Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Emine Sevgi Özdamar (d. 10 Ağustos 1946, Malatya), Türk yazar, tiyatro oyuncusu ve dramaturg.
Emine Sevgi Özdamar | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 10 Ağustos 1946 Malatya, Türkiye |
| Meslek | Oyuncu, yazar, dramaturg |
| Ödüller |
|
Sanat hayatına tiyatro ile başlayan sanatçı, 1986'dan beri Almanya'da serbest yazar olarak yaşamını sürdürdü. Çağdaş Alman Edebiyatı'nın önemli isimlerinden birisi olarak kabul edilen Özdamar,Hayat Bir Kervansaray, Annedili ve Haliçli Köprü adlı romanları ile tanınmıştır. Eserleri karşılaştırmalı edebiyat ve çeviribilim alanında pek çok akademik çalışmaya konu olmuştur.
Yaşamı
Emine Sevgi Özdamar, 10 Ağustos 1946 tarihinde Malatya'da doğdu. Çocukluğu Türkiye'nin değişik kentlerinde geçti. İlk kez 12 yaşında iken Bursa'da Moliere’in Kibarlık Budalası oyununda sahneye çıktı ve tiyatrocu olmaya karar verdi. Ağabeyinin eğitim almak için İsveç'e gitmesinin etkisiyle, hayalini kurduğu tiyatro eğitimi için para kazanmak üzere Almanya'ya gitti. 1965-1967 yılları arasında bir buçuk yıl yaşadı; üç ay Berlin'de fabrika işçisi olarak çalıştı. Bu ilk Almanya deneyiminden sonra tiyatro öğrenimi görmek için Türkiye'ye döndü.
İstanbul'daki LCC Tiyatro Okulu'nda Muhsin Ertuğrul, Beklan Algan, Ayla Algan, Haldun Taner, Melih Cevdet Anday ve 'den ders aldı. 1969-1970 yılları arasında Ece Ayhan ve annesiyle birlikte Üsküdar’da oturdu. Kendisine Emine ismini Ece Ayhan verdi. Bir süre Ankara Birlik Sahnesi'nde Vasıf Öngören’le birlikte çalıştı ve 1973’te (Asiye Nasıl Kurtulur) filminde oynadı.
1976'da Bertolt Brecht’in öğrencisi ile çalışmak üzere Almanya'ya döndü. Benno Besson ve ünlü Alman yönetmen 'un reji asistanı olarak çalıştı. 1976-1977 yılları arasında Doğu Berlin'deki Volksbühne’de çalıştıktan sonra Berlin, Münih, Frankfurt şehir tiyatrolarında da çalışma imkanı buldu.
1978'e Besson ile Brecht uyarlaması olan Kafkas Tebeşir Dairesi oyununu Paris ve Avignon'da sahneye koymak üzere iki yıllığına Fransa'ya taşıdı. Bu oyun için yarattığı kolaj ve kuklalar çok beğenildi; kendisine Paris Vencennes Üniversitesi'nde doktora yapma hakkı tanındı.
1979-1984 yıllarında Almanya'da Bochum Tiyatrosu'nda Brecht'in öğrencilerinden Matthias Langhof'un yanında oyunculuk yaptı. 1980'li yıllardan itibaren hikaye, roman, günlük tarzında edebi eserler vermeye başladı. Bochum Tiyatrosu'nda oynanmak üzere 1982 yılında yazdığı "Schwarzauge in Deutschland" (Karagöz Almanya'da) adlı oyun, 1986 yılında Frankfurt Tiyatrosu'nda sahnelendi ve bir Türk yazar tarafından yazılıp sahnelenen ilk Almanca tiyatro oyunu oldu; 1991 yılında yayımlandı.
Özdamar, 1986'da Berlin'e yerleşmiştir ve yaşamını serbest yazarlık yaparak sürdürür. İlk öykü kitabı olan Mutterzunge 1990 yılında Berlin'de Rotbuch Yayınevi tarafından basıldı. Almanya'ya göç eden insanların dil ve kimlik sorununu kendi deneyimlerinden yola çıkarak ele aldığı bu eser Türkçeye Anne Dili adıyla çevrildi. Dört hikâye içeren kitap, 1994 yılında Publisher Weekly tarafından yılın en iyi 20 kitabından biri olarak değerlendirilmiştir.
Yazar, 1992 yılında yayımlanan "Das Leben ist eine Karawanserei hat zwei Türen aus einer kam ich rein aus der anderen ging ich raus" (Hayat Bir Kervansaray Bir kapısından Girdim Diğerinden Çıktım) başlıklı otobiyografik romanı ile adını duyurdu. Romanda küçük bir kız çocuğunun gözünden çocukluk, ilk gençlik yıllarını bir çocuğun saf bakış açısından anlattı. Bu romanın bir bölümü için henüz yayınlanmadan önce 1991 yılında Avusturya'da verilen Ingeborg Bachmann Ödülü'ne değer görüldü. Ödülü kazanmasının ardından gerek Almanya’da yaşayan ve Almanca yazan Türk bir yazar olması gerekse romanının konusu bakımından Özdamar'ın hangi edebiyata dahil edileceği Alman ve Türk eleştirmenler tarafından tartışılır oldu. Roman yayınlandıktan sonra da birçok ödül kazandı. 1993 yılında Walter Hassenclever Ödülü'ne, 1994 yılında Londra’da yayımlanan Times Literary Suppleme tarafından Yılın Uluslararası Kitabı Ödülü'ne, 1998'de Almanya Kuzey Şehirleri Ödülü'ne değer görüldü. 2004 yılında ise Almanya’da ülkenin en prestijli edebiyat ödüllerinden olan ve o güne kadar bir yabancıya verilmemiş olan Heinrich von Kleist Ödülünü kazandı.
İlk romanının devamı niteliğinde olan Die Brücke vom Goldenen Horn, 1998'de yayımlandı. Bu romanı ile 1999 Adelbert-von-Chamisso Ödülü'ne değer görüldü.
Eserleri
- Karagöz Almanya'da (Tiyatro oyunu, 1982)
- Bir Temizlikçi Kadının Kariyeri (Tiyatro oyunu, 1984)
- Annedili (öykü, 1990)
- Keloğlan Almanya'da (Tiyatro oyunu, 1991)
- Hayat Bir Kervansaray (roman, 1992, Varlık Yayınları, )
- Haliçli Köprü (roman, 1998)
- Nuhun Gemisi (Tiyatro oyunu, 2000)
- Aynadaki Avlu (öykü, 2001)
- Tuhaf Yıldızlar Dünyaya Bakıyor (roman, 2003)
- Kendi Kendinin Terzisi Bir Kambur (öykü, 2007, Yapı Kredi Yayınları, )
Ödülleri
- 1991 - (Hayat Bir Kervansaray)
- 1993 - (Hayat Bir Kervansaray)
- 1994 - Yılın En İyi 20 Kitabı (Anne Dili)
- 1994 - London Times En İyi Kitap (Hayat Bir Kervansaray)
- 1998 -
- 1998 -
- 2003 -
- 2004 -
- 2022 - Georg Büchner Ödülü
Kaynakça
- ^ a b Reisoğlu, Mert Bahadır (Aralık 2019). (PDF). Monograf Edebiyat Eleştirisi Dergisi. 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Emine Sevgi Özdamar'ın çokdilli Mutterzunge adlı eserindeki çeviri sorunsalı". Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 2008.
- ^ a b c d e . Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022.
- ^ Demir, Fırat (1 Mart 2015). . Agos. 25 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022.
- ^ . Evrensel.net. 19 Ocak 2005. 25 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022.
- ^ a b İlkılıç, Süreyya. "Emine Sevgi Özdamar'ın, Mutterzunge-Annedili adlı Eserinde Kültür'ün Dil'de Yansımaları" (PDF). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 11 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022.
- ^ Asutay, Hikmet; Çarikçi, Tuğba (25 Mart 2015). "GÖÇÜN ELLİNCİ YILINDA ALMANYA'DA YÜKSELEN DEĞER: TÜRK-ALMAN GÖÇMEN YAZINI". HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 3 (5): 17. doi:10.20304/husbd.45555. ISSN 2147-088X.[]
- ^ Bozkurt, Senem Timuroğlu (2010). "Anne Dili Arayışında Minör Bir Roman:Hayat Bir Kervansaray". Lacivert Öykü ve Şiir Dergisi (33). 11 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022.
Dış bağlantılar
- E. Sevgi Özdamar ile Söyleşi 10 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . / moderatör: Perihan Mağden | BU+ Boğaziçi Chronicles
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Emine Sevgi Ozdamar d 10 Agustos 1946 Malatya Turk yazar tiyatro oyuncusu ve dramaturg Emine Sevgi OzdamarDogum10 Agustos 1946 77 yasinda Malatya TurkiyeMeslekOyuncu yazar dramaturgOdullerIngeborg Bachmann Odulu Walter Hasenclever Odulu Kuzey Ren Westfalya Yilin Sanatcisi Odulu Almanya Kuzey Sehirleri Literatur Odulu Frankfurt Sehir Yazari Odulu Kleist Odulu Sanat hayatina tiyatro ile baslayan sanatci 1986 dan beri Almanya da serbest yazar olarak yasamini surdurdu Cagdas Alman Edebiyati nin onemli isimlerinden birisi olarak kabul edilen Ozdamar Hayat Bir Kervansaray Annedili ve Halicli Kopru adli romanlari ile taninmistir Eserleri karsilastirmali edebiyat ve ceviribilim alaninda pek cok akademik calismaya konu olmustur YasamiEmine Sevgi Ozdamar 10 Agustos 1946 tarihinde Malatya da dogdu Cocuklugu Turkiye nin degisik kentlerinde gecti Ilk kez 12 yasinda iken Bursa da Moliere in Kibarlik Budalasi oyununda sahneye cikti ve tiyatrocu olmaya karar verdi Agabeyinin egitim almak icin Isvec e gitmesinin etkisiyle hayalini kurdugu tiyatro egitimi icin para kazanmak uzere Almanya ya gitti 1965 1967 yillari arasinda bir bucuk yil yasadi uc ay Berlin de fabrika iscisi olarak calisti Bu ilk Almanya deneyiminden sonra tiyatro ogrenimi gormek icin Turkiye ye dondu Istanbul daki LCC Tiyatro Okulu nda Muhsin Ertugrul Beklan Algan Ayla Algan Haldun Taner Melih Cevdet Anday ve den ders aldi 1969 1970 yillari arasinda Ece Ayhan ve annesiyle birlikte Uskudar da oturdu Kendisine Emine ismini Ece Ayhan verdi Bir sure Ankara Birlik Sahnesi nde Vasif Ongoren le birlikte calisti ve 1973 te Asiye Nasil Kurtulur filminde oynadi 1976 da Bertolt Brecht in ogrencisi ile calismak uzere Almanya ya dondu Benno Besson ve unlu Alman yonetmen un reji asistani olarak calisti 1976 1977 yillari arasinda Dogu Berlin deki Volksbuhne de calistiktan sonra Berlin Munih Frankfurt sehir tiyatrolarinda da calisma imkani buldu 1978 e Besson ile Brecht uyarlamasi olan Kafkas Tebesir Dairesi oyununu Paris ve Avignon da sahneye koymak uzere iki yilligina Fransa ya tasidi Bu oyun icin yarattigi kolaj ve kuklalar cok begenildi kendisine Paris Vencennes Universitesi nde doktora yapma hakki tanindi 1979 1984 yillarinda Almanya da Bochum Tiyatrosu nda Brecht in ogrencilerinden Matthias Langhof un yaninda oyunculuk yapti 1980 li yillardan itibaren hikaye roman gunluk tarzinda edebi eserler vermeye basladi Bochum Tiyatrosu nda oynanmak uzere 1982 yilinda yazdigi Schwarzauge in Deutschland Karagoz Almanya da adli oyun 1986 yilinda Frankfurt Tiyatrosu nda sahnelendi ve bir Turk yazar tarafindan yazilip sahnelenen ilk Almanca tiyatro oyunu oldu 1991 yilinda yayimlandi Ozdamar 1986 da Berlin e yerlesmistir ve yasamini serbest yazarlik yaparak surdurur Ilk oyku kitabi olan Mutterzunge 1990 yilinda Berlin de Rotbuch Yayinevi tarafindan basildi Almanya ya goc eden insanlarin dil ve kimlik sorununu kendi deneyimlerinden yola cikarak ele aldigi bu eser Turkceye Anne Dili adiyla cevrildi Dort hikaye iceren kitap 1994 yilinda Publisher Weekly tarafindan yilin en iyi 20 kitabindan biri olarak degerlendirilmistir Yazar 1992 yilinda yayimlanan Das Leben ist eine Karawanserei hat zwei Turen aus einer kam ich rein aus der anderen ging ich raus Hayat Bir Kervansaray Bir kapisindan Girdim Digerinden Ciktim baslikli otobiyografik romani ile adini duyurdu Romanda kucuk bir kiz cocugunun gozunden cocukluk ilk genclik yillarini bir cocugun saf bakis acisindan anlatti Bu romanin bir bolumu icin henuz yayinlanmadan once 1991 yilinda Avusturya da verilen Ingeborg Bachmann Odulu ne deger goruldu Odulu kazanmasinin ardindan gerek Almanya da yasayan ve Almanca yazan Turk bir yazar olmasi gerekse romaninin konusu bakimindan Ozdamar in hangi edebiyata dahil edilecegi Alman ve Turk elestirmenler tarafindan tartisilir oldu Roman yayinlandiktan sonra da bircok odul kazandi 1993 yilinda Walter Hassenclever Odulu ne 1994 yilinda Londra da yayimlanan Times Literary Suppleme tarafindan Yilin Uluslararasi Kitabi Odulu ne 1998 de Almanya Kuzey Sehirleri Odulu ne deger goruldu 2004 yilinda ise Almanya da ulkenin en prestijli edebiyat odullerinden olan ve o gune kadar bir yabanciya verilmemis olan Heinrich von Kleist Odulunu kazandi Ilk romaninin devami niteliginde olan Die Brucke vom Goldenen Horn 1998 de yayimlandi Bu romani ile 1999 Adelbert von Chamisso Odulu ne deger goruldu EserleriKaragoz Almanya da Tiyatro oyunu 1982 Bir Temizlikci Kadinin Kariyeri Tiyatro oyunu 1984 Annedili oyku 1990 Keloglan Almanya da Tiyatro oyunu 1991 Hayat Bir Kervansaray roman 1992 Varlik Yayinlari ISBN 975 434 104 8 Halicli Kopru roman 1998 Nuhun Gemisi Tiyatro oyunu 2000 Aynadaki Avlu oyku 2001 Tuhaf Yildizlar Dunyaya Bakiyor roman 2003 Kendi Kendinin Terzisi Bir Kambur oyku 2007 Yapi Kredi Yayinlari ISBN 975 081 305 4 Odulleri1991 Hayat Bir Kervansaray 1993 Hayat Bir Kervansaray 1994 Yilin En Iyi 20 Kitabi Anne Dili 1994 London Times En Iyi Kitap Hayat Bir Kervansaray 1998 1998 2003 2004 2022 Georg Buchner OduluKaynakca a b Reisoglu Mert Bahadir Aralik 2019 PDF Monograf Edebiyat Elestirisi Dergisi 18 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Emine Sevgi Ozdamar in cokdilli Mutterzunge adli eserindeki ceviri sorunsali Mugla Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 2008 a b c d e Turk Edebiyati Isimler Sozlugu 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Agustos 2022 Demir Firat 1 Mart 2015 Agos 25 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Agustos 2022 Evrensel net 19 Ocak 2005 25 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2022 a b Ilkilic Sureyya Emine Sevgi Ozdamar in Mutterzunge Annedili adli Eserinde Kultur un Dil de Yansimalari PDF Uluslararasi Sosyal Arastirmalar Dergisi 11 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Agustos 2022 Asutay Hikmet Carikci Tugba 25 Mart 2015 GOCUN ELLINCI YILINDA ALMANYA DA YUKSELEN DEGER TURK ALMAN GOCMEN YAZINI HUMANITAS Uluslararasi Sosyal Bilimler Dergisi 3 5 17 doi 10 20304 husbd 45555 ISSN 2147 088X olu kirik baglanti Bozkurt Senem Timuroglu 2010 Anne Dili Arayisinda Minor Bir Roman Hayat Bir Kervansaray Lacivert Oyku ve Siir Dergisi 33 11 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Agustos 2022 Dis baglantilarE Sevgi Ozdamar ile Soylesi 10 Agustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde moderator Perihan Magden BU Bogazici Chronicles