Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için konusunda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. (Mart 2022) |
Zürafa (Giraffa), soyu tükenmemiş canlılar arasında karada yaşayan en uzun ve gevişgetirenler arasında da en büyük; Afrika’da yaşayan çift toynaklı memelidir. Bilimsel tür adı deveye benzer şekline ve leoparda benzeyen beneklerine ithafen verilmiştir. Ana ayırt edici özelikleri oldukça uzun boynu ve bacakları, tüylü deriyle kaplı boynuzları ve beyaz-krem bir ten üstünde siyah ve kahverengi arasında değişen benekleridir. En yakın yaşayan akrabası okapi ile birlikte zürafagiller (Giraffidae) familyasında sınıflandırılır ve derileri ile beneklerinin renk ve şekillerinden ayırt edilen dokuz alt türü vardır.
| Zürafa | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Türler | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||
Zürafalar Afrika'da kuzeyde Çad ile güneyde Güney Afrika; batıda Nijer ile doğuda Somali arasındaki bölgede yaşarlar. Güney Afrika ve Kuzey Afrika en çok bulundukları bölgelerdir. Genelde savanlarda otlaklarda ve açık ormanlarda yaşamlarını sürdürürler. Ana besin kaynakları, diğer memelilerin erişemeyeceği yüksekliklerde yedikleri Akasya ağacının yapraklarıdır. Zürafalar aslanlar tarafından avlanırlar, ayrıca yavru zürafalar da leoparlara, benekli sırtlanlara ve Afrika yaban köpeklerine yem olurlar. Zürafalar toplu olarak yaşayan hayvanlardır ve büyük sürüler oluştururlar. Erkekler boyunlarını kullanarak yaptıkları dövüşler yoluyla sosyal hiyerarşiyi sağlarlar. Baskın erkekler dişilerle çiftleşmeye hak kazanırlar. Yavrulara bakımdan yalnızca dişiler sorumludur.
Zürafalar, tuhaf görünüşleri nedeniyle hem eski hem de modern birçok kültürün ilgisini çekmiş, çok sayıda resim, kitap ve çizgi romana konu olmuştur. Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği tarafından asgari endişe altındaki türler arasında sınıflandırılmış olsa da eski dağılım bölgesine yerel olarak bazı yerlerde soyu tükenmiş ve üç alt türü de tehlikedeki türler listesinde yer almaktadır. Yine de zürafalara çok sayıda ulusal parklarda ve av alanlarında sıklıkla rastlanmaktadır.
Kökenbilim
Türün bilimsel ismi olan Camelopardalis kelimesinin kökeni Grekçeye dayanmakta olup, bu dildeki deve ve leopar sözcüklerinin birleşimi ile oluşturulmuştur. Camelopard, İngilizcede ilk 14. yüzyılda gözükmüş, ancak kullanımı günümüzde arkaik bir hale gelmiştir. Birkaç Avrupa dilinde bu şekil kayıtlara geçmiştir.
Zürafa sözcüğünün dayandığı bilinen en eski kökeni Arapçada yer alan zarāfah (زرافة) kelimesidir ve bu sözcük "hızlı-yürüyen" manasına gelmektedir. Bu sözcüğün Arapçaya Somaliceden alıntılanmış olabileceği öne sürülmüştür. Bu kelimenin türevleri, İtalyancada giraffa olarak 1590'larda, Orta İngilizcede jarraf, ziraph ve gerfauntz, Fransızcada giraffe olarak geçmektedir. Türkçeye ise 15. ve 16. yüzyılda girmiştir.
Sınıflandırma ve evrimi
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| Hassanin vd. & Douzery'nin 2003'teki çalışmasına göre oluşturulmuş Ruminantia kladogramı. |
Zürafa Gevişgetirenler alt takımında sınıflandırılmaktadır. Gevişgetirenlerden çok sayıda tür Orta Asya, Güneydoğu Asya ve Kuzey Amerika'da Eosen döneminin ortalarından kalma fosillerle tanımlanmıştır. Bu dönemdeki ekolojik koşullar bu türlerin hızlı dağılımını kolaylaştırmış olabilir. Zürafa, okapi ile birlikte Giraffidae familyasının yaşayan son iki bireyidir. Bu familyada 10'dan fazla fosille tanımlanan soyu tükenmiş cins bulunmaktadır. Bilinen en yakın akrabaları Climacoceratidae familyasına ait soyu tükenmiş geyik benzeri hayvanlardır. Yaşayan tek üyesi Amerika antilobu olan Antilocapridae familyası ile birlikte diğer iki familya Giraffoidea üst familyasında sınıflandırılır. Bu hayvanların, aynı zamanda geyiğin de atası olan soyu tükenmiş familyasından evrimleşmiş olmaları büyük ihtimaldir.
Boynun uzaması zürafa soyunda erken dönemlerde başlamış olarak görünmektedir. Zürafalar ve eski ataları arasında yapılan karşılaştırmalarda ilk olarak kafatasına yakın olan omurların uzadığı sonraları uzamanın daha aşağıdaki omurlarda olduğu görülmektedir. Zürafa benzeri hayvanlardan biri çeşitli araştırmalara göre 25 ila 20 milyon yıl, 17 ila 15 milyon yıl ya da 18 ila 14,3 milyon yıl önce yaşadığı zannedilen ve kalıntıları Libya'da bulunan Canthumeryx cinsidir. Bu orta boyutlu hayvan ince ve antilop benzeri bir yapıya sahiptir. Hint altkıtasında 15 milyon yıl önce ortaya çıkan Giraffokeryx cinsi okapi ya da küçük bir zürafaya benzer, boynu uzamış ve zürafalarda görülen boynuzlara sahiptir.Giraffokeryx, daha büyük boyutlu Sivatherium ve cinsi zürafa benzeri hayvanlarla aynı klâd içinde yer almış olabilir.
Palaeotragus, Shansitherium ve Samotherium gibi zürafa benzeri hayvanlar yaklaşık 14 milyon yıl önce ortaya çıkmış ve Afrika ile Avrasya boyunca yaşamışlardır. Bu hayvanların kafatasları daha geniş, boyunları daha uzun, kafatasındaki sinüs boşlukları küçük ve boynuzları belli belirsizdir.Paleotragus okapiye benzer ve atası olabilir. Bazı biliminsanlarına göre ise okapi soyu daha öneleri, Giraffokeryx cinsinden önce ayrılmıştır. Boyun omurları boy ve yapı olarak okapi ile modern zürafanın arasında olan Samotherium özellikle ara geçiş dönemi fosili olarak önemlidir. İlk olarak Avrupa'nın güneydoğusunda ortaya çıkan ve 9 ila 7 milyon yıl önce yaşamış olan Bohlinia cinsi muhtemelen zürafanın doğrudan atasıdır. Uzun boynu ve bacakları olan ve benzer diş ile boynuz yapısına sahip Bohlinia cinsi modern zürafalara çok benzemektedir.
İklim değişikliği nedeniyle Bohlinia Çin'e ve Hindistan'ın kuzeyine girmiştir. Burada Giraffa cinsi evrimleşmiş ve yaklaşık 7 milyon yıl önce Afrika'ya girmiştir. Sonraki iklim değişiklikleri Asya zürafalarının soyunun tükenmesine neden olurken Afrika'da bulunanlar yaşamaya devam etmiş ve yeni türlere ayrılmıştır. G. camelopardalis yaklaşık 1 milyon yıl önce Buzul Çağı sırasında Afrika'nın doğusunda ortaya çıkmıştır. Bazı biyologlar modern zürafanın türünden geldiğini önerirken; diğerleri türünün daha muhtemel doğrudan ata olduğunu savunmaktadır.G. jumae daha büyük boyutlu ve hantal bir yapıya sahipken G. gracilis daha küçük boyutlu ve daha zariftir. Zürafaların evrimindeki ana itici gücün yaklaşık 8 milyon yıl önce başlayan yoğun ormanlardan daha açık habitatlara geçişin olduğuna inanılmaktadır. Bazı araştırmacılar bu yeni habitat değişikliği ile birlikte akasya türleri de dahil olmak üzere farklı besinlerin zürafanın atalarının yeni toksinlere maruz kalmasıyla birlikte daha hızlı mutasyona ve hızlı bir evrimleşmeye girdiği varsayımını öne sürmüşlerdir. Modern zürafalarda görülen farklı deri desenlerinin ortaya çıkışı da bu habitat değişiklikleri ile çakışması mümkündür. Asya zürafalarının daha çok okapi benzeri renk ve desenlere sahip olduğu varsayılmaktadır.
Alt Türleri
Zürafanın dokuz alt türü tanınmaktadır.
| Alt tür | Tanım | Resim |
|---|---|---|
| G. c. camelopardalis | Güney Sudan'ın doğusu ile Etiyopya'nın güneybatısında bulunur. Çoğunlukla keskin hatlı beyaz çizgilerle çevrili kestane rengi beneklere sahiptir ama alt kısımlarında benek yoktur. Orta hörgüç özellikle erkeklerde belirgindir.:51 Doğal yaşam alanlarında 250'den az sayıda kaldığı tahnin edilse de bu rakam kesin değildir. Nadiren esaret altında bulunur; Birleşik Arap Emirlikleri'nde El Ayn Hayvanat Bahçesi'nde bir grup bulunmaktadır.[17] In 2003, this group numbered 14. |  |
| G. c. reticulata, | Kenya'nın kuzeydoğusu, Etiyopya'nın güneyi ve Somali'de yaşar. Keskin kenarlı kızıl kahverengi poligonal benekleri ince beyaz çizgilerle ayrılmıştır. Benekler ayağın orta ekleminin altında bulunur da bulunmayabilir de. Erkeklerde orta hörgüç bulunur.:53 Doğal yaşam ortamında 5.000 civarında kaldığı tahmin edilmektedir. Hayvanat bahçelerinde de 450'den fazla sayıda bulunduğu bilinmektedir. |  |
| G. c. angolensis | Namibya'nın kuzeyi, Zambiya'nın güneybatısı, Botsvana ve Zimbabve'nin batısında yaşarlar. 2009 yılında yapılan bir genetik araştırma Namib Çölü'nün kuzeyinde yaşayan popülasyon ile Etosha Ulusal Parkı'nda yaşayan popülasyonun ayrı alt türler olduğunu önermektedir. Bu alt türün benekleri, kenarları kertikli ve açılı olarak uzanan büyük kahverengi beneklerdir. Benekler bacaklar boyunca mevcuttur ancak yüzde benek bulunmaz. Boyun ve kıç benekleri daha küçük olur. Ayrıca kulak civarında beyaz leke vardır.:51 Doğal yaşam ortamında 20.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Hayvanat bahçelerinde 20 civarında zürafa bulunur. |  |
| G. c. antiquorum | Çad'ın güneyi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kamerun'un kuzeyi ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin kuzeydoğusunda yaşarlar. Kamerun popülasyonu daha önceleri yanlış olarak G. c. peralta alt türüne dahil sayılmaktaydı.G. c. camelopardalis ile kıyaslandığında daha küçük ve düzensiz beneklere sahiptir. Ayakların orta ekleminin altında ve bacakların iç kısmında da beneklere rastlanır. Erkeklerde orta hörgüç bulunur.:51–52 Doğal yaşam ortamlarında 3.000 civarında oldukları sanılmaktadır. Hayvanat bahçelerinde bu alt tür ile G. c. peralta alt türü karıştırılmaktadır. 2007 yılında Avrupa'daki hayvanat bahçelerinde G. c. peralta alt türüne ait olduğu sanılan zürafaların aslında G. c. antiquorum alt türünden olduğu ortaya çıkarılmıştır. Hayvanat bahçelerinde 65 kadar oldukları bilinmektedir. Daha önceden tanınan G. c. congoesis alt türü artık bu alt türün içinde yer almaktadır. |  |
| G. c. tippelskirchi | Kenya'nın ortası ile güneyi ve Tanzanya'da yaşarlar. Toynaklara kadar uzanan, düzensiz, zikzaklı yıldız şeklinde benekleri vardır. Erkeklerde genellikle orta hörgüç bulunur.:54 Doğal yaşam ortamında 40.000 civarında olduğu düşünülmektedir. Yaklaşık 100 kadarı hayvanat bahçelerinde bulunur. |  |
| G. c. rothschildi, | Uganda ile Kenya'nın bazı bölgelerinde yaşarlar. Güney Sudan'da yaşayıp yaşamadığı kesin değildir. Benekleri büyük, keskin kenarlı belirgin koyu renklidir. Koyu renkli beneklerin içinde daha soluk çizgiler bulunabilir. Ayakların orta ekleminin altında benekler nadiren görülür ve toynaklara kadar inmez. Beş adet boynuza sahip oldukları görülebilir.:53 Doğal yaşam ortamlarında 700'den az olduğuna inanılmaktadır. Hayvanat bahçelerinde 450'den fazlası tutulmaktadır. |  |
| G. c. giraffa | Güney Afrika'nın kuzeyinde, Botsvana'nın güneyinde, Zimbabwe'nin güneyinde ve Mozambik'in güneybatısında yaşarlar. Koyu renkli ve görece yuvarlak benekleri vardır. Benekler bacaklara kadar küçülerek uzanır. Erkeklerin orta hörgücü çok belirgin değildir.:52 Doğal yaşam ortamlarında en fazla 12.000 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Hayvanat bahçelerinde 45 kadarı bulunmaktadır. |  |
| G. c. thornicrofti, | Zambiya'nın doğusunda Luanga Vadisi'nde yaşarlar. Benekler çentikli ve bazen de yıldız şeklindedir. Ayaklar boyunca bazne görülür bazen de görülmez. Erkeklerin hörgücü çok gelişmemiştir.:54 Doğal yaşam ortamında 1.500'den fazla sayıda değildir Hayvanat bahçelerinde bulunmamaktadır. |  |
| G. c. peralta, | Nijer'in güneybatısına endemiktir. Tüyleri diğer alt türlerden daha açık renklidir.:322 Ayakların orta ekleminin altına kadar inen yuvarlak şekilli kırmızı benekleri vardır. Boynuzları diğer alt türlere göre daha belirgindir ve erkeklerin hörgüçleri daha gelişmiştir.:52–53 Doğal yaşam alanlarında 220'den daha az bulunur ve en tehlike altındaki zürafa alt türüdür. Kamerun'da bulunan zürafaların bu alt türden olduğu sanılsa da aslında G. c. antiquorum alt türünden olduğu ortaya çıkarılmıştır. Bu hata nedeniyle hayvanat bahçelerinde de yanlış olarak adlandırılmışlardır ve 2007 yılında Avrupa'daki hayvanat bahçelerinde bulunan G. c. peralta alt türü zürafaların tamamının aslındaG. c. antiquorum alt türünden olduğu anlaşılmıştır. |  |
Özellikleri
Erkeklerinin boyu 4.4 ve 5.5 metre olup 1.5 ton ağırlığındadır. Bugüne kadar kayıt edilmiş en uzun zürafa 5.92 m. olup 2 ton ağırlığındadır. Dilleri boynuzumsu yapıya sahiptir. Dişileri ise 4.0 ve 5.0 metre civarı yüksekliğe sahiptir ve erkeklere göre daha hafiftir. Dişiler genellikle erkeklerine göre hafif ve daha kısa olurlar. Her iki cinsin de boynuzları vardır, dişilerin boynuzu daha kısadır. Boynuzları kemikleşmiş kıkırdaktan oluşmuştur. Erkekler yaşlandıkça kafasındaki boynuzları da kalsiyumun etkisiyle gelişir.
Zürafaların ses telleri olmadığı bilinmesinin aksine zayıf bir ses teli yapısına sahiptirler. 35–40 cm uzunluğunda siyah bir dile sahiptirler. Boyunlarının uzun olması bakımından kafa kısmınada kan gitmesi için çok büyük kalplere sahiplerdir. Bu büyük hayvanlar günlerinin ortalama 1 saatini (en az 10 dakika, en fazla 2 saat) uyuyarak geçirirler.
Dağılımı
Zürafa soyu, dünya üzerinde tükenmekte olan ve koruma altına alınması gereken bir türdür. Dünyada yaklaşık olarak 100,000 ila 150,000 civarı zürafa bulunduğu tahmin edilmektedir. Bunların tamamı Afrika'da yaşamaktadır. Kenya (45,000), Tanzanya (30,000) ve Botsvana (12,000) ile en fazla Zürafa popülasyonu bulunan yerlerdir.
Zürafalar genellikle Afrika'nın savanlarında yaşarlar. Bu topraklar onlar için yaşamaya elverişlidir. Çok uzun olmayan ağaçlar ve uzun boyları sayesinde, Zürafalar tehlikeleri uzaktan fark edebilirler. Özellikle besin kaynakları olan Akasya ağaçları bu bölgelerde bulunur. Otlaklarda da yaşarlar.
Resimler
Kaynakça
- ^ . www.mindat.org. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2021.
- ^ "Giraffa". Mindat.org.
- ^ . m-w.com. Encyclopædia Britannica: Merriam-Webster. 25 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ "Giraffe". Online Etymology Dictionary. 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2011.
- ^ Peust, C. (2009). "Some Cushitic Etymologies". Dolgopolʹskiĭ, A.; Takács, G.; Jungraithmayr, H. (Ed.). Semito-Hamitic Festschrift for A.B. Dolgopolsky and H. Jungraithmayr. Reimer. ss. 257-60. ISBN .
- ^ . www.etymonline.com (İngilizce). 16 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2021.
- ^ . Nişanyan Sözlük. 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2021.
- ^ Hassanin, A.; Douzery, E. J. P. (2003). "Molecular and morphological phylogenies of Ruminantia and the alternative position of the Moschidae". Systematic Biology. 52 (2): 206-28. doi:10.1080/10635150390192726. (PMID) 12746147.
- ^ a b c d e f g h i Mitchell, G.; Skinner, J. D. (2003). (PDF). Transactions of the Royal Society of South Africa. 58 (1). ss. 51-73. doi:10.1080/00359190309519935. 4 Kasım 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2016.
- ^ a b c d Danowitz, M.; Vasilyev, A.; Kortlandt, V.; Solounias, V. (2015). "Fossil evidence and stages of elongation of the Giraffa camelopardalis neck". Royal Society Open Science. Cilt 2. s. 150393. doi:10.1098/rsos.150393.
- ^ Danowitz, M.; Domalski, R.; Solounias, N. (2015). "The cervical anatomy of Samotherium, an intermediate-necked giraffid". Royal Society Open Science. Cilt 2. s. 150521. doi:10.1098/rsos.150521.
- ^ Simmons, R. E.; Scheepers, L. (1996). (PDF). . 148 (5): 771-86. doi:10.1086/285955. 23 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Badlangana, L. N.; Adams, J. W.; Manger, P. R. (2009). "The giraffe (Giraffa camelopardalis) cervical vertebral column: A heuristic example in understanding evolutionary processes?". . 155 (3): 736-57. doi:10.1111/j.1096-3642.2008.00458.x.
- ^ a b c d e Pellow, R. A. (2001). "Giraffe and Okapi". MacDonald, D (Ed.). The Encyclopedia of Mammals (2. bas.). Oxford University Press. ss. 520-27. ISBN .
- ^ a b c d e f g h i j k l m n . Giraffe Conservation Foundation. 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2010.
- ^ a b c d e f g h i Seymour, R. (2002) The taxonomic status of the giraffe, Giraffa camelopardalis (L. 1758), PH.D Thesis
- ^ . Al Ain Zoo. 25 Şubat 2003. 29 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2011.
- ^ "Nubian giraffe born in Al Ain zoo". UAE Interact. 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Aralık 2010.
- ^ a b c d e f g "Giraffa". . 2010. 1 Mart 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2010.
- ^ Brenneman, R. A.; Louis, E. E. Jr; Fennessy, J. (2009). "Genetic structure of two populations of the Namibian giraffe, Giraffa camelopardalis angolensis". African Journal of Ecology. 47 (4). ss. 720-28. doi:10.1111/j.1365-2028.2009.01078.x.
- ^ a b c d Hassanin, A.; Ropiquet, A.; Gourmand, B-L.; Chardonnet, B.; Rigoulet, J. (2007). "Mitochondrial DNA variability in Giraffa camelopardalis: consequences for taxonomy, phylogeography and conservation of giraffes in West and central Africa". Comptes Rendus Biologies. 330 (3). ss. 173-83. doi:10.1016/j.crvi.2007.02.008. (PMID) 17434121.
- ^ Estes, R. (1992). The Behavior Guide to African Mammals: including Hoofed Mammals, Carnivores, Primates. University of California Press. ss. 202-07. ISBN .
- ^ a b Muller, Z.; Bercovitch, F.; Brand, R.; Brown, D.; Brown, M.; Bolger, D.; Carter, K.; Deacon, F.; Doherty, J.B.; Fennessy, J.; Fennessy, S.; Hussein, A.A.; Lee, D.; Marais, A.; Strauss, M.; Tutchings, A.; Wube, T. (2018). "Giraffa camelopardalis". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2018: e.T9194A136266699. Erişim tarihi: 12 Kasım 2021.
- ^
- ^ Kingdon, J. (1988). East African Mammals: An Atlas of Evolution in Africa, Volume 3, Part B: Large Mammals. University of Chicago Press. ss. 313-37. ISBN .
Dış bağlantılar
- Afrika'daki Zürafalar Tehlikede[]
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin veya maddenin bir bolumunun gelisebilmesi icin Yasam Agaci konusunda uzman kisilere gereksinim duyulmaktadir Ayrintilar icin lutfen tartisma sayfasini inceleyin veya yeni bir tartisma baslatin Konu hakkinda uzman birini bulmaya yardimci olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Mart 2022 Zurafa Giraffa soyu tukenmemis canlilar arasinda karada yasayan en uzun ve gevisgetirenler arasinda da en buyuk Afrika da yasayan cift toynakli memelidir Bilimsel tur adi deveye benzer sekline ve leoparda benzeyen beneklerine ithafen verilmistir Ana ayirt edici ozelikleri oldukca uzun boynu ve bacaklari tuylu deriyle kapli boynuzlari ve beyaz krem bir ten ustunde siyah ve kahverengi arasinda degisen benekleridir En yakin yasayan akrabasi okapi ile birlikte zurafagiller Giraffidae familyasinda siniflandirilir ve derileri ile beneklerinin renk ve sekillerinden ayirt edilen dokuz alt turu vardir Zurafa Yasadigi donem araligi 11 63 0 myo Ust Miyosen Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif MammaliaTakim ArtiodactylaFamilya GiraffidaeOymak GiraffiniCins Giraffa Linnaeus 1758Turler Giraffa camelopardalis Alt turler icin metne bakiniz Dagilimi Zurafalar Afrika da kuzeyde Cad ile guneyde Guney Afrika batida Nijer ile doguda Somali arasindaki bolgede yasarlar Guney Afrika ve Kuzey Afrika en cok bulunduklari bolgelerdir Genelde savanlarda otlaklarda ve acik ormanlarda yasamlarini surdururler Ana besin kaynaklari diger memelilerin erisemeyecegi yuksekliklerde yedikleri Akasya agacinin yapraklaridir Zurafalar aslanlar tarafindan avlanirlar ayrica yavru zurafalar da leoparlara benekli sirtlanlara ve Afrika yaban kopeklerine yem olurlar Zurafalar toplu olarak yasayan hayvanlardir ve buyuk suruler olustururlar Erkekler boyunlarini kullanarak yaptiklari dovusler yoluyla sosyal hiyerarsiyi saglarlar Baskin erkekler disilerle ciftlesmeye hak kazanirlar Yavrulara bakimdan yalnizca disiler sorumludur Zurafalar tuhaf gorunusleri nedeniyle hem eski hem de modern bircok kulturun ilgisini cekmis cok sayida resim kitap ve cizgi romana konu olmustur Dunya Doga ve Dogal Kaynaklari Koruma Birligi tarafindan asgari endise altindaki turler arasinda siniflandirilmis olsa da eski dagilim bolgesine yerel olarak bazi yerlerde soyu tukenmis ve uc alt turu de tehlikedeki turler listesinde yer almaktadir Yine de zurafalara cok sayida ulusal parklarda ve av alanlarinda siklikla rastlanmaktadir KokenbilimTurun bilimsel ismi olan Camelopardalis kelimesinin kokeni Grekceye dayanmakta olup bu dildeki deve ve leopar sozcuklerinin birlesimi ile olusturulmustur Camelopard Ingilizcede ilk 14 yuzyilda gozukmus ancak kullanimi gunumuzde arkaik bir hale gelmistir Birkac Avrupa dilinde bu sekil kayitlara gecmistir Zurafa sozcugunun dayandigi bilinen en eski kokeni Arapcada yer alan zarafah زرافة kelimesidir ve bu sozcuk hizli yuruyen manasina gelmektedir Bu sozcugun Arapcaya Somaliceden alintilanmis olabilecegi one surulmustur Bu kelimenin turevleri Italyancada giraffa olarak 1590 larda Orta Ingilizcede jarraf ziraph ve gerfauntz Fransizcada giraffe olarak gecmektedir Turkceye ise 15 ve 16 yuzyilda girmistir Siniflandirma ve evrimiRuminantia Tragulidae Antilocapridae Giraffidae Cervidae Bovidae Moschidae Hassanin vd amp Douzery nin 2003 teki calismasina gore olusturulmus Ruminantia kladogrami Zurafa Gevisgetirenler alt takiminda siniflandirilmaktadir Gevisgetirenlerden cok sayida tur Orta Asya Guneydogu Asya ve Kuzey Amerika da Eosen doneminin ortalarindan kalma fosillerle tanimlanmistir Bu donemdeki ekolojik kosullar bu turlerin hizli dagilimini kolaylastirmis olabilir Zurafa okapi ile birlikte Giraffidae familyasinin yasayan son iki bireyidir Bu familyada 10 dan fazla fosille tanimlanan soyu tukenmis cins bulunmaktadir Bilinen en yakin akrabalari Climacoceratidae familyasina ait soyu tukenmis geyik benzeri hayvanlardir Yasayan tek uyesi Amerika antilobu olan Antilocapridae familyasi ile birlikte diger iki familya Giraffoidea ust familyasinda siniflandirilir Bu hayvanlarin ayni zamanda geyigin de atasi olan soyu tukenmis familyasindan evrimlesmis olmalari buyuk ihtimaldir Soyu tukenmis olan zurafa benzeri Samotherium ortada ile okapi asagida ve zurafanin karsilastirmasi Samotherium anatomisi zurafa benzeri boyna gecisi gostermektedir Boynun uzamasi zurafa soyunda erken donemlerde baslamis olarak gorunmektedir Zurafalar ve eski atalari arasinda yapilan karsilastirmalarda ilk olarak kafatasina yakin olan omurlarin uzadigi sonralari uzamanin daha asagidaki omurlarda oldugu gorulmektedir Zurafa benzeri hayvanlardan biri cesitli arastirmalara gore 25 ila 20 milyon yil 17 ila 15 milyon yil ya da 18 ila 14 3 milyon yil once yasadigi zannedilen ve kalintilari Libya da bulunan Canthumeryx cinsidir Bu orta boyutlu hayvan ince ve antilop benzeri bir yapiya sahiptir Hint altkitasinda 15 milyon yil once ortaya cikan Giraffokeryx cinsi okapi ya da kucuk bir zurafaya benzer boynu uzamis ve zurafalarda gorulen boynuzlara sahiptir Giraffokeryx daha buyuk boyutlu Sivatherium ve cinsi zurafa benzeri hayvanlarla ayni klad icinde yer almis olabilir Palaeotragus Shansitherium ve Samotherium gibi zurafa benzeri hayvanlar yaklasik 14 milyon yil once ortaya cikmis ve Afrika ile Avrasya boyunca yasamislardir Bu hayvanlarin kafataslari daha genis boyunlari daha uzun kafatasindaki sinus bosluklari kucuk ve boynuzlari belli belirsizdir Paleotragus okapiye benzer ve atasi olabilir Bazi biliminsanlarina gore ise okapi soyu daha oneleri Giraffokeryx cinsinden once ayrilmistir Boyun omurlari boy ve yapi olarak okapi ile modern zurafanin arasinda olan Samotherium ozellikle ara gecis donemi fosili olarak onemlidir Ilk olarak Avrupa nin guneydogusunda ortaya cikan ve 9 ila 7 milyon yil once yasamis olan Bohlinia cinsi muhtemelen zurafanin dogrudan atasidir Uzun boynu ve bacaklari olan ve benzer dis ile boynuz yapisina sahip Bohlinia cinsi modern zurafalara cok benzemektedir Londra Dogal Tarih Muzesi nde bulunan Giraffa jumae fosili Iklim degisikligi nedeniyle Bohlinia Cin e ve Hindistan in kuzeyine girmistir Burada Giraffa cinsi evrimlesmis ve yaklasik 7 milyon yil once Afrika ya girmistir Sonraki iklim degisiklikleri Asya zurafalarinin soyunun tukenmesine neden olurken Afrika da bulunanlar yasamaya devam etmis ve yeni turlere ayrilmistir G camelopardalis yaklasik 1 milyon yil once Buzul Cagi sirasinda Afrika nin dogusunda ortaya cikmistir Bazi biyologlar modern zurafanin turunden geldigini onerirken digerleri turunun daha muhtemel dogrudan ata oldugunu savunmaktadir G jumae daha buyuk boyutlu ve hantal bir yapiya sahipken G gracilis daha kucuk boyutlu ve daha zariftir Zurafalarin evrimindeki ana itici gucun yaklasik 8 milyon yil once baslayan yogun ormanlardan daha acik habitatlara gecisin olduguna inanilmaktadir Bazi arastirmacilar bu yeni habitat degisikligi ile birlikte akasya turleri de dahil olmak uzere farkli besinlerin zurafanin atalarinin yeni toksinlere maruz kalmasiyla birlikte daha hizli mutasyona ve hizli bir evrimlesmeye girdigi varsayimini one surmuslerdir Modern zurafalarda gorulen farkli deri desenlerinin ortaya cikisi da bu habitat degisiklikleri ile cakismasi mumkundur Asya zurafalarinin daha cok okapi benzeri renk ve desenlere sahip oldugu varsayilmaktadir Alt Turleri Zurafanin dokuz alt turu taninmaktadir Zurafa alt turleri Alt tur Tanim ResimG c camelopardalis Guney Sudan in dogusu ile Etiyopya nin guneybatisinda bulunur Cogunlukla keskin hatli beyaz cizgilerle cevrili kestane rengi beneklere sahiptir ama alt kisimlarinda benek yoktur Orta horguc ozellikle erkeklerde belirgindir 51 Dogal yasam alanlarinda 250 den az sayida kaldigi tahnin edilse de bu rakam kesin degildir Nadiren esaret altinda bulunur Birlesik Arap Emirlikleri nde El Ayn Hayvanat Bahcesi nde bir grup bulunmaktadir 17 In 2003 this group numbered 14 G c reticulata Kenya nin kuzeydogusu Etiyopya nin guneyi ve Somali de yasar Keskin kenarli kizil kahverengi poligonal benekleri ince beyaz cizgilerle ayrilmistir Benekler ayagin orta ekleminin altinda bulunur da bulunmayabilir de Erkeklerde orta horguc bulunur 53 Dogal yasam ortaminda 5 000 civarinda kaldigi tahmin edilmektedir Hayvanat bahcelerinde de 450 den fazla sayida bulundugu bilinmektedir G c angolensis Namibya nin kuzeyi Zambiya nin guneybatisi Botsvana ve Zimbabve nin batisinda yasarlar 2009 yilinda yapilan bir genetik arastirma Namib Colu nun kuzeyinde yasayan populasyon ile Etosha Ulusal Parki nda yasayan populasyonun ayri alt turler oldugunu onermektedir Bu alt turun benekleri kenarlari kertikli ve acili olarak uzanan buyuk kahverengi beneklerdir Benekler bacaklar boyunca mevcuttur ancak yuzde benek bulunmaz Boyun ve kic benekleri daha kucuk olur Ayrica kulak civarinda beyaz leke vardir 51 Dogal yasam ortaminda 20 000 civarinda oldugu tahmin edilmektedir Hayvanat bahcelerinde 20 civarinda zurafa bulunur G c antiquorum Cad in guneyi Orta Afrika Cumhuriyeti Kamerun un kuzeyi ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti nin kuzeydogusunda yasarlar Kamerun populasyonu daha onceleri yanlis olarak G c peralta alt turune dahil sayilmaktaydi G c camelopardalis ile kiyaslandiginda daha kucuk ve duzensiz beneklere sahiptir Ayaklarin orta ekleminin altinda ve bacaklarin ic kisminda da beneklere rastlanir Erkeklerde orta horguc bulunur 51 52 Dogal yasam ortamlarinda 3 000 civarinda olduklari sanilmaktadir Hayvanat bahcelerinde bu alt tur ile G c peralta alt turu karistirilmaktadir 2007 yilinda Avrupa daki hayvanat bahcelerinde G c peralta alt turune ait oldugu sanilan zurafalarin aslinda G c antiquorum alt turunden oldugu ortaya cikarilmistir Hayvanat bahcelerinde 65 kadar olduklari bilinmektedir Daha onceden taninan G c congoesis alt turu artik bu alt turun icinde yer almaktadir G c tippelskirchi Kenya nin ortasi ile guneyi ve Tanzanya da yasarlar Toynaklara kadar uzanan duzensiz zikzakli yildiz seklinde benekleri vardir Erkeklerde genellikle orta horguc bulunur 54 Dogal yasam ortaminda 40 000 civarinda oldugu dusunulmektedir Yaklasik 100 kadari hayvanat bahcelerinde bulunur G c rothschildi Uganda ile Kenya nin bazi bolgelerinde yasarlar Guney Sudan da yasayip yasamadigi kesin degildir Benekleri buyuk keskin kenarli belirgin koyu renklidir Koyu renkli beneklerin icinde daha soluk cizgiler bulunabilir Ayaklarin orta ekleminin altinda benekler nadiren gorulur ve toynaklara kadar inmez Bes adet boynuza sahip olduklari gorulebilir 53 Dogal yasam ortamlarinda 700 den az olduguna inanilmaktadir Hayvanat bahcelerinde 450 den fazlasi tutulmaktadir G c giraffa Guney Afrika nin kuzeyinde Botsvana nin guneyinde Zimbabwe nin guneyinde ve Mozambik in guneybatisinda yasarlar Koyu renkli ve gorece yuvarlak benekleri vardir Benekler bacaklara kadar kuculerek uzanir Erkeklerin orta horgucu cok belirgin degildir 52 Dogal yasam ortamlarinda en fazla 12 000 civarinda oldugu tahmin edilmektedir Hayvanat bahcelerinde 45 kadari bulunmaktadir G c thornicrofti Zambiya nin dogusunda Luanga Vadisi nde yasarlar Benekler centikli ve bazen de yildiz seklindedir Ayaklar boyunca bazne gorulur bazen de gorulmez Erkeklerin horgucu cok gelismemistir 54 Dogal yasam ortaminda 1 500 den fazla sayida degildir Hayvanat bahcelerinde bulunmamaktadir G c peralta Nijer in guneybatisina endemiktir Tuyleri diger alt turlerden daha acik renklidir 322 Ayaklarin orta ekleminin altina kadar inen yuvarlak sekilli kirmizi benekleri vardir Boynuzlari diger alt turlere gore daha belirgindir ve erkeklerin horgucleri daha gelismistir 52 53 Dogal yasam alanlarinda 220 den daha az bulunur ve en tehlike altindaki zurafa alt turudur Kamerun da bulunan zurafalarin bu alt turden oldugu sanilsa da aslinda G c antiquorum alt turunden oldugu ortaya cikarilmistir Bu hata nedeniyle hayvanat bahcelerinde de yanlis olarak adlandirilmislardir ve 2007 yilinda Avrupa daki hayvanat bahcelerinde bulunan G c peralta alt turu zurafalarin tamaminin aslindaG c antiquorum alt turunden oldugu anlasilmistir Farkli alt turlerin desen farklariAlt Turlerin Afrikadaki DagilimiOzellikleriErkeklerinin boyu 4 4 ve 5 5 metre olup 1 5 ton agirligindadir Bugune kadar kayit edilmis en uzun zurafa 5 92 m olup 2 ton agirligindadir Dilleri boynuzumsu yapiya sahiptir Disileri ise 4 0 ve 5 0 metre civari yukseklige sahiptir ve erkeklere gore daha hafiftir Disiler genellikle erkeklerine gore hafif ve daha kisa olurlar Her iki cinsin de boynuzlari vardir disilerin boynuzu daha kisadir Boynuzlari kemiklesmis kikirdaktan olusmustur Erkekler yaslandikca kafasindaki boynuzlari da kalsiyumun etkisiyle gelisir Zurafalarin ses telleri olmadigi bilinmesinin aksine zayif bir ses teli yapisina sahiptirler 35 40 cm uzunlugunda siyah bir dile sahiptirler Boyunlarinin uzun olmasi bakimindan kafa kisminada kan gitmesi icin cok buyuk kalplere sahiplerdir Bu buyuk hayvanlar gunlerinin ortalama 1 saatini en az 10 dakika en fazla 2 saat uyuyarak gecirirler DagilimiZurafa soyu dunya uzerinde tukenmekte olan ve koruma altina alinmasi gereken bir turdur Dunyada yaklasik olarak 100 000 ila 150 000 civari zurafa bulundugu tahmin edilmektedir Bunlarin tamami Afrika da yasamaktadir Kenya 45 000 Tanzanya 30 000 ve Botsvana 12 000 ile en fazla Zurafa populasyonu bulunan yerlerdir Zurafalar genellikle Afrika nin savanlarinda yasarlar Bu topraklar onlar icin yasamaya elverislidir Cok uzun olmayan agaclar ve uzun boylari sayesinde Zurafalar tehlikeleri uzaktan fark edebilirler Ozellikle besin kaynaklari olan Akasya agaclari bu bolgelerde bulunur Otlaklarda da yasarlar ResimlerKaynakca www mindat org 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Haziran 2021 Giraffa Mindat org Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link m w com Encyclopaedia Britannica Merriam Webster 25 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Eylul 2014 Giraffe Online Etymology Dictionary 19 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2011 Peust C 2009 Some Cushitic Etymologies Dolgopolʹskiĭ A Takacs G Jungraithmayr H Ed Semito Hamitic Festschrift for A B Dolgopolsky and H Jungraithmayr Reimer ss 257 60 ISBN 978 3 496 02810 9 www etymonline com Ingilizce 16 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2021 Nisanyan Sozluk 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ocak 2021 Hassanin A Douzery E J P 2003 Molecular and morphological phylogenies of Ruminantia and the alternative position of the Moschidae Systematic Biology 52 2 206 28 doi 10 1080 10635150390192726 PMID 12746147 a b c d e f g h i Mitchell G Skinner J D 2003 PDF Transactions of the Royal Society of South Africa 58 1 ss 51 73 doi 10 1080 00359190309519935 4 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2016 a b c d Danowitz M Vasilyev A Kortlandt V Solounias V 2015 Fossil evidence and stages of elongation of the Giraffa camelopardalis neck Royal Society Open Science Cilt 2 s 150393 doi 10 1098 rsos 150393 Danowitz M Domalski R Solounias N 2015 The cervical anatomy of Samotherium an intermediate necked giraffid Royal Society Open Science Cilt 2 s 150521 doi 10 1098 rsos 150521 Simmons R E Scheepers L 1996 PDF 148 5 771 86 doi 10 1086 285955 23 Agustos 2004 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Badlangana L N Adams J W Manger P R 2009 The giraffe Giraffa camelopardalis cervical vertebral column A heuristic example in understanding evolutionary processes 155 3 736 57 doi 10 1111 j 1096 3642 2008 00458 x a b c d e Pellow R A 2001 Giraffe and Okapi MacDonald D Ed The Encyclopedia of Mammals 2 bas Oxford University Press ss 520 27 ISBN 0 7607 1969 1 a b c d e f g h i j k l m n Giraffe Conservation Foundation 19 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Aralik 2010 a b c d e f g h i Seymour R 2002 The taxonomic status of the giraffe Giraffa camelopardalis L 1758 PH D Thesis Al Ain Zoo 25 Subat 2003 29 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Kasim 2011 Nubian giraffe born in Al Ain zoo UAE Interact 4 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Aralik 2010 a b c d e f g Giraffa 2010 1 Mart 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Kasim 2010 Brenneman R A Louis E E Jr Fennessy J 2009 Genetic structure of two populations of the Namibian giraffe Giraffa camelopardalis angolensis African Journal of Ecology 47 4 ss 720 28 doi 10 1111 j 1365 2028 2009 01078 x a b c d Hassanin A Ropiquet A Gourmand B L Chardonnet B Rigoulet J 2007 Mitochondrial DNA variability in Giraffa camelopardalis consequences for taxonomy phylogeography and conservation of giraffes in West and central Africa Comptes Rendus Biologies 330 3 ss 173 83 doi 10 1016 j crvi 2007 02 008 PMID 17434121 Estes R 1992 The Behavior Guide to African Mammals including Hoofed Mammals Carnivores Primates University of California Press ss 202 07 ISBN 978 0 520 08085 0 a b Muller Z Bercovitch F Brand R Brown D Brown M Bolger D Carter K Deacon F Doherty J B Fennessy J Fennessy S Hussein A A Lee D Marais A Strauss M Tutchings A Wube T 2018 Giraffa camelopardalis IUCN Tehdit Altindaki Turlerin Kirmizi Listesi 2018 e T9194A136266699 Erisim tarihi 12 Kasim 2021 Kingdon J 1988 East African Mammals An Atlas of Evolution in Africa Volume 3 Part B Large Mammals University of Chicago Press ss 313 37 ISBN 978 0 226 43722 4 Dis baglantilarAfrika daki Zurafalar Tehlikede olu kirik baglanti