Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Biyobirikim ya da biyoakümülasyon, pestisit gibi toksinlerin ya da çevrede nadir bulunan yararlı ve gerekli gibi bazı kimyasal maddelerin bitkiler, hayvanlar, mantarlar ya da mikroorganizmalar gibi organizmaların canlı ya da cansız bölümlerinde ya da organizmalarının tamamında soğurularak birikmesini anlatan bir terimdir. Biyobirikim bir organizmanın muhtemelen toksik bir maddeyi katabolizma ya da boşaltım yolu ile yok etmesinden daha hızlı bir oranda soğurmasıyla ortaya çıkar. Dolayısıyla toksik maddenin çevrede ölçülmüş konsantrasyonu çok yüksek olmasa bile biyolojik yarı ömrü ne kadar uzunsa bu nedenle oluşabilen kronik zehirlenme riski o kadar büyüktür. Aynı organizmada görülen biyobirikim yaş ya da sağlık durumu gibi içsel faktörlerden olduğu kadar mevsim, çevrede bulunan besin miktarı, ortamın pH oranı gibi dışsal faktörlerden de oldukça önemli derecede etkilenir. Aynı tür içinde bazı bireyler genetik olarak biyobirikime daha çok ya da daha az yatkın olabilir ancak genel olarak bazı cinsler biyobirikime daha yatkındır; örneğin Agaricus türü mantarların cıva, kurşun, kadmiyum ve selenyum gibi elementleri çok iyi biriktirdikleri bilinmektedir. Biyobirikim, örneğin balıklar için modelleme yoluyla öngörülebilir. kimyasal maddelerin organizmalarda oluian biyobirikimini önemli şekilde etkiler.
ilgili ama daha dar kapsamlı bir terimdir ve kimyasal maddelerin yalnızca su yoluyla alınması ve birikimi için kullanılır. Buna karşın biyobirikim tüm kaynaklardan (örneğin su, besin, hava vb.) kimyasal maddelerin alınmasını kapsar.
Çevre sağlığı ve kirliliği
Kirli çevrelerde ya da biyobirikime uygun bazı toksik maddelerin doğal olarak zengin olduğu çevrelerde bu toksik maddelerin biyobirikimi bireyi ve türü her zaman kötü olarak etkilemez. Örneğin likenler ve mantarlar, hayvanlar için toksik olan radyoizotopları ve metalleri büyük miktarda biriktirebilmekte ve bundan kötü yönde etkilenmemektedirler; hatta biriktirilen metaller sporların daha iyi üremesine ve bitkilerle olan simbiyozun kalitesinin artmasına neden olmaktadır. Biyobirikim kapasitesi asitli topraklar, kirli topraklar, radyoizotoplar ve ağır metallerarsenik gibi toksik yarı metallerin ve hareketliliğini artıran asit yağmurları gibi bazı durumlarda artış gösterir. Su ortamlarında toksik maddeleri doğal olarak içeren ya da aldığı toksik maddeleri dönüştüren tortu tabakası toprak rolünü üstlenir. Toksik maddenin kimyasal biçimi de biyobirikim için önem taşır. Örneğin cıva, metalik ya da biçimlerinde farklı şekillerde soğurulur ve bu durumda toprağın pH oranı, iyon değişimi yapma kapasitesi, içinde bulunan karmaşık organik kimyasal bileşikler de etkili olur.
içinde en çok biyobirikim yapan türler genellikle filtreleme yapan organizmalar ile mantarlardır. Mantarlar aynı zamanda yağmurlarla atmosferin temizlenmesi sırasında, örneğin Çernobil reaktör kazası sonrası atmosfere karışan sezyum gibi kimyasal maddeleri de biriktirebilirler. Bu birikimden sonra besin ağında denen fenomen görülür.
Besin ağının altında yer alan üreticiler besin ağındaki tüketiciler tarafından tüketildikçe biyobirikim çevre sağlığı sorunlarına yol açar. Örneğin Fransa'da Sen Nehri'nin sularında yaşayan balıklarda bulunan demir, kalsiyum ya da ftalat oranlarının nehir sularında aynı maddelerin bulunma oranlarının 10 ila 1000 katı arasında olduğu görülmektedir. Demirin ve kalsiyumun biyobirikimi, balıklar homeostaz ile vücutlarındaki fazlalıklardan kurtulabildiği sürece sağlıklı olmalarına yarayan fizyolojik mekanizmalar arasındadır. Ancak canlı organizmalar için yararı olmayan ve hatta en kötü durumda canlıların üreme ve büyüme işlevlerini etkileyen ftalatların biyobirikimi çevresel zehirlenme sayılmaktadır.
Kaynakça
- ^ Bioaccumulation of Marine Pollutants [and Discussion], by G. W. Bryan, M. Waldichuk, R. J. Pentreath and Ann Darracott Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences.
- ^ Stijve, T., Besson, R., 1976. Mercury, cadmium, lead and selenium concentration of mushroom species belonging to the genus Agaricus. Chemosphere 51, 151–158
- ^ Stadnicka, J; Schirmer, K; Ashauer, R (2012). Predicting Concentrations of Organic Chemicals in Fish by Using Toxicokinetic Models. Environ. Sci. Technol. DOI:10.1021/es2043728
- ^ Ashauer, R; Hintermeister, A; O'Connor, I; Elumelu, M, et al. (2012). Significance of Xenobiotic Metabolism for Bioaccumulation Kinetics of Organic Chemicals in Gammarus pulex. Environ. Sci. Technol. DOI:10.1021/es204611h
- ^ Allen, R.O., Steinnes, E., 1978. Concentrations of some potentially toxic metals and other trace elements in wild mushrooms from Norway. Chemosphere 4, 371–378.
- ^ Influence des métaux lourds sur la germination des spores de champignons endomycorhiziens à arbuscules dans les sols LEYVAL C. ; WEISSENHORN I. ; GLASHOFF A. ; BERTHELIN J. (CNRS Univ. Nancy I) ; Journal Title Acta botanica gallica ; ISSN 1253-8078 ; Congrès Mycorhizes. Journée d'étude, Paris, FRANCE (19/11/1993) 1994, vol. 141, no 4 (182 p.) (8 ref.), p. 523-528, Ed:Société botanique de France, Lille, France
- ^ a b Alonso, J., Salgado, M.J., Garcia, M.A., Melgar, M.J., 2000. Accumulation of mercury in edible macrofungi: influence of some factors. Arch. Environ. Contam. Toxicol. 38, 158–162.
- ^ Gast, C.H., Jansen, E., Bierling, J., Haanstra, L., 1988. Heavy metals in mushrooms and their relationship with soil haracteristics. Chemosphere 17, 789–799.
- ^ Falandysz, J., Chwir, A., 1997. "The concentrations and bioconcentration factors of mercury in mushrooms from the Mierzeja Wislana sand-bar, Northern Poland". Science of the Total Environment 203, 221-228.
- ^ Slekovec, M., Irgolic, K.J., 1996. Uptake of arsenic by mushrooms from soil. Chem. Spec. Bioavalab. 8, 67–73.
- ^ Kannan, K., Smith, R.G., Lee, R.F., Windom, H.L., Heitmuller, P.T., Macauley, J.M., Summers, J.K., 1998. Distribution of total mercury and methyl mercury in water, sediment and fish from South Florida estuaries. Arch. Environ. Contam. Toxicol. 34, 109–118.
- ^ Bargagli, R., Baldi, T., 1984. Mercury and methyl mercury in higher fungi and their relation with the substrata in a cinnabar mining area. Chemosphere 13, 1059–1071.
- ^ Bakken, L.R., Olsen, R.A., 1990. Accumulation of radiocaesium in fungi. Can. J. Microbiol. 36, 704–710.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Biyobirikim ya da biyoakumulasyon pestisit gibi toksinlerin ya da cevrede nadir bulunan yararli ve gerekli gibi bazi kimyasal maddelerin bitkiler hayvanlar mantarlar ya da mikroorganizmalar gibi organizmalarin canli ya da cansiz bolumlerinde ya da organizmalarinin tamaminda sogurularak birikmesini anlatan bir terimdir Biyobirikim bir organizmanin muhtemelen toksik bir maddeyi katabolizma ya da bosaltim yolu ile yok etmesinden daha hizli bir oranda sogurmasiyla ortaya cikar Dolayisiyla toksik maddenin cevrede olculmus konsantrasyonu cok yuksek olmasa bile biyolojik yari omru ne kadar uzunsa bu nedenle olusabilen kronik zehirlenme riski o kadar buyuktur Ayni organizmada gorulen biyobirikim yas ya da saglik durumu gibi icsel faktorlerden oldugu kadar mevsim cevrede bulunan besin miktari ortamin pH orani gibi dissal faktorlerden de oldukca onemli derecede etkilenir Ayni tur icinde bazi bireyler genetik olarak biyobirikime daha cok ya da daha az yatkin olabilir ancak genel olarak bazi cinsler biyobirikime daha yatkindir ornegin Agaricus turu mantarlarin civa kursun kadmiyum ve selenyum gibi elementleri cok iyi biriktirdikleri bilinmektedir Biyobirikim ornegin baliklar icin modelleme yoluyla ongorulebilir kimyasal maddelerin organizmalarda oluian biyobirikimini onemli sekilde etkiler Biyobirikim prensibi ilgili ama daha dar kapsamli bir terimdir ve kimyasal maddelerin yalnizca su yoluyla alinmasi ve birikimi icin kullanilir Buna karsin biyobirikim tum kaynaklardan ornegin su besin hava vb kimyasal maddelerin alinmasini kapsar Cevre sagligi ve kirliligiKirli cevrelerde ya da biyobirikime uygun bazi toksik maddelerin dogal olarak zengin oldugu cevrelerde bu toksik maddelerin biyobirikimi bireyi ve turu her zaman kotu olarak etkilemez Ornegin likenler ve mantarlar hayvanlar icin toksik olan radyoizotoplari ve metalleri buyuk miktarda biriktirebilmekte ve bundan kotu yonde etkilenmemektedirler hatta biriktirilen metaller sporlarin daha iyi uremesine ve bitkilerle olan simbiyozun kalitesinin artmasina neden olmaktadir Biyobirikim kapasitesi asitli topraklar kirli topraklar radyoizotoplar ve agir metallerarsenik gibi toksik yari metallerin ve hareketliligini artiran asit yagmurlari gibi bazi durumlarda artis gosterir Su ortamlarinda toksik maddeleri dogal olarak iceren ya da aldigi toksik maddeleri donusturen tortu tabakasi toprak rolunu ustlenir Toksik maddenin kimyasal bicimi de biyobirikim icin onem tasir Ornegin civa metalik ya da bicimlerinde farkli sekillerde sogurulur ve bu durumda topragin pH orani iyon degisimi yapma kapasitesi icinde bulunan karmasik organik kimyasal bilesikler de etkili olur icinde en cok biyobirikim yapan turler genellikle filtreleme yapan organizmalar ile mantarlardir Mantarlar ayni zamanda yagmurlarla atmosferin temizlenmesi sirasinda ornegin Cernobil reaktor kazasi sonrasi atmosfere karisan sezyum gibi kimyasal maddeleri de biriktirebilirler Bu birikimden sonra besin aginda denen fenomen gorulur Besin aginin altinda yer alan ureticiler besin agindaki tuketiciler tarafindan tuketildikce biyobirikim cevre sagligi sorunlarina yol acar Ornegin Fransa da Sen Nehri nin sularinda yasayan baliklarda bulunan demir kalsiyum ya da ftalat oranlarinin nehir sularinda ayni maddelerin bulunma oranlarinin 10 ila 1000 kati arasinda oldugu gorulmektedir Demirin ve kalsiyumun biyobirikimi baliklar homeostaz ile vucutlarindaki fazlaliklardan kurtulabildigi surece saglikli olmalarina yarayan fizyolojik mekanizmalar arasindadir Ancak canli organizmalar icin yarari olmayan ve hatta en kotu durumda canlilarin ureme ve buyume islevlerini etkileyen ftalatlarin biyobirikimi cevresel zehirlenme sayilmaktadir Kaynakca Bioaccumulation of Marine Pollutants and Discussion by G W Bryan M Waldichuk R J Pentreath and Ann Darracott Philosophical Transactions of the Royal Society of London Series B Biological Sciences Stijve T Besson R 1976 Mercury cadmium lead and selenium concentration of mushroom species belonging to the genus Agaricus Chemosphere 51 151 158 Stadnicka J Schirmer K Ashauer R 2012 Predicting Concentrations of Organic Chemicals in Fish by Using Toxicokinetic Models Environ Sci Technol DOI 10 1021 es2043728 Ashauer R Hintermeister A O Connor I Elumelu M et al 2012 Significance of Xenobiotic Metabolism for Bioaccumulation Kinetics of Organic Chemicals in Gammarus pulex Environ Sci Technol DOI 10 1021 es204611h Allen R O Steinnes E 1978 Concentrations of some potentially toxic metals and other trace elements in wild mushrooms from Norway Chemosphere 4 371 378 Influence des metaux lourds sur la germination des spores de champignons endomycorhiziens a arbuscules dans les sols LEYVAL C WEISSENHORN I GLASHOFF A BERTHELIN J CNRS Univ Nancy I Journal Title Acta botanica gallica ISSN 1253 8078 Congres Mycorhizes Journee d etude Paris FRANCE 19 11 1993 1994 vol 141 no 4 182 p 8 ref p 523 528 Ed Societe botanique de France Lille France a b Alonso J Salgado M J Garcia M A Melgar M J 2000 Accumulation of mercury in edible macrofungi influence of some factors Arch Environ Contam Toxicol 38 158 162 Gast C H Jansen E Bierling J Haanstra L 1988 Heavy metals in mushrooms and their relationship with soil haracteristics Chemosphere 17 789 799 Falandysz J Chwir A 1997 The concentrations and bioconcentration factors of mercury in mushrooms from the Mierzeja Wislana sand bar Northern Poland Science of the Total Environment 203 221 228 Slekovec M Irgolic K J 1996 Uptake of arsenic by mushrooms from soil Chem Spec Bioavalab 8 67 73 Kannan K Smith R G Lee R F Windom H L Heitmuller P T Macauley J M Summers J K 1998 Distribution of total mercury and methyl mercury in water sediment and fish from South Florida estuaries Arch Environ Contam Toxicol 34 109 118 Bargagli R Baldi T 1984 Mercury and methyl mercury in higher fungi and their relation with the substrata in a cinnabar mining area Chemosphere 13 1059 1071 Bakken L R Olsen R A 1990 Accumulation of radiocaesium in fungi Can J Microbiol 36 704 710