Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
II. Tigran, II. Dikran ya da daha çok bilinen adıyla Büyük Tigran (Ermenice: Տիգրան Մեծ, Tigran Mets; Latince: Tigranes Magnus; Yunanca: Τιγράνης ὁ Μέγας, Tigranis ho Megas), MÖ 95-MÖ 55 arasında egemenlik süren Ermenistan imparatoru. Yönetimi sırasında ülkesi, Roma Cumhuriyeti'nin doğusundaki en güçlü devlet ve bir süper güç durumuna yükselmiştir.
| II. Tigran | |
|---|---|
| Krallar Kralı | |
 Bir antik Ermeni parası üzerinde Büyük Tigran. | |
| Ermenistan İmparatoru | |
| Hüküm süresi | MÖ 95-MÖ 55 |
| Önce gelen | I. Tigran |
| Sonra gelen | II. Artavazd |
| Doğum | MÖ 140 |
| Ölüm | MÖ 55 |
| Eş(ler)i | Pontuslu Kleopatra |
| Hanedan | Artaşes Hanedanı |
| Babası | I. Artavazd ya da I. Tigran |
| Dini | Zerdüştçülük |
Yaşamı
Tigran, I. Tigran döneminde Ermenilerin MÖ 112-111 tarihli Part yenilgisi üzerine II. Mithridates'in sarayına tutsak verilmiştir. Sonrasında Tigran, MÖ 95'te I. Tigran'ın ölümüyle, Ermenistan tahtına oturmak için tutsaklığına son verilmesi yönünde istekte bulununca, Partlar, Ermenistan'ın Yetmiş Vadi'sini Part İmparatorluğu'na bırakma koşulu koşmuş ve Tigran bunu onaylayarak II. Tigran olarak Ermenistan tahtına oturmuştur.
Tahta oturunca nahararların etkisini kırarak yetkisini sağlamlaştırıp orduyu güçlendirdikten sonra Artanes yönetiminde bulunan Tsopk Krallığı'nı, MÖ 94'te ele geçirip hanedanı ortadan kaldırmıştır. Bu gelişmeler üzerine Pontus İmparatoru VI. Mithridates, II. Tigran'a bağlaşıklık teklifinde bulunmuş ve böylece Tigran'ın, VI. Mithridates'in kızı Kleopatra ile evlenmesiyle bu bağlaşım kurulmuştur. Buna göre Tigran doğuya ağırlık verirken Mithridates batıya, Roma Cumhuriyeti üzerine yönelecektir. Sonrasında birlikte Kapadokya'yı işgal etmeleri üzerine Roma, buna karşılık olarak Lucius Cornelius Sulla'yı, Tigran-Mithridates birliğine karşılık vermesi için görevlendirmeye karar vermiştir. Ne var ki Sulla, Kapadokya'da karşılaştığı Tigran'ca yenilgiye uğratılmış ve Roma müdahalesi başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
II Mithridates'in MÖ 88'deki ölümüyle Arşaklı İmparatorluğu, Sakaların akınlarına maruz kalmıştır. Kartli ile Albanya krallıklarını kendine bağlamış bulunan Tigran, yönünü Kafkaslar'dan İran'a çevirerek Arşaklı İmparatorluğu'na saldırmış ve öncelikle Yetmiş Vadi'yi geri almıştır. Sonrasında Arşaklı haberleşme düzeneğini yok etmiş ve bir şaşırtmaca aracılığıyla Part ordusunu önce Mezopotamya'da sonra Azerbaycan'da yenmiştir. Tigran'ı durduramayan Arşaklılar, ağır bir antlaşma imzalayarak barışı sağlayabilmiştir. MÖ 87-86 arasında bitirilen bu sefer ile Atropatene Krallığı'nı da kendine bağlamış ve Hamedan ile çevresini ele geçirmiş bulunan Tigran, Mezopotamya'ya girerek Adiabene, Karduya, Mygdonia, Osroene ve Kommagene krallıklarını kendine bağlamıştır.
