Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ebu'l-Hasan Ali ibn el-Hasan (Farsça: ابوالحسن علی بن حسن), daha çok Fahrüddevle ("Hanedanlığın Gururu") lakabıyla bilinir (ölümü Ekim veya Kasım 997) Cibal (976–980, 984–997), Hemedan (984–997) ve Gürgan ve Taberistan'ın (984–997) Büveyhî emiriydi. Rüknüddevle'nın ikinci oğluydu.
| Fahrüddevle | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Gürgan ve Taberistan Emiri | |||||
| Hüküm süresi | 984–997 | ||||
| Önce gelen | Muayyadüddevle | ||||
| Sonra gelen | yok | ||||
| Hemedan Emiri | |||||
| Hüküm süresi | 984–997 | ||||
| Önce gelen | Muayyadüddevle | ||||
| Sonra gelen | |||||
| Rey (Cibal) Emiri | |||||
| Hüküm süresi | 976–980 | ||||
| Önce gelen | Rüknüddevle | ||||
| Sonra gelen | Muayyadüddevle | ||||
| Rey (Cibal) Emiri | |||||
| Hüküm süresi | 984–997 | ||||
| Önce gelen | Muayyadüddevle | ||||
| Sonra gelen | Mecdüddevle | ||||
| Ölüm | Ekim ya da Kasım 997 | ||||
| Eş(ler)i | Seyyide Şirin | ||||
| Çocuk(lar)ı | Mecdüddevle | ||||
| |||||
| Hanedan | Büveyhîler | ||||
| Babası | Rüknüddevle | ||||
| Dini | Şiilik | ||||
Erken dönem hayatı
Fahrüddevle 952'de doğdu; Rüknüdevle ile Makan ibn Kaki'nin kuzeni Deylemli Firuzan asilzadesi Al-Hasan ibn al-Fairuzan'ın kızının oğludur. Ebu'l-Hasan, 975 yılında "Fahrüddevle" unvanını aldı.
İktidara yükselme ve görevden alınması
976 yılının Ocak ayında Rüknüdevle, Fars'ta hüküm süren en büyük oğlu Adudüddevle ile bir araya geldi. Adudüddevle, Rüknüddevle'nin ölümü üzerine Fahrüddevle'nin Rey'in hükümdarı yapılması talebine rıza gösterirken, Hemedan üçüncü oğlu Muayyadüddevle'ya bir söz karşılığında gidecekti. içlerinden biri onu kıdemli amir olarak tanıyacaktı. Sadece sekiz ay sonra Rüknüddevle öldü ve Fahrüddevle Rey'de onun yerini aldı ve kısa süre sonra kuzeni Ali ibn Kama'yı idam ettirdi.
Fahrüddevle'nın saltanatı, Adudüddevle'nin onun üzerindeki otoritesini reddetme girişimleriyle kısaldı. Bağdat'ta hüküm süren ve Adudüddevle'nın düşmanı olan kuzeni İzzüddevle ile ittifak kurdu. Birincisi, 978'de Adudüddevle tarafından mağlup edildiğinde, Fahrüddevle, Ziyârî prensi Kabûs ile ittifak kurdu ve Samanîlerden destek istedi. Adudüddevle'nin müttefiki Muayyadüddevle, kıdemli emir tarafından Fakhr al-Dawla'nın gücünü ortadan kaldırması için görevlendirildi. Fahrüddevle'nin bölgesine yürüdü ve ikincisini Ziyaridlere kaçmaya zorladı. Muayyadüddevle, hem Fahrüddevle hem de Kabus'un Samanî Horasan'a sığınmasına neden olarak seferine devam etti. Muayyadüddevle daha sonra Rey'i Adudüddevle'nin astı olarak yönetti.
Dönüşü
983'te Adudüddevle ve 984'te Muayyadüddevle'nin ölümleri, Fahrüddevle'ya mirasını geri alma şansı verdi. Muayyadüddevle'nin veziri Sahib ibn 'Abbad, Gürgan'da bir ordu toplantısı düzenledi ve onu merhum efendisinin halefi olarak Fahrüddevle'yı kabul etmeye ikna etti. Hâlâ Horasan'da bulunan Fahrüddevle, Emir ilan edildiği Gürgan'a gitti. Bu ikinci yükseliş, 980'de kovulmadan önce sahip olduğundan daha fazla toprağa sahip olmasıyla sonuçlandı. Rey'e ek olarak, artık Muayyadüddevle'nın Hemedan'daki topraklarının yanı sıra eski Ziyarî toprakları olan Gürgan ve Taberistan'ı kontrol ediyordu. Shâhanshâh unvanını alarak Sahib ibn 'Abbad'ı veziri yaptı ve Kabûs'u eski topraklarına geri getirmeme tavsiyesine uydu.
Fahrüddevle, Adudüddevle'nin ölümünü takip eden yıllarda sırasıyla Huzistan ve Basra'nın hükümdarları olan Taj al-Dawla ve Diyâdevle tarafından kıdemli emir olarak tanınmayı başardı. Bununla birlikte, bu diplomatik başarının pek bir önemi yoktu, çünkü iki prens nispeten küçüktü ve Fars'ta hüküm süren Şerefdevle onları eyaletlerinden kovduğunda Rey'e sığınmak zorunda kaldılar. Aynı zamanda Fahrüddevle, Türk asi Taş'ı o vilayetin valiliğini geri alma girişimlerinde destekleyerek Samanî Horasan'da bir yer edinmeye çalıştı. Ancak bu destek ona yardımcı olmadı, çünkü 987 sonunda yenilip Gürgan'a kaçmak zorunda kaldı. Fahrüddevle, onu Taş'ın 988'de öldüğü Gürgan valisi yaptı.
987'de Fars ve Irak'ı birleştiren Şerefdevle, 988'de ölmüş ve imparatorluğunu kardeşi Baha' ed-Dawla'ya bırakmıştı. Başka bir kardeş, Samsam al-Dawla, Baha' al-Dawla'yı bu bölgelerden mahrum bırakarak Fars, Kerman ve Huzistan'ı ele geçirdi. Fahrüddevle, Irak'ı Fars'tan ayırmak amacıyla Huzistan'ı işgal ederek rekabetlerinden yararlanmaya çalıştı. Bu eylem, engebeli arazi ve iklim nedeniyle başarısız oldu ve ancak iki kardeşi ona karşı birleştirmeyi başardı.
Ancak Samsam al-Dawla ve Şerefdevle sonunda birbirlerine karşı düşmanlıklarını sürdürdükleri için bu tehdit uzun sürmedi. Sadece birkaç yıl sonra Samsam al-Dawla, giderek zayıflayan konumunu güvence altına almak için Şerefdevle'yı kıdemli emir olarak tanıdı. Bu, Şerefdevle'nın gücünün doruğuna işaret ediyordu; kendi topraklarına ek olarak artık Fars, Kerman, Huzistan ve Umman'ı yöneten Samsam al-Dawla üzerinde yetkiye sahipti.
Horasan seferi ve ölümü
Artık tüm Büveyhî İran'ın hükümdarı Fahrüddevle, veziri Sahib ibn 'Abbad'ın desteğiyle Horasan'ı Samanîlerden ele geçirmek için bir sefer başlatmaya karar verdi. 994 veya 995'te eyaleti işgal etti, ancak sonunda başarısız oldu. Gazneli hükümdarı Sebük Tegin'in oğlu Mahmud Gaznevî'nin Samanoğulları tarafından Horasan valisi olarak atanması, Gaznelilerin savunucuları desteklemesine neden oldu. Fahrüddevle, büyük ordusuna rağmen geri çekilmek zorunda kaldı.
995'te Sahib ibn 'Abbad öldü. Vezir, Fahrüddevle'nın Büveyhî İran üzerindeki hakimiyetini sürdürmede önemli bir rol oynamıştı ve kaybı talihsiz oldu. 997'de Fahrüddevle'nin kendisi öldü. Rey'de onun yerine en büyük oğlu Mecdüddevle, Hemedan'da ise küçük oğlu Shams al-Dawla onun yerini aldı. Fahrüddevle'nın eşi Seyyide Şirin, genç olmaları nedeniyle naipliği devraldı. Fahrüddevle'nın ölümü, Büveyhîlerin kuzey İran'daki düşüşünün başlangıcı oldu; kısa bir süre sonra Kabûs, Ziyarî yönetimini Gürgan ve Tabaristan'a geri getirmeyi başardı.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b c Nagel 1990.
- ^ a b Bosworth 1975.
- ^ Özaydın 1995.
- Genel
- Bosworth, C. E. (1975). "Iran under the Būyids". (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ss. 250–305. ISBN .
- (1990). "BUYIDS". Yarshater, Ehsan (Ed.). Encyclopædia Iranica, Volume IV/6: Burial II–Calendars II (İngilizce). Londra ve New York: Routledge & Kegan Paul. ss. 578–586. ISBN .
- Cahen, Cl. (1965). "Fak̲h̲r al-Dawla". Lewis, B.; ; (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume II: C–G (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. OCLC 495469475.
- Özaydın, Abdülkerim (1995). "FAHRÜDDEVLE". TDV İslâm Ansiklopedisi. 12. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 98-99. Erişim tarihi: 9 Aralık 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ebu l Hasan Ali ibn el Hasan Farsca ابوالحسن علی بن حسن daha cok Fahruddevle Hanedanligin Gururu lakabiyla bilinir olumu Ekim veya Kasim 997 Cibal 976 980 984 997 Hemedan 984 997 ve Gurgan ve Taberistan in 984 997 Buveyhi emiriydi Ruknuddevle nin ikinci ogluydu FahruddevleGurgan ve Taberistan EmiriHukum suresi984 997Once gelenMuayyaduddevleSonra gelenyokHemedan EmiriHukum suresi984 997Once gelenMuayyaduddevleSonra gelenRey Cibal EmiriHukum suresi976 980Once gelenRuknuddevleSonra gelenMuayyaduddevleRey Cibal EmiriHukum suresi984 997Once gelenMuayyaduddevleSonra gelenMecduddevleOlumEkim ya da Kasim 997Es ler iSeyyide SirinCocuk lar iMecduddevleTam adiAbu l Hasan Ali ibn al Hasan FahruddevleHanedanBuveyhilerBabasiRuknuddevleDiniSiilikErken donem hayatiFahruddevle 952 de dogdu Ruknudevle ile Makan ibn Kaki nin kuzeni Deylemli Firuzan asilzadesi Al Hasan ibn al Fairuzan in kizinin ogludur Ebu l Hasan 975 yilinda Fahruddevle unvanini aldi Iktidara yukselme ve gorevden alinmasi976 yilinin Ocak ayinda Ruknudevle Fars ta hukum suren en buyuk oglu Adududdevle ile bir araya geldi Adududdevle Ruknuddevle nin olumu uzerine Fahruddevle nin Rey in hukumdari yapilmasi talebine riza gosterirken Hemedan ucuncu oglu Muayyaduddevle ya bir soz karsiliginda gidecekti iclerinden biri onu kidemli amir olarak taniyacakti Sadece sekiz ay sonra Ruknuddevle oldu ve Fahruddevle Rey de onun yerini aldi ve kisa sure sonra kuzeni Ali ibn Kama yi idam ettirdi Fahruddevle nin saltanati Adududdevle nin onun uzerindeki otoritesini reddetme girisimleriyle kisaldi Bagdat ta hukum suren ve Adududdevle nin dusmani olan kuzeni Izzuddevle ile ittifak kurdu Birincisi 978 de Adududdevle tarafindan maglup edildiginde Fahruddevle Ziyari prensi Kabus ile ittifak kurdu ve Samanilerden destek istedi Adududdevle nin muttefiki Muayyaduddevle kidemli emir tarafindan Fakhr al Dawla nin gucunu ortadan kaldirmasi icin gorevlendirildi Fahruddevle nin bolgesine yurudu ve ikincisini Ziyaridlere kacmaya zorladi Muayyaduddevle hem Fahruddevle hem de Kabus un Samani Horasan a siginmasina neden olarak seferine devam etti Muayyaduddevle daha sonra Rey i Adududdevle nin asti olarak yonetti Donusu983 te Adududdevle ve 984 te Muayyaduddevle nin olumleri Fahruddevle ya mirasini geri alma sansi verdi Muayyaduddevle nin veziri Sahib ibn Abbad Gurgan da bir ordu toplantisi duzenledi ve onu merhum efendisinin halefi olarak Fahruddevle yi kabul etmeye ikna etti Hala Horasan da bulunan Fahruddevle Emir ilan edildigi Gurgan a gitti Bu ikinci yukselis 980 de kovulmadan once sahip oldugundan daha fazla topraga sahip olmasiyla sonuclandi Rey e ek olarak artik Muayyaduddevle nin Hemedan daki topraklarinin yani sira eski Ziyari topraklari olan Gurgan ve Taberistan i kontrol ediyordu Shahanshah unvanini alarak Sahib ibn Abbad i veziri yapti ve Kabus u eski topraklarina geri getirmeme tavsiyesine uydu Fahruddevle Adududdevle nin olumunu takip eden yillarda sirasiyla Huzistan ve Basra nin hukumdarlari olan Taj al Dawla ve Diyadevle tarafindan kidemli emir olarak taninmayi basardi Bununla birlikte bu diplomatik basarinin pek bir onemi yoktu cunku iki prens nispeten kucuktu ve Fars ta hukum suren Serefdevle onlari eyaletlerinden kovdugunda Rey e siginmak zorunda kaldilar Ayni zamanda Fahruddevle Turk asi Tas i o vilayetin valiligini geri alma girisimlerinde destekleyerek Samani Horasan da bir yer edinmeye calisti Ancak bu destek ona yardimci olmadi cunku 987 sonunda yenilip Gurgan a kacmak zorunda kaldi Fahruddevle onu Tas in 988 de oldugu Gurgan valisi yapti 987 de Fars ve Irak i birlestiren Serefdevle 988 de olmus ve imparatorlugunu kardesi Baha ed Dawla ya birakmisti Baska bir kardes Samsam al Dawla Baha al Dawla yi bu bolgelerden mahrum birakarak Fars Kerman ve Huzistan i ele gecirdi Fahruddevle Irak i Fars tan ayirmak amaciyla Huzistan i isgal ederek rekabetlerinden yararlanmaya calisti Bu eylem engebeli arazi ve iklim nedeniyle basarisiz oldu ve ancak iki kardesi ona karsi birlestirmeyi basardi Ancak Samsam al Dawla ve Serefdevle sonunda birbirlerine karsi dusmanliklarini surdurdukleri icin bu tehdit uzun surmedi Sadece birkac yil sonra Samsam al Dawla giderek zayiflayan konumunu guvence altina almak icin Serefdevle yi kidemli emir olarak tanidi Bu Serefdevle nin gucunun doruguna isaret ediyordu kendi topraklarina ek olarak artik Fars Kerman Huzistan ve Umman i yoneten Samsam al Dawla uzerinde yetkiye sahipti Horasan seferi ve olumuArtik tum Buveyhi Iran in hukumdari Fahruddevle veziri Sahib ibn Abbad in destegiyle Horasan i Samanilerden ele gecirmek icin bir sefer baslatmaya karar verdi 994 veya 995 te eyaleti isgal etti ancak sonunda basarisiz oldu Gazneli hukumdari Sebuk Tegin in oglu Mahmud Gaznevi nin Samanogullari tarafindan Horasan valisi olarak atanmasi Gaznelilerin savunuculari desteklemesine neden oldu Fahruddevle buyuk ordusuna ragmen geri cekilmek zorunda kaldi 995 te Sahib ibn Abbad oldu Vezir Fahruddevle nin Buveyhi Iran uzerindeki hakimiyetini surdurmede onemli bir rol oynamisti ve kaybi talihsiz oldu 997 de Fahruddevle nin kendisi oldu Rey de onun yerine en buyuk oglu Mecduddevle Hemedan da ise kucuk oglu Shams al Dawla onun yerini aldi Fahruddevle nin esi Seyyide Sirin genc olmalari nedeniyle naipligi devraldi Fahruddevle nin olumu Buveyhilerin kuzey Iran daki dususunun baslangici oldu kisa bir sure sonra Kabus Ziyari yonetimini Gurgan ve Tabaristan a geri getirmeyi basardi KaynakcaOzel a b c Nagel 1990 a b Bosworth 1975 Ozaydin 1995 GenelBosworth C E 1975 Iran under the Buyids Ed The Cambridge History of Iran Volume 4 From the Arab Invasion to the Saljuqs Ingilizce Cambridge Cambridge University Press ss 250 305 ISBN 0 521 20093 8 1990 BUYIDS Yarshater Ehsan Ed Encyclopaedia Iranica Volume IV 6 Burial II Calendars II Ingilizce Londra ve New York Routledge amp Kegan Paul ss 578 586 ISBN 978 0 71009 129 1 Cahen Cl 1965 Fak h r al Dawla Lewis B Ed The Encyclopaedia of Islam New Edition Volume II C G Ingilizce Leiden E J Brill OCLC 495469475 Ozaydin Abdulkerim 1995 FAHRUDDEVLE TDV Islam Ansiklopedisi 12 Istanbul Turkiye Diyanet Vakfi ss 98 99 Erisim tarihi 9 Aralik 2021