Azərbaycanca AzərbaycancaБеларускі БеларускіDansk DanskDeutsch DeutschEspañola EspañolaFrançais FrançaisIndonesia IndonesiaItaliana Italiana日本語 日本語Қазақ ҚазақLietuvos LietuvosNederlands NederlandsPortuguês PortuguêsРусский Русскийසිංහල සිංහලแบบไทย แบบไทยTürkçe TürkçeУкраїнська Українська中國人 中國人United State United StateAfrikaans Afrikaans
Destek
www.wikipedia.tr-tr.nina.az
  • Vikipedi

Bahriye üçok 10 Mayıs 1919 Trabzon 6 Ekim 1990 Ankara Türk tarihçi ilahiyat akademisyeni ve siyasetçidir Türkiye

Bahriye Üçok

Bahriye Üçok
www.wikipedia.tr-tr.nina.azhttps://www.wikipedia.tr-tr.nina.az

Bahriye Üçok (10 Mayıs 1919, Trabzon - 6 Ekim 1990, Ankara), Türk tarihçi, ilahiyat akademisyeni ve siyasetçidir. Türkiye'nin ilk kadın ilahiyatçısı olan Üçok, Türkiye'de İslam tarihi, İslam'da kadınların yeri ve laiklik gibi konular üzerine çalışmalar yürüttü ve çeşitli kitaplar yayımladı. Siyasete girdiği 1971 yılından itibaren 1990 yılına kadar cumhuriyet senatörlüğü, milletvekilliği gibi görevler üstlendi. Aktif siyaset yaptığı dönemde hem mecliste hem senatoda laiklik, irtica ve Türkiye'deki dinî konularla ilgili konuşmalar yaptı ve çözüm önerileri sundu.

Bahriye Üçok
image
Türkiye Büyük Millet Meclisi
17. dönem milletvekili
Görev süresi
24 Kasım 1983 - 14 Aralık 1987
Seçim bölgesi 1983 - Ordu
Cumhuriyet Senatosu
10-16. dönem kontenjan senatörü
Görev süresi
14 Ekim 1971 - 14 Ekim 1977
Cumhuriyet Senatosu
10-16. dönem Başkanlık Divanı kâtibi
Görev süresi
2 Kasım 1971 - 14 Ekim 1977
Kişisel bilgiler
Doğum Bahriye Bektaşoğlu
10 Mayıs 1919(1919-05-10)
Trabzon, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 6 Ekim 1990 (71 yaşında)
Ankara, Türkiye
Defin yeri Karşıyaka Mezarlığı, Ankara
Partisi Cumhuriyet Halk Partisi
(1977-1980)
Halkçı Parti (1983-1987)
Sosyaldemokrat Halkçı Parti (1987-1990)
Evlilik(ler) Coşkun Üçok
Çocuk(lar) Kumru Üçok
Bitirdiği okul Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi (lisans)
Ankara Üniversitesi Devlet Konservatuvarı (lisans)

Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi (doktora)

Ordu'daki ilk ve orta öğreniminin ardından İstanbul'daki Kandilli Kız Lisesinde eğitim gördü. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Orta Çağ Türk-İslam tarihi ve aynı üniversitenin Devlet Konservatuvarı Opera Bölümünden mezun oldu. Daha sonra 1953 yılında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde İslam Tarihi bölümüne öğretim üyesi olarak atanarak Türkiye'nin ilk kadın ilahiyatçısı oldu. 1957 yılında İslam Tarihinde İlk Sahte Peygamberler adlı teziyle doktorasını tamamladı. Bu tezi, İslam dünyasında ilk sahte peygamberlerin hareketlerini incelediği bir akademik çalışma olarak kabul edilir. Akademik çalışmaları, İslam tarihi ve İslam dininin erken dönemleri üzerine yoğunlaştı. Türkiye'de İslam ve kadın üzerine ilk akademik çalışmaları yapan kişidir. İslam tarihinde kadınların rolünü ve tarih boyunca kadın hükümdarları da çalışan Üçok bu alandaki çalışmalarıyla tanındı. Aynı zamanda kadın hakları savunucusuydu.

Bahriye Üçok, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ın atamasıyla 1971'de Cumhuriyet Senatosuna kontenjan senatörü olarak girdi. 1983 yılında Halkçı Parti'den Ordu milletvekili seçildi. Türkiye Büyük Millet Meclisinde laiklik ve kadın hakları gibi konularda aktif rol üstlendi. Siyasete atıldıktan ve kadın haklarıyla laiklik konularında açık görüşlerini dile getirmesinin ardından birçok tehdit aldı. 6 Ekim 1990 tarihinde adresine gönderilen paketteki kitabın içine gizlenmiş bir bombanın patlaması sonucunda öldü. Öldürülmesini önce "İslami Hareket" adlı bir örgüt üstlendiyse de yargı safhasında failin Tevhid-Selam adlı başka bir İslamcı örgüt olduğu ortaya çıktı.

Bahriye Üçok'un ölümünün ardından, Uğur Mumcu, Ahmet Taner Kışlalı, Muammer Aksoy suikastları ve benzer olaylar için Umut Davası olarak bilinen bir yargılama süreci başladı. Ölümüyle bağlantılı bu davada, Türkiye'de aydın cinayetlerinin ve tehditlerinin ciddiyeti ve tehlikesi vurgulandı. Üçok'un İslam üzerine yayımladığı akademik eserler, Türkiye'de laikliğin ve demokrasinin korunmasına yönelik çalışmaları ve kadın hakları savunuculuğu, kendisinin Türkiye'de "Laikliğin Savunucusu İlahiyatçı" lakabıyla tanınmasını sağladı. Türkiye'deki kadınların toplumsal ve siyasi hayata katılımına ve laiklik ilkesinin korunmasına yönelik katkıları, günümüzde de çeşitli kesimlerden destek görmeye devam etmektedir.

İlk yılları ve eğitimi

Bahriye Üçok, Mehmet ve Nadire Bektaşoğlu'nun kızı olarak 10 Mayıs 1919'da Trabzon'da doğdu. İlk ve orta eğitimini Ordu'da tamamlayan Üçok, İstanbul'daki Kandilli Kız Lisesinden mezun oldu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Orta Çağ Türk İslam Tarihi Bölümü ile Ankara Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Opera Bölümünde eş zamanlı olarak dört sene eğitim gördü. İki bölümden de mezun olduktan sonra kısa bir süreliğine DTCF fakültesinin kütüphanesinde memur adayı olarak çalıştı. 26 Ekim 1942'de Samsun Lisesine tarih öğretmeni stajyeri olarak atandı. Yaklaşık iki sene sonra, 21 Aralık 1944'te ise Ankara'daki 4. Ortaokulda tarih ve coğrafya öğretmenliğine atandı.

1953'te Ankara Ticaret Lisesinde görevlendirildi. 16 Kasım 1953'te Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam Tarihi Kürsüsüne asistan adayı olarak atanınca lisedeki görevinden ayrıldı. Üçok, fakültenin ilk kadın öğretim üyesi ve Türkiye'nin ilk kadın ilahiyatçısıydı. Aday öğretim üyeliğinin süresinin 28 Eylül 1954'te dolmasının ardından kadrolu asistan oldu.

Akademik kariyeri

İslam Tarihinde İlk Sahte Peygamberler adlı teziyle 1957 yılında doktorasını tamamladı.Monografi niteliğindeki tezinde, Hicret'in ilk on yılında gerçekleşmiş İslam karşıtı faaliyetleri incelemiş; Müslüman geleneğinde Muhammed ve vaizlerinin aleyhtarı olan ve "yalancı peygamberler" olarak adlandırılan Esved el-Ansî, Tuleyha bin Huveylid, Müseylime ve karısı Secah'ın İslam'a karşı yürüttükleri mücadelenin doktrinini ve gösterdikleri değişimi açıklamış; bu kişilerin İslam'a karşı verdikleri mücadelenin siyasi ve sosyal nedenlerini anlatmıştı. Sahte peygamber hareketlerinin İslam tarihi üzerinde iki olumlu ve bir olumsuz etkisi olduğunu ifade ederken ona göre sahte peygamberlere karşı verilen mücadele, Muhammed'in ölümünden sonra Muhacir ve Ensar arasında olası bir ayrılığı engellemiş ve aynı kabileden olan Müslümanlar ile gayrimüslimlerin farklı taraflarda savaşmasını önlemişti. Tezinde bu durumun kabile bağlarının gevşemesine yol açarak İslam'ın yayılması adına olumlu bir etki yaptığını fakat aynı zamanda bu sahte peygamber hareketlerinin İslam'ın yayılmasını bir süre geciktirdiği için olumsuz bir etki yarattığını da ileri sürmüştü.

image
Bahriye Üçok

1 Eylül 1961'de, uzmanlık eğitimi alması adına Fransa'ya gönderildi. Bir sene sonra, 10 Eylül 1962'de Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesindeki görevine döndü. 4 Aralık 1964'te, İslam Devletlerinde Kadın Hükümdarlar adlı eseriyle İslam Tarihi Kürsüsünde doçent unvanı kazandı. "Mücadeleden yılmayan, cesur ve kabiliyetli kadınların" yaşamları üzerine olduğunu belirttiği bu eserinde Üçok, kadınların devlet yönetimindeki rolünün çok sayıda tarihî örneği olduğuna dikkat çekerek bu konuda Saba Melikesi Belkıs, Yehuda Kraliçesi Atalya, Mısır Kraliçesi Kleopatra, Palmira Kraliçesi Zenobia gibi isimleri örnek verdi. Kitapta, birçok Avrupa ülkesindeki kadın hükümdarlara da vurgu yaparak İslam dünyasındaki kadın hükümdarların faaliyetlerinden bahsetmişti.

1967 yılında doktora tezini genişletip düzenleyerek İslamdan Dönenler ve Yalancı Peygamberler adı altında yeniden yayımladı. Aynı yıl Belleten'de yayımlanan "İslâm Devletlerinde Bazı Nâibeler" adlı makalesi, İslam dünyasındaki kadınların tarih boyunca rolüne dair yapılan araştırmalarının devamı niteliğinde değerlendirildi. Bu makale; Avrupalı bilim insanlarının, genellikle kadınların İslam toplumlarındaki toplumsal ve bireysel hayat üzerindeki etkisini doğru bir şekilde değerlendiremediklerini ve kadınların yalnızca kocalarının eşleri olarak haremlerde izole bir hayat sürdükleri şeklinde yanlış bir algıya sahip olduklarını düşünen Üçok nezdinde bu fikirlere bir tepki olarak görüldü. Üçok aynı zamanda, Sasani İmparatorluğu'ndaki kadınların hukukî statüsünü inceleyen ve kadınların geniş haklara sahip olmalarının imparatorluğun çöküşüne katkıda bulunduğunu öne süren 'nin argümanlarını eleştirdi.

2021 tarihli bir çalışmaya göre Türkiye'de kadın ve din konusundaki "ilk kıvılcımı çıkaran" kişi Bahriye Üçok'tur.

Siyasi kariyeri

Senatörlük dönemi

image
Bahriye Üçok ve eşi Coşkun Üçok'un bir etkinlikten fotoğrafı

Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ın talimatıyla 14 Ekim 1971'de kontenjan senatörü seçildi.Tayfur Sökmen tarafından 2 Kasım 1971'de Cumhuriyet Senatosu Başkanlık Divanı kâtipliğine aday gösterilen Üçok, yapılan oylamayla bu göreve seçildi.

Senatörlüğü boyunca Genel Kurulda muhtelif konularda yirmi üç konuşma yaptı. 14 Ocak 1972'de yaptığı konuşmada, bazı camilerde Atatürk Devrimleri'ne karşı konuşulduğunu ve halkın kışkırtıldığını ifade ederek Diyanet İşleri Başkanlığının cehaletle savaşması için Atatürk Devrimleri'ni cami vaazlarında halka anlatabileceğini söyledi. 1974'te kâtiplik görevine yeniden seçildi. 18-24 Kasım 1975 tarihlerinde Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'ün Pakistan'a gerçekleştirdiği ziyarette refakatçi sıfatıyla bulundu. Altı yıllık senatörlük görev süresinin 14 Ekim 1977'de dolmasıyla birlikte senatodan ayrıldı.

Milletvekilliği dönemi

1977'de Cumhuriyet Halk Partisi'ne katıldı. 12 Eylül Darbesi'yle tüm siyasi partilerin kapatılmasının ardından 1982 Anayasası'nın kabul edilmesini takiben partilerin kurulmasına yeniden izin verilen dönemde Halkçı Parti'nin kurucu üyelerinden birisi oldu.1983 genel seçimlerinde Halkçı Parti'den Ordu milletvekili seçilerek Türkiye Büyük Millet Meclisine girdi. Mecliste milletvekili olarak görev yaptığı süre boyunca 15 kanun teklifi, 12 sözlü ve 37 yazılı soru önergesi verdi. Genel kurulda 33'ü kanun tasarıları hakkında olmak üzere toplam yetmiş kez konuşma yaptı. 11 Nisan 1984 tarihinde mecliste Diyanet İşleri Başkanlığına ilişkin sözlü sorular sordu ve bu sorulara dönemin Anavatan Partisi hükûmetinin Sanayi ve Ticaret Bakanı Kâzım Oksay cevap verdi. Üçok, Diyanet İşleri Başkanlığını şu sözlerle eleştirdi:

"İtiraf etmekten çekinmeyelim ki bugün Türkiye, çeşitli akımların yanı sıra cumhuriyete karşı şeriatı açık veya kapalı, örtülü olarak savunan mihraklarla karşı karşıyadır ... Diyor ki, Diyanet İşleri Başkanlığı gazetesinde; «İslâm ilkelerine zıt bir durum tatbik edilmek istendiğinde devlete itaat edilmez.» Yani şeriat kurallarına ters bir harekette bir kanun çıkaracak olursak halkı isyana sevk edeceğiz, öyle mi arkadaşlar? Buna nasıl doğru diyebiliyorsunuz; nasıl doğru diyebiliyorsunuz rica ederim?.."

Bu sözleri üzerine dönemin Maliye ve Gümrük Bakanı Ahmet Alptemoçin, Üçok'a "bu meclisin vaktini işgâl etmeye hakkınız yok, sayın milletvekili" dedi. Gazeteci Oktay Akbal, 2000 tarihli köşe yazısında Üçok'un tehlikeleri haber veren bu sözlerinin dönemin ANAP milletvekili ve bakanlarınca dikkate alınmadığını, aynı kişilerin "gerçekleri konuşanları bastırmaya çalıştığını" anlattı ve Bahriye Üçok'un "büyük uyarısının güncelliğini koruduğunu" belirtti.

Diğer siyasi ve dernek faaliyetleri

Harici video
image Bahriye Üçok'un da katıldığı türban konulu açık oturum (03.16), 1988, TRT

Milletvekilliği süresi dolunca meclisten ayrılan Üçok, siyasetle ilgilenmeye devam etti. Halk Partisi ve Sosyal Demokrasi Partisi'nin birleşmesinde rol aldı. 1986'da bu birleşme ile birlikte kurulan Sosyaldemokrat Halkçı Parti'nin üyesi oldu. Üçok, 1988 yılında TRT'de katıldığı Açıkoturum adlı televizyon programında Kur'an'daki ayetleri örnek göstererek, İslam'da örtünmenin kadınlar için zorunlu tutulmadığını açıkladı. Bu programdan sonra Bahriye Üçok'a "çok sayıda tehdit telefonu ve mektubu" geldi. 27 Ekim 1988'de eşi Coşkun Üçok'un ölümünden sonra da bu tehditleri almaya devam etti ve hatta telefonla gelen tehditlerden birinde bayıldığı için hastaneye kaldırıldı.

Üçok, 19 Mayıs 1989 tarihinde kurulmuş Atatürkçü Düşünce Derneği'nin kurucu üyeleri arasındaydı. 1990 yılı Eylül ayında ise SHP'nin parti meclis üyesi seçildi. Sosyolog Uğur Berk Kalelioğlu'na göre Bahriye Üçok'un Atatürkçü Düşünce Derneği'nin kurucu üyeleri arasında yer alması, "Mustafa Kemal vizyonu ve Atatürkçü düşünceye 'din karşıtlığı' doğrultusunda yöneltilen eleştirilere bir karşı duruş" olarak nitelendirilebilir.

26 Eylül 1990 tarihinde Tübingen, Almanya'da verdiği konferansta İslam'da kadın, Türk kadınının yasal hakları, Türk kadınının Türkiye ve Almanya'daki sosyal yaşantısı gibi konular üzerinde konuşma yaptı. Aldığı tehditler nedeniyle kendisini konuşmacı olarak davet eden Tübingen Türk Derneği üyelerinden koruma talep etti. Yerel polis teşkilatı, Üçok'un korunması için konferans süresince yanında iki kadın polis bulundurdu.

1990 yılında SHP'nin hazırladığı laiklik raporu üzerine çalışıyordu. Bu raporun parti meclisine ve merkez yürütme kuruluna sunulmasından sonra kamuoyuna yayımlanması planlanıyordu. Ölümünden üç gün önce tamamlayıp raporu dönemin SHP genel başkanı Erdal İnönü'ye sundu. "Gerici faaliyetlere sağlanan maddi desteğin büyüklüğüne" ve bunun için yayımlanan kararnamelere ve yürürlüğe giren yasalara vurgu yapan raporun yedi sayfalık özeti basın kuruluşlarına dağıtıldı. Üçok, yazdığı bu raporda irticanın "iktidarın koruyucu kanatları altında gittikçe semirmekte olduğunu" ve "dinsel kökenli çabaların 1982'den sonra anayasallaştığını" yazdı.

Suikastı

Bahriye Üçok, 6 Ekim 1990 günü saat 16.00 sıralarında kızı Kumru Üçok ile yerel pazardan evine döndü. Çankaya, Köroğlu Caddesi, 15 numaralı evinin kapısında "Ekspres Kargo'dan ismine gönderilen" ve kendisi adreste bulunamadığı için kargo bürosuna geri dönmüş bir paketin elden teslim alınmasını talep eden bir nota rastladı. Bunun üzerine kızı Kumru Üçok, Kuzgun Sokak'taki Ekspres Kargo şubesinden paketi aldı ve eve geldi. Kumru Üçok'un paketi kapının önündeki pazar çantalarının yanına bırakmasının ardından Bahriye Üçok paketi aldı. Paketi eline alıp ipini kesen Üçok, içinde iki kitap buldu. Kitapları çıkartmakta zorlanan Bahriye Üçok, kızına "Bunu çok sarmışlar, içinde bir şey olmasın? Bunu ben dışarda açayım, sen uzak dur" dedi. İçinde dinî kitaplar bulunan paketin patlamasıyla Bahriye Üçok'un iki kolu ve bir bacağı bedeninden ayrıldı. Patlama üzerine etrafta bulunan insanlar ve polislerin yardımıyla Hacettepe Tıp Fakültesi acil servisine kaldırıldı. 17.30'da hastaneye gelen Üçok'un kalbi durmuştu. Bahriye Üçok, saat 20.00'de ameliyata alınamadan öldü.

image
Bahriye Üçok'un evine yollanan kitap içindeki bombanın şeması

Dönemin SHP genel başkanı olan Erdal İnönü, parti genel sekreteri Hikmet Çetin tarafından telefonla aranarak Bahriye Üçok'un ölümünden haberdar edildi. İstanbul'dan Ankara'ya giden Erdal İnönü, aynı gün 21.50 sularında Bahçelievler'de akrabalarının evine gitmiş olan Kumru Üçok'a başsağlığı diledi ve kendisini teskin etti.

9 Ekim 1990'da Bahriye Üçok'un cenazesi Maltepe Camii'nden kaldırıldı. Cenaze namazından önce dönemin cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın gönderdiği ve üzerinde "Cumhurbaşkanı" yazan çelenk protesto edildi. Çelenk orada bulunan görevliler tarafından ters çevrildi ve cami dışına çıkarıldı. Ankara Üniversitesi Rektörlüğünde, saat 08.30'da gerçekleştirilen cenaze törenine Erdal İnönü, Süleyman Demirel, meclis başkanı Kaya Erdem, SHP yöneticileri, SHP il ve ilçe örgütleri, DYP, HEP, genel başkanları katıldı. Bunun yanı sıra meslek odalarından temsilciler, Türk-İş'e bağlı sendikalar da cenaze törenindeydi. Törene toplam 30 bin civarı kişi katıldı. Üçok'un cenazesi, Karşıyaka Mezarlığı'na defnedildi.

Soruşturma ve yargılamalar

image
Bahriye Üçok

Bahriye Üçok'a gerçekleştirilen bombalı suikasti "İslami Hareket" adlı bir örgüt üstlendi. Söz konusu örgüt adına konuştuğunu belirten bir kişi, Cumhuriyet gazetesini arayıp Bahriye Üçok'u "tesettür konusundaki düşünceleri yüzünden cezalandırdıklarını" ve "İslam'a sınır koyanları idam etmeyi borç bildiklerini" söyledi. Ankara Emniyet Müdürlüğünden yetkililer de Üçok'un son zamanlarda "sık sık tehdit edildiğini" belirtti. Dönemin Ankara Emniyet Müdürü Mehmet Ağar, paketi kargoya verenlerin kimliğinin belirlenmesi için çalışıldığını söyledi. Ankara Valisi Saffet Arıkan Bedük, paketin gönderici kısmında "İlmi Araştırmalar Vakfı" adlı bir kurumun yazdığını belirtti ve bu tipteki suikast girişimlerinde paketin üstünde yazan gönderici bilgilerinin "çoğunlukla doğru olmadığını" vurguladı. Bahriye Üçok'un suikast sonucu ölümünün araştırmasında polis, Devlet Güvenlik Mahkemesi ve Milli İstihbarat Teşkilatı görev aldı. MİT, İslami Hareket adlı örgütle alakalı araştırma yaptı ve yurt dışıyla bağlantısı hakkında bilgi toplamaya çalıştı. Güvenlik güçlerinin İslami Hareket adlı örgüte dair hiçbir bilgisi olmadığı ve soruşturmanın "tıkanıp kaldığı" belirtildi.

7 Ekim 1990'da Anadolu Ajansı'nı arayan biri, suikasti "Ülkücü Gençlik Albay Fetih Ordusu" adına üstlendiklerini belirtti. Bunun üzerine polis yetkilileri, bu örgütle ilgili bir bilgiye sahip olmadıklarını ve olayın istismar edilmesi veya hedef saptırmak için artık herkesin suikasti üstlenebileceğini ifade etti. Polis, soruşturmanın ilk aşamasında, bombanın yapımında kullanılan patlayıcı maddenin NATO'ya üye ülkelerde üretilen ve Orta Doğu'daki "İslami terör örgütlerinin kullandığı bir plastik patlayıcı olduğunu" tespit etti. Aynı zamanda polis, Üçok'a kitap içinde gönderilen ve nitrogliserin içeren patlayıcının, aynı yıl Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınevi'nde yaşanan patlamada da kullanıldığını belirtti ancak Diyanet'te yaşanan patlamadan çıkan yangını söndürürken kullanılan su yüzünden Üçok'a gönderilen bombayla Diyanet'teki patlamaya sebep olan maddenin net bir biçimde karşılaştırılamayacağını ifade etti. Daha sonra polis, bombanın yine Orta Doğu merkezli örgütlerin kullandığı C-4 tipi patlayıcı olduğunu açıkladı.

Harici video
image Oradaydım Belgeseli - Ölümcül Kitap (34:34), Soner Yalçın

Bomba paketini Üçok'a yollayanları görmüş tek kişi, Ekspres Kargo şirketinin teslimattan sorumlu çalışanı Gülay Calap'tı. Gülay Calap polise ifade vererek paketi ona teslim edenlerin eşkâllerini ayrıntılı bir şekilde anlatıp robot resimlerinin çizilmesine yardımcı oldu fakat ifadesini verdikten sonra kayıplara karıştı. Calap, Bahriye Üçok'un ölümünden dört sene sonra, 16 Ocak 1994'te Türkiye Devrimci Halk Partisi İzmir sorumlusu olduğu gerekçesiyle gözaltına alındı. Örgütün PKK'yla ilişkili olması sebebiyle Calap'a mahkemece 22 yıl 6 ay hapis cezası verildi. Medya kuruluşlarınca "kargocu kız" olarak anılan Gülay Calap, 4 yılı Çanakkale E Tipi Cezaevinde olmak üzere toplam 16 yıl hapis yattıktan sonra tahliye edildi.

Umut Davası kapsamındaki gözaltılar, yargılamalar ve cezalar

Güvenlik güçleri tarafından İstanbul'da bulunan "Hizbullah İlim Grubu"na 17 Ocak 2000'de bir operasyon düzenlendi. Bu operasyonda ele geçirilen CD ve disketlerdeki bilgilerden yola çıkılarak Uğur Mumcu'yu öldürenlerin bulunması için polis tarafından 21 Şubat 2000'de Umut Operasyonu başlatıldı. Türkiye genelinde yüzden fazla kişi, bu operasyon kapsamında şüpheli sıfatıyla gözaltına alındı. Operasyon ve gözaltılardan sonra soruşturmayı yürüten savcı Hamza Keleş tarafından 11 Temmuz 2000 tarihinde Umut Davası adlı dava açıldı. Bu dava, gazeteci ve yazar Uğur Mumcu suikastının sorumlularını yakalamak amacıyla başlatılmıştı fakat daha sonra ortaya çıkarılan bağlantılar sonucunda Ahmet Taner Kışlalı, Muammer Aksoy ve Bahriye Üçok'un suikastları dahil yirmi iki olayı içeren bir davaya dönüştü.

image
 
image
Bahriye Üçok'un mezarı, kocası Coşkun Üçok'un yanındadır

İlk yargılama sürecindeki savcı iddianamesinde, Tevhid-Selam ve Kudüs Ordusu ismindeki örgütün yöneticisiyle üye sanıkların "Türkiye'deki mevcut anayasal düzeni silah zoruyla değiştirerek yerine İran rejimine benzer bir İslam devleti kurmayı" amaçladığı belirtildi. Sanıklardan Ferhat Özmen, yolladığı bombalı paketle Bahriye Üçok'u öldürdüğünü itiraf etti. Dava kapsamında 17 sanığın yargılanması 14 Ağustos 2000'de başladı. Sanıklardan Ferhat Özmen dâhil dokuzuna Türk Ceza Kanunu'nun 146/1. maddesine göre idam cezası, ikisine 22 yıl 6 aydan az olmamak üzere ağırlaştırılmış hapis cezası, dördüne 15 ila 22 yıl 6 ay hapis cezası ve kalan ikisine 4 yıl 6 ay ila 7 yıl 6 aya kadar hapis cezası istendi. 7 Ocak 2002 yılında sonuçlanan davada örgüt üyesi Necdet Yüksel ve Rüştü Aytufan'a verilen müebbet hapis cezaları onandı. Dava sonuçlanmış olsa da Yargıtay tarafından sanıkların bir kısmı için verilen kararlar bozuldu. Ferhat Özmen ve diğer birkaç sanığın cezaları, Gülay Calap'ın paketi kendisine teslim ettiğini iddia ettiği Ferhat Özmen ile yüzleştirilmemiş olmasından ve buna ek birkaç sebepten daha iptal edildi.

İkinci yargılama sürecinde 16 Nisan 2003 tarihinde gerçekleşen duruşmada Gülay Calap ve Ferhat Özmen mahkemede karşı karşıya getirildi. Calap, olayın üzerinden uzun süre geçtiğinden kendisine paketi veren kişiyi tanıyamayacağını öne sürdü. Yargılama sürecinin sonunda, 28 Temmuz 2005'te Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından Ferhat Özmen'e hiçbir indirim olmaksızın ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi ve 2006'da cezası onandı.Ceyhan Mumcu, Ankara Cumhuriyet Başsavcı vekilliğine 4 Haziran 2008'de bir dilekçe vererek Gülay Calap'ın, Calap'ın avukatı Filiz Kalaycı ve gazeteci Fehmi Koru'nun ifadelerinin alınmasını talep etti. Davada verilen son cezalar Mart 2014'te Yargıtay'ın 9. Ceza Dairesi tarafından onandı. Yargıtay bu onama kararında Tevhid Selam ve Kudüs Ordusu örgütünün Bahriye Üçok'u öldürdüğünü açıkladı. Yargıtay 9. Ceza Dairesi, kararında İran bağlantılı örgütleri öne çıkardı. Tevhid-Selam örgütünün 1985 yılında İstiklal ve Şehadet dergileri, ardından da Tevhid ve Selam gazetesi etrafında örgütlendiğini kaydeden Yargıtay, bu örgütlerin radikal dinî fikirlere sahip olduğunu ve İran devriminin yöntemini benimsediğini savundu. Yargıtay, buna ek olarak bu örgütlerin amacının Türkiye Cumhuriyeti topraklarında İran gibi şeriatla yönetilen bir devlet kurmak olduğunu vurguladı.

2017 yılında Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi, "terör örgütü kurmak ve yönetmek" suçundan hapis yatan Hasan Kılıç, Mehmet Ali Tekin, Mehmet Şahin, Yusuf Karakuş ve Recep Aydın'ın Anayasa Mahkemesine başvurmasının ardından bu hükümlülerin yeniden yargılanmasına karar verdi. Bu beş sanık da cezalarının infazı durdurulduğu için tahliye edildi. Günümüzde Umut Davası kapsamında yargılanmış on yedi sanıktan Ferhat Özmen ve Necdet Yüksel dışında şu an cezaevinde bulunan kimse yoktur.

Suikasta tepkiler ve hükûmete eleştiriler

Dönemin cumhurbaşkanı Turgut Özal, Üçok'un öldürülmesinden derin üzüntü duyduğunu ifade etti. "Saldırıyı nefretle telin ettiğini" belirten Özal, Bahriye Üçok'un aldığı görevlerde Türkiye'ye değerli hizmetler verdiğini vurguladı. Başbakan Yıldırım Akbulut ise kimsenin buna benzer olaylarla bir yere varamayacağını belirterek saldırıya tepki gösterdi ancak bu olayı, "1980 öncesindeki Türkiye'deki hareketlerle aynı şekilde mütalaa etmenin yanlış olduğunu" öne sürdü. TBMM Başkanı Kaya Erdem, "...Türk milletinin cumhuriyet ilkelerine ve demokrasiye olan inanç ve güveni karşısında bu karanlık odakların çirkin emellerine ulaşmaları asla mümkün değildir" diyerek bombalı saldırıya tepki gösterdi.

image
9 Ekim 1990 günü Bahriye Üçok'un cenazesi için bir kortej düzenlendi. Resimde Süleyman Demirel, Kaya Erdem ve Erdal İnönü yan yana yürümekte, arkada da "Laik Demokratik Çağdaş Türkiye" yazılı bir pankart görülmektedir.

SHP genel başkanı Erdal İnönü, emniyet birimlerinin suçluları bulacak kuvveti olduğunu fakat bunu isteyip istemediklerinden emin olmadığını ifade etti. Hükûmet bulmasa dahi kendilerinin bu olayı aydınlatacaklarını söyleyen İnönü, "tek tek hepimiz öldürülsek de biz bunları demokrasi içinde aşacağız. Bir kişi de kalsa çağdaş olarak yaşayacağız. Kimsenin kuşkusu olmasın. Ama iktidar nerede?" sözleriyle ANAP hükûmetini eleştirdi. Ayrıca Üçok'un inançlı bir Müslüman olduğunu belirterek kendi ülkesinde dindar fakat laik bir çevrede yaşam sürmek isteyenlere yardım eden biri olduğunu ifade etti. DYP genel başkanı Süleyman Demirel ise saldırının bir "tertip" olduğunu belirtti ve Erdal İnönü'yü TBMM'de bulunan odasında ziyaret ederek başsağlığı diledi. Suikastın faillerinin derhal bulunmasını ve cezalandırılmasını isteyen Demirel, "...devlet, devlet gibi; hükûmet, hükûmet gibi olma mecburiyetindedir. 15 cinayetin hiçbirinin faili bulunamamıştır ... Her defasında söyleniyor. Kanı yerde kalmayacaktır deniliyor. Ama ondan ibaret kalıyor..." sözleriyle hükûmete eleştiride bulundu.

Uğur Mumcu'ya göre Bahriye Üçok, Atatürk İlkeleri'ni savunduğu için öldürüldü. Mumcu, hükûmeti Üçok'un cinayetine karşı sessiz kaldığı gerekçesiyle eleştirdi ve "Atatürk İlkeleri'ni savunmanın artık bir cesaret işi olduğunu" söyleyerek tıpkı Bahriye Üçok ve öldürülmüş diğer Atatürkçü çizgideki aydınlar gibi "demokrasinin kendisinin de terör kurbanı olacağını" ileri sürdü. Bülent Ecevit'i de cenazeye katılmaması dolayısıyla eleştirdi.

Gazeteci Hasan Cemal, Üçok'u öldürenlere yönelik olarak Türkiye'yi Orta Çağ karanlığına çekemeyeceklerini, "laik ve özgür düşünceyi susturma şansları olmadıklarını" ifade etti. Hikmet Çetinkaya, ANAP iktidarının özgürlükçü ve laik düşüncelerin gelişimine bir fayda sağlamadığını, en azından Üçok'u öldürenleri ve ilişkili örgütleri yakalayıp adalete teslim etmelerinin iyi olacağını belirtti.

Kişisel hayatı

7 Temmuz 1945'te, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Coşkun Üçok ile evlendi. 25 Mayıs 1954'te ise Coşkun Üçok ile evliliğinden Kumru adında bir kızı oldu. Üçok, Fransızca, az düzeyde Arapça ve orta düzeyde Farsça biliyordu.

Fikirleri

Bahriye Üçok'un, Türkiye'de orta ve yüksek öğretim kurumlarında ilahiyat programlarının yeniden öğretilmesi girişimlerine karşı aktif muhalefet yaptığı belirtilir. Aynı zamanda "Kur'an'a bağlı kalarak İslam dinini çağdaş bir bakış açısı ve hoşgörü" ile yorumladığı belirtilmiştir. Bu yüzden 1960'lardan itibaren çeşitli tehditlere maruz kaldığı kaydedildi. Üçok; Atatürkçülük ve laiklik hakkında yazdı, konferanslar düzenledi, laik ve demokratik sistemin destekçisi olarak çalışmalar yaptı. Katıldığı toplantılarda vurguladığı konular arasında laiklik, kadın hakları ve irtica tehlikesi bulunuyordu. Özellikle laiklik ve kadın hakları konularına odaklanan ve "aydın bir din bilgini" olarak bilindiği belirtilen Üçok'un çeşitli kesimlerce "Laikliğin Savunucusu İlahiyatçı" olarak tanındığı vurgulandı. Buna ek olarak üniversitelerde türbanın serbest bırakılmasına TBMM'de karşı çıktı.

Atatürkçü Düşünce Derneği'ne göre Üçok "hem devrimci hem de mücadeleciydi; kadın haklarını savunuyor ve laikliğin ülkeyi özgür kılacağını" söylüyordu. Bununla beraber "İslam dininin kadınlar için de bir devrim olduğunu ancak hatalı bir şekilde yorumlanmasından ötürü farklı noktalara gittiğini" öne sürmekteydi.Cumhuriyet gazetesi yazarı Mahmut Aslan'a göre ise canının tehlikeye girme ihtimali olsa dahi laiklik aleyhindeki eylemlere karşı çıkmıştır. Yazara göre günümüzde "Bahriye Üçok'un izinde yürüyen milyonlarca kişi vardır".

Mirası ve anılması

image
Bahriye Üçok heykeli, Bahçelievler, Çankaya, Ankara.

Ölümünün ardından Türkiye'de birden fazla yere Bahriye Üçok'un adı verilmiştir. Buna örnek olarak İzmir, Karşıyaka ve Karabağlar'daki Bahriye Üçok mahalleleri, Kocaeli'deki Bahriye Üçok Caddesi, İstanbul'daki Bahriye Üçok Ekolojik Çocuk Yuvası, Eskişehir'deki Bahriye Üçok Eğitim ve Gelişim Merkezi verilebilir. Bunlara ek olarak Fethiye'de, Zeytinburnu'nda, Çan'da, Bergama'da, Narlıdere'de ve Çankaya'da Bahriye Üçok'un adını taşıyan parklar bulunmaktadır. Fethiye'deki parkta büstü, Çankaya'daki bir parkta ise heykeli bulunur. 4. Levent'teki Demokrasi Kahramanları Parkı'nda da Bahriye Üçok'a ait bir heykel vardır. Üçok'un adı aynı zamanda Çankaya'daki bir kütüphaneye ve Ataşehir'deki bir hasta misafirhanesine verilmiştir.İzmir Kadın Müzesi'nin "Protesto ve Kadınlar" bölümünde, Bahriye Üçok'un suikast sonucu ölmesini protesto etmek için 13 Ekim 1990 tarihinde çeşitli sivil toplum kuruluşları tarafından İstanbul'da düzenlenen yürüyüşün o döneme ait haberleri bulunur. Aynı müzede bulunan "Öncü Kadınlarımız" odasında da Bahriye Üçok'un fotoğrafı ve bilgileri mevcuttur.

Bahriye Üçok'un ölüm yıl dönümünde, Atatürkçü Düşünce Derneği dâhil olmak üzere çeşitli kurumlar, siyasi partiler, devlet yetkilileri ve sivil toplum kuruluşları tarafından anma törenleri yapılmakta ve mesajlar yayımlanmaktadır.

Harici video
image Doç. Dr. Bahriye Üçok Anması (1:41:56), Atatürkçü Düşünce Derneği, 2022

Eserleri

Bildiri
  • Üçok, Bahriye (1972). "Hindistan'da Bhopal Devleti'nde bir naibe ve üç kadın hükümdar". TTK Tebliğler VII, 1. Ankara: Türk Tarih Kurumu. ss. 446-450. 
Çeviri
  • Mazaherî, Ali (1972). Ortaçağda Müslümanların Yaşayışları. Üçok, Bahriye tarafından çevrildi. İstanbul: Varlık Yayınları. 
  • Mazaherî, Ali (1964). Müslüman Ortaçağda Eğitim ve Öğretim. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 12. Üçok, Bahriye tarafından çevrildi. Ankara. ss. 119-128. 
  • Poliak, Abraham Nahum (1954). "Samî Doğunun Araplaştırılması". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 3 (3-4). Üçok, Bahriye tarafından çevrildi. Türk Tarih Kurumu Basımevi. ss. 85-101. 
Kitap
  • Üçok, Bahriye (1985). Çay, Merve (Ed.). Atatürk'ün izinde bir arpa boyu (2. bas.). Kırmızı Kedi Yayınevi (2018 tarihinde yayınlandı). ISBN . 
  • Üçok, Bahriye (1965). Female Sovereigns in Islamic States (İngilizce). Rampoldi, Milena tarafından çevrildi (3 bas.). epubli GmbH (2014 tarihinde yayınlandı). ISBN . 
  • Üçok, Bahriye (1965). İslâm devletlerinde Türk nâibeler ve kadın hükümdarlar (3. bas.). Bilge Kültür Sanat (2011 tarihinde yayınlandı). ISBN . 
  • Üçok, Bahriye (1967). İslamdan dönenler ve yalancı peygamberler (PDF). Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları. 
  • Üçok, Bahriye (1968). İslam tarihi Emeviler-Abbasiler (PDF). Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları. 
  • Üçok, Bahriye (1976). Notes from Korea (İngilizce). Ankara: İlk-San Matbaası. 
  • Üçok, Bahriye (2010). Şeriat Sarmalında Türkiye. Cumhuriyet Kitapları. ISBN . 
Konferans metni
  • Üçok, Bahriye (1979). Kur'an Harfleri ve Atatürk Devrimlerine Karşı Çıkışlar. Belleten. 43 (172). Türk Tarih Kurumu. ss. 823-836. 
Makale
  • Üçok, Bahriye (1960). "Delhi Müslüman - Türk Sultanlığının Kuruluşu Ve Sultan Raziye'nin Saltanatı". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 8 (1-4). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ss. 135-148. 
  • Üçok, Bahriye (1955). "Hamitoğulları Beyliği". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 4 (1-2). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ss. 73-80. 
  • Üçok, Bahriye (1967). "İslâm Devletlerinde Bazı Nâibeler". Belleten. 31 (122). ss. 169-190. 
  • Üçok, Bahriye (1966). "İslam'da Mûsikî Üzerine". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 14 (1-4). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ss. 83-94. 
  • Üçok, Bahriye (1970). "İslam Tarihi". Tarih Dergisi, 24. ss. 131-135. 
  • Üçok, Bahriye (1961). "Kirman'da Müslüman Kutluk Devleti'nde İki Kadın Hükümdar". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 9 (1-4). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ss. 81-98. 
  • Üçok, Bahriye (1959). "Ridde". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 7 (1-4). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ss. 97-113. 

Ayrıca bakınız

  • Ilımlı İslam
  • İslamcı terörizm
  • Kemalizm
  • Türkiye'de İslam
  • Türkiye'de laiklik
  • Türkiye'de kadın cinayeti

Notlar

  1. ^ Bu okulun adı günümüzde Cebeci Ortaokulu'dur.
  2. ^ Bu okulun adı günümüzde Ankara Mesleki ve Teknik Lisesi'dir.
  3. ^ Bu caddenin adı günümüzde Uğur Mumcu Caddesi'dir.
  4. ^ Eski Malatya Belediye Başkanı Hamit Fendoğlu da 1978 yılında benzer yöntemle suikaste uğramıştır.
  5. ^ Bu örgüt, Atatürkçü Düşünce Derneğinin bir diğer kurucu üyesi olan hukukçu Muammer Aksoy'un suikastini de üstlenmiştir.
  6. ^ Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin ve Türkiye'de idam cezasının kaldırılmasından sonra Ağır Ceza Mahkemeleri kuruldu ve sanığın cezası idamdan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çevrildi.

Kaynakça

Özel
  1. ^ a b c d e f g h i j k l m Çoker, Fahri (1999). (PDF). 2. Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları. ss. 781-782. 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^ Üçok 1967, s. VI.
  3. ^ a b c d Candeğer, Ümmügülsüm; Coşkun, Mehmet Burhanettin (21 Haziran 2018). "Cumhuriyet Senatosu dönemi kadın siyasetçilerin Türk kamu bürokrasisindeki yeri ve önemi üzerine bir inceleme". Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi. 5 (8): 236-262. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Aralık 2023. 
  4. ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Üçok'a bombalı paket". Cumhuriyet (23752). 7 Ekim 1990. ss. 1, 11. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ekim 2023. 
  5. ^ a b c d e Kalelioğlu 2020, s. 91.
  6. ^ "2019-2023 Stratejik Planı" (PDF). Cebeci Ortaokulu. 2019. s. 6. 21 Ekim 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Ekim 2023. 
  7. ^ (PDF). TBMM. 1983. 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  8. ^ "Okulumuzun Tarihçesi". Ankara Mesleki ve Teknik Lisesi. 2023. 11 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Aralık 2023. 
  9. ^ a b c d Asal, Caner (7 Nisan 2020). "İslam'dan Dönenler ve Yalancı Peygamberler". Tarih Kritik Dergisi. 6 (2): 126-128. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ekim 2023. 
  10. ^ a b Barutçu, Atilla (15 Mart 2023). "'Wounded religious masculinities': Muslim men's opposition against male circumcision in Turkey". Turkish Studies (İngilizce). 24 (2): 379-399. doi:10.1080/14683849.2022.2103408. ISSN 1468-3849. 9 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . 
  11. ^ Üçok 1967, s. VII.
  12. ^ a b c d Buniyatov, Z. V. (20 Ocak 1983). "Ortaçağları Araştıran Türk Tarihçilerinin Yeni Eserleri". Belleten. 47 (185): 87-94. ISSN 0041-4255. 15 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . 
  13. ^ Üçok 1967, s. vii.
  14. ^ Tunç, Harun (2021). "Türkiye'de Kadın ve Din Çalışmaları Üzerine Bir Araştırma". Antakiyat. 4 (1). ss. 175-190. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2023. 
  15. ^ "Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi - 124'üncü Birleşim" (PDF). Cumhuriyet Senatosu. 14 Ekim 1971. s. 1037. 27 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 14 Ekim 2023. 
  16. ^ "Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi - 2'nci Birleşim" (PDF). 1 (Toplantı 11). Cumhuriyet Senatosu. 2 Kasım 1971. ss. 17-18. 26 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 14 Ekim 2023. 
  17. ^ Kılıç, Selami (2010). "Türk Parlamentosundaki Kadın Milletvekilleri (1935-2007) (Yayımlanmamış Doktora Tezi)" (PDF). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı. 15 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Kasım 2023. 
  18. ^ "Resmî Gazete" (PDF) (18181). 4 Ekim 1983. s. 58. 14 Haziran 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Ekim 2023. 
  19. ^ a b "Bahriye Üçok'un katledilişinin 25. yılı..." CNN Türk. 11 Aralık 2018. 25 Ocak 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  20. ^ a b "T.B.M.M. Tutanak Dergisi - 51'inci Birleşim" (PDF). TBMM. 11 Nisan 1984. s. 259. 1 Haziran 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  21. ^ a b Akbal, Oktay (22 Ağustos 2000). "Üçok'tan Bu Yana..." Cumhuriyet. s. 2. 21 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2023. 
  22. ^ a b Tüleylioğlu 2018, s. 306.
  23. ^ Dündar, Can. (5 Ekim 2022). Prof. Bahriye Üçok'u Ölüme Sürükleyen Program [Video]. YouTube. https://youtu.be/8IsHy0_PB5Q?si=qZNAR7KZE_CW123E 6 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
  24. ^ Emekçi, Mustafa (9 Ekim 1990). "Milletvekili Ne İş Yapar?". Cumhuriyet. 21 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2023. 
  25. ^ a b "Tehdit ediliyorum, koruyun". Cumhuriyet (23754). 9 Ekim 1990. ss. 1, 16. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ekim 2023. 
  26. ^ "İktidar irticanın koruyucusu". Cumhuriyet (23756). 11 Ekim 1990. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ekim 2023. 
  27. ^ "Cadde-Bulvar ve Refüjler". Ankara Büyükşehir Belediyesi. 2023. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023. 
  28. ^ a b "Laiklik yürüyüşü". Cumhuriyet (23755). 10 Ekim 1990. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023. 
  29. ^ a b "Soruşturma tıkandı". Cumhuriyet (23754). 9 Ekim 1990. s. 1. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023. 
  30. ^ a b "Aydınlanma savaşçısı Bahriye Üçok. Atatürkçü İlahiyatçı, laikliğin ve Türk Devrimi'nin yılmaz savunucusu Üçok 32 yıl önce bugün şehit edildi". Yeniçağ. 6 Ekim 2022. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023. 
  31. ^ "Aydınlanma yazarı Bahriye Üçok katledilişinin 26. yılında anılıyor". Sözcü. 6 Ekim 2016. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023. 
  32. ^ "Hükümete çağrı". Cumhuriyet (23754). 9 Ekim 1990. s. 1. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023. 
  33. ^ a b c "Yine ipucu yok". Cumhuriyet (23753). 8 Ekim 1990. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ekim 2023. 
  34. ^ a b "Faili meçhullerin suç aleti: C-4". Milliyet. 28 Ocak 1999. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ekim 2023. 
  35. ^ Sürek, Erdem (25 Kasım 2007). "Kargocu kız DTP'nin kurmayı". Hürriyet. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ekim 2023. 
  36. ^ a b c d e "Umut davası: Özmen'e müebbet hapis". CNN Türk. 11 Aralık 2018. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2023. 
  37. ^ "Umut Operasyonu'nun tarihçesi". arsiv.ntv.com.tr. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2023. 
  38. ^ a b c d "Uğur Mumcu Cinayeti | Uğur Mumcu Cinayeti Soruşturmasının Geçirdiği Aşamalar". um:ag. 2018. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ekim 2023. 
  39. ^ a b "Umut Operasyonu davası başladı". Hürriyet. 14 Ağustos 2000. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ekim 2023. 
  40. ^ a b c d . bianet. 24 Ocak 2023. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2023. 
  41. ^ Tüleylioğlu 2018, s. 446.
  42. ^ a b . Cumhuriyet. 24 Ocak 2013. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2023. 
  43. ^ "Mumcu, Gülay Calap'ın dinlenmesini istedi". BirGün. 25 Temmuz 2009. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ekim 2023. 
  44. ^ . Anadolu Ajansı. 10 Nisan 2014. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2023. 
  45. ^ Tüleylioğlu 2018, ss. 448-449.
  46. ^ "'Umut Davası'nda yeniden yargılama kararı". Anadolu Ajansı. 20 Ocak 2017. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ekim 2023. 
  47. ^ "Hükûmete çağrı". Cumhuriyet. 9 Ekim 1990. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ekim 2023. 
  48. ^ Tüleylioğlu 2018, ss. 309-310.
  49. ^ Mumcu, Uğur (9 Ekim 1990). "Bahriye Üçok..." Cumhuriyet. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Ekim 2023. 
  50. ^ a b Mumcu, Ahmet (13 Haziran 1989). "Prof. Dr. Coşkun ÜÇOK Hayatı – Kişiliği – Eserleri". Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2 (2): 1-10. ISSN 1306-8075. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021. 
  51. ^ "TBMM Albümü • 1920-2010" (PDF) (2 bas.). Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği. 2010. s. 1160. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 20 Ekim 2023. 
  52. ^ . Cumhuriyet. 10 Haziran 2017. 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  53. ^ "Doç. Dr. Bahriye Üçok" (PDF). Atatürkçü Düşünce Derneği. 2022. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
  54. ^ "Cuma genelgesi, Bahriye Üçok ve unutulan laiklik". Cumhuriyet. 15 Ağustos 2023. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
  55. ^
    • "Karşıyaka Haritası". İzmir Karşıyaka Belediyesi. 2023. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
    • "Karabağlar İlçesi Mahalle Muhtarlarının İletişim Bilgileri". İzmir Karabağlar Belediyesi. 2023. 30 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
    • "Bahriye Üçok Caddesi yeşillendirildi". Kocaeli Büyükşehir Belediyesi. 2019. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
    • Kızılkan, Gözde; Canbay Türkyılmaz, Çiğdem (2021). "A Study on Examining the Concept of Ergonomics in Preschool Educational Buildings Designed with Sustainable Architectural Approach Through the Sample of Bahriye Üçok Ecological Kindergarten". MEGARON / Yıldız Technical University, Faculty of Architecture E-Journal. 16 (1): 53-67. doi:10.14744/megaron.2021.03743. 11 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
    • "Bahriye Üçok Eğitim ve Gelişim Merkezi için kayıtlar başlıyor". Tepebaşı Belediyesi. 1 Mart 2023. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
  56. ^
    • "Bahriye Üçok Parkı, Halk Evi ve Türkan Saylan Anıtı açıldı". Fethiye Belediyesi. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
    • "Yatırım ve Projeler". Zeytinburnu Belediyesi. 2023. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
    • "Bahriye Üçok Parkımız yenileniyor". Çan Belediyesi. 2022. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
    • "Bahriye Üçok Parkı". Bergama Belediyesi. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
    • "Narlıdere'ye engelsiz parklar!". Narlıdere Belediyesi. 2021. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
    • "Bahriye Üçok Parkında Düzenleme Yapan Çankaya Belediyesine Teşekkürler". Bahçelievler Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği. 2020. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
  57. ^ "Bahriye Üçok Büstü". Karşıyaka Belediyesi. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
  58. ^ Aydınlık (10 Ağustos 2014). "CKD: Bahriye üçok'un anısı mücadele çağrısıdır". Aydınlık. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
  59. ^ Aydın, Gülden (19 Nisan 2008). "Öldürülen 12 aydının heykeli dikiliyor". Hürriyet. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
  60. ^ "Prof. Dr. Bahriye Üçok Kütüphanesi". Çankaya Belediyesi. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
  61. ^ "Bahriye Üçok Hasta Konuk Evi | Ataşehir Belediyesi". Ataşehir Belediyesi. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
  62. ^ Öztürk, A. Adnan; Akay, Melis (2017). "Geçmişten Günümüze Türk Kadınları: İzmir Kadın Müzesi" (PDF). İzmir Araştırmaları Dergisi. 3 (7). ss. 147-168. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
  63. ^ "Doç. Dr. Bahriye Üçok'u Gömütü Başında Andık". Atatürkçü Düşünce Derneği. 6 Ekim 2023. 8 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Kasım 2023. 
  64. ^ "Bahriye Üçok, katledilişinin 31. yılında anılıyor..." Cumhuriyet. 10 Haziran 2021. 7 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2023. 
  65. ^ "Bahriye Üçok, ölümünün 32. yılında mezarı başında anıldı - Ankara Haberleri". Habertürk. 7 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2023. 
  66. ^ "Cumhuriyet Aydını Bahriye Üçok u Katledilişinin 33. Yılında Saygı ve Rahmetle Anıyoruz". Türkiye Barolar Birliği. 7 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2023. 
  67. ^ "'Laikliğin savunucusu ilahiyatçı' Bahriye Üçok, katledilişinin 30. yılında unutulmadı". BirGün. 7 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Kasım 2023. 
Genel
  • Kalelioğlu, Uğur Berk (2020). Federal Almanya'da Bir Türk Derneği: Atatürkçü Düşünce Derneği. Net Kitaplık Yayıncılık. ISBN . Erişim tarihi: 16 Ekim 2023. 
  • Üçok, Bahriye (1967). İslamdan Dönenler ve Yalancı Peygamberler (PDF). Ankara Üniversitesi Basımevi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2023. 
  • Tüleylioğlu, Orhan (2018). Neden Öldürüldüler? Dipsiz Kuyu. um:ag. ISBN . 