Selevkos İmparatorluğu'nda sürmekte olan iktidar mücadelelerinden bezen halk, MÖ 83'te Krallar Kralı Büyük Tigran'ı, kendilerini yönetmesi için çağırmış ve böylece Tigran, Selevkos İmparatorluğu'nun topraklarını ele geçirmiştir. Kilikya'dan Fenike'ye uzanan ve imparatorluğa büyük bir deniz gücü katan yeni eyaletin başına ise Komutan Magadates geçirilmiştir. Büyük Tigran, güneye doğru ilerlemeyi sürdürerek Yehuda ile Nebati devletlerini, hegemonyası altında aldıktan sonra Basra körfezi Arapları ile de müttefiklik kurulmuştur ve aynı dönemde, akınlarıyla Ermenistan'a, Partlara sefer düzenleme olanağı sağlamış bulunan Türklerle oluşturulan bir bağlaşım görülmektedir. Tigran'ın, güneye doğru ilerlemesinin bir sonucu da Mısır üzerinde sağladığı nüfuzu olmuştur. Buna göre Ermeni imparatoru, XII. Ptolemaios'un, Mısır tahtına oturmasında etkili olmuştur. Büyük Tigran tüm bu gelişmeler üzerine, Akdeniz'e ulaşmasıyla başkentlik konumuna getirmiş olduğu Antakya'dan sonra imparatorluğu için yeni başkenti, Van gölünün güneybatısında, Tigranakert adıyla kurduğu kente taşımıştır.
İlerleyen yıllarda Roma'ya yenilen VI. Mithridates, Ermenistan'a sığınmıştır. Roma ordusunu yönlendirmekte olan Lucius Licinius Lucullus, Mithridates'i istediyse de bu isteği geri çevrilince Ermenistan'a saldırmıştır. O sırada Fenike'de bulunan Tigran yerine komutanlarından biri Mithrobazanes, Lucullus ile karşılaşmış ve Roma'ya göre çok daha küçük bulunan ordusuyla Lucullus'a karşı koymuştur. Ne var ki Mithrobazanes'in savaş sırasındaki ölümüyle Ermeni ordusu dağılmıştır. Bunun üzerine kuzeye yönelen Büyük Tigran, MÖ 6 Ekim 69'da Tigranakert Savaşı'nda Roma ile çarpışmış ancak çarpışma sürerken daha kapsamlı bir ordu toplamaya karar vererek geri çekilmiştir. Bu sırada Romalılarca kuşatılmış bulunan Tigranakert, Yunan muhafızların ihanetiyle içeriden kapıların açılmasıyla düşmüştür. Tigran ise Lucullus tarafından yönetilen, 40.000 kişilik Roma ordusunu, 6.000 kişilik atlı birliğiyle aşarak şehre girmiş ve haremi ile ülke hazinesini kurtardıktan sonra Roma ordusunu yeniden aşarak şehirden çıkmıştır.MÖ 68'e gelindiğinde Artaşat önlerine varan, Lucullus önderliğindeki Roma ordusu ile, Büyük Tigran ile Büyük Mithridates önderliğindeki ordu, Murat ırmağı kıyısında karşı karşıya gelmiş ve Artaşat Savaşı ile Roma ordusu bozguna uğramıştır. MÖ 67'de Büyük Tigran ile Büyük Mithridates tarafından yönlendirilen ordu karşısında, Roma ordusu, Zela Savaşı ile yeniden yenilmiştir. Böylece, Lucullus'un hareketi, başarısız bir yağma girişimi olarak sonuçlanmış ve Tigran, Roma'nın eline düşen Tigranakert'i geri almıştır.
Roma'ya kaçan Lucullus'un görevden alınmasıyla yerine, MÖ 67'de Gnaeus Pompeius atanmıştır. Part İmparatorluğu ile anlaşan Roma, Ermeni-Pontus bağlaşımına eş zamanlı saldırı düzenlemiş ve Roma, Pontus ile savaşırken Arşaklı da Ermenistan'a yürümüştür. Arşaklı İmparatorluğu'nu yönetmekte bulunan III. Farhad aynı zamanda, babasının tahtına oturmak isteyen, Büyük Tigran'ın adaş oğlunu da yanına alarak Artaşat'ı kuşatmıştır. Ancak Büyük Tigran karşısında tutunamayan Farhad, ülkesine dönmüştür. Babası Büyük Tigran ile tek başına yüzleşmek zorunda kalan Tigran ise babasına yenilerek Pompeius'a sığınmıştır. Büyük Tigran, Roma'nın elinde bulunan Galatya'yı ele geçirmiş ve Büyük Mithridates'i, daha kalabalık ordusuyla yenen Pompeius ise MÖ 66'da Büyük Tigran ile antlaşmıştır. 74 yaşına varmış olan Büyük Tigran, antlaşma gereği Akdeniz kıyı şeridindeki varlığına son vermeyi onaylamış, Roma ise Arşaklılarla yapmış bulunduğu antlaşmayı yok saymış ve Tigran'ın Krallar Kralı unvanını onaylarken Arşaklı hükümdarının, bu unvanı edinmesine, Ermenilerle birlikte karşı çıkmıştır. Ayrıca Büyük Tigran, Roma'ya sığınmış hain oğlunun ise Roma'da tutsak olarak kalmasını uygun görmüştür. Bundan sonra Büyük Tigran, Roma'nın müttefiki olarak, MÖ 55'teki ölümüne değin, Krallar Kralı unvanı ile imparatorluğunu barış içinde yönetmiştir.
Kalıtı ile tanınırlığı
Kalıtı
Büyük Tigran, egemenliği süresince beşi Tigranakert ve ikisi Tigranavan olmak üzere yedi kent kurmuştur. Bunlardan başkent niteliğindeki Tigranakert ise Büyük Tigran egemenliğinde, döneminin, büyüklük ve zenginlik bakımından en ileri düzeydeki kentlerinden biri olup şu anda Diyarbakır olarak adlandırılmaktadır.
Tanınırlığı
Tarihsel açıdan bakıldığında Cicero'nun, Büyük Tigran adının, Roma'ya korku saldığını belirtmiş olduğu görülmektedir.Niccolò Machiavelli ise Savaş Sanatı'nda, Büyük Tigran ile atlı birliğine göndermede bulunmuştur. Ayrıca Büyük Tigran üzerine, şimdiye değin, 1724 tarihli La virtu trionfante dell'amore e dell'odio ovvero il Tigrane adlı yapıtı ile Antonio Vivaldi gibi belirgin İtalyan ve Alman besteciler içinde olmak üzere Batılı bestecilerce toplamda 24 opera bestelenmiştir.
Çağdaş dönemde ise Razmik Panosyan'a göre Büyük Tigran'ın imparatorluğu, Ermeniler için bir övünç kaynağıdır.Denizden denize Ermenistan (Ermenice: ծովից ծով Հայաստան, Tsovits tsov Hayastan) söylemi ise Ermenilerce, Büyük Tigran'ın Hazar denizinden Akdeniz'e yayılan imparatorluğuna bir gönderme olarak yaygınca kullanılmaktadır.
Galeri
-
![image]()
Büyük Tigran'ın portresi. -
![image]()
Büyük Tigran'ın bir betimlemesi. -
![image]()
Büyük Tigran ile çevresinde bağlı kralları. -
![image]()
Bir yüzünde Büyük Tigran, bir yüzünde tanrılar betimlemesi olan bir Ermeni parası. -
![image]()
Büyük Tigran heykeli. -
![image]()
Büyük Tigran'ın Erivan'da heykeli.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ Simon Payaslian (2006). "THE HISTORY OF ARMENIA (ERMENİSTAN TARİHİ)". dergipark.org.tr. Tuna Saylan tarafından çevrildi. 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından .
- ^ Ubbo Emmius (1620). Appendix Genealogica: illustrando operi chronologico adjecta. Excudebat Ioannes Sassivs. s. D5. 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2019.
- ^ Manaseryan, Ruben (2007). Տիգրան Մեծ՝ Հայկական Պայքարը Հռոմի և Պարթևաստանի Դեմ, մ.թ.ա. 94–64 թթ. [Tigran the Great: The Armenian Struggle Against Rome and Parthia, 94–64 B.C.] (Ermenice). Erivan: Lusakan Publishing. s. needed.
- ^ Armen, Herant K. (1940). Tigran The Great. Avondale Press.
- ^ Manaseryan, Ruben (1985). "Տիգրան Բ [Tigran II]". Armenian Soviet Encyclopedia (Ermenice). 11. Erivan: Armenian Encyclopedia Publishing. ss. 697-698.
- ^ a b c Kurdoghlian, Mihran (1996). Պատմութիւն Հայոց [History of Armenia, Volume I] (Ermenice). Atina: Council of National Education Publishing. ss. 67-76.
- ^ Appian. The Civil Wars, 1.55 3 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ Bevan, Edwyn Robert (1902). The House of Seleucus (İngilizce).
- ^ Movsisyan ile Sukyasyan (2006). Vatansever Hükümdar Büyük Tigran.
- ^ Greenhalgh 1981, s. 74.
- ^ Keaveney 1992, ss. 106-107.
- ^ Dupuy ile Dupuy, R.E. ile T.N. The Encyclopaedia of Military History (İngilizce).
- ^ Greenhalgh 1981, s. 115.
- ^ Fuller, J.F.C. (1965). Julius Caesar: Man, Soldier, and Tyrant. Londra: Eyre & Spottiswoode. s. 45. ISBN .
- ^ Boyajian, Zabelle C. (1916). An Anthology of Legends and Poems of Armenia. Aram Raffi, James Bryce. Londra: J.M. Dent & sons, ltd. s. 117.
- ^ Payaslian, Simon (2007). The History of Armenia. New York: Palgrave Macmillan. s. 22. ISBN .
- ^ . Long Beach Opera. 25 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2013.
- ^ Kharmandarian, M. S. (1975). "Arşivlenmiş kopya" Опера «Тигран» Алессандро Скарлатти. Lraber Hasarakakan Gitutyunneri (Rusça), 3. ss. 59-69. 6 Ocak 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Haziran 2019.
- ^ Panossian, Razmik (2006). The Armenians: From Kings and Priests to Merchants and Commissars. New York: Columbia University Press. s. 42. ISBN .
- ^ Verluise, Pierre (1995). Armenia in Crisis: The 1988 Earthquake. Detroit: Wayne State University Press. s. xxiv. ISBN .
- ^ Coe, Barbara (2005). Changing Seasons: Letters from Armenia. Victoria, B.C.: Trafford. s. 215. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
II Tigran II Dikran ya da daha cok bilinen adiyla Buyuk Tigran Ermenice Տիգրան Մեծ Tigran Mets Latince Tigranes Magnus Yunanca Tigranhs ὁ Megas Tigranis ho Megas MO 95 MO 55 arasinda egemenlik suren Ermenistan imparatoru Yonetimi sirasinda ulkesi Roma Cumhuriyeti nin dogusundaki en guclu devlet ve bir super guc durumuna yukselmistir II TigranKrallar KraliBir antik Ermeni parasi uzerinde Buyuk Tigran Ermenistan ImparatoruHukum suresiMO 95 MO 55Once gelenI TigranSonra gelenII ArtavazdDogumMO 140OlumMO 55Es ler iPontuslu KleopatraHanedanArtases HanedaniBabasiI Artavazd ya da I TigranDiniZerdustculukAntakya antik kentinde darb edilmis Tetradrahmi kategorisinde olan antik sikke Sikke on yuzde iki kartal arasinda yildizla suslenmis tac giyen Buyuk Tigranes Arka tip Antakya Tyche si kayanin uzerinde oturmus defne dali tutuyor Asagida nehir tanrisi Orontes saga dogru yuzuyor Arka tip sagda BASILEWS BASILEOS solda TIGRANOY TIGRANOU lejanti Yasami Tigran I Tigran doneminde Ermenilerin MO 112 111 tarihli Part yenilgisi uzerine II Mithridates in sarayina tutsak verilmistir Sonrasinda Tigran MO 95 te I Tigran in olumuyle Ermenistan tahtina oturmak icin tutsakligina son verilmesi yonunde istekte bulununca Partlar Ermenistan in Yetmis Vadi sini Part Imparatorlugu na birakma kosulu kosmus ve Tigran bunu onaylayarak II Tigran olarak Ermenistan tahtina oturmustur Tahta oturunca nahararlarin etkisini kirarak yetkisini saglamlastirip orduyu guclendirdikten sonra Artanes yonetiminde bulunan Tsopk Kralligi ni MO 94 te ele gecirip hanedani ortadan kaldirmistir Bu gelismeler uzerine Pontus Imparatoru VI Mithridates II Tigran a baglasiklik teklifinde bulunmus ve boylece Tigran in VI Mithridates in kizi Kleopatra ile evlenmesiyle bu baglasim kurulmustur Buna gore Tigran doguya agirlik verirken Mithridates batiya Roma Cumhuriyeti uzerine yonelecektir Sonrasinda birlikte Kapadokya yi isgal etmeleri uzerine Roma buna karsilik olarak Lucius Cornelius Sulla yi Tigran Mithridates birligine karsilik vermesi icin gorevlendirmeye karar vermistir Ne var ki Sulla Kapadokya da karsilastigi Tigran ca yenilgiye ugratilmis ve Roma mudahalesi basarisizlikla sonuclanmistir II Mithridates in MO 88 deki olumuyle Arsakli Imparatorlugu Sakalarin akinlarina maruz kalmistir Kartli ile Albanya kralliklarini kendine baglamis bulunan Tigran yonunu Kafkaslar dan Iran a cevirerek Arsakli Imparatorlugu na saldirmis ve oncelikle Yetmis Vadi yi geri almistir Sonrasinda Arsakli haberlesme duzenegini yok etmis ve bir sasirtmaca araciligiyla Part ordusunu once Mezopotamya da sonra Azerbaycan da yenmistir Tigran i durduramayan Arsaklilar agir bir antlasma imzalayarak barisi saglayabilmistir MO 87 86 arasinda bitirilen bu sefer ile Atropatene Kralligi ni da kendine baglamis ve Hamedan ile cevresini ele gecirmis bulunan Tigran Mezopotamya ya girerek Adiabene Karduya Mygdonia Osroene ve Kommagene kralliklarini kendine baglamistir Buyuk Tigran ile cevresinde bagli krallari Selevkos Imparatorlugu nda surmekte olan iktidar mucadelelerinden bezen halk MO 83 te Krallar Krali Buyuk Tigran i kendilerini yonetmesi icin cagirmis ve boylece Tigran Selevkos Imparatorlugu nun topraklarini ele gecirmistir Kilikya dan Fenike ye uzanan ve imparatorluga buyuk bir deniz gucu katan yeni eyaletin basina ise Komutan Magadates gecirilmistir Buyuk Tigran guneye dogru ilerlemeyi surdurerek Yehuda ile Nebati devletlerini hegemonyasi altinda aldiktan sonra Basra korfezi Araplari ile de muttefiklik kurulmustur ve ayni donemde akinlariyla Ermenistan a Partlara sefer duzenleme olanagi saglamis bulunan Turklerle olusturulan bir baglasim gorulmektedir Tigran in guneye dogru ilerlemesinin bir sonucu da Misir uzerinde sagladigi nufuzu olmustur Buna gore Ermeni imparatoru XII Ptolemaios un Misir tahtina oturmasinda etkili olmustur Buyuk Tigran tum bu gelismeler uzerine Akdeniz e ulasmasiyla baskentlik konumuna getirmis oldugu Antakya dan sonra imparatorlugu icin yeni baskenti Van golunun guneybatisinda Tigranakert adiyla kurdugu kente tasimistir Buyuk Tigran egemenligi altinda Ermenistan Imparatorlugu nun en genis sinirlari ve bazi hegemonya alanlari Ilerleyen yillarda Roma ya yenilen VI Mithridates Ermenistan a siginmistir Roma ordusunu yonlendirmekte olan Lucius Licinius Lucullus Mithridates i istediyse de bu istegi geri cevrilince Ermenistan a saldirmistir O sirada Fenike de bulunan Tigran yerine komutanlarindan biri Mithrobazanes Lucullus ile karsilasmis ve Roma ya gore cok daha kucuk bulunan ordusuyla Lucullus a karsi koymustur Ne var ki Mithrobazanes in savas sirasindaki olumuyle Ermeni ordusu dagilmistir Bunun uzerine kuzeye yonelen Buyuk Tigran MO 6 Ekim 69 da Tigranakert Savasi nda Roma ile carpismis ancak carpisma surerken daha kapsamli bir ordu toplamaya karar vererek geri cekilmistir Bu sirada Romalilarca kusatilmis bulunan Tigranakert Yunan muhafizlarin ihanetiyle iceriden kapilarin acilmasiyla dusmustur Tigran ise Lucullus tarafindan yonetilen 40 000 kisilik Roma ordusunu 6 000 kisilik atli birligiyle asarak sehre girmis ve haremi ile ulke hazinesini kurtardiktan sonra Roma ordusunu yeniden asarak sehirden cikmistir MO 68 e gelindiginde Artasat onlerine varan Lucullus onderligindeki Roma ordusu ile Buyuk Tigran ile Buyuk Mithridates onderligindeki ordu Murat irmagi kiyisinda karsi karsiya gelmis ve Artasat Savasi ile Roma ordusu bozguna ugramistir MO 67 de Buyuk Tigran ile Buyuk Mithridates tarafindan yonlendirilen ordu karsisinda Roma ordusu Zela Savasi ile yeniden yenilmistir Boylece Lucullus un hareketi basarisiz bir yagma girisimi olarak sonuclanmis ve Tigran Roma nin eline dusen Tigranakert i geri almistir Roma ya kacan Lucullus un gorevden alinmasiyla yerine MO 67 de Gnaeus Pompeius atanmistir Part Imparatorlugu ile anlasan Roma Ermeni Pontus baglasimina es zamanli saldiri duzenlemis ve Roma Pontus ile savasirken Arsakli da Ermenistan a yurumustur Arsakli Imparatorlugu nu yonetmekte bulunan III Farhad ayni zamanda babasinin tahtina oturmak isteyen Buyuk Tigran in adas oglunu da yanina alarak Artasat i kusatmistir Ancak Buyuk Tigran karsisinda tutunamayan Farhad ulkesine donmustur Babasi Buyuk Tigran ile tek basina yuzlesmek zorunda kalan Tigran ise babasina yenilerek Pompeius a siginmistir Buyuk Tigran Roma nin elinde bulunan Galatya yi ele gecirmis ve Buyuk Mithridates i daha kalabalik ordusuyla yenen Pompeius ise MO 66 da Buyuk Tigran ile antlasmistir 74 yasina varmis olan Buyuk Tigran antlasma geregi Akdeniz kiyi seridindeki varligina son vermeyi onaylamis Roma ise Arsaklilarla yapmis bulundugu antlasmayi yok saymis ve Tigran in Krallar Krali unvanini onaylarken Arsakli hukumdarinin bu unvani edinmesine Ermenilerle birlikte karsi cikmistir Ayrica Buyuk Tigran Roma ya siginmis hain oglunun ise Roma da tutsak olarak kalmasini uygun gormustur Bundan sonra Buyuk Tigran Roma nin muttefiki olarak MO 55 teki olumune degin Krallar Krali unvani ile imparatorlugunu baris icinde yonetmistir Kaliti ile taninirligi II Tigran doneminde basilan paraKaliti Buyuk Tigran egemenligi suresince besi Tigranakert ve ikisi Tigranavan olmak uzere yedi kent kurmustur Bunlardan baskent niteligindeki Tigranakert ise Buyuk Tigran egemenliginde doneminin buyukluk ve zenginlik bakimindan en ileri duzeydeki kentlerinden biri olup su anda Diyarbakir olarak adlandirilmaktadir Taninirligi Tarihsel acidan bakildiginda Cicero nun Buyuk Tigran adinin Roma ya korku saldigini belirtmis oldugu gorulmektedir Niccolo Machiavelli ise Savas Sanati nda Buyuk Tigran ile atli birligine gondermede bulunmustur Ayrica Buyuk Tigran uzerine simdiye degin 1724 tarihli La virtu trionfante dell amore e dell odio ovvero il Tigrane adli yapiti ile Antonio Vivaldi gibi belirgin Italyan ve Alman besteciler icinde olmak uzere Batili bestecilerce toplamda 24 opera bestelenmistir Cagdas donemde ise Razmik Panosyan a gore Buyuk Tigran in imparatorlugu Ermeniler icin bir ovunc kaynagidir Denizden denize Ermenistan Ermenice ծովից ծով Հայաստան Tsovits tsov Hayastan soylemi ise Ermenilerce Buyuk Tigran in Hazar denizinden Akdeniz e yayilan imparatorluguna bir gonderme olarak yayginca kullanilmaktadir GaleriBuyuk Tigran in portresi Buyuk Tigran in bir betimlemesi Buyuk Tigran ile cevresinde bagli krallari Bir yuzunde Buyuk Tigran bir yuzunde tanrilar betimlemesi olan bir Ermeni parasi Buyuk Tigran heykeli Buyuk Tigran in Erivan da heykeli Ayrica bakinizErmenistan ImparatorluguKaynakca Arsivlenmis kopya PDF 31 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 14 Subat 2021 Simon Payaslian 2006 THE HISTORY OF ARMENIA ERMENISTAN TARIHI dergipark org tr Tuna Saylan tarafindan cevrildi 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan Ubbo Emmius 1620 Appendix Genealogica illustrando operi chronologico adjecta Excudebat Ioannes Sassivs s D5 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2019 Manaseryan Ruben 2007 Տիգրան Մեծ Հայկական Պայքարը Հռոմի և Պարթևաստանի Դեմ մ թ ա 94 64 թթ Tigran the Great The Armenian Struggle Against Rome and Parthia 94 64 B C Ermenice Erivan Lusakan Publishing s needed Armen Herant K 1940 Tigran The Great Avondale Press Manaseryan Ruben 1985 Տիգրան Բ Tigran II Armenian Soviet Encyclopedia Ermenice 11 Erivan Armenian Encyclopedia Publishing ss 697 698 a b c Kurdoghlian Mihran 1996 Պատմութիւն Հայոց History of Armenia Volume I Ermenice Atina Council of National Education Publishing ss 67 76 Appian The Civil Wars 1 55 3 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bevan Edwyn Robert 1902 The House of Seleucus Ingilizce Movsisyan ile Sukyasyan 2006 Vatansever Hukumdar Buyuk Tigran Greenhalgh 1981 s 74 Keaveney 1992 ss 106 107 Dupuy ile Dupuy R E ile T N The Encyclopaedia of Military History Ingilizce Greenhalgh 1981 s 115 Fuller J F C 1965 Julius Caesar Man Soldier and Tyrant Londra Eyre amp Spottiswoode s 45 ISBN 978 0 306 80422 9 Boyajian Zabelle C 1916 An Anthology of Legends and Poems of Armenia Aram Raffi James Bryce Londra J M Dent amp sons ltd s 117 Payaslian Simon 2007 The History of Armenia New York Palgrave Macmillan s 22 ISBN 978 1 4039 7467 9 Long Beach Opera 25 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Agustos 2013 Kharmandarian M S 1975 Arsivlenmis kopya Opera Tigran Alessandro Skarlatti Lraber Hasarakakan Gitutyunneri Rusca 3 ss 59 69 6 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Haziran 2019 Panossian Razmik 2006 The Armenians From Kings and Priests to Merchants and Commissars New York Columbia University Press s 42 ISBN 9780231139267 Verluise Pierre 1995 Armenia in Crisis The 1988 Earthquake Detroit Wayne State University Press s xxiv ISBN 9780814325278 Coe Barbara 2005 Changing Seasons Letters from Armenia Victoria B C Trafford s 215 ISBN 9781412070225