Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ermenistan Krallığı, aynı zamanda Büyük Ermenistan Krallığı, veya basitçe Büyük Ermenistan (Ermenice: Մեծ Հայք Mets Hayk;Latince: Armenia Maior), bazen Ermeni İmparatorluğu olarak da anılır, Antik Çağ'da bir monarşiydi. Hristiyanlığı devlet dini olarak kabul eden ilk devlettir. MÖ 321'den MS 428'e kadar varlığını sürdürmüştür. Tarihi, üç kraliyet hanedanı tarafından birbirini takip eden saltanatlara bölünmüştür: Orontid (MÖ 321–200 MÖ), Artaxiad (MÖ 189–MS 12) ve Arsacid (52-428).
Ermenistan Krallığı Մեծ Հայք | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| MÖ 331-MS 428 | |||||||||||
  Sol: Artaksiyad hanedanının yeniden inşa edilen sancağı Sağ: Arsacid hanedanının sancağı | |||||||||||
 Büyük Tigran İmparatorluğu, MÖ 95-66 | |||||||||||
| Tür | Satraplık, Monarşi, İmparatorluk, Roma eyaleti | ||||||||||
| Başkent | Armavir (MÖ 331-210) Yervandaşat (MÖ 210-176) Artaşat (MÖ 176-77; MS 69-120) Tigranakert (MÖ 77-MS 69) Eçmiyazin (120-330) Divin (336-428) | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Ermenice (konuşulan anadil) Yunanca Aramice İran dilleri (Partça ve Orta Farsça) | ||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||
| Kral, Kralların Kralı | |||||||||||
| |||||||||||
| Tarihî dönem | Klasik Antik Çağ, Orta Çağ | ||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Tarihi
Erken Tarihi
Önceleri Ararat yaylaları (Asurca: Urartu) olarak bilinen Doğu Anadolu, başlangıçta henüz üniter bir devlet veya ulus oluşturmayan kabilelerinin yaşadığı bir yerdi. Yaylalar ilk olarak Van Gölü civarında yaşayan kabileler tarafından Urartu (Urartuca: Biainili) çatısı altında birleştirildi. Krallık, Ağrı ve Bereketli Hilal'in dağlık bölgelerindeki siyasi üstünlük konusunda Asur Krallığı'na karşı meydan okudu.
Her iki krallık da MÖ 6. yüzyılda Doğu'dan komşu İrani işgalciler tarafından (Medler, ardından Ahameniş Persleri) ele geçirildi. Urartu toprakları, Ermenistan (Eski Farsça: Armina, Elamite: Harminuya, Akadca: Uraştu) adlı bir satraplık halinde yeniden düzenlendi. Ahameniş İmparatorluğu'nun MÖ 331'de Gaugamela Savaşı'nda Büyük İskender'in Makedonya İmparatorluğu tarafından yenilgiye uğramasına kadar Orontid Hanedanı, üç yüzyıl boyunca Ahameniş İmparatorluğu'na bağlı satraplar olarak hüküm sürdü. İskender'in MÖ 323'te ölümünden sonra, Neoptolemus adlı bir Makedon generali, MÖ 321'de ölene kadar Ermenistan'ı kontrol etti ve daha sonra Orontidler satrap olarak değil, krallar olarak başa geçtiler.
Orontid Hanedanı
İrani veya Ermeni kökenli olan Orontid hanedanına mensup III. Orontes ve Küçük Ermenistan'ın hükümdarı Mitridates, kendilerini bağımsız olarak tanıdılar ve böylece eski Ermeni satraplığını bir krallığa yükselterek Ermenistan ve Küçük Ermenistan krallıklarını kurdular. III. Orontes ayrıca Sper'in altın madenlerini ele geçirmek isteyen Tesalyalı komutan Menon'u da yendi.
Makedonya İmparatorluğu'nun ardılı Selevkos İmparatorluğu tarafından zayıflayan son Orontid kralı IV. Orontes, MÖ 200/201'de devrildi ve krallık, bizzat Orontid Hanedanı'na bağlı olduğu tahmin edilen ve bir Selevkos komutanı olan I. Artaxias tarafından ele geçirildi.
Artaksiad Hanedanı
Selevkos İmparatorluğu'nun Ermenistan üzerindeki etkisi, MÖ 190'da Magnesia Savaşı'nda Romalılar karşısında Selevkosların yenilgiye uğramalarından sonra zayıflamıştı. Böylece aynı yıl I. Artaşes tarafından Zariadres liderliğindeki Sophene Krallığı'nın yanı sıra Helenistik bir Ermeni devleti kuruldu. Artaşes, Yervandaşat'ı ele geçirdi, komşu kabileler pahasına Ermeni Yaylalarını birleştirdi ve Aras Nehri yakınında yeni kraliyet başkenti Artaşat'ı kurdu. Strabo ve Plutarkos'a göre, Hannibal, I. Artaşes'in Ermeni sarayında misafir oldu. Yeni şehir, Antik Yunan dünyasını Baktriya, Hindistan ve Karadeniz'e bağlayan ve Ermenilerin gelişmesine izin veren ticaret yollarının geçiş güzergahında stratejik bir konumda kurulmuştu. Büyük Tigran, devletinin güney komşularında süren sürekli iç çekişmelerde sınırlarını genişletmek için bir fırsat gördü. MÖ 83'te, bitmeyen iç savaşlardaki gruplardan birinin daveti üzerine Suriye'ye girdi ve kısa süre sonra kendisini Suriye'nin hükümdarı ilan etti (Selevkos İmparatorluğu'nu neredeyse sona erdirdi) ve 17 yıl boyunca barış içinde yönetti. Hükümdarlığının zirvesi sırasında Büyük Tigran, Ermenistan topraklarını Kafkasya'nın bazı bölgelerine ve şu anda Türkiye, İran, Suriye ve Lübnan'ın güneydoğusu olan bölgeye kadar genişleterek Doğu Anadolu'nun ötesine ulaşmış ve Ermenistan Krallığı'nı Roma'nın doğusundaki en güçlü devletlerden biri haline getirmişti.
Roma yönetimi
Ermenistan, MÖ 66'da Tigranakert Savaşı'ndan ve Ermenistan'ın müttefiki Pontus Kralı VI. Mithridatis'in nihai yenilgisinden sonra Antik Roma etki alanına girdi. İmparator Marcus Antonius krallığı MÖ 34'te işgal etti ve yendi, ancak Romalılar MÖ 32-30'da Roma Cumhuriyeti'nin Son İç Savaşı sırasında bölgedeki hegemonyasını kaybetti. MÖ 20'de Augustus, Partlarla bir ateşkes müzakere ederek Ermenistan'ı iki büyük güç arasında bir tampon bölge haline getirdi.
Augustus, MS 6'da V. Tigranes'i Ermenistan kralı olarak tahta çıkardı ancak Ermenistan Kraliçesi Erato ile birlikte ülkeyi yönetti. Romalılar daha sonra Ermenistan kralı olarak İberyalı Mitridates'i başa geçirdiler. Mitridates, Caligula tarafından tutuklandı ancak daha sonra Claudius tarafından yeniden tahta çıkarıldı. Bundan sonraki dönemde Ermenistan, her iki büyük gücün de karşıt hükümdarları ve darbecileri desteklediği Roma ve Partlar arasındaki çekişmenin odak noktasıydı. Partlar, MS 37'de Ermenistan'ı boyun eğmeye zorladı ancak MS 47'de Romalılar krallığın kontrolünü yeniden ele geçirdi. MS 51'de Ermenistan, Rhadamistus liderliğindeki Part destekli bir İberyalı istilasına uğradı. Ermenistan kralı VI. Tigranes MS 58'den itibaren hüküm sürdü, yine Roma desteğiyle tahta çıktı. Kargaşa dönemi, MS 66'da, I. Tiridates'in Nero'nun onayıyla Ermenistan kralı olarak taç giymesiyle sona erdi. Ermeni krallığının geri kalan tarihi boyunca, Roma hala onu hukuken bağımlı bir krallık olarak görüyordu ancak yönetici hanedan Part kökenliydi ve çağdaş Roma yazarları Nero'nun Ermenistan'ı fiilen Partlara verdiğini düşünüyorlardı.
Arşak Hanedanı
Nero yönetimindeki Roma İmparatorluğu, Roma'nın müttefiki Ermenistan Krallığı'nı işgal eden Partlara karşı bir sefer düzenledi (55-63). MS 60'ta Ermenistan'ı aldıktan sonra 62'de kaybeden Romalılar, Lejyon XV Apollinaris'i (bir Roma lejyonu) Pannonia'dan Suriye'nin legatusu olan General Gnaeus Domitius Corbulo'ya gönderdiler. 63 yılında, III. Gallica, V. Makedonica, X. Fretensis ve XXII lejyonları tarafından daha da güçlendirilen General Corbulo, I. Vologases yönetimindeki Part topraklarına girdi ve daha sonra Ermeni krallığını kral I. Vologases'in kardeşi I. Tiridates'e geri verdi.
Başka bir sefer, 162–165'te, Part kralı IV. Vologases'in Ermenistan'ı işgal etmesi ve baş generalini tahta geçirmesinden sonra, İmparator Lucius Verus tarafından yapıldı. Part tehdidine karşı koymak için Verus doğuya doğru yola çıktı. Ordusu önemli zaferler kazandı ve başkenti geri aldı. Ermeni kökenli bir Roma vatandaşı olan Sohaemus, yeni vasal kral olarak atandı. Ancak Roma kuvvetleri içinde yayılan bir salgın hastalık vakası sırasında, Partlar 166'da kaybettikleri toprakların çoğunu geri aldılar. Sohaemus Suriye'ye çekildi ve Arşak Hanedanı Ermenistan iktidarına geri döndü.
İran'da Arşak hanedanının yıkılmasından sonra ardılları olan başarılı Sasani İmparatorluğu, Ermenistan'da Pers hegemonyasını yeniden kurmayı amaçladı. Sasaniler 252'de Ermenistan'ı işgal etti. Ancak 287'de , Roma orduları tarafından Ermenistan Kralı ilan edildi. Aydınlatıcı Grigor'un Hristiyanlık inancını Ermenistan'da yaymasından sonra Tiridates Hristiyanlığı kabul etti ve Hristiyanlığı krallığının resmi dini ilan etti. Ermenistan'ın Hristiyanlığı kabul etmesi geleneksel tarihte, Roma İmparatoru Büyük I. Konstantin'in Hristiyanlığı kabul etmesinden ve Milano Fermanı'ndan çok daha önce 301 yılında gerçekleşmiştir.
387'de Ermenistan Krallığı, Doğu Roma İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında bölündü. Batı Ermenistan önce Küçük Ermenistan adı altında, daha sonra Bizans Ermenistanı adı altında Roma İmparatorluğu'nun bir eyaleti haline geldi; Doğu Ermenistan, 428'de yerel soylular kralı devirene ve Sasaniler onun yerine bir vali atayana ve Sasani Ermenistan'ı üzerindeki Marzpanlık dönemini başlatana kadar İran içinde bir krallık olarak kaldı. Tarihi Ermenistan'ın bu bölgeleri, Müslümanların İran'ı fethine kadar sıkı bir şekilde İran kontrolü altında kalırken Bizans tarafındaki bölgeler de 7. yüzyılda Arap orduları tarafından fethedilene kadar Bizans hakimiyetinde kaldı. 885 yılında, yıllar süren Roma, Pers ve Arap yönetiminden sonra Ermenistan, Bagratuni Hanedanlığı önderliğinde bağımsızlığını yeniden kazandı.
Kaynakça
- ^ . Oxford Reference (İngilizce). doi:10.1093/oi/authority.20110803095905405. 29 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Adontz, Nicolas (1970). The Reform of Justinian Armenia. Lisbon: Calouste Gulbenkian Foundation. s. 310.
- ^ Contreras, Amanda Proença Santos & Rodolfo. . www.bbc.com (İngilizce). 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2022.
- ^ . armenia.travel (İngilizce). 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2022.
- ^ Mach Chahin (2001). Kingdom of Armenia. Surrey: Routledge. s.185–190.
- ^ Encyclopaedia Iranica. Toumanoff, Cyril (1963). Studies in Christian Caucasian history. Washington DC: Georgetown University Press. s. 278. "The eponym's praenomen Orontes is as Iranian as the dynasty itself..."
- ^ Facella, Margherita (2021). "Orontids". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Online Edition. New York: Encyclopædia Iranica Foundation.
- ^ Garsoian, N. (2005). "TIGRAN II". Encyclopaedia Iranica. Tigran (Tigranes) II was the most distinguished member of the so-called Artašēsid/Artaxiad dynasty, which has now been identified as a branch of the earlier Eruandid [Orontid] dynasty of Iranian origin attested as ruling in Armenia from at least the 5th century BCE
- ^ Gaggero, Gianfranco (2016). "Armenians in Xenophon". Greek Texts and Armenian Traditions: An Interdisciplinary Approach. De Gruyter. The above mentioned Orontids..[..]..but also because the two satraps who were contemporaries of Xenophon's are explicitly stated to be Persian.
- ^ Allsen, Thomas T. (2011). The Royal Hunt in Eurasian History. University of Pennsylvania Press. s. 37.
- ^ Russell, J.R. (1986). "Armenia and Iran iii. Armenian Religion". Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 4. ss. 438–444.
- ^ Sartre, Maurice (2005). The Middle East Under Rome. Harvard University Press. s. 23.
The Commagene kings claimed to be descended from the Orontids, a powerful Iranian family that had ruled the area during the Achaemenid period. They were related to the Achaemenids who had built a kingdom...
- ^ Adrych, Philippa; Bracey, Robert; Dalglish, Dominic; Lenk, Stefanie; Wood, Rachel (2017). Elsner, Jaś (ed.). Images of Mithra. Oxford University Press. s. 138.
- ^ Ghafurov, Bobojon (1971). История иранского государства и культуры [History of the Iranian State and Culture] (PDF) (Rusça). Moscow: Nauka: Chief Editorial Office of Eastern Literature.
- ^ Maranci, Christina (2018). The Art of Armenia: An Introduction. Oxford University Press. p. 21.
- ^ M. J. Versluys. Visual Style and Constructing Identity in the Hellenistic World: Nemrud Dag and Commagene under Antiochos I. Cambridge University Press, 2017. s. 48; "Most scholars assume that Ptolemy was the first Commagenean king and that he descended from the Armenian Orontids. We know virtually nothing about the following decades. Samos II took power around 130 BC, as is concluded from some coins that have been preserved, showing a portrait with the inscription “king Samos.”
 | Ermenistan ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ermenistan Kralligi ayni zamanda Buyuk Ermenistan Kralligi veya basitce Buyuk Ermenistan Ermenice Մեծ Հայք Mets Hayk Latince Armenia Maior bazen Ermeni Imparatorlugu olarak da anilir Antik Cag da bir monarsiydi Hristiyanligi devlet dini olarak kabul eden ilk devlettir MO 321 den MS 428 e kadar varligini surdurmustur Tarihi uc kraliyet hanedani tarafindan birbirini takip eden saltanatlara bolunmustur Orontid MO 321 200 MO Artaxiad MO 189 MS 12 ve Arsacid 52 428 Ermenistan KralligiՄեծ ՀայքMO 331 MS 428Sol Artaksiyad hanedaninin yeniden insa edilen sancagi Sag Arsacid hanedaninin sancagiBuyuk Tigran Imparatorlugu MO 95 66TurSatraplik Monarsi Imparatorluk Roma eyaletiBaskentArmavir MO 331 210 Yervandasat MO 210 176 Artasat MO 176 77 MS 69 120 Tigranakert MO 77 MS 69 Ecmiyazin 120 330 Divin 336 428 Yaygin dil ler Ermenice konusulan anadil Yunanca Aramice Iran dilleri Partca ve Orta Farsca HukumetMonarsiKral Krallarin Krali MO 331 317 422 428Tarihi donemKlasik Antik Cag Orta Cag KurulusuMO 331 Akilisene BarisiMS 387 DagilisiMS 428Onculler ArdillarErmenistan Satrapligi Roma ImparatorluguSasani ImparatorluguTarihiErken Tarihi Onceleri Ararat yaylalari Asurca Urartu olarak bilinen Dogu Anadolu baslangicta henuz uniter bir devlet veya ulus olusturmayan kabilelerinin yasadigi bir yerdi Yaylalar ilk olarak Van Golu civarinda yasayan kabileler tarafindan Urartu Urartuca Biainili catisi altinda birlestirildi Krallik Agri ve Bereketli Hilal in daglik bolgelerindeki siyasi ustunluk konusunda Asur Kralligi na karsi meydan okudu Her iki krallik da MO 6 yuzyilda Dogu dan komsu Irani isgalciler tarafindan Medler ardindan Ahamenis Persleri ele gecirildi Urartu topraklari Ermenistan Eski Farsca Armina Elamite Harminuya Akadca Urastu adli bir satraplik halinde yeniden duzenlendi Ahamenis Imparatorlugu nun MO 331 de Gaugamela Savasi nda Buyuk Iskender in Makedonya Imparatorlugu tarafindan yenilgiye ugramasina kadar Orontid Hanedani uc yuzyil boyunca Ahamenis Imparatorlugu na bagli satraplar olarak hukum surdu Iskender in MO 323 te olumunden sonra Neoptolemus adli bir Makedon generali MO 321 de olene kadar Ermenistan i kontrol etti ve daha sonra Orontidler satrap olarak degil krallar olarak basa gectiler Orontid Hanedani Irani veya Ermeni kokenli olan Orontid hanedanina mensup III Orontes ve Kucuk Ermenistan in hukumdari Mitridates kendilerini bagimsiz olarak tanidilar ve boylece eski Ermeni satrapligini bir kralliga yukselterek Ermenistan ve Kucuk Ermenistan kralliklarini kurdular III Orontes ayrica Sper in altin madenlerini ele gecirmek isteyen Tesalyali komutan Menon u da yendi Makedonya Imparatorlugu nun ardili Selevkos Imparatorlugu tarafindan zayiflayan son Orontid krali IV Orontes MO 200 201 de devrildi ve krallik bizzat Orontid Hanedani na bagli oldugu tahmin edilen ve bir Selevkos komutani olan I Artaxias tarafindan ele gecirildi Artaksiad Hanedani Selevkos Imparatorlugu nun Ermenistan uzerindeki etkisi MO 190 da Magnesia Savasi nda Romalilar karsisinda Selevkoslarin yenilgiye ugramalarindan sonra zayiflamisti Boylece ayni yil I Artases tarafindan Zariadres liderligindeki Sophene Kralligi nin yani sira Helenistik bir Ermeni devleti kuruldu Artases Yervandasat i ele gecirdi komsu kabileler pahasina Ermeni Yaylalarini birlestirdi ve Aras Nehri yakininda yeni kraliyet baskenti Artasat i kurdu Strabo ve Plutarkos a gore Hannibal I Artases in Ermeni sarayinda misafir oldu Yeni sehir Antik Yunan dunyasini Baktriya Hindistan ve Karadeniz e baglayan ve Ermenilerin gelismesine izin veren ticaret yollarinin gecis guzergahinda stratejik bir konumda kurulmustu Buyuk Tigran devletinin guney komsularinda suren surekli ic cekismelerde sinirlarini genisletmek icin bir firsat gordu MO 83 te bitmeyen ic savaslardaki gruplardan birinin daveti uzerine Suriye ye girdi ve kisa sure sonra kendisini Suriye nin hukumdari ilan etti Selevkos Imparatorlugu nu neredeyse sona erdirdi ve 17 yil boyunca baris icinde yonetti Hukumdarliginin zirvesi sirasinda Buyuk Tigran Ermenistan topraklarini Kafkasya nin bazi bolgelerine ve su anda Turkiye Iran Suriye ve Lubnan in guneydogusu olan bolgeye kadar genisleterek Dogu Anadolu nun otesine ulasmis ve Ermenistan Kralligi ni Roma nin dogusundaki en guclu devletlerden biri haline getirmisti Roma yonetimi Ermenistan MO 66 da Tigranakert Savasi ndan ve Ermenistan in muttefiki Pontus Krali VI Mithridatis in nihai yenilgisinden sonra Antik Roma etki alanina girdi Imparator Marcus Antonius kralligi MO 34 te isgal etti ve yendi ancak Romalilar MO 32 30 da Roma Cumhuriyeti nin Son Ic Savasi sirasinda bolgedeki hegemonyasini kaybetti MO 20 de Augustus Partlarla bir ateskes muzakere ederek Ermenistan i iki buyuk guc arasinda bir tampon bolge haline getirdi Augustus MS 6 da V Tigranes i Ermenistan krali olarak tahta cikardi ancak Ermenistan Kralicesi Erato ile birlikte ulkeyi yonetti Romalilar daha sonra Ermenistan krali olarak Iberyali Mitridates i basa gecirdiler Mitridates Caligula tarafindan tutuklandi ancak daha sonra Claudius tarafindan yeniden tahta cikarildi Bundan sonraki donemde Ermenistan her iki buyuk gucun de karsit hukumdarlari ve darbecileri destekledigi Roma ve Partlar arasindaki cekismenin odak noktasiydi Partlar MS 37 de Ermenistan i boyun egmeye zorladi ancak MS 47 de Romalilar kralligin kontrolunu yeniden ele gecirdi MS 51 de Ermenistan Rhadamistus liderligindeki Part destekli bir Iberyali istilasina ugradi Ermenistan krali VI Tigranes MS 58 den itibaren hukum surdu yine Roma destegiyle tahta cikti Kargasa donemi MS 66 da I Tiridates in Nero nun onayiyla Ermenistan krali olarak tac giymesiyle sona erdi Ermeni kralliginin geri kalan tarihi boyunca Roma hala onu hukuken bagimli bir krallik olarak goruyordu ancak yonetici hanedan Part kokenliydi ve cagdas Roma yazarlari Nero nun Ermenistan i fiilen Partlara verdigini dusunuyorlardi Arsak Hanedani Nero yonetimindeki Roma Imparatorlugu Roma nin muttefiki Ermenistan Kralligi ni isgal eden Partlara karsi bir sefer duzenledi 55 63 MS 60 ta Ermenistan i aldiktan sonra 62 de kaybeden Romalilar Lejyon XV Apollinaris i bir Roma lejyonu Pannonia dan Suriye nin legatusu olan General Gnaeus Domitius Corbulo ya gonderdiler 63 yilinda III Gallica V Makedonica X Fretensis ve XXII lejyonlari tarafindan daha da guclendirilen General Corbulo I Vologases yonetimindeki Part topraklarina girdi ve daha sonra Ermeni kralligini kral I Vologases in kardesi I Tiridates e geri verdi Baska bir sefer 162 165 te Part krali IV Vologases in Ermenistan i isgal etmesi ve bas generalini tahta gecirmesinden sonra Imparator Lucius Verus tarafindan yapildi Part tehdidine karsi koymak icin Verus doguya dogru yola cikti Ordusu onemli zaferler kazandi ve baskenti geri aldi Ermeni kokenli bir Roma vatandasi olan Sohaemus yeni vasal kral olarak atandi Ancak Roma kuvvetleri icinde yayilan bir salgin hastalik vakasi sirasinda Partlar 166 da kaybettikleri topraklarin cogunu geri aldilar Sohaemus Suriye ye cekildi ve Arsak Hanedani Ermenistan iktidarina geri dondu Iran da Arsak hanedaninin yikilmasindan sonra ardillari olan basarili Sasani Imparatorlugu Ermenistan da Pers hegemonyasini yeniden kurmayi amacladi Sasaniler 252 de Ermenistan i isgal etti Ancak 287 de Roma ordulari tarafindan Ermenistan Krali ilan edildi Aydinlatici Grigor un Hristiyanlik inancini Ermenistan da yaymasindan sonra Tiridates Hristiyanligi kabul etti ve Hristiyanligi kralliginin resmi dini ilan etti Ermenistan in Hristiyanligi kabul etmesi geleneksel tarihte Roma Imparatoru Buyuk I Konstantin in Hristiyanligi kabul etmesinden ve Milano Fermani ndan cok daha once 301 yilinda gerceklesmistir 387 de Ermenistan Kralligi Dogu Roma Imparatorlugu ile Sasani Imparatorlugu arasinda bolundu Bati Ermenistan once Kucuk Ermenistan adi altinda daha sonra Bizans Ermenistani adi altinda Roma Imparatorlugu nun bir eyaleti haline geldi Dogu Ermenistan 428 de yerel soylular krali devirene ve Sasaniler onun yerine bir vali atayana ve Sasani Ermenistan i uzerindeki Marzpanlik donemini baslatana kadar Iran icinde bir krallik olarak kaldi Tarihi Ermenistan in bu bolgeleri Muslumanlarin Iran i fethine kadar siki bir sekilde Iran kontrolu altinda kalirken Bizans tarafindaki bolgeler de 7 yuzyilda Arap ordulari tarafindan fethedilene kadar Bizans hakimiyetinde kaldi 885 yilinda yillar suren Roma Pers ve Arap yonetiminden sonra Ermenistan Bagratuni Hanedanligi onderliginde bagimsizligini yeniden kazandi Kaynakca Oxford Reference Ingilizce doi 10 1093 oi authority 20110803095905405 29 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Adontz Nicolas 1970 The Reform of Justinian Armenia Lisbon Calouste Gulbenkian Foundation s 310 Contreras Amanda Proenca Santos amp Rodolfo www bbc com Ingilizce 1 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2022 armenia travel Ingilizce 26 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2022 Mach Chahin 2001 Kingdom of Armenia Surrey Routledge s 185 190 Encyclopaedia Iranica Toumanoff Cyril 1963 Studies in Christian Caucasian history Washington DC Georgetown University Press s 278 The eponym s praenomen Orontes is as Iranian as the dynasty itself Facella Margherita 2021 Orontids In Yarshater Ehsan ed Encyclopaedia Iranica Online Edition New York Encyclopaedia Iranica Foundation Garsoian N 2005 TIGRAN II Encyclopaedia Iranica Tigran Tigranes II was the most distinguished member of the so called Artasesid Artaxiad dynasty which has now been identified as a branch of the earlier Eruandid Orontid dynasty of Iranian origin attested as ruling in Armenia from at least the 5th century BCE Gaggero Gianfranco 2016 Armenians in Xenophon Greek Texts and Armenian Traditions An Interdisciplinary Approach De Gruyter The above mentioned Orontids but also because the two satraps who were contemporaries of Xenophon s are explicitly stated to be Persian Allsen Thomas T 2011 The Royal Hunt in Eurasian History University of Pennsylvania Press s 37 Russell J R 1986 Armenia and Iran iii Armenian Religion Encyclopaedia Iranica Vol II Fasc 4 ss 438 444 Sartre Maurice 2005 The Middle East Under Rome Harvard University Press s 23 The Commagene kings claimed to be descended from the Orontids a powerful Iranian family that had ruled the area during the Achaemenid period They were related to the Achaemenids who had built a kingdom Adrych Philippa Bracey Robert Dalglish Dominic Lenk Stefanie Wood Rachel 2017 Elsner Jas ed Images of Mithra Oxford University Press s 138 Ghafurov Bobojon 1971 Istoriya iranskogo gosudarstva i kultury History of the Iranian State and Culture PDF Rusca Moscow Nauka Chief Editorial Office of Eastern Literature Maranci Christina 2018 The Art of Armenia An Introduction Oxford University Press p 21 M J Versluys Visual Style and Constructing Identity in the Hellenistic World Nemrud Dag and Commagene under Antiochos I Cambridge University Press 2017 s 48 Most scholars assume that Ptolemy was the first Commagenean king and that he descended from the Armenian Orontids We know virtually nothing about the following decades Samos II took power around 130 BC as is concluded from some coins that have been preserved showing a portrait with the inscription king Samos Ermenistan ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz