Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Irak İç Savaşı (2013-2017), IŞİD'in Musul'a saldırmasıyla başlayan iç çatışmaları kapsamaktadır. IŞİD ve IŞİD'e destek veren eski Baas partisi mensupları, Sünni Arap aşiretleri ve diğer radikal örgütler ile Irak Ordusu, Peşmerge, İran destekli Şii milisler, Süryani/Asuri/Yezidi azınlık savaşçıları ve merkezi hükûmete destek veren Sünni ve Şii Arap, Kürt ve Türkmen aşiretleri arasındaki çatışmalar günümüzde de devam etmektedir.
| Irak İç Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Irak Hükümeti tarafından kontrol edilen alan Irak ve Şam İslam Devleti tarafından kontrol edilen alan | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Ensar el Sünnet |
 IŞİD karşıtı koalisyon:Gönüllü Şii Örgütler:
Destekleyen: | ||||||
| Kayıplar | |||||||
 IŞİD:11,558+ ölü 5,841 esir |  Irak güvenlik güçleri:6,291 ölü ve 7,150 yaralı | ||||||
Arka plan
Amerikan askerlerinin Aralık 2011'de Irak'tan çekilmesi sonrası, Irak merkezi hükûmeti Şii yanlısı bir yönetim kurmakla eleştirilmiştir. Kürdistan Bölgesel Yönetimi ve Sünni politikacılar Maliki hükûmetini sert bir şekilde eleştirmişlerdir. Bunun yanında Irak hükûmeti pek çok kesim tarafından yolsuzluk, kara para aklama, gereksiz şiddet kullanma ve olağanüstü hâli kaldırmama gibi sebeplerle eleştirilmiştir.
El Kaide'nin Irak kolu olarak faaliyet gösteren Irak İslam Devleti, Anbar ilinde pek çok yerleşim birimini ele geçirmeye başlamıştır. 8 Nisan 2013'te Suriye'de de faaliyet göstermeye başlayan Irak İslam Devleti, adını Irak ve Şam İslam Devleti olarak değiştirmiştir. IŞİD'e eski Baas mensupları, bir kesim Sünni halk ve Anbar ilindeki bazı Sünni Arap aşiretler de destek vermeye başlamıştır.
4 Ocak 2014'te Felluce kenti tamamen IŞİD'in eline geçmiştir. Bununla birlikte Anbar ilindeki pek çok noktadan Irak Ordusu çekilmek zorunda kalmıştır. İlerleyen günlerde Ramadi kenti ve çevresindeki yerleşim birimlerinde Irak Ordusu ile IŞİD arasında şiddetli çatışmalar yaşanmıştır. IŞİD, Irak-Suriye sınır noktalarını da ele geçirmeye başlamıştır.
IŞİD'in Irak'ta ilerlemesi
IŞİD, Irak'ın batısındaki yönetim bölgelerinde büyük oranda hakimiyetini sağladıktan sonra, Irak'ın kuzeyinde Sünni Arapların çoğunlukta olduğu Musul şehir merkezine saldırmıştır. 10 Haziran 2014'te Irak ordusu şehri savaşmadan terk etmiş ve Musul şehir merkezi birkaç saat içerisinde IŞİD'in eline geçmiştir. Ardından ilerlemesini sürdüren IŞİD, Ninova ilinin büyük bölümünü ele geçirmiştir. Türkmenlerin çoğunlukta olduğu Telafer, IŞİD'in eline geçmiştir. IŞİD ardından Kerkük ve illerinde bazı bölgeleri ele geçirmiştir.
26-30 Haziran tarihleri arasında yaşanan çatışmalar sonucunda IŞİD, Saddam Hüseyin'in şehri olarak bilinen Tikrit şehrini ele geçirmiştir. Aynı tarihlerde IŞİD, Irak-Suriye sınırındaki El Kaim sınır kapısını ele geçirmiştir. IŞİD'in sınır hattındaki telleri yıkması, bazı kesimlerce Sykes-Picot Anlaşması'nın sonu olarak değerlendirilmiştir.
29 Haziran'da IŞİD lideri Ebu Bekir el Bağdadi kendini 'halife' ilan etmiş ve tüm Müslümanları 'İslam Devleti' topraklarına göçe ve 'cihada' davet etmiştir. Irak ve Şam İslam Devleti adını değiştirmiş ve kendini İslam Devleti olarak adlandırmaya başlamıştır.
24 Temmuz'da IŞİD, Musul'da Yunus peygamberin türbesini havaya uçurmuştur. Birkaç gün sonra ise Şit peygamberin türbesi bomba ile patlatılmıştır.
Ağustos ayında IŞİD, Irak'ın kuzeyinde Yezidilerin bulunduğu bölgede önemli ilerlemeler kaydetmiştir.Şengal şehir merkezi ele geçirilmiş ve Yezidi inancına mensup insanlar Sincar Dağları'na kaçmak zorunda kalmıştır. 50,000 insan gıda yokluğu nedeniyle büyük zorluklar yaşamış ve çocukların da olduğu pek çok insan ölmüştür. Bununla beraber IŞİD 5,000 civarında Yezidi erkeğini de katletmiştir. Bu katliam, Batı dünyasında da geniş yer uyandırmış ve müdahale edilmesi taleplerini güçlendirmiştir. Bununla beraber IŞİD, Erbil'e 30 km kadar yaklaşmış durumdaydı ve Erbil'in düşmesi bölgede büyük bir kaos yaşanması ihtimalini doğuracaktı. Bu gelişmeler üzerine ABD, IŞİD'e müdahale kararı almış ve Amerikan savaş uçakları IŞİD'i bombalamaya başlamıştır.
7 Ağustos'ta ABD, Yezidi halkına havadan yardım yapmaya başlamıştır. 13 Ağustos'ta IŞİD'in Sincar (Şengal) Dağı kuşatması kırılmıştır. Beş gün sonra ise hava destekli Peşmerge güçleri Yezidi halkına ulaşmayı başarmıştır.
Peşmerge ve Irak Ordusu'nun karşı saldırısı
31 Ağustos'ta ABD, Birleşik Krallık, Fransa ve Avustralya hava kuvvetleri Şii Türkmenlerinin yaşadığı Emirli kasabasına havadan gıda yardımı yaptı. 1 Eylül'de hava destekli operasyonlar sonucu Irak Ordusu iki aydır Emirli'yi kuşatan IŞİD güçlerinin kuşatmasını kırmayı başardı. İlerleyen günlerde ABD 250 askerî personelini IŞİD'e karşı savaş için Irak'a göndermiştir. birkaç gün sonra da Avustralya, özel birliklerini Irak'a gönderme kararına almıştır.
Ekim ayında IŞİD, Anbar ilindeki Hit şehrini ele geçirmiştir. 180,000 sivil Bağdat yönüne doğru kaçmaya başlamış ve insani kriz meydana gelmiştir. 24-26 Ekim tarihlerinde, Irak Ordusu ve İran destekli Şii milisler Aşure Operasyonunu gerçekleştirmiş ve Babil ili tamamen IŞİD'den temizlenerek, Bağdat yolu güvenli hale getirilmiştir.
Siyah: IŞİD
Kırmızı: Irak Ordusu/ Şii milisler
Yeşil: Çatışmanın olduğu bölgeler
Kasım-Aralık 2014 tarihlerinde Irak Ordusu ve Şii milisler Beyji şehrini ve petrol rafinerisini ele geçirse de, Aralık sonlarında IŞİD yeniden tam kontrolü sağlamıştır. Aralık 2014'te Peşmerge güçler bir kez daha Sincar Dağlarını kuşatan IŞİD'i bölgeden uzaklaştırmayı başarmıştır. Yezidiler için güvenli bir koridor oluşturulmuştur. 21 Aralık'ta Suriye'den desteğe gelen YPG güçleri ile Peşmerge arasında ilk toprak bağlantısı kurulmuş ve IŞİD güçleri Sincar Dağlarından tamamen sürülmüştür. Aynı gün Kürt güçleri Şengal şehir merkezine girmiş fakat IŞİD'in güçlü direnişi sonucu şehir iki kuvvet arasında ikiye bölünmüştür.
2015 yılı Ocak ayının sonuna kadar bütün bölgesi IŞİD'den temizlenmiştir.
2015 yılının Mart ayı boyunca süren şiddetli çatışmalar sonucu, Tikrit şehir merkezi IŞİD'den temizlenmiştir.
Mayıs ayında IŞİD, Ramadi şehir merkezini ele geçirmiştir.
14 Ağustos 2015 tarihinde IŞİD'in Erbil'e yakın Mahmur kentinde hardal gazı kullandığı iddia edilmiştir. Bu iddia Eylül ayında doğrulanmıştır.
5 Aralık'ta Şengal şehir merkezinin IŞİD'den temizlendiği belirtilmiştir. Böylece IŞİD'in Musul-Rakka bağlantısı kesilmiştir. Aralık ayında Irak Ordusu Ramadi'yi geri almak için büyük bir operasyon başlatmıştır. Ramadi'nin merkezi birkaç gün süren çatışmalardan sonra IŞİD militanlarından tamamen temizlenmiştir.
Irak Ordusu, Ramadi'yi ele geçirdikten sonra Felluce ve çevresinde operasyonlarını sıklaştırmıştır. Şubat ayı itibarıyla Felluce kenti kuşatılmıştır. Bunun yanında, Felluce halkının açlık çektiği belirtilmiştir.
19 Şubat'ta Hit şehrine yönelik operasyonlara başlanacağı belirtilmiştir. Bölgede 300-400 civarında IŞİD üyesi olduğu belirtilmiştir. Ayrıca Sünni aşiretler ile IŞİD üyeleri arasında çatışmalar çıkmıştır.
Mart ayında Musul'u IŞİD'den temizlemeye yönelik Peşmerge-Irak Ordusu ortaklığında bir operasyon başlatılmıştır. ABD destekli koalisyon da havadan destek vermektedir. Peşmerge, Irak Ordusu'nu IŞİD'e karşı yeterince çaba sarfetmemekle suçlamıştır. Irak Ordusu'nun isteksizce savaştığı iddia edilmiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Category: POLITICS (23 Temmuz 2014). . English.shafaaq.com. 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.
- ^ Hassan, Hassan (17 Haziran 2014). . Carnegie Endowment for International Peace. 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2014.
- ^ . Elaph. Osama Mahdi. 28 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014.
- ^ "How Syria's civil war is spilling over - Middle East". Al Jazeera English. 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2014.
- ^ "استنفار بمدن عراقية واستمرار المعارك بالأنبار" (Arapça). Al Jazeera. 5 Ocak 2014. 12 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ Eric Schmitt and Alissa J. Rubin. "U.S. and Iraqis Try to Fragment Extremist Group". The New York Times. The New York Times. 16 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Temmuz 2014.
- ^ Jaish al-Rashideen's logo is visible alongside other insurgent groups in this image uploaded to a pro-insurgent Facebook page in December 2014: [1] 16 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Retrieved January 4, 2015.
- ^ Islamic Front for the Iraqi Resistance's logo is visible alongside other those of other insurgent groups in this image uploaded to a pro-insurgent Facebook page in December 2014: [2] 16 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Retrieved January 4, 2015.
- ^ IŞİD Nedir, IŞİD'in Hedefi Nedir, IŞİD'i Kimler Destekliyor 20 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (in Turkish)
- ^ . Middle East Review of International Affairs. 28 Eylül 2014. 29 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. Retrieved 30 September 2014.
- ^ "5,000 Sunni Militiamen Fighting Alongside the Iraqi Security Forces". 4 Mart 2015. 9 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2015.
- ^ Tomlinson, Hugh. "Iran's special forces rush in to help floundering ally". The Times. 12 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2014.
- ^ Syria pounds ISIS bases in coordination with Iraq|News, Middle East|THE DAILY STAR 18 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Syrian Warplanes Strike in Western Iraq, Killing at Least 50 People 10 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "BBC News - Iraqi PM welcomes Syria air strike on border crossing". Bbc.com. 26 Haziran 2014. 18 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2014.
- ^ Беларусь вошла в список крупнейших мировых экспортеров оружия 9 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . — Tut.by, 21 февраля 2017
- ^ "BBC News - Iraqi PM welcomes Syria air strike on border crossing". 22 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Bbc.com. 2014-06-26. Retrieved 2014-07-31.
- ^ ""Iraqi PM Nouri Maliki: Russian jets will turn tide". BBC. 26 June 2014". 2 Kasım 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2018.
- ^ a b c d e "YNK: PKK and YPG are fighting in Şengal and Rabia against ISIS". 6 Ağustos 2014. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ağustos 2014.
- ^ a b c "Kurdish PKK Forces Gather to Retake Mahmur Camp and Shingal". Kurdistan Tribute. 8 Ağustos 2014. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ağustos 2014.
- ^ "IS-Terror in Shingal: Wer kämpft gegen wen? Ein Überblick". Êzidî Press. 12 Ekim 2014. 29 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. Retrieved 17 November 2014.
- ^ . Frequency.com. 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2014.
- ^ . Site. 1 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ Motlagh, Jason. "Iraqi Christians under threat yet again". Gulf News. 28 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ağustos 2014.
- ^ . Aymenn Jawad al-Tamimi. 6 Kasım 2014. 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. Retrieved 7 November 2014.
- ^ "Obama Enlists 9 Allies to Help in the Battle Against ISIS". The New York Times. 6 Eylül 2014. 6 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "US announces coalition to fight Islamic State". Al Jazeera English. 6 Eylül 2014. 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ Adam Vidler. . 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2014.
- ^ "Seven Countries to sell weapons to Kurds". BasNews. 14 Ağustos 2014. 8 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2014.
- ^ "Enhedslisten støtter dansk våbenfly til kurdere i Irak" (Danca). DR. DR. 24 Ağustos 2014. 26 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2014.
- ^ "Iraq crisis: Barack Obama sends in US troops as Isis insurgency worsens". The Guardian. 17 Haziran 2014. 28 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Obama authorises airstrikes in Iraq". The New Zealand Herald. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Ağustos 2014.
- ^ "Iraq declares final victory over Islamic State". Reuters (İngilizce). 9 Aralık 2017. 9 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ocak 2020.
- ^ http://www.theguardian.com/world/2014/jun/11/isis-militants-seize-control-iraqi-city-tikrit 14 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . The Guardian
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ a b "Iraq Government Casualty Figures via AFP (Google Docs)". Docs.google.com. 3 Eylül 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2014.
- ^ "US Official: Airstrikes Killed 10,000 Islamic State Fighters". The Epoch Times. 3 Haziran 2015. 31 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2015.
- ^ "U.S led coalition airstrikes on Syria kill more than 2500 in the past 8 months". SOHR. 23 Mayıs 2015. 25 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mayıs 2015.
- ^ "احصائية رسمية: 1997 العدد الكلي لمفقودي مجزرتي سبايكر وبادوش". Rudaw. 1 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2015.
- ^ UN Casualty Figures for February 2015 27 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- UN Casualty Figures for March 2015 13 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Civilians continue to pay a heavy price due to terrorism, violence and armed conflict 13 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Security Situation and Violence Continue to Take a Terrible Toll on the Men, Women and Children from all of Iraq’s Communities 27 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2015.
- ^ http://www.trtturk.com/haber/2-bin-500-yezidi-iside-karsi-savasacak-81457.html[]
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ http://www.aa.com.tr/en/rss/437633--northern-iraq-peshmerga-break-isil-siege-on-mt-sinjar []
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ . 16 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Aralık 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Aralık 2015.
- ^ . 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Mart 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Irak Ic Savasi 2013 2017 ISID in Musul a saldirmasiyla baslayan ic catismalari kapsamaktadir ISID ve ISID e destek veren eski Baas partisi mensuplari Sunni Arap asiretleri ve diger radikal orgutler ile Irak Ordusu Pesmerge Iran destekli Sii milisler Suryani Asuri Yezidi azinlik savascilari ve merkezi hukumete destek veren Sunni ve Sii Arap Kurt ve Turkmen asiretleri arasindaki catismalar gunumuzde de devam etmektedir Irak Ic Savasi Irak Hukumeti tarafindan kontrol edilen alan Irak ve Sam Islam Devleti tarafindan kontrol edilen alan PKK ve Sincar Direnis Birlikleri tarafindan kontrol edilen alan Pesmerge ve Kurdistan Bolgesel Yonetimi tarafindan kontrol edilen alanTarih30 Aralik 2013 9 Aralik 2017 3 yil 11 ay 1 hafta ve 2 gun BolgeIrakSonucKesin Irak zaferi ISID in kontrol ettigi butun topraklar Irak ordusu tarafindan geri alindi ISID Irak taki gucunu yitirdi ancak varligini uyuyan hucreler ile surdurmeye devam ediyor ISID Musul Tikrit Ramadi Felluce gibi onemli kentleri ele gecirdi Bu kentler yeniden kontrol altina alindi Irak Ordusu Iran ve ABD destegiyle yeniden olusturuldu TaraflarISID ISID askeriyesi Eski Irak Baas Partisi destekcileri Naksibendi Ordusu Cihad ve Ozgurlestirme Baskomutanligi Irak Devrimcileri Askeri Konseyi Irak Islam Ordusu orgut Ozgur Irak Ordusu Anbar Devrimcileri Askeri Konseyi Anbar Asiret Konseyi 1920 Devrim Tugayi Rasidun Ordusu Irak Direnisi Islam Cephesi Irak Hamasi Ensar el Islam Mucahid Ordusu Ensar el SunnetIrak Cumhuriyeti Irak Guvenlik Gucleri Ozel milisler Kudus Gucu Suriye hava saldirilari Destekleyen Belarus Rusya Irak Kurdistani Pesmerge Suriye Kurdistani YPG YPJ PKK HPG YJA STAR PJAK YRK HPJ Turkmen Kuvvetleri Irak Yezidi Gucler Sengal Direnis Birlikleri Sengal Koruma Gucu Asuri Gucler Suryani Askeri Meclisi Ninova Koruma Birlikleri Karakus Koruma Komitesi Dvek NavsaISID karsiti koalisyon AvustralyaBelcikaKanadaDanimarkaFransaFasUrdunHollandaTurkiyeBirlesik KrallikABD Gonullu Sii Orgutler Asayib Al el Hak Baris Bolugu orgut Irak Hizbullahi Muhtar Ordusu Bedr Tugaylari Katayib Seyid el Suhada Katayib el Imam Ali Ebu el Fadl el Abbas Gucleri Destekleyen Iran Hizbullah Lubnan KayiplarISID 11 558 olu 5 841 esirIrak guvenlik gucleri 6 291 olu ve 7 150 yaraliArka planAmerikan askerlerinin Aralik 2011 de Irak tan cekilmesi sonrasi Irak merkezi hukumeti Sii yanlisi bir yonetim kurmakla elestirilmistir Kurdistan Bolgesel Yonetimi ve Sunni politikacilar Maliki hukumetini sert bir sekilde elestirmislerdir Bunun yaninda Irak hukumeti pek cok kesim tarafindan yolsuzluk kara para aklama gereksiz siddet kullanma ve olaganustu hali kaldirmama gibi sebeplerle elestirilmistir El Kaide nin Irak kolu olarak faaliyet gosteren Irak Islam Devleti Anbar ilinde pek cok yerlesim birimini ele gecirmeye baslamistir 8 Nisan 2013 te Suriye de de faaliyet gostermeye baslayan Irak Islam Devleti adini Irak ve Sam Islam Devleti olarak degistirmistir ISID e eski Baas mensuplari bir kesim Sunni halk ve Anbar ilindeki bazi Sunni Arap asiretler de destek vermeye baslamistir 4 Ocak 2014 te Felluce kenti tamamen ISID in eline gecmistir Bununla birlikte Anbar ilindeki pek cok noktadan Irak Ordusu cekilmek zorunda kalmistir Ilerleyen gunlerde Ramadi kenti ve cevresindeki yerlesim birimlerinde Irak Ordusu ile ISID arasinda siddetli catismalar yasanmistir ISID Irak Suriye sinir noktalarini da ele gecirmeye baslamistir ISID in Irak ta ilerlemesiISID Irak in batisindaki yonetim bolgelerinde buyuk oranda hakimiyetini sagladiktan sonra Irak in kuzeyinde Sunni Araplarin cogunlukta oldugu Musul sehir merkezine saldirmistir 10 Haziran 2014 te Irak ordusu sehri savasmadan terk etmis ve Musul sehir merkezi birkac saat icerisinde ISID in eline gecmistir Ardindan ilerlemesini surduren ISID Ninova ilinin buyuk bolumunu ele gecirmistir Turkmenlerin cogunlukta oldugu Telafer ISID in eline gecmistir ISID ardindan Kerkuk ve illerinde bazi bolgeleri ele gecirmistir 26 30 Haziran tarihleri arasinda yasanan catismalar sonucunda ISID Saddam Huseyin in sehri olarak bilinen Tikrit sehrini ele gecirmistir Ayni tarihlerde ISID Irak Suriye sinirindaki El Kaim sinir kapisini ele gecirmistir ISID in sinir hattindaki telleri yikmasi bazi kesimlerce Sykes Picot Anlasmasi nin sonu olarak degerlendirilmistir 29 Haziran da ISID lideri Ebu Bekir el Bagdadi kendini halife ilan etmis ve tum Muslumanlari Islam Devleti topraklarina goce ve cihada davet etmistir Irak ve Sam Islam Devleti adini degistirmis ve kendini Islam Devleti olarak adlandirmaya baslamistir 24 Temmuz da ISID Musul da Yunus peygamberin turbesini havaya ucurmustur Birkac gun sonra ise Sit peygamberin turbesi bomba ile patlatilmistir Sincar Daglari Agustos ayinda ISID Irak in kuzeyinde Yezidilerin bulundugu bolgede onemli ilerlemeler kaydetmistir Sengal sehir merkezi ele gecirilmis ve Yezidi inancina mensup insanlar Sincar Daglari na kacmak zorunda kalmistir 50 000 insan gida yoklugu nedeniyle buyuk zorluklar yasamis ve cocuklarin da oldugu pek cok insan olmustur Bununla beraber ISID 5 000 civarinda Yezidi erkegini de katletmistir Bu katliam Bati dunyasinda da genis yer uyandirmis ve mudahale edilmesi taleplerini guclendirmistir Bununla beraber ISID Erbil e 30 km kadar yaklasmis durumdaydi ve Erbil in dusmesi bolgede buyuk bir kaos yasanmasi ihtimalini doguracakti Bu gelismeler uzerine ABD ISID e mudahale karari almis ve Amerikan savas ucaklari ISID i bombalamaya baslamistir 7 Agustos ta ABD Yezidi halkina havadan yardim yapmaya baslamistir 13 Agustos ta ISID in Sincar Sengal Dagi kusatmasi kirilmistir Bes gun sonra ise hava destekli Pesmerge gucleri Yezidi halkina ulasmayi basarmistir Pesmerge ve Irak Ordusu nun karsi saldirisi31 Agustos ta ABD Birlesik Krallik Fransa ve Avustralya hava kuvvetleri Sii Turkmenlerinin yasadigi Emirli kasabasina havadan gida yardimi yapti 1 Eylul de hava destekli operasyonlar sonucu Irak Ordusu iki aydir Emirli yi kusatan ISID guclerinin kusatmasini kirmayi basardi Ilerleyen gunlerde ABD 250 askeri personelini ISID e karsi savas icin Irak a gondermistir birkac gun sonra da Avustralya ozel birliklerini Irak a gonderme kararina almistir Ekim ayinda ISID Anbar ilindeki Hit sehrini ele gecirmistir 180 000 sivil Bagdat yonune dogru kacmaya baslamis ve insani kriz meydana gelmistir 24 26 Ekim tarihlerinde Irak Ordusu ve Iran destekli Sii milisler Asure Operasyonunu gerceklestirmis ve Babil ili tamamen ISID den temizlenerek Bagdat yolu guvenli hale getirilmistir ISID in en guclu oldugu Anbar ili ve Bagdat bolgesi Haziran 2014 Siyah ISID Kirmizi Irak Ordusu Sii milisler Yesil Catismanin oldugu bolgeler Kasim Aralik 2014 tarihlerinde Irak Ordusu ve Sii milisler Beyji sehrini ve petrol rafinerisini ele gecirse de Aralik sonlarinda ISID yeniden tam kontrolu saglamistir Aralik 2014 te Pesmerge gucler bir kez daha Sincar Daglarini kusatan ISID i bolgeden uzaklastirmayi basarmistir Yezidiler icin guvenli bir koridor olusturulmustur 21 Aralik ta Suriye den destege gelen YPG gucleri ile Pesmerge arasinda ilk toprak baglantisi kurulmus ve ISID gucleri Sincar Daglarindan tamamen surulmustur Ayni gun Kurt gucleri Sengal sehir merkezine girmis fakat ISID in guclu direnisi sonucu sehir iki kuvvet arasinda ikiye bolunmustur 2015 yili Ocak ayinin sonuna kadar butun bolgesi ISID den temizlenmistir 2015 yilinin Mart ayi boyunca suren siddetli catismalar sonucu Tikrit sehir merkezi ISID den temizlenmistir Mayis ayinda ISID Ramadi sehir merkezini ele gecirmistir 14 Agustos 2015 tarihinde ISID in Erbil e yakin Mahmur kentinde hardal gazi kullandigi iddia edilmistir Bu iddia Eylul ayinda dogrulanmistir 5 Aralik ta Sengal sehir merkezinin ISID den temizlendigi belirtilmistir Boylece ISID in Musul Rakka baglantisi kesilmistir Aralik ayinda Irak Ordusu Ramadi yi geri almak icin buyuk bir operasyon baslatmistir Ramadi nin merkezi birkac gun suren catismalardan sonra ISID militanlarindan tamamen temizlenmistir Irak Ordusu Ramadi yi ele gecirdikten sonra Felluce ve cevresinde operasyonlarini siklastirmistir Subat ayi itibariyla Felluce kenti kusatilmistir Bunun yaninda Felluce halkinin aclik cektigi belirtilmistir 19 Subat ta Hit sehrine yonelik operasyonlara baslanacagi belirtilmistir Bolgede 300 400 civarinda ISID uyesi oldugu belirtilmistir Ayrica Sunni asiretler ile ISID uyeleri arasinda catismalar cikmistir Mart ayinda Musul u ISID den temizlemeye yonelik Pesmerge Irak Ordusu ortakliginda bir operasyon baslatilmistir ABD destekli koalisyon da havadan destek vermektedir Pesmerge Irak Ordusu nu ISID e karsi yeterince caba sarfetmemekle suclamistir Irak Ordusu nun isteksizce savastigi iddia edilmistir Ayrica bakinizISID e yonelik operasyonlar Musul taarruzu 2016 Felluce KusatmasiKaynakca a b Category POLITICS 23 Temmuz 2014 English shafaaq com 30 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Agustos 2014 Hassan Hassan 17 Haziran 2014 Carnegie Endowment for International Peace 6 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Haziran 2014 Elaph Osama Mahdi 28 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Haziran 2014 How Syria s civil war is spilling over Middle East Al Jazeera English 26 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2014 استنفار بمدن عراقية واستمرار المعارك بالأنبار Arapca Al Jazeera 5 Ocak 2014 12 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Eric Schmitt and Alissa J Rubin U S and Iraqis Try to Fragment Extremist Group The New York Times The New York Times 16 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Temmuz 2014 Jaish al Rashideen s logo is visible alongside other insurgent groups in this image uploaded to a pro insurgent Facebook page in December 2014 1 16 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved January 4 2015 Islamic Front for the Iraqi Resistance s logo is visible alongside other those of other insurgent groups in this image uploaded to a pro insurgent Facebook page in December 2014 2 16 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved January 4 2015 ISID Nedir ISID in Hedefi Nedir ISID i Kimler Destekliyor 20 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde in Turkish Middle East Review of International Affairs 28 Eylul 2014 29 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Retrieved 30 September 2014 5 000 Sunni Militiamen Fighting Alongside the Iraqi Security Forces 4 Mart 2015 9 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2015 Tomlinson Hugh Iran s special forces rush in to help floundering ally The Times 12 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2014 Syria pounds ISIS bases in coordination with Iraq News Middle East THE DAILY STAR 18 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Syrian Warplanes Strike in Western Iraq Killing at Least 50 People 10 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde BBC News Iraqi PM welcomes Syria air strike on border crossing Bbc com 26 Haziran 2014 18 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Temmuz 2014 Belarus voshla v spisok krupnejshih mirovyh eksporterov oruzhiya 9 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tut by 21 fevralya 2017 BBC News Iraqi PM welcomes Syria air strike on border crossing 22 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bbc com 2014 06 26 Retrieved 2014 07 31 Iraqi PM Nouri Maliki Russian jets will turn tide BBC 26 June 2014 2 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2018 a b c d e YNK PKK and YPG are fighting in Sengal and Rabia against ISIS 6 Agustos 2014 8 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Agustos 2014 a b c Kurdish PKK Forces Gather to Retake Mahmur Camp and Shingal Kurdistan Tribute 8 Agustos 2014 12 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Agustos 2014 IS Terror in Shingal Wer kampft gegen wen Ein Uberblick Ezidi Press 12 Ekim 2014 29 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Retrieved 17 November 2014 Frequency com 26 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Agustos 2014 Site 1 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Motlagh Jason Iraqi Christians under threat yet again Gulf News 28 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Agustos 2014 Aymenn Jawad al Tamimi 6 Kasim 2014 26 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Retrieved 7 November 2014 Obama Enlists 9 Allies to Help in the Battle Against ISIS The New