Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Mart 2013) |
Din felsefesi, dinin kendiliğinden varoluşsal hareketi için bir tür rasyonel bir meşrulaştırma sağlayan felsefe dalıdır.Kutsallık, Tanrı, kurtuluş, ibâdet, peygamber, kurban, dua, vahiy, ayin ve sembol gibi dinler tarihinin temel konularını analiz eden din felsefesi; dinin, dini tecrübenin ve onun ifadesinin doğasını belirler. Din felsefesi dini konu edinen, dinin insan var oluşunun kaynağı, insan doğasının ve kaderinin kaynağı ve değerleri ile ilgili sorunları ele alarak sorgulayan felsefe disiplinidir.
Din felsefesi yapmak, dinin temel iddiaları hakkında rasyonel (akılcı), objektif (nesnel), kapsamlı ve tutarlı bir biçimde düşünmek ve konuşmaktır. Dini ele alan tek disiplin din felsefesi değildir. Teoloji (tanrıbilim, ilâhiyat) de aynen din felsefesi gibi dini ve Tanrı'yı konu alır. Ama bunu yaparken belirli bir dinin kutsal kitabına, peygamberlerine ve din âlimlerinin görüşlerine sadık kalarak bunları esas alır. Ama din felsefesinde böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır.
Teolojinin en önemli amacı belirli bir dini temellendirmek, açıklamak ve o dinin inananlarının inançlarını güçlendirmeye çalışmaktır. Bundan dolayı her dinin teolojisi olabilir. , Hristiyan teolojisi, İslam teolojisi vb.
Din felsefesinin temel kavramları
Din felsefesinin temel soruları
Tanrı var mıdır, yok mudur? Onun varlığını ya da yokluğunu gösteren bir takım kanıtlar gösterilebilir mi?
b) Tanrı'nın temel niteliklerinin tanımlanması sorusu
Tanrının Evren'e aşkın ya da içkin olduğuna ilişkin yaklaşımlar görülür. Tanrı'nın ebedi ve ezeli oluşu, her şeye gücünün yetmesi, yaratılmamış olması, her şeyi bilmesi gibi nitelikleri üzerinde durulur.
c) Evren'in yaratılıp yaratılmadığı sorusu
Evren yaratılmış bir varlık mıdır? Yoksa yaratılmamış (ezelî ve ebedî) bir varlık mıdır?
d) Vahiy imkânı sorusu
Tanrı vahiyle insana bir takım bilgiler verebilir mi?
e) Ruhun ölümsüzlüğü sorusu
Ölüm bir son mudur? Yoksa ölümden sonra bir hayat var mıdır? Sorularına cevap aranır.
Tanrı'nın varlığına ilişkin farklı yaklaşımlar
1) Tanrı'nın varlığını kabul edenler
a) Teizm
Bütün varlıkların yaratıcısı olan bir Tanrı'nın var olduğuna inanmaktır. Bu yaklaşıma göre Tanrı, Evren ve canlılar ile sürekli ilişki içerisindedir. Teizm'e göre Tanrı vardır ve Tanrı'nın insanları doğru yola sokmak için insanlığa göndermiş olduğu peygamberler ve dinler vardır. Teizm dar anlamda tek bir Tanrı'ya inanmak anlamına gelen monoteizme eşitlenir. Monoteizm tek bir Tanrı'ya inanmak, Politeizm ise birden fazla Tanrı'ya inanma anlayışıdır. Tanrı'nın varlığını kabul eden diğer inanışlar Deizm, Panteizm ve Panenteizm'dir. Teizm'i bu inançlardan ayıran nokta, tanrının insanlara din gönderdiğine inanılmasıdır. Bu sebeple Teizm'de Tanrı dışında, peygamber, kutsal kitap, vahiy, melek, cin, şeytan, ibâdet, sevap, günâh, kıyamet, ahiret, cennet, cehennem ve kader gibi kavramların hepsi yer alır.
Teist düşünürler Tanrı'nın varoluşunu akıl yoluyla açıklamak ve temellendirmek için bazı kanıtlar geliştirmişlerdir. Bu kanıtların başlıcaları:
Ontolojik Kanıt: Bu kanıtın temelinde Tanrı “kendisinden daha mükemmeli tasarlanamayan” varlıktır, düşüncesi vardır. Bu kanıt Tanrı'nın varoluşunun en yüksek varlık olarak tanrı tanımından zorunlu olarak çıktığını kabul eder.
Kozmolojik Kanıt: Kozmolojik kanıt Evren'in varlığından Tanrı'nın varlığına gitmeye çalışan kanıttır. Bu kanıtın temelinde nedensellik ilkesi yatar. Kendisinin nedeni olmayan varlık tanrıdır. Nedenler zincirini başlatan varlıktır.
Düzen ve Amaç Kanıtı: Bu kanıt doğal dünyaya baktığımızda her şeyin kendi işlevini yerine getirecek şekilde en ince ayrıntısına kadar düzenlenmiş ve ayarlanmış olduğunu göreceğimizi belirtir. Bu da düzenleyen tanrının varlığının kanıtıdır. Kindî, İbn Rüşd, Isaac Newton, Şihabeddin Sühreverdî ve daha birçok filozof önemli savunucularıdır.
b) Deizm
Deizm iki temel ilkeye dayanır. Tanrı vardır, ama Evren'e hiçbir müdahalesi olmayan bir varlıktır. İnsan akla ve bilime güvenmelidir. İnsan Evren'i akıl ve bilimin ilkelerine göre açıklayabilir. Bu sebeple Deizm'de Tanrı dışında Teizm'de yer alan dinsel kavramların hiçbiri yer almaz. Aristotales, J. Locke, J.J. Russeau, Voltaire önemli temsilcileridir.
c) Panteizm
Tanrı-Evren ikiliğini reddeder, Tanrı'nın her şeyi içerdiğini dolayısıyla doğanın ve insanın bağımsız varlıklar olmadığını öne süren bir yaklaşımdır. Panteizm'e göre Tanrı ve Evren bir bütündür. Spinoza, G. Bruno temsilcileridir.
d) Panenteizm
Panteizm'de olduğu gibi Evren'in kendisinin Tanrı olduğunu, panteizmden farklı olarak ilk devindirici olan tanrının Evren ve tüm varlıkları özünden yarattığı ve Evren'e aşkın, Evren'in bilincinde mutlak ve değişmez bir varlık olarak egemen olduğu inancıdır. Panteizmde her şey Tanrı'dır. Panenteizmde ise, her şey Tanrı'dan sudur etmiştir (oluşmuştur). Ruhun tek amacı, oluştuğu Tanrı'ya dönmektir. Bunun da yolu tek evrensel yasa olan evrim/tekamül'den geçmektir.
2) Tanrı'nın varlığını kabul etmeyenler
Ateizm (Tanrıtanımazlık): Tanrı'nın varlığını reddedenlerin görüşleri ateizm kavramı ile açıklanır. Ateistler tanrının varlığını reddederken şu kanıtları kullanırlar:
Kötülük Kanıtı: Tanrı olsaydı kötülük olmazdı. Evren'de bir kötülük mevcutsa tanrının varlığından söz edilemez.
Madde Kanıtı: Madde olduğuna göre maddi olmayan bir tanrının varlığından söz edilemez.
Toplum Kanıtı: Hayata düzen veren tanrı değil toplumun kendisidir şeklindeki düşünceyi kabul ederek tanrıyı reddeden anlayıştır.
3) Tanrı'nın varlığının veya yokluğunun bilinemeyeceğini öne sürenler
Agnostisizm (Bilinemezcilik): Bizim tanrıya ilişkin bir bilgiye sahip olamayacağımızı, dolayısıyla var olduğunun da var olmadığının da kanıtlanamayacağını savunan öğretinin adıdır.
İgnostisizm: Varlığı ve yokluğu tartışılan "tanrı" kavramının tanımında bir tutarlılık bulunmadığını, tutarlı bir tanımı bulunmayan bir kavramın da varlık yokluk açısından tartışılmasının anlamsız olduğunu öne süren öğretinin adıdır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mart 2013 Din felsefesi dinin kendiliginden varolussal hareketi icin bir tur rasyonel bir mesrulastirma saglayan felsefe dalidir Kutsallik Tanri kurtulus ibadet peygamber kurban dua vahiy ayin ve sembol gibi dinler tarihinin temel konularini analiz eden din felsefesi dinin dini tecrubenin ve onun ifadesinin dogasini belirler Din felsefesi dini konu edinen dinin insan var olusunun kaynagi insan dogasinin ve kaderinin kaynagi ve degerleri ile ilgili sorunlari ele alarak sorgulayan felsefe disiplinidir Din felsefesi yapmak dinin temel iddialari hakkinda rasyonel akilci objektif nesnel kapsamli ve tutarli bir bicimde dusunmek ve konusmaktir Dini ele alan tek disiplin din felsefesi degildir Teoloji tanribilim ilahiyat de aynen din felsefesi gibi dini ve Tanri yi konu alir Ama bunu yaparken belirli bir dinin kutsal kitabina peygamberlerine ve din alimlerinin goruslerine sadik kalarak bunlari esas alir Ama din felsefesinde boyle bir zorunluluk bulunmamaktadir Teolojinin en onemli amaci belirli bir dini temellendirmek aciklamak ve o dinin inananlarinin inanclarini guclendirmeye calismaktir Bundan dolayi her dinin teolojisi olabilir Hristiyan teolojisi Islam teolojisi vb Din felsefesinin temel kavramlariDin felsefesinin temel sorulari a Tanri nin varligi sorusu Tanri var midir yok mudur Onun varligini ya da yoklugunu gosteren bir takim kanitlar gosterilebilir mi b Tanri nin temel niteliklerinin tanimlanmasi sorusu Tanrinin Evren e askin ya da ickin olduguna iliskin yaklasimlar gorulur Tanri nin ebedi ve ezeli olusu her seye gucunun yetmesi yaratilmamis olmasi her seyi bilmesi gibi nitelikleri uzerinde durulur c Evren in yaratilip yaratilmadigi sorusu Evren yaratilmis bir varlik midir Yoksa yaratilmamis ezeli ve ebedi bir varlik midir d Vahiy imkani sorusu Tanri vahiyle insana bir takim bilgiler verebilir mi e Ruhun olumsuzlugu sorusu Olum bir son mudur Yoksa olumden sonra bir hayat var midir Sorularina cevap aranir Tanri nin varligina iliskin farkli yaklasimlar 1 Tanri nin varligini kabul edenler a Teizm Butun varliklarin yaraticisi olan bir Tanri nin var olduguna inanmaktir Bu yaklasima gore Tanri Evren ve canlilar ile surekli iliski icerisindedir Teizm e gore Tanri vardir ve Tanri nin insanlari dogru yola sokmak icin insanliga gondermis oldugu peygamberler ve dinler vardir Teizm dar anlamda tek bir Tanri ya inanmak anlamina gelen monoteizme esitlenir Monoteizm tek bir Tanri ya inanmak Politeizm ise birden fazla Tanri ya inanma anlayisidir Tanri nin varligini kabul eden diger inanislar Deizm Panteizm ve Panenteizm dir Teizm i bu inanclardan ayiran nokta tanrinin insanlara din gonderdigine inanilmasidir Bu sebeple Teizm de Tanri disinda peygamber kutsal kitap vahiy melek cin seytan ibadet sevap gunah kiyamet ahiret cennet cehennem ve kader gibi kavramlarin hepsi yer alir Teist dusunurler Tanri nin varolusunu akil yoluyla aciklamak ve temellendirmek icin bazi kanitlar gelistirmislerdir Bu kanitlarin baslicalari Ontolojik Kanit Bu kanitin temelinde Tanri kendisinden daha mukemmeli tasarlanamayan varliktir dusuncesi vardir Bu kanit Tanri nin varolusunun en yuksek varlik olarak tanri tanimindan zorunlu olarak ciktigini kabul eder Kozmolojik Kanit Kozmolojik kanit Evren in varligindan Tanri nin varligina gitmeye calisan kanittir Bu kanitin temelinde nedensellik ilkesi yatar Kendisinin nedeni olmayan varlik tanridir Nedenler zincirini baslatan varliktir Duzen ve Amac Kaniti Bu kanit dogal dunyaya baktigimizda her seyin kendi islevini yerine getirecek sekilde en ince ayrintisina kadar duzenlenmis ve ayarlanmis oldugunu gorecegimizi belirtir Bu da duzenleyen tanrinin varliginin kanitidir Kindi Ibn Rusd Isaac Newton Sihabeddin Suhreverdi ve daha bircok filozof onemli savunucularidir b Deizm Deizm iki temel ilkeye dayanir Tanri vardir ama Evren e hicbir mudahalesi olmayan bir varliktir Insan akla ve bilime guvenmelidir Insan Evren i akil ve bilimin ilkelerine gore aciklayabilir Bu sebeple Deizm de Tanri disinda Teizm de yer alan dinsel kavramlarin hicbiri yer almaz Aristotales J Locke J J Russeau Voltaire onemli temsilcileridir c Panteizm Tanri Evren ikiligini reddeder Tanri nin her seyi icerdigini dolayisiyla doganin ve insanin bagimsiz varliklar olmadigini one suren bir yaklasimdir Panteizm e gore Tanri ve Evren bir butundur Spinoza G Bruno temsilcileridir d Panenteizm Panteizm de oldugu gibi Evren in kendisinin Tanri oldugunu panteizmden farkli olarak ilk devindirici olan tanrinin Evren ve tum varliklari ozunden yarattigi ve Evren e askin Evren in bilincinde mutlak ve degismez bir varlik olarak egemen oldugu inancidir Panteizmde her sey Tanri dir Panenteizmde ise her sey Tanri dan sudur etmistir olusmustur Ruhun tek amaci olustugu Tanri ya donmektir Bunun da yolu tek evrensel yasa olan evrim tekamul den gecmektir 2 Tanri nin varligini kabul etmeyenler Ateizm Tanritanimazlik Tanri nin varligini reddedenlerin gorusleri ateizm kavrami ile aciklanir Ateistler tanrinin varligini reddederken su kanitlari kullanirlar Kotuluk Kaniti Tanri olsaydi kotuluk olmazdi Evren de bir kotuluk mevcutsa tanrinin varligindan soz edilemez Madde Kaniti Madde olduguna gore maddi olmayan bir tanrinin varligindan soz edilemez Toplum Kaniti Hayata duzen veren tanri degil toplumun kendisidir seklindeki dusunceyi kabul ederek tanriyi reddeden anlayistir 3 Tanri nin varliginin veya yoklugunun bilinemeyecegini one surenler Agnostisizm Bilinemezcilik Bizim tanriya iliskin bir bilgiye sahip olamayacagimizi dolayisiyla var oldugunun da var olmadiginin da kanitlanamayacagini savunan ogretinin adidir Ignostisizm Varligi ve yoklugu tartisilan tanri kavraminin taniminda bir tutarlilik bulunmadigini tutarli bir tanimi bulunmayan bir kavramin da varlik yokluk acisindan tartisilmasinin anlamsiz oldugunu one suren ogretinin adidir Ayrica bakinizPerennial felsefe Dini dislayicilik Agnostisizm Ateizm Teizm Panteizm PanenteizmKaynakca Taliaferro Charles 1 Ocak 2014 Zalta Edward N Ed Philosophy of Religion Winter 2014 bas 2 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Ekim 2015 Evans C Stephen 1 Ocak 1985 Philosophy of Religion Thinking about Faith Ingilizce InterVarsity Press ISBN 978 0 87784 343 6