ilk butce teklifi Dunya bilimsel arastirmalarinin azaltilmasi ve NASA nin egitim burosunun kaldirilmasini isterken Obama donemi insanli ucus programlarini yerinde tuttu ticari ikmal hizmetleri ticari murettebat gelistirme Uzay Firlatma Sistemi ve derin uzay gorevleri icin Orion uzay araci gibi 11 Aralik 2017 de baskan Trump insanligin Ay a donusu icin ABD tarafindan yonetilen ozel sektor ortaklariyla entegre bir program ve ardindan Mars ve otesine misyonlar saglayan ulusal alan politikasinda bir degisiklik olan Uzay Politikasi Direktifi 1 i imzaladi Bu yeni politika NASA yoneticisinden Gunes Sistemi boyunca insanligin genislemesini saglamak ve Dunya ya yeni bilgi ve firsatlari geri getirmek icin ticari ve uluslararasi ortaklarla yenilikci ve surdurulebilir bir kesif programina onculuk etmesini istiyor Amac hukumeti ozel sektoru ve insanlari Ay a geri dondurme ve Mars ta nihai olarak insan kesfinin temellerini atma yolundaki uluslararasi cabalari daha etkin bir sekilde organize etmek 26 Mart 2019 da baskan yardimcisi Mike Pence NASA nin Ay a inis hedefinin 2024 yilinda planlanan bir inisle 4 yil hizlandirilacagini duyurdu 14 Mayis 2019 da NASA yoneticisi yeni programin Yunan mitolojisinde tanri Apollon un ikiz kiz kardesi ve Ay tanricasi olan Artemis in ismini alacagini duyurdu Subat 2020 de Beyaz Saray 2021 mali yil butcesinin bir parcasi olarak Artemis Programi ni karsilamak icin 12 lik bir fon artisi talep etti Toplam butce yilda 25 2 milyar dolar olacak ve 3 7 milyar dolar bir insanli inis sistemine ayrilacak NASA mali isler genel muduru projeyle ilgili demokratik endiselere ragmen ajansin kongre araciligiyla bu butceyi elde etmesinin harika bir vurus oldugunu dusundugunu soyledi Firlatma AraclariUzay Firlatma Sistemi SLS SLS roketinin gelecek konfigurasyonlari Uzay Firlatma Sistemi ing Space Launch System SLS insanlari Ay a gondermek icin uzay bosluguna firlatacak roketin adidir Arac NASA nin Saturn V den bu yana insa edecegi ilk derin uzay roketi olma ozelligi tasiyor Ayni zamanda tamamlandiginda su ana kadar yapilmis en guclu roket olma unvanini da ele gecirecek Tamamlandiginda 98 metre uzunluga ve 2600 ton agirliga sahip olmasi beklenen 26 ton yuku uzaya firlatabilecek Bu ve bundan sonraki her SLS konfigurasyonu RS 25 motorlu bir cekirdek kademe kullanacak Uzaya filatildiktan sonra alt kademeler ayrilacak ve ICPS ing Interim Cryogenic Propulsion Stage Orion i Ay a goturecek Roketin en alt kademesi core stage tasinirken SLS in planlanmis bir sonraki gelistirilmesi olan murettebat araci yeni ve daha guclu bir EUS ing Exploratiom Upper Stage kullanarak daha zorlu gorevlere olanak saglayacak Blok 1B murettebat araci derin uzaya Orion ve murettebati dahil olmak uzere yaklasik 37 ton yuk gonderebilecek Bir sonraki SLS konfigurasyonu olan ise 45 tondan fazla yuk tasiyabilecek Ay a Mars a ve diger derin uzay varis noktalarina kargo gorevleri icin kullanilacak Ticari Sirket Roketleri Orion un Delta IV Heavy ve Falcon Heavy gibi roketlerle firlatilabilecegi dusunulse de NASA yeterli guce sahip tek roket oldugu nedeniyle Orion icin sadece SLS roketlerini kullanmaya karar verdi SpaceX gibi ticari uzay sirketlerinin roketleri Gateway uzay istasyonunun bazi bolumleri ve diger kargo gorevleri icin kullanilacak Gateway henuz belirlenmemis ticari sirket roketleri tarafindan gerceklestirilecek 28 kargo misyonu ile desteklenecek Murettebat AraclariOrion ABD nin NASA uzay kesif misyonu icin gelistirilen bkz Orion Murettebat Kesif Araci insanli uzay kapsulu veya murettebat modulu Orion insanli derin uzay gorevleri icin tasarlandi Dis yuzeyi bilgisayarlar ve elektronik aletler dis uzaydan gelen isimaya radyasyon dayanikli Isi kalkani Dunya atmosferine girerken olusacak 2800 C civarindaki sicakliklara dayanabilecek sekilde tasarlandi Ay yorungesindeki uzay istasyonu olacak Gateway e 6 ay kadar kenetlenmis sekilde kalabilecek Ayrica murettebati kendi basina 3 hafta yasatabilecek kapasiteye sahip Tasiyacagi gunes panelleri de Gunes enerjisinden faydalanilabilmesini saglayacak Orion in Ay a yolculugunu gosteren bir illustrasyon Orion in gorevi murettebati SLS roketinin alt kademeleri ayrildiktan sonra Ay a goturmek ve sonra geri getirmek Ay yorungesine girdikten sonra Gateway e kenetlenecek ve astronotlar Gateway e gececek Goruntu Serisi Durum Ucuslar Ucus suresi Notlar001 Hizmet disi 1 4 saat 24 dakika 46 saniye EFT 1 gorevini gerceklestirdi 002 Aktif 1 Artemis I de kullanilan arac 003 Yapim asamasinda 0 Artemis II gorevini gerceklestirmesi planlanmaktadir Murettebat tasiyacak ilk Orion kapsulu 004 Yapim asamasinda 0 Artemis III gorevini gerceklestirilmesi planlanmaktadir Gateway Gateway veya Ay Gecidi Ay yorungesinde bulunan bir uzay istasyonu olacak Depolama ihtiyac duyulan arac ve gerecleri alma ve bilimsel arastirmalar yapma gibi isler icin kullanilabilecek Diger bir deyisle Gateway yorungede bulunan bir karakol gorevi ustlenecek Orion Ay yorungesine girdikten sonra Gateway e yaklasip kenetlenecek astronotlar Gateway e gececek ve burada bulacaklari bir inis araci ile yuzeye inecek Gateway in insasina 2022 de baslanmasi 6 parca halinde ayri ayri firlatilarak 2024 te tamamlanmasi planlaniyor Inis AraclariNASA 2024 yilinda Ay a inecek bir ay inis araci ing lunar lander icin firmalarla calismalarini surduruyor 30 Nisan 2020 de NASA yoneticisi inis araci gelistirmesi icin adaylar arasindan 3 sirketi sectiklerini duyurdu 1 31 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bunlar SpaceX ve Blue Origin onculugundeki Ulusal Takim NASA sirketlerle 10 aylik sureye sahip bir kontrat imzaladi Kurum surenin sonunda hangi sirketi sectigini aciklayacagini soyledi 2 24 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde NASA sirketlere yaklasik 1 milyar dolarlik tesvik paketi sundu 16 Nisan 2021 de NASA inis araci olarak SpaceX in gelistirmekte oldugu Starship i sectiklerini duyurdu Starship HLS Starship Insan Inis Sistemi Starship HLS NASA nin Artemis programinin bir parcasi olarak uzun sureli murettebatli ay inislerinde potansiyel kullanim icin NASA tarafindan secilen kazanandi Starship HLS SpaceX in Starship uzay aracinin Ay uzerinde ve cevresinde calisacak sekilde optimize edilmis degistirilmis bir konfigurasyonudur Ana Starship tasariminin ayrilmaz parcalari olan isi kalkani ve hava frenleri Starship HLS ye dahil edilmedi Varyant terminal ay inisinin ve inisinin son onlarca metresi sirasinda Starship HLS uzerinde govdenin ortasina yerlestirilmis yuksek itme gucune sahip methalox RCS iticilerini kullanacak ve yanasma limaninin altindaki burnunda bulunan bir gunes dizisi tarafindan calistirilacaktir Elon Musk Starship HLS nin ay yuzeyine potansiyel olarak 200 tona kadar teslimat yapabilecegini belirtti Starship HLS kullanilarak Dunya yorungesine firlatilacak ve Ay a yolculuk ve Ay a inis operasyonlari icin Starship HLS aracina yakit ikmali yapmak icin bir dizi tanker uzay araci kullanacak Gorev konseptinde bir NASA Orion uzay araci bir NASA ekibini yola cikacaklari ve yuzeye inecekleri inis takimina tasiyacak Ay yuzeyi operasyonlarindan sonra Starship HLS ay yuzeyinden havalanacak ve murettebati Orion a geri dondurecek Kullanilmayan Oneriler Entegre Inis Araci Blue Origin Blue Origin Amazon un kurucusu Jeff Bezos un kurdugu bir havacilik ve uzay sirketi Ulusal Takim ise Blue Origin in liderliginde kurulan ve Lockheed Martin Northrop Grumman ve isimli sirketlerin ortak oldugu Ay inis araci uretmeyi hedefleyen ticari grup Ulusal Takimin inis araci Entegre Inis Araci Integrated Lander Vehicle ILV olarak adlandiriliyor Blue Origin e ait Blue Moon Lander adli araci temel alan ILV yine Blue Origin e ait New Glenn roket sistemi ve United Launch Alliance ye ait Vulcan firlatma sistemi ile uzaya gonderilecekti Aracin diger donanimlari Ulusal Takim bunyesindeki diger sirketler tarafindan uretilecekti Dynetics United Launch Alliance a ait Vulcan firlatna sistemi ile firlatilacak in araci tek bir modulden olusuyor Dynetics Insan Indirme Sistemi Dynetics Human Landing System DHLS uc secenek arasinda en kucuguydu Uzay GiysileriArtemis programinda iki uzay giysisi kullanilacak xEMU Exploration and Extravehicular Mobility Unit ve OCSS Orion Crew Survival System Ay a inis icin giyilecek giysi xEMU xEMU Ay yuzeyine inmek icin giyilecek ve 8 saate kadar dayanabilecek Zaman kaybi yasanmamasi icin hareketli eklemler ve rulmanlar icerecek Bunlarin disinda klasik uzay giysilerinde bulunan kask sirt cantasi gibi kisimlari mevcut OCSS OCSS ise firlatma sirasinda ve geri donerken basinctan korunmak icin giyilecek Astronotlar10 Ocak 2020 de Kaplumbagalar olarak adlandirilan NASA 22 Astronot grubu mezun oldu ve Artemis Projesi ne atandi Grupta ayni zamanda 2 Kanada Uzay Ajansi astronotu da bulunuyor Amerikali mezunlar dogum 1987 Tegmen Amerika Birlesik Devletleri Donanmasi dogum 1987 Biyolog dogum 1977 Albay ABD Hava Kuvvetleri dogum 1981 Tegmen kumandan Amerika Birlesik Devletleri Donanmasi dogum 1975 NASA arastirma pilotu dogum 1985 Havacilik ve astronotik uzay yolculugu bilimi alaninda docent Massachusetts Teknoloji Enstitusu dogum 1984 Tegmen Amerika Birlesik Devletleri Donanmasi Fizikci dogum 1983 Bas muhendis SpaceX Jasmin Moghbeli dogum 1983 Binbasi ABD Deniz Piyade Kolordusu dogum 1983 Arastirma muhendisi Woodshale Osenografya Kurumu dogum 1975 Binbasi Amerika Birlesik Devletleri Ordusu dogum 1988 Jeolog doktora sonrasi arastirmaci Kaliforniya Teknoloji EnstitusuKanadali mezunlar dogum 1982 Yarbay Kanada Silahli Kuvvetleri Jenni Sidey dogum 1988 Makine muhendisi yanma bilimci ve ogretim gorevlisiArtemis ucuslariOrion testleri Su ana kadar Orion kapsulu icin Takimyildiz Programi Orion projesi ve Artemis Projesi kapsaminda uc test yapildi ve modul uc testi de basariyla gecti Ilki 6 Mayis 2010 da yapildi Orion un firlatma iptal sisteminin islevselligi test edildi Ikincisi 5 Aralik 2014 te yapildi roketi ile firlatilan kapsul yeryuzunden 5800 km yukseklikte Dunya cevresinde 2 tur attiktan sonra acilan parasutler yardimiyla Pasifik Okyanusu na indi Orion inisten sonra Pasifik Okyanusu uzerinde Ucuncu ve son testte 20 Temmuz 2019 yine firlatma iptal sistemi test edildi fakat bu firlatmanin ilk testten farki Orion in 100 tonluk ve maksimum aerodinamik yapida ozel bir aracla firlatilmis olmasi Gorev Logo Tarih Murettebat Sonuc SuresiPad Abort 1 https commons wikimedia org wiki File Orion Pad Abort 1 png 17 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi 6 Mayis 2010 Yok Basarili 95 saniyeExploration Flight Test 1 https commons wikimedia org wiki File Exploration Flight Test 1 insignia png 22 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi 5 Aralik 2014 Yok Basarili 4 saat 24 dakikaAscent Abort 2 https commons wikimedia org wiki File Ascent Abort 2 png 17 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi 2 Temmuz 2019 Yok Basarili 193 saniyeSon firlatma iptal testinin firlatma aniPlanlanmis ucuslar Aralik 2020 baz alinacak olursa butun murettebatli gorevler SLS ile Kennedy Uzay Merkezi Kalkis Kompleksi 39B den firlatilacaktir Ayrica mevcut plan destek donanimi ve kargo icin baska firlatma