Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kazakistan ekonomisi Orta Asya'nın en büyük ekonomisidir. Büyük petrol rezervleri yanı sıra mineraller ve metallere sahiptir. Aynı zamanda hem canlı hayvan ve tahıl üretimini barındıran geniş bozkır toprakları ile önemli tarımsal potansiyele sahiptir hem de yanı sıra Uluslararası Uzay İstasyonu'na her Uzay aracı fırlatmasında geliştirilen uzay altyapısına sahiptir. Güneydeki dağlar elma ve ceviz için önemli bir yeterliğe sahiptir; her iki tür de vardır ve yabani olarak yetişmektedir. Kazakistan'ın sanayi sektörü bu doğal kaynakların çıkarılması ve işlenmesi ve aynı zamanda inşaat malzemeleri, traktör, tarım makineleri ve bazı askeri öğeler konusunda uzmanlaşmış nispeten büyük bir makine yapı sektörüne sahiptir. SSCB'nin dağılmasından ve Kazakistan'ın geleneksel ağır sanayi ürünlerine olan talebin çöküşü ile 1994 yılında meydana gelen en dik yıllık düşüş, 1991 yılından bu yana ekonomide keskin bir daralmaya yol açmıştır. 1995-97 ekonomik reformlar ve özelleştirmelerle hükûmet programı özel sektöre varlıkların önemli olarak kaymasına neden oldu. Birkaç yıl içinde önemli ölçüde daha büyük petrol ihracatı için Karadeniz artış beklentileri ile batı Kazakistan'ın Tengiz Alanı'nda Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu anlaşmasıyla yeni bir boru hattı inşası Aralık 1996'da imzalanmasıyla sonuçlandı. Kazakistan'ın ekonomisi petrol fiyatları ve çökmeye uğratması nedeniyle GSYİH büyümesinde %2,5 düşüş ile 1998 yılında aşağı döndü. 1999 yılında parlak bir nokta, bir iyi zamanlanmış tenge devalüasyonu ve tampon görevinde tahıl hasatı ile birlikte, durgunluk ekonomiyi dış satıma itti ve uluslararası petrol fiyatlarındaki artış kurtarıcı oldu.
| Kazakistan ekonomisi | |
|---|---|
 Astana'da iş merkezi | |
| Derece | 43. (SAGP, 2014) |
| Para birimi | Kazakistan Tengesi ( ) |
| İstatistikler | |
| GSYİH |  $420.6 milyar (SAGP, 2014) $217.9 milyar (nominal, 2014) |
| GSYİH büyüme | %4,3 (Reel, 2014) |
| Kişi başı GSYİH | $24,100 (SAGP, 2014) |
| Sektörel GSYİH dağılımı | Tarım: %5,2; endüstri: %37,9; hizmetler: %56,95 (2011 tahm.) |
| Enflasyon (TÜFE) | %5,2 (TÜFE, 2012 tahm.) |
| Yoksulluk sınırı altındaki nüfus | %2,9 (2013) |
| Gini katsayısı | 28.8 (2008, low) |
| İşgücü | 9.102 milyon (2014 tahm.) |
| İşsizlik |  %5,0 (2014) |
| Dış ticaret | |
| İhracat | $86.93 milyar (2012) |
| İhraç malları | petrol ve petrol ürünleri %59, demir ve metaller %19, kimyasallar %5, makine %3, tahıl, yün, et, kömür |
| Ana ihracat ortakları |  Çin %21,0  Rusya %9,9  Fransa %9,3  Almanya %6,9  İtalya %5,0  Kanada %4,8  Ukrayna %4,7  Romanya %4,1 (2012 tahm.) |
| İthalat | $42.82 milyar (2012 tahm.) |
| İthalat malları | Makine ve ekipmanlar, metal ürünleri, gıda maddeleri |
| Ana ithalat ortakları | Rusya %31,6 Çin %26,6 Almanya %6,0 Ukrayna %4,4 (2012 tahm.) |
| Gayrisafi dış borç | $105.5 milyar (31 Aralık 2012 tahm.) |
| Kamu maliyesi | |
| GSYİH'nın %12'si (2012 tahm.) | |
| Gelirler | $43.08 milyar (2012 tahm.) |
| Giderler | $48.04 milyar (2012 tahm.) |
| Kredi derecelendirme | |
| Dış rezervler | $28.29 milyar (31 Aralık 2012) |
| Ana veri kaynağı: CIA World Fact Book Diğer bir bilgi verilmemiş, değerlerin tümü ABD Doları ile ifade edilmiştir. | |
Kişi başına cari GSYİH doksanlı yıllarda %26 küçüldü. 2000'li yıllarda, Kazakistan'ın önde gelen ihracat ürünleri petrol, metal ve tahıl dünya piyasalarında artan fiyatlar yardımıyla, Kazakistan'ın ekonomisini keskin bir şekilde büyüttü. GSYİH 1999 yılında %1,7, 2000 yılında %9,6 büyüdü. 2006 yılında, son derece yüksek GSYİH büyümesi sürdürülebilir olmuş ve %10,6 oranında büyümüştür. Rusya ve Çin'in iş sektörü patlaması yanı sıra Bağımsız Devletler Topluluğu (CIS) komşu ülkeleri bu büyümeyi ileriye itmekte yardımcı olmuştur. Artan ekonomik büyüme de kamu finansmanının bir dönüşüne yol açtı, 1999 yılındaki GSYİH'nın %3,7 nakit açığı hareketi 2000 yılında %0,1 dış fazlaya neden oldu. Ülke düşen petrol fiyatları ve etkileri nedeniyle tetiklenen 2014 yılında ekonomik büyümede bir yavaşlama yaşadı. Ülkenin para birimi, 2004 yılında %19 oranında ve 2015 yılında %22 oranında devalüe oldu.
2015 yılında, Dünya Ekonomik Forumu 144 ülke arasında derlemiş olduğu Küresel Rekabetçilik Sıralamasında Kazakistan'ın 50. Sırada olduğunu açıklamıştır. Sıralamada , GSYİH, vergi oranları, , gibi birden çok makroekonomik ve finansal etmenler göz önünde bulundurulur. 2012 yılında, Dünya Ekonomik Forumu bir listede ülkede iş yapmada en büyük sorun olarak yolsuzluğu,Dünya Bankası ise Angola, Bolivya, Kenya, Libya ve Pakistan ile eşit bir yolsuzlukta bir sıcak nokta olarak Kazakistan'ı listede gösterdi.
Kazakistan, Cornell Üniversitesi ve INSEAD Fransa ile birlikte Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO - World Intellectual Property Organization) tarafından yayınlanan 2015 Küresel İnovasyon Endeksi'nde (GII) Orta ve Güney Asya bölgesel sıralamadasında 2. konumda teminatlı bulundu.
Kazakistan, 2015 Bloomberg Yenilik Endeksinde en yenilikçi ekonomiler arasında ilk 50'de yer almaktadır.
Makro-ekonomik eğilim
Washington, DC merkezli Miras Vakfı tarafından yayınlanan 2014 Ekonomik Özgürlük Endeksi'nde, Kazakistan herhangi bir ülke tarafından kaydedilen 20 en iyi gelişmeler arasında olarak yazarlar tarafından not edildi ve son 17 yıldır 22'nin üzerinde puan kazanmıştır. Kazakistan, Asya-Pasifik bölgesinde 42 ülke arasında 11'inci sırada yer almaktadır ve toplam puanı dünya ve bölge ortalamalarının üzerindedir.
Bu grafik Kazak tengesinin milyonlarca figürleri ile Uluslararası Para Fonu tarafından tahminli piyasa fiyatları ve Kazakistan'ın gayri safi yurt içi hasıla eğilimlerini gösterir.
| Yıl | Gayri safi yurt içi hasıla | ABD Dolar Dövizi | Enflasyon dizini (2000=100) | Kişi başına düşen gelir (ABD % olarak) |
|---|---|---|---|---|
| 1995 | 78,014,200 | 61.11 Tenge | 64 | 3.81 |
| 2000 | 102,599,902 | 142.26 Tenge | 100 | 3.53 |
| 2005 | 147,453,000 | 132.88 Tenge | 140 | 9.01 |
Satın alma gücü paritesi karşılaştırmaları için, ABD Doları sadece 59.95 Tenge olarak değiştirilir. Ortalama ücretler 2009 yılında adam-saat başına 6,93 $'dan oluşuyordu.
Kazakistan da iyi bir para politikasını başarmıştır. 2001 yılında başlıca zorluk enflasyonu kıvılcım olmadan güçlü döviz girişlerini yönetmek oldu. Enflasyon aslında, 2000 yılında kayıtlı olarak %9,8 oranında kontrol altında kaldı ve 2001 yılında %10'un altında olması muhtemel görünmekteydi. Çünkü güçlü ekonomik gidişat ve finansal sağlığı dolayısıyla Kazakistan, planlanandan 7 yıl önce 2000 yılında 400 milyon $ ödeyerek IMF'ye olan borcunun tamamı ödeyen ilk eski Sovyet cumhuriyeti oldu. Toplam dış borç tutarı, yaklaşık 12.5 milyar dolar, hükûmet tarafından bunun 4 milyarı borç olarak kapatıldı. Bu iyi yönetilebilir seviyeler içinde, GSYİH'nın %6,9 düzeyindedir.
Vergilendirmede önceki yenileştirmelerin sonuçları ile ve finans sektöründe birleşik ekonomik büyümede toparlanma, 2000 yılında GSYİH'nın %4,2'si gibi hafif bir fazlaya ve 1998 bütçe açığı seviyesinden önemli ölçüde geliştirilmiş kamu finansmanına yol açtı. Hükûmet vergi gelirleri ile 2000 yılında GSYİH'nın %20,6'sı, 1999 yılında GSYİH'nın %16,4 kadar büyüdü. 2000 yılında, Kazakistan bu kazanımları pekiştirmek amacıyla yeni bir vergi kodu kabul etti. Güçlü finansal pozisyonu ile hükûmet %16'dan %2,2'ye katma değer vergisini (KDV) azaltmak ve Temmuz 2001 itibarıyla sosyal (bordro) vergileri azaltmak için onay verdi. Kazakistan'ın güçlü bütçe pozisyonu ve güçlü ihracat kazancı ile 2001 yılında Moody's, ve Fitch'den kredi derecelendirme yükseltmeleri elde etti.
Kazakistan kısmen modeline dayanan, ancak değişikliklerle dâhil 1998 yılında emeklilik reform programı uyguladı. Temmuz 2001 itibarıyla, Kazakistan, çoğunlukla özel sektör tarafından yönetilen kendi kişisel emeklilik hesaplarına1 milyar dolardan fazla katkıda bulunmuştur. Merkez Bankası emeklilik fonlarını denetler ve düzenler. Kaliteli yatırım çıkışları için emeklilik fonları artan taleple borç senetleri piyasasının hızlı gelişimi tetikledi. Kazakistan emeklilik fonu sermayesi Eurobond'larla hükûmetinde dâhilinde olmak üzere, kurumsal ve devlet tahvili neredeyse sadece yatırım olarak kullanılıyor. Kazakistan bankacılık sistemi hızla gelişiyor. Bankacılık sistemleri sermayelendirmesi şimdi 1 milyar doları aşıyor. Merkez Bankası, bankacılık sektörünü güçlendirmek için kampanyayla mevduat sigortası tanıttı. Birkaç büyük yabancı bankalar; , Citibank, HSBC dâhil olmak üzere Kazakistan'da şubeleri vardır. Kazakistan, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (ECO - Economic Cooperation Organization) üyesidir.
Ocak-Mart döneminde Kazakistan Cumhuriyeti İstatistik Kurumuna göre üretimde 3,881.6 milyar tenge ve %7,1 oranında bir artış gerçekleşti.
Veri
Aşağıdaki tablo 1980-2017 yılları arasındaki temel ekonomik verileri göstermektedir. %5'in altındaki enflasyon yeşil renktedir.
| Yıl | GSYİH (milyar ABD doları, SAGP) | Kişi başına GSYİH (ABD doları, SAGP) | GSYİH artışı (reel) | Enflasyon oranı (Yüzde olarak) | İşsizlik (Yüzde olarak) | Devlet borcu (GSYİH'nin yüzdesi olarak) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1992 | 122.7 | 7,196 | n/a | n/a | n/a | n/a |
| 1993 |  114.0 | 6,748 | %−9.2 | ▲%1,662.3 | n/a | n/a |
| 1994 | 101.8 | 6,444 | %−12.6 | ▲%1,402.0 | %10,1 | n/a |
| 1995 | %95,4 | 6,087 | %−8,2 | ▲%176,3 | ▲%11,0 | n/a |
| 1996 |  97.7 | 6,308 | %0,5 | ▲%39,1 | ▲%13,0 | n/a |
| 1997 | 101.0 | 6,651 | %1,7 | ▲%17,4 |  %13,0 | n/a |
| 1998 | 100.2 | 6,698 | %-1,9 | ▲%7,3 | ▲%13,1 | n/a |
| 1999 | 104.4 | 7,009 | %2,7 | ▲%8,4 | ▲%13,5 | n/a |
| 2000 | 117.3 | 7,890 | %9,8 | ▲%13,3 | ▲%12,8 | n/a |
| 2001 | 136.2 | 9,168 | %13,5 | ▲%8,4 | ▼%10,4 | n/a |
| 2002 | 151.8 | 10,211 | %9,8 | ▲%5,9 | ▼%9,3 | %17,6 |
| 2003 | 169.2 | 11,318 | %9,3 | ▲%6,5 | ▼%8,8 | ▼%15,0 |
| 2004 | 190.6 | 12,642 | %9,6 | ▲%6,9 | ▼%8,4 | ▼%11,4 |
| 2005 | 215.8 | 14,178 | %9,7 | ▲%7,5 | ▼%8,1 | ▼%8,1 |
| 2006 | 246.2 | 15,991 | %10,7 | ▲%8,6 | ▼%7,8 | ▼%6,7 |
| 2007 | 275.3 | 17,677 | %8,9 | ▲%10,8 | ▼%7,3 | ▼%5,9 |
| 2008 | 289.9 | 18,140 | %3,3 | ▲%17,1 | ▼%6,6 | ▲%6,8 |
| 2009 | 295.6 | 18,245 | %1,2 | ▲%7,3 | %6,6 | ▲%10,2 |
| 2010 | 321.1 | 19,530 | %7,3 | ▲%7,1 | ▼%5,8 | ▲%10,7 |
| 2011 | 352.3 | 21,129 | %7,5 | ▲%8,3 | ▼%5,4 | ▼%10,1 |
| 2012 | 376.7 | 22,278 | %5,0 | ▲%5,1 | ▼%5,3 | ▲%12,1 |
| 2013 | 405.8 | 23,644 | %6,0 | ▲%5,8 | ▼%5,2 | ▲%12,6 |
| 2014 | 430.8 | 24,734 | %4,3 | ▲%6,7 | ▼%5,0 | ▲%14,5 |
| 2015 | 440.7 | 24,940 | %1,2 | ▲%6,7 | %5,0 | ▲%21,9 |
| 2016 | 451.2 | 25,167 | %1,1 | ▲%14,6 | %5,0 | ▼%21,0 |
| 2017 | 477.6 | 26,252 | %4,0 | ▲%7,4 | %5,0 | ▲%21,2 |
Ekonomik büyüme ve GSYİH
Kazakistan'ın GSYİH'sı Ocak-Eylül 2014 döneminde reel olarak %4,1 oranında büyüdü.
Kazakistan'ın reel GSYİH büyümesinin 2014 yılında %4,3'e ulaşacağı tahmin edilmektedir, 2014 yılında Kazakistan'da ekonominin temel itici gücü, tüketici sektörü; Kazakistan'da tüketim ağırlıklı perakende kredi ile arttırılır.
Kazakistan Cumhuriyeti İstatistik Kurumuna göre 2014 yılının ilk çeyreğinde Kazakistan'ın GSYİH büyümesi %3,8 idi.
Kazakistan Hükûmeti, 1 Mayıs 2014 tarihinde IBRD, IFC, MIGA ile Ortaklık Çerçevesi Anlaşması imzaladı; bu anlaşma uyarınca Dünya Bankası, ekonominin çeşitlendirilmesi için, Kazakistan'a 2.5 milyar dolar tahsis edecektir ve sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlayacaktır.
2015 yılı itibarıyla Dünya Bankası, yaklaşık 10.500 dolar kişi başına düşen GSYİH ile bir üst-orta gelirli bir ülke olarak Kazakistan'ı sınıflandırmıştır.
Ekonomi sektörleri
Birincil
Enerji
Kazakistan, küresel üretimin %35 ile, uranyum üretimi hacimlerinde dünyanın en önde gelen ülkesidir, ve Avustralya'nın ardından dünyanın en büyük ikinci uranyum rezervlerine sahiptir.
Petrol ve Gaz
Petrol ve gaz önde gelen ekonomik sektördür. 2000 yılında Kazakistan, petrol üretimi 352.52.000 metrik ton (günde 700.000 varil) ve 1999 yılında %17,4 artışla 30.025.000 tonun üzerinde bir üretimde bulundu. 1999 yılında 20.813.000 ton ile %38,8 oranında, 2000 yılında 28,883,000 ton petrol ihraç etti. 2001 yılında petrol üretimi 40.100.000 ton (günde 800.000 varil) hükûmetin tahminlerini karşılamak için hedef üzerine kabaca %20 artmıştır. 2000 yılında, 1999 yılındaki 8.2 km³'e karşılık gelen doğal gaz üretimi 11.5 km³'e ulaştı.
Kazakistan orta vadede dünya çapında bir petrol ihracatçısı olma potansiyeline sahiptir. Kazakistan'da dönüm noktası olan yabancı yatırımlardan, Tengizchevroil ortak girişimi, Rusya'dan %5'le , tarafından %50, ExxonMobil tarafından %25, Kazakistan KazMunayGaz ise %20 pay sahibidir. , , ve Lukoil tarafından geliştirilmektedir. Agip liderliğindeki Açıkdeniz Kazakistan Konsorsiyumu Hazar'ın içinde potansiyel olarak büyük keşfetti. Kazakistan'ın ekonomik geleceği petrol ve gaz geliştirme ile bağlantılıdır. GSYİH artışı petrol fiyatlarındaki artış yanı sıra yeni mevduat geliştirmeleri yeteneğine bağlı olacaktır.
Madencilik
Kazakistan tuz, uranyum, ferrokrom, titanyum süngeri, kadmiyum, magnezyum, renyum, bakır, boksit, galyum ve çinko dahil olmak üzere birçok mineralin lider üreticisidir.
Sanayi
Oto Sanayi
Haziran 2014 itibarıyla Toyota Fortuner CKD (Complete Knock-Down) montajı Kostanay, Kazakistan'da başlatıldı. Ayda 250 taşıt: beklenen yıllık üretim ise 3.000 otomobil civarındadır.
Kazakistan'ın otomobil endüstrisinin yıllık ürünleri 2 milyar dolar değerinde üretimle 2014 yılında hızla gelişmektedir. 2018 yılında Kazakistan'da otomobil sanayisinin yılda 190.000 otomobile ulaşması bekleniyor.
Hizmetler
Teknoloji
22 Aralık 2014'te Dünya Bankası teknoloji (Uygulayımbilim), ticari ve sosyal açıdan yenilikleri kolaylaştırmak için Kazakistan'ın çabalarını destekleyecek bir 88 milyon dolarlık krediyi onayladı. Teşvik, Üretken Yenilikçilik Projesi'ni teşvik ve teknolojik yenilikleri desteklemek, mümkün olan alanlarda ülkeyi geliştirmeyi amaçlamaktadır.
Dış ticaret ve yatırım
Ticaret
Sherin Suzhikova, Kazakistan'ın Ticaret ve Sanayi Odası ve Chao yon-Chuan Müşaviri, Tayvan Dış Ticareti Geliştirme Konseyi Genel Sekreteri, piyasa bilgileri ve ticaret uzmanları tarafından ziyaretler, "borsalar yoluyla ekonomik ilişkileri geliştirmek" için 13 Ekim 2006 tarihinde Taipei'de bir anlaşma imzalandı. TAITRA'nın Almatı, Kazakistan bir bürosu vardır.
2006 yılında, Kuzey Dakota'da o zaman Vali Jack Dalrymple Kazakistan, Ukrayna ve Rusya gezisi ile yedi Kuzey Dakota şirketi ve 'ni temsilen Kuzey Dakota Ticaret Ofisi'nin 18 kişilik bir heyeti ziyaret etti. Kuzey Dakota Kazakistan'a çoğunlukla makine satımı, Kuzey Dakota ihracat için en büyük sekizinci hedef olarak; makine ihracatı 2000 ve 2005 yılları arasında 25 milyon dolar ile 22.000 dolara yükseldi.
Çin Kazakistan'ın önemli bir ticaret ortağıdır. Mart 2015 yılı geç dönemi iki ülke 23.6 milyar dolar değerinde 33 anlaşma imzaladı. Çeşitli fırsatlar, petrol arıtma, otomobil, çelik gibi farklı sektörleri kapsamaktadır.
20 Temmuz 2015 günü basın toplantısında, Kazakistan Yatırım ve Kalkınma Bakanı şunları söyledi: "Bugün itibarıyla biz yaklaşık 850 çeşit mal ihracatı gerçekleştiriyoruz. Kazakistan küresel top-50 en iyi ihracatçı ülkeler arasında yer alıyor ve 49. sırada bulunuyor.
Doğrudan yabancı yatırım
Haziran 2014 yılında Kazakistan'ın Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev, kurumlar vergisinden 10 yıllık muafiyet, emlak vergisinden 8 yıllık muafiyet ve diğer birçok vergilere ilişkin 10 yıllık bir dondurma dâhil olmak üzere yabancı yatırımı teşvik etmek için hukuki ve vergi imtiyazları için bir anlaşma imzaladı. Bir üretim tesisi çalışırken bir kere diğer tedbirlerde yüzde 30'a varan sermaye yatırımlarının iadesi bulunmaktadır. Doğrudan yabancı yatırımı (FDI - Foreign Direct Investment) çekmek için, Kazakistan yabancı yatırımcılar için vergi yükünü indirdi. Kurumlar vergisi oranı %30'dan %20'ye düştü. Hükûmet ayrıca kademeli olarak KDV formunu 2009 yılında %12, 2006 yılında %16 oranında azalttı.
30 Eylül 2014 tarihi itibarıyla, Kazakistan'da toplam yabancı yatırım, 211.5 milyar dolara ulaşmıştır. Bu toplam net Doğrudan yabancı yatırım (DYY) portföyü kalan 82.2 milyar dolar oluşan diğer yatırımlar ile 129.3 milyar dolara ulaşmıştır.
Temmuz 2015 itibarıyla Kazakistan, önceki beş yıl içinde 2,5 kat daha fazla yabancı sermaye ve son beş yılda, imalat sanayinde 16 milyar dolar üzerinde yatırım çekti. Kazakistan devreye giren otomobil sanayi, demiryolu mühendisliği, temel kimyasal ürünlerin imalatı, uranyum sanayi, nadir toprak metalleri gibi sanayi olarak dört yüz yeni ürün ortaya koydu. Yeni işletmelerin hacmi 580 milyar tenge olarak gerçekleşti.
2016 yılı başı itibarıyla, Dünya Bankası 1992 yılından bu yana Kazakistan'a 6.8 milyar doların üzerinde yatırım yaptı. Bu fonlarla KOBİ'lerin rekabet edebilirliği, eğitim, sağlık, çevre koruma, artan yollar ve sosyal altyapının geliştirilmesi vb. yatırım yapıldı.
Fikri mülkiyet
Kazakistan kanun yapıcı bir şekilde Yasal Fikri Mülkiyet Yönetmeliği, patent yasası ve telif hakkı koruması konularını ele almıştır.
Kamu politikası
Yeni Ekonomik Politika "Nurlu Yol"
Geleceğe Giden Yol (Nurly Zhol - Nurlu Yol) Nursultan Nazarbayev 2015'te ulusa yaptığı konuşmada 11 Kasım 2014 tarihinde Kazakistan'ın Yeni İktisat Politikası'nı ilan etti. Yeni ekonomi politikası önümüzdeki birkaç yıl içinde altyapıda büyük devlet yatırımı anlamına gelmektedir. Kısa vadede, program, "Nurlu Yol" Küresel ekonomideki türbülansın üstesinden gelmek için krize karşı önlemler uygulamak olacaktır. Altyapı geliştirme devlet programı, uzun vadeli önlemlerin yeni büyümelerde güçlü bir platform oluşturmak için yardımcı olacaktır.
Küçük ve orta ölçekli işletmeler
Küçük işletmeleri desteklemek için yeni bir program Şubat 2015 yılında Kazakistan'da başlatıldı. 2015'in programın pilot dönemi olması bekleniyor. Bu dönemde inisiyatif üç büyük alanlar üzerinde durulacaktır, özellikle tarım, makine, inşaat ve inşaat malzemeleri üretimi ve daha fazla diğer sanayi dallarına genişletilebilir olacaktır.
2014 ve 2015 gelişmeler
Ülke düşen petrol fiyatları ve Ukrayna krizinin etkilerinin tetiklediği 2014 yılında ekonomik büyümede bir yavaşlama yaşadı. Ülke varlığı Şubat 2014 yılında %19 oranında değer yitirdi. Başka bir %22'lik deflasyon Ağustos 2015 yılında meydana geldi.
Diğer bilgiler
Son yıllarda Kazakistan ve ABD arasında bir ticaret yolu kurulmuştur. Şimdi hacimce dünyanın tuz ithalat ve ihracatını, %54 (yılda 350.000 ton) oranında, oluşturur.
Ayrıca bakınız
- , Ulusal Ekonomi Bakanı
- , Sanayi ve Kalkınma Bakanı
- , Enerji Bakanı
- , Tarım Bakanı
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Economy of Kazakhstan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Dünya Bankası Kazakistan Ticaret İstatistikleri Özeti23 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ABD Enerji Bakanlığı Ülke Analizi Özeti29 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kazakistan Çin ve Avrupa'yı birbirine bağlama için planlar yapmaktadır 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kazak Merkez Bankası para ve 'banka' özeti 20 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Uluslararası iş; Kazakistan Petrolü Çin'e Pahalıya mal oldu30 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kazak Başkanın kızı Çelik Baronu Mittal'i azarladı10 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kazakistan 2011 yılına kadar üst petrol üreticisi olacaktır: Nazarbayev
- ITC tarafından sağlanan Tarifeler Kazakistan tarafından uygulanan Pazar Erişim Haritası[], gümrük tarifeleri ve pazar ihtiyaçlarına çevrimiçi veritabanı
Kaynakça
- ^ "The World Factbook". cia.gov. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ "The World Bank". 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ "The World Factbook". cia.gov. 26 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ "The World Factbook". cia.gov. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ "The World Factbook". cia.gov. 19 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/up.htm[]
- ^ "The World Factbook". cia.gov. 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ "Kazakistan İhracat Ortakları". CIA World Factbook. 2012. 3 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2013.
- ^ "Import Partners of Kazakhstan". CIA World Factbook. 2012. 3 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Temmuz 2013.
- ^ "Sovereigns rating list". Standard & Poor's. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Mayıs 2011.
- ^ a b c Rogers, Simon; Sedghi, Ami (15 Nisan 2011). "How Fitch, Moody's and S&P rate each country's credit rating". The Guardian. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mayıs 2011.
- ^ "What We Do". wri.org. 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ . rbcnews.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ a b Kazakhs battle to stave off chill blowing in from Russian steppe 19 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Financial Times, 21 Mayıs 2014
- ^ "Kazakhstan beats Belgium and France in government efficiency ranking of World Economic Forum". Tengrinews.kz. 9 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ "Competitiveness Rankings". Reports.Weforum.org. 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ OECD Investment Policy Reviews 15 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., P112, OECD, 2012
- ^ Oil, Cash and Corruption 17 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., New York Times, 5 Kasım 2006
- ^ . Wipo.int. 20 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2015.
- ^ "These Are the World's Most Innovative Economies". 22 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ a b "2014 Economic Freedom Index: Kazakhstan". The Heritage Foundation. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ "Edit/Review Countries". Imf.org. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ "Report for Selected Countries and Subjects" [Seçili Ülkeler ve Konular için Rapor]. imf.org (İngilizce). Uluslararası Para Fonu. 18 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Eylül 2018.
- ^ "Statistical Agency". Kazakhstan Statistical Agency. 7 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ (Rusça). Vestifinance.ru. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ . Newskaz.ru. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ "$2.5 billion will be allocated by the World Bank for the diversification of the Kazakhstans' economy". Kapital.kz. 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ "Kazakhstan Overview". Worldbank.org. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ "Uranium in Kazakhstan - Nuclear Power in Kazakhstan". World-nuclear.org. 23 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ . World-nuclear.org. 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2016.
- ^ . Tengizchevroil.com. 12 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ "USGS Minerals Information: Europe and Central Eurasia". Usgs.gov. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ a b . Tengrinews.kz. 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ a b . Tengrinews.kz. 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ a b . Cistranfinance.com. 18 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ . 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ Lt. Gov. Dalrymple (16 Ekim 2006). "N.D. Companies To Attend Trade Mission To Kazakhstan, Ukraine And Russia". Kxnet.com. 30 Eylül 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ a b "China, Kazakhstan Sign $23.6 Billion In Deals". Ibtimes.com. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ a b . Tax-news.com. 1 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ "Kazakhstan Investment Climate Statement 2015" (PDF). State.gov. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ "Kazakhstan Investment Climate Statement 2015" (PDF). State.gov. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ a b c . Azernews.az. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ "Kazakhstan to ratify 3 new joint projects with WB in 2016". Inform.kz. 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ . www.wipo.int. World Intellectual Property Organization. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ "NURLY ZHOL - THE PATH TO THE FUTURE". Kazakhembus.com. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ . Astanatimes.com. 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ a b . ortcom.kz. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ a b c "Kazakhstan launches a new program to support small businesses". Tengri News. 5 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
- ^ "Tenge Fever", The Economist, 22 February 2014
- ^ Kazakhstan's currency plunges 21 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., New York Times, 21 Ağustos 2015
- ^ . Mit.edu. 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kazakistan ekonomisi Orta Asya nin en buyuk ekonomisidir Buyuk petrol rezervleri yani sira mineraller ve metallere sahiptir Ayni zamanda hem canli hayvan ve tahil uretimini barindiran genis bozkir topraklari ile onemli tarimsal potansiyele sahiptir hem de yani sira Uluslararasi Uzay Istasyonu na her Uzay araci firlatmasinda gelistirilen uzay altyapisina sahiptir Guneydeki daglar elma ve ceviz icin onemli bir yeterlige sahiptir her iki tur de vardir ve yabani olarak yetismektedir Kazakistan in sanayi sektoru bu dogal kaynaklarin cikarilmasi ve islenmesi ve ayni zamanda insaat malzemeleri traktor tarim makineleri ve bazi askeri ogeler konusunda uzmanlasmis nispeten buyuk bir makine yapi sektorune sahiptir SSCB nin dagilmasindan ve Kazakistan in geleneksel agir sanayi urunlerine olan talebin cokusu ile 1994 yilinda meydana gelen en dik yillik dusus 1991 yilindan bu yana ekonomide keskin bir daralmaya yol acmistir 1995 97 ekonomik reformlar ve ozellestirmelerle hukumet programi ozel sektore varliklarin onemli olarak kaymasina neden oldu Birkac yil icinde onemli olcude daha buyuk petrol ihracati icin Karadeniz artis beklentileri ile bati Kazakistan in Tengiz Alani nda Hazar Boru Hatti Konsorsiyumu anlasmasiyla yeni bir boru hatti insasi Aralik 1996 da imzalanmasiyla sonuclandi Kazakistan in ekonomisi petrol fiyatlari ve cokmeye ugratmasi nedeniyle GSYIH buyumesinde 2 5 dusus ile 1998 yilinda asagi dondu 1999 yilinda parlak bir nokta bir iyi zamanlanmis tenge devaluasyonu ve tampon gorevinde tahil hasati ile birlikte durgunluk ekonomiyi dis satima itti ve uluslararasi petrol fiyatlarindaki artis kurtarici oldu Kazakistan ekonomisiAstana da is merkeziDerece43 SAGP 2014 Para birimiKazakistan Tengesi IstatistiklerGSYIH 420 6 milyar SAGP 2014 217 9 milyar nominal 2014 GSYIH buyume 4 3 Reel 2014 Kisi basi GSYIH 24 100 SAGP 2014 Sektorel GSYIH dagilimiTarim 5 2 endustri 37 9 hizmetler 56 95 2011 tahm Enflasyon TUFE 5 2 TUFE 2012 tahm Yoksulluk siniri altindaki nufus 2 9 2013 Gini katsayisi28 8 2008 low Isgucu9 102 milyon 2014 tahm Issizlik 5 0 2014 Dis ticaretIhracat 86 93 milyar 2012 Ihrac mallaripetrol ve petrol urunleri 59 demir ve metaller 19 kimyasallar 5 makine 3 tahil yun et komurAna ihracat ortaklari Cin 21 0 Rusya 9 9 Fransa 9 3 Almanya 6 9 Italya 5 0 Kanada 4 8 Ukrayna 4 7 Romanya 4 1 2012 tahm Ithalat 42 82 milyar 2012 tahm Ithalat mallariMakine ve ekipmanlar metal urunleri gida maddeleriAna ithalat ortaklari Rusya 31 6 Cin 26 6 Almanya 6 0 Ukrayna 4 4 2012 tahm Gayrisafi dis borc 105 5 milyar 31 Aralik 2012 tahm Kamu maliyesiGSYIH nin 12 si 2012 tahm Gelirler 43 08 milyar 2012 tahm Giderler 48 04 milyar 2012 tahm Kredi derecelendirmeStandard amp Poor s BBB Icte BBB Dista BBB T amp C Degerlendirmesi Gorunum Duragan Moody s Baa2 Gorunum Duragan Fitch BBB Gorunum PozitifDis rezervler 28 29 milyar 31 Aralik 2012 Ana veri kaynagi CIA World Fact Book Diger bir bilgi verilmemis degerlerin tumu ABD Dolari ile ifade edilmistir Kisi basina cari GSYIH doksanli yillarda 26 kuculdu 2000 li yillarda Kazakistan in onde gelen ihracat urunleri petrol metal ve tahil dunya piyasalarinda artan fiyatlar yardimiyla Kazakistan in ekonomisini keskin bir sekilde buyuttu GSYIH 1999 yilinda 1 7 2000 yilinda 9 6 buyudu 2006 yilinda son derece yuksek GSYIH buyumesi surdurulebilir olmus ve 10 6 oraninda buyumustur Rusya ve Cin in is sektoru patlamasi yani sira Bagimsiz Devletler Toplulugu CIS komsu ulkeleri bu buyumeyi ileriye itmekte yardimci olmustur Artan ekonomik buyume de kamu finansmaninin bir donusune yol acti 1999 yilindaki GSYIH nin 3 7 nakit acigi hareketi 2000 yilinda 0 1 dis fazlaya neden oldu Ulke dusen petrol fiyatlari ve etkileri nedeniyle tetiklenen 2014 yilinda ekonomik buyumede bir yavaslama yasadi Ulkenin para birimi 2004 yilinda 19 oraninda ve 2015 yilinda 22 oraninda devalue oldu 2015 yilinda Dunya Ekonomik Forumu 144 ulke arasinda derlemis oldugu Kuresel Rekabetcilik Siralamasinda Kazakistan in 50 Sirada oldugunu aciklamistir Siralamada GSYIH vergi oranlari gibi birden cok makroekonomik ve finansal etmenler goz onunde bulundurulur 2012 yilinda Dunya Ekonomik Forumu bir listede ulkede is yapmada en buyuk sorun olarak yolsuzlugu Dunya Bankasi ise Angola Bolivya Kenya Libya ve Pakistan ile esit bir yolsuzlukta bir sicak nokta olarak Kazakistan i listede gosterdi Kazakistan Cornell Universitesi ve INSEAD Fransa ile birlikte Dunya Fikri Mulkiyet Orgutu WIPO World Intellectual Property Organization tarafindan yayinlanan 2015 Kuresel Inovasyon Endeksi nde GII Orta ve Guney Asya bolgesel siralamadasinda 2 konumda teminatli bulundu Kazakistan 2015 Bloomberg Yenilik Endeksinde en yenilikci ekonomiler arasinda ilk 50 de yer almaktadir Makro ekonomik egilimWashington DC merkezli Miras Vakfi tarafindan yayinlanan 2014 Ekonomik Ozgurluk Endeksi nde Kazakistan herhangi bir ulke tarafindan kaydedilen 20 en iyi gelismeler arasinda olarak yazarlar tarafindan not edildi ve son 17 yildir 22 nin uzerinde puan kazanmistir Kazakistan Asya Pasifik bolgesinde 42 ulke arasinda 11 inci sirada yer almaktadir ve toplam puani dunya ve bolge ortalamalarinin uzerindedir Bu grafik Kazak tengesinin milyonlarca figurleri ile Uluslararasi Para Fonu tarafindan tahminli piyasa fiyatlari ve Kazakistan in gayri safi yurt ici hasila egilimlerini gosterir Yil Gayri safi yurt ici hasila ABD Dolar Dovizi Enflasyon dizini 2000 100 Kisi basina dusen gelir ABD olarak 1995 78 014 200 61 11 Tenge 64 3 812000 102 599 902 142 26 Tenge 100 3 532005 147 453 000 132 88 Tenge 140 9 01 Satin alma gucu paritesi karsilastirmalari icin ABD Dolari sadece 59 95 Tenge olarak degistirilir Ortalama ucretler 2009 yilinda adam saat basina 6 93 dan olusuyordu Kazakistan da iyi bir para politikasini basarmistir 2001 yilinda baslica zorluk enflasyonu kivilcim olmadan guclu doviz girislerini yonetmek oldu Enflasyon aslinda 2000 yilinda kayitli olarak 9 8 oraninda kontrol altinda kaldi ve 2001 yilinda 10 un altinda olmasi muhtemel gorunmekteydi Cunku guclu ekonomik gidisat ve finansal sagligi dolayisiyla Kazakistan planlanandan 7 yil once 2000 yilinda 400 milyon odeyerek IMF ye olan borcunun tamami odeyen ilk eski Sovyet cumhuriyeti oldu Toplam dis borc tutari yaklasik 12 5 milyar dolar hukumet tarafindan bunun 4 milyari borc olarak kapatildi Bu iyi yonetilebilir seviyeler icinde GSYIH nin 6 9 duzeyindedir Vergilendirmede onceki yenilestirmelerin sonuclari ile ve finans sektorunde birlesik ekonomik buyumede toparlanma 2000 yilinda GSYIH nin 4 2 si gibi hafif bir fazlaya ve 1998 butce acigi seviyesinden onemli olcude gelistirilmis kamu finansmanina yol acti Hukumet vergi gelirleri ile 2000 yilinda GSYIH nin 20 6 si 1999 yilinda GSYIH nin 16 4 kadar buyudu 2000 yilinda Kazakistan bu kazanimlari pekistirmek amaciyla yeni bir vergi kodu kabul etti Guclu finansal pozisyonu ile hukumet 16 dan 2 2 ye katma deger vergisini KDV azaltmak ve Temmuz 2001 itibariyla sosyal bordro vergileri azaltmak icin onay verdi Kazakistan in guclu butce pozisyonu ve guclu ihracat kazanci ile 2001 yilinda Moody s S amp P ve Fitch den kredi derecelendirme yukseltmeleri elde etti Kazakistan kismen modeline dayanan ancak degisikliklerle dahil 1998 yilinda emeklilik reform programi uyguladi Temmuz 2001 itibariyla Kazakistan cogunlukla ozel sektor tarafindan yonetilen kendi kisisel emeklilik hesaplarina1 milyar dolardan fazla katkida bulunmustur Merkez Bankasi emeklilik fonlarini denetler ve duzenler Kaliteli yatirim cikislari icin emeklilik fonlari artan taleple borc senetleri piyasasinin hizli gelisimi tetikledi Kazakistan emeklilik fonu sermayesi Eurobond larla hukumetinde dahilinde olmak uzere kurumsal ve devlet tahvili neredeyse sadece yatirim olarak kullaniliyor Kazakistan bankacilik sistemi hizla gelisiyor Bankacilik sistemleri sermayelendirmesi simdi 1 milyar dolari asiyor Merkez Bankasi bankacilik sektorunu guclendirmek icin kampanyayla mevduat sigortasi tanitti Birkac buyuk yabanci bankalar Citibank HSBC dahil olmak uzere Kazakistan da subeleri vardir Kazakistan Ekonomik Isbirligi Teskilati ECO Economic Cooperation Organization uyesidir Ocak Mart doneminde Kazakistan Cumhuriyeti Istatistik Kurumuna gore uretimde 3 881 6 milyar tenge ve 7 1 oraninda bir artis gerceklesti Veri Asagidaki tablo 1980 2017 yillari arasindaki temel ekonomik verileri gostermektedir 5 in altindaki enflasyon yesil renktedir Yil GSYIH milyar ABD dolari SAGP Kisi basina GSYIH ABD dolari SAGP GSYIH artisi reel Enflasyon orani Yuzde olarak Issizlik Yuzde olarak Devlet borcu GSYIH nin yuzdesi olarak 1992 122 7 7 196 n a n a n a n a1993 114 0 6 748 9 2 1 662 3 n a n a1994 101 8 6 444 12 6 1 402 0 10 1 n a1995 95 4 6 087 8 2 176 3 11 0 n a1996 97 7 6 308 0 5 39 1 13 0 n a1997 101 0 6 651 1 7 17 4 13 0 n a1998 100 2 6 698 1 9 7 3 13 1 n a1999 104 4 7 009 2 7 8 4 13 5 n a2000 117 3 7 890 9 8 13 3 12 8 n a2001 136 2 9 168 13 5 8 4 10 4 n a2002 151 8 10 211 9 8 5 9 9 3 17 62003 169 2 11 318 9 3 6 5 8 8 15 02004 190 6 12 642 9 6 6 9 8 4 11 42005 215 8 14 178 9 7 7 5 8 1 8 12006 246 2 15 991 10 7 8 6 7 8 6 72007 275 3 17 677 8 9 10 8 7 3 5 92008 289 9 18 140 3 3 17 1 6 6 6 82009 295 6 18 245 1 2 7 3 6 6 10 22010 321 1 19 530 7 3 7 1 5 8 10 72011 352 3 21 129 7 5 8 3 5 4 10 12012 376 7 22 278 5 0 5 1 5 3 12 12013 405 8 23 644 6 0 5 8 5 2 12 62014 430 8 24 734 4 3 6 7 5 0 14 52015 440 7 24 940 1 2 6 7 5 0 21 92016 451 2 25 167 1 1 14 6 5 0 21 02017 477 6 26 252 4 0 7 4 5 0 21 2Ekonomik buyume ve GSYIHKazakistan in GSYIH si Ocak Eylul 2014 doneminde reel olarak 4 1 oraninda buyudu Kazakistan in reel GSYIH buyumesinin 2014 yilinda 4 3 e ulasacagi tahmin edilmektedir 2014 yilinda Kazakistan da ekonominin temel itici gucu tuketici sektoru Kazakistan da tuketim agirlikli perakende kredi ile arttirilir Kazakistan Cumhuriyeti Istatistik Kurumuna gore 2014 yilinin ilk ceyreginde Kazakistan in GSYIH buyumesi 3 8 idi Kazakistan Hukumeti 1 Mayis 2014 tarihinde IBRD IFC MIGA ile Ortaklik Cercevesi Anlasmasi imzaladi bu anlasma uyarinca Dunya Bankasi ekonominin cesitlendirilmesi icin Kazakistan a 2 5 milyar dolar tahsis edecektir ve surdurulebilir kalkinmaya katki saglayacaktir 2015 yili itibariyla Dunya Bankasi yaklasik 10 500 dolar kisi basina dusen GSYIH ile bir ust orta gelirli bir ulke olarak Kazakistan i siniflandirmistir Ekonomi sektorleriBirincil Enerji Kazakistan kuresel uretimin 35 ile uranyum uretimi hacimlerinde dunyanin en onde gelen ulkesidir ve Avustralya nin ardindan dunyanin en buyuk ikinci uranyum rezervlerine sahiptir Petrol ve Gaz Petrol ve gaz onde gelen ekonomik sektordur 2000 yilinda Kazakistan petrol uretimi 352 52 000 metrik ton gunde 700 000 varil ve 1999 yilinda 17 4 artisla 30 025 000 tonun uzerinde bir uretimde bulundu 1999 yilinda 20 813 000 ton ile 38 8 oraninda 2000 yilinda 28 883 000 ton petrol ihrac etti 2001 yilinda petrol uretimi 40 100 000 ton gunde 800 000 varil hukumetin tahminlerini karsilamak icin hedef uzerine kabaca 20 artmistir 2000 yilinda 1999 yilindaki 8 2 km e karsilik gelen dogal gaz uretimi 11 5 km e ulasti Kazakistan orta vadede dunya capinda bir petrol ihracatcisi olma potansiyeline sahiptir Kazakistan da donum noktasi olan yabanci yatirimlardan Tengizchevroil ortak girisimi Rusya dan 5 le tarafindan 50 ExxonMobil tarafindan 25 Kazakistan KazMunayGaz ise 20 pay sahibidir ve Lukoil tarafindan gelistirilmektedir Agip liderligindeki Acikdeniz Kazakistan Konsorsiyumu Hazar in icinde potansiyel olarak buyuk kesfetti Kazakistan in ekonomik gelecegi petrol ve gaz gelistirme ile baglantilidir GSYIH artisi petrol fiyatlarindaki artis yani sira yeni mevduat gelistirmeleri yetenegine bagli olacaktir Madencilik Kazakistan tuz uranyum ferrokrom titanyum sungeri kadmiyum magnezyum renyum bakir boksit galyum ve cinko dahil olmak uzere bircok mineralin lider ureticisidir Sanayi Oto Sanayi Haziran 2014 itibariyla Toyota Fortuner CKD Complete Knock Down montaji Kostanay Kazakistan da baslatildi Ayda 250 tasit beklenen yillik uretim ise 3 000 otomobil civarindadir Kazakistan in otomobil endustrisinin yillik urunleri 2 milyar dolar degerinde uretimle 2014 yilinda hizla gelismektedir 2018 yilinda Kazakistan da otomobil sanayisinin yilda 190 000 otomobile ulasmasi bekleniyor Hizmetler Teknoloji 22 Aralik 2014 te Dunya Bankasi teknoloji Uygulayimbilim ticari ve sosyal acidan yenilikleri kolaylastirmak icin Kazakistan in cabalarini destekleyecek bir 88 milyon dolarlik krediyi onayladi Tesvik Uretken Yenilikcilik Projesi ni tesvik ve teknolojik yenilikleri desteklemek mumkun olan alanlarda ulkeyi gelistirmeyi amaclamaktadir Dis ticaret ve yatirimTicaret Kazakistan ihracatinin orantili bir temsili Kazak ihracat hedefleri 2006 Sherin Suzhikova Kazakistan in Ticaret ve Sanayi Odasi ve Chao yon Chuan Musaviri Tayvan Dis Ticareti Gelistirme Konseyi Genel Sekreteri piyasa bilgileri ve ticaret uzmanlari tarafindan ziyaretler borsalar yoluyla ekonomik iliskileri gelistirmek icin 13 Ekim 2006 tarihinde Taipei de bir anlasma imzalandi TAITRA nin Almati Kazakistan bir burosu vardir 2006 yilinda Kuzey Dakota da o zaman Vali Jack Dalrymple Kazakistan Ukrayna ve Rusya gezisi ile yedi Kuzey Dakota sirketi ve ni temsilen Kuzey Dakota Ticaret Ofisi nin 18 kisilik bir heyeti ziyaret etti Kuzey Dakota Kazakistan a cogunlukla makine satimi Kuzey Dakota ihracat icin en buyuk sekizinci hedef olarak makine ihracati 2000 ve 2005 yillari arasinda 25 milyon dolar ile 22 000 dolara yukseldi Cin Kazakistan in onemli bir ticaret ortagidir Mart 2015 yili gec donemi iki ulke 23 6 milyar dolar degerinde 33 anlasma imzaladi Cesitli firsatlar petrol aritma otomobil celik gibi farkli sektorleri kapsamaktadir 20 Temmuz 2015 gunu basin toplantisinda Kazakistan Yatirim ve Kalkinma Bakani sunlari soyledi Bugun itibariyla biz yaklasik 850 cesit mal ihracati gerceklestiriyoruz Kazakistan kuresel top 50 en iyi ihracatci ulkeler arasinda yer aliyor ve 49 sirada bulunuyor Dogrudan yabanci yatirim Haziran 2014 yilinda Kazakistan in Devlet Baskani Nursultan Nazarbayev kurumlar vergisinden 10 yillik muafiyet emlak vergisinden 8 yillik muafiyet ve diger bircok vergilere iliskin 10 yillik bir dondurma dahil olmak uzere yabanci yatirimi tesvik etmek icin hukuki ve vergi imtiyazlari icin bir anlasma imzaladi Bir uretim tesisi calisirken bir kere diger tedbirlerde yuzde 30 a varan sermaye yatirimlarinin iadesi bulunmaktadir Dogrudan yabanci yatirimi FDI Foreign Direct Investment cekmek icin Kazakistan yabanci yatirimcilar icin vergi yukunu indirdi Kurumlar vergisi orani 30 dan 20 ye dustu Hukumet ayrica kademeli olarak KDV formunu 2009 yilinda 12 2006 yilinda 16 oraninda azaltti 30 Eylul 2014 tarihi itibariyla Kazakistan da toplam yabanci yatirim 211 5 milyar dolara ulasmistir Bu toplam net Dogrudan yabanci yatirim DYY portfoyu kalan 82 2 milyar dolar olusan diger yatirimlar ile 129 3 milyar dolara ulasmistir Temmuz 2015 itibariyla Kazakistan onceki bes yil icinde 2 5 kat daha fazla yabanci sermaye ve son bes yilda imalat sanayinde 16 milyar dolar uzerinde yatirim cekti Kazakistan devreye giren otomobil sanayi demiryolu muhendisligi temel kimyasal urunlerin imalati uranyum sanayi nadir toprak metalleri gibi sanayi olarak dort yuz yeni urun ortaya koydu Yeni isletmelerin hacmi 580 milyar tenge olarak gerceklesti 2016 yili basi itibariyla Dunya Bankasi 1992 yilindan bu yana Kazakistan a 6 8 milyar dolarin uzerinde yatirim yapti Bu fonlarla KOBI lerin rekabet edebilirligi egitim saglik cevre koruma artan yollar ve sosyal altyapinin gelistirilmesi vb yatirim yapildi Fikri mulkiyet Kazakistan kanun yapici bir sekilde Yasal Fikri Mulkiyet Yonetmeligi patent yasasi ve telif hakki korumasi konularini ele almistir Kamu politikasiYeni Ekonomik Politika Nurlu Yol Gelecege Giden Yol Nurly Zhol Nurlu Yol Nursultan Nazarbayev 2015 te ulusa yaptigi konusmada 11 Kasim 2014 tarihinde Kazakistan in Yeni Iktisat Politikasi ni ilan etti Yeni ekonomi politikasi onumuzdeki birkac yil icinde altyapida buyuk devlet yatirimi anlamina gelmektedir Kisa vadede program Nurlu Yol Kuresel ekonomideki turbulansin ustesinden gelmek icin krize karsi onlemler uygulamak olacaktir Altyapi gelistirme devlet programi uzun vadeli onlemlerin yeni buyumelerde guclu bir platform olusturmak icin yardimci olacaktir Kucuk ve orta olcekli isletmelerKucuk isletmeleri desteklemek icin yeni bir program Subat 2015 yilinda Kazakistan da baslatildi 2015 in programin pilot donemi olmasi bekleniyor Bu donemde inisiyatif uc buyuk alanlar uzerinde durulacaktir ozellikle tarim makine insaat ve insaat malzemeleri uretimi ve daha fazla diger sanayi dallarina genisletilebilir olacaktir 2014 ve 2015 gelismelerUlke dusen petrol fiyatlari ve Ukrayna krizinin etkilerinin tetikledigi 2014 yilinda ekonomik buyumede bir yavaslama yasadi Ulke varligi Subat 2014 yilinda 19 oraninda deger yitirdi Baska bir 22 lik deflasyon Agustos 2015 yilinda meydana geldi Diger bilgilerSon yillarda Kazakistan ve ABD arasinda bir ticaret yolu kurulmustur Simdi hacimce dunyanin tuz ithalat ve ihracatini 54 yilda 350 000 ton oraninda olusturur Ayrica bakiniz Ulusal Ekonomi Bakani Sanayi ve Kalkinma Bakani Enerji Bakani Tarim BakaniDis baglantilarWikimedia Commons ta Economy of Kazakhstan ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Dunya Bankasi Kazakistan Ticaret Istatistikleri Ozeti23 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ABD Enerji Bakanligi Ulke Analizi Ozeti29 Kasim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kazakistan Cin ve Avrupa yi birbirine baglama icin planlar yapmaktadir 30 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kazak Merkez Bankasi para ve banka ozeti 20 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uluslararasi is Kazakistan Petrolu Cin e Pahaliya mal oldu30 Eylul 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kazak Baskanin kizi Celik Baronu Mittal i azarladi10 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kazakistan 2011 yilina kadar ust petrol ureticisi olacaktir Nazarbayev ITC tarafindan saglanan Tarifeler Kazakistan tarafindan uygulanan Pazar Erisim Haritasi olu kirik baglanti gumruk tarifeleri ve pazar ihtiyaclarina cevrimici veritabaniKaynakca The World Factbook cia gov 9 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2016 The World Bank 12 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2016 The World Factbook cia gov 26 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2016 The World Factbook cia gov 9 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2016 The World Factbook cia gov 19 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2016 https www cia gov library publications the world factbook geos up htm olu kirik baglanti The World Factbook cia gov 22 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2016 Kazakistan Ihracat Ortaklari CIA World Factbook 2012 3 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Temmuz 2013 Import Partners of Kazakhstan CIA World Factbook 2012 3 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Temmuz 2013 Sovereigns rating list Standard amp Poor s 26 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Mayis 2011 a b c Rogers Simon Sedghi Ami 15 Nisan 2011 How Fitch Moody s and S amp P rate each country s credit rating The Guardian 25 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mayis 2011 What We Do wri org 4 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2016 rbcnews com 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2016 a b Kazakhs battle to stave off chill blowing in from Russian steppe 19 Mayis 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Financial Times 21 Mayis 2014 Kazakhstan beats Belgium and France in government efficiency ranking of World Economic Forum Tengrinews kz 9 Agustos 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2016 Competitiveness Rankings Reports Weforum org 16 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2016 OECD Investment Policy Reviews 15 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde P112 OECD 2012 Oil Cash and Corruption 17 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde New York Times 5 Kasim 2006 Wipo int 20 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Eylul 2015 These Are the World s Most Innovative Economies 22 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2016 a b 2014 Economic Freedom Index Kazakhstan The Heritage Foundation 16 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2016 Edit Review Countries Imf org 26 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2016 Report for Selected Countries and Subjects Secili Ulkeler ve Konular icin Rapor imf org Ingilizce Uluslararasi Para Fonu 18 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Eylul 2018 Statistical Agency Kazakhstan Statistical Agency 7 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2016 Rusca Vestifinance ru 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2016 Newskaz ru 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2016 2 5 billion will be allocated by the World Bank for the diversification of the Kazakhstans economy Kapital kz 2 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2016 Kazakhstan Overview Worldbank org 13 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2016 Uranium in Kazakhstan Nuclear Power in Kazakhstan World nuclear org 23 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2016 World nuclear org 17 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2016 Tengizchevroil com 12 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2016 USGS Minerals Information Europe and Central Eurasia Usgs gov 14 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2016 a b Tengrinews kz 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2016 a b Tengrinews kz 27 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2016 a b Cistranfinance com 18 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2016 29 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2016 Lt Gov Dalrymple 16 Ekim 2006 N D Companies To Attend Trade Mission To Kazakhstan Ukraine And Russia Kxnet com 30 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2016 a b China Kazakhstan Sign 23 6 Billion In Deals Ibtimes com 14 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2016 a b Tax news com 1 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2016 Kazakhstan Investment Climate Statement 2015 PDF State gov 8 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Mayis 2016 Kazakhstan Investment Climate Statement 2015 PDF State gov 8 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Mayis 2016 a b c Azernews az 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2016 Kazakhstan to ratify 3 new joint projects with WB in 2016 Inform kz 23 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2016 www wipo int World Intellectual Property Organization 14 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2016 NURLY ZHOL THE PATH TO THE FUTURE Kazakhembus com 8 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2016 Astanatimes com 25 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2016 a b ortcom kz 14 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2016 a b c Kazakhstan launches a new program to support small businesses Tengri News 5 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2016 Tenge Fever The Economist 22 February 2014 Kazakhstan s currency plunges 21 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde New York Times 21 Agustos 2015 Mit edu 12 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2016