Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde veya bölüm Bretton Woods sistemi adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{}} şablonunu ekleyiniz. |
Bretton Woods Anlaşması, Temmuz 1944'te ABD'nin New Hampshire eyaletinin küçük bir beldesi olan Bretton Woods'da toplanan Birleşmiş Milletler para ve finans konferansında imzalanan "Uluslararası Para Anlaşması"nın bir diğer adıdır. II. Dünya Savaşı sonrasında kambiyo kurlarının dünya ticaretini geliştirici bir sisteme göre saptanması için yeni yöntemler aranmış ve bu çalışmalar sonucunda Bretton Woods Anlaşması ile uluslararası ödemelerde kullanılacak yeni bir sistem geliştirilmiştir. Doğu Bloku ülkeleri dışındaki 44 ülkeden 730 delegenin katıldığı bu anlaşma ile katılan ülke paraları için sabit kur esası benimsenmiş ve anlaşmaya katılan her ülkenin parasının değerinin, dolar esas alınarak saptanması kabul edilmiştir.
Uluslararası para sisteminin kurallarını belirleyen bu anlaşma, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) kurulmasına karar vermiştir. Bu kurumlar, 1946'da, yeterli sayıda ülke anlaşmayı imzalayınca faaliyete geçmiştir.
Bretton Woods anlaşmasıyla ortaya çıkan yeni uluslararası para sisteminin özellikleri şöyledir:
- Anlaşmaya katılan ve parasını altına dönüştürülebilir yapmayı kabul eden her ülkenin parasının değeri dolara göre saptanmıştır. dolar altın ile dönüştürülebilirliğini koruyan tek ulusal para olarak kalmıştır. Anlaşma ile 1 ons altın = 35 dolar ya da 1 dolar 0,88867 gram altın olarak belirlenmiş ve ABD dış talep olduğunda doları bu parite'si üzerinden altına çevirmeyi kabul etmiştir.
- Anlaşma, ancak çok özel ve düzeltilmesi olanaksız parasal dengesizliklerde herhangi bir ülkeye, parasının dolara karşısındaki değerini değiştirme olanağı tanımaktadır. Bu tür düzeltmeler için öngörülmüş olan devalüasyon ve revalüasyon oranları en çok %10 dur. Ancak söz konusu ekonominin yapısından doğan dengesizlikler nedeni ile ayarlama ile yapılacak değişiklik %10'u aşacaksa, bu takdirde IMF’nin izni gerekecektir.
Bretton Woods'la getirilen bu sistem ancak 1971 yılına kadar devam edebilmiştir. ABD, içinde bulunduğu ekonomik güçlükler nedeniyle 1971 yılında doların altına dönüştürülebilirliğini kaldırmıştır. ABD'yi buna iten zorunluluklar, dış ticaretinin büyük boyutlara varan açıklar vermesi ile borçlu ülkeler arasına girmesi olmuştur.
Doların devalüe edilmesi ve altına dönüştürülebilirliğinin kaldırılmasıyla ortaya çıkan uluslararası para krizi, Bretton Woods ile getirilmiş olan altın döviz standardı sisteminin sonu olmuştur. Bu sistemin yerine, üzerinde 1963 yılından beri çalışmaların sürdürüldüğü Özel Çekme Hakları (Special Drawing Rights – SDR) sistemi yürürlüğe girmiştir.
IMF tarafından ilk kez 1970 yılında uygulanmaya koyulan bu sistemde, kuruluş uluslararası bir merkez bankası gibi düşünülmüş, bu kuruluşun hesapları ve açacağı krediler SDR cinsinden ifade edilmeye başlanmıştır. Bu yönüyle SDR, hem bir uluslararası para birimi, hem de bir kredi türü olmuştur.
Uluslararası para birimi olarak SDR'nin değeri ilk yıllarda Bretton Woods sisteminde olduğu gibi 0.88867 gram saf altınla ifade edilmiştir. Benimsenen bu değerlendirme tekniğine göre SDR'nin altın değeri sabit kabul edildiğinden SDR'ye "kâğıt altın" da denilmiştir. Ancak çeşitli paraların altın karşısında değer kaybetmesi SDR'nin değerini giderek arttırmış ve 1974 yılından itibaren SDR'nin altınla ilişkisi tamamen kesilerek "sepet tekniği" adı verilen yeni bir değerlendirme şekli geliştirilmiştir. IMF tarafından geliştirilen bu teknikte, SDR'nin değeri gelişmiş batılı 16 ülkenin paralarının belirli oranlarda birleşmesiyle hesaplanmaya başlamıştır.
1981 yılından itibaren SDR'nin yapısı basitleştirilmiş ve değeri Amerikan doları, Japon yeni, Batı Alman markı, İngiliz sterlini ve Fransız frangı'ndan oluşan beşli bir sepete bağlanmıştır.
SDR sisteminin uygulanması ile IMF'ye üye ülkeler ödemeler bilançosu açıklarını kapatmak veya döviz ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, IMF'nin diğer kaynaklarına ek olarak, kendilerine tanınan belirli SDR kotaları çerçevesinde IMF'den kredi alabilmektedirler. Kotalar, her üye ülkenin millî geliri, döviz rezervi, dış ticaret dengesi ve diğer ekonomik göstergeleri dikkate alınarak saptanmaktadır. Üye ülkeler kotalarının %25'ini altın, %75'ini de millî paraları cinsinden IMF'de bulundurmakta ve buna karşılık gerektiğinde belirli sınırlar içinde kredi kullanmaktadırlar.
Halen bir uluslararası para birimi olarak sadece devletler ve Merkez Bankaları arasında kullanılan SDR'nin ticaret ve bankacılık işlemlerinde kullanılması amacıyla çalışmalar sürdürülmektedir.
Ancak uluslararası alanda SDR'nin yaygınlaştırılması çabaları etkili olamamaktadır. Nitekim günümüzde gelişmiş ülkeler genellikle paralarını dalgalanmaya bırakırlarken, gelişmekte olan ülkeler güçlü bir paraya bağlı kalmayı ve uluslararası para piyasalarındaki gelişmeleri yakından izleyerek paralarını sık sık ayarlamayı benimsemektedirler. Öte yandan Avrupa Ekonomik Topluluğu'na üye ülkeler 1979 yılından itibaren 'ne geçmiş bulunmaktadırlar. Bu gelişmelere rağmen, günümüzde yeni bir uluslararası para sistemi kurulması konusunda çalışmalar sürdürülmektedir.
Kaynakça
- Ekonomi, Harp Akademileri Basımevi, Yenilevent-İstanbul, Şubat 1992
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde veya bolum Bretton Woods sistemi adli maddeye cok benzemektedir ve bu iki maddenin tek baslik altinda birlestirilmesi onerilmektedir Birlestirme islemi yapildiktan sonra sayfaya Gecmis birlestir sablonunu ekleyiniz Bretton Woods Anlasmasi Temmuz 1944 te ABD nin New Hampshire eyaletinin kucuk bir beldesi olan Bretton Woods da toplanan Birlesmis Milletler para ve finans konferansinda imzalanan Uluslararasi Para Anlasmasi nin bir diger adidir II Dunya Savasi sonrasinda kambiyo kurlarinin dunya ticaretini gelistirici bir sisteme gore saptanmasi icin yeni yontemler aranmis ve bu calismalar sonucunda Bretton Woods Anlasmasi ile uluslararasi odemelerde kullanilacak yeni bir sistem gelistirilmistir Dogu Bloku ulkeleri disindaki 44 ulkeden 730 delegenin katildigi bu anlasma ile katilan ulke paralari icin sabit kur esasi benimsenmis ve anlasmaya katilan her ulkenin parasinin degerinin dolar esas alinarak saptanmasi kabul edilmistir 2003 te cekilmis Mount Washington Oteli fotografi New Hampshire ABD Uluslararasi para sisteminin kurallarini belirleyen bu anlasma Dunya Bankasi ve Uluslararasi Para Fonu nun IMF kurulmasina karar vermistir Bu kurumlar 1946 da yeterli sayida ulke anlasmayi imzalayinca faaliyete gecmistir Bretton Woods anlasmasiyla ortaya cikan yeni uluslararasi para sisteminin ozellikleri soyledir Anlasmaya katilan ve parasini altina donusturulebilir yapmayi kabul eden her ulkenin parasinin degeri dolara gore saptanmistir dolar altin ile donusturulebilirligini koruyan tek ulusal para olarak kalmistir Anlasma ile 1 ons altin 35 dolar ya da 1 dolar 0 88867 gram altin olarak belirlenmis ve ABD dis talep oldugunda dolari bu parite si uzerinden altina cevirmeyi kabul etmistir Anlasma ancak cok ozel ve duzeltilmesi olanaksiz parasal dengesizliklerde herhangi bir ulkeye parasinin dolara karsisindaki degerini degistirme olanagi tanimaktadir Bu tur duzeltmeler icin ongorulmus olan devaluasyon ve revaluasyon oranlari en cok 10 dur Ancak soz konusu ekonominin yapisindan dogan dengesizlikler nedeni ile ayarlama ile yapilacak degisiklik 10 u asacaksa bu takdirde IMF nin izni gerekecektir Bretton Woods la getirilen bu sistem ancak 1971 yilina kadar devam edebilmistir ABD icinde bulundugu ekonomik guclukler nedeniyle 1971 yilinda dolarin altina donusturulebilirligini kaldirmistir ABD yi buna iten zorunluluklar dis ticaretinin buyuk boyutlara varan aciklar vermesi ile borclu ulkeler arasina girmesi olmustur Dolarin devalue edilmesi ve altina donusturulebilirliginin kaldirilmasiyla ortaya cikan uluslararasi para krizi Bretton Woods ile getirilmis olan altin doviz standardi sisteminin sonu olmustur Bu sistemin yerine uzerinde 1963 yilindan beri calismalarin surduruldugu Ozel Cekme Haklari Special Drawing Rights SDR sistemi yururluge girmistir IMF tarafindan ilk kez 1970 yilinda uygulanmaya koyulan bu sistemde kurulus uluslararasi bir merkez bankasi gibi dusunulmus bu kurulusun hesaplari ve acacagi krediler SDR cinsinden ifade edilmeye baslanmistir Bu yonuyle SDR hem bir uluslararasi para birimi hem de bir kredi turu olmustur Uluslararasi para birimi olarak SDR nin degeri ilk yillarda Bretton Woods sisteminde oldugu gibi 0 88867 gram saf altinla ifade edilmistir Benimsenen bu degerlendirme teknigine gore SDR nin altin degeri sabit kabul edildiginden SDR ye kagit altin da denilmistir Ancak cesitli paralarin altin karsisinda deger kaybetmesi SDR nin degerini giderek arttirmis ve 1974 yilindan itibaren SDR nin altinla iliskisi tamamen kesilerek sepet teknigi adi verilen yeni bir degerlendirme sekli gelistirilmistir IMF tarafindan gelistirilen bu teknikte SDR nin degeri gelismis batili 16 ulkenin paralarinin belirli oranlarda birlesmesiyle hesaplanmaya baslamistir 1981 yilindan itibaren SDR nin yapisi basitlestirilmis ve degeri Amerikan dolari Japon yeni Bati Alman marki Ingiliz sterlini ve Fransiz frangi ndan olusan besli bir sepete baglanmistir SDR sisteminin uygulanmasi ile IMF ye uye ulkeler odemeler bilancosu aciklarini kapatmak veya doviz ihtiyaclarini karsilamak amaciyla IMF nin diger kaynaklarina ek olarak kendilerine taninan belirli SDR kotalari cercevesinde IMF den kredi alabilmektedirler Kotalar her uye ulkenin milli geliri doviz rezervi dis ticaret dengesi ve diger ekonomik gostergeleri dikkate alinarak saptanmaktadir Uye ulkeler kotalarinin 25 ini altin 75 ini de milli paralari cinsinden IMF de bulundurmakta ve buna karsilik gerektiginde belirli sinirlar icinde kredi kullanmaktadirlar Halen bir uluslararasi para birimi olarak sadece devletler ve Merkez Bankalari arasinda kullanilan SDR nin ticaret ve bankacilik islemlerinde kullanilmasi amaciyla calismalar surdurulmektedir Ancak uluslararasi alanda SDR nin yayginlastirilmasi cabalari etkili olamamaktadir Nitekim gunumuzde gelismis ulkeler genellikle paralarini dalgalanmaya birakirlarken gelismekte olan ulkeler guclu bir paraya bagli kalmayi ve uluslararasi para piyasalarindaki gelismeleri yakindan izleyerek paralarini sik sik ayarlamayi benimsemektedirler Ote yandan Avrupa Ekonomik Toplulugu na uye ulkeler 1979 yilindan itibaren ne gecmis bulunmaktadirlar Bu gelismelere ragmen gunumuzde yeni bir uluslararasi para sistemi kurulmasi konusunda calismalar surdurulmektedir KaynakcaEkonomi Harp Akademileri Basimevi Yenilevent Istanbul Subat 1992