York Times 6 Eylul 2014 6 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 US announces coalition to fight Islamic State Al Jazeera English 6 Eylul 2014 19 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Adam Vidler 26 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Agustos 2014 Seven Countries to sell weapons to Kurds BasNews 14 Agustos 2014 8 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2014 Enhedslisten stotter dansk vabenfly til kurdere i Irak Danca DR DR 24 Agustos 2014 26 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2014 Iraq crisis Barack Obama sends in US troops as Isis insurgency worsens The Guardian 17 Haziran 2014 28 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Obama authorises airstrikes in Iraq The New Zealand Herald 8 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Agustos 2014 Iraq declares final victory over Islamic State Reuters Ingilizce 9 Aralik 2017 9 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2020 Arsivlenmis kopya 6 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ocak 2020 http www theguardian com world 2014 jun 11 isis militants seize control iraqi city tikrit 14 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Guardian a b Arsivlenmis kopya 10 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 17 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 a b Iraq Government Casualty Figures via AFP Google Docs Docs google com 3 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Temmuz 2014 US Official Airstrikes Killed 10 000 Islamic State Fighters The Epoch Times 3 Haziran 2015 31 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2015 U S led coalition airstrikes on Syria kill more than 2500 in the past 8 months SOHR 23 Mayis 2015 25 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mayis 2015 احصائية رسمية 1997 العدد الكلي لمفقودي مجزرتي سبايكر وبادوش Rudaw 1 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2015 UN Casualty Figures for February 2015 27 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde UN Casualty Figures for March 2015 13 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Civilians continue to pay a heavy price due to terrorism violence and armed conflict 13 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Security Situation and Violence Continue to Take a Terrible Toll on the Men Women and Children from all of Iraq s Communities 27 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arsivlenmis kopya 1 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 13 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2015 http www trtturk com haber 2 bin 500 yezidi iside karsi savasacak 81457 html olu kirik baglanti Arsivlenmis kopya 1 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 17 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 9 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 17 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 26 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 23 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 22 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 18 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 17 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 16 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 http www aa com tr en rss 437633 northern iraq peshmerga break isil siege on mt sinjar yalin URL Arsivlenmis kopya 27 Subat 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 16 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 21 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 28 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 18 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 9 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2015 Arsivlenmis kopya 12 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Aralik 2015 Arsivlenmis kopya 30 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Aralik 2015 3 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mart 2016 Arsivlenmis kopya 7 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mart 2016 Arsivlenmis kopya 29 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Mart 2016