Güzel sanatlar, güzellik ve zevkle ilgilenen sanatlar için kullanılan bir ifadedir.
Resim, heykel, mimarlık, müzik ve şiirden oluşan beş başlıca sanat alanını kapsar. Zaman zaman yazarların kendine özgü görüş ve anlayışlarının sonucu olarak başka birtakım sanatlar bu şemaya dahil edildiği görülür; örneğin bahçe düzenleme, gravür ve dekoratif sanatlar, dans, tiyatro, kimi zaman opera, hitabet ve edebi düzyazı.
Bu terim ilk defa Fransızcada "beaux arts" olarak 18. yüzyılda doğmuştur. Güzel sanatlar teriminin ortaya çıkışındaki motivasyon; resim, heykel gibi görsel sanat dallarını tekstil, seramik ahşap işlemeciliği gibi zanaat ve uygulamalı sanatlar ile popüler sanatlardan (hikâye anlatıcılığı, popüler şarkılar gibi) ayırmaktı. "Güzel sanatlar" diye isimlendirilen şey, esin ve deha ile ilgili bir meseleyken zanaatların ve popüler sanatların hedefi sadece kullanım değeri sunma veya eğlendirmekten ibaretti. Böylece eski çağlarda birçok dilde görülen sanat/zanaat özdeşliği; kullanılmak için değil de, hiçbir çıkar gözetmeksizin yalnızca hoşlanmak amacıyla seyredilmek için nesneler üretilmesinin birbirinden ayrılmasıyla ortadan kalktı. Buradaki güzel, sanat eserinin niteliğini değil, disiplinin estetikle bağlantısını vurgulamak için kullanılmıştır.
Günümüzde güzel sanatlar daha çok, klasik veya akademik sanatla bağlantılı olan geleneksel görsel sanatlar anlamına gelir. Türkiye'de geçmişte bir dönem güzel sanatlar için Arapça "fen"in çoğulu "funun-u nefise", daha sonra "sanayi-i nefise" kullanılmıştır.
Sınıflandırma
Geleneksel sınıflandırma
Geleneksel veya diğer bir deyişle klasik sınıflandırmaya göre güzel sanatlar, sanatı icra ederken kullanılan malzemeye göre yapılan sınıflandırmadır. Bu bağlamda üç farklı sanat grubu oluşturulabilir;
Görsel sanatlar
Çeşitli malzemeler kullanmak suretiyle maddeye biçim verilen sanatlar kabaca görsel sanatlar başlığı altında toplanmaktadır. Şekil verilebilen (plastik niteliğe sahip) boya, kil, alçı gibi maddelerle yapılan bu sanatlara plastik sanatlar da denmektedir. Bu tarz sanatlar yoğun olarak göze hitap etmektedir.
İşitsel sanatlar
Sese ve sözlere biçim verilerek yapılan sanatlara işitsel veya fonetik sanatlar denmektedir. Bu sanatlar ağırlıkla kulağa ve işitmeye yöneliktir.
Ritmik sanatlar
Dramatik veya karma sanatlar olarak da adlandırılan ritmik sanatlar hareketlere, jest ve mimiklere yön vermek suretiyle hem göze hem de kulağa hitap eden sanatlardır.
Modern sınıflandırma
Güzel sanatların geleneksel biçimde sınıflandırılması, bazı sanat dallarının nasıl kategorize edileceği konusunda tartışmalar ve belirsizlikler yaratmıştır. Bu yüzden sanatların ele alınış biçimleri değiştirilmiş; daha ayrıntılı ve kapsamlı bir sistematik geliştirilmiştir. Modern sınıflandırma sisteminde güzel sanatlar yedi başlık altında incelenmektedir:
Yüzey sanatları
Kağıt, tuval, cam, deri veya kumaş gibi belli bir yüzeye yapılan ve temel malzemesi boya olan tüm iki boyutlu sanat çalışmaları yüzey sanatları grubuna girmektedir.
Hacim sanatları
Temel malzemesi toprak, taş, ahşap, mermer ve diğer madenler olan üç boyutlu sanat çalışmalarına hacim sanatları denir. Yüzey sanatlarından farklı olarak; eserlerin en ve boya ilave olarak bir de derinlikleri (hacimleri) vardır.
Mekan sanatları
Mekan sanatları; iç ve dış mekanları düzenleyen, genel olarak mimarlıkla alakalı olan sanat dallarıdır.
Dil sanatları
Yazı ve gramer kullanılarak oluşturulan sanat eserlerine dil sanatı veya edebiyat denir.
Ses sanatları
Temel aracı notalar olan müzik sanatı ve ona ait olan at türler ses sanatlarına dahil edilirler.
Hareket sanatları
İnsan bedeninin, jest ve mimiklerin belli bir koreografi çerçevesinde şekillendirilmesine dayanan sanatlara hareket sanatları denir.
Dramatik sanatlar
Belirli bir hikâyenin veya kurgu metnin canlandırılmasına dayanan, senaryonun oyuncular tarafından eyleme dönüştürülerek sergilenmesine bağlı olarak oluşan sanatlara dramatik sanatlar denir.
Kaynakça
- ^ Kristeller., Paul Oskar. (PDF). web.iyte.edu.tr. ìThe Modern System of the Arts.î Renaissance Thought and the Arts: Collected Essays. Princeton, NJ: Princeton University Press, 1965; 1980; sayfa 163-227'den çeviri. 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017.
- ^ Eroğlu, Özkan. . www.ozkaneroglu.com. 18 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017.
- ^ Akdoğan, Bayram. (PDF). dergiler.ankara.edu.tr. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Cilt: 42 Sayı: 1, Yıl: 2001. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017.
- ^ Yalçın, Bilal. . dergipark.ulakbim.gov.tr. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi Nisan 2016 Cilt 1 No 1. 22 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2017.
Sanat ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Guzel sanatlar guzellik ve zevkle ilgilenen sanatlar icin kullanilan bir ifadedir Resim heykel mimarlik muzik ve siirden olusan bes baslica sanat alanini kapsar Zaman zaman yazarlarin kendine ozgu gorus ve anlayislarinin sonucu olarak baska birtakim sanatlar bu semaya dahil edildigi gorulur ornegin bahce duzenleme gravur ve dekoratif sanatlar dans tiyatro kimi zaman opera hitabet ve edebi duzyazi Bu terim ilk defa Fransizcada beaux arts olarak 18 yuzyilda dogmustur Guzel sanatlar teriminin ortaya cikisindaki motivasyon resim heykel gibi gorsel sanat dallarini tekstil seramik ahsap islemeciligi gibi zanaat ve uygulamali sanatlar ile populer sanatlardan hikaye anlaticiligi populer sarkilar gibi ayirmakti Guzel sanatlar diye isimlendirilen sey esin ve deha ile ilgili bir meseleyken zanaatlarin ve populer sanatlarin hedefi sadece kullanim degeri sunma veya eglendirmekten ibaretti Boylece eski caglarda bircok dilde gorulen sanat zanaat ozdesligi kullanilmak icin degil de hicbir cikar gozetmeksizin yalnizca hoslanmak amaciyla seyredilmek icin nesneler uretilmesinin birbirinden ayrilmasiyla ortadan kalkti Buradaki guzel sanat eserinin niteligini degil disiplinin estetikle baglantisini vurgulamak icin kullanilmistir Gunumuzde guzel sanatlar daha cok klasik veya akademik sanatla baglantili olan geleneksel gorsel sanatlar anlamina gelir Turkiye de gecmiste bir donem guzel sanatlar icin Arapca fen in cogulu funun u nefise daha sonra sanayi i nefise kullanilmistir SiniflandirmaKanagawa Oki Nami Ura 1829 1833Geleneksel siniflandirma Geleneksel veya diger bir deyisle klasik siniflandirmaya gore guzel sanatlar sanati icra ederken kullanilan malzemeye gore yapilan siniflandirmadir Bu baglamda uc farkli sanat grubu olusturulabilir Gorsel sanatlar Cesitli malzemeler kullanmak suretiyle maddeye bicim verilen sanatlar kabaca gorsel sanatlar basligi altinda toplanmaktadir Sekil verilebilen plastik nitelige sahip boya kil alci gibi maddelerle yapilan bu sanatlara plastik sanatlar da denmektedir Bu tarz sanatlar yogun olarak goze hitap etmektedir Resim Heykel Mimarlik KabartmaIsitsel sanatlar Sese ve sozlere bicim verilerek yapilan sanatlara isitsel veya fonetik sanatlar denmektedir Bu sanatlar agirlikla kulaga ve isitmeye yoneliktir Edebiyat MuzikRitmik sanatlar Dramatik veya karma sanatlar olarak da adlandirilan ritmik sanatlar hareketlere jest ve mimiklere yon vermek suretiyle hem goze hem de kulaga hitap eden sanatlardir Tiyatro Bale Dans Opera SinemaModern siniflandirma Guzel sanatlarin geleneksel bicimde siniflandirilmasi bazi sanat dallarinin nasil kategorize edilecegi konusunda tartismalar ve belirsizlikler yaratmistir Bu yuzden sanatlarin ele alinis bicimleri degistirilmis daha ayrintili ve kapsamli bir sistematik gelistirilmistir Modern siniflandirma sisteminde guzel sanatlar yedi baslik altinda incelenmektedir Yuzey sanatlari Kagit tuval cam deri veya kumas gibi belli bir yuzeye yapilan ve temel malzemesi boya olan tum iki boyutlu sanat calismalari yuzey sanatlari grubuna girmektedir Resim Cizim Yagliboya Karakalem Ebru Minyatur Hat Grafik Afis Karikatur FotografHacim sanatlari Temel malzemesi toprak tas ahsap mermer ve diger madenler olan uc boyutlu sanat calismalarina hacim sanatlari denir Yuzey sanatlarindan farkli olarak eserlerin en ve boya ilave olarak bir de derinlikleri hacimleri vardir Heykel Kabartma Seramik Porselen Cini Azulejo Comlek Vitray Cesm i bulbul Ahsap oymaMekan sanatlari Mekan sanatlari ic ve dis mekanlari duzenleyen genel olarak mimarlikla alakali olan sanat dallaridir Mimarlik Ic mimarlik Peyzaj mimarligiDil sanatlari Yazi ve gramer kullanilarak olusturulan sanat eserlerine dil sanati veya edebiyat denir Ses sanatlari Temel araci notalar olan muzik sanati ve ona ait olan at turler ses sanatlarina dahil edilirler Hareket sanatlari Insan bedeninin jest ve mimiklerin belli bir koreografi cercevesinde sekillendirilmesine dayanan sanatlara hareket sanatlari denir Bale Pandomim DansDramatik sanatlar Belirli bir hikayenin veya kurgu metnin canlandirilmasina dayanan senaryonun oyuncular tarafindan eyleme donusturulerek sergilenmesine bagli olarak olusan sanatlara dramatik sanatlar denir Tiyatro Sinema Golge oyunu Opera MuzikalKaynakca Kristeller Paul Oskar PDF web iyte edu tr iThe Modern System of the Arts i Renaissance Thought and the Arts Collected Essays Princeton NJ Princeton University Press 1965 1980 sayfa 163 227 den ceviri 16 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2017 Eroglu Ozkan www ozkaneroglu com 18 Ekim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2017 Akdogan Bayram PDF dergiler ankara edu tr Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi Dergisi Cilt 42 Sayi 1 Yil 2001 3 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2017 Yalcin Bilal dergipark ulakbim gov tr Uluslararasi Turk Dunyasi Turizm Arastirmalari Dergisi Nisan 2016 Cilt 1 No 1 22 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Nisan 2017 Sanat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz