Dokuz Oğuzlar, (Eski Türkçe: , Toquz Oγuz,Çince: 鐵勒九姓 / 铁勒九姓, tielè jiǔxìng), Tielenin dokuz boyu.
Çin kaynaklarında, (九姓; Jiuxing) "dokuz boy, halk", Çin'deki Tabgaç hanedanı sırasında Uygurlar Gao Chu adıyla anılmışlardır. Bununla beraber Uygur Kağanlığı kurulduktan sonra Uygur kelimesi Dokuz Oğuz için de kullanılmaya başlandı. İslam coğrafyacıları, Tokuz-Oğuz Uygurları eş tutmuşlardır.
Dokuz Oğuz boyları şunlardı: Bugular (Pu-ku), Hun, Bayırku, Tongra, İzgil, Ch'i-pi, A-pu-sse, Ku-lun-wu-ku, Edizler. Bunların arasında Uygurlar da katılınca Dokuz Oğuzlar, "On Uygur" olarak anılmaya başlandı.
Kabile yapısı
Karabalgasun Yazıtı'nın Çince yüzünde Uygurların dokuz aileden meydana gelmiş oldukları anılmıştır. fakat bu "dokuz aile"nin isimleri tek tek sayılmamıştır. Başka Çin kaynakları yardımıyla Uygurların oluştuğu dokuz aile şu şekilde sıralanabilir;
- 薬羅葛 Yüe-lo-ko (Yaγlaqar, Yağlaqar veya Yaglakar)
- 胡咄葛 Hu-to-ko (Quturγar veya Uturkar)
- 啒羅勿=倶羅勃 To-lo-wo (Küräbür veya Kürebir)
- 貊歌息訖 Mo-Ko-si-k'i (Bakasıkır)
- 阿勿嘀 A-vu-ti (Ebirçeg)
- 葛薩 Ko-sa (Qazar veya Kasar)
- 斛嗢素 Hu-Wu-su (oguz)
- 薬勿葛 Yüe-wu-ku (Yaγmurqar veya Yagmurkar)
- 奚耶勿=愛邪勿 Hi-Ye-Vu (Aymur veya Eymur)
Yurdu
Moğolistan'ın doğusunda özellikle Tola (Tuul, Tula) akarsuyu dolayında yaşayanlar Dokuz Boydan oluştukları için onlara Dokuz Oğuzlar denildi.
Notlar
- ^ "Kultegin's Memorial Complex, TÜRK BITIG". 18 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Temmuz 2010.
- ^ F. Lászlό, Dokuz Oğuzlar ve Göktürkler, Belleten, C. 14, Ankara 1950, sayfa 42.
- ^ v. Barthold, Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Derslar, İstanbul 1927, sayfa 47.
- ^ Taşağıl, Ahmet, Kök Tengri'nin Çocukları, 2. baskı, İstanbul 2014, sayfa 198
- ^ KBY, 1. Satır. H. Namık Orkun, Eski Türk Yazıtları I-IV, İstanbul 1936-1941.
- ^ Li Zhi Shiao, Uygur tarihi, Pekin 1988 sayfa 593.
- ^ Prof. Dr. Ahmet Taşağıl http://dergi.fsm.edu.tr/index.php/ia/article/view/634/647 15 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Türk tarihi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dokuz Oguzlar Eski Turkce Toquz Oguz Cince 鐵勒九姓 铁勒九姓 tiele jiǔxing Tielenin dokuz boyu Cin kaynaklarinda 九姓 Jiuxing dokuz boy halk Cin deki Tabgac hanedani sirasinda Uygurlar Gao Chu adiyla anilmislardir Bununla beraber Uygur Kaganligi kurulduktan sonra Uygur kelimesi Dokuz Oguz icin de kullanilmaya baslandi Islam cografyacilari Tokuz Oguz Uygurlari es tutmuslardir Dokuz Oguz boylari sunlardi Bugular Pu ku Hun Bayirku Tongra Izgil Ch i pi A pu sse Ku lun wu ku Edizler Bunlarin arasinda Uygurlar da katilinca Dokuz Oguzlar On Uygur olarak anilmaya baslandi Kabile yapisiKarabalgasun Yaziti nin Cince yuzunde Uygurlarin dokuz aileden meydana gelmis olduklari anilmistir fakat bu dokuz aile nin isimleri tek tek sayilmamistir Baska Cin kaynaklari yardimiyla Uygurlarin olustugu dokuz aile su sekilde siralanabilir 薬羅葛 Yue lo ko Yaglaqar Yaglaqar veya Yaglakar 胡咄葛 Hu to ko Quturgar veya Uturkar 啒羅勿 倶羅勃 To lo wo Kurabur veya Kurebir 貊歌息訖 Mo Ko si k i Bakasikir 阿勿嘀 A vu ti Ebirceg 葛薩 Ko sa Qazar veya Kasar 斛嗢素 Hu Wu su oguz 薬勿葛 Yue wu ku Yagmurqar veya Yagmurkar 奚耶勿 愛邪勿 Hi Ye Vu Aymur veya Eymur Yurdu Mogolistan in dogusunda ozellikle Tola Tuul Tula akarsuyu dolayinda yasayanlar Dokuz Boydan olustuklari icin onlara Dokuz Oguzlar denildi Notlar Kultegin s Memorial Complex TURK BITIG 18 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Temmuz 2010 F Laszlo Dokuz Oguzlar ve Gokturkler Belleten C 14 Ankara 1950 sayfa 42 v Barthold Orta Asya Turk Tarihi Hakkinda Derslar Istanbul 1927 sayfa 47 Tasagil Ahmet Kok Tengri nin Cocuklari 2 baski Istanbul 2014 sayfa 198 KBY 1 Satir H Namik Orkun Eski Turk Yazitlari I IV Istanbul 1936 1941 Li Zhi Shiao Uygur tarihi Pekin 1988 sayfa 593 Prof Dr Ahmet Tasagil http dergi fsm edu tr index php ia article view 634 647 15 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turk tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz