Bu madde veya bölüm Granülomatozis adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{}} şablonunu ekleyiniz. |
Granülom, ortadan kaldırılamayan canlı etkenleri (mikobakteri, mantar, parazit) sınırlandırılmak ya da yabancı cisimlerin (silisyum, talk, sütür, vb) olumsuz etkilerini önlemek amacını taşıyan makrofajların oluşturduğu, yuvarlakça-oval hücre kümeleridir. Üç boyutlu düşünülürse küre ya da yumurta biçiminde olan makrofaj kümelenmesini lenfositlerden oluşan bir katman kuşatır. Lenfositlerin hemen dışında ise, olay uzadıkça yoğunlaşan bir kollajen lif artışı (fibrozis) vardır.
Yangısal tepkiye neden olan partiküllere ilk yanıt nötrofil polimorflardan gelir. Nötrofiller fagosite ettikleri yabancı partikülleri ortadan kaldırmaya çabalar. Başarılı olurlarsa hedeflerine ulaşırlar. Bir nötrofil polimorf fagosite ettiği partikülü ortadan kaldıramazsa ölür, fagosite ettiği partiküller doku içinde serbest kalır. Serbest kalan partiküller çevredeki sağlıklı nötrofiller tarafından yeniden fagosite edilir. Bu tablo bir süre kısır döngü biçiminde sürer gider. Söz konusu kısır döngü yangının kronikleşmesiyle son bulur. Ortadan kaldırılamayan canlı etkenleri ya da yabancı cisimleri ortadan kaldırmak için makrofajlar devreye girer. Makrofajlar, doku makrofajları ve kandan gelerek dokulara giren monositlerin değişimleri sonrasında ortaya çıkan fagositlerdir. Makrofajlar fagosite ettikleri partikülleri sindiremezlerse hareket yeteneklerini yitirirler ve kümeleşirler.
Granülomların bir bölümünde çok çekirdekli dev hücreleri görülür. Dev hücrelerinin makrofajların/epiteloid hücrelerin sitoplazmalarının kaynaşması ya da sitoplazma bölünmeksizin çekirdek bölünmesiyle ortaya çıktıkları varsayılır (çekirdek sayısı 30’u bulabilir). Geniş eozinofil bir sitoplazma içinde atnalı biçiminde dizilen çekirdekleri içeren dev hücrelerine “Langhans dev hücreleri” adı verilir; tüberküloz ve lepra basili infeksiyonları için tipiktir. Granülomlu yangılardaki dev hücrelerinin bir bölümünde ise çekirdekler sitoplazmanın ortasında kümeleşir; bunlara ise “yabancı cisim dev hücresi” denir.
Granülom türleri
İki tür granülom vardır: (1) İmmun granülomlar, (2) İmmun olmayan (non-immun) granülomlar.
İmmun granülomlar (epiteloid hücreli granülomları; aşırı duyarlılık granülomları)
Özgün granülomlardır. Özgün granülomlarda canlı etken görülmeyebilir, ancak oluşan granülomlu yangının niteliklerine bakarak mikroskopik tanı koyanabilmektedir. Canlı etkenlerin bazıları yangının üç ana tipinde (eksüdatif, nekrozlu, proliferatif) lezyonlar yapabilir. Bunlardan yalnız proliferatif (granülomatöz) olanlar özgün nitelik kazanabilir. Hangi etkene bağlı olursa olsun nekrozlu ya da eksüdatif yangılar özgün değildir.
İmmun granülom oluşması T-lenfositlerinin etkin olduğu bir tür geç aşırı duyarlılık reaksiyonu sonucudur. T-lenfositlerini aktive eden canlı etkenler ve başkaca nedenler immun granülomların oluşmasına yol açar. Bu tabloya yol açan canlı etkenlerin büyük bölümü hücrelerin içinde yaşayabilen (intrasellüler) ve yavaş çoğalan mikroplardır.
Kandan gelen monositler ortamda beliren C5a ve Transforming growth factor-beta (TGF-β) olarak bilinen maddelerin etkisiyle yangı yöresine doğru hareketlenir. Hücresel bağışıklık sisteminin iyi çalıştığı hastalarda aktive olan T-lenfositlerinin ürettiği interferon-gamma (IFN-γ) histiositlerin/monositlerin yörede toplanmasını ve kümeleşmesini, makrofajların epiteloid hücrelere dönüşmesini, Langhans dev hücrelerinin oluşmasını tetikler [başlıca örnekler: tüberküloz, lepra, mantar infeksiyonları, şark çıbanı (leishmaniasis), sifilis, bruselloz, kedi tırmığı hastalığı, , romatoid artrit, sarkoidoz].
Sitokinlerden (IFN-γ,IL-4, vb) etkilenen doku makrofajları (histiositler) çoğalmaya başlar. Kümeler oluşturan makrofajların ürettiği medyatörler [IL-1, IL-6, (TNF-a)], prostaglandinler, büyüme faktörleri (fibroblast growth factor, FGF; platelet-derived growth factor, PDGF; transforming growth factor, TGF-β)] kronikleşme sürecinin belirginleşmesini sağlarken çeşitli eritici enzimler (hidrolazlar, proteazeler) fagosite edilen partikülleri temizlemeye çabalar.
Makrofajlar fagosite ettikleri partikülleri sindiremezlerse hareket yeteneklerini yitirirler. Eritilemeyen partiküllerin bulunduğu bölgedeki yığınak yoğunluk kazanır, kandan gelen monositlerin ve doku makrofajlarının sayısı olağanüstü artar. Bir süre sonra özellikle ortadan kaldırılamayan canlı etkenleri (, leishmania, vb) fagosite eden makrofajlarda sitoplazma ince granüllü eozinofil bir görünüm alır. Bu değişimi gösteren makrofajlara “epiteloid hücre” ya da “epiteloid histiosit” adı verilir (bu tür histiositler epitel hücreleri gibi yan yana gelirler). Makrofajlardan ya da epiteloid hücrelerden oluşan kümelerin çevresini lenfositler kuşatır: bu kompleks yapıya “granülom” denir. Tüberküloz, sifilis ve romatoid artrit gibi granülomlu yangılarda granülomların ortasında nekroz oluşur.
Bazı granülom tiplerinde granülomatöz tepkinin ne tür bir etkene karşı geliştiği bilinmemektedir (romatoid artritteki romatoid nodüller, sarkoidozdaki epiteloid hücre granülomları, Crohn hastalığındaki granülomlar). Bakteri ve mantarların neden olduğu özgün granülomlardaki etkeni kesin olarak belirleyebilmek için mikrobiyolojik (tüberküloz, mantar) ve serolojik (sifilis, lepra) testlerin desteğinden yararlanmak gerekebilir. Mikobakteri infeksiyonlarında deri testleri önemlidir. Nedeni bilinmeyen sarkoidoz hastalığının tanısında Kveim testi uygulanabilir.
İmmun granülomların iyileşme sürecini T-lenfositlerin (hücresel bağışıklık sisteminin) davranışı belirler. Canlı etkenin ortadan kaldırılması sonrasındaki iyileşme sürecinde T-lenfositlerce üretilen sitokinler rol alır. IL-4, IL-10 gibi sitokinler makrofajları inhibe eder. IL-13 ve büyüme faktörleri gibi sitokinlerin etkisiyle de granülomlardaki hücresel komponentin yerini bağ dokusu alır (fibrozis).
Özgün granülom örnekleri
- Tüberküloz: Koch basillerinin etkisiyle makrofajlar çoğalır ve poligonal şekil alır (epiteloid hücre). M.tuberculosis infeksiyonlarında oluşan epiteloid hücre granülomlarına “tüberkül (tubercle)” adı verilir. Tipik bir tüberkülün ortasında geç aşırıduyarlık reaksiyonu (tip IV) nedeniyle kazeifikasyon nekrozu oluşur. Nekroz alanı epiteloid hücreler kuşatır, arada serpilmiş Langhans dev hücreleri vardır. Küre biçimindeki epiteloid hücre kitlesinin (tüberkülün) çevresini T-lenfositlerinden zengin bir mononükleer hücre topluluğu kuşatır.
- Lepra: hücresel bağışıklık sisteminin (T-lenfositlerin) yetersiz kaldığı ve tepki veremediği olgularda (lepromatöz lepra, şark çıbanı, vd) makrofajlarlarca fagosite edilen etken sindirilemez ve canlı kalır. Epiteloid hücreler oluşamaz. Böylece çok sayıda basil içeren sitoplazmaları köpüklü ve soluk makrofaj kümeleri izlenir. Köpüklü makrofajlara Virchow hücreleri, bu hücrelerden oluşan kümelere “leprom” adı verilir. Yöredeki lenfosit sayısı azdır. Langhans türü dev hücreleri yoktur. Tüberküloid lepradaki lezyonlar tüberküloz granülomlarına benzer (epiteloid hücreler ve Langhans dev hücreleri içerir).
- Kedi tırmığı hastalığı: derideki yara (tırmık yeri) ile ilgili bölgesel lenf düğümlerinde tüberküller görülür. Tüberküllerin ortasını nötrofil polimorflar doldurur.
- Sifilis: sifilisin birinci ve ikinci dönem lezyonları özgün değildir. Üçüncü dönemdeki gomlar tüberkülleri andırır.
- Sarkoidozis: nedeni bilinmeyen bir granülomatöz hastalıktır. Kazeöz nekroz içermeyen tüberküllerde sitoskleton artıkları ve fosfolipid kalıntılarından oluşan asteroid cisimciklere rastlanır. Asteroid cisimcikler içinde görülen kalsifiye yapılara Schaumann cisimcikleri adı verilir.
- Bazı kanserlerde, bölgesel lenf düğümlerinde granülomlar oluşabilmektedir.
- Konjenital immun yetmezlik sendromlarının bazılarında kronik granülomatöz yangı olarak nitelenen lezyonlar oluşabilmektedir.
Non-immun granülomlar (yabancı cisim granülomları)
Bir makrofajın fagosite edebileceğinden daha büyük cisimlerin ya da sindirilemeyen maddelerin bulunduğu koşullarda meydana gelen granülomatöz tepkidir. Tepki uyandıran cisimler ya da maddeler antijen içermedikleri için bağışıklık sistemini uyarmazlar. Fiziksel ya da kimyasal iritasyonla çoğu kez "yabancı cisim reaksiyonu"na neden olurlar. Granülomatöz tepkiye neden olan cisimler 2 grupta toplanır;
- Endojen (vücütta bulunan): kıl, keratin, kolesterin kristalleri, sodyum ürat (gut), osteomiyelitteki ölü kemik dokusu (sökestr), vb.
- Ekzojen (dışardan gelen): silisyumlar (asbestos), , sütür, parazit yumurtaları, vb.
Yabancı cisim çok küçükse makrofajlar/histiositler tarafından, görece büyükse yabancı cisim dev hücresi tarafından fagosite edilir. Makrofajların/histiositlerin ya da dev hücrelerinin fagosite ettiği yabancı cisimlerin bir bölümü görülebilir. Eğer cisim büyükse çevresinde birden fazla dev hücresi bulunur. Eriyebilen cisimler fagosite edildikten sonra ortadan kaldırılır. Erimeyen cisimlere karşı organizmanın davranışı 3 türlüdür:
(a) Cismin çevresinde irinleşme olur, fistül meydana gelir ve irinle birlikte cisim de dışarı atılır,
(b) Cisim granülasyon dokusu ile sarılır, sonra bu doku nedbeleşir (sınırlandırma; demarkasyon),
(c) Kendisini fagosite eden hücrede tutuklanır.
Örnek: Kapsül ya da irinle izole edilmiş nekrotik dokulara sökestr denir; daha fazla kemikler için kullanılan bir tanımlamadır. Nekrotik dokuların sınırlandırılmasına sökestrasyon veya demarkasyon adı verilir. Sınırı oluşturan kapsül granülasyon dokusundan yapılıdır, sonra bağ dokusuna dönüşür (sikatrisleşir). Sikatris dokusu damarsızdır, böylece cisimle vücudun ilgisi kesilir (demarkasyon). Nekrotik kemikleri demarke eden kapsül kemikleşirse “ölü tabutu” adını alır.
Fagosit türü | |
Ekzojen (dışarıdan gelen) Silisyum (silika, asbest) Talk Sütür Silikon sızması (meme) Cam/kıymık parçacıkları Böcek iğnesi | Makrofaj |
Endojen (vücutta oluşan) Keratin Kıl Kolesterin kristalleri Sodyum ürat (gut) Nekrotik kemik (sökestr) | Makrofaj |
Türü bilinmeyenler | |
Sarkoidoz Crohn hastalığı Zirkonyum hastalığı Wegener granülomatozisi Kanser hücresi drenajı (lenf) HIV ensefalitisi Kronik granülomatöz hastalık | Epiteloid hücre ve makrofaj kümeleri |
Granülomlarda Mikroskop Bulguları
Patologlar, granülomlardaki özgün bulguları ile klinik bilgileri birlikte değerlendirerek kesine yakın tanı koyabilirler:
- Ortasında irin olan (süpüratif) ganülomlar: Lymphogranuloma venereum, Brucelloz, Tularemi, , Listeria infeksiyonu, Yersinia infeksiyonu, , Kedi tırmığı hastalığı, , Nocardia
- Kazeifikasyon nekrozu içeren infeksiyonları: Tüberküloz, Lepra (tüberküloid lepra, seyrek), Atipik mikobakteri (bazılarında)
- Kazeifikasyon nekrozu içeren Mantar infeksiyonları: , ,
- Nekroz içermeyen granülomlar: Sarkoidoz, granülomu, Lepra (tüberküloid tip), Tüberküloz (miliar tip), Crohn hastalığı
- Köpüklü makrofajlardan oluşan granülomlar: Leishmaniasis cutis (şark çıbanı), Lepra (lepromatöz tip)
- Yabancı cisim etkisi yapan parazitler: Schistosoma yumurtaları, , Ölü filaria
- Ritmik yapı (palisad) oluşturan granülomlar: Romatoid artrit (romatoid nodül), Nekrobiyotik granülom ()
- Çevresinde fibrin kuşatması bulunan granülomlar: Q humması (Ender olgular: CMV, EBV, hepatitis A, , sistemik leishmaniasis, Lyme hastalığı, toxoplasmosis, lenfomalar, ilaçlar)
- Yalancı granülomlar (makrofaj/histiosit türü hücrelerin bulunmadığı oluşumlar): Dev hücreli reparatif granülom, , Granuloma pyogenicum
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m n Goljan EF. Rapid Review Pathology. 5th edt., Elsevier, Philadelphia, 2019
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015
- ^ a b c d e f g h i j k l m n Tahsinoğlu M, Çöloğlu AS, Erseven G. Dişhekimleri için Genel Patoloji, Altın Matbaacılık, İstanbul, 1981
- ^ a b c d e f g Geraint JD. A clinicopathological classification of granulomatous disorders. BJM Postgraduate Medical Journal, 76:457–465, 2000
- ^ a b c d e f g h Zumla A, Geraint JD. Granulomatous Infections: Etiology and Classification, Clinical Infectious Diseases, 23( 1): 146–158, 1996
- ^ Dagaonkar RS, Choong CV, Asmat AB, et al. Significance of coexistent granulomatous inflammation and lung cancer. Journal of Pathology, 70(4):337-341, 2017
- ^ Rose CD, Neven B, Wouters C. Granulomatous inflammation: The overlap of immune deficiency and inflammation. Best Practice & Research: Clinical Rheumatology, 28(2):191-212, 2014
- ^ Morimoto Y, Routes JM. Granulomatous disease in common variable immunodeficiency. Current Allergy and Asthma Reports, 5, 370–375, 2005
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde veya bolum Granulomatozis adli maddeye cok benzemektedir ve bu iki maddenin tek baslik altinda birlestirilmesi onerilmektedir Birlestirme islemi yapildiktan sonra sayfaya Gecmis birlestir sablonunu ekleyiniz Granulom ortadan kaldirilamayan canli etkenleri mikobakteri mantar parazit sinirlandirilmak ya da yabanci cisimlerin silisyum talk sutur vb olumsuz etkilerini onlemek amacini tasiyan makrofajlarin olusturdugu yuvarlakca oval hucre kumeleridir Uc boyutlu dusunulurse kure ya da yumurta biciminde olan makrofaj kumelenmesini lenfositlerden olusan bir katman kusatir Lenfositlerin hemen disinda ise olay uzadikca yogunlasan bir kollajen lif artisi fibrozis vardir Yangisal tepkiye neden olan partikullere ilk yanit notrofil polimorflardan gelir Notrofiller fagosite ettikleri yabanci partikulleri ortadan kaldirmaya cabalar Basarili olurlarsa hedeflerine ulasirlar Bir notrofil polimorf fagosite ettigi partikulu ortadan kaldiramazsa olur fagosite ettigi partikuller doku icinde serbest kalir Serbest kalan partikuller cevredeki saglikli notrofiller tarafindan yeniden fagosite edilir Bu tablo bir sure kisir dongu biciminde surer gider Soz konusu kisir dongu yanginin kroniklesmesiyle son bulur Ortadan kaldirilamayan canli etkenleri ya da yabanci cisimleri ortadan kaldirmak icin makrofajlar devreye girer Makrofajlar doku makrofajlari ve kandan gelerek dokulara giren monositlerin degisimleri sonrasinda ortaya cikan fagositlerdir Makrofajlar fagosite ettikleri partikulleri sindiremezlerse hareket yeteneklerini yitirirler ve kumelesirler Granulomlarin bir bolumunde cok cekirdekli dev hucreleri gorulur Dev hucrelerinin makrofajlarin epiteloid hucrelerin sitoplazmalarinin kaynasmasi ya da sitoplazma bolunmeksizin cekirdek bolunmesiyle ortaya ciktiklari varsayilir cekirdek sayisi 30 u bulabilir Genis eozinofil bir sitoplazma icinde atnali biciminde dizilen cekirdekleri iceren dev hucrelerine Langhans dev hucreleri adi verilir tuberkuloz ve lepra basili infeksiyonlari icin tipiktir Granulomlu yangilardaki dev hucrelerinin bir bolumunde ise cekirdekler sitoplazmanin ortasinda kumelesir bunlara ise yabanci cisim dev hucresi denir Granulom turleriIki tur granulom vardir 1 Immun granulomlar 2 Immun olmayan non immun granulomlar Immun granulomlar epiteloid hucreli granulomlari asiri duyarlilik granulomlari Ozgun granulomlardir Ozgun granulomlarda canli etken gorulmeyebilir ancak olusan granulomlu yanginin niteliklerine bakarak mikroskopik tani koyanabilmektedir Canli etkenlerin bazilari yanginin uc ana tipinde eksudatif nekrozlu proliferatif lezyonlar yapabilir Bunlardan yalniz proliferatif granulomatoz olanlar ozgun nitelik kazanabilir Hangi etkene bagli olursa olsun nekrozlu ya da eksudatif yangilar ozgun degildir Immun granulom olusmasi T lenfositlerinin etkin oldugu bir tur gec asiri duyarlilik reaksiyonu sonucudur T lenfositlerini aktive eden canli etkenler ve baskaca nedenler immun granulomlarin olusmasina yol acar Bu tabloya yol acan canli etkenlerin buyuk bolumu hucrelerin icinde yasayabilen intraselluler ve yavas cogalan mikroplardir Akcigerde Miliar tuberkuloz Epiteloid hucreler ve Langhans dev hucrelerinden olusan kure biciminde olusum Kandan gelen monositler ortamda beliren C5a ve Transforming growth factor beta TGF b olarak bilinen maddelerin etkisiyle yangi yoresine dogru hareketlenir Hucresel bagisiklik sisteminin iyi calistigi hastalarda aktive olan T lenfositlerinin urettigi interferon gamma IFN g histiositlerin monositlerin yorede toplanmasini ve kumelesmesini makrofajlarin epiteloid hucrelere donusmesini Langhans dev hucrelerinin olusmasini tetikler baslica ornekler tuberkuloz lepra mantar infeksiyonlari sark cibani leishmaniasis sifilis bruselloz kedi tirmigi hastaligi romatoid artrit sarkoidoz Sitokinlerden IFN g IL 4 vb etkilenen doku makrofajlari histiositler cogalmaya baslar Kumeler olusturan makrofajlarin urettigi medyatorler IL 1 IL 6 TNF a prostaglandinler buyume faktorleri fibroblast growth factor FGF platelet derived growth factor PDGF transforming growth factor TGF b kroniklesme surecinin belirginlesmesini saglarken cesitli eritici enzimler hidrolazlar proteazeler fagosite edilen partikulleri temizlemeye cabalar Makrofajlar fagosite ettikleri partikulleri sindiremezlerse hareket yeteneklerini yitirirler Eritilemeyen partikullerin bulundugu bolgedeki yiginak yogunluk kazanir kandan gelen monositlerin ve doku makrofajlarinin sayisi olaganustu artar Bir sure sonra ozellikle ortadan kaldirilamayan canli etkenleri leishmania vb fagosite eden makrofajlarda sitoplazma ince granullu eozinofil bir gorunum alir Bu degisimi gosteren makrofajlara epiteloid hucre ya da epiteloid histiosit adi verilir bu tur histiositler epitel hucreleri gibi yan yana gelirler Makrofajlardan ya da epiteloid hucrelerden olusan kumelerin cevresini lenfositler kusatir bu kompleks yapiya granulom denir Tuberkuloz sifilis ve romatoid artrit gibi granulomlu yangilarda granulomlarin ortasinda nekroz olusur Kedi tirmigi hastaligi Koltukalti lenf dugumlerinde buyume Bazi granulom tiplerinde granulomatoz tepkinin ne tur bir etkene karsi gelistigi bilinmemektedir romatoid artritteki romatoid noduller sarkoidozdaki epiteloid hucre granulomlari Crohn hastaligindaki granulomlar Bakteri ve mantarlarin neden oldugu ozgun granulomlardaki etkeni kesin olarak belirleyebilmek icin mikrobiyolojik tuberkuloz mantar ve serolojik sifilis lepra testlerin desteginden yararlanmak gerekebilir Mikobakteri infeksiyonlarinda deri testleri onemlidir Nedeni bilinmeyen sarkoidoz hastaliginin tanisinda Kveim testi uygulanabilir Immun granulomlarin iyilesme surecini T lenfositlerin hucresel bagisiklik sisteminin davranisi belirler Canli etkenin ortadan kaldirilmasi sonrasindaki iyilesme surecinde T lenfositlerce uretilen sitokinler rol alir IL 4 IL 10 gibi sitokinler makrofajlari inhibe eder IL 13 ve buyume faktorleri gibi sitokinlerin etkisiyle de granulomlardaki hucresel komponentin yerini bag dokusu alir fibrozis Ozgun granulom ornekleri Tuberkuloz Koch basillerinin etkisiyle makrofajlar cogalir ve poligonal sekil alir epiteloid hucre M tuberculosis infeksiyonlarinda olusan epiteloid hucre granulomlarina tuberkul tubercle adi verilir Tipik bir tuberkulun ortasinda gec asiriduyarlik reaksiyonu tip IV nedeniyle kazeifikasyon nekrozu olusur Nekroz alani epiteloid hucreler kusatir arada serpilmis Langhans dev hucreleri vardir Kure bicimindeki epiteloid hucre kitlesinin tuberkulun cevresini T lenfositlerinden zengin bir mononukleer hucre toplulugu kusatir Kedi tirmigi hastaligi Ortasinda notrofil polimorflar irin bulunan granulomlarLepra hucresel bagisiklik sisteminin T lenfositlerin yetersiz kaldigi ve tepki veremedigi olgularda lepromatoz lepra sark cibani vd makrofajlarlarca fagosite edilen etken sindirilemez ve canli kalir Epiteloid hucreler olusamaz Boylece cok sayida basil iceren sitoplazmalari kopuklu ve soluk makrofaj kumeleri izlenir Kopuklu makrofajlara Virchow hucreleri bu hucrelerden olusan kumelere leprom adi verilir Yoredeki lenfosit sayisi azdir Langhans turu dev hucreleri yoktur Tuberkuloid lepradaki lezyonlar tuberkuloz granulomlarina benzer epiteloid hucreler ve Langhans dev hucreleri icerir Kedi tirmigi hastaligi derideki yara tirmik yeri ile ilgili bolgesel lenf dugumlerinde tuberkuller gorulur Tuberkullerin ortasini notrofil polimorf lar doldurur Sifilis sifilisin birinci ve ikinci donem lezyonlari ozgun degildir Ucuncu donemdeki gomlar tuberkulleri andirir Sarkoidozis nedeni bilinmeyen bir granulomatoz hastaliktir Kazeoz nekroz icermeyen tuberkullerde sitoskleton artiklari ve fosfolipid kalintilarindan olusan asteroid cisimciklere rastlanir Asteroid cisimcikler icinde gorulen kalsifiye yapilara Schaumann cisimcikleri adi verilir Bazi kanserlerde bolgesel lenf dugumlerinde granulomlar olusabilmektedir Konjenital immun yetmezlik sendromlarinin bazilarinda kronik granulomatoz yangi olarak nitelenen lezyonlar olusabilmektedir Non immun granulomlar yabanci cisim granulomlari Immun olmayan non immun bir granulomda yabanci cismi yutmaya eritmeye cabalayan cok cekirdekli yabanci cisim dev hucresi Bir makrofajin fagosite edebileceginden daha buyuk cisimlerin ya da sindirilemeyen maddelerin bulundugu kosullarda meydana gelen granulomatoz tepkidir Tepki uyandiran cisimler ya da maddeler antijen icermedikleri icin bagisiklik sistemini uyarmazlar Fiziksel ya da kimyasal iritasyonla cogu kez yabanci cisim reaksiyonu na neden olurlar Granulomatoz tepkiye neden olan cisimler 2 grupta toplanir Endojen vucutta bulunan kil keratin kolesterin kristalleri sodyum urat gut osteomiyelitteki olu kemik dokusu sokestr vb Ekzojen disardan gelen silisyumlar asbestos sutur parazit yumurtalari vb Yabanci cisim cok kucukse makrofajlar histiositler tarafindan gorece buyukse yabanci cisim dev hucresi tarafin dan fagosite edilir Makrofajlarin histiositlerin ya da dev hucrelerinin fagosite ettigi yabanci cisimlerin bir bolumu gorulebilir Eger cisim buyukse cevresinde birden fazla dev hucresi bulunur Eriyebilen cisimler fagosite edildikten sonra ortadan kaldirilir Erimeyen cisimlere karsi organizmanin davranisi 3 turludur a Cismin cevresinde irinlesme olur fistul meydana gelir ve irinle bir likte cisim de disari atilir b Cisim granulasyon dokusu ile sarilir sonra bu doku nedbelesir sinirlandirma demarkasyon c Kendisini fagosite eden hucrede tutuklanir Ornek Kapsul ya da irinle izole edilmis nekrotik dokulara sokestr denir daha fazla kemikler icin kullanilan bir tanimlamadir Nekrotik dokularin sinirlandirilmasina sokestrasyon veya demarkasyon adi verilir Siniri olusturan kapsul granulasyon dokusundan yapilidir sonra bag dokusuna donusur sikatrislesir Sikatris dokusu damarsizdir boylece cisimle vucudun ilgisi kesilir demarkasyon Nekrotik kemikleri demarke eden kapsul kemiklesirse olu tabutu adini alir Fagosit turuEkzojen disaridan gelen Silisyum silika asbest Talk Sutur Silikon sizmasi meme Cam kiymik parcaciklari Bocek ignesi MakrofajEndojen vucutta olusan Keratin Kil Kolesterin kristalleri Sodyum urat gut Nekrotik kemik sokestr MakrofajTuru bilinmeyenlerSarkoidoz Crohn hastaligi Zirkonyum hastaligi Wegener granulomatozisi Kanser hucresi drenaji lenf HIV ensefalitisi Kronik granulomatoz hastalik Epiteloid hucre ve makrofaj kumeleriGranulomlarda Mikroskop Bulgulari Patologlar granulomlardaki ozgun bulgulari ile klinik bilgileri birlikte degerlendirerek kesine yakin tani koyabilirler Ortasinda irin olan supuratif ganulomlar Lymphogranuloma venereum Brucelloz Tularemi Listeria infeksiyonu Yersinia infeksiyonu Kedi tirmigi hastaligi Nocardia Kazeifikasyon nekrozu iceren infeksiyonlari Tuberkuloz Lepra tuberkuloid lepra seyrek Atipik mikobakteri bazilarinda Kazeifikasyon nekrozu iceren Mantar infeksiyonlari Nekroz icermeyen granulomlar Sarkoidoz granulomu Lepra tuberkuloid tip Tuberkuloz miliar tip Crohn hastaligi Kopuklu makrofajlardan olusan granulomlar Leishmaniasis cutis sark cibani Lepra lepromatoz tip Yabanci cisim etkisi yapan parazitler Schistosoma yumurtalari Olu filaria Ritmik yapi palisad olusturan granulomlar Romatoid artrit romatoid nodul Nekrobiyotik granulom Cevresinde fibrin kusatmasi bulunan granulomlar Q hummasi Ender olgular CMV EBV hepatitis A sistemik leishmaniasis Lyme hastaligi toxoplasmosis lenfomalar ilaclar Yalanci granulomlar makrofaj histiosit turu hucrelerin bulunmadigi olusumlar Dev hucreli reparatif granulom Granuloma pyogenicumKaynakca a b c d e f g h i j k l m n Goljan EF Rapid Review Pathology 5th edt Elsevier Philadelphia 2019 a b c d e f g h i j k l m n o p q Kumar V Abbas AK Aster JC Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease 9th edt Elsevier Saunders Philadelphia 2015 a b c d e f g h i j k l m n Tahsinoglu M Cologlu AS Erseven G Dishekimleri icin Genel Patoloji Altin Matbaacilik Istanbul 1981 a b c d e f g Geraint JD A clinicopathological classification of granulomatous disorders BJM Postgraduate Medical Journal 76 457 465 2000 a b c d e f g h Zumla A Geraint JD Granulomatous Infections Etiology and Classification Clinical Infectious Diseases 23 1 146 158 1996 Dagaonkar RS Choong CV Asmat AB et al Significance of coexistent granulomatous inflammation and lung cancer Journal of Pathology 70 4 337 341 2017 Rose CD Neven B Wouters C Granulomatous inflammation The overlap of immune deficiency and inflammation Best Practice amp Research Clinical Rheumatology 28 2 191 212 2014 Morimoto Y Routes JM Granulomatous disease in common variable immunodeficiency Current Allergy and Asthma Reports 5 370 375 2005