Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Francisco Suárez (d. 5 Ocak 1548, Granada - ö. 25 Eylül 1617, Lizbon), İspanyol Cizvit rahibi, skolastik filozof ve teolog.
| Francisco Suárez | |
|---|---|
 | |
| Tam adı | Francisco Suárez |
| Doğumu | 5 Ocak 1548 Granada, İspanya Krallığı |
| Ölümü | 25 Eylül 1617 (69 yaşında) Lizbon, Portekiz Krallığı |
| Alma mater | Salamanca Üniversitesi |
| Çağı | Erken modern felsefe |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Skolastik felsefe |
| İlgi alanları | Teoloji, Metafizik |
| Önemli fikirleri | nesnesi, gerçek varlık olduğu sürece varlıktır |
Etkilendikleri | |
Etkiledikleri | |
Yaşamı ve kariyeri
Ailesi Granada’nın soylu ve zengin ailelerindendi. Geçmiş nesillerde ailesinin kiliseye ve devlete hizmetleri oldu. Babasının da avukat olmasından etkilenen Suárez, 13 yaşındayken Latin dili ve edebiyatı bilgisiyle hukuk eğitimi almak üzere Salamanca Üniversitesi'ne girdi.
1565 ve 1570 yıllarında Salamanca Üniversitesi'nde felsefe ve ilahiyat eğitimi aldı. 1571 yılında Segovia Üniversitesi'nde profesör ünvanı aldı. Segovia, Valladolid Üniversitesi, Roma Üniversitesi, Salamanca Üniversiteleri'nde profesörlük yaptı.
Bu süreçte çalışma biçimi nedeniyle, teolojik doktrinin dışına çıktığı eleştirileri doğdu. Geleneksel yöntemin dışına çıkma isteğinden dolayı, kilise öğretisine ve dogmalarına bağlılığına ilişkin şüpheler oluştu. 1573 yılında geleneksel skolastiğin dışına çıkma nedeni ile suçlanmıştır. Bu suçlamalardan dolayı "Cizvit Topluluğunun" menfaatleri için öğretmenlik görevini bırakmayı düşünmüştür. Ancak Kastilya'nın en yüksek din görevlisi tarafından ismi aklanmıştır.
1593 yılında Coimbra Üniversitesi Teoloji Bölümü'nün başkanlığını yaptı. Bu dönemde Tractatus de legibus ac Deo legislatore' (Yasa koyucu Tanrı'nın yasalarının incelenmesi) kitabını yayımladı. 1615 yılında emekli oldu.
Felsefesi
Metafizik ve ilahiyat alanındaki çalışmaları, 17. ve 18. yüzyıl Katolik ve Protestanlar arasında skolastik düşünce yönünden çok önemli bir etki yarattı. Suarez Thomas Aquinas'un felsefesinden özgürce uyarlanarak İspanya, Portekiz ve İtalya'nın Katolik okullarında metafizikmüfredata ekledi. Uluslararası hukuk da dahil olmak üzere, hem metafizik hem de hukuk için Alman ve Hollanda okullarının reformcu görüşleri üzerinde büyük bir etkiye sahipti. Çalışmaları, Hugo Grotius (1583-1645) gibi diğer bilim adamları tarafından övgü aldı.
Felsefesinin temelinde gerçek olanı bilmek ve onu yaymak vardır.
Hukuk
Zeynep Hazar'ın Francisco Suárez'de Yasa, Devlet ve Sosyal Sözleşme kitabında belirtildiği gibi; Suárez'e göre yasa, yeterli bir biçimde ilan edilmiş; ortak ve değişmeyen kuraldır. Yasanın kaynağı aklı ve iradedir. Suárez'e göre yasanın kaynağının akıl olduğunu gösteren pek çok doğrulama vardır. Öncelikle yasanın işlevi düzenlemektir. Düzenleme ise iradeye değil akla bağlıdır. Zira düzenleme içerisinde kesin bir muhakemeyi barındırır. Yasanın düzenlenmesi muhakeme olmaksızın düzenlenemez. İkinci olarak düşünüre göre yasanın işlevi Kitab-ı Mukaddes'te geçen ayetlere uygun bir biçimde emretmek ve aydınlatmaktır. Aydınlatma eylemi ise akla özgüdür. Üçüncü olarak yasa İncil'de belirtildiği üzere bir kuraldır; adil olan ve adil olmayanın belirlendiği bir kural. İrade ile kural oluşturmak mümkün değildir. Zira Suárez'e göre, iradenin kendisi de akıl ile tanzim edilmelidir. Bu bakımdan yasa, akla ilişkindir.