Bahriye Üçok
hakkında daha fazla bilgi edinin
image Wikimedia Commons'ta medya
image Vikisöz'de alıntılar
image Vikikitap'ta kitaplar
image Vikiversite'de eğitim kaynakları
image Vikiveri'de veri

Konuyla ilgili yayınlar

  • Aydınlanma yürüyüşünde Bahriye Üçok. Kadınlar Derneği (1 bas.). Sıhhiye, Ankara. 1999. ISBN . 

Dış bağlantılar

  • Bahriye Üçok'un Türk Tarih Kurumunda Türkçe ve yabancı dillerde yayımlanmış eserleri
  • TBMM Tutanak Dergisi'nde Bahriye Üçok'a ait kayıtlar

wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar

Bahriye Ucok 10 Mayis 1919 Trabzon 6 Ekim 1990 Ankara Turk tarihci ilahiyat akademisyeni ve siyasetcidir Turkiye nin ilk kadin ilahiyatcisi olan Ucok Turkiye de Islam tarihi Islam da kadinlarin yeri ve laiklik gibi konular uzerine calismalar yuruttu ve cesitli kitaplar yayimladi Siyasete girdigi 1971 yilindan itibaren 1990 yilina kadar cumhuriyet senatorlugu milletvekilligi gibi gorevler ustlendi Aktif siyaset yaptigi donemde hem mecliste hem senatoda laiklik irtica ve Turkiye deki dini konularla ilgili konusmalar yapti ve cozum onerileri sundu Bahriye UcokTurkiye Buyuk Millet Meclisi 17 donem milletvekiliGorev suresi 24 Kasim 1983 14 Aralik 1987Secim bolgesi 1983 OrduCumhuriyet Senatosu 10 16 donem kontenjan senatoruGorev suresi 14 Ekim 1971 14 Ekim 1977Cumhuriyet Senatosu 10 16 donem Baskanlik Divani katibiGorev suresi 2 Kasim 1971 14 Ekim 1977Kisisel bilgilerDogum Bahriye Bektasoglu 10 Mayis 1919 1919 05 10 Trabzon Osmanli ImparatorluguOlum 6 Ekim 1990 71 yasinda Ankara TurkiyeDefin yeri Karsiyaka Mezarligi AnkaraPartisi Cumhuriyet Halk Partisi 1977 1980 Halkci Parti 1983 1987 Sosyaldemokrat Halkci Parti 1987 1990 Evlilik ler Coskun UcokCocuk lar Kumru UcokBitirdigi okul Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi lisans Ankara Universitesi Devlet Konservatuvari lisans Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi doktora Ordu daki ilk ve orta ogreniminin ardindan Istanbul daki Kandilli Kiz Lisesinde egitim gordu Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Orta Cag Turk Islam tarihi ve ayni universitenin Devlet Konservatuvari Opera Bolumunden mezun oldu Daha sonra 1953 yilinda Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesinde Islam Tarihi bolumune ogretim uyesi olarak atanarak Turkiye nin ilk kadin ilahiyatcisi oldu 1957 yilinda Islam Tarihinde Ilk Sahte Peygamberler adli teziyle doktorasini tamamladi Bu tezi Islam dunyasinda ilk sahte peygamberlerin hareketlerini inceledigi bir akademik calisma olarak kabul edilir Akademik calismalari Islam tarihi ve Islam dininin erken donemleri uzerine yogunlasti Turkiye de Islam ve kadin uzerine ilk akademik calismalari yapan kisidir Islam tarihinde kadinlarin rolunu ve tarih boyunca kadin hukumdarlari da calisan Ucok bu alandaki calismalariyla tanindi Ayni zamanda kadin haklari savunucusuydu Bahriye Ucok Cumhurbaskani Cevdet Sunay in atamasiyla 1971 de Cumhuriyet Senatosuna kontenjan senatoru olarak girdi 1983 yilinda Halkci Parti den Ordu milletvekili secildi Turkiye Buyuk Millet Meclisinde laiklik ve kadin haklari gibi konularda aktif rol ustlendi Siyasete atildiktan ve kadin haklariyla laiklik konularinda acik goruslerini dile getirmesinin ardindan bircok tehdit aldi 6 Ekim 1990 tarihinde adresine gonderilen paketteki kitabin icine gizlenmis bir bombanin patlamasi sonucunda oldu Oldurulmesini once Islami Hareket adli bir orgut ustlendiyse de yargi safhasinda failin Tevhid Selam adli baska bir Islamci orgut oldugu ortaya cikti Bahriye Ucok un olumunun ardindan Ugur Mumcu Ahmet Taner Kislali Muammer Aksoy suikastlari ve benzer olaylar icin Umut Davasi olarak bilinen bir yargilama sureci basladi Olumuyle baglantili bu davada Turkiye de aydin cinayetlerinin ve tehditlerinin ciddiyeti ve tehlikesi vurgulandi Ucok un Islam uzerine yayimladigi akademik eserler Turkiye de laikligin ve demokrasinin korunmasina yonelik calismalari ve kadin haklari savunuculugu kendisinin Turkiye de Laikligin Savunucusu Ilahiyatci lakabiyla taninmasini sagladi Turkiye deki kadinlarin toplumsal ve siyasi hayata katilimina ve laiklik ilkesinin korunmasina yonelik katkilari gunumuzde de cesitli kesimlerden destek gormeye devam etmektedir Ilk yillari ve egitimiBahriye Ucok Mehmet ve Nadire Bektasoglu nun kizi olarak 10 Mayis 1919 da Trabzon da dogdu Ilk ve orta egitimini Ordu da tamamlayan Ucok Istanbul daki Kandilli Kiz Lisesinden mezun oldu Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Orta Cag Turk Islam Tarihi Bolumu ile Ankara Universitesi Devlet Konservatuvari Opera Bolumunde es zamanli olarak dort sene egitim gordu Iki bolumden de mezun olduktan sonra kisa bir sureligine DTCF fakultesinin kutuphanesinde memur adayi olarak calisti 26 Ekim 1942 de Samsun Lisesine tarih ogretmeni stajyeri olarak atandi Yaklasik iki sene sonra 21 Aralik 1944 te ise Ankara daki 4 Ortaokulda tarih ve cografya ogretmenligine atandi 1953 te Ankara Ticaret Lisesinde gorevlendirildi 16 Kasim 1953 te Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Islam Tarihi Kursusune asistan adayi olarak ataninca lisedeki gorevinden ayrildi Ucok fakultenin ilk kadin ogretim uyesi ve Turkiye nin ilk kadin ilahiyatcisiydi Aday ogretim uyeliginin suresinin 28 Eylul 1954 te dolmasinin ardindan kadrolu asistan oldu Akademik kariyeriIslam Tarihinde Ilk Sahte Peygamberler adli teziyle 1957 yilinda doktorasini tamamladi Monografi niteligindeki tezinde Hicret in ilk on yilinda gerceklesmis Islam karsiti faaliyetleri incelemis Musluman geleneginde Muhammed ve vaizlerinin aleyhtari olan ve yalanci peygamberler olarak adlandirilan Esved el Ansi Tuleyha bin Huveylid Museylime ve karisi Secah in Islam a karsi yuruttukleri mucadelenin doktrinini ve gosterdikleri degisimi aciklamis bu kisilerin Islam a karsi verdikleri mucadelenin siyasi ve sosyal nedenlerini anlatmisti Sahte peygamber hareketlerinin Islam tarihi uzerinde iki olumlu ve bir olumsuz etkisi oldugunu ifade ederken ona gore sahte peygamberlere karsi verilen mucadele Muhammed in olumunden sonra Muhacir ve Ensar arasinda olasi bir ayriligi engellemis ve ayni kabileden olan Muslumanlar ile gayrimuslimlerin farkli taraflarda savasmasini onlemisti Tezinde bu durumun kabile baglarinin gevsemesine yol acarak Islam in yayilmasi adina olumlu bir etki yaptigini fakat ayni zamanda bu sahte peygamber hareketlerinin Islam in yayilmasini bir sure geciktirdigi icin olumsuz bir etki yarattigini da ileri surmustu Bahriye Ucok 1 Eylul 1961 de uzmanlik egitimi almasi adina Fransa ya gonderildi Bir sene sonra 10 Eylul 1962 de Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesindeki gorevine dondu 4 Aralik 1964 te Islam Devletlerinde Kadin Hukumdarlar adli eseriyle Islam Tarihi Kursusunde docent unvani kazandi Mucadeleden yilmayan cesur ve kabiliyetli kadinlarin yasamlari uzerine oldugunu belirttigi bu eserinde Ucok kadinlarin devlet yonetimindeki rolunun cok sayida tarihi ornegi olduguna dikkat cekerek bu konuda Saba Melikesi Belkis Yehuda Kralicesi Atalya Misir Kralicesi Kleopatra Palmira Kralicesi Zenobia gibi isimleri ornek verdi Kitapta bircok Avrupa ulkesindeki kadin hukumdarlara da vurgu yaparak Islam dunyasindaki kadin hukumdarlarin faaliyetlerinden bahsetmisti 1967 yilinda doktora tezini genisletip duzenleyerek Islamdan Donenler ve Yalanci Peygamberler adi altinda yeniden yayimladi Ayni yil Belleten de yayimlanan Islam Devletlerinde Bazi Naibeler adli makalesi Islam dunyasindaki kadinlarin tarih boyunca rolune dair yapilan arastirmalarinin devami niteliginde degerlendirildi Bu makale Avrupali bilim insanlarinin genellikle kadinlarin Islam toplumlarindaki toplumsal ve bireysel hayat uzerindeki etkisini dogru bir sekilde degerlendiremediklerini ve kadinlarin yalnizca kocalarinin esleri olarak haremlerde izole bir hayat surdukleri seklinde yanlis bir algiya sahip olduklarini dusunen Ucok nezdinde bu fikirlere bir tepki olarak goruldu Ucok ayni zamanda Sasani Imparatorlugu ndaki kadinlarin hukuki statusunu inceleyen ve kadinlarin genis haklara sahip olmalarinin imparatorlugun cokusune katkida bulundugunu one suren nin argumanlarini elestirdi 2021 tarihli bir calismaya gore Turkiye de kadin ve din konusundaki ilk kivilcimi cikaran kisi Bahriye Ucok tur Siyasi kariyeriSenatorluk donemi Bahriye Ucok ve esi Coskun Ucok un bir etkinlikten fotografi Cumhurbaskani Cevdet Sunay in talimatiyla 14 Ekim 1971 de kontenjan senatoru secildi Tayfur Sokmen tarafindan 2 Kasim 1971 de Cumhuriyet Senatosu Baskanlik Divani katipligine aday gosterilen Ucok yapilan oylamayla bu goreve secildi Senatorlugu boyunca Genel Kurulda muhtelif konularda yirmi uc konusma yapti 14 Ocak 1972 de yaptigi konusmada bazi camilerde Ataturk Devrimleri ne karsi konusuldugunu ve halkin kiskirtildigini ifade ederek Diyanet Isleri Baskanliginin cehaletle savasmasi icin Ataturk Devrimleri ni cami vaazlarinda halka anlatabilecegini soyledi 1974 te katiplik gorevine yeniden secildi 18 24 Kasim 1975 tarihlerinde Cumhurbaskani Fahri Koruturk un Pakistan a gerceklestirdigi ziyarette refakatci sifatiyla bulundu Alti yillik senatorluk gorev suresinin 14 Ekim 1977 de dolmasiyla birlikte senatodan ayrildi Milletvekilligi donemi 1977 de Cumhuriyet Halk Partisi ne katildi 12 Eylul Darbesi yle tum siyasi partilerin kapatilmasinin ardindan 1982 Anayasasi nin kabul edilmesini takiben partilerin kurulmasina yeniden izin verilen donemde Halkci Parti nin kurucu uyelerinden birisi oldu 1983 genel secimlerinde Halkci Parti den Ordu milletvekili secilerek Turkiye Buyuk Millet Meclisine girdi Mecliste milletvekili olarak gorev yaptigi sure boyunca 15 kanun teklifi 12 sozlu ve 37 yazili soru onergesi verdi Genel kurulda 33 u kanun tasarilari hakkinda olmak uzere toplam yetmis kez konusma yapti 11 Nisan 1984 tarihinde mecliste Diyanet Isleri Baskanligina iliskin sozlu sorular sordu ve bu sorulara donemin Anavatan Partisi hukumetinin Sanayi ve Ticaret Bakani Kazim Oksay cevap verdi Ucok Diyanet Isleri Baskanligini su sozlerle elestirdi Itiraf etmekten cekinmeyelim ki bugun Turkiye cesitli akimlarin yani sira cumhuriyete karsi seriati acik veya kapali ortulu olarak savunan mihraklarla karsi karsiyadir Diyor ki Diyanet Isleri Baskanligi gazetesinde Islam ilkelerine zit bir durum tatbik edilmek istendiginde devlete itaat edilmez Yani seriat kurallarina ters bir harekette bir kanun cikaracak olursak halki isyana sevk edecegiz oyle mi arkadaslar Buna nasil dogru diyebiliyorsunuz nasil dogru diyebiliyorsunuz rica ederim Bu sozleri uzerine donemin Maliye ve Gumruk Bakani Ahmet Alptemocin Ucok a bu meclisin vaktini isgal etmeye hakkiniz yok sayin milletvekili dedi Gazeteci Oktay Akbal 2000 tarihli kose yazisinda Ucok un tehlikeleri haber veren bu sozlerinin donemin ANAP milletvekili ve bakanlarinca dikkate alinmadigini ayni kisilerin gercekleri konusanlari bastirmaya calistigini anlatti ve Bahriye Ucok un buyuk uyarisinin guncelligini korudugunu belirtti Diger siyasi ve dernek faaliyetleri Harici videoBahriye Ucok un da katildigi turban konulu acik oturum 03 16 1988 TRT Milletvekilligi suresi dolunca meclisten ayrilan Ucok siyasetle ilgilenmeye devam etti Halk Partisi ve Sosyal Demokrasi Partisi nin birlesmesinde rol aldi 1986 da bu birlesme ile birlikte kurulan Sosyaldemokrat Halkci Parti nin uyesi oldu Ucok 1988 yilinda TRT de katildigi Acikoturum adli televizyon programinda Kur an daki ayetleri ornek gostererek Islam da ortunmenin kadinlar icin zorunlu tutulmadigini acikladi Bu programdan sonra Bahriye Ucok a cok sayida tehdit telefonu ve mektubu geldi 27 Ekim 1988 de esi Coskun Ucok un olumunden sonra da bu tehditleri almaya devam etti ve hatta telefonla gelen tehditlerden birinde bayildigi icin hastaneye kaldirildi Ucok 19 Mayis 1989 tarihinde kurulmus Ataturkcu Dusunce Dernegi nin kurucu uyeleri arasindaydi 1990 yili Eylul ayinda ise SHP nin parti meclis uyesi secildi Sosyolog Ugur Berk Kalelioglu na gore Bahriye Ucok un Ataturkcu Dusunce Dernegi nin kurucu uyeleri arasinda yer almasi Mustafa Kemal vizyonu ve Ataturkcu dusunceye din karsitligi dogrultusunda yoneltilen elestirilere bir karsi durus olarak nitelendirilebilir 26 Eylul 1990 tarihinde Tubingen Almanya da verdigi konferansta Islam da kadin Turk kadininin yasal haklari Turk kadininin Turkiye ve Almanya daki sosyal yasantisi gibi konular uzerinde konusma yapti Aldigi tehditler nedeniyle kendisini konusmaci olarak davet eden Tubingen Turk Dernegi uyelerinden koruma talep etti Yerel polis teskilati Ucok un korunmasi icin konferans suresince yaninda iki kadin polis bulundurdu 1990 yilinda SHP nin hazirladigi laiklik raporu uzerine calisiyordu Bu raporun parti meclisine ve merkez yurutme kuruluna sunulmasindan sonra kamuoyuna yayimlanmasi planlaniyordu Olumunden uc gun once tamamlayip raporu donemin SHP genel baskani Erdal Inonu ye sundu Gerici faaliyetlere saglanan maddi destegin buyuklugune ve bunun icin yayimlanan kararnamelere ve yururluge giren yasalara vurgu yapan raporun yedi sayfalik ozeti basin kuruluslarina dagitildi Ucok yazdigi bu raporda irticanin iktidarin koruyucu kanatlari altinda gittikce semirmekte oldugunu ve dinsel kokenli cabalarin 1982 den sonra anayasallastigini yazdi SuikastiBahriye Ucok 6 Ekim 1990 gunu saat 16 00 siralarinda kizi Kumru Ucok ile yerel pazardan evine dondu Cankaya Koroglu Caddesi 15 numarali evinin kapisinda Ekspres Kargo dan ismine gonderilen ve kendisi adreste bulunamadigi icin kargo burosuna geri donmus bir paketin elden teslim alinmasini talep eden bir nota rastladi Bunun uzerine kizi Kumru Ucok Kuzgun Sokak taki Ekspres Kargo subesinden paketi aldi ve eve geldi Kumru Ucok un paketi kapinin onundeki pazar cantalarinin yanina birakmasinin ardindan Bahriye Ucok paketi aldi Paketi eline alip ipini kesen Ucok icinde iki kitap buldu Kitaplari cikartmakta zorlanan Bahriye Ucok kizina Bunu cok sarmislar icinde bir sey olmasin Bunu ben disarda acayim sen uzak dur dedi Icinde dini kitaplar bulunan paketin patlamasiyla Bahriye Ucok un iki kolu ve bir bacagi bedeninden ayrildi Patlama uzerine etrafta bulunan insanlar ve polislerin yardimiyla Hacettepe Tip Fakultesi acil servisine kaldirildi 17 30 da hastaneye gelen Ucok un kalbi durmustu Bahriye Ucok saat 20 00 de ameliyata alinamadan oldu Bahriye Ucok un evine yollanan kitap icindeki bombanin semasi Donemin SHP genel baskani olan Erdal Inonu parti genel sekreteri Hikmet Cetin tarafindan telefonla aranarak Bahriye Ucok un olumunden haberdar edildi Istanbul dan Ankara ya giden Erdal Inonu ayni gun 21 50 sularinda Bahcelievler de akrabalarinin evine gitmis olan Kumru Ucok a bassagligi diledi ve kendisini teskin etti 9 Ekim 1990 da Bahriye Ucok un cenazesi Maltepe Camii nden kaldirildi Cenaze namazindan once donemin cumhurbaskani Turgut Ozal in gonderdigi ve uzerinde Cumhurbaskani yazan celenk protesto edildi Celenk orada bulunan gorevliler tarafindan ters cevrildi ve cami disina cikarildi Ankara Universitesi Rektorlugunde saat 08 30 da gerceklestirilen cenaze torenine Erdal Inonu Suleyman Demirel meclis baskani Kaya Erdem SHP yoneticileri SHP il ve ilce orgutleri DYP HEP genel baskanlari katildi Bunun yani sira meslek odalarindan temsilciler Turk Is e bagli sendikalar da cenaze torenindeydi Torene toplam 30 bin civari kisi katildi Ucok un cenazesi Karsiyaka Mezarligi na defnedildi Sorusturma ve yargilamalar Bahriye Ucok Bahriye Ucok a gerceklestirilen bombali suikasti Islami Hareket adli bir orgut ustlendi Soz konusu orgut adina konustugunu belirten bir kisi Cumhuriyet gazetesini arayip Bahriye Ucok u tesettur konusundaki dusunceleri yuzunden cezalandirdiklarini ve Islam a sinir koyanlari idam etmeyi borc bildiklerini soyledi Ankara Emniyet Mudurlugunden yetkililer de Ucok un son zamanlarda sik sik tehdit edildigini belirtti Donemin Ankara Emniyet Muduru Mehmet Agar paketi kargoya verenlerin kimliginin belirlenmesi icin calisildigini soyledi Ankara Valisi Saffet Arikan Beduk paketin gonderici kisminda Ilmi Arastirmalar Vakfi adli bir kurumun yazdigini belirtti ve bu tipteki suikast girisimlerinde paketin ustunde yazan gonderici bilgilerinin cogunlukla dogru olmadigini vurguladi Bahriye Ucok un suikast sonucu olumunun arastirmasinda polis Devlet Guvenlik Mahkemesi ve Milli Istihbarat Teskilati gorev aldi MIT Islami Hareket adli orgutle alakali arastirma yapti ve yurt disiyla baglantisi hakkinda bilgi toplamaya calisti Guvenlik guclerinin Islami Hareket adli orgute dair hicbir bilgisi olmadigi ve sorusturmanin tikanip kaldigi belirtildi 7 Ekim 1990 da Anadolu Ajansi ni arayan biri suikasti Ulkucu Genclik Albay Fetih Ordusu adina ustlendiklerini belirtti Bunun uzerine polis yetkilileri bu orgutle ilgili bir bilgiye sahip olmadiklarini ve olayin istismar edilmesi veya hedef saptirmak icin artik herkesin suikasti ustlenebilecegini ifade etti Polis sorusturmanin ilk asamasinda bombanin yapiminda kullanilan patlayici maddenin NATO ya uye ulkelerde uretilen ve Orta Dogu daki Islami teror orgutlerinin kullandigi bir plastik patlayici oldugunu tespit etti Ayni zamanda polis Ucok a kitap icinde gonderilen ve nitrogliserin iceren patlayicinin ayni yil Diyanet Isleri Baskanligi Yayinevi nde yasanan patlamada da kullanildigini belirtti ancak Diyanet te yasanan patlamadan cikan yangini sondururken kullanilan su yuzunden Ucok a gonderilen bombayla Diyanet teki patlamaya sebep olan maddenin net bir bicimde karsilastirilamayacagini ifade etti Daha sonra polis bombanin yine Orta Dogu merkezli orgutlerin kullandigi C 4 tipi patlayici oldugunu acikladi Harici videoOradaydim Belgeseli Olumcul Kitap 34 34 Soner Yalcin Bomba paketini Ucok a yollayanlari gormus tek kisi Ekspres Kargo sirketinin teslimattan sorumlu calisani Gulay Calap ti Gulay Calap polise ifade vererek paketi ona teslim edenlerin eskallerini ayrintili bir sekilde anlatip robot resimlerinin cizilmesine yardimci oldu fakat ifadesini verdikten sonra kayiplara karisti Calap Bahriye Ucok un olumunden dort sene sonra 16 Ocak 1994 te Turkiye Devrimci Halk Partisi Izmir sorumlusu oldugu gerekcesiyle gozaltina alindi Orgutun PKK yla iliskili olmasi sebebiyle Calap a mahkemece 22 yil 6 ay hapis cezasi verildi Medya kuruluslarinca kargocu kiz olarak anilan Gulay Calap 4 yili Canakkale E Tipi Cezaevinde olmak uzere toplam 16 yil hapis yattiktan sonra tahliye edildi Umut Davasi kapsamindaki gozaltilar yargilamalar ve cezalar Guvenlik gucleri tarafindan Istanbul da bulunan Hizbullah Ilim Grubu na 17 Ocak 2000 de bir operasyon duzenlendi Bu operasyonda ele gecirilen CD ve disketlerdeki bilgilerden yola cikilarak Ugur Mumcu yu oldurenlerin bulunmasi icin polis tarafindan 21 Subat 2000 de Umut Operasyonu baslatildi Turkiye genelinde yuzden fazla kisi bu operasyon kapsaminda supheli sifatiyla gozaltina alindi Operasyon ve gozaltilardan sonra sorusturmayi yuruten savci Hamza Keles tarafindan 11 Temmuz 2000 tarihinde Umut Davasi adli dava acildi Bu dava gazeteci ve yazar Ugur Mumcu suikastinin sorumlularini yakalamak amaciyla baslatilmisti fakat daha sonra ortaya cikarilan baglantilar sonucunda Ahmet Taner Kislali Muammer Aksoy ve Bahriye Ucok un suikastlari dahil yirmi iki olayi iceren bir davaya donustu Bahriye Ucok un mezari kocasi Coskun Ucok un yanindadir Ilk yargilama surecindeki savci iddianamesinde Tevhid Selam ve Kudus Ordusu ismindeki orgutun yoneticisiyle uye saniklarin Turkiye deki mevcut anayasal duzeni silah zoruyla degistirerek yerine Iran rejimine benzer bir Islam devleti kurmayi amacladigi belirtildi Saniklardan Ferhat Ozmen yolladigi bombali paketle Bahriye Ucok u oldurdugunu itiraf etti Dava kapsaminda 17 sanigin yargilanmasi 14 Agustos 2000 de basladi Saniklardan Ferhat Ozmen dahil dokuzuna Turk Ceza Kanunu nun 146 1 maddesine gore idam cezasi ikisine 22 yil 6 aydan az olmamak uzere agirlastirilmis hapis cezasi dordune 15 ila 22 yil 6 ay hapis cezasi ve kalan ikisine 4 yil 6 ay ila 7 yil 6 aya kadar hapis cezasi istendi 7 Ocak 2002 yilinda sonuclanan davada orgut uyesi Necdet Yuksel ve Rustu Aytufan a verilen muebbet hapis cezalari onandi Dava sonuclanmis olsa da Yargitay tarafindan saniklarin bir kismi icin verilen kararlar bozuldu Ferhat Ozmen ve diger birkac sanigin cezalari Gulay Calap in paketi kendisine teslim ettigini iddia ettigi Ferhat Ozmen ile yuzlestirilmemis olmasindan ve buna ek birkac sebepten daha iptal edildi Ikinci yargilama surecinde 16 Nisan 2003 tarihinde gerceklesen durusmada Gulay Calap ve Ferhat Ozmen mahkemede karsi karsiya getirildi Calap olayin uzerinden uzun sure gectiginden kendisine paketi veren kisiyi taniyamayacagini one surdu Yargilama surecinin sonunda 28 Temmuz 2005 te Ankara 11 Agir Ceza Mahkemesi tarafindan Ferhat Ozmen e hicbir indirim olmaksizin agirlastirilmis muebbet hapis cezasi verildi ve 2006 da cezasi onandi Ceyhan Mumcu Ankara Cumhuriyet Bassavci vekilligine 4 Haziran 2008 de bir dilekce vererek Gulay Calap in Calap in avukati Filiz Kalayci ve gazeteci Fehmi Koru nun ifadelerinin alinmasini talep etti Davada verilen son cezalar Mart 2014 te Yargitay in 9 Ceza Dairesi tarafindan onandi Yargitay bu onama kararinda Tevhid Selam ve Kudus Ordusu orgutunun Bahriye Ucok u oldurdugunu acikladi Yargitay 9 Ceza Dairesi kararinda Iran baglantili orgutleri one cikardi Tevhid Selam orgutunun 1985 yilinda Istiklal ve Sehadet dergileri ardindan da Tevhid ve Selam gazetesi etrafinda orgutlendigini kaydeden Yargitay bu orgutlerin radikal dini fikirlere sahip oldugunu