Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kırım Savaşı, 4 Ekim 1853-30 Mart 1856 tarihleri arasındaki Osmanlı-Rus savaşıdır.
| 1. Kırım Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Osmanlı-Rus Savaşları ve Avrupa'da Osmanlı savaşlarının parçası | |||||||
 Franz Roubaund'un yağlı boya tablosu Sivastopol Kuşatması (1904) | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Fransız İmparatorluğu Birleşik Krallık Sardinya Krallığı İsviçreli Gönüllüler Çerkesya |  Rus İmparatorluğu | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
 Alfonso La Marmora |
| ||||||
| Güçler | |||||||
|
|
| ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Toplam: 165.363 ölü
| Toplam: 450.015 ölü
| ||||||
Birleşik Krallık, Fransa ve Piyemonte-Sardinya'nın Osmanlı tarafında savaşın içinde olmasıyla savaş, Avrupalı devletlerin Rusya'yı Avrupa ve Akdeniz dışında tutmak amacıyla verdiği bir savaş durumunu almıştır. Savaş, müttefik güçlerinin zaferiyle sonuçlanmıştır.
Fransa’nın Osmanlı Devleti’ndeki Katoliklerin, Rusya’nın ise Ortodoksların haklarının yeniden doğrulanması ile ilgili istekleri ile ortaya çıkan “Kutsal Yerler Meselesi”nin sonucunda Fransa galip çıktı.
Savaşın sebepleri
Rusya, 1853 yılından itibaren Kavalalı Mehmet Ali Paşa bunalımı sırasında takip ettiği zayıf bir Osmanlı Devleti üzerinde etki alanı kurma politikasını bırakarak, bu devleti yıpratma politikası takip etmeye başladı. Bunu gerçekleştirebilmek için de kutsal yerler sorununu kullandı. Osmanlı Devleti, Hristiyanlarca kutsal sayılan Kudüs ve çevresinde Katolik ve Ortodoks cemaatlerine çeşitli ayrıcalıklar tanımıştı. 1853 yılına gelindiğinde ayrıcalıklar konusunda Rusya ile Katolikliğin dünya çapında savunuculuğunu yapan Fransa çatışmaya başladılar. Bu durumu bahane eden ve asıl amacı "Hasta adam" gözüyle baktığı Osmanlı Devleti'ne ve onun bekasına son vermek isteyen Rusya, Birleşik Krallık'a mirasın paylaşılması teklifinde bulundu. Ancak, çıkarları gereği Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünün muhafazasından yana olan Birleşik Krallık bu teklifi kabul etmedi. Bunun üzerine Rusya, tek başına harekete geçerek, Osmanlı Devleti'ne bir ittifak teklifinde bulundu ve bu devletin sınırları içinde yaşayan Ortodoksların koruyuculuğunun Rusya'ya bırakılmasını önerdi. Osmanlı Devleti, Britanya'nın da desteğine güvenerek Rus isteklerini reddetti.
Bu bağlamda gelişen Osmanlı-Rusya gerginliği, Birleşik Krallık başta olmak üzere Avrupa devletlerinin de ilgisini çekmekte gecikmedi. Birleşik Krallık hükûmeti, 1853'te yaşanan gerilim sırasında Rusya'ya karşı Osmanlı Devleti'ni destekleme politikasını benimsedi. Bu tercih, Osmanlı Devleti'ne destek olma isteğinin ötesinde, Avrupa'daki güç dengelerini yeniden tanımlama amacı taşıyordu. Avusturya İmparatorluğu'na karşı 1848 yılında başlayan Macar ayaklanmasının Rusya'nın yardımıyla kanlı bir şekilde bastırılması, bu dönemde Rusya'nın Avrupa'da artan bir şekilde güç kazanmasının göstergesi olarak yorumlanmıştı. Birleşik Krallık, bu ve benzer nedenlerle Avrupa'daki güç dengesinin kendi aleyhine bozulmasını engellemek istiyor, bu amaç doğrultusunda Rusya'nın güçlenmesinin önüne geçmeye çabalıyordu. Bunun yanında, Osmanlı Devleti'nin dağılması Rusya'nın topraklarını güneye doğru genişletmesi anlamına gelecekti; bu durum Birleşik Krallık'ın Asya'daki kolonilerine (özellikle Hindistan'a) ulaşmasını zorlaştıracaktı.