Hukuk; ezeli, doğal ve beşeri olmak üzere üçe ayrılır.[]
- Ezeli Hukuk: Tanrının getirdiği kaideler olan ve değişmesi mümkün olmayan hukuktur. Tanrı var olduğu sürece ezeli hukuk da vardır. Fakat bu hukuk, insanın diğer hukuk dallarını keşfedip oradaki yasaları uygulamaya başladığında canlılık kazanmaktadır. Ezeli yasa, tüm yasaların kaynağı ve kökenidir. Ona göre bu yasa adeta yeryüzünün yaratıcısından bir sızıntıdır. Bu yasa ölümsüzdür. Zira Tanrı'daki üstün aklı temsil eder. Tanrı'nın yeryüzü ile kurduğu bütün ilişkilerde, her şeyin üstün bir akla, üstün bir yasaya göre ayarlanmıştır.
- Doğal Hukuk: Kurallarını insan aklı ile yaratır. İçeriğinde özel ilkeler barındırmaz. Kuralları geneldir. Doğal yasa, Tanrı'nın yaratmış olduğu doğaya uygun olan yasadır. Bu bakımdan onun aynı zamanda ebedî olduğu söylenebilir. Doğal yasanın kaynağı Tanrı'dır. Bu nedenle doğal yasanın kaynağı açısından ilahî olduğunu söylemek mümkündür. Düşünüre göre bu yasanın insan için doğal olması, insanın Tanrı'nın yarattığı bir canlı olmasından ileri gelir. Ona göre bu yasanın varlığı insan aklı ile keşfedilebilir.
- Beşerî Hukuk: İlahi ve doğal hukuk kurallarını harmanlayıp eksiklerini tamamlayan hukuktur. Yaptırımı asıl yasa koyucu olan Tanrı'nın gücü ve isteğidir. Suárez'in anlayışına göre iki tür beşerî yasa vardır. Birinci tür yasa örf-adet hukukundan kaynaklanan yasalardır. Beşerî yasanın ikinci türü ise her bir ülkedeki yasa koyucunun kendi toplumu için hazırladığı özel yasalardır.
Francisco Suárez, ilahi hukuk ile beşeri hukuk arasında yani doğal hukuk ile devletin hukuku arasında gözle görülür farkları ortaya koymuştur. Devletin hukukunun ihtiyaçlar doğrultusunda değiştirilebilir olduğunu savunmuştur. Devletin hukuku, insanlar belli topraklara bölünse de belli bir bütünlük var olduğundan dolayı vardır. İnsanlar doğaları gereği iletişim kurmadan veya yardımlaşmadan yaşayamazlar. Bu sebepledir ki insan ilişkilerini düzenleyen bir devlet ve devleti düzenleyen bir hukuk sistemine mecburiyet vardır.
Siyasi iktidar
Suárez'e göre insanlar doğuştan özgürdür. Hiçbir insanın diğer bir insan üzerinde hükmetme ya da politik yargılama gücü yoktur. İnsanlar, Tanrı dışındaki hiç kimseye tabi olamaz. Bu nedenle insan egemenliği doğa düzenine aykırıdır ve içerisinde tiranlık (zorbalık) barındırır. Siyasi iktidarın kaynağı Tanrı'dır. Zira gerçek yasa iradeleri bağlar. Oysa hiçbir insan bir diğer insanın iradesini bağlayamaz. Zira bu güç, özel olarak, tek ve bir koruyan ve yok eden olan Tanrı'nın mahiyeti gibi gözükmektedir. Siyasi hakların sahibi; gerçek efendi, kral ve kanun koyucu Tanrıdır; o her şeyden üstün ve eşsizdir.
Siyasi gücün halkta olduğunu ispata çalışan, diğer bir ifade ile bu gücü halka bahşetmek isteyen birçok filozof ve düşünür, devleti insanlar arasında kendi rızalarıyla meydana gelen bir uzlaşmanın neticesi olarak göstermek adına sosyal sözleşme teorisini ileri sürmüşlerdir.
İnsan doğanın bir sonucudur. Halkın huzur ve refah seviyesini gerektiği yerde tutabildikçe, kral, kralın otoritesi ve halk arasındaki sözleşmeye dayalı olan monarşi, en iyi yönetim biçimidir fakat bu sözleşmenin geçerli olabilmesinin şartları vardır. Bu şartlar kralın halka eziyet etmemesi ve halka iyi davranmasıdır. Sözleşme, ancak bu şartlar sağlandığında geçerli olabilmektedir. Kral halka iyi davranmadığı takdirde, halkın, papanın çağrısı ile direnme hakkı da sözleşmede yer almaktadır. Yani papanın, kralın kararlarına müdahale edebilmesi söz konusu olmuştur. İnsanların herhangi bir edim veya özellik dolayısıyla birbirlerinden üstün hale gelmeleri mümkün değildir. Üstün olan tek varlık Tanrı'dır ve bütün insanlara ait kılınmıştır. Ayrıcalık hakkı, toplumun buna rıza göstermesi ve zamanı geldiğinde iade edilmek koşuluyla krala devredilebilir. Böylelikle kralların tümünün ilahi gücü olduğu düşüncesine karşı çıkmış ve bunu Defensio Fidei Catholicae (Katolik İnancın Savunması) eserinde işlemiştir. O dönem İngiltere'sinde yöneticilerin gücünü Tanrı'dan aldığı inanışının yaygın olmasından bahisle kitap, I. James tarafından yaktırılmıştır.
Eserleri
- Disputationes Metaphysicae (Metafizik Tartışmaları)
- De Deo Incarnato (İsa’nın Yeniden Vücut Bulması Hakkında)
- De Defensio Fidei (İmanın Savunması Hakkında)
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Haziran 2020 Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Francisco Suarez haber gazete kitap akademik JSTOR Haziran 2020 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Francisco Suarez d 5 Ocak 1548 Granada o 25 Eylul 1617 Lizbon Ispanyol Cizvit rahibi skolastik filozof ve teolog Francisco SuarezTam adiFrancisco SuarezDogumu5 Ocak 1548 Granada Ispanya KralligiOlumu25 Eylul 1617 69 yasinda Lizbon Portekiz KralligiAlma materSalamanca UniversitesiCagiErken modern felsefeBolgesiBati felsefesiOkuluSkolastik felsefeIlgi alanlariTeoloji MetafizikOnemli fikirlerinesnesi gercek varlik oldugu surece varliktirEtkilendikleri Aquinas Aristotle Avicenna Ockhamli William John Duns Scotus Skolastik felsefeEtkiledikleri Descartes Leibniz Christian Wolff Heidegger Mario Ferreira dos SantosYasami ve kariyeriAilesi Granada nin soylu ve zengin ailelerindendi Gecmis nesillerde ailesinin kiliseye ve devlete hizmetleri oldu Babasinin da avukat olmasindan etkilenen Suarez 13 yasindayken Latin dili ve edebiyati bilgisiyle hukuk egitimi almak uzere Salamanca Universitesi ne girdi 1565 ve 1570 yillarinda Salamanca Universitesi nde felsefe ve ilahiyat egitimi aldi 1571 yilinda Segovia Universitesi nde profesor unvani aldi Segovia Valladolid Universitesi Roma Universitesi Salamanca Universiteleri nde profesorluk yapti Bu surecte calisma bicimi nedeniyle teolojik doktrinin disina ciktigi elestirileri dogdu Geleneksel yontemin disina cikma isteginden dolayi kilise ogretisine ve dogmalarina bagliligina iliskin supheler olustu 1573 