ve Iran devriminin yontemini benimsedigini savundu Yargitay buna ek olarak bu orgutlerin amacinin Turkiye Cumhuriyeti topraklarinda Iran gibi seriatla yonetilen bir devlet kurmak oldugunu vurguladi 2017 yilinda Ankara 11 Agir Ceza Mahkemesi teror orgutu kurmak ve yonetmek sucundan hapis yatan Hasan Kilic Mehmet Ali Tekin Mehmet Sahin Yusuf Karakus ve Recep Aydin in Anayasa Mahkemesine basvurmasinin ardindan bu hukumlulerin yeniden yargilanmasina karar verdi Bu bes sanik da cezalarinin infazi durduruldugu icin tahliye edildi Gunumuzde Umut Davasi kapsaminda yargilanmis on yedi saniktan Ferhat Ozmen ve Necdet Yuksel disinda su an cezaevinde bulunan kimse yoktur Suikasta tepkiler ve hukumete elestiriler Donemin cumhurbaskani Turgut Ozal Ucok un oldurulmesinden derin uzuntu duydugunu ifade etti Saldiriyi nefretle telin ettigini belirten Ozal Bahriye Ucok un aldigi gorevlerde Turkiye ye degerli hizmetler verdigini vurguladi Basbakan Yildirim Akbulut ise kimsenin buna benzer olaylarla bir yere varamayacagini belirterek saldiriya tepki gosterdi ancak bu olayi 1980 oncesindeki Turkiye deki hareketlerle ayni sekilde mutalaa etmenin yanlis oldugunu one surdu TBMM Baskani Kaya Erdem Turk milletinin cumhuriyet ilkelerine ve demokrasiye olan inanc ve guveni karsisinda bu karanlik odaklarin cirkin emellerine ulasmalari asla mumkun degildir diyerek bombali saldiriya tepki gosterdi 9 Ekim 1990 gunu Bahriye Ucok un cenazesi icin bir kortej duzenlendi Resimde Suleyman Demirel Kaya Erdem ve Erdal Inonu yan yana yurumekte arkada da Laik Demokratik Cagdas Turkiye yazili bir pankart gorulmektedir SHP genel baskani Erdal Inonu emniyet birimlerinin suclulari bulacak kuvveti oldugunu fakat bunu isteyip istemediklerinden emin olmadigini ifade etti Hukumet bulmasa dahi kendilerinin bu olayi aydinlatacaklarini soyleyen Inonu tek tek hepimiz oldurulsek de biz bunlari demokrasi icinde asacagiz Bir kisi de kalsa cagdas olarak yasayacagiz Kimsenin kuskusu olmasin Ama iktidar nerede sozleriyle ANAP hukumetini elestirdi Ayrica Ucok un inancli bir Musluman oldugunu belirterek kendi ulkesinde dindar fakat laik bir cevrede yasam surmek isteyenlere yardim eden biri oldugunu ifade etti DYP genel baskani Suleyman Demirel ise saldirinin bir tertip oldugunu belirtti ve Erdal Inonu yu TBMM de bulunan odasinda ziyaret ederek bassagligi diledi Suikastin faillerinin derhal bulunmasini ve cezalandirilmasini isteyen Demirel devlet devlet gibi hukumet hukumet gibi olma mecburiyetindedir 15 cinayetin hicbirinin faili bulunamamistir Her defasinda soyleniyor Kani yerde kalmayacaktir deniliyor Ama ondan ibaret kaliyor sozleriyle hukumete elestiride bulundu Ugur Mumcu ya gore Bahriye Ucok Ataturk Ilkeleri ni savundugu icin olduruldu Mumcu hukumeti Ucok un cinayetine karsi sessiz kaldigi gerekcesiyle elestirdi ve Ataturk Ilkeleri ni savunmanin artik bir cesaret isi oldugunu soyleyerek tipki Bahriye Ucok ve oldurulmus diger Ataturkcu cizgideki aydinlar gibi demokrasinin kendisinin de teror kurbani olacagini ileri surdu Bulent Ecevit i de cenazeye katilmamasi dolayisiyla elestirdi Gazeteci Hasan Cemal Ucok u oldurenlere yonelik olarak Turkiye yi Orta Cag karanligina cekemeyeceklerini laik ve ozgur dusunceyi susturma sanslari olmadiklarini ifade etti Hikmet Cetinkaya ANAP iktidarinin ozgurlukcu ve laik dusuncelerin gelisimine bir fayda saglamadigini en azindan Ucok u oldurenleri ve iliskili orgutleri yakalayip adalete teslim etmelerinin iyi olacagini belirtti Kisisel hayati7 Temmuz 1945 te Ankara Universitesi Hukuk Fakultesi ogretim uyesi Coskun Ucok ile evlendi 25 Mayis 1954 te ise Coskun Ucok ile evliliginden Kumru adinda bir kizi oldu Ucok Fransizca az duzeyde Arapca ve orta duzeyde Farsca biliyordu FikirleriBahriye Ucok un Turkiye de orta ve yuksek ogretim kurumlarinda ilahiyat programlarinin yeniden ogretilmesi girisimlerine karsi aktif muhalefet yaptigi belirtilir Ayni zamanda Kur an a bagli kalarak Islam dinini cagdas bir bakis acisi ve hosgoru ile yorumladigi belirtilmistir Bu yuzden 1960 lardan itibaren cesitli tehditlere maruz kaldigi kaydedildi Ucok Ataturkculuk ve laiklik hakkinda yazdi konferanslar duzenledi laik ve demokratik sistemin destekcisi olarak calismalar yapti Katildigi toplantilarda vurguladigi konular arasinda laiklik kadin haklari ve irtica tehlikesi bulunuyordu Ozellikle laiklik ve kadin haklari konularina odaklanan ve aydin bir din bilgini olarak bilindigi belirtilen Ucok un cesitli kesimlerce Laikligin Savunucusu Ilahiyatci olarak tanindigi vurgulandi Buna ek olarak universitelerde turbanin serbest birakilmasina TBMM de karsi cikti Ataturkcu Dusunce Dernegi ne gore Ucok hem devrimci hem de mucadeleciydi kadin haklarini savunuyor ve laikligin ulkeyi ozgur kilacagini soyluyordu Bununla beraber Islam dininin kadinlar icin de bir devrim oldugunu ancak hatali bir sekilde yorumlanmasindan oturu farkli noktalara gittigini one surmekteydi Cumhuriyet gazetesi yazari Mahmut Aslan a gore ise caninin tehlikeye girme ihtimali olsa dahi laiklik aleyhindeki eylemlere karsi cikmistir Yazara gore gunumuzde Bahriye Ucok un izinde yuruyen milyonlarca kisi vardir Mirasi ve anilmasiBahriye Ucok heykeli Bahcelievler Cankaya Ankara Olumunun ardindan Turkiye de birden fazla yere Bahriye Ucok un adi verilmistir Buna ornek olarak Izmir Karsiyaka ve Karabaglar daki Bahriye Ucok mahalleleri Kocaeli deki Bahriye Ucok Caddesi Istanbul daki Bahriye Ucok Ekolojik Cocuk Yuvasi Eskisehir deki Bahriye Ucok Egitim ve Gelisim Merkezi verilebilir Bunlara ek olarak Fethiye de Zeytinburnu nda Can da Bergama da Narlidere de ve Cankaya da Bahriye Ucok un adini tasiyan parklar bulunmaktadir Fethiye deki parkta bustu Cankaya daki bir parkta ise heykeli bulunur 4 Levent teki Demokrasi Kahramanlari Parki nda da Bahriye Ucok a ait bir heykel vardir Ucok un adi ayni zamanda Cankaya daki bir kutuphaneye ve Atasehir deki bir hasta misafirhanesine verilmistir Izmir Kadin Muzesi nin Protesto ve Kadinlar bolumunde Bahriye Ucok un suikast sonucu olmesini protesto etmek icin 13 Ekim 1990 tarihinde cesitli sivil toplum kuruluslari tarafindan Istanbul da duzenlenen yuruyusun o doneme ait haberleri bulunur Ayni muzede bulunan Oncu Kadinlarimiz odasinda da Bahriye Ucok un fotografi ve bilgileri mevcuttur Bahriye Ucok un olum yil donumunde Ataturkcu Dusunce Dernegi dahil olmak uzere cesitli kurumlar siyasi partiler devlet yetkilileri ve sivil toplum kuruluslari tarafindan anma torenleri yapilmakta ve mesajlar yayimlanmaktadir Harici videoDoc Dr Bahriye Ucok Anmasi 1 41 56 Ataturkcu Dusunce Dernegi 2022EserleriBildiriUcok Bahriye 1972 Hindistan da Bhopal Devleti nde bir naibe ve uc kadin hukumdar TTK Tebligler VII 1 Ankara Turk Tarih Kurumu ss 446 450 CeviriMazaheri Ali 1972 Ortacagda Muslumanlarin Yasayislari Ucok Bahriye tarafindan cevrildi Istanbul Varlik Yayinlari Mazaheri Ali 1964 Musluman Ortacagda Egitim ve Ogretim Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi 12 Ucok Bahriye tarafindan cevrildi Ankara ss 119 128 Poliak Abraham Nahum 1954 Sami Dogunun Araplastirilmasi Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi 3 3 4 Ucok Bahriye tarafindan cevrildi Turk Tarih Kurumu Basimevi ss 85 101 KitapUcok Bahriye 1985 Cay Merve Ed Ataturk un izinde bir arpa boyu 2 bas Kirmizi Kedi Yayinevi 2018 tarihinde yayinlandi ISBN 9786052983959 Ucok Bahriye 1965 Female Sovereigns in Islamic States Ingilizce Rampoldi Milena tarafindan cevrildi 3 bas epubli GmbH 2014 tarihinde yayinlandi ISBN 9783844284522 Ucok Bahriye 1965 Islam devletlerinde Turk naibeler ve kadin hukumdarlar 3 bas Bilge Kultur Sanat 2011 tarihinde yayinlandi ISBN 9786055506551 Ucok Bahriye 1967 Islamdan donenler ve yalanci peygamberler PDF Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Yayinlari Ucok Bahriye 1968 Islam tarihi Emeviler Abbasiler PDF Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Yayinlari Ucok Bahriye 1976 Notes from Korea Ingilizce Ankara Ilk San Matbaasi Ucok Bahriye 2010 Seriat Sarmalinda Turkiye Cumhuriyet Kitaplari ISBN 9786054183920 Konferans metniUcok Bahriye 1979 Kur an Harfleri ve Ataturk Devrimlerine Karsi Cikislar Belleten 43 172 Turk Tarih Kurumu ss 823 836 MakaleUcok Bahriye 1960 Delhi Musluman Turk Sultanliginin Kurulusu Ve Sultan Raziye nin Saltanati Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi 8 1 4 Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ss 135 148 Ucok Bahriye 1955 Hamitogullari Beyligi Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi 4 1 2 Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ss 73 80 Ucok Bahriye 1967 Islam Devletlerinde Bazi Naibeler Belleten 31 122 ss 169 190 Ucok Bahriye 1966 Islam da Musiki Uzerine Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi 14 1 4 Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ss 83 94 Ucok Bahriye 1970 Islam Tarihi Tarih Dergisi 24 ss 131 135 Ucok Bahriye 1961 Kirman da Musluman Kutluk Devleti nde Iki Kadin Hukumdar Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi 9 1 4 Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ss 81 98 Ucok Bahriye 1959 Ridde Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi 7 1 4 Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ss 97 113 Ayrica bakinizIlimli Islam Islamci terorizm Kemalizm Turkiye de Islam Turkiye de laiklik Turkiye de kadin cinayetiNotlar Bu okulun adi gunumuzde Cebeci Ortaokulu dur Bu okulun adi gunumuzde Ankara Mesleki ve Teknik Lisesi dir Bu caddenin adi gunumuzde Ugur Mumcu Caddesi dir Eski Malatya Belediye Baskani Hamit Fendoglu da 1978 yilinda benzer yontemle suikaste ugramistir Bu orgut Ataturkcu Dusunce Derneginin bir diger kurucu uyesi olan hukukcu Muammer Aksoy un suikastini de ustlenmistir Devlet Guvenlik Mahkemeleri nin ve Turkiye de idam cezasinin kaldirilmasindan sonra Agir Ceza Mahkemeleri kuruldu ve sanigin cezasi idamdan agirlastirilmis muebbet hapis cezasina cevrildi KaynakcaOzel a b c d e f g h i j k l m Coker Fahri 1999 PDF 2 Ankara Turkiye Buyuk Millet Meclisi Vakfi Yayinlari ss 781 782 12 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Ucok 1967 s VI a b c d Candeger Ummugulsum Coskun Mehmet Burhanettin 21 Haziran 2018 Cumhuriyet Senatosu donemi kadin siyasetcilerin Turk kamu burokrasisindeki yeri ve onemi uzerine bir inceleme Toros Universitesi IISBF Sosyal Bilimler Dergisi 5 8 236 262 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Aralik 2023 a b c d e f g h i j k l m n o Ucok a bombali paket Cumhuriyet 23752 7 Ekim 1990 ss 1 11 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ekim 2023 a b c d e Kalelioglu 2020 s 91 2019 2023 Stratejik Plani PDF Cebeci Ortaokulu 2019 s 6 21 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Ekim 2023 PDF TBMM 1983 11 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Okulumuzun Tarihcesi Ankara Mesleki ve Teknik Lisesi 2023 11 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Aralik 2023 a b c d Asal Caner 7 Nisan 2020 Islam dan Donenler ve Yalanci Peygamberler Tarih Kritik Dergisi 6 2 126 128 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ekim 2023 a b Barutcu Atilla 15 Mart 2023 Wounded religious masculinities Muslim men s opposition against male circumcision in Turkey Turkish Studies Ingilizce 24 2 379 399 doi 10 1080 14683849 2022 2103408 ISSN 1468 3849 9 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Ucok 1967 s VII a b c d Buniyatov Z V 20 Ocak 1983 Ortacaglari Arastiran Turk Tarihcilerinin Yeni Eserleri Belleten 47 185 87 94 ISSN 0041 4255 15 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Ucok 1967 s vii Tunc Harun 2021 Turkiye de Kadin ve Din Calismalari Uzerine Bir Arastirma Antakiyat 4 1 ss 175 190 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2023 Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi 124 uncu Birlesim PDF Cumhuriyet Senatosu 14 Ekim 1971 s 1037 27 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 14 Ekim 2023 Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi 2 nci Birlesim PDF 1 Toplanti 11 Cumhuriyet Senatosu 2 Kasim 1971 ss 17 18 26 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 14 Ekim 2023 Kilic Selami 2010 Turk Parlamentosundaki Kadin Milletvekilleri 1935 2007 Yayimlanmamis Doktora Tezi PDF Ataturk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Tarih Anabilim Dali 15 Mart 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Kasim 2023 Resmi Gazete PDF 18181 4 Ekim 1983 s 58 14 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Ekim 2023 a b Bahriye Ucok un katledilisinin 25 yili CNN Turk 11 Aralik 2018 25 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2023 a b T B M M Tutanak Dergisi 51 inci Birlesim PDF TBMM 11 Nisan 1984 s 259 1 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Ekim 2023 a b Akbal Oktay 22 Agustos 2000 Ucok tan Bu Yana Cumhuriyet s 2 21 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2023 a b Tuleylioglu 2018 s 306 Dundar Can 5 Ekim 2022 Prof Bahriye Ucok u Olume Surukleyen Program Video YouTube https youtu be 8IsHy0 PB5Q si qZNAR7KZE CW123E 6 Subat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde Emekci Mustafa 9 Ekim 1990 Milletvekili Ne Is Yapar Cumhuriyet 21 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2023 a b Tehdit ediliyorum koruyun Cumhuriyet 23754 9 Ekim 1990 ss 1 16 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Ekim 2023 Iktidar irticanin koruyucusu Cumhuriyet 23756 11 Ekim 1990 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ekim 2023 Cadde Bulvar ve Refujler Ankara Buyuksehir Belediyesi 2023 22 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 a b Laiklik yuruyusu Cumhuriyet 23755 10 Ekim 1990 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 a b Sorusturma tikandi Cumhuriyet 23754 9 Ekim 1990 s 1 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 a b Aydinlanma savascisi Bahriye Ucok Ataturkcu Ilahiyatci laikligin ve Turk Devrimi nin yilmaz savunucusu Ucok 32 yil once bugun sehit edildi Yenicag 6 Ekim 2022 22 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Aydinlanma yazari Bahriye Ucok katledilisinin 26 yilinda aniliyor Sozcu 6 Ekim 2016 22 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Hukumete cagri Cumhuriyet 23754 9 Ekim 1990 s 1 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 a b c Yine ipucu yok Cumhuriyet 23753 8 Ekim 1990 22 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ekim 2023 a b Faili mechullerin suc aleti C 4 Milliyet 28 Ocak 1999 22 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ekim 2023 Surek Erdem 25 Kasim 2007 Kargocu kiz DTP nin kurmayi Hurriyet 22 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ekim 2023 a b c d e Umut davasi Ozmen e muebbet hapis CNN Turk 11 Aralik 2018 22 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2023 Umut Operasyonu nun tarihcesi arsiv ntv com tr 22 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2023 a b c d Ugur Mumcu Cinayeti Ugur Mumcu Cinayeti Sorusturmasinin Gecirdigi Asamalar um ag 2018 16 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ekim 2023 a b Umut Operasyonu davasi basladi Hurriyet 14 Agustos 2000 22 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ekim 2023 a b c d bianet 24 Ocak 2023 29 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ekim 2023 Tuleylioglu 2018 s 446 a b Cumhuriyet 24 Ocak 2013 29 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ekim 2023 Mumcu Gulay Calap in dinlenmesini istedi BirGun 25 Temmuz 2009 22 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ekim 2023 Anadolu Ajansi 10 Nisan 2014 29 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Ekim 2023 Tuleylioglu 2018 ss 448 449 Umut Davasi nda yeniden yargilama karari Anadolu Ajansi 20 Ocak 2017 16 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Ekim 2023 Hukumete cagri Cumhuriyet 9 Ekim 1990 29 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Ekim 2023 Tuleylioglu 2018 ss 309 310 Mumcu Ugur 9 Ekim 1990 Bahriye Ucok Cumhuriyet 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Ekim 2023 a b Mumcu Ahmet 13 Haziran 1989 Prof Dr Coskun UCOK Hayati Kisiligi Eserleri Selcuk Universitesi Hukuk Fakultesi Dergisi 2 2 1 10 ISSN 1306 8075 22 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Temmuz 2021 TBMM Albumu 1920 2010 PDF 2 bas Turkiye Buyuk Millet Meclisi Genel Sekreterligi 2010 s 1160 20 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 20 Ekim 2023 Cumhuriyet 10 Haziran 2017 19 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2023 Doc Dr Bahriye Ucok PDF Ataturkcu Dusunce Dernegi 2022 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Cuma genelgesi Bahriye Ucok ve unutulan laiklik Cumhuriyet 15 Agustos 2023 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Karsiyaka Haritasi Izmir Karsiyaka Belediyesi 2023 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Karabaglar Ilcesi Mahalle Muhtarlarinin Iletisim Bilgileri Izmir Karabaglar Belediyesi 2023 30 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Bahriye Ucok Caddesi yesillendirildi Kocaeli Buyuksehir Belediyesi 2019 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Kizilkan Gozde Canbay Turkyilmaz Cigdem 2021 A Study on Examining the Concept of Ergonomics in Preschool Educational Buildings Designed with Sustainable Architectural Approach Through the Sample of Bahriye Ucok Ecological Kindergarten MEGARON Yildiz Technical University Faculty of Architecture E Journal 16 1 53 67 doi 10 14744 megaron 2021 03743 11 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Bahriye Ucok Egitim ve Gelisim Merkezi icin kayitlar basliyor Tepebasi Belediyesi 1 Mart 2023 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Bahriye Ucok Parki Halk Evi ve Turkan Saylan Aniti acildi Fethiye Belediyesi 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Yatirim ve Projeler Zeytinburnu Belediyesi 2023 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Bahriye Ucok Parkimiz yenileniyor Can Belediyesi 2022 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Bahriye Ucok Parki Bergama Belediyesi 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Narlidere ye engelsiz parklar Narlidere Belediyesi 2021 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Bahriye Ucok Parkinda Duzenleme Yapan Cankaya Belediyesine Tesekkurler Bahcelievler Yardimlasma ve Dayanisma Dernegi 2020 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Bahriye Ucok Bustu Karsiyaka Belediyesi 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Aydinlik 10 Agustos 2014 CKD Bahriye ucok un anisi mucadele cagrisidir Aydinlik 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Aydin Gulden 19 Nisan 2008 Oldurulen 12 aydinin heykeli dikiliyor Hurriyet 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Prof Dr Bahriye Ucok Kutuphanesi Cankaya Belediyesi 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Bahriye Ucok Hasta Konuk Evi Atasehir Belediyesi Atasehir Belediyesi 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Ozturk A Adnan Akay Melis 2017 Gecmisten Gunumuze Turk Kadinlari Izmir Kadin Muzesi PDF Izmir Arastirmalari Dergisi 3 7 ss 147 168 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Doc Dr Bahriye Ucok u Gomutu Basinda Andik Ataturkcu Dusunce Dernegi 6 Ekim 2023 8 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Kasim 2023 Bahriye Ucok katledilisinin 31 yilinda aniliyor Cumhuriyet 10 Haziran 2021 7 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2023 Bahriye Ucok olumunun 32 yilinda mezari basinda anildi Ankara Haberleri Haberturk 7 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2023 Cumhuriyet Aydini Bahriye Ucok u Katledilisinin 33 Yilinda Saygi ve Rahmetle Aniyoruz Turkiye Barolar Birligi 7 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2023 Laikligin savunucusu ilahiyatci Bahriye Ucok katledilisinin 30 yilinda unutulmadi BirGun 7 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Kasim 2023 GenelKalelioglu Ugur Berk 2020 Federal Almanya da Bir Turk Dernegi Ataturkcu Dusunce Dernegi Net Kitaplik Yayincilik ISBN 978 605 2392 17 1 Erisim tarihi 16 Ekim 2023 Ucok Bahriye 1967 Islamdan Donenler ve Yalanci Peygamberler PDF Ankara Universitesi Basimevi Erisim tarihi 15 Ekim 2023 Tuleylioglu Orhan 2018 Neden Oldurulduler Dipsiz Kuyu um ag ISBN 978 605 4274 72 7 Vikipedi nin kardes projelerinden Bahriye Ucok hakkinda daha fazla bilgi edininWikimedia Commons ta medyaVikisoz de alintilarVikikitap ta kitaplarVikiversite de egitim kaynaklariVikiveri de veriKonuyla ilgili yayinlarAydinlanma yuruyusunde Bahriye Ucok Kadinlar Dernegi 1 bas Sihhiye Ankara 1999 ISBN 978 975 94247 1 8 Dis baglantilarBahriye Ucok un Turk Tarih Kurumunda Turkce ve yabanci dillerde yayimlanmis eserleri TBMM Tutanak Dergisi nde Bahriye Ucok a ait kayitlar

Yayın tarihi: Haziran 29, 2024, 03:51 am
En çok okunan
  • Kasım 12, 2024

    Peter de Klerk

  • Kasım 07, 2024

    Peter Thullen

  • Kasım 18, 2024

    Pete Hegseth

  • Kasım 13, 2024

    Petar Stojanović

  • Kasım 13, 2024

    Paşabəyli

Günlük

  • Vikipedi

  • 1896 Yaz Olimpiyatları

  • Albert Einstein

  • 1962

  • ARPANET

  • Yılın günleri listesi

  • Max Verstappen

  • 2015 Malezya Grand Prix

  • Formula 1

  • Kanada

NiNa.Az - Stüdyo

  • Vikipedi

Bültene üye ol

Mail listemize abone olarak bizden her zaman en son haberleri alacaksınız.
Temasta ol
Bize Ulaşın
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Her hakkı saklıdır.
Telif hakkı: Dadaş Mammedov
Üst