Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Anadolu ve Trakya'da yaklaşık MÖ 3000-2000 yılları arasına tarihlendirilen Erken Tunç Çağı (İlk Tunç Çağı), genel karakteri ile üzerinde tapınak ve idari binaların da bulunduğu organize, tahkimli, bağımsız şehir devletlerinden oluşan bir dönemi kapsar. Sosyal, dinsel ve teknolojik değişime tanıklık eder.
Bu yeni dönem, önceki çağların tarım hayvancılık, dokumacılık, çömlekçilik gibi buluşlarına, daha güçlü silahların üretilmesine, daha ince süs eşyalarının yapılmasına olanak veren bakır ve kalay alaşımı olan tuncun keşfini eklemiştir. Bakırın kalay ile karıştırılarak tuncun elde edilmesi dönemin madenciliği açısından önemli bir gelişmedir.
Besin üretimi alanında olduğu gibi, metal işleme alanında da teknolojik gelişmeler her bölgede eş zamanlı olarak yaşanmamıştır.
Bu dönemde altın ve gümüş gibi değerli madenlerden yapılmış gömü hediyeleri içeren mezarlıklar toplumsal değişikliğin kanıtıdır.
Bu dönemde ayrıca ticaret gelişmiş, Ege, Orta Doğu ve Balkanlar'ı kapsayan geniş bir ticaret ağı kurulmuştur. Tunç Çağına Anadolu'da MÖ 3000, Girit, Ege Adaları ve Yunanistan'da MÖ 2500, Avrupa'da ise MÖ 2000 yıllarında ulaşılabilmiştir.
Anadolu'da MÖ 3000-1200 yılları arasında ele alınan Tunç Çağı kazılarında bulunan çanak çömleğin yapısına, üretimde ve mimaride kullanlan teknolojinin düzeyine göre Erken, Orta ve Geç Tunç olmak üzere üç evrede incelenir.
Erken Tunç I
Erken Tunç I, II, III olarak incelenen bu evrenin ilk döneminde daha çok, Kalkolitik dönemin tarıma dayalı köy kültürü sürdürülmektedir. Bronz alet kullanımı çok yaygın değildir. Mezopotamya ve Mısır'da MÖ 4. binin sonlarından itibaren yazının kullanılmasına rağmen Anadolu henüz bu aşamaya ulaşamamıştır. Çömlekçi çarkı da henüz kullanıma girmemiş olmasına rağmen daha gelişmiş koyu renkli ve iyi açkılı seramikler yapılmıştır. Yapılar yine taş temeller üzerine kerpiçten megaron planlı olarak inşa edilmiş olup, bazı yerleşim alanlarının etrafı bir surla çevrilmeye başlanmıştır.
Ölüler artık yerleşim alanı dışına, ölü armağanlarıyla birlikte ve bacaklar karına çekik (hoker) durumda gömülmektedir (Extramural). Çağın inanışlarındaki bir başka özellik de daha çok Batı Anadolu'da rastlanan keman biçimli mermer idollerdir. Anatanrıça'yı temsil eden bu idoller eski dönemin gerçekçi figürinlerinin aksine tümüyle soyutlaşmışlardır.
Bu dönemin en önemli teknolojik buluşu kağnı biçimindeki dört tekerlekli arabadır. Bu evrede Anadolu'da yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan en önemli yerleşim yerleri Troia I, Demircihöyük, Semahöyük, Beycesultan, Tarsus, Alişar, Alacahöyük, Karaoğlan, İkiztepe, Kültepe ve Norşuntepe olarak sayılabilir.
Erken Tunç II
Erken Tunç II, Orta Anadolu'da güçlü beyliklerin ortaya çıktığı bir dönemdir. Batı Anadolu'daki Troia II'nin yanı sıra Kızılırmak batısında, Ankara yakınlarnda Karaoğlan, Ahlatlıbel, , Polatlı, Kızılırmak doğusunda ise Alişar ve Alacahöyük bu dönemin en önemli yerleşimleri olmuştur.
Bunlar içinde Alacahöyük'ün özel bir yeri vardır. Dönemin sonlarında zengin ve etkin bir beyliğin merkezi gibi görünen Alacahöyük'ün en önemli özelliği Kral Mezarları olarak adlandırılan 13 gömüdür. Yerleşme alanı yamaçlarında bulunan bu mezarlıktaki gömülerin dönemin derebeyleri ve eşlerine ait olduğu düşünülmektedir. Gömülerin kimileri 3–8 m uzunluğunda, 2–5 m genişliğinde ve 1 m kadar derinliğinde dikdörtgen planlı çukurlara yapılmıştır. Çevresi ağaç ve taşlarla sınırlandırılan mezar çukurlarına, ayakları karına çekik durumdaki ceset, zengin armağanlarla birlikte yerleştirilmiş, sonra üzeri ağaç, çamur ve toprakla örtülmüştür. Gömü işlemi bitirildikten sonra mezar üzerinde bir ölü yemeği yenmiş; yemekten geri kalan öküz kafaları ve bacak kemikleri de sıralar halinde bırakılmıştır. Bu mezar armağanları Troia hazineleriyle çağdaş olup benzer nitelikte altın, gümüş, elektrum, tunç ve demirdendir. Bu mezar hediyelerinin en ilginçlerini hatalı olarak "Hitit Güneş Kursları" diye adlandırılan geyik ve boğa motifli, son derece karmaşık ve gelişmiş dökme ve dövme teknikleriyle yapılmış tunç diskler oluşturmaktadır.
Buradan anlaşılmaktadır ki Erken Tunç II döneminde, biri Troia yöresinde, diğeriyse Orta Anadolu ve Karadeniz bölgeleri arasında yer alan iki yerel madencilik okulu bulunmaktadır. Diğer bir önemli gelişme ise Anadolu'da ilk kez bu dönemde görülen çömlekçi çarkının Troia'da kullanımıdır. Çömlekçi çarkının Troia'ya Mezopotamya'dan deniz yoluyla geldiği düşünülmektedir.
Erken Tunç II döneminin sonlarında Batı ve Güney Anadolu'da büyük yangın izlerine rastlanmıştır. Birçok yerleşimin ıssızlaşması bu ortak felaketle ilgili görülmektedir. Ayrıca bu felaketlerden sonra ortaya çıkan yerleşme yerlerinin sayısında meydana gelen 1/4 oranındaki azalma ve yakılıp yıkılan iskan yerlerinin tekrar iskan edilmemesi bu felaketlere birtakım göçebe toplulukların yol açtığını göstermektedir. Aynı dönemde Trakya ve Balkanlar'da meydana gelen ıssızlaşma bu toplulukların Balkanlar üzerinden gelen Hint-Avrupa kökenli Luviler'in olabileceklerini göstermektedir.
Erken Tunç III
MÖ 2300 yıllarında ortaya çıkan bu felaketten sonra Erken Tunç III evresine gelinir. Yerleşim yerleri önceki dönemin özelliklerini küçük farklarla sürdürmelerine rağmen çoğu küçük birer köy niteliğindedir. Bu dönemde felaketlerden fazla etkilenmeyen Doğu Anadolu'daki Norşuntepe, , Tepecik, Arslantepe gibi nispeten büyük merkezlere , , Pulur, gibi yeni yerleşimler eklenmiştir.
Dikkat çekici bir gelişme görülmeksizin 500-600 yıl kadar yaşayan bu köysel yerleşimler MÖ 1700 yıllarında son bulmuştur.
Dış bağlantılar
- TAY 29 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri Projesi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Holosen Cag Tarihte DonemDemir Cagi Gec Tunc Cagi Orta Tunc Cagi Erken Tunc CagiTunc Cagi Bakir Cagi Cilali Tas DevriOrta Tas Cagi Orta Tas CagiBuzul Cagi Ust Paleolitik Orta Paleolitik Alt Paleolitik Eski Tas CagiTas Devri Anadolu ve Trakya da yaklasik MO 3000 2000 yillari arasina tarihlendirilen Erken Tunc Cagi Ilk Tunc Cagi genel karakteri ile uzerinde tapinak ve idari binalarin da bulundugu organize tahkimli bagimsiz sehir devletlerinden olusan bir donemi kapsar Sosyal dinsel ve teknolojik degisime taniklik eder Bu yeni donem onceki caglarin tarim hayvancilik dokumacilik comlekcilik gibi buluslarina daha guclu silahlarin uretilmesine daha ince sus esyalarinin yapilmasina olanak veren bakir ve kalay alasimi olan tuncun kesfini eklemistir Bakirin kalay ile karistirilarak tuncun elde edilmesi donemin madenciligi acisindan onemli bir gelismedir Besin uretimi alaninda oldugu gibi metal isleme alaninda da teknolojik gelismeler her bolgede es zamanli olarak yasanmamistir Bu donemde altin ve gumus gibi degerli madenlerden yapilmis gomu hediyeleri iceren mezarliklar toplumsal degisikligin kanitidir Bu donemde ayrica ticaret gelismis Ege Orta Dogu ve Balkanlar i kapsayan genis bir ticaret agi kurulmustur Tunc Cagina Anadolu da MO 3000 Girit Ege Adalari ve Yunanistan da MO 2500 Avrupa da ise MO 2000 yillarinda ulasilabilmistir Anadolu da MO 3000 1200 yillari arasinda ele alinan Tunc Cagi kazilarinda bulunan canak comlegin yapisina uretimde ve mimaride kullanlan teknolojinin duzeyine gore Erken Orta ve Gec Tunc olmak uzere uc evrede incelenir Erken Tunc IMO 3000 2000 arasina tarihlenen bir boga heykelcigi Eskisehir Arkeoloji Muzesi nde sergilenmektedir Erken Tunc I II III olarak incelenen bu evrenin ilk doneminde daha cok Kalkolitik donemin tarima dayali koy kulturu surdurulmektedir Bronz alet kullanimi cok yaygin degildir Mezopotamya ve Misir da MO 4 binin sonlarindan itibaren yazinin kullanilmasina ragmen Anadolu henuz bu asamaya ulasamamistir Comlekci carki da henuz kullanima girmemis olmasina ragmen daha gelismis koyu renkli ve iyi ackili seramikler yapilmistir Yapilar yine tas temeller uzerine kerpicten megaron planli olarak insa edilmis olup bazi yerlesim alanlarinin etrafi bir surla cevrilmeye baslanmistir Oluler artik yerlesim alani disina olu armaganlariyla birlikte ve bacaklar karina cekik hoker durumda gomulmektedir Extramural Cagin inanislarindaki bir baska ozellik de daha cok Bati Anadolu da rastlanan keman bicimli mermer idollerdir Anatanrica yi temsil eden bu idoller eski donemin gercekci figurinlerinin aksine tumuyle soyutlasmislardir Bu donemin en onemli teknolojik bulusu kagni bicimindeki dort tekerlekli arabadir Bu evrede Anadolu da yapilan arkeolojik kazilarda ortaya cikarilan en onemli yerlesim yerleri Troia I Demircihoyuk Semahoyuk Beycesultan Tarsus Alisar Alacahoyuk Karaoglan Ikiztepe Kultepe ve Norsuntepe olarak sayilabilir Erken Tunc IIErken Tunc II Orta Anadolu da guclu beyliklerin ortaya ciktigi bir donemdir Bati Anadolu daki Troia II nin yani sira Kizilirmak batisinda Ankara yakinlarnda Karaoglan Ahlatlibel Polatli Kizilirmak dogusunda ise Alisar ve Alacahoyuk bu donemin en onemli yerlesimleri olmustur Bunlar icinde Alacahoyuk un ozel bir yeri vardir Donemin sonlarinda zengin ve etkin bir beyligin merkezi gibi gorunen Alacahoyuk un en onemli ozelligi Kral Mezarlari olarak adlandirilan 13 gomudur Yerlesme alani yamaclarinda bulunan bu mezarliktaki gomulerin donemin derebeyleri ve eslerine ait oldugu dusunulmektedir Gomulerin kimileri 3 8 m uzunlugunda 2 5 m genisliginde ve 1 m kadar derinliginde dikdortgen planli cukurlara yapilmistir Cevresi agac ve taslarla sinirlandirilan mezar cukurlarina ayaklari karina cekik durumdaki ceset zengin armaganlarla birlikte yerlestirilmis sonra uzeri agac camur ve toprakla ortulmustur Gomu islemi bitirildikten sonra mezar uzerinde bir olu yemegi yenmis yemekten geri kalan okuz kafalari ve bacak kemikleri de siralar halinde birakilmistir Bu mezar armaganlari Troia hazineleriyle cagdas olup benzer nitelikte altin gumus elektrum tunc ve demirdendir Bu mezar hediyelerinin en ilginclerini hatali olarak Hitit Gunes Kurslari diye adlandirilan geyik ve boga motifli son derece karmasik ve gelismis dokme ve dovme teknikleriyle yapilmis tunc diskler olusturmaktadir Buradan anlasilmaktadir ki Erken Tunc II doneminde biri Troia yoresinde digeriyse Orta Anadolu ve Karadeniz bolgeleri arasinda yer alan iki yerel madencilik okulu bulunmaktadir Diger bir onemli gelisme ise Anadolu da ilk kez bu donemde gorulen comlekci carkinin Troia da kullanimidir Comlekci carkinin Troia ya Mezopotamya dan deniz yoluyla geldigi dusunulmektedir Erken Tunc II doneminin sonlarinda Bati ve Guney Anadolu da buyuk yangin izlerine rastlanmistir Bircok yerlesimin issizlasmasi bu ortak felaketle ilgili gorulmektedir Ayrica bu felaketlerden sonra ortaya cikan yerlesme yerlerinin sayisinda meydana gelen 1 4 oranindaki azalma ve yakilip yikilan iskan yerlerinin tekrar iskan edilmemesi bu felaketlere birtakim gocebe topluluklarin yol actigini gostermektedir Ayni donemde Trakya ve Balkanlar da meydana gelen issizlasma bu topluluklarin Balkanlar uzerinden gelen Hint Avrupa kokenli Luviler in olabileceklerini gostermektedir Erken Tunc IIIMO 2300 yillarinda ortaya cikan bu felaketten sonra Erken Tunc III evresine gelinir Yerlesim yerleri onceki donemin ozelliklerini kucuk farklarla surdurmelerine ragmen cogu kucuk birer koy niteligindedir Bu donemde felaketlerden fazla etkilenmeyen Dogu Anadolu daki Norsuntepe Tepecik Arslantepe gibi nispeten buyuk merkezlere Pulur gibi yeni yerlesimler eklenmistir Dikkat cekici bir gelisme gorulmeksizin 500 600 yil kadar yasayan bu koysel yerlesimler MO 1700 yillarinda son bulmustur Dis baglantilarTAY 29 Haziran 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkiye Arkeolojik Yerlesmeleri Projesi