Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karşılaştırmalı anatomi, farklı türlerin anatomisindeki benzerliklerin ve farklılıkların incelenmesidir. Evrimsel biyoloji, filogenenetik ve veteriner anatomi ile yakından ilişkilidir.
Karşılaştırmalı anatomi bilimi, klasik çağda başladı, Erken Modern zamanlarda, kuş ve insan iskeletlerinin benzerliklerini kaydeden Pierre Belon'un çalışmasıyla devam etti. Karşılaştırmalı anatomi, ortak ataya dair kanıtlar sağlamış ve hayvanların sınıflandırılmasına yardımcı olmuştur.
Tarihi
Bir cerrahi veya tıbbi prosedürden ayrı olarak ilk spesifik anatomik araştırma, Krotōnlu Alkmaiōn tarafından yapılmıştır.Leonardo da Vinci, ayılar da dahil olmak üzere çeşitli hayvanların ellerini karşılaştırmayı amaçladığı planlı bir anatomik inceleme için notlar almıştır. 1517 doğumlu Fransız doğa bilimci Pierre Belon, yunus embriyoları ve kuş iskeletleri ile insan iskeletleri arasındaki karşılaştırmalar hakkında araştırmalar ve tartışmalar yaptı. Onun araştırmaları, modern karşılaştırmalı anatominin başlangıcına yol açtı.
Aynı zamanlarda, Andreas Vesalius da kendi başına bazı adımlar atıyordu. Flaman asıllı genç bir anatomist olan Andreas Vesalius, Yunan hekim ve anatomist Galen'in anatomik bilgisini sistematik olarak araştırıyor ve hatalarını ortaya çıkarıp düzeltiyordu. Galen'in gözlemlerinin çoğunun gerçek insanlara bile dayanmadığını fark etti. Bunun yerine, insansılar, maymunlar ve öküzler gibi hayvanlara dayanıyordu. O zamana kadar Galen ve onun öğretileri insan anatomisi konusunda dogmatik bir otorite oluşturmuştur. İroni şu ki, Galen, kişinin başkalarının gözlemlerini kullanmak yerine kendi gözlemlerini yapması gerektiğini vurgulamış, ancak bu tavsiye, eserinin sayısız çevirisi sırasında kaybolmuştur. Vesalius bu hataları ortaya çıkarmaya başlayınca, zamanın diğer hekimleri Galen'inkilerden daha çok kendi gözlemlerine güvenmeye başladılar. Bu doktorların bazıları tarafından yapılan ilginç bir gözlem de, insanları da içeren çok çeşitli hayvanlarda homolog yapıların varlığıydı. Bu gözlemler, daha sonraları Darwin tarafından Doğal seçilim teorisini oluştururken kullanıldı.
Edward Tyson, modern karşılaştırmalı anatominin kurucusu olarak kabul edilir. Balinaların ve yunusların aslında memeliler olduğunu belirlemesiyle tanınır. Ayrıca, şempanzelerin kollarından dolayı maymunlardan çok insanlara benzediği sonucuna varmıştır. Marco Aurelio Severino, karşılaştırmalı anatominin ilk eserlerinden biri olan Zootomia democritaea'da kuşlar da dahil olmak üzere çeşitli hayvanları karşılaştırdı. 18. ve 19. yüzyılda George Cuvier, Richard Owen ve Thomas Henry Huxley gibi önemli anatomistler, omurgalıların temel yapısı ve sistematiği konusundaki anlayışımızda devrim yaratarak Charles Darwin'in evrim konusundaki çalışmalarının temellerini attılar. 20. yüzyılın karşılaştırmalı anatomistlerine bir örnek, gırtlağın yapısı ve evrimi üzerinde çalışan Victor Negus'tur. DNA dizilimi gibi genetik tekniklerin ortaya çıkışına kadar, karşılaştırmalı anatomi ve embriyoloji, Alfred Romer'in çalışmasında örneklendiği gibi, filogenetiği anlamak için birincil araçlardı.[]
Kavramlar
Karşılaştırmalı anatominin iki ana kavramı şunlardır:
- Homolog yapılar: türlerin ortak bir ataya sahip olması ve ortak bir atadan genellikle farklı şekilde evrimleşmesi nedeniyle farklı türlerde benzer olan yapılardı. Aynı işlevi görebilirler veya gerçekleştirmeyebilirler. Bu duruma bir örnek, kediler ve balinalar tarafından paylaşılan ön ayak yapısıdır.
- Analog yapılar - farklı organizmaların kökeni farklı olmasına rağmen benzer yapılar geliştirmesidir. Bu durumun ortaya çıkması, yakınsak evrim ile açıklanır. Çünkü bu canlılar, yakın bir ortak atadan miras alınmak yerine benzer bir ortamda evrimleşmişlerdir. Analog yapılar genellikle aynı veya benzer amaçlara hizmet ederler. Bu duruma bir örnek, yunusların ve köpekbalıklarının aerodinamik vücut şeklidir. Dolayısıyla, farklı atalardan evrimleşmiş olsalar da, musurlar ve köpekbalıkları aynı su ortamındaki evrimlerinin bir sonucu olarak benzer yapılar geliştirmişlerdir. Bu durum homoplazi olarak da bilinir.
Kullanımı
Karşılaştırmalı anatomi uzun zamandır evrim için bir kanıt olarak hizmet etmiştir. Günümüzde karşılaştırmalı genomik de evrim için kanıtlar sunmaya başlamıştır. Karşılaştırmalı anatomi ve karşılaştırmalı genomik, bize organizmaların ortak bir atayı paylaştığını gösterir.
Ayrıca karşılaştırmalı anatomi bilim adamlarına, anatomik yapılarının benzer özelliklerine göre organizmaları sınıflandırmada yardımcı olur.
Karşılaştırmalı anatominin yaygın bir örneği, kedilerin, balinaların, yarasaların ve insanların ön ayaklarındaki benzer kemik yapılarıdır. Tüm bu yapılar aynı temel parçalardan oluşur; yine de farklı işlevlere hizmet ederler. Yüzgeç gibi yüzmek için kullanılan bir yapıyı oluşturan iskelet parçaları, uçuş için daha uygun olan bir kanat oluşturmak için ideal olmayacaktır. Rastgele mutasyonlar ve doğal seleksiyon yoluyla, her organizmanın anatomik yapıları kademeli olarak kendi habitatlarına uyacak şekilde uyarlanır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Deep phylogeny--how a tree can help characterize early life on Earth". Cold Spring Harbor Perspectives in Biology. 2 (1): a002238. January 2010. doi:10.1101/cshperspect.a002238. (PMC) 2827910 $2. (PMID) 20182607.
- ^ National Academy of Sciences (US) (22 Nisan 1999). Science and Creationism. doi:10.17226/6024. ISBN . (PMID) 25101403. Yazar eksik
|soyadı1=() - ^ "Aristotle: form, function, and comparative anatomy". The Anatomical Record. 257 (2): 58-63. April 1999. doi:10.1002/(SICI)1097-0185(19990415)257:2<58::AID-AR6>3.0.CO;2-I. (PMID) 10321433.
- ^ Drawings from New York Collections I: The Italian Renaissance. Greenwich, CT: Metropolitan Museum of Art. 1965. s. 28.
- ^ "The Five Great Naturalists of the Sixteenth Century: Belon, Rondelet, Salviani, Gesner and Aldrovandi: A Chapter in the History of Ichthyology". Isis. 22 (1): 21-40. 1934. doi:10.1086/346870.
- ^ "Andreas Vesalius 500 years--A Renaissance that revolutionized cardiovascular knowledge". Revista Brasileira de Cirurgia Cardiovascular. 30 (2): 260-5. March 2015. doi:10.5935/1678-9741.20150024. (PMC) 4462973 $2. (PMID) 26107459.
- ^ . University of California Museum of Paleontology. 2006. 23 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2011. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=() - ^ Vertebrates: Comparative Anatomy, Function, Evolution. New York: McGraw-Hill Education. 2015. ss. 15-16. ISBN .
- ^ "Comparative genomics". PLOS Biology. 1 (2): E58. November 2003. doi:10.1371/journal.pbio.0000058. (PMC) 261895 $2. (PMID) 14624258.
- ^ Biology. 6th. San Francisco, CA: Benjamin Cummings. February 2002. ss. 438-439. ISBN . OCLC 1053072597.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karsilastirmali anatomi farkli turlerin anatomisindeki benzerliklerin ve farkliliklarin incelenmesidir Evrimsel biyoloji filogenenetik ve veteriner anatomi ile yakindan iliskilidir Karsilastirmali anatomi organizmalar arasindaki benzerlik ve farkliliklari arastirir Gorselde cesitli omurgalilarin ust uzuvlarindaki homolog kemikler gorulmektedir Karsilastirmali anatomi bilimi klasik cagda basladi Erken Modern zamanlarda kus ve insan iskeletlerinin benzerliklerini kaydeden Pierre Belon un calismasiyla devam etti Karsilastirmali anatomi ortak ataya dair kanitlar saglamis ve hayvanlarin siniflandirilmasina yardimci olmustur TarihiInsan ve kus iskeletlerinin karsilastirilmasi Pierre Belon 1555 Bir cerrahi veya tibbi prosedurden ayri olarak ilk spesifik anatomik arastirma Krotōnlu Alkmaiōn tarafindan yapilmistir Leonardo da Vinci ayilar da dahil olmak uzere cesitli hayvanlarin ellerini karsilastirmayi amacladigi planli bir anatomik inceleme icin notlar almistir 1517 dogumlu Fransiz doga bilimci Pierre Belon yunus embriyolari ve kus iskeletleri ile insan iskeletleri arasindaki karsilastirmalar hakkinda arastirmalar ve tartismalar yapti Onun arastirmalari modern karsilastirmali anatominin baslangicina yol acti Andreas Vesalius Ayni zamanlarda Andreas Vesalius da kendi basina bazi adimlar atiyordu Flaman asilli genc bir anatomist olan Andreas Vesalius Yunan hekim ve anatomist Galen in anatomik bilgisini sistematik olarak arastiriyor ve hatalarini ortaya cikarip duzeltiyordu Galen in gozlemlerinin cogunun gercek insanlara bile dayanmadigini fark etti Bunun yerine insansilar maymunlar ve okuzler gibi hayvanlara dayaniyordu O zamana kadar Galen ve onun ogretileri insan anatomisi konusunda dogmatik bir otorite olusturmustur Ironi su ki Galen kisinin baskalarinin gozlemlerini kullanmak yerine kendi gozlemlerini yapmasi gerektigini vurgulamis ancak bu tavsiye eserinin sayisiz cevirisi sirasinda kaybolmustur Vesalius bu hatalari ortaya cikarmaya baslayinca zamanin diger hekimleri Galen inkilerden daha cok kendi gozlemlerine guvenmeye basladilar Bu doktorlarin bazilari tarafindan yapilan ilginc bir gozlem de insanlari da iceren cok cesitli hayvanlarda homolog yapilarin varligiydi Bu gozlemler daha sonralari Darwin tarafindan Dogal secilim teorisini olustururken kullanildi Edward Tyson modern karsilastirmali anatominin kurucusu olarak kabul edilir Balinalarin ve yunuslarin aslinda memeliler oldugunu belirlemesiyle taninir Ayrica sempanzelerin kollarindan dolayi maymunlardan cok insanlara benzedigi sonucuna varmistir Marco Aurelio Severino karsilastirmali anatominin ilk eserlerinden biri olan Zootomia democritaea da kuslar da dahil olmak uzere cesitli hayvanlari karsilastirdi 18 ve 19 yuzyilda George Cuvier Richard Owen ve Thomas Henry Huxley gibi onemli anatomistler omurgalilarin temel yapisi ve sistematigi konusundaki anlayisimizda devrim yaratarak Charles Darwin in evrim konusundaki calismalarinin temellerini attilar 20 yuzyilin karsilastirmali anatomistlerine bir ornek girtlagin yapisi ve evrimi uzerinde calisan Victor Negus tur DNA dizilimi gibi genetik tekniklerin ortaya cikisina kadar karsilastirmali anatomi ve embriyoloji Alfred Romer in calismasinda orneklendigi gibi filogenetigi anlamak icin birincil araclardi kaynak belirtilmeli KavramlarEdward Tyson