Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Carlisle, İngiltere'nin kuzey batısında bulunan Cumbria Kontluğu'na bağlı, Carlisle Vilayeti'nin ve Cumbria Kontluğu'nun idarî merkezlerinin bulunduğu kenttir.
| Carlisle | |
|---|---|
 | |
 Cumbria Kontluğu içinde Carlisle | |
| Ülke |  Birleşik Krallık |
| Kurucu Ülke |  İngiltere |
| Bölge | Kuzey Batı İngiltere |
| Kontluk | Cumbria |
| İkinci seviyeli metropoliten olmayan bolge | Carlisle Şehri |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 18,92 km² |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 108,400 |
| Zaman dilimi | UTC±00.00 (BAS) |
| • Yaz (YSU) | (BAYS) |
Carlisle, İskoçya sınırına 16 km. uzaklıktadır ve günümüzde kuzey Cumbria'nın ana kültür, ticaret ve sanayi merkezidir. Cumbria Üniversitesi, müzeler ile kuzeybatı İngiltere'nin tarihî ve kültürel merkezidir.
Carlisle, 2012 Yaz Olimpiyatları öncesinde olimpiyat meşalesinin güzergâhı üzerinde duraklardan biriydi.
Tarihi
Carlisle, Antik Roma'nın Britanya'yı istilası sırasında İskoç'lara karşı kurdukları Hadrian Duvarı'ndaki kalelere destek sağlamak için kurulmuş bir Romalı yerleşkesiydi.
Orta Çağ'da İngiltere'nin bağımsız İskoçya Krallığı hücumlarından savunması için önemli bir savunma mevki oldu. Normanlar İngiltere'yi istila ettikten sonra, 1082'de ikinci Norman Kralı William Rufus şehirde taştan iç kaleyi inşâ etti. Bu iç kale, bir zamanlar İskoçya Kraliçesi Mary için bir hapishane olarak kullanıldı. Orta Çağ'dan kalmış olan şehir surları Tudor Dönemi'nde 1541'de Moravyalı istihkam eksperi ve mimari olan Stefan von Haschenperg tarafından 1541'de yapıldı.
Bu kale günümüze kadar gelmiştir ve bugün Duke of Lancaster Alayı ve Sınır Alayı Askerî Müzesi olarak kullanılmaktadır.
12. yüzyılın başlarında İngiltere Kralı I. Henry, Carlisle'de bir manastır kurulması için bir ferman imzaladı. 1121'de Carlisle bir başpiskoposluk merkezi oldu. Bu başpiskoposluk için Carlisle Katedrali, I. Henry'nin izniyle kurulan manastırın merkeziydi. Carlisle, katedrali bulunduğu için o dönemde bir şehir statüsü aldı.
Coğrafî konum
Carlisle kenti Eden, Caldew ve Tetteril nehirlerinin kavuşma noktasında, Romalılar tarafından bir sınır kalesi olarak kurulmuştur. İskoçya ile İngiltere ülkelerinin sınırının 16 km güneyindedir. Cumbria Kontluğu'nda nüfusça en büyük yerleşkedir ve hem "Carlisle Şehri Metropoliten-Olmayan Bölge Yörel İdaresi" hem de Cumbria Kontluğu idare merkezleri bu kentte bulunmaktadır.
Carlisle kentinin bir kale, müze, katedral ve önemli kısmı halen ayakta olan şehir surlarını ihtiva eden nispeten küçük bir alan kapsayan tarihsel merkezi bulunmaktadır.
Kent, Newcastle'in 80 km batısında, Lancaster'in 114 km kuzeyinde; Glasgow'un 140 km güneyinde, Edinburgh'un 150 km güneybatısında konumlanmıştır. Londra'ya uzaklığı 480 km'dir.
Ekonomi
Carlisle bir tarım merkezi iken 18. yüzyıl ve 20. yüzyılın başlarında bir sanayi şehri olmaya başladı. Kentin "Caldew Vadisi" semtlerinden Denton Holme, Caldewgate ve Wapping semtlerinde birçok dokuma fabrikası açıldı; mühendislik sanayi gelişti; besin maddeleri sanayi ortaya çıkıp büyüdü. 19. yüzyılın başlarında Caldewgate semtini İrlanda Denizi üzerindeki liman olan Fort Carlisle'a bağlayan bir dar kanal açıldı ama 19. yüzyılda bu kanal doldurularak bir demiryolu hattına çevrildi. Fakat 20. yy ikinci yarısında şehir fabrikalarını kaybetmeye başlayıp bir buhran içine girdi ve diğer sektörlerin geliştirilmesine başlanıldı.
19. ve 20. yüzyılların başlarında ortaya çıkan ve sonra kaybolan bir sanayi birimine örnek Denton Holme'da "Ferguson Printers" şirketine ait büyük bir dokuma emprime fabrikasıdır ve 19. yy kurulan büyük fabrika 1990'lı yıllarda kapatılmıştır. Carlisle'da önemli fabrikaları arasında önemlileri (şimdi "United Biscuits" Şirketine bağlı olan) "Carr's" biskuvi ve kek fabrikası; Kangol tekstil ve bere fabrikası; (şimdi "Crown Holdings" şirketine bağlı) Metal Box metal konserve kutusu fabrikası; "Cowans Sheldon" ve "Cavaghan ve Gray" besin maddesi sirketi fabrikaları vardı. "Carr's" ve "Metal Box" üretim merkezleri hala Carlisle'da bulunmaktadır. "Cowans Sheldon" 19. yüzyılda kentte kurulup o yüzyılda dünyada önemli demiryolu ve gemicilik yapım şirketlerinden biri olmuştu ve 1987'de Carlisle'daki üretim merkezini kapatmıştır. 2004'e kadar Carlisle en büyük sayıda işçi çalıştıran "Northern Foods" şirketinin bir branşı olan "Cavaghan ve Gray" şirketinin iki fabrikası kentte bulunmakta idi ve bu fabrikalar süpermarketler için dondurulmuş besin maddeleri imal etmekteydiler; 2005'te 600 işçi işsiz bırakılarak bu fabrikalardan biri kapatıldı ve üretim yeni işçi almadan diğerine geçirildi. İngiltere'de isim yapmış inşaat firmalarından olan "John Laihg" ile kamyon nakliyat ve lojistik firması olan "Eddy Stobart"'yta Carlisle'da kurulmuştu.
19. yy. Carlisle büyük bir demiryolu merkezi oldu. Merkezi "Citadel İstasyonu" kurulmadan Carlisle'da birçok değişik yerde değişik demiryolu firmaları hatları için değişik tren garları bulunmaktaydı. "Citadel İstasyonu" kurulduktan sonra 7 değişik demiryolu bu istasyonu kullanır oldu. Carlisle 'da Kinmoor mevkiinde Avrupa'nın en büyük marşandiz trenleri manevra garı bulunmaktaydı. Bu manevra garı halen "Freightliner Heavy Haul", "DB Schenker Rail UK" ve "Direct Rail Services" firmaları tarafından kullanılmaktadır.
Carlisle'da şehir merkezine yakın eski sanayi fabrikalar yerine açılmış ve şehrin varoşlarında kurulmuş sanayi bölgeleri ve işletme merkezleri içinde çalışan çeşitli hafif sanayi şirketi bulunmaktadır.
Resimler
-
![image]()
Carlisle - 1779 yapımı Carlisle Kasaba Konağı -
![image]()
Carlisle - Katedral -
![image]()
Carlisle - 1407 yapımlı "Guildhall (Lonca Konağı)" günümüzde müze -
![image]()
Carlisle - 1810 yapımlı iç kale -
![image]()
Carlisle - Warwick Road kentin ana yolu -
![image]()
Carlisle Demiryolu Garı
Kaynakça
- ^ Bir daha karışıklık "şehir" terimi kullanılmasından ortaya çıkar. Birleşik Krallık'ta her kent şehir değildir. "Şehir (city)" niteliği özel bir şeref niteliğidir veya eski tarihî gelişmelerle veya tarihi krallık berati ile verilir. Carlisle ortacağlardan beri geleneksel olarak "Şehir (City)" statüsü taşımaktaydı ve 1835'te kurulan "Carlisle Belediyesi" birimine "Şehir (City)" adı taşıma şerefi tanınmıştı. Bu şeref statüsü 1972 Yerel İdare Reform Kanunu ile 1974'te kurulan Cumbria Kontluğu'na bağlı ikinci seviyede metropoliten olmayan yerel idareye geçmiştir ve yeni kurulan bu yerel idare birimi, merkez kentinin adıyla ve daha önceki yerel idare "Şehir" statüsüne uyarak "Carlisle Şehri" olarak adlandırılmıştır.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Carlisle ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Carlisle Ingiltere nin kuzey batisinda bulunan Cumbria Kontlugu na bagli Carlisle Vilayeti nin ve Cumbria Kontlugu nun idari merkezlerinin bulundugu kenttir CarlisleCumbria Kontlugu icinde CarlisleUlkeBirlesik KrallikKurucu UlkeIngiltereBolgeKuzey Bati IngiltereKontlukCumbriaIkinci seviyeli metropoliten olmayan bolgeCarlisle SehriYuzolcumu Toplam18 92 km Nufus 2020 Toplam108 400Zaman dilimiUTC 00 00 BAS Yaz YSU UTC 01 00 BAYS Carlisle Iskocya sinirina 16 km uzakliktadir ve gunumuzde kuzey Cumbria nin ana kultur ticaret ve sanayi merkezidir Cumbria Universitesi muzeler ile kuzeybati Ingiltere nin tarihi ve kulturel merkezidir Carlisle 2012 Yaz Olimpiyatlari oncesinde olimpiyat mesalesinin guzergahi uzerinde duraklardan biriydi TarihiCarlisle Antik Roma nin Britanya yi istilasi sirasinda Iskoc lara karsi kurduklari Hadrian Duvari ndaki kalelere destek saglamak icin kurulmus bir Romali yerleskesiydi Orta Cag da Ingiltere nin bagimsiz Iskocya Kralligi hucumlarindan savunmasi icin onemli bir savunma mevki oldu Normanlar Ingiltere yi istila ettikten sonra 1082 de ikinci Norman Krali William Rufus sehirde tastan ic kaleyi insa etti Bu ic kale bir zamanlar Iskocya Kralicesi Mary icin bir hapishane olarak kullanildi Orta Cag dan kalmis olan sehir surlari Tudor Donemi nde 1541 de Moravyali istihkam eksperi ve mimari olan Stefan von Haschenperg tarafindan 1541 de yapildi Bu kale gunumuze kadar gelmistir ve bugun Duke of Lancaster Alayi ve Sinir Alayi Askeri Muzesi olarak kullanilmaktadir 12 yuzyilin baslarinda Ingiltere Krali I Henry Carlisle de bir manastir kurulmasi icin bir ferman imzaladi 1121 de Carlisle bir baspiskoposluk merkezi oldu Bu baspiskoposluk icin Carlisle Katedrali I Henry nin izniyle kurulan manastirin merkeziydi Carlisle katedrali bulundugu icin o donemde bir sehir statusu aldi Cografi konumCarlisle kenti Eden Caldew ve Tetteril nehirlerinin kavusma noktasinda Romalilar tarafindan bir sinir kalesi olarak kurulmustur Iskocya ile Ingiltere ulkelerinin sinirinin 16 km guneyindedir Cumbria Kontlugu nda nufusca en buyuk yerleskedir ve hem Carlisle Sehri Metropoliten Olmayan Bolge Yorel Idaresi hem de Cumbria Kontlugu idare merkezleri bu kentte bulunmaktadir Carlisle kentinin bir kale muze katedral ve onemli kismi halen ayakta olan sehir surlarini ihtiva eden nispeten kucuk bir alan kapsayan tarihsel merkezi bulunmaktadir Kent Newcastle in 80 km batisinda Lancaster in 114 km kuzeyinde Glasgow un 140 km guneyinde Edinburgh un 150 km guneybatisinda konumlanmistir Londra ya uzakligi 480 km dir EkonomiCarlisle bir tarim merkezi iken 18 yuzyil ve 20 yuzyilin baslarinda bir sanayi sehri olmaya basladi Kentin Caldew Vadisi semtlerinden Denton Holme Caldewgate ve Wapping semtlerinde bircok dokuma fabrikasi acildi muhendislik sanayi gelisti besin maddeleri sanayi ortaya cikip buyudu 19 yuzyilin baslarinda Caldewgate semtini Irlanda Denizi uzerindeki liman olan Fort Carlisle a baglayan bir dar kanal acildi ama 19 yuzyilda bu kanal doldurularak bir demiryolu hattina cevrildi Fakat 20 yy ikinci yarisinda sehir fabrikalarini kaybetmeye baslayip bir buhran icine girdi ve diger sektorlerin gelistirilmesine baslanildi 19 ve 20 yuzyillarin baslarinda ortaya cikan ve sonra kaybolan bir sanayi birimine ornek Denton Holme da Ferguson Printers sirketine ait buyuk bir dokuma emprime fabrikasidir ve 19 yy kurulan buyuk fabrika 1990 li yillarda kapatilmistir Carlisle da onemli fabrikalari arasinda onemlileri simdi United Biscuits Sirketine bagli olan Carr s biskuvi ve kek fabrikasi Kangol tekstil ve bere fabrikasi simdi Crown Holdings sirketine bagli Metal Box metal konserve kutusu fabrikasi Cowans Sheldon ve Cavaghan ve Gray besin maddesi sirketi fabrikalari vardi Carr s ve Metal Box uretim merkezleri hala Carlisle da bulunmaktadir Cowans Sheldon 19 yuzyilda kentte kurulup o yuzyilda dunyada onemli demiryolu ve gemicilik yapim sirketlerinden biri olmustu ve 1987 de Carlisle daki uretim merkezini kapatmistir 2004 e kadar Carlisle en buyuk sayida isci calistiran Northern Foods sirketinin bir bransi olan Cavaghan ve Gray sirketinin iki fabrikasi kentte bulunmakta idi ve bu fabrikalar supermarketler icin dondurulmus besin maddeleri imal etmekteydiler 2005 te 600 isci issiz birakilarak bu fabrikalardan biri kapatildi ve uretim yeni isci almadan digerine gecirildi Ingiltere de isim yapmis insaat firmalarindan olan John Laihg ile kamyon nakliyat ve lojistik firmasi olan Eddy Stobart yta Carlisle da kurulmustu 19 yy Carlisle buyuk bir demiryolu merkezi oldu Merkezi Citadel Istasyonu kurulmadan Carlisle da bircok degisik yerde degisik demiryolu firmalari hatlari icin degisik tren garlari bulunmaktaydi Citadel Istasyonu kurulduktan sonra 7 degisik demiryolu bu istasyonu kullanir oldu Carlisle da Kinmoor mevkiinde Avrupa nin en buyuk marsandiz trenleri manevra gari bulunmaktaydi Bu manevra gari halen Freightliner Heavy Haul DB Schenker Rail UK ve Direct Rail Services firmalari tarafindan kullanilmaktadir Carlisle da sehir merkezine yakin eski sanayi fabrikalar yerine acilmis ve sehrin varoslarinda kurulmus sanayi bolgeleri ve isletme merkezleri icinde calisan cesitli hafif sanayi sirketi bulunmaktadir ResimlerCarlisle Carlisle 1779 yapimi Carlisle Kasaba Konagi Carlisle Katedral Carlisle 1407 yapimli Guildhall Lonca Konagi gunumuzde muze Carlisle 1810 yapimli ic kale Carlisle Warwick Road kentin ana yolu Carlisle Demiryolu GariKaynakca Bir daha karisiklik sehir terimi kullanilmasindan ortaya cikar Birlesik Krallik ta her kent sehir degildir Sehir city niteligi ozel bir seref niteligidir veya eski tarihi gelismelerle veya tarihi krallik berati ile verilir Carlisle ortacaglardan beri geleneksel olarak Sehir City statusu tasimaktaydi ve 1835 te kurulan Carlisle Belediyesi birimine Sehir City adi tasima serefi taninmisti Bu seref statusu 1972 Yerel Idare Reform Kanunu ile 1974 te kurulan Cumbria Kontlugu na bagli ikinci seviyede metropoliten olmayan yerel idareye gecmistir ve yeni kurulan bu yerel idare birimi merkez kentinin adiyla ve daha onceki yerel idare Sehir statusune uyarak Carlisle Sehri olarak adlandirilmistir ol section Ayrica bakinizCarlisle Sehri CumbriaDis baglantilarWikimedia Commons ta Carlisle ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Curlie de Carlisle DMOZ tabanli Ingilizce Vikigezgin de Carlisle ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadir Ingilizce