Afşar boyu veya Avşar boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud'a göre Divân-ı Lügati't-Türk'teki yirmi iki Oğuz bölüğünden diye tanımladığı altıncısıdır. Bu boyların Bozoklar kolundan (sağ kolundan) Oğuz Kağan'ın oğlu Yıldız Han'ın dört oğlundan en büyüğü olan Afşar'ın soyundan gelir.
Oymakları
Afşar boyu adları şunlardır: Alplū, Araşlū, Ağaçlu, Ağanlu, Ağca İnlü, Ağca İvaz Hacılu,Alhanlar Ağızlu, Ahşamlu, Bekeşlū, Gündüzlü, Hacısamlu, Imirlü,İzollu,Köse Aḥmedlū, Köselü, Pāpāglū, Kasımlū, Kereḵlū, Karalu, Karaçorlu, Karamanlu, İmanlu, Şayiplü Kızıllu, Kilelü (Kileler), Salmanlu, Senelü, Sevinçlü, Seydi Fakihlu, Sığırlu, Sıraçlu, Sofular Yörükleri, Şadıllı/Şadlu,İnallu, Sindelli, Tur Ali Hacılu, Receplü, Balabanlu, Karabudaklı ve Qirqlū. Imirlū oymağı özgün Oğuz boyu olan Eymür oymağı ile ilgilidir.
Afşar boyunun tarihi
Afşarlar Orta Asya'da iken Dede Korkut destanlarında Oğuzeli diye geçen Sir-Derya bölgesinde yaşamışlardır. Büyük göç ile birlikte Huzistan yoluyla bir grup da Irak, Suriye, Ermenistan yoluyla Anadolu'ya gelmişler, bu arada İran, Irak, Suriye, Afganistan ve Azerbaycan'a da yayılmışlardır. Afşarlar, Oğuz'un öteki torunları Kınıklar ve Kayılar gibi devlet kurmuş, büyük hükümdarlar ve sülaleler yetiştirmişlerdir. Karamanoğulları, Akkoyunlular, Aksungurlular, Harezmşahlar, , , , ve Kozanoğulları gibi, Afşarlardan kurulu ya da onların güçlü desteği ile yaşamış sülaleler de bulunmaktadır.
Gazneli Mahmut zamanında Oğuzlar'a Türkmen denmeye başlanmıştır. Anadolu'daki en güçlü Türkmen boyu olduğu ve devlet yönetmiş sayılı boylardan olduğu kayıtlarda yer alan Afşarlar İran Devleti'nin başına Safevilerden sonra geçen ikinci Türk boyudur. Sonuçta bu Türk boyu geniş bir bölgenin tarihinde belirleyici unsur olmuştur.
Çeşitli coğrafyalarda Afşarlar
Afşarlar Türk tarihinin farklı aşamalarında kendilerinden söz ettirmişlerdir. Bu aşamalar aşağıdaki maddelerde toplanabilir.
Anadolu coğrafyasında
- Musul Atabeyleri (diğer adı Zengiler) Musul ve Halep yöresine egemen olmuşlardır.
- İran'ın Huzistan bölgesinde hakimiyet kurmuşlardır.
- Karamanoğulları Beyliği Afşar boyunun Karamanlı kolundandır.
- Alâiye Beyliği Karamanoğulları sülalesinden gelen beyler tarafından kurulmuştur.
- Germiyanoğulları Beyliği (Alişiroğulları diye de bilinir) Malatya yöresinden Kütahya'ya gelerek yerleşmişlerdir.
- İnançoğulları Denizli yöresinde kuruldu.
- Aydınoğulları Beyliği Afşar olabileceği düşünülür. (Osmanlı arşivlerinde Aydınlı aşireti, Afşar olarak kayıtlıdır)
- Saruhanoğulları Beyliği Afşar boyunun Saruhanlı kolundandır veya başka bir iddiaya göre Saruhanoğulları Beyliğinin kökeninin İznik İmparatoru III. İoannis Vatatzes'in döneminde 1241-1250’lerde Trakya’dan getirtilip Batı Anadolu'ya, Menderes vadisi ve Frigya, Bitinya olmak üzere sınırlara yerleştirilmiş olan Kuman/Kıpçaklar’la ilgili olduğu öne sürülmektedir.
- Erzurum-Kars civarında kurulmuştur.
Dulkadiroğlu Beyliği Anadolunun güneyinde Elbistan merkez olmak üzere kurulmuştur. (1298-1522) Anadolu Afşarları'nı iki gruba ayırmak mümkündür. Birinci grup, Karamanoğulları gibi, Selçuklu Hanedanı zamanından itibaren Anadolu'nun çeşitli illerine dağılmış, çok eskiden yerleşik hayata geçmiş olan gruptur. İkinci grup ise, 1865 yılına kadar güney Anadolu'da göçebe hayat sürmekte iken, bu tarihten sonra yerleşik hayata geçen Afşarlardır.
Türklerin tarihi coğrafyası içinde pek çok yerleşim yeri adı taşımaktadır. Ayrıca yaygın bir soyadı olarak günümüze kadar gelmiştir. Afşar boyu Türklük şuuru oldukça güçlü olan bir boydur.
Balkanlar'da Afşarlar
Balkanlar'da da Afşar boyuna mensup insanlar vardır. Bu aileler Karamanoğulları ve Dulkadiroğulları Beyliklerinin Osmanlının göç politikası sebebiyle ve Fırka-i İslahiye olayının sonucunda 15., 16., 17. ve 18. yüzyılda sürgün yoluyla Konya, Karaman, Adana, Mersin, Kahramanmaraş, Kayseri ve Sivas, civarından gönderilip toplu şekilde yerleşmişlerdir. Kayseri'de yoğun olarak yaşamaktadırlar. Bulgaristan'da Kırcaali-Hasköy, Yunanistan'da Gümülcine bölgelerinde toplu, Makedonya, Kosova yine Bulgaristan'da Deliorman civarında dağınık şekilde yaşarlar. Bulgaristan'ın Kırcaali ilindeki , , , Köseler ve Balabanlı, Eskicuma, Tırnovtsa,Pirliköy Sıratça gibi köyler örnek gösterilebilir. Balkanlar'daki Afşar grubu içerisinde Dulkadirli, Karamanlı, Danişmedlü ve Bozuluslu oymakları çoğunluktadır.
İran coğrafyasında
- Nadir Şah ve İran ve Azerbaycan'da Afşar Devleti. Safeviler devrinde, Fars ve Huzistan’daki Afşar oymaklarından bir kısmının Azerbaycan (Kuzeyli-Güneyli) ve özellikle Urmiye havalisine gelip yerleştikleri tahmin edilmektedir. Afşarlar Safevi devletini kuran 7 Türk kabilesinden biridir. Horasan'daki Afşarların oymağına bağlı Nadir Şah’ın Azerbaycan tarihine çok önemli katkıları olmuştur. Afşar hanedanlığında Nadir Şah Afşar öldürüldükten sonra zamanla karışıklar olmuştur.
- Karabağ Hanlığı'nın hanedanı Cevanşirler
- Urmiye Hanlığı'nın başkenti Urmiye, hâlen İran'da "Afşarların şehri" diye bilinir.
- Erdebil Hanlığı Beyliğin kurucuları Saruhanbeyli Afşarlarıdır.
- Türkmenler
- Yörük
- Bayat
- Nadir Şah
- Afşar Hanedanı
- Türk Boylarının Tamgaları
Kaynakça
- ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 56
- ^ (PDF). T.C Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı. T.C Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. 9 Mart 2013. s. 1502. ISBN . 15 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2013.
- ^ Not: Oğuzlar'ın Afşar boyuna bağlı Şayiblü (Şayib) oymağıdır. Şayib, kelime kökeni olarak Öz Türkçede "Ak Saçlı" anlamına tekabül etmektedir. Obanın lideri olan ak saçlı beyden ötürü bu isim verilmiştir. Bugün Ordu, Ulubey, Güzelyurt köyünün kökenini oluşturmaktadır.
- ^ Mutlubaş, Ömer. "Salmanlı(Selmanlu,Salmanlu) Aşireti (Oymağı), obaları (Cemaatleri), boy yapıları ve Tarihi" (İngilizce). 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ocak 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ Theodor Houtsma, “Ghuzenstämme,” WZKM 2, 1888, s. 225.
- ^ Türk Dünyası El Kitabı. İbrahim Kafesoğlu Harezmşahlar-Karakoyunlular-Akkoyunlular. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü. 1992. ss. 337-350.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Eylül 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2008.
- ^ "Sencer Divitçioğlu, "Saruhanlı Beyliği'nin Kıpçak Kökenli Olma İhtimali (XI-XIV. Yüzyıllar)", Doğu Batı, sy. 33, Ankara 2005, s. 287-297".
- ^ "İbrahim ŞAHİN, Saruhan ve Saruhanoğullarının Adları Üzerine, Dil Araştırmaları, Bahar 2016, Sayı 18 s. 219-233". 1 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2021.
- ^ Kafkasya'nın etnik ve kültürel yapısının oluşumunda Türklerin rolü. Ankara Üniversitesi. Yüksek lisans tezi. Tuba Tombuloğlu. Ankara – 2003[]
- ^ M. Fuad Köprülü, ”Afşar”, İ.A s. 30
Dış bağlantılar
- http://www.avsarobasi.com 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.academia.edu/42100757/İnallı_Aşireti_Oymağı_obaları_Cemaatleri_boy_yapıları_ve_Tarihi?email_work_card=thumbnail
- https://islamansiklopedisi.org.tr/avsar 12 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Afsar boyu veya Avsar boyu Oguz Kagan Destani na gore Oguzlarin 24 boyundan biri ve Kasgarli Mahmud a gore Divan i Lugati t Turk teki yirmi iki Oguz bolugunden diye tanimladigi altincisidir Bu boylarin Bozoklar kolundan sag kolundan Oguz Kagan in oglu Yildiz Han in dort oglundan en buyugu olan Afsar in soyundan gelir Afsar Tamga BayragiAfsar DamgasiOymaklariAfsar boyu adlari sunlardir Alplu Araslu Agaclu Aganlu Agca Inlu Agca Ivaz Hacilu Alhanlar Agizlu Ahsamlu Bekeslu Gunduzlu Hacisamlu Imirlu Izollu Kose Aḥmedlu Koselu Papaglu Kasimlu Kereḵlu Karalu Karacorlu Karamanlu Imanlu Sayiplu Kizillu Kilelu Kileler Salmanlu Senelu Sevinclu Seydi Fakihlu Sigirlu Siraclu Sofular Yorukleri Sadilli Sadlu Inallu Sindelli Tur Ali Hacilu Receplu Balabanlu Karabudakli ve Qirqlu Imirlu oymagi ozgun Oguz boyu olan Eymur oymagi ile ilgilidir Afsar boyunun tarihiAfsarlar Orta Asya da iken Dede Korkut destanlarinda Oguzeli diye gecen Sir Derya bolgesinde yasamislardir Buyuk goc ile birlikte Huzistan yoluyla bir grup da Irak Suriye Ermenistan yoluyla Anadolu ya gelmisler bu arada Iran Irak Suriye Afganistan ve Azerbaycan a da yayilmislardir Afsarlar Oguz un oteki torunlari Kiniklar ve Kayilar gibi devlet kurmus buyuk hukumdarlar ve sulaleler yetistirmislerdir Karamanogullari Akkoyunlular Aksungurlular Harezmsahlar ve Kozanogullari gibi Afsarlardan kurulu ya da onlarin guclu destegi ile yasamis sulaleler de bulunmaktadir Gazneli Mahmut zamaninda Oguzlar a Turkmen denmeye baslanmistir Anadolu daki en guclu Turkmen boyu oldugu ve devlet yonetmis sayili boylardan oldugu kayitlarda yer alan Afsarlar Iran Devleti nin basina Safevilerden sonra gecen ikinci Turk boyudur Sonucta bu Turk boyu genis bir bolgenin tarihinde belirleyici unsur olmustur Cesitli cografyalarda Afsarlar Afsarlar Turk tarihinin farkli asamalarinda kendilerinden soz ettirmislerdir Bu asamalar asagidaki maddelerde toplanabilir Anadolu cografyasinda Musul Atabeyleri diger adi Zengiler Musul ve Halep yoresine egemen olmuslardir Iran in Huzistan bolgesinde hakimiyet kurmuslardir Karamanogullari Beyligi Afsar boyunun Karamanli kolundandir Alaiye Beyligi Karamanogullari sulalesinden gelen beyler tarafindan kurulmustur Germiyanogullari Beyligi Alisirogullari diye de bilinir Malatya yoresinden Kutahya ya gelerek yerlesmislerdir Inancogullari Denizli yoresinde kuruldu Aydinogullari Beyligi Afsar olabilecegi dusunulur Osmanli arsivlerinde Aydinli asireti Afsar olarak kayitlidir Saruhanogullari Beyligi Afsar boyunun Saruhanli kolundandir veya baska bir iddiaya gore Saruhanogullari Beyliginin kokeninin Iznik Imparatoru III Ioannis Vatatzes in doneminde 1241 1250 lerde Trakya dan getirtilip Bati Anadolu ya Menderes vadisi ve Frigya Bitinya olmak uzere sinirlara yerlestirilmis olan Kuman Kipcaklar la ilgili oldugu one surulmektedir Erzurum Kars civarinda kurulmustur Dulkadiroglu Beyligi Anadolunun guneyinde Elbistan merkez olmak uzere kurulmustur 1298 1522 Anadolu Afsarlari ni iki gruba ayirmak mumkundur Birinci grup Karamanogullari gibi Selcuklu Hanedani zamanindan itibaren Anadolu nun cesitli illerine dagilmis cok eskiden yerlesik hayata gecmis olan gruptur Ikinci grup ise 1865 yilina kadar guney Anadolu da gocebe hayat surmekte iken bu tarihten sonra yerlesik hayata gecen Afsarlardir Turklerin tarihi cografyasi icinde pek cok yerlesim yeri adi tasimaktadir Ayrica yaygin bir soyadi olarak gunumuze kadar gelmistir Afsar boyu Turkluk suuru oldukca guclu olan bir boydur Balkanlar da Afsarlar Balkanlar da da Afsar boyuna mensup insanlar vardir Bu aileler Karamanogullari ve Dulkadirogullari Beyliklerinin Osmanlinin goc politikasi sebebiyle ve Firka i Islahiye olayinin sonucunda 15 16 17 ve 18 yuzyilda surgun yoluyla Konya Karaman Adana Mersin Kahramanmaras Kayseri ve Sivas civarindan gonderilip toplu sekilde yerlesmislerdir Kayseri de yogun olarak yasamaktadirlar Bulgaristan da Kircaali Haskoy Yunanistan da Gumulcine bolgelerinde toplu Makedonya Kosova yine Bulgaristan da Deliorman civarinda daginik sekilde yasarlar Bulgaristan in Kircaali ilindeki Koseler ve Balabanli Eskicuma Tirnovtsa Pirlikoy Siratca gibi koyler ornek gosterilebilir Balkanlar daki Afsar grubu icerisinde Dulkadirli Karamanli Danismedlu ve Bozuluslu oymaklari cogunluktadir Iran cografyasinda Nadir Sah ve Iran ve Azerbaycan da Afsar Devleti Safeviler devrinde Fars ve Huzistan daki Afsar oymaklarindan bir kisminin Azerbaycan Kuzeyli Guneyli ve ozellikle Urmiye havalisine gelip yerlestikleri tahmin edilmektedir Afsarlar Safevi devletini kuran 7 Turk kabilesinden biridir Horasan daki Afsarlarin oymagina bagli Nadir Sah in Azerbaycan tarihine cok onemli katkilari olmustur Afsar hanedanliginda Nadir Sah Afsar olduruldukten sonra zamanla karisiklar olmustur Karabag Hanligi nin hanedani Cevansirler Urmiye Hanligi nin baskenti Urmiye halen Iran da Afsarlarin sehri diye bilinir Erdebil Hanligi Beyligin kuruculari Saruhanbeyli Afsarlaridir Turkmenler Yoruk Bayat Nadir Sah Afsar Hanedani Turk Boylarinin TamgalariKaynakca Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 56 PDF T C Basbakanlik Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu Osmanli Arsivi Daire Baskanligi T C Basbakanlik Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu 9 Mart 2013 s 1502 ISBN 975 350 094 7 15 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 9 Mart 2013 Not Oguzlar in Afsar boyuna bagli Sayiblu Sayib oymagidir Sayib kelime kokeni olarak Oz Turkcede Ak Sacli anlamina tekabul etmektedir Obanin lideri olan ak sacli beyden oturu bu isim verilmistir Bugun Ordu Ulubey Guzelyurt koyunun kokenini olusturmaktadir Mutlubas Omer Salmanli Selmanlu Salmanlu Asireti Oymagi obalari Cemaatleri boy yapilari ve Tarihi Ingilizce 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ocak 2021 Arsivlenmis kopya 11 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Haziran 2020 Theodor Houtsma Ghuzenstamme WZKM 2 1888 s 225 Turk Dunyasi El Kitabi Ibrahim Kafesoglu Harezmsahlar Karakoyunlular Akkoyunlular Turk Kulturunu Arastirma Enstitusu 1992 ss 337 350 Arsivlenmis kopya 13 Eylul 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Mart 2008 Sencer Divitcioglu Saruhanli Beyligi nin Kipcak Kokenli Olma Ihtimali XI XIV Yuzyillar Dogu Bati sy 33 Ankara 2005 s 287 297 Ibrahim SAHIN Saruhan ve Saruhanogullarinin Adlari Uzerine Dil Arastirmalari Bahar 2016 Sayi 18 s 219 233 1 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2021 Kafkasya nin etnik ve kulturel yapisinin olusumunda Turklerin rolu Ankara Universitesi Yuksek lisans tezi Tuba Tombuloglu Ankara 2003 olu kirik baglanti M Fuad Koprulu Afsar I A s 30Dis baglantilarhttp www avsarobasi com 1 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www academia edu 42100757 Inalli Asireti Oymagi obalari Cemaatleri boy yapilari ve Tarihi email work card thumbnail https islamansiklopedisi org tr avsar 12 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde