Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karpat-Ukrayna (Ukraynaca: Карпа́тська Украї́на, romanlaştırılmış şekliyle: Karpats'ka Ukraina, telaffuzu: [kɐrˈpɑtsʲkɐ ʊkrɐˈjinɐ]), Aralık 1938'de Altkarpat-Rus olarak adlandırılarak oluşturulan İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti'nde özerk bir bölgeydi. Tam idari ve siyasi özerklik, 22 Kasım 1938 tarihli Anayasa kanunuyla onaylandı. 20 yıl önce, tarihsel olarak Macaristan'a ait olan bölge, 1920 Trianon Antlaşması ile Macaristan Krallığı'ndan ayrılarak yeni oluşturulan Çekoslovakya'ya bağlandı ve Macaristan, tarihsel sınırlarını geri getirmenin şiddet içermeyen bir yolu ve Trianon Antlaşması'nın revizyonunun yolunu arıyordu. 2 Kasım 1938'de Birinci Viyana Ödülü, Çekoslovakya'dan, çoğunlukla Macar nüfuslu güney Karpat Rusları da dahil olmak üzere bölgeleri ayırdı ve onları Macaristan'a geri verdi. Ancak İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti'nin dağılmasından sonra, 15 Mart 1939'da, Karpat-Ukrayna'yı temsilen Avgustyn Voloshyn Hitler'e tanınma ve destek için bizzat başvururken, aynı zamanda Karpat-Ukrayna bağımsızlığını ilan etti. Nazi Almanyası cevap vermedi ve kısa ömürlü devlet, 18 Mart 1939'a kadar tüm yerel direnişi ezen Macaristan tarafından işgal edildi.
| 30 Aralık 1938-15 Mart 1939 | |||||||||||
 Karpat-Ukrayna bayrağı  Arma | |||||||||||
 | |||||||||||
| Başkent | Hust (ve en büyük kent) | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Ukraynaca Macarca | ||||||||||
| Hükûmet | Tek meclisli cumhuriyet | ||||||||||
| Cumhurbaşkanı | |||||||||||
| |||||||||||
| Başbakan | |||||||||||
| |||||||||||
| Yasama organı | Soim | ||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||
• Toplam | 13,352 km2 | ||||||||||
| Nüfus | |||||||||||
• Sayılan | 796,400 | ||||||||||
| Para birimi | Ukrayna para birimi | ||||||||||
| |||||||||||
| Günümüzdeki durumu | Ukrayna | ||||||||||
Bölge, Avrupa'da 2. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar Macar kontrolünde kaldı, ardından Sovyetler Birliği tarafından işgal edildi ve ilhak edildi. Bölge artık Ukrayna Zakarpatya Oblastı olarak yönetiliyor.
Geçmiş
Siyasi özerklik
Çekoslovakya'nın sınır bölgesinin çoğunu Nazi Almanya'sına kaptırdığı 30 Eylül 1938'de imzalanan Münih Anlaşması'nın uygulanmasından kısa bir süre sonra, özerk Slovakya ve özerk Altkarpat Rus da dahil olmak üzere üç özerk siyasi birimden oluşan İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti'nin kurulmasına yol açan bir dizi siyasi reform başlatıldı. Özerk Altkarpat Rus'un ilk yerel Hükûmeti, 11 Ekim 1938'de başbakan Andrej Bródy başkanlığında atandı. Sonraki günlerde, Rusya yanlısı ve Ukrayna yanlısı iki yerel fraksiyon arasında bir kriz meydana geldi ve 26 Ekim'de Bródy hükûmetinin istifasına yol açtı. Avgustyn Voloshyn başkanlığındaki yeni bölgesel hükûmet, Ukrayna yanlısı bir yol benimsedi ve Altkarpat Rus'tan Karpat Ukrayna'ya kadar bölgesel adın değişmesini başlattı.
Bu teklif yeni bir siyasi tartışma başlattı. 22 Kasım 1938'de, İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti yetkilileri, Rusyn halkının kendi kaderini tayin hakkını resmen yeniden teyit ederek, Altkarpat Rus'un Özerkliğine İlişkin Anayasa Yasasını (Çekçe: Ústavní zákon o autonomii Podkarpatské Rusi) kabul etmeye karar verdiler ve ayrıca Altkarpat Rus'un kendi meclisi ve hükûmeti ile tam idari ve siyasi özerkliğini teyit ettiler. Bu terminoloji, Rusyn yanlısı fraksiyona devlet desteğinin bir göstergesi olarak görüldü ve 30 Aralık 1938'de yerel yönetim, desteğe bölgesel adın Karpat Ukrayna olarak değiştirildiğini ilan eden geçici bir kararname yayınlayarak yanıt verdi. Ancak bu, belirli bir terminolojik ikiliğin yaratılmasına yol açtı. İkinci Çekoslovak Cumhuriyeti'nin anayasal sisteminde bölge resmi olarak Altkarpat Rus olarak bilinmeye devam ederken, yerel kurumlar Karpat Ukrayna teriminin kullanımını teşvik etmeye devam etti.
Siyasi kriz
Eylül 1938'in sonlarında Macaristan, Çekoslovak sorununun Macar toprak iddiaları lehine diplomatik düzeyde çözülememesi durumunda Çekoslovak sınırlarında 200.000 ila 350.000 asker seferber etmeye hazırdı. Münih Anlaşması'ndan sonra Macar Ordusu, Çekoslovakya sınırında tehditkâr bir tavırla bekliyordu. Ancak Macar ordusunun 36 saatlik operasyon için topçu mühimmatına sahipti. Dolayısıyla Macaristan, Çekoslovakya'ya açıkça blöf yapıyordu. Ancak bu blöf Almanların teşvik ettiği bir blöftü ve çok daha büyük, daha iyi eğitimli ve daha donanımlı Çekoslovak Ordusu savaşmayı seçerse askeri olarak desteklemek zorunda kalacakları bir blöftü.[] Ayrıca Çekoslovak ordusu, nehirlerin doğal engel olarak hizmet etmediği yerlerde sınır boyunca 2.000 küçük beton mevzi inşa etmişti.
Macar içişleri bakanı Miklós Kozma, Altkarpat'da doğmuştu ve 1938'in ortalarında bakanlığı, Çekoslovakya'nın güney sınırları boyunca gerillalara sızmaya başlayan Rongyos Gárda'yı silahlandırmıştı. Durum artık tüm Avrupa'yı yeniden alevlendirebilecek açık savaşın eşiğine geliyordu. Münih Anlaşması'nın eki, Çekoslovakya ve Macaristan'ın anlaşmazlıklarını karşılıklı müzakerelerle düzenlemeleri gerektiği sonucuna varmıştı. Bu nedenle Macar ve Çekoslovak hükûmetleri, Fransa ve Birleşik Krallık çıkar gözetmeksizin katılımı reddettikleri için Viyana'daki Alman-İtalyan Tahkimini kabul ettiler.
2 Kasım 1938'de bu, büyük ölçüde Macarların lehine bulundu ve Prag hükûmetini 11.833 km² Slovakya ve Karpat Rutenya'yı Macaristan'a bırakmak zorunda bıraktı. Bu kararla yaklaşık 590.000 Macar, 290.000 Slovak ve 37.000 Rusin Macaristan'ın kontrolüne girdi. Bu karar ayrıca Slovakya'nın en büyük ikinci şehri olan Kösice'ye mal oldu ve başkent Bratislava'yı daha fazla Macar baskısına karşı savunmasız bıraktı. Sonuç olarak, Çekoslovak Ordusunun Slovak bölümündeki birliklerin yeniden düzenlenmesi gerekiyordu. Tuna Nehri üzerindeki doğal savunma pozisyonlarını, Macaristan sınırı boyunca neredeyse tüm tahkimat kuşağını ve birkaç büyük depoyu kaybetmişti.
8 Kasım 1938'de Slovak Ulusal Birlik Partisi Slovak oylarının yüzde 97,5'ini aldı ve tek partili bir devlet kuruldu. Slovak özerkliği 19 Kasım'da Prag parlamentosu tarafından resmîleştirildi ve bu yeni Slovak iddiasını sembolize etmek için ülkenin adı daha sonra Çeko-Slovakya olarak değiştirildi. Karpat-Ukrayna'ya da özerklik verildi.
Birinci Viyana Ödülü kimseyi tam olarak tatmin etmedi ve bunu 2 Kasım 1938 ile 12 Ocak 1939 arasında beş Çekoslovak'ın öldürüldüğü ve altı kişinin yaralandığı 22 sınır çatışması izledi. Slovak ulusal milisleri Hlinka Muhafızları bu çatışmalara katıldı. Prag hükûmetinin çıkarlarını korumadaki etkisizliği, Slovak ve Ukrayna milliyetçiliğini daha da kızıştırdı. 6 Ocak 1939'da general Lev Prchala'nın emrindeki Çekoslovak birlikleri, Ukrayna birliklerinin de dahil olduğu Mukaçeve şehrine sürpriz bir saldırı düzenledi, ancak Rongyos Gárda yerel polisin yardımıyla onları geri püskürttü. Bu olaydan sonra Macaristan'ın Berlin büyükelçisi Döme Sztójay, Alman hükûmetine bir mesaj ileterek; Almanya'nın Çek topraklarını işgal etmesi ve Slovakya'nın bağımsızlığını ilan etmesi durumunda Macaristan'ın Karpat-Ukrayna'ya müdahale edeceğini iletti. 11 Mart'ta Budapeşte'deki Alman büyükelçisi, Alman Hükûmeti'nin yanıtını özetledi; "Macaristan, Almanya ile ekonomik sözleşmeleri sürdürür, yerel Almanların haklarına saygı gösterir ve Volosin Kabinesi üyelerine zulmetmezse, o zaman Almanya bağımsız bir Karpat-Ukrayna ilanı durumunda Macar planlarına boyun eğecektir."
Bağımsızlık İlanı
Slovak ve Ukrayna milliyetçiliği daha da yoğunlaştı. 10 Mart'ta Hlinka Muhafızları ve Volksdeutsche, Çeko-Slovakya'dan bağımsızlık talep ederek gösteri yaptı. 13 Mart akşamı Slovak lider Jozef Tiso ve Ďurčanský, Berlin'de Adolf Hitler, Joachim von Ribbentrop ve Generaller Walther von Brauchitsch ve Wilhelm Keitel ile bir araya geldi.
Hitler görüşmede Jozef Tiso'yu açıkça tehdit etmişti; Slovakya ya derhal bağımsızlık ilan edip kendisini Reich'la ilişkilendirebilir ya da Ribbentrop'un sınıra yığıldığını bildirdiği Macarların ülkeyi ele geçirmesine izin verebilirdi. 14 Mart öğleden sonra ve gecesi, Slovak parlamentosu Çeko-Slovakya'dan bağımsızlığını ilan etti ve 15 Mart 1939 günü saat 05:00'te Hitler, Çeko-Slovakya'daki huzursuzluğun Alman ulusal güvenliğine yönelik bir tehdit olduğunu ilan etti. Birliklerini Bohemya ve Moravya'ya gönderdi ve neredeyse hiçbir direnişle karşılaşmadı.
14 Mart'ta Slovakların bağımsızlık ilanının ve 15 Mart'ta Nazilerin Çek topraklarını ele geçirmesinin ardından Karpat-Ukrayna, devlet başkanı Rahip Avgustyn Voloshyn ile Karpat-Ukrayna Cumhuriyeti olarak bağımsızlığını ilan etti. Voloshin artık Altkarpat nüfusu tarafından destekleniyordu. 15 Mart 1939 tarihli Karpat-Ukrayna Birinci Anayasa Kanunu yeni ülkeyi şu şekilde tanımlamıştır:
- Karpat-Ukrayna bağımsız bir devlettir.
- Devletin adı: Karpat-Ukrayna'dır.
- Karpat-Ukrayna, Karpat-Ukrayna Soim tarafından seçilen bir cumhurbaşkanının başkanlık ettiği bir cumhuriyettir.
- Karpat-Ukrayna'nın devlet dili Ukrayna dilidir.
- Karpat-Ukrayna ulusal bayrağının renkleri üstte mavi ve altta sarı olacak şekilde mavi ve sarıdır.
- Karpat-Ukrayna'nın devlet amblemi şu şekildedir: sol tarafta kırmızı bir alanda bir ayı, sağ tarafında dört mavi ve üç sarı çizgi ve ayrıca Büyük Aziz Volodymyr'in üç dişli mızrakı bulunur.
- Karpat-Ukrayna'nın milli marşı "Ukrayna yok olmadı"dır.
- Bu kanun yayımından hemen sonra yürürlüğe girer.
İlan edilen Karpat-Ukrayna hükûmetine Başkan Avgustyn Voloshyn, Başbakan Julian Révaý, Savunma Bakanı Stepan Klochurak ve İçişleri Bakanı Yuriy Perevuznyk başkanlık ediyordu. Soim'in başkanı Avhustyn Shtephan, yardımcıları Fedir Révaý ve Stepan Rosokha idi. Slovakya'nın bağımsızlık ilanı kanun ve düzenin derhal bozulmasına neden oldu. Macarlar, Almanların Macarların Karpat-Ukrayna'yı ele geçirmesine aynı gün itiraz etmeyeceğini öğrenmişlerdi.
Macar istilası
Macaristan Genelkurmay Başkanı Henrik Werth işgale hazırlanmak için en az bir hafta istiyordu, bunun yerine Kraliyet Konseyi ona Slovak bağımsızlığının ilanından önce Karpat Rutenya'yı işgal etmesi için yalnızca 12 saat verdi. Saldırıya hazırlıktan sorumlu olarak, 1. Dağ Tugayı'na komuta eden Munkacs garnizonu Lajos Béldi'nin şefi atanırken, Korgeneral Ferenc Szombathelyi (Kassa'daki 8. Kolordu komutanı) bir sefer gücü olarak Karpat Grubu'nun başına getirildi.
Mevcut Macar kuvvetleri bir piyade alayı, iki süvari alayı, bisikletli üç piyade taburu, bir motorlu tabur, iki sınır muhafız taburu, bir topçu taburu ve iki zırhlı trenden oluşuyordu. Bu kuvvetler, ikiden fazla tümeni içeriyordu. Bir alaya karşılık gelen Fiat CR.32 savaş uçağı tarafından destekleneceklerdi. Normal birimlere ek olarak, Macarlara Rongyos Gárda ve daha önce Volosin kabinesi tarafından Magyaron olmakla suçlanan István Fenczik'in siyah gömlekli muhafızları gibi birkaç düzensiz oluşum da yardım edeceklerdi.
14 Mart 1939'da saldıran Çeko-Slovak birimlerini geri püskürttükten sonra, Munkács çevresinde konuşlanmış Macar Sınır Muhafız birimleri, ilerlemeye başladı ve Őrhegyalja kasabasını (bugün Mukachevo'nun bir parçası olan Pidhoriany) aldı.
15 Mart 1939'da Macar Ordusu düzenli birlikleri Karpat-Ukrayna'yı işgal etti ve akşam karanlığında Szolyva'ya ulaştı. Karpat-Ukrayna düzensiz birlikleri, Karpat Sich, ek destek olmaksızın hızla bozguna uğratıldı. Macar ordusu ile hafif makineli tüfekler, tüfekler, el bombaları ve tabancalarla donanmış birkaç yüz Ukraynalı asker arasındaki en büyük savaş, Hust yakınlarında gerçekleşti. Çatışmada yaklaşık 230 Ukraynalı öldü.
Karpat-Ukrayna'daki Çeko-Slovak direnişi önemsizdi ve ilerleyen Macar birlikleri iyi organize edilmiş ve merkezi bir direnişle karşılaşmak zorunda kalmadı. Macar Ordusu, Çeklerin Macaristan'a karşı kalıcı tahkimatlarını inşa ettikleri bölgeyi Macarların ele geçirmesini mümkün kılan Birinci Viyana Ödülü avantajına da sahipti.
16 Mart 1939'da Macaristan, bölgeyi resmen ilhak etti. Başbakan Yulian Révaý o zamana kadar Macarlara direnmişti. 17 Mart gecesi, son Çeko-Slovak birlikleri Hust'tan ayrıldı ve Romanya sınırlarına çekildi. Onlar ve Karpat-Ukrayna'nın bir günlük başkanı Voloshyn Romanya'ya kaçtı.
Kraliyet Macar Ordusu, son hızla ilerlemeye devam etti ve 17 Mart'ta Polonya sınırına ulaştı. Galiçya eyaletinden Polonya vatandaşı olarak gelen Sich üyeleri, sınırı yasa dışı olarak geçtikleri için Macarlar tarafından yakalanarak Polonyalı askerlere teslim edilirken, 500-600 kadarı Polonyalı askerler tarafından idam edildi. Karpat dağlarındaki son direniş 18 Mart'ta sona erdirildi.
İşgal harekâtı başarılı oldu, ancak aynı zamanda Macar Ordusunun henüz tam savaşa hazır olmadığını da kanıtladı.Trianon Antlaşması'nın getirdiği engeller açıkça görülüyordu, ancak askerlerin ve sivil halkın morali ve milliyetçi ruhu yüksekti, bu da güçlü bir ulusal ordu inşa etmek için önemliydi.
Macar işgalini, 27.000'den fazla insanın yargılanmadan ve soruşturulmadan vurularak öldürüldüğü birkaç haftalık terör izledi. 75.000'den fazla Ukraynalı, SSCB'ye sığınma talebinde bulunmaya karar verdi; yaklaşık 60.000 kişinin Gulag hapishane kamplarında öldüğü iddia ediliyor.
II. Dünya Savaşı ve sonrası
1939 ile 1944 arasında toplamda 80.000 Karpat Ukraynalı hayatını kaybetti.
Mart 1944'te Almanya'nın Macaristan'ı işgal etmesinin ardından Adolf Eichmann, Macar Yahudi nüfusunun neredeyse tamamının sınır dışı edilmesini denetledi; çok azı Holokost'tan sağ çıktı. 28 Ekim 1944'te Dukla Geçidi Savaşı'nın sonunda Sovyetler Birliği, Almanları ve Macarları geri püskürttü ve Karpat Rutenya ile Batı Ukrayna'nın geri kalanını ele geçirdi. Karpat Rutenya'nın kontrolü böylece "sözde" Çekoslovakya'ya geri verildi. Bakan František Němec liderliğindeki sürgündeki Çekoslovak hükümeti delegasyonu, o yıl Sovyet ve Çekoslovak hükûmeti arasındaki anlaşmalara göre geçici Çekoslovak yönetimini kurmak için Hust'a geldi.
Ancak, sadece birkaç hafta sonra, belirsiz kalan nedenlerle, Kızıl Ordu ve İçişleri Halk Komiserliği delegasyonun çalışmalarını engellemeye başladı ve sonunda Mukachevo'da Kızıl Ordu'nun koruması altında bir kukla "Transkarpat-Ukrayna Ulusal Komitesi" kuruldu. 26 Kasım'da, Çekoslovak ordusundan firar etmiş bir Rusin olan İvan İvanoviç Turyanitsa liderliğindeki bu komite, "Ukrayna halkının Çekoslovakya'dan ayrılma ve Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne katılma iradesini" ilan etti. İki aylık çatışma ve başarısız müzakerelerin ardından Çekoslovak hükûmet delegasyonu, 1 Şubat 1945'te Karpat-Ukrayna'yı Sovyet kontrolü altında bırakarak Hust'tan ayrıldı.
Sovyetler Birliği, Çekoslovakya'ya baskı uyguladı ve 29 Haziran 1945'te iki ülke, Karpat-Rutenya'yı resmi olarak SSCB'ye bırakan bir anlaşma imzaladı. 1946'da bölge, Zakarpatya Oblastı olarak Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin bir parçası oldu.
Parlamento
Karpat-Ukrayna Soim'i 12 Şubat 1939'da 22 Kasım 1938 tarihli Çekoslovakya anayasal yasasıyla kuruldu. 29 Ukraynalı ve üç ulusal azınlıktan oluşan 32 temsilciden oluşuyordu. 15 Mart 1939'da Hust'ta gerçekleşen tek bir parlamento oturumu vardı.
Oturumda parlamento Karpat-Ukrayna'nın egemenliğinin ilanını onayladı, Anayasasını kabul etti, cumhurbaşkanını seçti ve Julian Révaý'nın yeni hükûmetini onayladı. Soim'in başkanı, yardımcıları Fedir Révaý ve Stepan Rosokha ile birlikte Augustin Štefan oldu. Soim başkanlığı, Macar Silahlı Kuvvetleri tarafından Karpat-Ukrayna'nın işgal edilmesinin ardından ülke dışına göç etti.
Kaynakça
- ^ "Річниця вторгнення угорських військ в Україну: як карпатські "січовики" боронили рідну землю @ Закарпаття онлайн". Закарпаття онлайн. 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023.
- ^ . web.archive.org. 17 Nisan 2014. 17 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2024.
- ^ "Сьогодні - 80-річчя з дня проголошення Карпатської України". www.ukrinform.ua (Ukraynaca). 15 Mart 2019. 9 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2023.
- ^ . 25 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023.
- ^ a b Magocsi, Paul R. (1979). The Shaping of a National Identity: Subcarpathian Rus', 1848 - 1948. 2. print. Cambridge, Mass: Harvard University Press. ISBN .
- ^ . 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . web.archive.org. 14 Ekim 2013. 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023.
- ^ . 1 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012.
- ^ Rychlík, Jan; Rychlíková, Magdalena. Podkarpatská Rus v dějinách Československa 1918–1946 [Altkarpat Rus'un 1918-1946 yılları arasında Çekoslovakya tarihindeki yeri] (Çekçe). 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2023.
- ^ . 19 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023.
- ^ "Carpatho-Ukraine". www.encyclopediaofukraine.com. 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2023.
- ^ "Карпатская Украина в 1939 г. как одна из «разменных монет» Мюнхенского договора". hai-nyzhnyk.in.ua. 18 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2023.
- ^ "Украинская организация: Памятник "венгерскому империализму" в Закарпатье - это преступление". Новости России, СНГ и мира - ИА REGNUM (Rusça). 28 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2023.
- ^ "Карпатська Україна. Документи і факти - Микола Вегеш - Тека авторів". Чтиво. 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2023.
- ^ "Карпатская Украина". www.hrono.ru. 10 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2023.
- ^ . 1 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karpat Ukrayna Ukraynaca Karpa tska Ukrayi na romanlastirilmis sekliyle Karpats ka Ukraina telaffuzu kɐrˈpɑtsʲkɐ ʊkrɐˈjinɐ Aralik 1938 de Altkarpat Rus olarak adlandirilarak olusturulan Ikinci Cekoslovak Cumhuriyeti nde ozerk bir bolgeydi Tam idari ve siyasi ozerklik 22 Kasim 1938 tarihli Anayasa kanunuyla onaylandi 20 yil once tarihsel olarak Macaristan a ait olan bolge 1920 Trianon Antlasmasi ile Macaristan Kralligi ndan ayrilarak yeni olusturulan Cekoslovakya ya baglandi ve Macaristan tarihsel sinirlarini geri getirmenin siddet icermeyen bir yolu ve Trianon Antlasmasi nin revizyonunun yolunu ariyordu 2 Kasim 1938 de Birinci Viyana Odulu Cekoslovakya dan cogunlukla Macar nufuslu guney Karpat Ruslari da dahil olmak uzere bolgeleri ayirdi ve onlari Macaristan a geri verdi Ancak Ikinci Cekoslovak Cumhuriyeti nin dagilmasindan sonra 15 Mart 1939 da Karpat Ukrayna yi temsilen Avgustyn Voloshyn Hitler e taninma ve destek icin bizzat basvururken ayni zamanda Karpat Ukrayna bagimsizligini ilan etti Nazi Almanyasi cevap vermedi ve kisa omurlu devlet 18 Mart 1939 a kadar tum yerel direnisi ezen Macaristan tarafindan isgal edildi Turkce Karpat Ukrayna Ukraynaca Karpatska Ukrayina30 Aralik 1938 15 Mart 1939Karpat Ukrayna bayragi ArmaMilli mars She ne vmerla Ukrayina Ukrayna henuz olmedi BaskentHust ve en buyuk kent Yaygin dil ler Ukraynaca MacarcaHukumetTek meclisli cumhuriyetCumhurbaskani 1939Avgustyn VoloshynBasbakan 1938 1939Avgustyn Voloshyn 1939Julian RevayYasama organiSoimTarihce Kurulusu30 Aralik 1938 Karpat Ukrayna nin ilani30 Aralik 1938 Bagimsizlik Ilani15 Mart 1939 Devletin ortadan kaldirilmasi15 Mart 1939 Dagilisi15 Mart 1939Yuzolcumu Toplam13 352 km2Nufus Sayilan796 400Para birimiUkrayna para birimiOnculler ArdillarIkinci Cekoslovak Cumhuriyeti Macaristan Kralligi 1920 1946 Gunumuzdeki durumuUkrayna Bolge Avrupa da 2 Dunya Savasi nin sonuna kadar Macar kontrolunde kaldi ardindan Sovyetler Birligi tarafindan isgal edildi ve ilhak edildi Bolge artik Ukrayna Zakarpatya Oblasti olarak yonetiliyor GecmisSiyasi ozerklik Karpat Ukrayna nin haritasiAltrutenya Rus Ozerkligine Iliskin Anayasa Kanunu 1938 Cekoslovakya nin sinir bolgesinin cogunu Nazi Almanya sina kaptirdigi 30 Eylul 1938 de imzalanan Munih Anlasmasi nin uygulanmasindan kisa bir sure sonra ozerk Slovakya ve ozerk Altkarpat Rus da dahil olmak uzere uc ozerk siyasi birimden olusan Ikinci Cekoslovak Cumhuriyeti nin kurulmasina yol acan bir dizi siyasi reform baslatildi Ozerk Altkarpat Rus un ilk yerel Hukumeti 11 Ekim 1938 de basbakan Andrej Brody baskanliginda atandi Sonraki gunlerde Rusya yanlisi ve Ukrayna yanlisi iki yerel fraksiyon arasinda bir kriz meydana geldi ve 26 Ekim de Brody hukumetinin istifasina yol acti Avgustyn Voloshyn baskanligindaki yeni bolgesel hukumet Ukrayna yanlisi bir yol benimsedi ve Altkarpat Rus tan Karpat Ukrayna ya kadar bolgesel adin degismesini baslatti Bu teklif yeni bir siyasi tartisma baslatti 22 Kasim 1938 de Ikinci Cekoslovak Cumhuriyeti yetkilileri Rusyn halkinin kendi kaderini tayin hakkini resmen yeniden teyit ederek Altkarpat Rus un Ozerkligine Iliskin Anayasa Yasasini Cekce Ustavni zakon o autonomii Podkarpatske Rusi kabul etmeye karar verdiler ve ayrica Altkarpat Rus un kendi meclisi ve hukumeti ile tam idari ve siyasi ozerkligini teyit ettiler Bu terminoloji Rusyn yanlisi fraksiyona devlet desteginin bir gostergesi olarak goruldu ve 30 Aralik 1938 de yerel yonetim destege bolgesel adin Karpat Ukrayna olarak degistirildigini ilan eden gecici bir kararname yayinlayarak yanit verdi Ancak bu belirli bir terminolojik ikiligin yaratilmasina yol acti Ikinci Cekoslovak Cumhuriyeti nin anayasal sisteminde bolge resmi olarak Altkarpat Rus olarak bilinmeye devam ederken yerel kurumlar Karpat Ukrayna teriminin kullanimini tesvik etmeye devam etti Siyasi kriz Eylul 1938 in sonlarinda Macaristan Cekoslovak sorununun Macar toprak iddialari lehine diplomatik duzeyde cozulememesi durumunda Cekoslovak sinirlarinda 200 000 ila 350 000 asker seferber etmeye hazirdi Munih Anlasmasi ndan sonra Macar Ordusu Cekoslovakya sinirinda tehditkar bir tavirla bekliyordu Ancak Macar ordusunun 36 saatlik operasyon icin topcu muhimmatina sahipti Dolayisiyla Macaristan Cekoslovakya ya acikca blof yapiyordu Ancak bu blof Almanlarin tesvik ettigi bir bloftu ve cok daha buyuk daha iyi egitimli ve daha donanimli Cekoslovak Ordusu savasmayi secerse askeri olarak desteklemek zorunda kalacaklari bir bloftu kaynak belirtilmeli Ayrica Cekoslovak ordusu nehirlerin dogal engel olarak hizmet etmedigi yerlerde sinir boyunca 2 000 kucuk beton mevzi insa etmisti Macar icisleri bakani Miklos Kozma Altkarpat da dogmustu ve 1938 in ortalarinda bakanligi Cekoslovakya nin guney sinirlari boyunca gerillalara sizmaya baslayan Rongyos Garda yi silahlandirmisti Durum artik tum Avrupa yi yeniden alevlendirebilecek acik savasin esigine geliyordu Munih Anlasmasi nin eki Cekoslovakya ve Macaristan in anlasmazliklarini karsilikli muzakerelerle duzenlemeleri gerektigi sonucuna varmisti Bu nedenle Macar ve Cekoslovak hukumetleri Fransa ve Birlesik Krallik cikar gozetmeksizin katilimi reddettikleri icin Viyana daki Alman Italyan Tahkimini kabul ettiler 2 Kasim 1938 de bu buyuk olcude Macarlarin lehine bulundu ve Prag hukumetini 11 833 km Slovakya ve Karpat Rutenya yi Macaristan a birakmak zorunda birakti Bu kararla yaklasik 590 000 Macar 290 000 Slovak ve 37 000 Rusin Macaristan in kontrolune girdi Bu karar ayrica Slovakya nin en buyuk ikinci sehri olan Kosice ye mal oldu ve baskent Bratislava yi daha fazla Macar baskisina karsi savunmasiz birakti Sonuc olarak Cekoslovak Ordusunun Slovak bolumundeki birliklerin yeniden duzenlenmesi gerekiyordu Tuna Nehri uzerindeki dogal savunma pozisyonlarini Macaristan siniri boyunca neredeyse tum tahkimat kusagini ve birkac buyuk depoyu kaybetmisti 8 Kasim 1938 de Slovak Ulusal Birlik Partisi Slovak oylarinin yuzde 97 5 ini aldi ve tek partili bir devlet kuruldu Slovak ozerkligi 19 Kasim da Prag parlamentosu tarafindan resmilestirildi ve bu yeni Slovak iddiasini sembolize etmek icin ulkenin adi daha sonra Ceko Slovakya olarak degistirildi Karpat Ukrayna ya da ozerklik verildi Birinci Viyana Odulu kimseyi tam olarak tatmin etmedi ve bunu 2 Kasim 1938 ile 12 Ocak 1939 arasinda bes Cekoslovak in olduruldugu ve alti kisinin yaralandigi 22 sinir catismasi izledi Slovak ulusal milisleri Hlinka Muhafizlari bu catismalara katildi Prag hukumetinin cikarlarini korumadaki etkisizligi Slovak ve Ukrayna milliyetciligini daha da kizistirdi 6 Ocak 1939 da general Lev Prchala nin emrindeki Cekoslovak birlikleri Ukrayna birliklerinin de dahil oldugu Mukaceve sehrine surpriz bir saldiri duzenledi ancak Rongyos Garda yerel polisin yardimiyla onlari geri puskurttu Bu olaydan sonra Macaristan in Berlin buyukelcisi Dome Sztojay Alman hukumetine bir mesaj ileterek Almanya nin Cek topraklarini isgal etmesi ve Slovakya nin bagimsizligini ilan etmesi durumunda Macaristan in Karpat Ukrayna ya mudahale edecegini iletti 11 Mart ta Budapeste deki Alman buyukelcisi Alman Hukumeti nin yanitini ozetledi Macaristan Almanya ile ekonomik sozlesmeleri surdurur yerel Almanlarin haklarina saygi gosterir ve Volosin Kabinesi uyelerine zulmetmezse o zaman Almanya bagimsiz bir Karpat Ukrayna ilani durumunda Macar planlarina boyun egecektir Bagimsizlik Ilani Slovak ve Ukrayna milliyetciligi daha da yogunlasti 10 Mart ta Hlinka Muhafizlari ve Volksdeutsche Ceko Slovakya dan bagimsizlik talep ederek gosteri yapti 13 Mart aksami Slovak lider Jozef Tiso ve Durcansky Berlin de Adolf Hitler Joachim von Ribbentrop ve Generaller Walther von Brauchitsch ve Wilhelm Keitel ile bir araya geldi Hitler gorusmede Jozef Tiso yu acikca tehdit etmisti Slovakya ya derhal bagimsizlik ilan edip kendisini Reich la iliskilendirebilir ya da Ribbentrop un sinira yigildigini bildirdigi Macarlarin ulkeyi ele gecirmesine izin verebilirdi 14 Mart ogleden sonra ve gecesi Slovak parlamentosu Ceko Slovakya dan bagimsizligini ilan etti ve 15 Mart 1939 gunu saat 05 00 te Hitler Ceko Slovakya daki huzursuzlugun Alman ulusal guvenligine yonelik bir tehdit oldugunu ilan etti Birliklerini Bohemya ve Moravya ya gonderdi ve neredeyse hicbir direnisle karsilasmadi 14 Mart ta Slovaklarin bagimsizlik ilaninin ve 15 Mart ta Nazilerin Cek topraklarini ele gecirmesinin ardindan Karpat Ukrayna devlet baskani Rahip Avgustyn Voloshyn ile Karpat Ukrayna Cumhuriyeti olarak bagimsizligini ilan etti Voloshin artik Altkarpat nufusu tarafindan destekleniyordu 15 Mart 1939 tarihli Karpat Ukrayna Birinci Anayasa Kanunu yeni ulkeyi su sekilde tanimlamistir Karpat Ukrayna bagimsiz bir devlettir Devletin adi Karpat Ukrayna dir Karpat Ukrayna Karpat Ukrayna Soim tarafindan secilen bir cumhurbaskaninin baskanlik ettigi bir cumhuriyettir Karpat Ukrayna nin devlet dili Ukrayna dilidir Karpat Ukrayna ulusal bayraginin renkleri ustte mavi ve altta sari olacak sekilde mavi ve saridir Karpat Ukrayna nin devlet amblemi su sekildedir sol tarafta kirmizi bir alanda bir ayi sag tarafinda dort mavi ve uc sari cizgi ve ayrica Buyuk Aziz Volodymyr in uc disli mizraki bulunur Karpat Ukrayna nin milli marsi Ukrayna yok olmadi dir Bu kanun yayimindan hemen sonra yururluge girer Ilan edilen Karpat Ukrayna hukumetine Baskan Avgustyn Voloshyn Basbakan Julian Revay Savunma Bakani Stepan Klochurak ve Icisleri Bakani Yuriy Perevuznyk baskanlik ediyordu Soim in baskani Avhustyn Shtephan yardimcilari Fedir Revay ve Stepan Rosokha idi Slovakya nin bagimsizlik ilani kanun ve duzenin derhal bozulmasina neden oldu Macarlar Almanlarin Macarlarin Karpat Ukrayna yi ele gecirmesine ayni gun itiraz etmeyecegini ogrenmislerdi Macar istilasi Macaristan Genelkurmay Baskani Henrik Werth isgale hazirlanmak icin en az bir hafta istiyordu bunun yerine Kraliyet Konseyi ona Slovak bagimsizliginin ilanindan once Karpat Rutenya yi isgal etmesi icin yalnizca 12 saat verdi Saldiriya hazirliktan sorumlu olarak 1 Dag Tugayi na komuta eden Munkacs garnizonu Lajos Beldi nin sefi atanirken Korgeneral Ferenc Szombathelyi Kassa daki 8 Kolordu komutani bir sefer gucu olarak Karpat Grubu nun basina getirildi Mevcut Macar kuvvetleri bir piyade alayi iki suvari alayi bisikletli uc piyade taburu bir motorlu tabur iki sinir muhafiz taburu bir topcu taburu ve iki zirhli trenden olusuyordu Bu kuvvetler ikiden fazla tumeni iceriyordu Bir alaya karsilik gelen Fiat CR 32 savas ucagi tarafindan destekleneceklerdi Normal birimlere ek olarak Macarlara Rongyos Garda ve daha once Volosin kabinesi tarafindan Magyaron olmakla suclanan Istvan Fenczik in siyah gomlekli muhafizlari gibi birkac duzensiz olusum da yardim edeceklerdi 14 Mart 1939 da saldiran Ceko Slovak birimlerini geri puskurttukten sonra Munkacs cevresinde konuslanmis Macar Sinir Muhafiz birimleri ilerlemeye basladi ve Orhegyalja kasabasini bugun Mukachevo nun bir parcasi olan Pidhoriany aldi 15 Mart 1939 da Macar Ordusu duzenli birlikleri Karpat Ukrayna yi isgal etti ve aksam karanliginda Szolyva ya ulasti Karpat Ukrayna duzensiz birlikleri Karpat Sich ek destek olmaksizin hizla bozguna ugratildi Macar ordusu ile hafif makineli tufekler tufekler el bombalari ve tabancalarla donanmis birkac yuz Ukraynali asker arasindaki en buyuk savas Hust yakinlarinda gerceklesti Catismada yaklasik 230 Ukraynali oldu Karpat Ukrayna daki Ceko Slovak direnisi onemsizdi ve ilerleyen Macar birlikleri iyi organize edilmis ve merkezi bir direnisle karsilasmak zorunda kalmadi Macar Ordusu Ceklerin Macaristan a karsi kalici tahkimatlarini insa ettikleri bolgeyi Macarlarin ele gecirmesini mumkun kilan Birinci Viyana Odulu avantajina da sahipti 16 Mart 1939 da Macaristan bolgeyi resmen ilhak etti Basbakan Yulian Revay o zamana kadar Macarlara direnmisti 17 Mart gecesi son Ceko Slovak birlikleri Hust tan ayrildi ve Romanya sinirlarina cekildi Onlar ve Karpat Ukrayna nin bir gunluk baskani Voloshyn Romanya ya kacti Kraliyet Macar Ordusu son hizla ilerlemeye devam etti ve 17 Mart ta Polonya sinirina ulasti Galicya eyaletinden Polonya vatandasi olarak gelen Sich uyeleri siniri yasa disi olarak gectikleri icin Macarlar tarafindan yakalanarak Polonyali askerlere teslim edilirken 500 600 kadari Polonyali askerler tarafindan idam edildi Karpat daglarindaki son direnis 18 Mart ta sona erdirildi Isgal harekati basarili oldu ancak ayni zamanda Macar Ordusunun henuz tam savasa hazir olmadigini da kanitladi Trianon Antlasmasi nin getirdigi engeller acikca goruluyordu ancak askerlerin ve sivil halkin morali ve milliyetci ruhu yuksekti bu da guclu bir ulusal ordu insa etmek icin onemliydi Macar isgalini 27 000 den fazla insanin yargilanmadan ve sorusturulmadan vurularak olduruldugu birkac haftalik teror izledi 75 000 den fazla Ukraynali SSCB ye siginma talebinde bulunmaya karar verdi yaklasik 60 000 kisinin Gulag hapishane kamplarinda oldugu iddia ediliyor II Dunya Savasi ve sonrasi 1939 ile 1944 arasinda toplamda 80 000 Karpat Ukraynali hayatini kaybetti Mart 1944 te Almanya nin Macaristan i isgal etmesinin ardindan Adolf Eichmann Macar Yahudi nufusunun neredeyse tamaminin sinir disi edilmesini denetledi cok azi Holokost tan sag cikti 28 Ekim 1944 te Dukla Gecidi Savasi nin sonunda Sovyetler Birligi Almanlari ve Macarlari geri puskurttu ve Karpat Rutenya ile Bati Ukrayna nin geri kalanini ele gecirdi Karpat Rutenya nin kontrolu boylece sozde Cekoslovakya ya geri verildi Bakan Frantisek Nemec liderligindeki surgundeki Cekoslovak hukumeti delegasyonu o yil Sovyet ve Cekoslovak hukumeti arasindaki anlasmalara gore gecici Cekoslovak yonetimini kurmak icin Hust a geldi Ancak sadece birkac hafta sonra belirsiz kalan nedenlerle Kizil Ordu ve Icisleri Halk Komiserligi delegasyonun calismalarini engellemeye basladi ve sonunda Mukachevo da Kizil Ordu nun korumasi altinda bir kukla Transkarpat Ukrayna Ulusal Komitesi kuruldu 26 Kasim da Cekoslovak ordusundan firar etmis bir Rusin olan Ivan Ivanovic Turyanitsa liderligindeki bu komite Ukrayna halkinin Cekoslovakya dan ayrilma ve Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ne katilma iradesini ilan etti Iki aylik catisma ve basarisiz muzakerelerin ardindan Cekoslovak hukumet delegasyonu 1 Subat 1945 te Karpat Ukrayna yi Sovyet kontrolu altinda birakarak Hust tan ayrildi Sovyetler Birligi Cekoslovakya ya baski uyguladi ve 29 Haziran 1945 te iki ulke Karpat Rutenya yi resmi olarak SSCB ye birakan bir anlasma imzaladi 1946 da bolge Zakarpatya Oblasti olarak Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti nin bir parcasi oldu ParlamentoKarpat Ukrayna Soim i 12 Subat 1939 da 22 Kasim 1938 tarihli Cekoslovakya anayasal yasasiyla kuruldu 29 Ukraynali ve uc ulusal azinliktan olusan 32 temsilciden olusuyordu 15 Mart 1939 da Hust ta gerceklesen tek bir parlamento oturumu vardi Oturumda parlamento Karpat Ukrayna nin egemenliginin ilanini onayladi Anayasasini kabul etti cumhurbaskanini secti ve Julian Revay nin yeni hukumetini onayladi Soim in baskani yardimcilari Fedir Revay ve Stepan Rosokha ile birlikte Augustin Stefan oldu Soim baskanligi Macar Silahli Kuvvetleri tarafindan Karpat Ukrayna nin isgal edilmesinin ardindan ulke disina goc etti Kaynakca Richnicya vtorgnennya ugorskih vijsk v Ukrayinu yak karpatski sichoviki boronili ridnu zemlyu Zakarpattya onlajn Zakarpattya onlajn 12 Mart 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2023 web archive org 17 Nisan 2014 17 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2024 Sogodni 80 richchya z dnya progoloshennya Karpatskoyi Ukrayini www ukrinform ua Ukraynaca 15 Mart 2019 9 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2023 25 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Mayis 2023 a b Magocsi Paul R 1979 The Shaping of a National Identity Subcarpathian Rus 1848 1948 2 print Cambridge Mass Harvard University Press ISBN 978 0 674 80579 8 31 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi web archive org 14 Ekim 2013 14 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Subat 2024 Arsivlenmis kopya 1 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2023 1 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2012 Rychlik Jan Rychlikova Magdalena Podkarpatska Rus v dejinach Ceskoslovenska 1918 1946 Altkarpat Rus un 1918 1946 yillari arasinda Cekoslovakya tarihindeki yeri Cekce 19 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2023 19 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Mayis 2023 Carpatho Ukraine www encyclopediaofukraine com 19 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2023 Karpatskaya Ukraina v 1939 g kak odna iz razmennyh monet Myunhenskogo dogovora hai nyzhnyk in ua 18 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2023 Ukrainskaya organizaciya Pamyatnik vengerskomu imperializmu v Zakarpate eto prestuplenie Novosti Rossii SNG i mira IA REGNUM Rusca 28 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2023 Karpatska Ukrayina Dokumenti i fakti Mikola Vegesh Teka avtoriv Chtivo 19 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2023 Karpatskaya Ukraina www hrono ru 10 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2023 1 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2012