Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bruselloz, Malta humması veya Akdeniz humması, da denilen Brucella spp. bakterileri yüzünden ortaya çıkan bulaşıcı bir hastalıktır.
| Bruselloz | |
|---|---|
 | |
| Uzmanlık | Enfeksiyon hastalıkları, veteriner tıp  |
İlk kez 1897'de Danimarkalı veteriner hekim Brucella abortus'u ayrıştırmıştır. Bu nedenle hastalığın Bang hastalığı olarak da anıldığı olmuştur.
Bulaşma Yolları
Aslen bir hayvan hastalığı olan bruselloz insanlarda da görülen bir zoonoz hastalıktır. Duyarlı hayvanlara genellikle, enfekte hayvanlarla doğrudan temas yoluyla veya enfekte hayvanların akıntıları/atıkları ile çevresel yolla bulaşır. Atık yavrular, yavru zarları ve sıvıları, yavru atmış veya doğum yapmış enfekte bir hayvanın vaginal akıntılarının hepsi son derece fazla sayıda enfeksiyöz Brucella mikroorganizmalarını barındırır. Hayvanlar bu materyalleri ve Brucella etkeni ile bulaşık su ve gıdayı tüketerek enfekte olurlar. Süt, idrar, dışkı ve eklem sıvıları da bakterilerin yayılma kaynağıdır.
Enfekte boğa ve koçların spermlerinde de etken bulunur ve çiftleşme yoluyla bulaşır. Ayrıca enfekte annelerden yavrularına anne karnında veya doğum sonrası enfekte ağız sütü ya da enfekte diğer hayvanların sütü ile beslenme sonucu bulaşma görülebilir.
Keçi ve koyunlarda 'Brucella melitensis'; sığır, köpek ve insanda da hastalık oluşturur. Sığırlarda 'Brucella abortus'; Manda, deve, geyik, at, koyun, köpek, domuz ve insanda da hastalık oluşturur. Domuzlarda ise 'Brucella suis' tiplerindeki bakteri serotipleri mevcuttur.
Solunum yoluyla da bulaşabilen hastalık genelde deri ve/veya mukoza yoluyla bulaşır. İnsanlara, mikrop içeren veya pastorize veya sterilize edilmemiş süt ve süt ürünlerinden veya doğrudan hasta hayvanlara temas ile bulaşır. Özellikle Brucella abortus'tan ileri gelen atık materyalleri bulaşmada önemli rol oynar.
Hasta hayvan leşiyle temas yüzünden de bulaşabilir. Bu sebeple hastalığa yakalanan insanlar çoğunlukla veteriner hekimler, hayvan yetiştiricisi, çoban, sütçü, peynirci veya mezbaha çalışanı gibi hayvanlar ve hayvan ürünleriyle yakın temasta bulunan insanlardır. Veteriner hekimliğindeki meslek hastalıklarından birisidir.
Belirtiler
Brucella bakterileri karaciğer, lenf bezleri, salgı bezleri, dalak ve sinirlere yerleşir. Brusellozun (kuluçka) süresi genellikle 1-3 haftadır. Fakat nadir olarak birkaç ay aldığı da olmuştur. Diğer ateşli hastalıklara benzer belirtilere sahiptir. Ama özellikle kas ağrıları ve terleme çok daha yoğundur. Bazen titreme şeklinde gelen, çok yüksek olmayan ateşe neden olur. Halsizlik, iştahsızlık ve buna bağlı olarak da kilo kaybı görülür. Hastalığın süresi birkaç haftadan birkaç aya kadar değişiklik gösterir. Hastalığın ardından görülen patolojik değişimler () fazlasıyla değişiklik gösterir ve hastalığın ardından , hepatit, artrit, , Anemi, lökopeni, trombositopeni, menenjit, üveit, optik nörit ve endokardit gibi durumlar görülebilir.
Patogenezis
Brucella etkenleri obligat intrasellüler mikroorganizmlardır. Vücudun savunma hücrelerinden "Makrofajlar" içerisinde yerleşirler. Fakat sahip oldukları Katalaz ve Süperoksit Dismutaz enzimleri sayesinde makrofajlar içerisinde yaşamayı sürdürürler.
Teşhis (Diagnoz)
Brucella Wright Testi, bruselloz şüphesinde ALTIN STANDART'tır.
Hastalık septisemik dönemdeyken (ateşli devrede) kandan doğrudan ekim yapılarak bakterinin aranmasına gidilebilir.Bakteri ekiminden ancak 3 gün sonra ortamda üreyebilir. Ama enfeksiyon kronik hal kazandıysa, serolojik yönteme başvurulur.Bu amaçla (RBPT) ile hızlı aglütinasyon tekniği kullanılarak % 98 güvenilirlikte teşhis yapılabilir.Teşhis için kantitatif serolojik değerler istenirse,yani hasta enfeksiyonun derecesini titre düzeyinde belirlemek istenirse bunda da 'i (SAT), (KFT) veya kullanılabilir. En çok kullanılan SAT metodunda serum titresi 1/40 ve 1/40'tan yukarı ise enfeksiyon pozitif kabul edilir. Ancak güvenilirlik düzeyi açısından da, hızlı sonuç vermesi açısından da RBPT en iyi testtir. RBPT testi dışındaki diğer üç metot, ayrıca 18-24 saatten önce de sonuç veremez, çünkü prensip olarak yavaş aglütinasyon tekniği ile antikorları ararlar. Çok fazla kullanılmasa da ELISA (Enzymes Linked Immun Sorbent Assay) ve PCR () yine teşhis metotları arasında vardır. Bu arada bakterileri hücre içi yaşadıklarından antibiyotik tedavisinden sonraki 6-12 aylık dönemde serum titresinde düşüklük gösterebilirler. Ne zaman ki tekrar titrede artış görülür, o zaman enfeksiyonun yeniden alevlendiğinden söz edilir. bakterisinin yaşam şekli hücre içi yaşam itibarıyla bakıldığında tüberküloz bakterisiyle aynıdır Bruselloz'un teşhisinde günümüzde faj tiplendirme de kullanılmaktadır. Bunlar; Tibilisi Faj'ı, Berkeley Faj'ı ve Weybridge Fajı'ı olarak bilinir.
Tedavi
Çeşitli antibiyotikler tedavide kullanılır. Tetrasiklinler, kloramfenikol (bu antibiyotik olumsuz yan etkileri yüzünden bugün beşeri olarak kullanılmamaktadır), ve streptomisin bakterilerine karşı etkilidirler. Fakat, birden fazla antibiyotiğin birkaç hafta boyunca kullanılması gerekir. Zira, bakteriler kuluçka evresini hücrelerin içinde geçirir.
Korunma (Profilaksi)
Enfeksiyonun belli bölgelerde sıklıkla görülmesinin sebebi, genç hayvanlarda yapılmasına riayet gösterilmesi gereken koruyucu aşılamalardır. Ancak bu aşılamalara riayet gösterilmemekte ve hayvanlar korunamadığı enfeksiyonla ilk gebelik döneminde tanışmakta, yavrularında abort şekillenmektedir. Bu büyük maddi külfet getirmektedir. Ayrıca lezzet kültürüne aşırı riayet gösterilerek yapılan,kaynatılmamış sütlerle gerçekleştirilen yöresel peynir mayalamaları da yine insanlara bulaşmada köprü durumundadır.İnsanlar için henüz aşı geliştirilememiştir. Hayvanlara koruma için uygulanan aşıların canlı bakteri olması, yani inaktive aşı olmaması da uygulaması sırasındaki tehlikeyi ortaya koymaktadır. Bu hareketle hayvanlarda mevcut olan canlı aşı üzerinden geliştirilmiş bir beşeri aşı yoktur. Ancak genetikteki hızlı gelişmeler, söz konusu bakterinin hücre içi haberleşmelerini kesecek bir mekanizma üzerinden etkisini gösteren bir aşı yolunda çalışmaktadır. Brusellozdan korunmanın en iyi yolu insan tüketiminde kullanılan tüm sütlerin düzgün şekilde pastörize edilmesidir.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- 'dan (İngilizce)
- Brucella and Brucellosis | Medchrome 27 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- genomes and related information at PATRIC14 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., a Bioinformatics Resource Center funded by NIAID 8 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Brucellosis 3 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., factsheet from
- Brucellosis in Dogs from The Pet Health Library 16 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Mikrobiyolojik ve klinik presentasyon açısından Brusella 12 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (S.Ü Tıp Fakültesi Klinik Mikrobiyoloji)
| Sınıflandırma | D |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bruselloz Malta hummasi veya Akdeniz hummasi da denilen Brucella spp bakterileri yuzunden ortaya cikan bulasici bir hastaliktir BrusellozUzmanlikEnfeksiyon hastaliklari veteriner tip Ilk kez 1897 de Danimarkali veteriner hekim Brucella abortus u ayristirmistir Bu nedenle hastaligin Bang hastaligi olarak da anildigi olmustur Bulasma YollariAslen bir hayvan hastaligi olan bruselloz insanlarda da gorulen bir zoonoz hastaliktir Duyarli hayvanlara genellikle enfekte hayvanlarla dogrudan temas yoluyla veya enfekte hayvanlarin akintilari atiklari ile cevresel yolla bulasir Atik yavrular yavru zarlari ve sivilari yavru atmis veya dogum yapmis enfekte bir hayvanin vaginal akintilarinin hepsi son derece fazla sayida enfeksiyoz Brucella mikroorganizmalarini barindirir Hayvanlar bu materyalleri ve Brucella etkeni ile bulasik su ve gidayi tuketerek enfekte olurlar Sut idrar diski ve eklem sivilari da bakterilerin yayilma kaynagidir Enfekte boga ve koclarin spermlerinde de etken bulunur ve ciftlesme yoluyla bulasir Ayrica enfekte annelerden yavrularina anne karninda veya dogum sonrasi enfekte agiz sutu ya da enfekte diger hayvanlarin sutu ile beslenme sonucu bulasma gorulebilir Keci ve koyunlarda Brucella melitensis sigir kopek ve insanda da hastalik olusturur Sigirlarda Brucella abortus Manda deve geyik at koyun kopek domuz ve insanda da hastalik olusturur Domuzlarda ise Brucella suis tiplerindeki bakteri serotipleri mevcuttur Solunum yoluyla da bulasabilen hastalik genelde deri ve veya mukoza yoluyla bulasir Insanlara mikrop iceren veya pastorize veya sterilize edilmemis sut ve sut urunlerinden veya dogrudan hasta hayvanlara temas ile bulasir Ozellikle Brucella abortus tan ileri gelen atik materyalleri bulasmada onemli rol oynar Hasta hayvan lesiyle temas yuzunden de bulasabilir Bu sebeple hastaliga yakalanan insanlar cogunlukla veteriner hekimler hayvan yetistiricisi coban sutcu peynirci veya mezbaha calisani gibi hayvanlar ve hayvan urunleriyle yakin temasta bulunan insanlardir Veteriner hekimligindeki meslek hastaliklarindan birisidir BelirtilerBrucella bakterileri karaciger lenf bezleri salgi bezleri dalak ve sinirlere yerlesir Brusellozun kulucka suresi genellikle 1 3 haftadir Fakat nadir olarak birkac ay aldigi da olmustur Diger atesli hastaliklara benzer belirtilere sahiptir Ama ozellikle kas agrilari ve terleme cok daha yogundur Bazen titreme seklinde gelen cok yuksek olmayan atese neden olur Halsizlik istahsizlik ve buna bagli olarak da kilo kaybi gorulur Hastaligin suresi birkac haftadan birkac aya kadar degisiklik gosterir Hastaligin ardindan gorulen patolojik degisimler fazlasiyla degisiklik gosterir ve hastaligin ardindan hepatit artrit Anemi lokopeni trombositopeni menenjit uveit optik norit ve endokardit gibi durumlar gorulebilir PatogenezisBrucella etkenleri obligat intraselluler mikroorganizmlardir Vucudun savunma hucrelerinden Makrofajlar icerisinde yerlesirler Fakat sahip olduklari Katalaz ve Superoksit Dismutaz enzimleri sayesinde makrofajlar icerisinde yasamayi surdururler Teshis Diagnoz Serolojik bir hizli tani yontemi olan Brucella Coombs Jel Testi GN177 kod numarali ornekte seropozitiflik tespit edilmistir Serolojik bir hizli tani yontemi olan Rose Bengal Pleyt Testi Orneklerin tamami seronegatiflik tespit edilmistir Brucella Wright Testi bruselloz suphesinde ALTIN STANDART tir Hastalik septisemik donemdeyken atesli devrede kandan dogrudan ekim yapilarak bakterinin aranmasina gidilebilir Bakteri ekiminden ancak 3 gun sonra ortamda ureyebilir Ama enfeksiyon kronik hal kazandiysa serolojik yonteme basvurulur Bu amacla RBPT ile hizli aglutinasyon teknigi kullanilarak 98 guvenilirlikte teshis yapilabilir Teshis icin kantitatif serolojik degerler istenirse yani hasta enfeksiyonun derecesini titre duzeyinde belirlemek istenirse bunda da i SAT KFT veya kullanilabilir En cok kullanilan SAT metodunda serum titresi 1 40 ve 1 40 tan yukari ise enfeksiyon pozitif kabul edilir Ancak guvenilirlik duzeyi acisindan da hizli sonuc vermesi acisindan da RBPT en iyi testtir RBPT testi disindaki diger uc metot ayrica 18 24 saatten once de sonuc veremez cunku prensip olarak yavas aglutinasyon teknigi ile antikorlari ararlar Cok fazla kullanilmasa da ELISA Enzymes Linked Immun Sorbent Assay ve PCR yine teshis metotlari arasinda vardir Bu arada bakterileri hucre ici yasadiklarindan antibiyotik tedavisinden sonraki 6 12 aylik donemde serum titresinde dusukluk gosterebilirler Ne zaman ki tekrar titrede artis gorulur o zaman enfeksiyonun yeniden alevlendiginden soz edilir bakterisinin yasam sekli hucre ici yasam itibariyla bakildiginda tuberkuloz bakterisiyle aynidir Bruselloz un teshisinde gunumuzde faj tiplendirme de kullanilmaktadir Bunlar Tibilisi Faj i Berkeley Faj i ve Weybridge Faji i olarak bilinir TedaviCesitli antibiyotikler tedavide kullanilir Tetrasiklinler kloramfenikol bu antibiyotik olumsuz yan etkileri yuzunden bugun beseri olarak kullanilmamaktadir ve streptomisin bakterilerine karsi etkilidirler Fakat birden fazla antibiyotigin birkac hafta boyunca kullanilmasi gerekir Zira bakteriler kulucka evresini hucrelerin icinde gecirir Korunma Profilaksi Enfeksiyonun belli bolgelerde siklikla gorulmesinin sebebi genc hayvanlarda yapilmasina riayet gosterilmesi gereken koruyucu asilamalardir Ancak bu asilamalara riayet gosterilmemekte ve hayvanlar korunamadigi enfeksiyonla ilk gebelik doneminde tanismakta yavrularinda abort sekillenmektedir Bu buyuk maddi kulfet getirmektedir Ayrica lezzet kulturune asiri riayet gosterilerek yapilan kaynatilmamis sutlerle gerceklestirilen yoresel peynir mayalamalari da yine insanlara bulasmada kopru durumundadir Insanlar icin henuz asi gelistirilememistir Hayvanlara koruma icin uygulanan asilarin canli bakteri olmasi yani inaktive asi olmamasi da uygulamasi sirasindaki tehlikeyi ortaya koymaktadir Bu hareketle hayvanlarda mevcut olan canli asi uzerinden gelistirilmis bir beseri asi yoktur Ancak genetikteki hizli gelismeler soz konusu bakterinin hucre ici haberlesmelerini kesecek bir mekanizma uzerinden etkisini gosteren bir asi yolunda calismaktadir Brusellozdan korunmanin en iyi yolu insan tuketiminde kullanilan tum sutlerin duzgun sekilde pastorize edilmesidir KaynakcaDis baglantilar dan Ingilizce Brucella and Brucellosis Medchrome 27 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde genomes and related information at PATRIC14 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde a Bioinformatics Resource Center funded by NIAID 8 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Brucellosis 3 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde factsheet from Brucellosis in Dogs from The Pet Health Library 16 Agustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mikrobiyolojik ve klinik presentasyon acisindan Brusella 12 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde S U Tip Fakultesi Klinik Mikrobiyoloji SiniflandirmaDICD 10 A 1 ICD 9 CM 023MeSH D002006DiseasesDB 1716Dis kaynaklarMedlinePlus 000597eMedicine med 248Patient UK Bruselloz