Fransa Rusya'nın Avrupa güçler dengesinin dışında tutulması konusunda Büyük Britanya hükûmetiyle benzer bir politika izliyordu. Rusya'ya bağlı olan Polonya topraklarında yeniden bir bağımsız Polonya kurulması ve bu bağımsız devletin Fransa'nın müttefiki olması olasılığı da Fransa'yı Rusya'ya karşı cephe almaya teşvik ediyordu. Bu ve benzer nedenlerle, Rusya'ya karşı girişilebilecek bir müdahale, Fransa'yı Avrupa'da yeniden üstün duruma getirebilirdi. Bu nedenlerle Fransa, Osmanlı Devleti-Rusya geriliminde, tıpkı Birleşik Krallık gibi, Osmanlı Devleti'nden yana bir tutum takındı.
Prusya başta olmak üzere merkezi Avrupa devletleri bu düşüncelere karşıydı. Özellikle Avusturya, savaş sonunda yapılacak antlaşmadan ve ortaya çıkacak yeni statükodan endişeli idi.
Savaşın başlaması ve gelişmesi
Rusya'nın İstanbul'da görevli elçisi Aleksandr Mençikof isteklerinin reddedilmesi üzerine 19 Mayıs 1853'te İstanbul'dan ayrıldı. Rus orduları savaş dahi ilan etmeden 22 Haziran 1853'te Eflak ve Boğdan'ı işgale başladılar. Çar I. Nikolay, bu hareketinin bir savaş başlangıcı kabul edilmemesi gerektiğini açıkladı ve bu girişimin bir güvenlik tedbiri olduğunu belirtti. Ancak, bu durum Avrupa'nın statüsünü değiştirmeye yönelikti. Bunun üzerine Avusturya'nın teklifi ile Viyana'da bir konferans toplandı. Fakat toplantıdan sonuç alınamadı. Bu sırada İstanbul'da, Rusya'ya karşı savaş ilanı için halk padişaha baskı yapmaya başladı. 4 Ekim 1853'te Rusya'ya bir nota verildi ve Eflak ile Boğdan'ın 15 gün içinde boşaltılması istendi. Rusya bu notaya kayıtsız kaldı ve tanınan sürenin sonunda savaş fiilen başladı.
Savaşın başlangıcında Osmanlı Ordusu Balkanlar'da başarılı oldu. Fakat Batum'a yardım götüren Osmanlı donanması 30 Kasım 1853'te Rus Donanması tarafından Sinop açıklarında batırıldı. Rusların bu ani hareketi ve Karadeniz'de durum üstünlüğü sağlamaları Boğazlar'ı ve İstanbul'u tehlikeye düşürdü. Bu durum Avrupa devletlerini endişelendirdi. Birleşik Krallık ve Fransa devreye girerek tarafları uzlaştırmak istedi, ancak yapılan teklifi Rusya reddetti. Bunun üzerine Fransa ve Birleşik Krallık, Rusya'ya bir ültimatom verdiler ve taraflardan şu isteklerde bulundular:
- Eflak ve Boğdan'dan çekilmesi;
- Osmanlı Devletinin ülke bütünlüğüne saygı göstermesi;
- Ortodoksların koruması savından vazgeçmesi.
Osmanlı Devleti'nden;
- Vatandaşlarına eşit haklar tanıması ve uygulaması;
- Hristiyanlara olumsuz davranışta bulunulmaması;
- Karma mahkemeler kurulması;
- Hristiyan uyruktan vergi alınmaması istenildi.
Çar, ültimatomu ve istekleri kabul etmedi ve Rus ordusuna Tuna nehrini geçerek ilerleme emrini verdi. Birleşik Krallık ve Fransa, 12 Mart 1854'te Rusya'ya savaş ilan ettiler.
Birleşik Krallık ve Fransa, Osmanlı Devleti lehine savaşa girerken Avrupa kamuoyunu güven verecek ve özel çıkarlar sağlayacak önlemleri almayı da savsaklamadılar (ihmal etmediler). Bu maksatla 12 Mart 1854'te İstanbul'da; 10 Mayıs 1854'te Londra'da ve 14 Haziran 1854'te Avusturya ile antlaşmalar imzaladılar. Avusturya ile yapılan antlaşma Tuna eyaletlerinin Rus ordusundan boşaltılmasını öngörüyordu ve Avusturya, gerekirse asker göndermeyi üstlenmekteydi. Bu nedenle 15 Mart 1855'te Sardinya Krallığı da ittifaka katıldığını açıkladı.
Savaş devam ederken Osmanlı ülkesinin Epir, ve Teselya eyaletlerinde Rum halkının başkaldırı hareketleri başladı. Yapılan ikazlar dikkate alınmadı ve bunun üzerine Fransızlar Pire limanına asker çıkararak Yunanistan'ı abluka altına aldılar. Bu hareket Yunanistan'ı tarafsızlığa zorunlu kıldı ve Rusya da bir müttefikini kaybetti.
Savaş; Tuna, Kafkas ve Karadeniz'de yoğunluk kazandı. Tuna cephesinde durum önce Osmanlılar lehine gelişti. Fakat bir süre sonra Rus ordusu Silistre'ye kadar ilerledi (Silistre Kuşatması). Bunun üzerine Britanyalılar ve Fransızlar Gelibolu yarımadasına asker çıkardılar. Çıkan birlikler Varna'ya sevk edildi. Bu sırada Avusturya da Rusya'yı baskı altına aldı. Rus ordusu Silistre önlerinden çekilmeye mecbur kaldı. Müteakiben de Eflak ve Boğdan'ı tahliye ederek savunmaya geçti. Rus Ordusu'nu izlemeye başlayan Müşir Ömer Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu Ağustos ayında Bükreş ve 'e girdi. Seferberlik ilan eden ve Rus Ordusu'na saldıran Avusturya Ordusu da Yaş kentine girdi.
Müttefikler, Rusya'yı barışa zorlamak için Kırım yarımadasında da bir cephe açmaya karar verdiler. 20 Eylül 1854'te 30 bin Fransız, 21 bin Britanyalı ve 60 bin Osmanlı askerinden oluşan müttefik kuvveti 89 harp ve 267 nakliye gemisiyle Kırım'a çıkarıldı. Ancak Kırım Savaşı düşünüldüğü gibi kısa sürede tamamlanamadı. 1855 ilkbaharında 140 bin kişilik bir müttefik kuvveti daha bölgeye çıkarıldı. Ruslar mağlup oldu ve çekilmek zorunda kaldılar. Kafkas cephesinde ise Ruslar başarı kazandılar ve Kars'ı ele geçirmeye başardılar. Bu sırada Çar I. Nikolay öldü, yerine geçen II. Aleksandr barış istemek zorunda kaldı. Barış şartları Avusturya tarafından kendisine verilen bir ültimatomla bildirildi. II. Aleksandr istenen şartları ana öge tutarak barış önerisini kabul etti. Önce 15 Mayıs'tan 14 Haziran 1855'e kadar Viyana'da barış için hazırlık görüşmeleri yapıldı ve Paris Konferansı ana ögeleri tespit edildi. Rusya ile Osmanlı Devleti, Birleşik Krallık ve Fransa arasında Paris Antlaşması'nın imzalanmasıyla savaş sona erdi.
Kırım Savaşı'nda devletlerin harcama tablosu İngiliz Sterlini cinsinden şöyledir:
| 1852 | 1853 | 1854 | 1855 | 1856 | Toplam | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Rusya | 15,6 | 19,9 | 31,3 | 39,8 | 37,9 | 144,5 |
| Fransa | 17,2 | 17,5 | 30,3 | 43,8 | 36,3 | 145,1 |
| İngiltere | 10,1 | 10,1: | 76,3 | 36,5 | 32,3 | 165,3 |
| Osmanlı İmparatorluğu | 2,8 | ? | ? | 3,0 | ? | ?5,8 |
| Sardinya | 1,4 | 1,4 | 1,4 | 2,2 | 2,5 | 8,9 |
Osmanlı İmparatorluğu'nun harcamaları kesin olarak bilinemez veya kuşkuludur Nedeni ise Osmanlı'nın müttefiklerden daha fazla askeri vardı. Bu kadar askerin bakımı, yürütülmesi, bütünleme vb. nedenlerden dolayıdır. Osmanlı İmparatorluğunun harcamalarının çok fazla olması gerekmelidir. Bilgiler kesin değildir
Savaşın sonuçları
Kâğıt üzerinde, savaşın galiplerinden olan Osmanlı Devleti, aslında savaştan çok büyük zarar alarak çıkmıştır. Çok pahalı olan bu savaşı yürütebilmek için Osmanlı devleti, ödeme yeteneğinin çok üstünde borç almıştır. Endüstrileşmeyi kaçırdığı için ekonomisi çağdışı kalmış olan devlet, bu borçların altından kalkamayacak ve 1881 yılında II. Abdülhamit döneminde Düyunu Umumiye idaresinin kurulmasıyla, Avrupalı devletlerin mali denetimi altına girip, ekonomik bağımsızlığını kaybedecektir.
Kırım Savaşı'nın sonunda ilan edilen Islahat Fermanı, Osmanlı reform hareketlerinde çok önemli bir yer tutar. Islahat Fermanı'nın amacı, imparatorluk içindeki herkese Osmanlı yurttaşlığı vererek, yasalar önünde dine bakılmaksızın eşitlik sağlamaktı. Islahat Fermanı ile Batı'da dolaşan liberal düşünceler Osmanlı Devleti'ne girmeye başlayacaktır.
Kırım Savaşı, İtalya birliğine giden yolu hızlandırmıştır. Savaşa asker göndererek Birleşik Krallık'ın sempatisi ve Fransa'nın etkin desteğini kazanan Sardinya-Piemonte Krallığı, savaşı izleyen yıllarda İtalya birliğini kuracaktır.
Kırım Savaşı'ndaki önemli muharebeler
- Kalafat Muharebesi: 28 Ekim 1853
- Oltenitsa Muharebesi: 2-11 Kasım 1853
- Sinop Baskını: 30 Kasım 1853
- Silistre Kuşatması: 14 Nisan - 23 Haziran 1854
- Alma Muharebesi: 20 Eylül 1854
- Balaklava Muharebesi: 25 Ekim 1854
- Inkerman Muharebesi: 26 Ekim ve 5 Kasım 1854
- Gözleve Muharebesi: 17 Şubat 1855
- Sivastopol Kuşatması: 24 Eylül 1854 - 9 Eylül 1855
- Kars Kuşatması: 16 Haziran - 25 Kasım 1855
Popüler Kültürde
- Namık Kemal'in 1872 yılında kaleme aldığı Vatan Yahut Silistre adlı tiyatrosu
- Alfred Tennyson'ın (The Charge of the Light Brigade) adlı şiiri
- Bu şiirden uyarlanmış olan Iron Maiden'nın şarkısı The Trooper
- The Charge of the Light Brigade adında, 1936 yılında çekilmiş film
- The Charge of the Light Brigade adında, 1968 yılında çekilmiş film
- Jasper Kent'in adlı romanı
- Leo Tolstoy'un Sivastopol Skeçleri (The Sebastopol Sketches) adlı skeçler derlemesi
Galeri
-
![image]()
Kırım Savaşı, Türk piyadeleri (1854) -
![image]()
Kırım Savaşı, Türk topçu birliği (1854) -
![image]()
Kırım Savaşında, Ömer Paşa subaylarıyla (1854) -
![image]()
Kırım Savaşı, Türk topçu subayları (1855) -
![image]()
Kırım Savaşında, Türk askeri bandosunun 4 üyesi (1854)
| Wikimedia Commons'ta Kırım Savaşı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d . Al Arabiya English. 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2014.
- ^ a b McGregor, Andrew. . www.aberfoylesecurity.com. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2019.
- ^ a b c d e Clodfelter 2017, s. 180.
- ^ Acar, Kezban. . Bilig, Sayo 88, Yıl 2019. 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2021.
- ^ P. Kennedy, Naissance et déclin, chap. 5
Dış kaynaklar
- Andıç, Fuat ve Andıç, Süphan: (2002) Kırım Savaşı, Âli Paşa ve Paris Antlaşması; İstanbul: Eren Yayıncılık
- Karal, Enver Ziya (1947 8.bas. 2007) Osmanlı Tarihi: V. Cilt Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1854) ; Ankara: TTK Basımevi, (s. 235) [1][]
- Palmer, Alan (Tr. çev. Gaspıralı, Meral): 1853-1856 Kırım Savaşı ve Modern Avrupa'nın Doğuşu; İstanbul: Sabah Yayınları,
- Blake, R.L.V.ffrench (1971) The Crimean War; Londra: Sphere Books, 1971. (İngilizce)
- Kerr, Paul et al. (1997) The Crimean War; Londra:Channel 4/ Boxtree (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kirim Savasi 4 Ekim 1853 30 Mart 1856 tarihleri arasindaki Osmanli Rus savasidir 1 Kirim SavasiOsmanli Rus Savaslari ve Avrupa da Osmanli savaslarinin parcasiFranz Roubaund un yagli boya tablosu Sivastopol Kusatmasi 1904 TarihKasim 1853 Subat 1856BolgeBaltik Denizi Karadeniz Tuna kiyilari Kirim Yarimadasi KafkaslarSonucKesin Muttefik zaferiTaraflarOsmanli Imparatorlugu Misir Hidivligi Tunus Beyligi Fransiz Imparatorlugu Birlesik Krallik Sardinya Kralligi Isvicreli Gonulluler CerkesyaRus ImparatorluguKomutanlar ve liderlerAbdulmecid Omer Lutfi Pasa Mehmed Fuad Pasa Mehmet Iskender Pasa I Abbas Hilmi Pasa olu Sefer Bey Zanuqo III Napolyon Aimable Pelissier Francois Achille Bazaine Patrice de Mac Mahon Conte di Cavour Alfonso La MarmoraPrens Mensikov I Nikolay Pavel NahimovGucler300 000 40 000 10 000 400 000 250 000 15 000 4 250 Alman gonullu 2 200 Isvicreli gonullu Toplam 1 021 450700 000 3 000 Bulgar gonullu 2 000 Sirp Karadagli gonullu 1 000 Yunan gonullu Toplam 706 000KayiplarToplam 165 363 olu 45 770 muharebe olumu 45 400 olu 20 900 muharebe olumu 95 615 olu 20 240 muharebe olumu 22 182 olu 4 602 muharebe olumu 2 166 olu 28 muharebe olumuToplam 450 015 olu 73 125 muharebe olumuAbdulmecid tarafindan Kirim Savasi na katilan Ingiliz Fransiz ve Sardinya muttefik personeline verilen Kirim Savasi madalyasi Birlesik Krallik Fransa ve Piyemonte Sardinya nin Osmanli tarafinda savasin icinde olmasiyla savas Avrupali devletlerin Rusya yi Avrupa ve Akdeniz disinda tutmak amaciyla verdigi bir savas durumunu almistir Savas muttefik guclerinin zaferiyle sonuclanmistir Fransa nin Osmanli Devleti ndeki Katoliklerin Rusya nin ise Ortodokslarin haklarinin yeniden dogrulanmasi ile ilgili istekleri ile ortaya cikan Kutsal Yerler Meselesi nin sonucunda Fransa galip cikti Savasin sebepleriRusya 1853 yilindan itibaren Kavalali Mehmet Ali Pasa bunalimi sirasinda takip ettigi zayif bir Osmanli Devleti uzerinde etki alani kurma politikasini birakarak bu devleti yipratma politikasi takip etmeye basladi Bunu gerceklestirebilmek icin de kutsal yerler sorununu kullandi Osmanli Devleti Hristiyanlarca kutsal sayilan Kudus ve cevresinde Katolik ve Ortodoks cemaatlerine cesitli ayricaliklar tanimisti 1853 yilina gelindiginde ayricaliklar konusunda Rusya ile Katolikligin dunya capinda savunuculugunu yapan Fransa catismaya basladilar Bu durumu bahane eden ve asil amaci Hasta adam gozuyle baktigi Osmanli Devleti ne ve onun bekasina son vermek isteyen Rusya Birlesik Krallik a mirasin paylasilmasi teklifinde bulundu Ancak cikarlari geregi Osmanli Devleti nin toprak butunlugunun muhafazasindan yana olan Birlesik Krallik bu teklifi kabul etmedi Bunun uzerine Rusya tek basina harekete gecerek Osmanli Devleti ne bir ittifak teklifinde bulundu ve bu devletin sinirlari icinde yasayan Ortodokslarin koruyuculugunun Rusya ya birakilmasini onerdi Osmanli Devleti Britanya nin da destegine guvenerek Rus isteklerini reddetti Bu baglamda gelisen Osmanli Rusya gerginligi Birlesik Krallik basta olmak uzere Avrupa devletlerinin de ilgisini cekmekte gecikmedi Birlesik Krallik hukumeti 1853 te yasanan gerilim sirasinda Rusya ya karsi Osmanli Devleti ni destekleme politikasini benimsedi Bu tercih Osmanli Devleti ne destek olma isteginin otesinde Avrupa daki guc dengelerini yeniden tanimlama amaci tasiyordu Avusturya Imparatorlugu na karsi 1848 yilinda baslayan Macar ayaklanmasinin Rusya nin yardimiyla kanli bir sekilde bastirilmasi bu donemde Rusya nin Avrupa da artan bir sekilde guc kazanmasinin gostergesi olarak yorumlanmisti Birlesik Krallik bu ve benzer nedenlerle Avrupa daki guc dengesinin kendi aleyhine bozulmasini engellemek istiyor bu amac dogrultusunda Rusya nin guclenmesinin onune gecmeye cabaliyordu Bunun yaninda Osmanli Devleti nin dagilmasi Rusya nin topraklarini guneye dogru genisletmesi anlamina gelecekti bu durum Birlesik Krallik in Asya daki kolonilerine ozellikle Hindistan a ulasmasini zorlastiracakti Fransa Rusya nin Avrupa gucler dengesinin disinda tutulmasi konusunda Buyuk Britanya hukumetiyle benzer bir politika izliyordu Rusya ya bagli olan Polonya topraklarinda yeniden bir bagimsiz Polonya kurulmasi ve bu bagimsiz devletin Fransa nin muttefiki olmasi olasiligi da Fransa yi Rusya ya karsi cephe almaya tesvik ediyordu Bu ve benzer nedenlerle Rusya ya karsi girisilebilecek bir mudahale Fransa yi Avrupa da yeniden ustun duruma getirebilirdi Bu nedenlerle Fransa Osmanli Devleti Rusya geriliminde tipki Birlesik Krallik gibi Osmanli Devleti nden yana bir tutum takindi Prusya basta olmak uzere merkezi Avrupa devletleri bu dusuncelere karsiydi Ozellikle Avusturya savas sonunda yapilacak antlasmadan ve ortaya cikacak yeni statukodan endiseli idi Savasin baslamasi ve gelismesiBritanyali Coldstream Muhafiz Alayi askerleri Haydarpasa yakinlarinda Kirim a gitmek icin beklerken Kirim Savasi 1853 1856 Britanyali ikmal limani Baliklava nin GorunusuKirim Savasi sirasinda Baliklava da bulunan limandan tekneye bindirilen hastalari gosteren renkli litograf William Simpson 24 Nisan 1855 Kirim Savasi sirasinda kislanin Ingilizler tarafindan hastane olarak kullanildigi donemi gosteren renkli litograf William Simpson 21 Nisan 1856 Rusya nin Istanbul da gorevli elcisi Aleksandr Mencikof isteklerinin reddedilmesi uzerine 19 Mayis 1853 te Istanbul dan ayrildi Rus ordulari savas dahi ilan etmeden 22 Haziran 1853 te Eflak ve Bogdan i isgale basladilar Car I Nikolay bu hareketinin bir savas baslangici kabul edilmemesi gerektigini acikladi ve bu girisimin bir guvenlik tedbiri oldugunu belirtti Ancak bu durum Avrupa nin statusunu degistirmeye yonelikti Bunun uzerine Avusturya nin teklifi ile Viyana da bir konferans toplandi Fakat toplantidan sonuc alinamadi Bu sirada Istanbul da Rusya ya karsi savas ilani icin halk padisaha baski yapmaya basladi 4 Ekim 1853 te Rusya ya bir nota verildi ve Eflak ile Bogdan in 15 gun icinde bosaltilmasi istendi Rusya bu notaya kayitsiz kaldi ve taninan surenin sonunda savas fiilen basladi Savasin baslangicinda Osmanli Ordusu Balkanlar da basarili oldu Fakat Batum a yardim goturen Osmanli donanmasi 30 Kasim 1853 te Rus Donanmasi tarafindan Sinop aciklarinda batirildi Ruslarin bu ani hareketi ve Karadeniz de durum ustunlugu saglamalari Bogazlar i ve Istanbul u tehlikeye dusurdu Bu durum Avrupa devletlerini endiselendirdi Birlesik Krallik ve Fransa devreye girerek taraflari uzlastirmak istedi ancak yapilan teklifi Rusya reddetti Bunun uzerine Fransa ve Birlesik Krallik Rusya ya bir ultimatom verdiler ve taraflardan su isteklerde bulundular Eflak ve Bogdan dan cekilmesi Osmanli Devletinin ulke butunlugune saygi gostermesi Ortodokslarin korumasi savindan vazgecmesi Osmanli Devleti nden Vatandaslarina esit haklar tanimasi ve uygulamasi Hristiyanlara olumsuz davranista bulunulmamasi Karma mahkemeler kurulmasi Hristiyan uyruktan vergi alinmamasi istenildi Car ultimatomu ve istekleri kabul etmedi ve Rus ordusuna Tuna nehrini gecerek ilerleme emrini verdi Birlesik Krallik ve Fransa 12 Mart 1854 te Rusya ya savas ilan ettiler Birlesik Krallik ve Fransa Osmanli Devleti lehine savasa girerken Avrupa kamuoyunu guven verecek ve ozel cikarlar saglayacak onlemleri almayi da savsaklamadilar ihmal etmediler Bu maksatla 12 Mart 1854 te Istanbul da 10 Mayis 1854 te Londra da ve 14 Haziran 1854 te Avusturya ile antlasmalar imzaladilar Avusturya ile yapilan antlasma Tuna eyaletlerinin Rus ordusundan bosaltilmasini ongoruyordu ve Avusturya gerekirse asker gondermeyi ustlenmekteydi Bu nedenle 15 Mart 1855 te Sardinya Kralligi da ittifaka katildigini acikladi Savas devam ederken Osmanli ulkesinin Epir ve Teselya eyaletlerinde Rum halkinin baskaldiri hareketleri basladi Yapilan ikazlar dikkate alinmadi ve bunun uzerine Fransizlar Pire limanina asker cikararak Yunanistan i abluka altina aldilar Bu hareket Yunanistan i tarafsizliga zorunlu kildi ve Rusya da bir muttefikini kaybetti Savas Tuna Kafkas ve Karadeniz de yogunluk kazandi Tuna cephesinde durum once Osmanlilar lehine gelisti Fakat bir sure sonra Rus ordusu Silistre ye kadar ilerledi Silistre Kusatmasi Bunun uzerine Britanyalilar ve Fransizlar Gelibolu yarimadasina asker cikardilar Cikan birlikler Varna ya sevk edildi Bu sirada Avusturya da Rusya yi baski altina aldi Rus ordusu Silistre onlerinden cekilmeye mecbur kaldi Muteakiben de Eflak ve Bogdan i tahliye ederek savunmaya gecti Rus Ordusu nu izlemeye baslayan Musir Omer Pasa komutasindaki Osmanli Ordusu Agustos ayinda Bukres ve e girdi Seferberlik ilan eden ve Rus Ordusu na saldiran Avusturya Ordusu da Yas kentine girdi Muttefikler Rusya yi barisa zorlamak icin Kirim yarimadasinda da bir cephe acmaya karar verdiler 20 Eylul 1854 te 30 bin Fransiz 21 bin Britanyali ve 60 bin Osmanli askerinden olusan muttefik kuvveti 89 harp ve 267 nakliye gemisiyle Kirim a cikarildi Ancak Kirim Savasi dusunuldugu gibi kisa surede tamamlanamadi 1855 ilkbaharinda 140 bin kisilik bir muttefik kuvveti daha bolgeye cikarildi Ruslar maglup oldu ve cekilmek zorunda kaldilar Kafkas cephesinde ise Ruslar basari kazandilar ve Kars i ele gecirmeye basardilar Bu sirada Car I Nikolay oldu yerine gecen II Aleksandr baris istemek zorunda kaldi Baris sartlari Avusturya tarafindan kendisine verilen bir ultimatomla bildirildi II Aleksandr istenen sartlari ana oge tutarak baris onerisini kabul etti Once 15 Mayis tan 14 Haziran 1855 e kadar Viyana da baris icin hazirlik gorusmeleri yapildi ve Paris Konferansi ana ogeleri tespit edildi Rusya ile Osmanli Devleti Birlesik Krallik ve Fransa arasinda Paris Antlasmasi nin imzalanmasiyla savas sona erdi Kirim Savasi nda devletlerin harcama tablosu Ingiliz Sterlini cinsinden soyledir 1852 1853 1854 1855 1856 ToplamRusya 15 6 19 9 31 3 39 8 37 9 144 5Fransa 17 2 17 5 30 3 43 8 36 3 145 1Ingiltere 10 1 10 1 76 3 36 5 32 3 165 3Osmanli Imparatorlugu 2 8 3 0 5 8Sardinya 1 4 1 4 1 4 2 2 2 5 8 9 Osmanli Imparatorlugu nun harcamalari kesin olarak bilinemez veya kuskuludur Nedeni ise Osmanli nin muttefiklerden daha fazla askeri vardi Bu kadar askerin bakimi yurutulmesi butunleme vb nedenlerden dolayidir Osmanli Imparatorlugunun harcamalarinin cok fazla olmasi gerekmelidir Bilgiler kesin degildirSavasin sonuclariKagit uzerinde savasin galiplerinden olan Osmanli Devleti aslinda savastan cok buyuk zarar alarak cikmistir Cok pahali olan bu savasi yurutebilmek icin Osmanli devleti odeme yeteneginin cok ustunde borc almistir Endustrilesmeyi kacirdigi icin ekonomisi cagdisi kalmis olan devlet bu borclarin altindan kalkamayacak ve 1881 yilinda II Abdulhamit doneminde Duyunu Umumiye idaresinin kurulmasiyla Avrupali devletlerin mali denetimi altina girip ekonomik bagimsizligini kaybedecektir Kirim Savasi nin sonunda ilan edilen Islahat Fermani Osmanli reform hareketlerinde cok onemli bir yer tutar Islahat Fermani nin amaci imparatorluk icindeki herkese Osmanli yurttasligi vererek yasalar onunde dine bakilmaksizin esitlik saglamakti Islahat Fermani ile Bati da dolasan liberal dusunceler Osmanli Devleti ne girmeye baslayacaktir Kirim Savasi Italya birligine giden yolu hizlandirmistir Savasa asker gondererek Birlesik Krallik in sempatisi ve Fransa nin etkin destegini kazanan Sardinya Piemonte Kralligi savasi izleyen yillarda Italya birligini kuracaktir Kirim Savasi ndaki onemli muharebelerKalafat Muharebesi 28 Ekim 1853 Oltenitsa Muharebesi 2 11 Kasim 1853 Sinop Baskini 30 Kasim 1853 Silistre Kusatmasi 14 Nisan 23 Haziran 1854 Alma Muharebesi 20 Eylul 1854 Balaklava Muharebesi 25 Ekim 1854 Inkerman Muharebesi 26 Ekim ve 5 Kasim 1854 Gozleve Muharebesi 17 Subat 1855 Sivastopol Kusatmasi 24 Eylul 1854 9 Eylul 1855 Kars Kusatmasi 16 Haziran 25 Kasim 1855Populer KulturdeKirim Savasi sonucunda Kafkasya siniriNamik Kemal in 1872 yilinda kaleme aldigi Vatan Yahut Silistre adli tiyatrosu Alfred Tennyson in The Charge of the Light Brigade adli siiri Bu siirden uyarlanmis olan Iron Maiden nin sarkisi The Trooper The Charge of the Light Brigade adinda 1936 yilinda cekilmis film The Charge of the Light Brigade adinda 1968 yilinda cekilmis film Jasper Kent in adli romani Leo Tolstoy un Sivastopol Skecleri The Sebastopol Sketches adli skecler derlemesiGaleriKirim Savasi Turk piyadeleri 1854 Kirim Savasi Turk topcu birligi 1854 Kirim Savasinda Omer Pasa subaylariyla 1854 Kirim Savasi Turk topcu subaylari 1855 Kirim Savasinda Turk askeri bandosunun 4 uyesi 1854 Wikimedia Commons ta Kirim Savasi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ayrica bakinizAvrupa uyumu Kirim TatarlariKaynakca a b c d Al Arabiya English 6 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mart 2014 a b McGregor Andrew www aberfoylesecurity com 7 Kasim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2019 a b c d e Clodfelter 2017 s 180 Acar Kezban Bilig Sayo 88 Yil 2019 13 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mart 2021 P Kennedy Naissance et declin chap 5Dis kaynaklarAndic Fuat ve Andic Suphan 2002 Kirim Savasi Ali Pasa ve Paris Antlasmasi Istanbul Eren Yayincilik Karal Enver Ziya 1947 8 bas 2007 Osmanli Tarihi V Cilt Nizam i Cedid ve Tanzimat Devirleri 1789 1854 Ankara TTK Basimevi ISBN 975 1600170 s 235 1 olu kirik baglanti Palmer Alan Tr cev Gaspirali Meral 1853 1856 Kirim Savasi ve Modern Avrupa nin Dogusu Istanbul Sabah Yayinlari Blake R L V ffrench 1971 The Crimean War Londra Sphere Books 1971 Ingilizce Kerr Paul et al 1997 The Crimean War Londra Channel 4 Boxtree Ingilizce