Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dil gelişimi; ses, sembol ya da sözcüklerin o dile ait kural ve kullanımlar çerçevesinde gelişmesi süreci.Kültürel açıdan bakıldığında, çocukların genellikle 4-5 yaşına kadar olan dil gelişimi sürecinde seslerin nasıl sözcükler haline geldiğini ve bu oluşan sözcükleri kendi düşüncelerini ifade etmek için nasıl bir araya getirerek kullanabileceklerini öğrenebildikleri görülmektedir. Bu öğrenme sürecinde en çok kendi aile ortamları ve yaşadıkları sosyal çevrenin etkili olduğu bilinmektedir.
Dil gelişiminin inceleniş şekli
Literatürde dil kazanımı, alıcı dil ve ifade edici dil olmak üzere başlıca iki kategoride incelenmektedir:
Alıcı Dil: Sözel uyaranların duyu sinir ağı ve işitsel algısal süreçler aracılığı ile alınması ve anlaşılmasını ifade eder.
İfade Edici Dil: Duyu-sinir ve motor sinir işlevler (örn. nefes alma, ses çıkarma, rezonans, artikülasyon mekanizmaları gibi) ile zihinsel kavramın bir ses imgesi aracılığıyla ifadesidir.
Bebekler dil öğrenmeye ilk etapta kullanılan dildeki sesleri öğrenerek başlarlar. Bebekler ve çocuklar üzerinde yapılan araştırmalar, ifade edici dil becerilerinden önce alıcı dil becerilerinde ustalaştıklarını ortaya koymaktadır.
Teorik çerçevesi
Dil edinimi konusunda farklı görüşler ortaya konmaktadır:
Başta B.F. Skinner olmak üzere davranışçı bakış açısında olan teorisyenler dil öğreniminde; pekiştirmenin, taklit etmenin ve yetişkinlerin verdikleri tepkilerin izlenilmesinin önemine vurgu yapmaktadırlar. Dolayısı ile davranışçı görüşte çevresel faktörler dil gelişiminde ilk sırada yer almaktadır. Bu süreçte özellikle aile üyeleri ve diğer erişkinlerin vermiş olduğu gülümseme, sarılma gibi tepkilerle çocukların dili kullanma becerisi konusunda şartlandırıldığı ve iletişimlerinin pekiştirildiği fikrine odaklanılmıştır. Yine bu yaklaşıma göre aile üyelerinden başlayarak çocuğun yakın çevresindeki bireylerin değer yargıları, çocukla kurdukları ilişkilerinde çocuğun dil gelişimi üzerinde oldukça etkili olduğu belirtilmektedir.
Sosyal Etkileşim Yaklaşımı
Bu yaklaşıma göre dil öğreniminde sosyal ve kültürel ortam önemlidir. Çocuklar dili etkileşim ve iletişim bağlamında öğrenirler.
Nativist Yaklaşım
Bu yaklaşıma göre ise dil öğrenim becerisi doğuştan gelmekte ve genetik olarak da nesilden nesile aktarılmaktadır.
Biyolojik Yaklaşım
Dil gelişiminin biyolojik temellere dayandırıldığı bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımın öncülerinden Noam Chomsky, dil öğreniminde doğuştan sahip olduğumuz mekanizmaların kolaylaştırıcı etkisinden söz eder. Bu bağlamda insan beyninin, bireyin dilin yapısını anlamasına ve belirli dillere özgü kural ve özellikleri öğrenmek için stratejiler ve teknikler geliştirmesine olanak tanıyan bir dil edinim cihazına (Language Acquisition Device-LAD) sahip olduğunu savunur.
Normal Konuşma Gelişimi
Konuşma gecikmesi olup olmadığının tespiti için öncelikle dil öğrenimindeki basamakların bilinmesi önemlidir. Normal konuşma gelişiminde sırasıyla; agulama, babıldama, ekolali, jargon (anlaşılmaz konuşma), sözcükler, sözcüklerin bir araya getirilmesi ve cümle kurma aşamaları birbirini izler. Aylara göre bakıldığında bebeklerde 1 ay-1 yaş arası "söz öncesi iletişim evresi"dir. Bu evrenin 2. ve 3. aylarında anne-babaların agucuklar olarak tanımladığı seslemelere sık rastlanır. 4. ve 6. aylarda [ba], [da] gibi ünsüz-ünlü sıralı mırıldanmalar (babıldama) başlar. 7. ve 9. aylarda, [bababab], [adada] gibi evrensel özellikler taşıyan heceler üretilir. Çıkarılan [dada], [bababa], [mamam] gibi tekrarlı sesler ailelerin bebeklerinin gerçek sözcükler söylediklerini sanmalarına neden olur. "Söz düzeyi ilk sözcük evresi" olarak adlandırılan 12. ve 18. ay arasında çocuklar genellikle yaklaşık 10-50 arası kelime dağarcığına ulaşırlar. Ekolalinin olduğu ve jargon sözcük kullanımının yoğun olduğu bu dönemde çocuğun konuşmasının %20-25'i başkalarınca anlaşılabilir düzeydedir. 2 yaşına geldiklerinde en az 50 sözcük dağarcığına sahiptirler, iki kelimeli cümle kurabilirler, jargonlar büyük oranda azalmaya başlamıştır ve konuşmasının %60-70'i başkaları tarafından anlaşılır. 2-2.5 yaşları arasında çocukların konuşabildiği sözcük sayısı 400’e kadar çıkabilir, 2-3 sözcüklü cümleler kurabilir, isimleri ve zamirleri uygun şekillerde kullanabilir düzeye gelmiştir ve bununla birlikte ekolali azalmıştır. 2.5-3 yaş arasında çoğulları ve geçmiş zamanı kullanır, 3 nesneyi doğru sayabilir, 3-5 sözcüklü cümleler kurabilir ve konuşmasının %80-90'ı başkaları tarafından anlaşılır. 3-4 yaşlarda 3-6 sözcüklü cümleler kurabilir, sorular sorabilir, öykü anlatabilir ve konuşmasının tamamına yakını anlaşılır. 4-5 yaşlarında ise 6-8 sözcüklü cümleler kurabilir.
Konuşma Gecikmesinin Nedenleri
Konuşma gecikmesinin olası nedenleri arasında zihinsel yeti eksikliği, işitme kaybı, maturasyonel dil gecikmesi, sözel anlatım bozukluğu, karışık dili algılama, sözel anlatım bozukluğu, bilingualizm, psikososyal yoksunluk, otizm, seçici konuşmazlık, serebral palsi sayılabilir.
Çevresel Faktörler
Sosyoekonomik Etkiler
Boylamsal nitelikteki çalışmalarında farklı sosyoekonomik düzeydeki çocukların 0-3 yaş dönemindeki kelime edinimlerini araştırmışlardır ve çocuğun yetiştiği ev ortamındaki düşük, orta ve yüksek sosyoekonomik düzeyin çocukların duydukları kelime sayısını etkilediğini göstermişlerdir (Örn. Düşük SED 616 kelime, orta SED 1.252 kelime, yüksek SED 2.153 kelime). Çocukların yaşadıkları sosyoekonomik düzeye göre üç yaşına geldiklerinde karşılaştıkları kelime sayıları arasındaki farkın, yaklaşık 30 milyona kadar çıkabildiği belirtilmektedir. Literatürde yer alan diğer araştırma sonuçları da ailelerin sosyoekonomik düzeylerinin,eğitim seviyelerinin ve ev-içi okuryazarlık ortamlarının çocukların kelime bilgileri ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Erken çocukluk döneminde çocukların dil gelişimi daha hızlıdır ve bu dönemde ailelerin çocuklarıyla birlikte kitap okuma, oyun oynama, şarkı söyleme ve sohbet etme gibi kelime açısından zengin etkileşim ve deneyimler sunmaları çocuklarının kelime hazinelerini artırmalarına katkı sağladı görülmüştür.
Annenin Eğitim Durumunun Etkisi
Çocuklarda hem alıcı hem de ifade edici dil becerilerinde anne eğitim durumunun kilit rolde olduğu ve bu becerilerin kazanımında anlamlı farklılıklara yol açtığı bulunmuştur. Anne ve babanın eğitim durumunun karşılaştırıldığı çalışmalarda annenin eğitim durumu ile çocuğun alıcı ve ifade edici dil kelime testinden aldığı puanlar arasında pozitif bir ilişki olduğu belirtilirken babanın eğitim durumu dikkate alındığında ise çocuğun sadece ifade edici dil kelime testinden aldığı puanların anlamlı farklılık gösterdiği bildirilmiştir.
Kaynakça
- ^ Akpunar, G.Ş. ve Duman, G. (2019). Anaokulu çocuklarının ifade edici dil becerilerinin incelenmesi. Turkish Journal of Primary Education, 4(2), 98-111.
- ^ Smith, E.E., Nolen- Hoeksema, S., Fredrickson, B.L., Loftus, G.R., Bem, D.J. ve Maren, S. (2017). Atkinson& Hilgard: Introduction to Psychology(5). (Ö. Öncül ve D. Ferhatoğlu, çev.). Arkadaş Yayınevi. (2003).
- ^ a b Çakır, T. (2004). Çocukta dil gelişimi ve kuramsal yaklaşımlar. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (3), 139-162.
- ^ a b Karacan, E. (2000). Bebeklerde ve çocuklarda dil gelişimi. Klinik Psikiyatri, 3(4), 263-268.
- ^ Fraser, C., Bellugi, U. ve Brown, R. (1963). Control of grammar in imitation, comprehension and production. Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior, 2, 121-135.
- ^ Dağabakan, F.Ö. ve Dağabakan, D. (2007). Dil ve çocukta dil gelişim kuramları. Milli Eğitim, 36(174), 155 - 161.
- ^ Toppelberg, C.O. ve Shapiro, T. (2000). Language Disorders: A 10-year research updates review. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, (39), 143-152.
- ^ Topbaş, S. (Ed.). (2000). Dil ve Kavram Gelişimi (4). Kök Yayıncılık.
- ^ Hart, B. ve Risley, T. R. (2003). The early catastrophe: The 30 million word gap by age 3. American Educator, 27(1), 4-9.
- ^ Aydoğan, Y. ve Koçak, N. (2003). Okul öncesi çocukların dil gelişimlerine etki eden faktörlerin incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 159, 76-81.
- ^ Dereli, E. ve Koçak, N. (2005). Okul öncesi eğitime devam eden 4-6 yaş arasındaki çocukların ifade edici dil düzeylerinin bakım tarzı ve anne-baba eğitim düzeyi açısından incelenmesi (Konya ili örneği). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 245-253.
- ^ Erkan, P. (1990). Sosyoekonomik ve eğitim düzeyleri farklı olan ailelerin 48–60 aylar arasındaki çocukların dil yapılarının incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- ^ Rodriguez, E. T. ve Tamis‐LeMonda, C. S. (2011). Trajectories of the home learning environment across the first 5 years: Associations with children‟s vocabulary and literacy skills at prekindergarten. Child Development, 82(4), 1058-1075.
- ^ Koçak, N., Ergin, B. ve Yalçın, H. (2014). 60-72 aylık çocukların Türkçe dil kullanımı düzeyleri ve etki eden faktörlerin incelenmesi. KMÜ Sosyal ve Ekonomık Arastırmalar Dergisi, 16 (Özel Sayı II), 100-106.
- ^ Yıldırım Doğru, S. S., Alabay, E. ve Kayılı, G. (2010). Normal gelişim gösteren ve öğrenme güçlüğü olan çocukların sözcük dağarcığı ile dili anlama düzeylerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 9(3), 828-840.
- ^ Altun, D., Tantekin Erden, F. ve Snow, C. E. (2018). A multilevel analysis of home and classroom literacy environments in relation to preschoolers‟ early literacy development.Psychology in the Schools, 55(9), 1098-1120.
- ^ Lohndorf, R. T., Vermeer, H. J., Carcamo, R. A. ve Mesman, J. (2018). Preschoolers‟ vocabulary acquisition in Chile: the roles of socioeconomic status and quality of home environment. Journal of Child Language, 45(3), 559-580.
- ^ Niklas, F. ve Schneider, W. (2015). With a little help: Improving kindergarten children‟s vocabulary by enhancing the home literacy environment. Reading and Writing, 28(4),491-508.
- ^ Toub, T. S., Hassinger-Das, B., Nesbitt, K. T., Ilgaz, H., Weisberg, D. S., Hirsh-Pasek, K. ve Dickinson, D. K. (2018). The language of play: Developing preschool vocabulary through play following shared book-reading. Early Childhood Research Quarterly, 45,1-17.
- ^ Williams, K. E., Barrett, M. S., Welch, G. F., Abad, V. ve Broughton, M. (2015). Associations between early shared music activities in the home and later child outcomes: Findings from the Longitudinal Study of Australian Children. Early Childhood Research Quarterly, 31, 113-124.
- ^ Altun, D. (2019) 60-71 aylık okul öncesi dönemdeki çocukların alıcı ve ifade edici dil kelime bilgisinin teknoloji kullanımı ve ailesel faktörlere göre incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 1158-1182.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dil gelisimi ses sembol ya da sozcuklerin o dile ait kural ve kullanimlar cercevesinde gelismesi sureci Kulturel acidan bakildiginda cocuklarin genellikle 4 5 yasina kadar olan dil gelisimi surecinde seslerin nasil sozcukler haline geldigini ve bu olusan sozcukleri kendi dusuncelerini ifade etmek icin nasil bir araya getirerek kullanabileceklerini ogrenebildikleri gorulmektedir Bu ogrenme surecinde en cok kendi aile ortamlari ve yasadiklari sosyal cevrenin etkili oldugu bilinmektedir Dil gelisiminin incelenis sekliLiteraturde dil kazanimi alici dil ve ifade edici dil olmak uzere baslica iki kategoride incelenmektedir Alici Dil Sozel uyaranlarin duyu sinir agi ve isitsel algisal surecler araciligi ile alinmasi ve anlasilmasini ifade eder Ifade Edici Dil Duyu sinir ve motor sinir islevler orn nefes alma ses cikarma rezonans artikulasyon mekanizmalari gibi ile zihinsel kavramin bir ses imgesi araciligiyla ifadesidir Bebekler dil ogrenmeye ilk etapta kullanilan dildeki sesleri ogrenerek baslarlar Bebekler ve cocuklar uzerinde yapilan arastirmalar ifade edici dil becerilerinden once alici dil becerilerinde ustalastiklarini ortaya koymaktadir Teorik cercevesiDil edinimi konusunda farkli gorusler ortaya konmaktadir Davranisci Yaklasim Basta B F Skinner olmak uzere davranisci bakis acisinda olan teorisyenler dil ogreniminde pekistirmenin taklit etmenin ve yetiskinlerin verdikleri tepkilerin izlenilmesinin onemine vurgu yapmaktadirlar Dolayisi ile davranisci goruste cevresel faktorler dil gelisiminde ilk sirada yer almaktadir Bu surecte ozellikle aile uyeleri ve diger eriskinlerin vermis oldugu gulumseme sarilma gibi tepkilerle cocuklarin dili kullanma becerisi konusunda sartlandirildigi ve iletisimlerinin pekistirildigi fikrine odaklanilmistir Yine bu yaklasima gore aile uyelerinden baslayarak cocugun yakin cevresindeki bireylerin deger yargilari cocukla kurduklari iliskilerinde cocugun dil gelisimi uzerinde oldukca etkili oldugu belirtilmektedir Sosyal Etkilesim Yaklasimi Bu yaklasima gore dil ogreniminde sosyal ve kulturel ortam onemlidir Cocuklar dili etkilesim ve iletisim baglaminda ogrenirler Nativist Yaklasim Bu yaklasima gore ise dil ogrenim becerisi dogustan gelmekte ve genetik olarak da nesilden nesile aktarilmaktadir Biyolojik Yaklasim Dil gelisiminin biyolojik temellere dayandirildigi bir yaklasimdir Bu yaklasimin onculerinden Noam Chomsky dil ogreniminde dogustan sahip oldugumuz mekanizmalarin kolaylastirici etkisinden soz eder Bu baglamda insan beyninin bireyin dilin yapisini anlamasina ve belirli dillere ozgu kural ve ozellikleri ogrenmek icin stratejiler ve teknikler gelistirmesine olanak taniyan bir dil edinim cihazina Language Acquisition Device LAD sahip oldugunu savunur Normal Konusma GelisimiKonusma gecikmesi olup olmadiginin tespiti icin oncelikle dil ogrenimindeki basamaklarin bilinmesi onemlidir Normal konusma gelisiminde sirasiyla agulama babildama ekolali jargon anlasilmaz konusma sozcukler sozcuklerin bir araya getirilmesi ve cumle kurma asamalari birbirini izler Aylara gore bakildiginda bebeklerde 1 ay 1 yas arasi soz oncesi iletisim evresi dir Bu evrenin 2 ve 3 aylarinda anne babalarin agucuklar olarak tanimladigi seslemelere sik rastlanir 4 ve 6 aylarda ba da gibi unsuz unlu sirali mirildanmalar babildama baslar 7 ve 9 aylarda bababab adada gibi evrensel ozellikler tasiyan heceler uretilir Cikarilan dada bababa mamam gibi tekrarli sesler ailelerin bebeklerinin gercek sozcukler soylediklerini sanmalarina neden olur Soz duzeyi ilk sozcuk evresi olarak adlandirilan 12 ve 18 ay arasinda cocuklar genellikle yaklasik 10 50 arasi kelime dagarcigina ulasirlar Ekolalinin oldugu ve jargon sozcuk kullaniminin yogun oldugu bu donemde cocugun konusmasinin 20 25 i baskalarinca anlasilabilir duzeydedir 2 yasina geldiklerinde en az 50 sozcuk dagarcigina sahiptirler iki kelimeli cumle kurabilirler jargonlar buyuk oranda azalmaya baslamistir ve konusmasinin 60 70 i baskalari tarafindan anlasilir 2 2 5 yaslari arasinda cocuklarin konusabildigi sozcuk sayisi 400 e kadar cikabilir 2 3 sozcuklu cumleler kurabilir isimleri ve zamirleri uygun sekillerde kullanabilir duzeye gelmistir ve bununla birlikte ekolali azalmistir 2 5 3 yas arasinda cogullari ve gecmis zamani kullanir 3 nesneyi dogru sayabilir 3 5 sozcuklu cumleler kurabilir ve konusmasinin 80 90 i baskalari tarafindan anlasilir 3 4 yaslarda 3 6 sozcuklu cumleler kurabilir sorular sorabilir oyku anlatabilir ve konusmasinin tamamina yakini anlasilir 4 5 yaslarinda ise 6 8 sozcuklu cumleler kurabilir Konusma Gecikmesinin Nedenleri Konusma gecikmesinin olasi nedenleri arasinda zihinsel yeti eksikligi isitme kaybi maturasyonel dil gecikmesi sozel anlatim bozuklugu karisik dili algilama sozel anlatim bozuklugu bilingualizm psikososyal yoksunluk otizm secici konusmazlik serebral palsi sayilabilir Cevresel FaktorlerSosyoekonomik Etkiler Boylamsal nitelikteki calismalarinda farkli sosyoekonomik duzeydeki cocuklarin 0 3 yas donemindeki kelime edinimlerini arastirmislardir ve cocugun yetistigi ev ortamindaki dusuk orta ve yuksek sosyoekonomik duzeyin cocuklarin duyduklari kelime sayisini etkiledigini gostermislerdir Orn Dusuk SED 616 kelime orta SED 1 252 kelime yuksek SED 2 153 kelime Cocuklarin yasadiklari sosyoekonomik duzeye gore uc yasina geldiklerinde karsilastiklari kelime sayilari arasindaki farkin yaklasik 30 milyona kadar cikabildigi belirtilmektedir Literaturde yer alan diger arastirma sonuclari da ailelerin sosyoekonomik duzeylerinin egitim seviyelerinin ve ev ici okuryazarlik ortamlarinin cocuklarin kelime bilgileri ile iliskili oldugunu gostermektedir Erken cocukluk doneminde cocuklarin dil gelisimi daha hizlidir ve bu donemde ailelerin cocuklariyla birlikte kitap okuma oyun oynama sarki soyleme ve sohbet etme gibi kelime acisindan zengin etkilesim ve deneyimler sunmalari cocuklarinin kelime hazinelerini artirmalarina katki sagladi gorulmustur Annenin Egitim Durumunun Etkisi Cocuklarda hem alici hem de ifade edici dil becerilerinde anne egitim durumunun kilit rolde oldugu ve bu becerilerin kazaniminda anlamli farkliliklara yol actigi bulunmustur Anne ve babanin egitim durumunun karsilastirildigi calismalarda annenin egitim durumu ile cocugun alici ve ifade edici dil kelime testinden aldigi puanlar arasinda pozitif bir iliski oldugu belirtilirken babanin egitim durumu dikkate alindiginda ise cocugun sadece ifade edici dil kelime testinden aldigi puanlarin anlamli farklilik gosterdigi bildirilmistir Kaynakca Akpunar G S ve Duman G 2019 Anaokulu cocuklarinin ifade edici dil becerilerinin incelenmesi Turkish Journal of Primary Education 4 2 98 111 Smith E E Nolen Hoeksema S Fredrickson B L Loftus G R Bem D J ve Maren S 2017 Atkinson amp Hilgard Introduction to Psychology 5 O Oncul ve D Ferhatoglu cev Arkadas Yayinevi 2003 a b Cakir T 2004 Cocukta dil gelisimi ve kuramsal yaklasimlar Sakarya Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi 3 139 162 a b Karacan E 2000 Bebeklerde ve cocuklarda dil gelisimi Klinik Psikiyatri 3 4 263 268 Fraser C Bellugi U ve Brown R 1963 Control of grammar in imitation comprehension and production Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior 2 121 135 Dagabakan F O ve Dagabakan D 2007 Dil ve cocukta dil gelisim kuramlari Milli Egitim 36 174 155 161 Toppelberg C O ve Shapiro T 2000 Language Disorders A 10 year research updates review J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 39 143 152 Topbas S Ed 2000 Dil ve Kavram Gelisimi 4 Kok Yayincilik Hart B ve Risley T R 2003 The early catastrophe The 30 million word gap by age 3 American Educator 27 1 4 9 Aydogan Y ve Kocak N 2003 Okul oncesi cocuklarin dil gelisimlerine etki eden faktorlerin incelenmesi Milli Egitim Dergisi 159 76 81 Dereli E ve Kocak N 2005 Okul oncesi egitime devam eden 4 6 yas arasindaki cocuklarin ifade edici dil duzeylerinin bakim tarzi ve anne baba egitim duzeyi acisindan incelenmesi Konya ili ornegi Selcuk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi 14 245 253 Erkan P 1990 Sosyoekonomik ve egitim duzeyleri farkli olan ailelerin 48 60 aylar arasindaki cocuklarin dil yapilarinin incelenmesi Yayimlanmamis Yuksek Lisans Tezi Hacettepe Universitesi Rodriguez E T ve Tamis LeMonda C S 2011 Trajectories of the home learning environment across the first 5 years Associations with children s vocabulary and literacy skills at prekindergarten Child Development 82 4 1058 1075 Kocak N Ergin B ve Yalcin H 2014 60 72 aylik cocuklarin Turkce dil kullanimi duzeyleri ve etki eden faktorlerin incelenmesi KMU Sosyal ve Ekonomik Arastirmalar Dergisi 16 Ozel Sayi II 100 106 Yildirim Dogru S S Alabay E ve Kayili G 2010 Normal gelisim gosteren ve ogrenme guclugu olan cocuklarin sozcuk dagarcigi ile dili anlama duzeylerinin belirlenmesi Ilkogretim Online 9 3 828 840 Altun D Tantekin Erden F ve Snow C E 2018 A multilevel analysis of home and classroom literacy environments in relation to preschoolers early literacy development Psychology in the Schools 55 9 1098 1120 Lohndorf R T Vermeer H J Carcamo R A ve Mesman J 2018 Preschoolers vocabulary acquisition in Chile the roles of socioeconomic status and quality of home environment Journal of Child Language 45 3 559 580 Niklas F ve Schneider W 2015 With a little help Improving kindergarten children s vocabulary by enhancing the home literacy environment Reading and Writing 28 4 491 508 Toub T S Hassinger Das B Nesbitt K T Ilgaz H Weisberg D S Hirsh Pasek K ve Dickinson D K 2018 The language of play Developing preschool vocabulary through play following shared book reading Early Childhood Research Quarterly 45 1 17 Williams K E Barrett M S Welch G F Abad V ve Broughton M 2015 Associations between early shared music activities in the home and later child outcomes Findings from the Longitudinal Study of Australian Children Early Childhood Research Quarterly 31 113 124 Altun D 2019 60 71 aylik okul oncesi donemdeki cocuklarin alici ve ifade edici dil kelime bilgisinin teknoloji kullanimi ve ailesel faktorlere gore incelenmesi Uluslararasi Turkce Edebiyat Kultur Egitim Dergisi 8 2 1158 1182