Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dokunsal halüsinasyon ya da temas halüsinasyonu, gerçek dışı bir nesne ile fiziksel bir temasın gerçekleşiyor olduğuna dair dokunsal duyusal girdilerin yanlış algılandığı bir halüsinasyon türüdür. Bu tür, omurilikte ve talamusta üretilen ve birincil bedensel-duyusal korteks (SI) ila ikincil somatosensoriyel kortekse (SII) gönderilen dokunsal duyusal nöral sinyallerin sinyallerin hatalı entegrasyonundan kaynaklanır. Dokunsal halüsiyonasyon, bazı nörolojik hastalıkların, ör. şizofreni, Parkinson hastalığı, huzursuz bacak sendromu ve deleriyum tremens gibi, nükseden semptomlarından biridir. Hayalet uzuv ağrıları çeken hasta bireyler de temas halüsiyonasyonunun bir biçimini tecrübe ettikleri düşünülür. Dokunsal halüsiyonasyonlar kokain ve alkol gibi uyaranlarca da ortaya çıkabilmektedir.
Tarih
Antik Yunanistan döneminde, dokunma duyusu, uyaranın algılanmasının mesafesi ve zamanlaması bakımından diğer duyulardan farklı olduğu için rafine edilmemiş bir algı sistemi olarak kabul edildi. Görme ve işitme duyularından farklı olarak, birey, dokunma duyusunu uyaranın kendisi ile birlikte aynı anda algılar ve stimulus her zaman proksimaldir fakat distal değildir.
17. yüzyıla gelindiğinde, İngiliz ampirist John Locke, "duygu" kelimesini iki tür duyumla ilişkilendirir. Weber, bu iki duyum türünü, dokunma duyusu ve ortak bedensel duyarlılık olarak belirgin bir şekilde tanımlar. Bu ayrım, 19. yüzyıl psikiyatristlerinin dokunsal halüsinasyonlar ile senestopati arasında ayrım yapabilmelerine yardımcı oldu.
19. yüzyıl boyunca, dokunsal halüsinasyonlar delilik ve sanrılı parazitoz semptomları olarak sınıflandırılırken halüsinasyonların nasıl vuku bulduğuna dair herhangi bir tanımlama yapılamamıştır.Oliver Sacks ve Ramachandran gibi nörologlar, dokunsal halüsinasyonları analiz ederek bu semptomları beynin algılama düzeyinde yaşanan bir işlev bozukluğuna atfederek, bunların bir delilik semptomu olduğu görüşüne karşı çıktılar.
Şizofreni ile ilişkisi
Şizofrenik bozukluklarda ağrı halüsinasyonları çok nadirdir, ancak şizofreni hastalarının %20'si görsel ve işitsel halüsinasyonlarla birlikte belli bir düzey dokunsal halüsinasyon yaşayabilir. Şizofreni hastalarında en sık görülen dokunsal halüsinasyon, bireylerin ciltlerinin bir parçasının başları boyunca elastik olarak gerildiği hissidir. Bu gerilmenin yarattığı acı hissi yoğunluk, düzey ve hız bakımından farklılık gösterebilir. Genellikle suçluluk, öfke, korku ve depresyon gibi duygusal ipuçları tarafından tetiklenirler. Diğer dokunsal halüsinasyon türleri, şizofreni hastalarında cinsel bir içerik alabilir. Şizofreni hastaları, yalnızlık duygularına tepki olarak bazen öpülme hissini ya da birinin yanlarında yattığını hissedebilir. Ek olarak, zaman zaman vücutlarının üzerinde sürünen yılan gibi küçük hayvanların hissini yaşayabilirler. Mevcut olmayan bir nesnenin böylesine canlı dokunsal hissi, beynin özgün nesnelerin algılanmasında yaptığı başarısız girişimlerin bir sonucudur. Şizofreni hastaları, enerjilerinin çoğunu dokunsal halüsinasyonlarından ağrıyı kontrol etmek için harcadıkları için duyguları tasvir etmekte zorlanırlar.
Parkinson hastalığı ile ilişkisi
Parkinson hastalığı (PH) teşhisi konan bireylerin yaklaşık %7'sinin hafif veya şiddetli tipte dokunsal halüsinasyonlar yaşadığı rapor edilmiştir. Bu halüsinasyonların çoğu, belirli bir hayvan türünün yarattığı hislere dayanmaktadır.
Huzursuz bacak sendromu
Huzursuz bacak sendromu (HBS), bacaklarda rahatsız edici ve konfor düşürücü hislere yol açan ve bu hislerden kurtulmak için karşı konulması zor bir dürtü ile bacakların hareketini istençleyen bir rahatsızlıktır. HBS'deki dokunsal halüsinasyonlar, özellikle bacaklarda kaşınma, çekme, emekleme veya sürünme hislerini yaşatan ve bunlara eşlik eden baskın bir hareket etme dürtüsünü içerir. Bu semptomlar öğleden sonraları ve geceleri daha belirgindir ve genellikle uykusuzluğa neden olur. HBS'nin nedenleri genellikle bilinmemekle birlikte, bu konuda üç ana hipotez vardır: demir eksikliği, dopamin yetmezliği ve genetik kalıtım. HBS, sinir hasarı veya nöropati nedeniyle de ortaya çıkabilir. HBS tedavileri tipik olarak demir takviyesi yoluyla semptomların hafifletilmesine, gabapentin gibi alfa-2 delta ilaçlarının kullanılmasıyla veya opioidlerin veya benzodiazepinlerin kullanılması yoluyla sinir reseptörlerinin bloke edilmesine odaklanır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h Berrios (1982). "Tactile hallucinations: conceptual and historical aspects". Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry. 45 (4): 285-293. doi:10.1136/jnnp.45.4.285. (PMC) 491362 $2. (PMID) 7042917.
- ^ Gallace (2010). "Touch and the body: the role of the somatosensory cortex in tactile awareness". Psyche. 16 (1): 30-60.
- ^ Lewandowski (2009). "Tactile, olfactory, and gustatory hallucinations in psychotic disorders: a descriptive study". Annals of the Academy of Medicine, Singapore. 38 (5): 383-385. (PMID) 19521636.
- ^ a b c d Pfeifer (1970). "A subjective report of tactile hallucinations in schizophrenia". Journal of Clinical Psychology. 26 (1): 57-60. doi:10.1002/1097-4679(197001)26:1<57::aid-jclp2270260113>3.0.co;2-5. (PMID) 5411092.
- ^ a b Fénelon (2002). "Tactile hallucinations in Parkinson's disease". Journal of Neurology. 249 (12): 1699-1703. doi:10.1007/s00415-002-0908-9. ISSN 1432-1459. (PMID) 12529792.
- ^ a b c d e . www.ninds.nih.gov. 5 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2019.
- ^ a b c d . www.hopkinsmedicine.org (İngilizce). 22 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2019.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dokunsal halusinasyon ya da temas halusinasyonu gercek disi bir nesne ile fiziksel bir temasin gerceklesiyor olduguna dair dokunsal duyusal girdilerin yanlis algilandigi bir halusinasyon turudur Bu tur omurilikte ve talamusta uretilen ve birincil bedensel duyusal korteks SI ila ikincil somatosensoriyel kortekse SII gonderilen dokunsal duyusal noral sinyallerin sinyallerin hatali entegrasyonundan kaynaklanir Dokunsal halusiyonasyon bazi norolojik hastaliklarin or sizofreni Parkinson hastaligi huzursuz bacak sendromu ve deleriyum tremens gibi nukseden semptomlarindan biridir Hayalet uzuv agrilari ceken hasta bireyler de temas halusiyonasyonunun bir bicimini tecrube ettikleri dusunulur Dokunsal halusiyonasyonlar kokain ve alkol gibi uyaranlarca da ortaya cikabilmektedir cilt uzerinde gercek olmayan boceklerin yarattigi duyumlardir ve temas halusinasyonlarindan biridir TarihAntik Yunanistan doneminde dokunma duyusu uyaranin algilanmasinin mesafesi ve zamanlamasi bakimindan diger duyulardan farkli oldugu icin rafine edilmemis bir algi sistemi olarak kabul edildi Gorme ve isitme duyularindan farkli olarak birey dokunma duyusunu uyaranin kendisi ile birlikte ayni anda algilar ve stimulus her zaman proksimaldir fakat distal degildir 17 yuzyila gelindiginde Ingiliz ampirist John Locke duygu kelimesini iki tur duyumla iliskilendirir Weber bu iki duyum turunu dokunma duyusu ve ortak bedensel duyarlilik olarak belirgin bir sekilde tanimlar Bu ayrim 19 yuzyil psikiyatristlerinin dokunsal halusinasyonlar ile senestopati arasinda ayrim yapabilmelerine yardimci oldu 19 yuzyil boyunca dokunsal halusinasyonlar delilik ve sanrili parazitoz semptomlari olarak siniflandirilirken halusinasyonlarin nasil vuku bulduguna dair herhangi bir tanimlama yapilamamistir Oliver Sacks ve Ramachandran gibi norologlar dokunsal halusinasyonlari analiz ederek bu semptomlari beynin algilama duzeyinde yasanan bir islev bozukluguna atfederek bunlarin bir delilik semptomu oldugu gorusune karsi ciktilar Sizofreni ile iliskisiSizofrenik bozukluklarda agri halusinasyonlari cok nadirdir ancak sizofreni hastalarinin 20 si gorsel ve isitsel halusinasyonlarla birlikte belli bir duzey dokunsal halusinasyon yasayabilir Sizofreni hastalarinda en sik gorulen dokunsal halusinasyon bireylerin ciltlerinin bir parcasinin baslari boyunca elastik olarak gerildigi hissidir Bu gerilmenin yarattigi aci hissi yogunluk duzey ve hiz bakimindan farklilik gosterebilir Genellikle sucluluk ofke korku ve depresyon gibi duygusal ipuclari tarafindan tetiklenirler Diger dokunsal halusinasyon turleri sizofreni hastalarinda cinsel bir icerik alabilir Sizofreni hastalari yalnizlik duygularina tepki olarak bazen opulme hissini ya da birinin yanlarinda yattigini hissedebilir Ek olarak zaman zaman vucutlarinin uzerinde surunen yilan gibi kucuk hayvanlarin hissini yasayabilirler Mevcut olmayan bir nesnenin boylesine canli dokunsal hissi beynin ozgun nesnelerin algilanmasinda yaptigi basarisiz girisimlerin bir sonucudur Sizofreni hastalari enerjilerinin cogunu dokunsal halusinasyonlarindan agriyi kontrol etmek icin harcadiklari icin duygulari tasvir etmekte zorlanirlar Parkinson hastaligi ile iliskisiTriheksifenidil Dokunsal halusinasyonlar yaratan bir antiparkinson maddedir Parkinson hastaligi PH teshisi konan bireylerin yaklasik 7 sinin hafif veya siddetli tipte dokunsal halusinasyonlar yasadigi rapor edilmistir Bu halusinasyonlarin cogu belirli bir hayvan turunun yarattigi hislere dayanmaktadir Huzursuz bacak sendromuDeri altinda boceklerin gercek disi varligina dayanan halusinasyon kasintilari bireyin kendine zarar verme davranislarina yol acabilir Huzursuz bacak sendromu HBS bacaklarda rahatsiz edici ve konfor dusurucu hislere yol acan ve bu hislerden kurtulmak icin karsi konulmasi zor bir durtu ile bacaklarin hareketini istencleyen bir rahatsizliktir HBS deki dokunsal halusinasyonlar ozellikle bacaklarda kasinma cekme emekleme veya surunme hislerini yasatan ve bunlara eslik eden baskin bir hareket etme durtusunu icerir Bu semptomlar ogleden sonralari ve geceleri daha belirgindir ve genellikle uykusuzluga neden olur HBS nin nedenleri genellikle bilinmemekle birlikte bu konuda uc ana hipotez vardir demir eksikligi dopamin yetmezligi ve genetik kalitim HBS sinir hasari veya noropati nedeniyle de ortaya cikabilir HBS tedavileri tipik olarak demir takviyesi yoluyla semptomlarin hafifletilmesine gabapentin gibi alfa 2 delta ilaclarinin kullanilmasiyla veya opioidlerin veya benzodiazepinlerin kullanilmasi yoluyla sinir reseptorlerinin bloke edilmesine odaklanir Ayrica bakinizGorsel karincalanmaKaynakca a b c d e f g h Berrios 1982 Tactile hallucinations conceptual and historical aspects Journal of Neurology Neurosurgery and Psychiatry 45 4 285 293 doi 10 1136 jnnp 45 4 285 PMC 491362 2 PMID 7042917 Gallace 2010 Touch and the body the role of the somatosensory cortex in tactile awareness Psyche 16 1 30 60 Lewandowski 2009 Tactile olfactory and gustatory hallucinations in psychotic disorders a descriptive study Annals of the Academy of Medicine Singapore 38 5 383 385 PMID 19521636 a b c d Pfeifer 1970 A subjective report of tactile hallucinations in schizophrenia Journal of Clinical Psychology 26 1 57 60 doi 10 1002 1097 4679 197001 26 1 lt 57 aid jclp2270260113 gt 3 0 co 2 5 PMID 5411092 a b Fenelon 2002 Tactile hallucinations in Parkinson s disease Journal of Neurology 249 12 1699 1703 doi 10 1007 s00415 002 0908 9 ISSN 1432 1459 PMID 12529792 a b c d e www ninds nih gov 5 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Kasim 2019 a b c d www hopkinsmedicine org Ingilizce 22 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Kasim 2019