Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Escherichia coli O157:H7 "koli basili" tabir edilen E. coli bakterisinin en zararlı tipi sayılır; bir gıda zehirlenmesi etmeni olup hemorajik kolit denen hastalığa neden olur. Enfeksiyon bağırsak krampları ile başlar, bunu önce sulu ishal, sonra da çoğu zaman kanlı ishal izler. Bazen küçük çocuklarda hemolitik üremik sendrom olarak adlandırılan böbrek yetmezliği meydan gelir. Genelde bu bakteriyi içeren kıyma etin az pişirilerek yenmesi sonucu hasta olunur. Bakteri ayrıca kişiden kişiye dokunma yoluyla, pastörize edilmemiş süt içmekle, bakterinin karıştığı suyla sulanmış sebze veya meyvelerin yenmesiyle, böyle suda yüzmek veya onu içmek yoluyla da bulaşır.
| Escherichia coli O157:H7 | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 E. coli O157:H7'nin TEM fotoğrafı | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Escherichia coli (Migula 1895) Castellani and Chalmers 1919 | |||||||||||||||
Mikrobiyoloji
Escherichia coli O157:H7 serotipi, Shiga benzeri toksin(ler) salgılayan, çubuk şekilli Gram-negatif bir bakteridir. E. coli bakterisinin yüzlerce serotipinden biridir. Çoğu suş zararsız olup sağlıklı insan ve hayvanların bağırsaklarında yaşamasına karşın, bu serotipi oluşturan suşlar güçlü bir toksin salgılar ve ağır hastalığa neden olur. Bu serotip, patojenik E. coli 'lerin "Enterohemorajik E. coli" veya EHEC, olarak adlandırılan grubuna dahildir. Buna alternatif adlandırmalar olan "Verotoksin üreten E. coli" (VTEC) veya daha ender olarak "Shiga-benzeri Toksin üreten E. coli" (STEC) adları onun toksin üretme yeteneğine değinir.
Serotip ismindeki "O" (sıfır değil, büyük O), somatik antijen numarasına, "H" ise flagella antijenine değinir. Başka serotipler (genelde daha hafif) hastalığa neden olur; burada yalnızca O157:H7 bileşimine sahip olanlar incelenecektir.
E. coli O157:H7 1982'de ABD'de bir kanlı ishal salgınında ilk defa tanımlanmıştır. 1996-97'da İskoçya'da bu bakteri yüzünden 21 kişi hayatlarını kaybetmişlerdir. Bu serotipli bakteri yüzünden ABD'de yılda ortalama 73,000 vaka, 60 dolayında ölüm meydana gelir.
Yayılması
Enfeksiyonun başlıca kaynağı az pişmiş kıymadır, diğer kaynaklar pastörize edilmemiş süt ve meyve suyu, çiğ sebze ve şarküteri ve enfekte olmuş hayvanlardır. Kontamine olmuş göl veya havuzlarda yüzmek ve yeterince klorlanmamış su içmek yoluyla da iletim olabilir. Bu organizma kolaylıkla kişiden kişiye geçer ve çocuk bakım merkezlerinde kontrol altına alınması zor olan mikroplardandır.
E. coli O157:H7 bazı mandıralarda bulunmuştur ve sağlıklı sığırların bağırsaklarında yaşayabilir. Hayvanların kesimi sırasında et kirlenebilir, etten kıyma yapılırken organizma iyice içine karışabilir. İneğin memelerinde veya sağma makinesinde bulunan bakteri süte karışabilir. Hastalığa neden olan organizma sayısı belirlenmemiş olmakla beraber çok küçük olduğu tahmin edilmektedir.
Bu bakterinin bulaşmış olduğu etin görünüşü ve kokusu normaldir. Eğer yeterince pişirilmezse enfeksiyona yol açabilir.
Belirtiler
E. coli O157:H7 enfeksiyonu genelde ağır ve kanlı bir ishale (ancak ishal kansız da olabilir) ve abdominal kramplara yol açar. Çoğu zaman ateş yoktur veya çok az olur ve hastalık 5 ilâ 10 günde iyileşir. Bazı kişilerde hastalık belirtisiz olarak da iyileşebilir.
Bazı kişilerde, özellikle 5 yaştan küçük çocuklar ve yaşlılarda, enfeksiyon hemolitik üremik sendroma neden olabilir, bu durumda alyuvarlar imha olur ve böbrekler iflas eder. Enfeksiyonların %2-7'sinde bu komplikasyon olur. Hemolitik üremik sendrom vakalarının çoğu E.coli O157:H7'den kaynaklanır.
Tanı
Dışkı kültürü ile bakteri tanınabilir ama bu rutin bir test değildir, özel olarak istenmesi gerekir. Nümune, 'da veya onun bir çeşidi olan sefiksim potasyum tellurit sorbitol-MacConkey agar'da kültürlenir. E. coli O157:H7 suşları hemen hepsi D-sorbitolu ya fermente edemezler veya çok yavaş ederler, buna karşın diğer suşların %80 bu şekeri fermente edebilirler. Bu yüzden sorbitol-MacConkey agarda büyüyen kolonilerin rengi O157:H7'yi tanımaya yarar. Ancak, diğer kültür yöntemleri gibi bu da yavaştır ve PCR teknikleri ile daha hızlı tanı mümkündür. Geliştirilmekte olan yeni tekniklerde flüoresan işaretli antikorlar kullanılır.
Tedavi
Çoğu kişi antibiyotiksiz veya başka özel bir tedavi görmeden 5-10 günde iyileşir. Antibiyotiklerin hastalığın gidişatını iyileştirdiğine dair bir kanıt yoktur ve hatta bazı antibiyotiklerle tedavinin böbrek komplikasyonlarına yol açabileceği düşünülmektedir. Bazı antibiyotikler bakterinin büyümesini durdurmalarına rağmen Şiga toksin üretimini arttırırlar. (imodium) gibi ishal ilaçlarından da kaçınmak gerekir.
Hemolitik üremik sendrom acil serviste bakım gerektiren, hayatî tehlike taşıyan bir durumdur. Kan nakli ve böbrek diyalizi sıkça gereklidir.
Uzun vadeli etkileri
Enfeksiyonların çoğu tamamen iyileşir. Hemolitik üremik sendrom geliştirenlerde uzun vadeli etkiler görülür. Acil bakımla hemolitik üremik sendromda ölüm oranı %3-5 dolayındadır. Bu gruptakilerin 1/3'ü yıllar sonra anormal böbrek fonksiyonu gösterir ve bunların birkaçı uzun dönemli diyalize gerek gösterebilir. Bu gruptakilerin diğer bir %8'i yüksek tansiyon, havale, felç, körlük gibi hayat boyu sürecek komplikasyonlar yaşarlar. Eğer bağırsaklarının bir kısmının ameliyatla çıkartılması gerekmişse bunun da sonuçlarını çekeceklerdir.
Patojenlik nedenleri
E. coli O157:H7'nin 2001 yılında okunan genom dizisinin zararsız E. coli K12 suşu ile karşılaştırması sayesinde O157:H7'yi patojen yapan özellikleri ortaya çıkmıştır. İki organizmanın genomları aynı uzunlukta olmakla beraber her ikisinin de kendine has genleri bulunmaktadır. Patojen suşun genomunun çeşitli yerlerinde bulunan "patojelik adalarında" ona hastalık yapma yeteneği veren 1387 yeni gen bulunmuştur. Bu genlerin bir kısmı daha evvelden keşfedilmiş olan Şiga toksinleri ve adezyon faktörleri (fimbriumlar) gibi hastalık faktörlerini kodlamaktadır. Farklı genlerin bir kısmı hastalık yapmaktan ziyade iki suşun farklı ortamlarda büyüyebilmelerine olanak sağlayan proteinleri kodladığı tahmin edilmektedir. Ayrıca pek çok gende de K12 suşuna kıyasla en az bir amino asidin farklı olmasına neden olacak farklılıklar bulunmuştur, bu faklılıkların bir kısmı O157:H7'nin konak organizmasının hastalanmasına katkısı olabilir. İki genom arasındaki farklılıklar O157:H7'nin daha hızlı evrimleştiğini, ayrıca patojen adalarında buluna viral ve bakteriyel konjugasyon genlerinin varlığı K12'de olmayan çoğu genin başka bakteriyofaj ve plazmidler aracılığıyla yatay transferle geçmiş olabileceğine işaret etmektedir. O157:H7'nin yeni genler edinebildiğine dair belirtiler, bu organizmanın hızlı genetik değişikliğe uğrayabilmesi yeni salgınlarda kendini göstermesinin bir açıklaması olabilir.
Korunma
Hayvancılık
Hayvan kesimi kontaminasyonun en başlıca kaynağıdır, ineğin bağırsaklarının içeriği etle karışınca nemli ve sıcak ortamda bakteriler çoğalırlar. Enfekte olmuş kısımlar eğer kıyılırsa bakteri etin yüzeyinden içine geçer. Dolayısıyla kıymanın bir enfeksiyon kaynağı olma olasılığı biftekten daha yüksektir. Biftekte sadece etin yüzeyi kirlenir ve etin dış kısmının pişmesi bakteriyi öldürmeye yeter. Buna karşın kıymadaki bakterinin imhası için tamamen pişmesi gerekmektedir. Üstelik birden fazla hayvanın etlerinin birleştirilip kıyılması halinde enfekte olmuş bir hayvan büyük bir kıyma işinin kontaminasyonuna neden olur.
Dolayısıyla E.coli O157:H7 taşıyan inek sayısının azaltılmasına yönelik önlemler ve etin kesimi ve kıymanın hazırlanması sırasında etin kirlenmesini azaltacak önlemler gereklidir.
Yemek pişirme
Kıyma ve köftenin tamamen pişirilmesi halinde organizma bertaraf edilebilir. Etin en kalın kısmına saplanan bir termometre en az 72 °C göstermelidir.
Et hazırlanırken diğer yiyeceklerden ayrı tutulmalı, çiğ etle temas eden tüm yüzeyler ve aletler tekrar kullanılmadan evvel iyice yıkanmalıdır. Üzerinde çiğ etin bulunmuş olduğu ve yıkanmamış bir tabağa sonradan pişmiş köfteleri koymak enfeksiyonu aktarır. Ellerin yıkanması da benzer şekilde önemlidir.
Pastörize edilmemiş sütten ve meyve suyundan kaçınılmalıdır. Ticari meyve suları hemen her zaman pastörize edilmiştir.
Meyve ve sebzeler, özellikle eğer pişirilmeyeceklerse, iyice yıkanmalıdırlar.
Diğer
Kirli olma olasılığı olan sularda (Örneğin kanalizasyon suyu karışmış olması) yüzerken su yutmamaya özen göstermek hastalık riskini azaltır.
Tuvaleti kullandıktan sonra veya bir bebeğin (özellikle ishalliyse) alt bezini değiştirdikten sonra el yıkamak iletim riskini düşürür. İshali olan kişiler başkalarıyla yüzmemeli, başkasıyla beraber banyo yapmamalı ve başkaları için yemek hazırlamaktan kaçınmalıdır.
Kaynakça
- sitesinden (İngilizce)
Dış bağlantılar
- Gıda zehirlenmesine neden olan E. coli O157:H7 ve Önemi[]
- Türk enfeksiyon Web sitesi:29 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tabip Odası4 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .: Su ve besinlerle bulaşan hastalıklara yaklaşım[]
- Analiz yöntemleri: E. coli O157:H7 [1]6 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Proulx et al. (2001) Pediatric Research 50:163-171. Pathogenesis of Shiga Toxin-Associated Hemolytic Uremic Syndrome. Hemolitik Üremik Sendrom'un oluşma mekanizmasına dair bir hipotez. (İngilizce)
- Caprioli et al. (2005) Vet. Res. 36 (2005) 289-311. [3]26 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Enterohaemorrhagic Escherichia coli: emerging issues on virulence and modes of transmission. (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Escherichia coli O157 H7 koli basili tabir edilen E coli bakterisinin en zararli tipi sayilir bir gida zehirlenmesi etmeni olup hemorajik kolit denen hastaliga neden olur Enfeksiyon bagirsak kramplari ile baslar bunu once sulu ishal sonra da cogu zaman kanli ishal izler Bazen kucuk cocuklarda hemolitik uremik sendrom olarak adlandirilan bobrek yetmezligi meydan gelir Genelde bu bakteriyi iceren kiyma etin az pisirilerek yenmesi sonucu hasta olunur Bakteri ayrica kisiden kisiye dokunma yoluyla pastorize edilmemis sut icmekle bakterinin karistigi suyla sulanmis sebze veya meyvelerin yenmesiyle boyle suda yuzmek veya onu icmek yoluyla da bulasir Escherichia coli O157 H7E coli O157 H7 nin TEM fotografiBiyolojik siniflandirmaUst alem BacteriaSube ProteobacteriaSinif GammaproteobacteriaTakim EnterobacterialesFamilya EnterobacteriaceaeCins EscherichiaTur E coliIkili adlandirmaEscherichia coli Migula 1895 Castellani and Chalmers 1919MikrobiyolojiEscherichia coli O157 H7 serotipi Shiga benzeri toksin ler salgilayan cubuk sekilli Gram negatif bir bakteridir E coli bakterisinin yuzlerce serotipinden biridir Cogu sus zararsiz olup saglikli insan ve hayvanlarin bagirsaklarinda yasamasina karsin bu serotipi olusturan suslar guclu bir toksin salgilar ve agir hastaliga neden olur Bu serotip patojenik E coli lerin Enterohemorajik E coli veya EHEC olarak adlandirilan grubuna dahildir Buna alternatif adlandirmalar olan Verotoksin ureten E coli VTEC veya daha ender olarak Shiga benzeri Toksin ureten E coli STEC adlari onun toksin uretme yetenegine deginir Serotip ismindeki O sifir degil buyuk O somatik antijen numarasina H ise flagella antijenine deginir Baska serotipler genelde daha hafif hastaliga neden olur burada yalnizca O157 H7 bilesimine sahip olanlar incelenecektir E coli O157 H7 1982 de ABD de bir kanli ishal salgininda ilk defa tanimlanmistir 1996 97 da Iskocya da bu bakteri yuzunden 21 kisi hayatlarini kaybetmislerdir Bu serotipli bakteri yuzunden ABD de yilda ortalama 73 000 vaka 60 dolayinda olum meydana gelir YayilmasiEnfeksiyonun baslica kaynagi az pismis kiymadir diger kaynaklar pastorize edilmemis sut ve meyve suyu cig sebze ve sarkuteri ve enfekte olmus hayvanlardir Kontamine olmus gol veya havuzlarda yuzmek ve yeterince klorlanmamis su icmek yoluyla da iletim olabilir Bu organizma kolaylikla kisiden kisiye gecer ve cocuk bakim merkezlerinde kontrol altina alinmasi zor olan mikroplardandir E coli O157 H7 bazi mandiralarda bulunmustur ve saglikli sigirlarin bagirsaklarinda yasayabilir Hayvanlarin kesimi sirasinda et kirlenebilir etten kiyma yapilirken organizma iyice icine karisabilir Inegin memelerinde veya sagma makinesinde bulunan bakteri sute karisabilir Hastaliga neden olan organizma sayisi belirlenmemis olmakla beraber cok kucuk oldugu tahmin edilmektedir Bu bakterinin bulasmis oldugu etin gorunusu ve kokusu normaldir Eger yeterince pisirilmezse enfeksiyona yol acabilir BelirtilerE coli O157 H7 enfeksiyonu genelde agir ve kanli bir ishale ancak ishal kansiz da olabilir ve abdominal kramplara yol acar Cogu zaman ates yoktur veya cok az olur ve hastalik 5 ila 10 gunde iyilesir Bazi kisilerde hastalik belirtisiz olarak da iyilesebilir Bazi kisilerde ozellikle 5 yastan kucuk cocuklar ve yaslilarda enfeksiyon hemolitik uremik sendroma neden olabilir bu durumda alyuvarlar imha olur ve bobrekler iflas eder Enfeksiyonlarin 2 7 sinde bu komplikasyon olur Hemolitik uremik sendrom vakalarinin cogu E coli O157 H7 den kaynaklanir TaniSorbitol MacConkey agar uzerinde buyuyen E coli O157 H7 kolonileri renksiz olurlar diger E coli suslari ise pembe Diski kulturu ile bakteri taninabilir ama bu rutin bir test degildir ozel olarak istenmesi gerekir Numune da veya onun bir cesidi olan sefiksim potasyum tellurit sorbitol MacConkey agar da kulturlenir E coli O157 H7 suslari hemen hepsi D sorbitolu ya fermente edemezler veya cok yavas ederler buna karsin diger suslarin 80 bu sekeri fermente edebilirler Bu yuzden sorbitol MacConkey agarda buyuyen kolonilerin rengi O157 H7 yi tanimaya yarar Ancak diger kultur yontemleri gibi bu da yavastir ve PCR teknikleri ile daha hizli tani mumkundur Gelistirilmekte olan yeni tekniklerde fluoresan isaretli antikorlar kullanilir TedaviCogu kisi antibiyotiksiz veya baska ozel bir tedavi gormeden 5 10 gunde iyilesir Antibiyotiklerin hastaligin gidisatini iyilestirdigine dair bir kanit yoktur ve hatta bazi antibiyotiklerle tedavinin bobrek komplikasyonlarina yol acabilecegi dusunulmektedir Bazi antibiyotikler bakterinin buyumesini durdurmalarina ragmen Siga toksin uretimini arttirirlar imodium gibi ishal ilaclarindan da kacinmak gerekir Hemolitik uremik sendrom acil serviste bakim gerektiren hayati tehlike tasiyan bir durumdur Kan nakli ve bobrek diyalizi sikca gereklidir Uzun vadeli etkileriEnfeksiyonlarin cogu tamamen iyilesir Hemolitik uremik sendrom gelistirenlerde uzun vadeli etkiler gorulur Acil bakimla hemolitik uremik sendromda olum orani 3 5 dolayindadir Bu gruptakilerin 1 3 u yillar sonra anormal bobrek fonksiyonu gosterir ve bunlarin birkaci uzun donemli diyalize gerek gosterebilir Bu gruptakilerin diger bir 8 i yuksek tansiyon havale felc korluk gibi hayat boyu surecek komplikasyonlar yasarlar Eger bagirsaklarinin bir kisminin ameliyatla cikartilmasi gerekmisse bunun da sonuclarini cekeceklerdir Patojenlik nedenleriE coli O157 H7 nin 2001 yilinda okunan genom dizisinin zararsiz E coli K12 susu ile karsilastirmasi sayesinde O157 H7 yi patojen yapan ozellikleri ortaya cikmistir Iki organizmanin genomlari ayni uzunlukta olmakla beraber her ikisinin de kendine has genleri bulunmaktadir Patojen susun genomunun cesitli yerlerinde bulunan patojelik adalarinda ona hastalik yapma yetenegi veren 1387 yeni gen bulunmustur Bu genlerin bir kismi daha evvelden kesfedilmis olan Siga toksinleri ve adezyon faktorleri fimbriumlar gibi hastalik faktorlerini kodlamaktadir Farkli genlerin bir kismi hastalik yapmaktan ziyade iki susun farkli ortamlarda buyuyebilmelerine olanak saglayan proteinleri kodladigi tahmin edilmektedir Ayrica pek cok gende de K12 susuna kiyasla en az bir amino asidin farkli olmasina neden olacak farkliliklar bulunmustur bu fakliliklarin bir kismi O157 H7 nin konak organizmasinin hastalanmasina katkisi olabilir Iki genom arasindaki farkliliklar O157 H7 nin daha hizli evrimlestigini ayrica patojen adalarinda buluna viral ve bakteriyel konjugasyon genlerinin varligi K12 de olmayan cogu genin baska bakteriyofaj ve plazmidler araciligiyla yatay transferle gecmis olabilecegine isaret etmektedir O157 H7 nin yeni genler edinebildigine dair belirtiler bu organizmanin hizli genetik degisiklige ugrayabilmesi yeni salginlarda kendini gostermesinin bir aciklamasi olabilir KorunmaHayvancilik Hayvan kesimi kontaminasyonun en baslica kaynagidir inegin bagirsaklarinin icerigi etle karisinca nemli ve sicak ortamda bakteriler cogalirlar Enfekte olmus kisimlar eger kiyilirsa bakteri etin yuzeyinden icine gecer Dolayisiyla kiymanin bir enfeksiyon kaynagi olma olasiligi biftekten daha yuksektir Biftekte sadece etin yuzeyi kirlenir ve etin dis kisminin pismesi bakteriyi oldurmeye yeter Buna karsin kiymadaki bakterinin imhasi icin tamamen pismesi gerekmektedir Ustelik birden fazla hayvanin etlerinin birlestirilip kiyilmasi halinde enfekte olmus bir hayvan buyuk bir kiyma isinin kontaminasyonuna neden olur Dolayisiyla E coli O157 H7 tasiyan inek sayisinin azaltilmasina yonelik onlemler ve etin kesimi ve kiymanin hazirlanmasi sirasinda etin kirlenmesini azaltacak onlemler gereklidir Yemek pisirme Kiyma ve koftenin tamamen pisirilmesi halinde organizma bertaraf edilebilir Etin en kalin kismina saplanan bir termometre en az 72 C gostermelidir Et hazirlanirken diger yiyeceklerden ayri tutulmali cig etle temas eden tum yuzeyler ve aletler tekrar kullanilmadan evvel iyice yikanmalidir Uzerinde cig etin bulunmus oldugu ve yikanmamis bir tabaga sonradan pismis kofteleri koymak enfeksiyonu aktarir Ellerin yikanmasi da benzer sekilde onemlidir Pastorize edilmemis sutten ve meyve suyundan kacinilmalidir Ticari meyve sulari hemen her zaman pastorize edilmistir Meyve ve sebzeler ozellikle eger pisirilmeyeceklerse iyice yikanmalidirlar Diger Kirli olma olasiligi olan sularda Ornegin kanalizasyon suyu karismis olmasi yuzerken su yutmamaya ozen gostermek hastalik riskini azaltir Tuvaleti kullandiktan sonra veya bir bebegin ozellikle ishalliyse alt bezini degistirdikten sonra el yikamak iletim riskini dusurur Ishali olan kisiler baskalariyla yuzmemeli baskasiyla beraber banyo yapmamali ve baskalari icin yemek hazirlamaktan kacinmalidir Kaynakcasitesinden Ingilizce Castellani A Chalmers AJ 1919 Manual of Tropical Medicine 3rd ed Williams Wood and Co New York Perna et al 2001 Genome sequence of enterohaemorrhagic Escherichia coli O157 H7 Nature 409 529 533Dis baglantilarGida zehirlenmesine neden olan E coli O157 H7 ve Onemi olu kirik baglanti Turk enfeksiyon Web sitesi 29 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tabip Odasi4 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Su ve besinlerle bulasan hastaliklara yaklasim olu kirik baglanti Analiz yontemleri E coli O157 H7 1 6 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Proulx et al 2001 Pediatric Research 50 163 171 Pathogenesis of Shiga Toxin Associated Hemolytic Uremic Syndrome Hemolitik Uremik Sendrom un olusma mekanizmasina dair bir hipotez Ingilizce Caprioli et al 2005 Vet Res 36 2005 289 311 3 26 Kasim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde Enterohaemorrhagic Escherichia coli emerging issues on virulence and modes of transmission Ingilizce