yilinda geleneksel skolastigin disina cikma nedeni ile suclanmistir Bu suclamalardan dolayi Cizvit Toplulugunun menfaatleri icin ogretmenlik gorevini birakmayi dusunmustur Ancak Kastilya nin en yuksek din gorevlisi tarafindan ismi aklanmistir 1593 yilinda Coimbra Universitesi Teoloji Bolumu nun baskanligini yapti Bu donemde Tractatus de legibus ac Deo legislatore Yasa koyucu Tanri nin yasalarinin incelenmesi kitabini yayimladi 1615 yilinda emekli oldu FelsefesiMetafizik ve ilahiyat alanindaki calismalari 17 ve 18 yuzyil Katolik ve Protestanlar arasinda skolastik dusunce yonunden cok onemli bir etki yaratti Suarez Thomas Aquinas un felsefesinden ozgurce uyarlanarak Ispanya Portekiz ve Italya nin Katolik okullarinda metafizikmufredata ekledi Uluslararasi hukuk da dahil olmak uzere hem metafizik hem de hukuk icin Alman ve Hollanda okullarinin reformcu gorusleri uzerinde buyuk bir etkiye sahipti Calismalari Hugo Grotius 1583 1645 gibi diger bilim adamlari tarafindan ovgu aldi Felsefesinin temelinde gercek olani bilmek ve onu yaymak vardir Hukuk Zeynep Hazar in Francisco Suarez de Yasa Devlet ve Sosyal Sozlesme kitabinda belirtildigi gibi Suarez e gore yasa yeterli bir bicimde ilan edilmis ortak ve degismeyen kuraldir Yasanin kaynagi akli ve iradedir Suarez e gore yasanin kaynaginin akil oldugunu gosteren pek cok dogrulama vardir Oncelikle yasanin islevi duzenlemektir Duzenleme ise iradeye degil akla baglidir Zira duzenleme icerisinde kesin bir muhakemeyi barindirir Yasanin duzenlenmesi muhakeme olmaksizin duzenlenemez Ikinci olarak dusunure gore yasanin islevi Kitab i Mukaddes te gecen ayetlere uygun bir bicimde emretmek ve aydinlatmaktir Aydinlatma eylemi ise akla ozgudur Ucuncu olarak yasa Incil de belirtildigi uzere bir kuraldir adil olan ve adil olmayanin belirlendigi bir kural Irade ile kural olusturmak mumkun degildir Zira Suarez e gore iradenin kendisi de akil ile tanzim edilmelidir Bu bakimdan yasa akla iliskindir Hukuk ezeli dogal ve beseri olmak uzere uce ayrilir kaynak belirtilmeli Ezeli Hukuk Tanrinin getirdigi kaideler olan ve degismesi mumkun olmayan hukuktur Tanri var oldugu surece ezeli hukuk da vardir Fakat bu hukuk insanin diger hukuk dallarini kesfedip oradaki yasalari uygulamaya basladiginda canlilik kazanmaktadir Ezeli yasa tum yasalarin kaynagi ve kokenidir Ona gore bu yasa adeta yeryuzunun yaraticisindan bir sizintidir Bu yasa olumsuzdur Zira Tanri daki ustun akli temsil eder Tanri nin yeryuzu ile kurdugu butun iliskilerde her seyin ustun bir akla ustun bir yasaya gore ayarlanmistir Dogal Hukuk Kurallarini insan akli ile yaratir Iceriginde ozel ilkeler barindirmaz Kurallari geneldir Dogal yasa Tanri nin yaratmis oldugu dogaya uygun olan yasadir Bu bakimdan onun ayni zamanda ebedi oldugu soylenebilir Dogal yasanin kaynagi Tanri dir Bu nedenle dogal yasanin kaynagi acisindan ilahi oldugunu soylemek mumkundur Dusunure gore bu yasanin insan icin dogal olmasi insanin Tanri nin yarattigi bir canli olmasindan ileri gelir Ona gore bu yasanin varligi insan akli ile kesfedilebilir Beseri Hukuk Ilahi ve dogal hukuk kurallarini harmanlayip eksiklerini tamamlayan hukuktur Yaptirimi asil yasa koyucu olan Tanri nin gucu ve istegidir Suarez in anlayisina gore iki tur beseri yasa vardir Birinci tur yasa orf adet hukukundan kaynaklanan yasalardir Beseri yasanin ikinci turu ise her bir ulkedeki yasa koyucunun kendi toplumu icin hazirladigi ozel yasalardir Francisco Suarez ilahi hukuk ile beseri hukuk arasinda yani dogal hukuk ile devletin hukuku arasinda gozle gorulur farklari ortaya koymustur Devletin hukukunun ihtiyaclar dogrultusunda degistirilebilir oldugunu savunmustur Devletin hukuku insanlar belli topraklara bolunse de belli bir butunluk var oldugundan dolayi vardir Insanlar dogalari geregi iletisim kurmadan veya yardimlasmadan yasayamazlar Bu sebepledir ki insan iliskilerini duzenleyen bir devlet ve devleti duzenleyen bir hukuk sistemine mecburiyet vardir Siyasi iktidar Suarez e gore insanlar dogustan ozgurdur Hicbir insanin diger bir insan uzerinde hukmetme ya da politik yargilama gucu yoktur Insanlar Tanri disindaki hic kimseye tabi olamaz Bu nedenle insan egemenligi doga duzenine aykiridir ve icerisinde tiranlik zorbalik barindirir Siyasi iktidarin kaynagi Tanri dir Zira gercek yasa iradeleri baglar Oysa hicbir insan bir diger insanin iradesini baglayamaz Zira bu guc ozel olarak tek ve bir koruyan ve yok eden olan Tanri nin mahiyeti gibi gozukmektedir Siyasi haklarin sahibi gercek efendi kral ve kanun koyucu Tanridir o her seyden ustun ve essizdir Siyasi gucun halkta oldugunu ispata calisan diger bir ifade ile bu gucu halka bahsetmek isteyen bircok filozof ve dusunur devleti insanlar arasinda kendi rizalariyla meydana gelen bir uzlasmanin neticesi olarak gostermek adina sosyal sozlesme teorisini ileri surmuslerdir Insan doganin bir sonucudur Halkin huzur ve refah seviyesini gerektigi yerde tutabildikce kral kralin otoritesi ve halk arasindaki sozlesmeye dayali olan monarsi en iyi yonetim bicimidir fakat bu sozlesmenin gecerli olabilmesinin sartlari vardir Bu sartlar kralin halka eziyet etmemesi ve halka iyi davranmasidir Sozlesme ancak bu sartlar saglandiginda gecerli olabilmektedir Kral halka iyi davranmadigi takdirde halkin papanin cagrisi ile direnme hakki da sozlesmede yer almaktadir Yani papanin kralin kararlarina mudahale edebilmesi soz konusu olmustur Insanlarin herhangi bir edim veya ozellik dolayisiyla birbirlerinden ustun hale gelmeleri mumkun degildir Ustun olan tek varlik Tanri dir ve butun insanlara ait kilinmistir Ayricalik hakki toplumun buna riza gostermesi ve zamani geldiginde iade edilmek kosuluyla krala devredilebilir Boylelikle krallarin tumunun ilahi gucu oldugu dusuncesine karsi cikmis ve bunu Defensio Fidei Catholicae Katolik Inancin Savunmasi eserinde islemistir O donem Ingiltere sinde yoneticilerin gucunu Tanri dan aldigi inanisinin yaygin olmasindan bahisle kitap I James tarafindan yaktirilmistir EserleriDisputationes Metaphysicae Metafizik Tartismalari De Deo Incarnato Isa nin Yeniden Vucut Bulmasi Hakkinda De Defensio Fidei Imanin Savunmasi Hakkinda Kaynakca Francisco Suarez Internet Felsefe Ansiklopedisi a b c d Felsefeye Giris Felsefe Tarihi Ders Kitaplari Anadolu Universitesi Hiristiyanlik Tarihi John P Donnelly Yeni Yasam Yayinlari 1977 s 422 ISBN 975 8318 86 1 a b c d e f Hazar Z Francisco Suarez de Yasa Devlet ve Sosyal Sozlesme