Selenyum (simgesi Se), atom numarası 34, kütle numarası 78.96 olan, periyodik cetvelin 4. periyodunda 6a grubunda bulunan element. 6a'nın 3. elementidir.
Selenyum ilk olarak 1817 yılında Jöns Jakob Berzelius ve tarafından keşfedilmiştir.
Bakır selenyum mineralinin sodyum karbonat varlığında oksidasyonu sonucunda Na2SeO3 bileşiği elde edilir.
- Cu2Se + Na2CO3 + 2 O2 → 2 CuO + Na2SeO3 + CO2
Bu elde edilen bileşiğin sülfürik asit ile asitlendirilmesi sonucunda H2SeO3 oluşur.
Na2SeO3 + H2SO4 → H2SeO3 + Na2SO4
H2SeO3’in SO2 ile reaksiyonu sonucunda Se elde edilir.
- H2SeO3 + 2 SO2 + H2O → Se + 2 H2SO4
Ayrıca suda çözünen selen bileşiklerinin indirgenmesi ile elde edilir. vücudumuzun gerek duyduğu mineralerdendir. Deniz ürünleri, yumurta, karaciğerin yapısında bulunur. Uçak malzemesi, cam, plastik ve ilaç üretimi gibi pek çok alanda kullanılan selenyum, patlayıcı madde malzemesine dönüşebilir.
İnsan vücudundaki işlevleri
Selenyum eksikliği toprağın selenyum açısından zenginliği ile doğrudan bağlantılıdır. Selenyum açısından fakir topraklarda yaşayan ailelerin çocuklarının diğer çocuklara oranla daha yavaş büyümekte oldukları gözlemlenmiştir. Toprakları bu mineral açısından fakir yörelerde selenyumdan zengin yörelere oranla bazı kanser çeşitlerinin sık görülmesi söz konusudur. Eksikliğinde kas yapısında şiddetli bir zayıflık belirir kalp ve damarlardaki esneme kabiliyeti azalır. Çocuklarda selenyum eksikliği fetal kardiyomyopatiye neden olmaktadır.
Kaynakça
- ^ Berzelius, J. J. (1818) "Lettre de M. Berzelius à M. Berthollet sur deux métaux nouveaux" (Letter from Mr. Berzelius to Mr. Berthollet on two new metals), Annales de chimie et de physique, series 2, vol. 7, pp. 199–206 11 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
Element veya periyodik tablo ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Selenyum Se H Periyodik tablo HeLi Be B C N O F NeNa Mg Al Si P S Cl ArK Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br KrRb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I XeCs Ba Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At RnFr Ra Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr Temel ozellikleriAtom numarasi 34Element serisi AmetallerGrup periyot blok 16 4 pGorunus siyah veya kirmiziKutle numarasi 78 96 g molElektron dizilimi Ar 3d10 4s2 4p4Enerji seviyesi basina Elektronlar 2 8 18 6CAS kayit numarasi 7782 49 2Fiziksel OzellikleriMaddenin hali katiYogunluk 4 81 gri g cm Sivi haldeki yogunlugu 3 99 g cm Ergime noktasi 494 K 221 CKaynama noktasi 958 K 685 CErgime isisi 6 69 kJ molBuharlasma isisi 95 48 kJ molIsi kapasitesi 25 363 J mol K Atom ozellikleriKristal yapisi HeksagonalYukseltgenme seviyeleri 6 4 2 1Elektronegatifligi 2 55 Pauling olcegiIyonlasma enerjisi 941 0 kJ molAtom yaricapi 120 pmAtom yaricapi hes pmKovalent yaricapi 120 4 pmVan der Waals yaricapi 190 pmDiger ozellikleriElektrik direnci nW m 20 C de Isil iletkenlik 0 519 W m K Isil genlesme 37 µm m K 25 C de Ses hizi 3350 m s de Mohs sertligi 2 0Vickers sertligi MPaBrinell sertligi 736 MPa Selenyum simgesi Se atom numarasi 34 kutle numarasi 78 96 olan periyodik cetvelin 4 periyodunda 6a grubunda bulunan element 6a nin 3 elementidir Selenyum ilk olarak 1817 yilinda Jons Jakob Berzelius ve tarafindan kesfedilmistir Bakir selenyum mineralinin sodyum karbonat varliginda oksidasyonu sonucunda Na2SeO3 bilesigi elde edilir Cu2Se Na2CO3 2 O2 2 CuO Na2SeO3 CO2 Bu elde edilen bilesigin sulfurik asit ile asitlendirilmesi sonucunda H2SeO3 olusur Na2SeO3 H2SO4 H2SeO3 Na2SO4 H2SeO3 in SO2 ile reaksiyonu sonucunda Se elde edilir H2SeO3 2 SO2 H2O Se 2 H2SO4 Ayrica suda cozunen selen bilesiklerinin indirgenmesi ile elde edilir vucudumuzun gerek duydugu mineralerdendir Deniz urunleri yumurta karacigerin yapisinda bulunur Ucak malzemesi cam plastik ve ilac uretimi gibi pek cok alanda kullanilan selenyum patlayici madde malzemesine donusebilir Insan vucudundaki islevleriSelenyum eksikligi topragin selenyum acisindan zenginligi ile dogrudan baglantilidir Selenyum acisindan fakir topraklarda yasayan ailelerin cocuklarinin diger cocuklara oranla daha yavas buyumekte olduklari gozlemlenmistir Topraklari bu mineral acisindan fakir yorelerde selenyumdan zengin yorelere oranla bazi kanser cesitlerinin sik gorulmesi soz konusudur Eksikliginde kas yapisinda siddetli bir zayiflik belirir kalp ve damarlardaki esneme kabiliyeti azalir Cocuklarda selenyum eksikligi fetal kardiyomyopatiye neden olmaktadir Kaynakca Berzelius J J 1818 Lettre de M Berzelius a M Berthollet sur deux metaux nouveaux Letter from Mr Berzelius to Mr Berthollet on two new metals Annales de chimie et de physique series 2 vol 7 pp 199 206 11 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Element veya periyodik tablo ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz