Sultanahmet Meydanı, İstanbul'un Fatih ilçesinin Binbirdirek mahallesinde bulunan tarihî bir meydan. Bizans İmparatorluğu döneminde Konstantinopolis'teki adı Hipodrom, Osmanlı İmparatorluğu zamanında ise Atmeydanı olarak adlandırıldı. Şehrin en önemli meydanlarından birisi olan alanın içerisinde Roma sirki, bugün Sultanahmet Camiinin olduğu noktada ise Büyük Saray bulunmaktaydı.
Sultanahmet Meydanı | |
---|---|
Meydan | |
Önceki isim(ler):
| |
Günümüzde Sultanahmet Meydanı | |
Özellikler | Sultanahmet Camii, Türk ve İslam Eserleri Müzesi, İbrahim Paşa Sarayı, Örme Dikilitaş, Yılanlı Sütun, Theodosius Dikilitaşı, Alman Çeşmesi |
İmkanlar | |
Konum | Fatih, İstanbul |
Kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan meydanın doğusunda Sultanahmet Camii, batısında ise Türk ve İslam Eserleri Müzesi ile İbrahim Paşa Sarayı yer alır. Trafiğe kapalı iki yönlü geniş yürüme yollarının ortasında Örme Dikilitaş, Yılanlı Sütun, Theodosius Dikilitaşı ve Alman Çeşmesi gibi yapılar bulunur.
Tarihçe
Günümüze çok az kalıntıları kalan Bizans devri önemli yapıları ve abideleri Hipodrom çevresinde inşa edilmişti. “Büyük Saray” diye bilinen İmparatorluk Sarayı; hipodromun yanından başlar, aşağılara, deniz kenarına kadar uzanırdı. Bu saraydan günümüze bir büyük salonun yer mozaik panosu gelebilmiştir. Şehrin en önemli meydanı Agusteion ve burası ile cadde arasında Milerium Zafer Takı bulunurdu. Cadde, Roma’ya kadar uzanan yolun başlangıcı idi ve ilk kilometre taşı da buradaydı. Hamamlar, mabetler; dinî, kültürel, idare ve sosyal merkezler bu civara yerleşmişlerdi. Semt, Bizans ve Türk devirlerinde de merkezî önemini devam ettirmiştir. İstanbul’un en önemli abideleri Ayasofya, Sultan Ahmet Camii, Türk ve İslam Eserleri Müzesi, Yerebatan Sarnıcı burada, hipodromun çevresindedir. Şehrin ana caddeleri (aşağı limana inen ve batıya şehir surlarına doğru gidenler) hipodromdan başlar ve yamaçları takip ederdi. Yol kenarları ticari kuruluşlar ve ikametgâhlarla çevrili idi. Yan yollar dar ve bazıları basamaklarla yokuş aşağı uzanırlardı. Anayol kaldırımları bazen iki katlı, galerili inşa edilmişlerdi.
Roma İmparatorluğu ve sonradan Bizans İmparatorluğu devrinde hipodrom şehrin toplantı, eğlence, heyecan ve spor merkezi olarak 10. yüzyıla kadar önemini sürdürmüştü. Araba yarışları yanında, müzisyen toplulukları, dansözler, akrobatlar, vahşi hayvanlarla kavga gösterileri, toplantılar yapılırdı. Bütün bu faaliyetler için ise Roma devrinde bol tatil günleri mevcuttu. Hipodrom, Bizans döneminde devlete karşı ayaklanmaların da merkezi olmuştur. İustianus'un saltanatında yaşanan Nika Ayaklanması bunlardan biridir ve Komutan Belisarios'un yine burada kıstırdığı ayaklanmacılardan 30.000 kadarını öldürmesiyle bastırılmıştır. Daha sonra 1185'te İmparator I. Andronikos'un linç edilmesi de burada olmuştur.
Dev ölçüde bir U harfi şeklinde olan hipodromun doğu uzun tarafında, damında dört bronz at bulunan, balkon şeklinde, imparator locası yer alırdı. Ortada hipodromun kum kaplı sahasını ikiye bölen, arabaların etrafında yarıştığı alçak bir duvar, bu duvarın üstünde de imparatorluğun çeşitli yerlerinden getirilen abideler ve meşhur at yarışçıları ile atlarının heykelleri bulunurdu. Şöhretli bir araba yarışçısı akla gelebilecek her türlü maddi olanak içinde yüzerdi. Yarışçılar yeşil-mavi-beyaz-kırmızı gibi politik güçleri de olan takımlara ayrılmışlardı. Zaman zaman yarışlara politika karışır, karşılıklı güçlerin mücadeleleri korkunç katliamlara dönüşebilirdi. Hipodrom günümüze zemini 4-5 metre yükselmiş ve kalabilmiş üç abide ile gelmiştir.
Bunlar Örme Dikilitaş, Mısır’dan getirilen Obelisk ve Delfi'deki Apollon tapınağından getirtilen Yılanlı Sütun'dur. Osmanlı devrinde, bu meydanda bazen, eski günlerindeki zengin gösteriler gibi, çeşitli festival ve gösteriler tertiplenmişti. Hipodrom’un batısında, Sultanahmet Camii’nin karşısında yer alan Kanuni'nin sadrazamı İbrahim Paşa Sarayı 16'ncı yy. zengin ve tipik özel sarayların günümüze gelen tek örneğidir. Bu güzel yapı Türk ve İslam Eserleri Müzesi olarak ziyarete açıktır. Hipodromdan günümüze yuvarlak güney ucu kalmıştır. Bu büyük kemerlerle donatılmış tuğla bir yapıdır. Sonraki devirlerde Hipodromun taş blokları ve sütunlarının tamamı başka yapılarda kullanılmıştır. Hipodrom girişi sağındaki parkta 4-5 yy. ait özel saray kalıntıları, az ilerisinde de Bizans Kilisesi'nin kalıntıları bulunmaktadır.
Osmanlı zamanında da Yeniçeri isyanları bu bölgede yaşanır, kırk gün kırk gece süren şehzade sünnet düğünleri ve şenlikler burada yapılırdı. İstanbul'da Halide Edip'in işgale karşı konuşma yaptığı 1920 Sultanahmet Mitingi de burada yapılmıştır.
Mekan
Sultanahmet Meydanı'nın yanında Yerebatan Sarnıcı ve Binbirdirek Sarnıcı bulunmaktadır. Binbirdirek Sarnıcı'nda 224 sütun direk bulunur ve 4. yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir. Yerebatan Sarnıcı ise 336 sütundan oluşur ve MS 527-565'te yapılmıştır. Osmanlı döneminde ikişer kez restore edilen bu sarnıçlar, şu an kültürel faaliyetler için halkın kullanımına açılmıştır.
Meydanın orta yerinde Kayzer Wilhelm'in ziyaret hatırası olarak yapılmış olan Alman Çeşmesi bulunmaktadır. Meydanın batısında ise İstanbul İl Millî Eğitim Müdürlüğü (Eski İstanbul Adliyesi) yer almaktadır. Meydan günümüzde İstanbul'un en önemli turistik merkezidir.
Galeri
- Thomas Allom tarafından yapılmış 19. yüzyıla ait bir gravür
- Hipodromun duvar kalıntıları
-
-
-
-
-
-
- Sultanahmet’e adını veren I. Ahmet.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Sultanahmet Meydanı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- T.C. İstanbul Valiliği (Harika İstanbul) / Sultanahmet Meydanı ve Taıtımı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sultanahmet Meydani Istanbul un Fatih ilcesinin Binbirdirek mahallesinde bulunan tarihi bir meydan Bizans Imparatorlugu doneminde Konstantinopolis teki adi Hipodrom Osmanli Imparatorlugu zamaninda ise Atmeydani olarak adlandirildi Sehrin en onemli meydanlarindan birisi olan alanin icerisinde Roma sirki bugun Sultanahmet Camiinin oldugu noktada ise Buyuk Saray bulunmaktaydi Sultanahmet MeydaniMeydanOnceki isim ler Hipodrom AtmeydaniGunumuzde Sultanahmet MeydaniOzelliklerSultanahmet Camii Turk ve Islam Eserleri Muzesi Ibrahim Pasa Sarayi Orme Dikilitas Yilanli Sutun Theodosius Dikilitasi Alman CesmesiImkanlarKonumFatih Istanbul Kuzeydogu guneybati dogrultusunda uzanan meydanin dogusunda Sultanahmet Camii batisinda ise Turk ve Islam Eserleri Muzesi ile Ibrahim Pasa Sarayi yer alir Trafige kapali iki yonlu genis yurume yollarinin ortasinda Orme Dikilitas Yilanli Sutun Theodosius Dikilitasi ve Alman Cesmesi gibi yapilar bulunur TarihceMatrakci Nasuh tarafindan yapilmis Sultanahmet Meydani na ait bir Osmanli minyaturu 1536 Gunumuze cok az kalintilari kalan Bizans devri onemli yapilari ve abideleri Hipodrom cevresinde insa edilmisti Buyuk Saray diye bilinen Imparatorluk Sarayi hipodromun yanindan baslar asagilara deniz kenarina kadar uzanirdi Bu saraydan gunumuze bir buyuk salonun yer mozaik panosu gelebilmistir Sehrin en onemli meydani Agusteion ve burasi ile cadde arasinda Milerium Zafer Taki bulunurdu Cadde Roma ya kadar uzanan yolun baslangici idi ve ilk kilometre tasi da buradaydi Hamamlar mabetler dini kulturel idare ve sosyal merkezler bu civara yerlesmislerdi Semt Bizans ve Turk devirlerinde de merkezi onemini devam ettirmistir Istanbul un en onemli abideleri Ayasofya Sultan Ahmet Camii Turk ve Islam Eserleri Muzesi Yerebatan Sarnici burada hipodromun cevresindedir Sehrin ana caddeleri asagi limana inen ve batiya sehir surlarina dogru gidenler hipodromdan baslar ve yamaclari takip ederdi Yol kenarlari ticari kuruluslar ve ikametgahlarla cevrili idi Yan yollar dar ve bazilari basamaklarla yokus asagi uzanirlardi Anayol kaldirimlari bazen iki katli galerili insa edilmislerdi British Museum da sergilenen bir kompozisyondan Sultanahmet Meydani na ait detay 1553 Roma Imparatorlugu ve sonradan Bizans Imparatorlugu devrinde hipodrom sehrin toplanti eglence heyecan ve spor merkezi olarak 10 yuzyila kadar onemini surdurmustu Araba yarislari yaninda muzisyen topluluklari dansozler akrobatlar vahsi hayvanlarla kavga gosterileri toplantilar yapilirdi Butun bu faaliyetler icin ise Roma devrinde bol tatil gunleri mevcuttu Hipodrom Bizans doneminde devlete karsi ayaklanmalarin da merkezi olmustur Iustianus un saltanatinda yasanan Nika Ayaklanmasi bunlardan biridir ve Komutan Belisarios un yine burada kistirdigi ayaklanmacilardan 30 000 kadarini oldurmesiyle bastirilmistir Daha sonra 1185 te Imparator I Andronikos un linc edilmesi de burada olmustur 1880 tarihli Hipodrom Meydani On planda Dikilitas ve arka planda Ayasofya Camii Dev olcude bir U harfi seklinde olan hipodromun dogu uzun tarafinda daminda dort bronz at bulunan balkon seklinde imparator locasi yer alirdi Ortada hipodromun kum kapli sahasini ikiye bolen arabalarin etrafinda yaristigi alcak bir duvar bu duvarin ustunde de imparatorlugun cesitli yerlerinden getirilen abideler ve meshur at yariscilari ile atlarinin heykelleri bulunurdu Sohretli bir araba yariscisi akla gelebilecek her turlu maddi olanak icinde yuzerdi Yariscilar yesil mavi beyaz kirmizi gibi politik gucleri de olan takimlara ayrilmislardi Zaman zaman yarislara politika karisir karsilikli guclerin mucadeleleri korkunc katliamlara donusebilirdi Hipodrom gunumuze zemini 4 5 metre yukselmis ve kalabilmis uc abide ile gelmistir Bunlar Orme Dikilitas Misir dan getirilen Obelisk ve Delfi deki Apollon tapinagindan getirtilen Yilanli Sutun dur Osmanli devrinde bu meydanda bazen eski gunlerindeki zengin gosteriler gibi cesitli festival ve gosteriler tertiplenmisti Hipodrom un batisinda Sultanahmet Camii nin karsisinda yer alan Kanuni nin sadrazami Ibrahim Pasa Sarayi 16 nci yy zengin ve tipik ozel saraylarin gunumuze gelen tek ornegidir Bu guzel yapi Turk ve Islam Eserleri Muzesi olarak ziyarete aciktir Hipodromdan gunumuze yuvarlak guney ucu kalmistir Bu buyuk kemerlerle donatilmis tugla bir yapidir Sonraki devirlerde Hipodromun tas bloklari ve sutunlarinin tamami baska yapilarda kullanilmistir Hipodrom girisi sagindaki parkta 4 5 yy ait ozel saray kalintilari az ilerisinde de Bizans Kilisesi nin kalintilari bulunmaktadir Osmanli zamaninda da Yeniceri isyanlari bu bolgede yasanir kirk gun kirk gece suren sehzade sunnet dugunleri ve senlikler burada yapilirdi Istanbul da Halide Edip in isgale karsi konusma yaptigi 1920 Sultanahmet Mitingi de burada yapilmistir MekanSultanahmet Meydani nin yaninda Yerebatan Sarnici ve Binbirdirek Sarnici bulunmaktadir Binbirdirek Sarnici nda 224 sutun direk bulunur ve 4 yuzyilda yapildigi tahmin edilmektedir Yerebatan Sarnici ise 336 sutundan olusur ve MS 527 565 te yapilmistir Osmanli doneminde ikiser kez restore edilen bu sarniclar su an kulturel faaliyetler icin halkin kullanimina acilmistir Meydanin orta yerinde Kayzer Wilhelm in ziyaret hatirasi olarak yapilmis olan Alman Cesmesi bulunmaktadir Meydanin batisinda ise Istanbul Il Milli Egitim Mudurlugu Eski Istanbul Adliyesi yer almaktadir Meydan gunumuzde Istanbul un en onemli turistik merkezidir GaleriThomas Allom tarafindan yapilmis 19 yuzyila ait bir gravur Hipodromun duvar kalintilari Alman Cesmesi Dikilitas Orme Dikilitas Yilanli Sutun Ibrahim Pasa Sarayi Sultanahmet Camii Sultanahmet e adini veren I Ahmet Kaynakca Arsivlenmis kopya 21 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Mart 2016 Belge Murat 2003 Istanbul Gezi Rehberi genisletilmis 9 bas Tarih Vakfi Yurt Yayinlari Dis baglantilarWikimedia Commons ta Sultanahmet Meydani ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir T C Istanbul Valiligi Harika Istanbul Sultanahmet Meydani ve Taitimi