Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arı, zar kanatlılar takımına ait Apoidea familyasını oluşturan tüm böcek türlerine verilen isimdir.
| Arı | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Balarısı, Apis mellifera | |||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Familyalar | |||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||
| Apiformes (Latinceden 'apis') | |||||||||||||
Zar kanatlıların özelliği; içinde enine ve boyuna damarcıklar bulunan ve iki çift saydam zar şeklinde kanatlarının olmasıdır. Arıların vücudu baş, göğüs ve karın olmak üzere üç kısımdan meydana gelir. Vücutları yumuşak yapıdaki yoğun bir kıl örtüsüyle kaplıdır.Kılların rengi türe göre değişkendir
Bir bal arısı kolonisi yıllık 15–75 kg polen tüketir. Gündelik yaşamlarını sürdürmek adına 1 kg bal üretmek için 8 kg bal tüketirler. Günde 200 gram suya ihtiyaç duyabilirler.
Evrim ve taksonomi
Bal arıları, aslında prederatör (böcek yiyen) bir familyanın alt üyesidirler ve artık böcek yemeyi bırakmışlardır. Aynı familya içerisinde diğer arılardan yaban arısı, eşek arısı, marangoz arı (Xylocopa, Carpenter bee), bombus gibi türler de bulunur.
Bal arısı ana arı, erkek arılar ve işçi arılardan oluşur. Yavruları ana arı yapar. Döllenmiş yumurtalardan işçi ve Ana arılar, döllenmemiş yumurtalardan erkek arılar meydana gelir. Ana arı ile işçi arı arasındaki farkı larva döneminde yapılan beslenme oluşturur.
Birlikte evrim
Hayvanlarla tozlanan ilk çiçekler ince, kınkanatlılar gibi böcekler tarafından tozlanan fincan şeklindeki çiçeklerdi, bu nedenle böcek tozlaşma sendromu, arıların ilk ortaya çıkmasından önce iyi yerleşmişti. Yenilik, arıların özellikle tozlaşmayı artıran davranışsal ve fiziksel değişikliklerle tozlaşma ajanları olarak uzmanlaşmaları ve en verimli tozlaşma yapan böcekler olmalarıdır. Bir birlikte evrim sürecinde, çiçekler nektar gibi çiçek ödülleri ve daha uzun tüpleri ve arılar nektarı çıkarmak için daha uzun diller geliştirdiler. Arılar ayrıca polen toplamak ve taşımak için scopal tüyleri ve polen sepetleri olarak bilinen yapılar geliştirdiler. Yer ve tür, arı grupları arasında farklıdır. Çoğu türün arka ayaklarında veya karınlarının alt tarafında skopal tüyler bulunur. Apidae familyasındaki bazı türlerin arka ayaklarında polen sepetleri bulunurken, çok azı bunlardan yoksundur ve bunun yerine ekinlerinde polen toplar. Bu yapıların görünümü, anjiyospermlerin adaptif radyasyon'unu ve ardından arıların kendilerini harekete geçirdi. Arılar birlikte evrimleşti sadece çiçeklerle değil, bazı türlerin akarlarla birlikte evrimleştiğine inanılıyor. Bazıları akarlar için barınak sağlıyor gibi görünen acarinaria adı verilen tüy tutamları sağlar; Buna karşılık, akarların polenlere saldıran mantarları yediklerine inanılır, dolayısıyla bu durumda ilişki karşılıklı olabilir.
Bal arısında morfolojik yapı
Bal küçük görsel ve davranış farkları ile birbirinden ayrılabilen alt türlere (ırk) ayrılır. Arı ailesinde kraliçe, erkek ve işçi arılar farklı gelişimsel ve anatomik özelliklere sahiptirler.
Baş; Başta gözler, duyargalar ve beslenme organları bulunur. Baş vücudun ikinci kısmı olan göğse ince oynak bir boyunla bağlıdır. Göğüs ve karın segment denilen halkalardan oluşmaktadır.
Arının petek şeklinde bir çift bileşik ve üç adet basit gözü vardır. Basit gözlerin her biri binlerce küçük üniteden oluşmaktadır. Bileşik göz ana arıda 3.000, işçi arıda 4.000 ve erkek arıda 8.000'den fazla basit gözün birleşmesinden meydana gelmiştir.
Başta bir çift duyarga bulunmaktadır. Bunlar koku, tat ve dokunma hissetme duyularını sağlarlar. Duyargalar içerisinde bulunan sinir uçları sayesinde duyularına ek olarak rüzgâr hızını ve hava sıcaklığını da algılayabilmektedirler. Arıların duyargaları o kadar hassastır ki 2 km mesafeden balın kokusunu alırlar.
Arıların ağız yapısı; üst dudak, üst çene, alt çene ve alt dudak olmak üzere dört kısımdan meydana gelir. Dil 6–7 mm arasındadır ve arı ırkına göre değişir.
Baş içyapı itibarıyla de önemli salgıların yapıldığı kısımdır. İşçi arıların yutak üstü salgı bezleri genç yaşta arı sütü, daha ileriki yaşlarda baldaki parçalayan enzimler salgılarlar. Çenede bulunan bezler ana arıda ana arı feremonunu, işçi arılarda ise alarm feremonunu salgılamaktadır.
Göğüs arının hareket merkezidir. Dört adet segmentten meydana gelmiştir, bunların üzerinde üç çift bacak ve iki çift kanat bulunmaktadır. Arının orta bacakları üzerinde polen fırçası denilen sert tüyler bulunur. Bunlar çiçeklerde bulunan polenin göğüsten ve ön bacaklardan arka bacaklara aktarılmasını ve arka bacaklarda bulunan polen sepetine toplanmasını sağlar. Bu polen sepetçikleri polenin kovana taşınması görevini görmektedir. Kanatlar kitinleşmiş damarlarla desteklenmiş çok ince zar şeklindedir. İki çifttir. Uçuşta arka kanatlardaki kanca sayesinde ikisi birlikte çalışır, uçuşu ve uçuşu yönlendirmeyi de sağlarlar. Arının uçuş sırasındaki hızı saatte 50 km.'ye yaklaşır.
Karın (Abdomen), ergin arıda 9 segmentten oluşur ve mide, bağırsak ve üreme organları gibi iç organlarla balmumu bezleri ve iğne bulunur. Segmentlerde bulunan sağlı-sollu bir çift mum salgı bezi (balmumu aynası) işçi arıların balmumu yapma döneminde kalınlaşarak mum salgılama yeteneğini kazanmaktadırlar. Sıvı olarak aynalar üzerine salgılanan mumlar, mum ceplerinde katılaşarak küçük pulcuklar halini alır. Arılar zincirleme birbirine tutunarak özel hareketlerle balmumu sızdırmaktadırlar. Ayaklar yardımıyla ağza götürülen balmumu pulcukları orada yumuşatılarak yoğrulmakta ve böylece petek gözlerinin yapımında kullanılmaktadır. Mum örme dönemini tamamlayan işçi arılarda mum salgı bezleri tahrip olur ve birer sıra hücre tabakasına dönüşür.
İşçi arıların 7. abdominal segmentinin (karın halkası) iç yüzeyinde ve sırt plakasının ön kenarına yakın kısmında büyük hücrelerden oluşan koku bezi (nasanof bezi) bulunmaktadır.
Ekoloji ve habitat
Arıların ekolojik katkıları çiçeklerin döllenmesi, erkek ve dişi çiçek organlarında gerçekleştirdikleri polen taşıma konusundaki katkıları üzerinden gerçekleşmektedir. Öyle ki arıların dölleme işlemine ihtiyaç duymayan bitki sayısı son derece sınırlıdır. Bir araştırmaya göre dünyada gıda maddelerinin %90'ı 82 çeşit bitkiden elde edilir ve bunların %77'si arılar tarafından döllenmeye muhtaçtır.
Arıların yayılma (yaklaşık 5 km) ve çok geniş alanlardan toplayıcı (polen-çiçek özü, meyve suyu) özellikleri aynı zamanda kendilerinin birtakım zararlı maddeleri de toplayabilecekleri konusunu gündeme getirir. Örneğin ilaç, sanayi, baca artıkları ve karayolu çevrelerinde egzoz dumanları ve çöplüklerce kirletilmiş çevre, arı ürünlerini insanlar ve arıların kendileri için son derece sağlıksız hale getirebilir. Yapılan araştırmalar bu toksinlerin en fazla balmumunda biriktiğini göstermiştir.
Bazı bitkilerin polenlerinin arılar için zararlı olduğu, arıların normalde bu polenlerden uzak durdukları, ancak aç kalmalarını gerektirecek kıtlık durumlarında bu bitkilere yönelebildikleri bilinmektedir. Bal arılarının insan eliyle gerçekleştirilen yaşama ortamlarındaki havalanma yetersizlikleri, nem ve vitamin, mineral, protein ihtiyaçlarını karşılamayan beslenmeleri de arı biyolojisine zarar vererek sağlıklarını bozabilir. Arıların sağlığını etkileyen bir başka etken ise iç ve dış parazitler ile bunlara karşı yapılan ilaçlamalardır.
Kovan; Arıların yaşam ortamları bitki örtüsü yanında yeterli ve sürekli suya ulaşabilme, yağmur, rüzgâr, aşırı sıcak ve soğuklar gibi etkenler açısından da temiz ve biyolojik ihtiyaçlarına uygun olmalıdır. Kovanlar yer seviyesinden en az 30–40 cm yükseklikte yerleştirilmelidir. Nemli ve havasız kovanlar farklı mantar, virüs ve bakteriyel hastalıkların gelişmesine yol açar.
Arı hastalıkları
Bal arıları insanlar üzerinde de ekonomik veya sağlık etkileri olabilecek birtakım hastalık ve zararlılara maruz kalabilirler. Arı hastalıkları bakteriyel, mantar, parazit ve virüs etkenli veya beslenme yetersizlikleri veya yanlış besleme nedeniyle ortaya çıkabilir ve yalnızca yavruları veya yalnızca yetişkinleri ilgilendiren veya her ikisini de etkileyen hastalıklar olabilir. Ayrıca karınca ve diğer yağmacıların arı kovanlarına hücum etmesi söz konusu olabilir. Bal arısı hastalıkları ve tedavi şekillerinin bir listesi; (https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_diseases_of_the_honey_bee 17 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
Çevre; Arı hastalıklarında arının yaşam kalitesini etkileyen ve bozan her şey hastalık ve zarar nedeni olabilir. Bunlar çevresel faktörler, beslenme ve nem, kovanın havalanma durumu, sıcak-soğuk, kirleticiler, kimyasallar, tarım ilaçları (pestisitler) şeklinde sayılabilir. Arıların temiz çevre ve su kaynaklarından mahrum olması, kirli, kanalizasyon vb. yerlerden su içmek zorunda kalmaları ile kovanlarına ayaklarında pis, kirli çamur ve bakteri taşımaları arı kovanlarında septisemi, yavru çürüklüğü (Avrupa, adi yavru çürüklüğü) hastalıklarının gelişmesi ile sonuçlanır. Kovan tabanı ve iç bölgelerinde nem bulunması mantar hastalıkları ve kireç hastalıklarına yol açabilir.
Arı beslenmesi; Arıların kendileri için uygun yeterli ve kaliteli (vitamin, mineral, protein açısından dengeli) beslenmeden mahrum kalmaları, bozuk şurupların verilmesi arı ishallerine yol açar. Arı ishalinin diğer bir nedeni arıların uzun süre kapalı kalmalarıdır.
Varroa; Arıcılık faaliyetlerini en fazla etkileyen zararlılardan birisi de Varroa parazitidir. Parazit arıları zayıflatır ve sakat arı doğumlarına yol açar. Ayrıca arı kolonisinde diğer hastalıklar için uygun zemin oluşturur. Bununla ilgili olarak değişik mücadele metodları geliştirilmiştir. En son geliştirilen metotlardan birisi de parazitin enfekte ettiği larvaları uzaklaştırarak, mite popülasyonunu kritik bir seviyenin altında tutan arı ırklarının kullanımına yönelinmesidir. (https://en.wikipedia.org/wiki/Varroa_sensitive_hygiene 1 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) Arıcı varroa ilaçlamasını yaparak, her kovanda düşen varoa miktarını sayar. Sonra en düşük varoa miktarına sahip kovandan ana arı üreterek seleksiyonunu kendisi gerçekleştirebilir.
Varroa mücadelesinde kolay bulunan, zararsız ve elde edilen bal miktarını da etkilemeyen organik malzemelerin kullanım ve etki dereceleri arasında yapılan karşılaştırmalı çalışmalarda kurutulmuş portakal kabuğu ve ökaliptus yaprak ve kabuklarının dumanı ile üç gün arayla uygulanan tütsüleme (Arılar kovana döndükten 100 gr porkakal kabuğu yakılarak kovan içerisine 5 kez dumanı sıkılarak sonrasında kovan 15 dk kapalı tutulur) şeklinde 9 uygulamanın diğer tedaviler kadar etkili olduğu görülmektedir. Oksalik asit, laktik asit yanında, bulunması ve uygulanması kolay olan okaliptüs kabuğu ve yaprağı ile portakal kabuğunun kullanılabilirliği koloni popülasyon gelişimi yanında bal verimi ve kalitesine olumsuz etki yapmaması nedeniyle de tercih edilebilir bulunmaktadırlar.
Nosema; Son zamanlarda mantar olarak sınıflandırılan tek hücreli bir mikrosporiumdur (Protozoon). Arılara hastalıklı kovanlarda üretilmiş bal, polen, petek gibi ürünler ve arıcılık malzemeleri ile bulaşabilir. Hastalık nemli kovan ve mevsimlerde daha etkili olur. Korunmada kovanların yapısı, yerleşimi (yerden yüksek, nem almayan), bulaşık olmayan besinlerle beslenmesi önemlidir. Antibiyotik kullanımı etkisizdir.
Arılar ve insanlar
Arı sokması; İşçi arılar ve ana arıda abdomenin (karın) sonunda iğne bulunmaktadır. İğne, iğne odacığından çıkan ince, sivri uçlu bir savunma organıdır. Bu iğne bir zehir kesesine bağlıdır. İşçi arıların iğnesi geriye çentiklidir; bu yüzden işçi arılar birisini sokmak üzere iğnesini batırdığında geri çekemez. Çentikler testere ağzını andıran çıkıntılar olup bu çıkıntıların sivri uçları iğnenin batış yönünün tersine yöneliktir. Bu nedenledir ki arılar kendi hayatını tehlikede görmediği sürece insanı sokmaz. Arıların sokması savunmalarının en son safhasıdır; önce sesle uyarırlar, daha sonra toplu halde gürültü yaparlar, hâlâ tehlike hissederlerse hızla tehlike gelen yere doğru uçup çarparak korkutmaya çalışırlar; olmadı en son sokarlar. (Arının iğnesi böceklere karşı savunma olduğundan sert kabuktan çıkabilir, insan ve hayvan etinden çıkmaz. İğnesi bağırsaklara bağlı olduğundan iç organları parçalanır ve ölür.)
Arı sokması alerjik yapılı kişilerde ve solunum yollarına yakın sokmalarda öldürücü olabilir. Maruz kalan kişilere acilen antihistaminikler ve solunum desteği verilmesi gerekebilir.
Arı ürünleri; Arılardan insanlar bal, polen, arı sütü, arı zehiri ve propolis elde ederler.
Bal sağlıklı ve lezzetli bir ürün olarak tanınmakla birlikte şeker hastalarının ve 1 yaş altındaki bebeklerin uzak durmaları gereken bir üründür. Polen ise alerjik kişilerin dikkatle tüketebileceği bir üründür. Arı sütü, arı zehiri ve propolis tıbbi araştırmalarda kullanılan ürünlerdir. Deli bal karadeniz bölgesinde arıların yaptığı bir bal türüdür ve insanlar tarafından dikkatli ve çok az miktarlarda tüketilebilecek bir üründür.
Fotoğraf galerisi
-
![image]()
Polen alımı -
![image]()
Arının kanatları -
![image]()
Uçarken arı -
![image]()
Çiçeklerden kalkarken arı -
![image]()
Karahindiba üstünde bir arı -
![image]()
Badem çiçeğine uçan arı -
![image]()
Biberiye çalısına konan arı -
![image]()
Avrupa eşek arısı tarafından aşama aşama kurulan yeni bir arı kolonisi -
![image]()
Ayva çiçeğinde bir arı -
![image]()
-
![image]()
Avrupa kâğıt eşekarısı (Polistes dominulus) -
![image]()
İğnesiz arı -
![image]()
Sinerya çiçeğinde bir arı
Dış bağlantılar
- [1] 10 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Arı yetiştiriciliği eğitimi
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ (2012). "3". Patiny, Sébastien (Ed.). Evolution of Plant-Pollinator Relationships. Cambridge University Press. ss. 45-67.
- ^ Michener, Charles Duncan (1974). The Social Behavior of the Bees: A Comparative Study. Harvard University Press. ss. 22-78. ISBN .
- ^ Michener, Charles D. (2000). The Bees of the World. Johns Hopkins University Press. ss. 19-25. ISBN .
- ^ Buchmann, Stephen L.; Nabhan, Gary Paul (2012). The Forgotten Pollinators. Island Press. ss. 41-42. ISBN . 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından .
- ^ Biani, Natalia B.; Mueller, Ulrich G.; Wcislo, William T. (June 2009). "Cleaner Mites: Sanitary Mutualism in the Miniature Ecosystem of Neotropical Bee Nests" (PDF). The American Naturalist. 173 (6): 841-847. doi:10.1086/598497. hdl:2152/31261
![image]()
. (PMID) 19371167. 28 Mart 2018 tarihinde kaynağından (PDF). - ^ Klimov, Pavel B.; OConnor, Barry M.; Knowles, L. Lacey (June 2007). "Museum Specimens And Phylogenies Elucidate Ecology's Role in Coevolutionary Associations Between Mites And Their Bee Hosts" (PDF). Evolution. 61 (6): 1368-1379. doi:10.1111/j.1558-5646.2007.00119.x
![image]()
. hdl:2027.42/74970. (PMID) 17542846. 4 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF). - ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mart 2015.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 5 Mart 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ari zar kanatlilar takimina ait Apoidea familyasini olusturan tum bocek turlerine verilen isimdir Ari Yasadigi donem araligi 100 0 myo Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNBalarisi Apis melliferaBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ArthropodaSinif InsectaTakim HymenopteraUst familya Klad AnthophilaFamilyalarAndrenidae Apidae Colletidae Halictidae Megachilidae Melittidae StenotritidaeSinonimlerApiformes Latinceden apis Zar kanatlilarin ozelligi icinde enine ve boyuna damarciklar bulunan ve iki cift saydam zar seklinde kanatlarinin olmasidir Arilarin vucudu bas gogus ve karin olmak uzere uc kisimdan meydana gelir Vucutlari yumusak yapidaki yogun bir kil ortusuyle kaplidir Killarin rengi ture gore degiskendir Bir bal arisi kolonisi yillik 15 75 kg polen tuketir Gundelik yasamlarini surdurmek adina 1 kg bal uretmek icin 8 kg bal tuketirler Gunde 200 gram suya ihtiyac duyabilirler Evrim ve taksonomiBal arilari aslinda prederator bocek yiyen bir familyanin alt uyesidirler ve artik bocek yemeyi birakmislardir Ayni familya icerisinde diger arilardan yaban arisi esek arisi marangoz ari Xylocopa Carpenter bee bombus gibi turler de bulunur Bal arisi ana ari erkek arilar ve isci arilardan olusur Yavrulari ana ari yapar Dollenmis yumurtalardan isci ve Ana arilar dollenmemis yumurtalardan erkek arilar meydana gelir Ana ari ile isci ari arasindaki farki larva doneminde yapilan beslenme olusturur Birlikte evrim Uzun dilli arilar ve uzun tuplu cicekler Acanthus ilicifolius uzerindeki bu Amegilla cingulata Apidae gibi birlikte evrimlesmistir Hayvanlarla tozlanan ilk cicekler ince kinkanatlilar gibi bocekler tarafindan tozlanan fincan seklindeki ciceklerdi bu nedenle bocek tozlasma sendromu arilarin ilk ortaya cikmasindan once iyi yerlesmisti Yenilik arilarin ozellikle tozlasmayi artiran davranissal ve fiziksel degisikliklerle tozlasma ajanlari olarak uzmanlasmalari ve en verimli tozlasma yapan bocekler olmalaridir Bir birlikte evrim surecinde cicekler nektar gibi cicek odulleri ve daha uzun tupleri ve arilar nektari cikarmak icin daha uzun diller gelistirdiler Arilar ayrica polen toplamak ve tasimak icin scopal tuyleri ve polen sepetleri olarak bilinen yapilar gelistirdiler Yer ve tur ari gruplari arasinda farklidir Cogu turun arka ayaklarinda veya karinlarinin alt tarafinda skopal tuyler bulunur Apidae familyasindaki bazi turlerin arka ayaklarinda polen sepetleri bulunurken cok azi bunlardan yoksundur ve bunun yerine ekinlerinde polen toplar Bu yapilarin gorunumu anjiyospermlerin adaptif radyasyon unu ve ardindan arilarin kendilerini harekete gecirdi Arilar birlikte evrimlesti sadece ciceklerle degil bazi turlerin akarlarla birlikte evrimlestigine inaniliyor Bazilari akarlar icin barinak sagliyor gibi gorunen acarinaria adi verilen tuy tutamlari saglar Buna karsilik akarlarin polenlere saldiran mantarlari yediklerine inanilir dolayisiyla bu durumda iliski karsilikli olabilir Bal arisinda morfolojik yapia kalca b kalca dairesi c kalca butu d ray e 1 ayak bilegi f 2 ayak bilegi g 3 ayak bilegi h 4 ayak bilegi 1 dil 2 agiz 3 alt cene 4 ust cene 5 ust dudak 6 alt dudak 7 cene bezi 8 arka cene bezi 9 agiz acikligi 10 agiz yutagi 11 beyin 12 birlesik goz 13 gogus bezi 14 karin kaslari 15 ucus sungeri 16 on kanat 17 arka kanat 18 dolasim 19 sirt acma 20 hava kesesi 21 orta bagirsak 22 kalp kapagi 23 ince bagirsak 24 koku bezi 25 karin bezi 26 kabarcik 27 arka sirt 28 igne 29 zehir kabarcigi 30 gogus kemigi 31 zehir bezi 32 kucuk bez 33 seminal vezikul 34 balmumu bezi 35 karin siniri 36 hortum kapakcigi 37 huni kapakcigi 38 giris kapakcigi 39 bal midesi 40 kalp agi 41 yemek borusu 42 sinir sistemi 43 dudakcik 44 polen fircasiDisi bir arinin bacaklari Bal kucuk gorsel ve davranis farklari ile birbirinden ayrilabilen alt turlere irk ayrilir Ari ailesinde kralice erkek ve isci arilar farkli gelisimsel ve anatomik ozelliklere sahiptirler Bas Basta gozler duyargalar ve beslenme organlari bulunur Bas vucudun ikinci kismi olan gogse ince oynak bir boyunla baglidir Gogus ve karin segment denilen halkalardan olusmaktadir Arinin petek seklinde bir cift bilesik ve uc adet basit gozu vardir Basit gozlerin her biri binlerce kucuk uniteden olusmaktadir Bilesik goz ana arida 3 000 isci arida 4 000 ve erkek arida 8 000 den fazla basit gozun birlesmesinden meydana gelmistir Basta bir cift duyarga bulunmaktadir Bunlar koku tat ve dokunma hissetme duyularini saglarlar Duyargalar icerisinde bulunan sinir uclari sayesinde duyularina ek olarak ruzgar hizini ve hava sicakligini da algilayabilmektedirler Arilarin duyargalari o kadar hassastir ki 2 km mesafeden balin kokusunu alirlar Arilarin agiz yapisi ust dudak ust cene alt cene ve alt dudak olmak uzere dort kisimdan meydana gelir Dil 6 7 mm arasindadir ve ari irkina gore degisir Bas icyapi itibariyla de onemli salgilarin yapildigi kisimdir Isci arilarin yutak ustu salgi bezleri genc yasta ari sutu daha ileriki yaslarda baldaki parcalayan enzimler salgilarlar Cenede bulunan bezler ana arida ana ari feremonunu isci arilarda ise alarm feremonunu salgilamaktadir Gogus arinin hareket merkezidir Dort adet segmentten meydana gelmistir bunlarin uzerinde uc cift bacak ve iki cift kanat bulunmaktadir Arinin orta bacaklari uzerinde polen fircasi denilen sert tuyler bulunur Bunlar ciceklerde bulunan polenin gogusten ve on bacaklardan arka bacaklara aktarilmasini ve arka bacaklarda bulunan polen sepetine toplanmasini saglar Bu polen sepetcikleri polenin kovana tasinmasi gorevini gormektedir Kanatlar kitinlesmis damarlarla desteklenmis cok ince zar seklindedir Iki cifttir Ucusta arka kanatlardaki kanca sayesinde ikisi birlikte calisir ucusu ve ucusu yonlendirmeyi de saglarlar Arinin ucus sirasindaki hizi saatte 50 km ye yaklasir Karin Abdomen ergin arida 9 segmentten olusur ve mide bagirsak ve ureme organlari gibi ic organlarla balmumu bezleri ve igne bulunur Segmentlerde bulunan sagli sollu bir cift mum salgi bezi balmumu aynasi isci arilarin balmumu yapma doneminde kalinlasarak mum salgilama yetenegini kazanmaktadirlar Sivi olarak aynalar uzerine salgilanan mumlar mum ceplerinde katilasarak kucuk pulcuklar halini alir Arilar zincirleme birbirine tutunarak ozel hareketlerle balmumu sizdirmaktadirlar Ayaklar yardimiyla agza goturulen balmumu pulcuklari orada yumusatilarak yogrulmakta ve boylece petek gozlerinin yapiminda kullanilmaktadir Mum orme donemini tamamlayan isci arilarda mum salgi bezleri tahrip olur ve birer sira hucre tabakasina donusur Isci arilarin 7 abdominal segmentinin karin halkasi ic yuzeyinde ve sirt plakasinin on kenarina yakin kisminda buyuk hucrelerden olusan koku bezi nasanof bezi bulunmaktadir Ekoloji ve habitatArilarin ekolojik katkilari ciceklerin dollenmesi erkek ve disi cicek organlarinda gerceklestirdikleri polen tasima konusundaki katkilari uzerinden gerceklesmektedir Oyle ki arilarin dolleme islemine ihtiyac duymayan bitki sayisi son derece sinirlidir Bir arastirmaya gore dunyada gida maddelerinin 90 i 82 cesit bitkiden elde edilir ve bunlarin 77 si arilar tarafindan dollenmeye muhtactir Arilarin yayilma yaklasik 5 km ve cok genis alanlardan toplayici polen cicek ozu meyve suyu ozellikleri ayni zamanda kendilerinin birtakim zararli maddeleri de toplayabilecekleri konusunu gundeme getirir Ornegin ilac sanayi baca artiklari ve karayolu cevrelerinde egzoz dumanlari ve copluklerce kirletilmis cevre ari urunlerini insanlar ve arilarin kendileri icin son derece sagliksiz hale getirebilir Yapilan arastirmalar bu toksinlerin en fazla balmumunda biriktigini gostermistir Bazi bitkilerin polenlerinin arilar icin zararli oldugu arilarin normalde bu polenlerden uzak durduklari ancak ac kalmalarini gerektirecek kitlik durumlarinda bu bitkilere yonelebildikleri bilinmektedir Bal arilarinin insan eliyle gerceklestirilen yasama ortamlarindaki havalanma yetersizlikleri nem ve vitamin mineral protein ihtiyaclarini karsilamayan beslenmeleri de ari biyolojisine zarar vererek sagliklarini bozabilir Arilarin sagligini etkileyen bir baska etken ise ic ve dis parazitler ile bunlara karsi yapilan ilaclamalardir Kovan Arilarin yasam ortamlari bitki ortusu yaninda yeterli ve surekli suya ulasabilme yagmur ruzgar asiri sicak ve soguklar gibi etkenler acisindan da temiz ve biyolojik ihtiyaclarina uygun olmalidir Kovanlar yer seviyesinden en az 30 40 cm yukseklikte yerlestirilmelidir Nemli ve havasiz kovanlar farkli mantar virus ve bakteriyel hastaliklarin gelismesine yol acar Ari hastaliklari Bal arilari insanlar uzerinde de ekonomik veya saglik etkileri olabilecek birtakim hastalik ve zararlilara maruz kalabilirler Ari hastaliklari bakteriyel mantar parazit ve virus etkenli veya beslenme yetersizlikleri veya yanlis besleme nedeniyle ortaya cikabilir ve yalnizca yavrulari veya yalnizca yetiskinleri ilgilendiren veya her ikisini de etkileyen hastaliklar olabilir Ayrica karinca ve diger yagmacilarin ari kovanlarina hucum etmesi soz konusu olabilir Bal arisi hastaliklari ve tedavi sekillerinin bir listesi https en wikipedia org wiki List of diseases of the honey bee 17 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Cevre Ari hastaliklarinda arinin yasam kalitesini etkileyen ve bozan her sey hastalik ve zarar nedeni olabilir Bunlar cevresel faktorler beslenme ve nem kovanin havalanma durumu sicak soguk kirleticiler kimyasallar tarim ilaclari pestisitler seklinde sayilabilir Arilarin temiz cevre ve su kaynaklarindan mahrum olmasi kirli kanalizasyon vb yerlerden su icmek zorunda kalmalari ile kovanlarina ayaklarinda pis kirli camur ve bakteri tasimalari ari kovanlarinda septisemi yavru curuklugu Avrupa adi yavru curuklugu hastaliklarinin gelismesi ile sonuclanir Kovan tabani ve ic bolgelerinde nem bulunmasi mantar hastaliklari ve kirec hastaliklarina yol acabilir Ari beslenmesi Arilarin kendileri icin uygun yeterli ve kaliteli vitamin mineral protein acisindan dengeli beslenmeden mahrum kalmalari bozuk suruplarin verilmesi ari ishallerine yol acar Ari ishalinin diger bir nedeni arilarin uzun sure kapali kalmalaridir Varroa Aricilik faaliyetlerini en fazla etkileyen zararlilardan birisi de Varroa parazitidir Parazit arilari zayiflatir ve sakat ari dogumlarina yol acar Ayrica ari kolonisinde diger hastaliklar icin uygun zemin olusturur Bununla ilgili olarak degisik mucadele metodlari gelistirilmistir En son gelistirilen metotlardan birisi de parazitin enfekte ettigi larvalari uzaklastirarak mite populasyonunu kritik bir seviyenin altinda tutan ari irklarinin kullanimina yonelinmesidir https en wikipedia org wiki Varroa sensitive hygiene 1 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Arici varroa ilaclamasini yaparak her kovanda dusen varoa miktarini sayar Sonra en dusuk varoa miktarina sahip kovandan ana ari ureterek seleksiyonunu kendisi gerceklestirebilir Varroa mucadelesinde kolay bulunan zararsiz ve elde edilen bal miktarini da etkilemeyen organik malzemelerin kullanim ve etki dereceleri arasinda yapilan karsilastirmali calismalarda kurutulmus portakal kabugu ve okaliptus yaprak ve kabuklarinin dumani ile uc gun arayla uygulanan tutsuleme Arilar kovana dondukten 100 gr porkakal kabugu yakilarak kovan icerisine 5 kez dumani sikilarak sonrasinda kovan 15 dk kapali tutulur seklinde 9 uygulamanin diger tedaviler kadar etkili oldugu gorulmektedir Oksalik asit laktik asit yaninda bulunmasi ve uygulanmasi kolay olan okaliptus kabugu ve yapragi ile portakal kabugunun kullanilabilirligi koloni populasyon gelisimi yaninda bal verimi ve kalitesine olumsuz etki yapmamasi nedeniyle de tercih edilebilir bulunmaktadirlar Nosema Son zamanlarda mantar olarak siniflandirilan tek hucreli bir mikrosporiumdur Protozoon Arilara hastalikli kovanlarda uretilmis bal polen petek gibi urunler ve aricilik malzemeleri ile bulasabilir Hastalik nemli kovan ve mevsimlerde daha etkili olur Korunmada kovanlarin yapisi yerlesimi yerden yuksek nem almayan bulasik olmayan besinlerle beslenmesi onemlidir Antibiyotik kullanimi etkisizdir Arilar ve insanlarAri sokmasi Isci arilar ve ana arida abdomenin karin sonunda igne bulunmaktadir Igne igne odacigindan cikan ince sivri uclu bir savunma organidir Bu igne bir zehir kesesine baglidir Isci arilarin ignesi geriye centiklidir bu yuzden isci arilar birisini sokmak uzere ignesini batirdiginda geri cekemez Centikler testere agzini andiran cikintilar olup bu cikintilarin sivri uclari ignenin batis yonunun tersine yoneliktir Bu nedenledir ki arilar kendi hayatini tehlikede gormedigi surece insani sokmaz Arilarin sokmasi savunmalarinin en son safhasidir once sesle uyarirlar daha sonra toplu halde gurultu yaparlar hala tehlike hissederlerse hizla tehlike gelen yere dogru ucup carparak korkutmaya calisirlar olmadi en son sokarlar Arinin ignesi boceklere karsi savunma oldugundan sert kabuktan cikabilir insan ve hayvan etinden cikmaz Ignesi bagirsaklara bagli oldugundan ic organlari parcalanir ve olur Ari sokmasi alerjik yapili kisilerde ve solunum yollarina yakin sokmalarda oldurucu olabilir Maruz kalan kisilere acilen antihistaminikler ve solunum destegi verilmesi gerekebilir Ari urunleri Arilardan insanlar bal polen ari sutu ari zehiri ve propolis elde ederler Bal saglikli ve lezzetli bir urun olarak taninmakla birlikte seker hastalarinin ve 1 yas altindaki bebeklerin uzak durmalari gereken bir urundur Polen ise alerjik kisilerin dikkatle tuketebilecegi bir urundur Ari sutu ari zehiri ve propolis tibbi arastirmalarda kullanilan urunlerdir Deli bal karadeniz bolgesinde arilarin yaptigi bir bal turudur ve insanlar tarafindan dikkatli ve cok az miktarlarda tuketilebilecek bir urundur Fotograf galerisiPolen alimi Arinin kanatlari Ucarken ari Ciceklerden kalkarken ari Karahindiba ustunde bir ari Badem cicegine ucan ari Biberiye calisina konan ari Avrupa esek arisi tarafindan asama asama kurulan yeni bir ari kolonisi Ayva ciceginde bir ari Bir bal petegi icindeki yumurtalar ve 3 4 gunluk larvalar Avrupa kagit esekarisi Polistes dominulus Ignesiz ari Sinerya ciceginde bir ariDis baglantilar 1 10 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ari yetistiriciligi egitimiAyrica bakinizYaban arisi Esek arisi Bombus Kralice ari Isci ariKaynakca 2012 3 Patiny Sebastien Ed Evolution of Plant Pollinator Relationships Cambridge University Press ss 45 67 Michener Charles Duncan 1974 The Social Behavior of the Bees A Comparative Study Harvard University Press ss 22 78 ISBN 978 0 674 81175 1 Michener Charles D 2000 The Bees of the World Johns Hopkins University Press ss 19 25 ISBN 0 8018 6133 0 Buchmann Stephen L Nabhan Gary Paul 2012 The Forgotten Pollinators Island Press ss 41 42 ISBN 978 1 59726 908 7 27 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Biani Natalia B Mueller Ulrich G Wcislo William T June 2009 Cleaner Mites Sanitary Mutualism in the Miniature Ecosystem of Neotropical Bee Nests PDF The American Naturalist 173 6 841 847 doi 10 1086 598497 hdl 2152 31261 PMID 19371167 28 Mart 2018 tarihinde kaynagindan PDF Klimov Pavel B OConnor Barry M Knowles L Lacey June 2007 Museum Specimens And Phylogenies Elucidate Ecology s Role in Coevolutionary Associations Between Mites And Their Bee Hosts PDF Evolution 61 6 1368 1379 doi 10 1111 j 1558 5646 2007 00119 x hdl 2027 42 74970 PMID 17542846 4 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan PDF Arsivlenmis kopya 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mart 2015 a b Arsivlenmis kopya PDF 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 5 Mart 2015