in bir cizimi Karsilastirmali anatominin iki ana kavrami sunlardir Homolog yapilar turlerin ortak bir ataya sahip olmasi ve ortak bir atadan genellikle farkli sekilde evrimlesmesi nedeniyle farkli turlerde benzer olan yapilardi Ayni islevi gorebilirler veya gerceklestirmeyebilirler Bu duruma bir ornek kediler ve balinalar tarafindan paylasilan on ayak yapisidir Analog yapilar farkli organizmalarin kokeni farkli olmasina ragmen benzer yapilar gelistirmesidir Bu durumun ortaya cikmasi yakinsak evrim ile aciklanir Cunku bu canlilar yakin bir ortak atadan miras alinmak yerine benzer bir ortamda evrimlesmislerdir Analog yapilar genellikle ayni veya benzer amaclara hizmet ederler Bu duruma bir ornek yunuslarin ve kopekbaliklarinin aerodinamik vucut seklidir Dolayisiyla farkli atalardan evrimlesmis olsalar da musurlar ve kopekbaliklari ayni su ortamindaki evrimlerinin bir sonucu olarak benzer yapilar gelistirmislerdir Bu durum homoplazi olarak da bilinir KullanimiKarsilastirmali anatomi uzun zamandir evrim icin bir kanit olarak hizmet etmistir Gunumuzde karsilastirmali genomik de evrim icin kanitlar sunmaya baslamistir Karsilastirmali anatomi ve karsilastirmali genomik bize organizmalarin ortak bir atayi paylastigini gosterir Ayrica karsilastirmali anatomi bilim adamlarina anatomik yapilarinin benzer ozelliklerine gore organizmalari siniflandirmada yardimci olur Karsilastirmali anatominin yaygin bir ornegi kedilerin balinalarin yarasalarin ve insanlarin on ayaklarindaki benzer kemik yapilaridir Tum bu yapilar ayni temel parcalardan olusur yine de farkli islevlere hizmet ederler Yuzgec gibi yuzmek icin kullanilan bir yapiyi olusturan iskelet parcalari ucus icin daha uygun olan bir kanat olusturmak icin ideal olmayacaktir Rastgele mutasyonlar ve dogal seleksiyon yoluyla her organizmanin anatomik yapilari kademeli olarak kendi habitatlarina uyacak sekilde uyarlanir Ayrica bakinizKaynakca Deep phylogeny how a tree can help characterize early life on Earth Cold Spring Harbor Perspectives in Biology 2 1 a002238 January 2010 doi 10 1101 cshperspect a002238 PMC 2827910 2 PMID 20182607 National Academy of Sciences US 22 Nisan 1999 Science and Creationism doi 10 17226 6024 ISBN 978 0 309 06406 4 PMID 25101403 Yazar eksik soyadi1 yardim Aristotle form function and comparative anatomy The Anatomical Record 257 2 58 63 April 1999 doi 10 1002 SICI 1097 0185 19990415 257 2 lt 58 AID AR6 gt 3 0 CO 2 I PMID 10321433 Drawings from New York Collections I The Italian Renaissance Greenwich CT Metropolitan Museum of Art 1965 s 28 The Five Great Naturalists of the Sixteenth Century Belon Rondelet Salviani Gesner and Aldrovandi A Chapter in the History of Ichthyology Isis 22 1 21 40 1934 doi 10 1086 346870 Andreas Vesalius 500 years A Renaissance that revolutionized cardiovascular knowledge Revista Brasileira de Cirurgia Cardiovascular 30 2 260 5 March 2015 doi 10 5935 1678 9741 20150024 PMC 4462973 2 PMID 26107459 University of California Museum of Paleontology 2006 23 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Subat 2011 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim Vertebrates Comparative Anatomy Function Evolution New York McGraw Hill Education 2015 ss 15 16 ISBN 978 0 07 802302 6 Comparative genomics PLOS Biology 1 2 E58 November 2003 doi 10 1371 journal pbio 0000058 PMC 261895 2 PMID 14624258 Biology 6th San Francisco CA Benjamin Cummings February 2002 ss 438 439 ISBN 978 0 8053 6624 2 OCLC 1053072597