rampalarindan baska firlatma sistemlerinin kullanimasini da gerektirmektedir Gorev Logo Firlatma tarihi Murettebat Firlatma araci Suresi AmacArtemis I 2 Eylul 2022 Yok SLS Block 1 25 gun Murettebatsiz Ay yorunge ucusuArtemis II Murettebat tarafindan tasarlanacak Kasim 2024 Duyurulacak SLS Block 1 10 gun 4 kisilik murettebat Ay yorunge ucusuArtemis III Murettebat tarafindan tasarlanacak Aralik 2025 Duyurulacak SLS Block 1 Crew 30 gun 4 kisilik murettebat 2 kisi yorungede 2 kisi Ay yuzeyindeArtemis IV Murettebat tarafindan tasarlanacak 2026 Duyurulacak SLS Block 1B Crew 30 gun 4 kisilik yorunge ucusu ve Gateway i HAB modulunun goturulmesiArtemis V Murettebat tarafindan tasarlanacak 2027 Duyurulacak SLS Block 1B Crew 30 gun Ay a inis ve Gateway e ESPRIT modulunun goturulmesiOnerilen ucuslar Artemis III gorevinden sonra en az 2033 e kadar ucuslarin devam etmesi onerilmektedir fakat bu ucuslar henuz tam olarak tasarlanmamis ve fonlanmamistir Gorev Firlatma tarihi Murettebat Firlatma araci SuresiArtemis VI 2028 Duyurulacak SLS Block 1B 30 gunArtemis VII 2029 Duyurulacak SLS Block 1B 30 gunArtemis VIII 2030 Duyurulacak SLS Block 2 60 gunArtemis IX 2031 Duyurulacak SLS Block 2 60 gunArtemis X 2032 Duyurulacak SLS Block 2 60 gunArtemis XI 2033 Duyurulacak SLS Block 2 60 gunElestirilerArtemis Projesi nin hem icerigiyle hem de projenin kendisiyle ilgili elestiriler mevcut de yazar olan Mark Whittington bir makalesinde Ay Gecidi projesinin Ay a donmemize yardimci olmadigini belirtti 3 17 Kasim 2018 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi Havacilik muhendisi yazar ve nin kurucusu 2019 dan itibaren Artemis programinin bir parcasi olan Lunar Gateway e karsi hosnutsuzlugunu dile getirdi Zubrin Ay a inis icin SpaceX firlatma araclari ve Dragon kapsulu ile degistirilerek SLS ve Orion in asamali olarak ortadan kaldirilmasini onerdi Oneride ayrica yerinde kaynak kullanimi yoluyla Ay yuzeyinde yakit ikmali yapacak ve murettebati LEO dan Ay yuzeyine transfer edecek agir bir ferry lander da bulunuyor Konsept NASA da 1970 lerden beri bulunan kendi Uzay Ulasim Sistemi yle buyuk benzerlik gostermekte Eski Apollo 11 astronotu Buzz Aldrin ay karakolu da dahil olmak uzere NASA nin mevcut hedeflerine katilmiyor Aldrin Ay a geri donmenin zaman ve kaynak israfi oldugunu dusunmekte Ay i unutun hadi Mars a gidelim Forget the moon let s head to Mars sozunde de belirttigi gibi Mars to Stay misyonlarinin daha gerekli oldugunu savunuyor Ayrica murettebati uzaydaki bir ara noktaya dinlenme tesisi gibi gonderme ve orada indirme ve cikarma yapmanin ne kadar faydali oldugunu da sorguladi Yine de Aldrin eger yapilacaksa Robert Zubrin in Moon Direct konseptine destek verdigini dile getirdi 4 17 Kasim 2018 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendiAyrica bakinizApollo Projesi Takimyildiz Programi Ares I Ares V Murettebat Kesif Araci Orion uzay araci NASA Ay Ay Gecidi Artemis 1Kaynakca NASA Office of Inspector General 15 Kasim 2021 NASA s Management of the Artemis Missions PDF NASA s 21 15 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Ocak 2023 Onceki cumlelerden bir veya daha fazlasi bu kaynaktan gelen kamu mali icermektedir NASA Moon to Mars nasa gov NASA 5 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2019 Artemis I Launch to the Moon Official NASA Broadcast 16 Kasim 2022 Ingilizce 16 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 16 Kasim 2022 NASA 8 Kasim 2022 8 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Kasim 2022 a b Phys org 7 Mart 2023 7 Mart 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2023 Gebhardt Chris 6 Nisan 2017 NASA finally sets goals missions for SLS multi step plan to Mars NASASpaceFlight com 21 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Agustos 2017 NASA 17 Kasim 2022 NASA 31 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Mart 2023 Grush Loren 18 Temmuz 2019 NASA s daunting to do list for sending people back to the Moon The Verge 7 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Agustos 2019 Arsivlenmis kopya 16 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Haziran 2021 Berger Eric 16 April 2021 https arstechnica com science 2021 04 nasa selects spacex as its sole provider for a lunar lander 17 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Brown Katherine 16 April 2021 https www nasa gov press release as artemis moves forward nasa picks spacex to land next americans on moon 16 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Clark Stephen NASA s moon rocket rolls back to Vehicle Assembly Building for repairs Ingilizce 26 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Nisan 2022 Foust Jeff 13 Mart 2023 NASA planning to spend up to 1 billion on space station deorbit module SpaceNews 12 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mart 2023 Arsivlenmis kopya PDF 28 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Aralik 2021 Arsivlenmis kopya PDF 10 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 28 Aralik 2021 Foust Jeff 20 Ocak 2022 NASA foresees gap in lunar landings after Artemis 3 SpaceNews 1 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ocak 2022 Foust Jeff 18 Nisan 2019 Independent report concludes 2033 human Mars mission is not feasible SpaceNews 22 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Aralik 2019 Weitering Hanneke 12 Subat 2020 NASA has a plan for yearly Artemis moon flights through 2030 The first one could fly in 2021 Space com 28 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Subat 2020 Dis baglantilarhttps www nasa gov specials moontomars index html5 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Artemis program3 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www nasa gov topics moon to mars4 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www nasa gov news media trans obama ksc trans html14 Aralik 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde https mobile twitter com realdonaldtrump status 11370510979551027206 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www nasaspaceflight com 2018 09 nasa lunar gateway plans 6 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www space com nasa artemis moon landing timeline 2021 budget html28 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde https arstechnica com science 2019 05 nasa reveals funding needed for moon program says it will be named artemis 27 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde https bilimfili com artemis programina genel bir bakis 2 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde https mobile twitter com JimBridenstine status 1255902514542718976 31 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde https m donanimhaber com newsampnew aspx id 12135119 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www nasa gov content more about the human landing system program24 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde https apnews com 492e4260c4dc5ee43b6ab1e3de0dc798 https www bbc co uk news amp science environment 524655852 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde https tr m wikipedia org wiki Mars to Stay https www nationalgeographic com au space buzz aldrin says forget the moon lets go to mars aspx28 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www businessinsider com buzz aldrin moon should be launch pad for mars 2018 6 3famp olu kirik baglanti